De Graal in en om Esperanto
Tuinders vakbond van den L.T.B.
DINSDAG 28 FEBRUARI
De steunplannen in
bespreking
Pastoor G. W. Boldert
Ontrouw bestuurder
STADSNIEUWS
De steunplannen
Debat
Toespraak rector Kok
Motie
Voorstellen
HAARLEMSCH BUREAUVOOR
MEDISCHE SPORTKEURING
Verslag over 1932
WERKLOOZENZORG
Concert H.O.V.
SANTPOORTS PAROCHIE-
KERK
Orgelwij ding
St. Raphael Haarlem I (Spoor)
Gewetensgeld
„Mercurius"
Jacht
FRAUDE MET KASBONNEN
Pandhuiscontroleur voor den
rechter
STUDENTEN-HOCKEY
W est-DuitschlandNederland
DE SCHILDERIJEN VAN
H.M. DE KONINGIN
Buitengewone belangstelling
Na een langdurig ziekbed te
Utrecht overleden
CRISIS IN DE SUIKER-
INDUSTRIE
Wegens verduistering veroordeeld
tot een jaar en zes maanden
gevangenisstraf
NA DEN VOETBALWEDSTRIJD
De keeper van ^luiden" aan de
gevolgen van een trap
overleden
DE VEENDAMSCHE
PRESTATIERIT
Voor den Hoogen Raad
DE A.S. VERKIEZINGEN IN
DUITSCHLAND
Waar men zijn stem kan uitbrengen
STOOMVAARTLIJNEN
Maandag kwamen de leden van den R.K.
Diocesanen Tuindersvakbond L. T. B. in alge-
meene vergadering bijeen in gebouw St. Bavo
te Haarlem.
De voorzitter, de heer J. Groen, heette spe
ciaal welkom de Kamerleden de heeren Chr.
v. d. Bilt en G. W. Kampschöer, den heer Mr.
H. v. Haastert, namens den Kath. Ned. Boeren-
en Tuindersbond, en de Rijkstuinbouwconsulen-
ten de heeren Rietsema, Hazeloop en Koeman.
De toestand van den tuinbouw, aldus spreker,
is donkerder dan ooit, 1932 heeft niet gebracht,
wat wy zoo gaarne wenschten, maar de arbeid van
de organisatie is moeiiyk en zwaar geweest en
het is jammer, dat niet meer resultaat ver
kregen is. Maar er is niettemin veel bereikt,
uitsluitend en alleen door de organisatie. Daar
om biyft aaneensluiting een absolute eisch.
De secretaris, de heer ir. Dekker, las vervol
gens het jaarverslag voor. Herinnerd werd aan
de protest-demonstratie door 1100 leden op 13
Juli 1932 te Haarlem; aan de Boete-Processie
te Heiloo, waaraan 3000 personen deelnamen.
De kringen kwamen tot grootere activiteit, ter
wijl het afdeelingslevén zeer gezond werd.
De heer Th. Jonkheer heeft als bestuurslid
bedankt, hy vertegenwoordigde de groep bloem
bollenkweekers. Hem werd door den voorzitter
dank gebracht en in zijn plaats werd be
noemd de heer Th. van Ryn te Lisse. Tot be
stuursleden werden herkozen de heeren C.
Broersen en C. Huigsloot.
Daarna kwam aan de orde bespreking der
steunregeling voor 1933.
De voorzitter deelde mede, dat alle eischen
door den bond in woord en geschrift gesteld
volledig zullen worden gehandhaafd, hoewel er
een samenwerking is tusschen de verschillende
organisaties en het Centraal Bureau van de
Veilingen. Onder applaus bezegelde de vergade
ring deze "bestuursdaad.
Spreker memoreerde de verschillende confe
renties met de regeering, voor het steunplan
1932 heeft de regeering geen overleg gepleegd
met de organisaties. Degenen, die in de com
missie van advies zitting hebben, zijn niet de
officieele vertegenwoordigers van de organisa
ties. De groote zaken zyn niet gewyzigd, de 5
millioen kon niet verhoogd worden. De richt-
pryzen voor 1932 zijn nog niet officieel bekend,
maar ze zullen den kostprys zooveel mogelijk
moeten benaderen. Anders zullen velen in 1933
hun bedrijf niet voort kunnen zetten. En dan
moet het te weinig beschikbare geld aan armen
zorg worden uitgegeven!
De voorzitter deelde vervolgens mede, welk
eenstemmig plan er voor 1933 is ingediend by
de regeering. Minimumpryzen en fondsvorming
zijn daarin ondergebracht. Daarmede wordt be
oogd een constructieve maatregel, waardoor de
export-mogelijkheid tegen minder dan mini
mumprijs wordt tegengehouden en waardoor
dumping in het buitenland dus tegengegaan
wordt. Er zal nog gepast en gemeten worden
naar de bepaling van dezen minimum-prijs.
Het fonds moet er komen met medewerking
van de veilingen,. De tuinders zullen een half
prêeent stortenTiS?kfëSt'"moet door de regeering
bijjtedtagen worden.
Tvfëfe drie millioen is noodzakehjk. Door
dit fonds zullen de producten, die den mini-
mum-prys niet halen toch uit de markt geno
men worden. Producten, die aan den minimum
prijs onderworpen zyn, moeten ook aan mini-
mum-eischen van kwaliteit voldoen. De uit de
markt genomen producten zullen aan armlas
tige gezinnen worden gegeven. Worden ze af
gekeurd, dan zyn ze bestemd voor veevoer of
ter vernietiging.
Gesteunde landbouw mag geen groenten of
fruit verbouwen, tenzij er een gemengd bedryf
is, waar tuinbouw noodzakeiyk is om het ge-
heele bedryf in stand te houden.
Ook de financieele uitkomst van verschillende
winterproducten is van zoodanigen ongunstigen
aard, dat voor 1933 een algeheele toeslag-rege
ling der regeering noodzakelijk zal zyn.
De steun zal gedurende en niet na de cam
pagne moeten worden uitbetaald. Tuinbouw is
volgens spreker een geweldig landsbelang. De
akkerbouw wordt sterk gesteund, dat misgunt
spreker den menschen niet. Maar de tuinbouw is
zeker niet minder belangryk voor Nederland.
Tot vandaag aan toe is de tuinbouw zoo goed
als niet gesteund. Toch wordt door steun de
werkloosheid voor een deel voorkomen, omdat
er velen werk kunnen vinden in den tuinbouw.
Ook de middenstand zal voordeelen van een
herleven der tuinbouw trekken.
Met een krachtigen oproep tot stevige orga
nisatie en vertrouwen op God, besloot spreker
zijn uiteenzetting.
Namens de afgevaardigden bracht de heer
de Kok uit Loosduinen dank aan het bestuur
en den geestelijken adviseur voor het vele en
groote werk in 1932 verricht.
Spreker betreurde het echter, dat de L. T. B.
thans mee moet loopen met de „Centrale".
De voorzittër wees er op, dat aan de grootste
bezwaren tegémóet gekomen is; als allen strak
op hun standpunt blijven staan en niets toe
geven, heeft de regeering in het geheel geen
hoüvast, hetgeen véél en véél erger zou zyn en
het belang der tuinders zou schaden.
De heer Syp uit Spanbroek zegde het ver
trouwen in deze regeering op, omdat zy de
tuinbouw als stiefkind heeft beschouwd. Hy
stelde voor, de Jodenfooi van de regeering niet
te aanvaarden.
Na de pauze was het woord aan rector J. P.
Kok, geesteiyk adviseur. Ook deze wees op de
aanwezigheid van de rijks-consulènten en
heette ook welkom den directeur van de Tuin
bouwschool te Beverwyk.
Spreker achtte de samenwerking tusschen
Centrale Veiling en L. T. B. zéér verheugend.
Er moet overleg geschieden tusschen de leden
en hun arbeiders, die minstens even erg heb
ben te lijden van deze slechte tyden. De werk-
loozen moeten zooveel mogelijk tewerk gesteld
Worden, dat is een zaak van christelyke liefde.
De L. T. B. staat op het oogenblik boven het
dak, omdat hy zooveel verricht heeft in deze
dagen. Blyft echter vertrouwen stellen in uw
leiders, aldus spreker. Alles wordt gedaan om U
te helpen en te leiden. In dit verband bracht
spreker dank aan den algemeen voorzitter, den
heer Kampschoër, en aan den voorziter, den
heer Groen. Als men verwyten tot de regeering
richt laat men dan overwegen, dat er een in
ternationale crisis is en dat veel van het bui
tenland afhankelyk is. Weest dus voorzichtig
met conclusies en uitspraken!
Onze godsdienst moet u staande houden en
Juist het godsvertrouwen is bij u allen- zoo
groot gebleken het laatste slechte jaar. Uw
Principieele organisatie worde in de toekomst
versterkt en verlicht.
De voorzitter zwaaide den rector lof toe, voor
zyn enorme werk in het belang van de boe
ren- en tuindersbeweging.
De Tuindersvakbond L. T. B„ besprekend
den grooten nood, waarin de tuindersbevolking
zich bevindt,
overwegende dat de eerste uitkeeringen zeer
bescheiden zyn geweest,
overwegende dat de tuinders dringend geld
noodig hebben om in de gelegenheid gesteld
te worden het bedryf voor het seizoen iii orde
te maken,
verzoekt met aandrang onmiddellyk in
dien mogelijk verdere uitkeering te doen
plaats hebben.
Deze motie zal aan den regeerings-eommis-
saris gezonden worden.
Het voorstel Hoorn werd aangenomen, waar
in het bestuur werd opgedragen de Kath. Ka
merfractie te bewegen voor afschaffing van
den zomertyd te stemmen.
Ook wilde Hoorn, dat by steunregeling met
de belangen van het groote gezin werd rekè-
ning gehouden. Het Hoofdbestuur, meent dit
met middels steun aan het bedrijf te kunnen
bevorderen.
Men vereenigde zich met een voorstel, Lan-
gendijk, te bevorderen, dat L. T. B.-afdeelin-
gen kunnen optreden als afdeelingen van de
Alg. Ver. voor Bloembollencultuur en het niet
noodig is daarvoor aparte afdeelingen op te
richten.
Op voorstel van Hoom werd besloten mede
werking te verleenen aan het streven van 50
West-Friesche gemeenten, aan die menschen
bestaansmiddelen te verstrekken, die van de nu
ontworpen steunregeling weinig of niets ont
vangen, opdat zy tot den nieuwen oogst geen
gebrek lyden.
Lutjebroek stelde voor er by de regeering op
aan te dringen, dat tydens de crisis een bon
toeslag wordt gegeven op de arbeidsloonen.
Het bestuur ging hiermede accoord, doch vroeg
zich af, of kans van slagen zou bestaan.
Dit verslag moet helaas een zeer droeve ge
beurtenis memoreeren, n.l. het overlyden van
ons zoo gewaardeerde bestuurslid Dr. W. E.
Merens.
Deze sociaal-paedagogisch geörienteerde me
dicus, die vóór alles mensch was in de hoog
ste beteekenis van het woord, was een stuw
kracht by de oprichting van ons bureau; wy
zullen hem steeds in de grootste dankbaarheid
en met weemoed biyven gedenken.
Door het vertrek naar elders heeft de heer
P. Dankelman zich verplicht gevoeld zyn func
tie als bestuurslid neer te leggen.
In 1932 trad als lid tot ons bureau toe de
Haarlemsche Korfbalclub „Advendö", zbodat
thans 33 vereenigingen zijn aangesloten.
Door het bedanken van enkele medici, en
aanvulling der open plaatsen, waarvoor de art
sen Sorgdrager en Roeters van Lennep, bene
vens, tof j. Faber zich beschikbaar stelden, bleef
het aantal vóór de .glgemeene. keuringenbe
schikbare medici 16, ter'tvijl vóór specialistische
adviez'éh eén even groot aantal bereidW&s
mede te werken, een en ander overeenkomstig
den toestand van 1931.
De keuringen werden gehouden op Woensdag
avonden in het St. Elisabeths Gasthuis, daar
toe Welwillend beschikbaar gesteld door de Re
genten van die instelling.
In de maanden Juli en Augustus werden
geen zittingen van het bureau gehouden in
verband met de vacanties der medici en het
wederzijds waarnemen van eikaars practijk in
dit tydvak.
In 1932 werden f47 keuringen verricht, ma
kende sedert de oprichting een totaal van 705.
De resultaten in 1932 kunnen als volgt wor
den gerubriceerd:
Sportbeoefening en deelneming aan wedstrij
den geoorloofd 75
Sportbeoefening geoorloofd, deelneming
aan wedstrijden niet 37
Geen sportoepelening en geen wedstry-
den 15
Resultaat van het onderzoek „matig" 8
Naar huisarts verwezen 12
Totaal
Beoefenaars van voetbal
korfbal
gymnastiek en spel
zwemmen
roeien
athletiek
sport in het algemeen
Totaal
147
51
4
42
28
2
16
4
147
Woensdagmiddag te 2 uur zal de heer P.
Kuin Jr. inplaats van Dr. Molle Eisma die
verhinderd is, een lezing houden in het ont
spanningsgebouw Spaarne 92. Onderwern,
„Marken". Voor deze lezing worden geen toe-
gangsbewyzen verstrekt, allen zyn welkom.
Voor het Concert, dat de Gemeengde Zang-
vereeniging „De Stem des Volks" met mede
werking van de Haarlemsche Orkest Vereeni-
ging op Woensdag 1 Maart in de Gem. Con
certzaal zal geven, heeft het bestuur 500 toe
gangsbewijzen voor de by de bestuurdersbon
den aangesloten werkloozen beschikbaar ge
steld. Tevens stelde het bestuur voor de ge
nerale repetitie die gisterenavond gehouden
werd 500 toegangsbewyzen beschikbaar.
Uitgevoerd werden werken van L. v. Beetho
ven, Joh. S. Bach en W. A. Mozart. Medewer
kende solisten zyn mej. Eline Hemrica (so
praan), Michel Cobets (tenor), Otto Couperus
(bariton), Herman Nieland (orgel en piano"
Het geheel onder leiding van Antoon Kre-
lage.
Zondagavond had in de nieuwe parochiekerk
te Santpoort de wijding plaats van het nieuwe
kerkorgel. De plechtigheid werd verricht door
den zeereerw. heer A. Goossens, pastoor der
parochie, die in een korte toespraak het orgel
een der voornaamste voorwerpen van onzen li-
turgischen eeredienst noemde. Hy bracht har-
telyk dank aan zijn parochianen voor den
steun, tot nu toe verleend en vertrouwde op
den blyvenden steun aan het orgelfonds.
Na een kort Lof, waaronder het flink ver
sterkt Zangkoor o.a. „Het Mirakellied" en „Avé
Maria" ten gehoore bracht, werd door den heer
Hendrik Andriessen, organist der St. Jose'ph-
kerk te Haarlem, het orgel ingespeeld. Deze
beroemde musicus deed de hoorders genieten
van zyn spel en heerlyke muziek. Een subliem
uitgevoerd „Domine, salvam fac" door t zang
koor onder leiding van directeur Aris, besloot
de plechtigheid.
Woensdag 1 Maart houdt de R. K. vereeni-
ging van Spoor- en Tramwegpersoneel „St. Ra
phael", Haarlem I (Spoor) een ledenvergade
ring in gebouw St. Bavo. Als voornaamste
punt vermeldt de agenda: Bestuursverkiezing,
wegens twee vacatures, een voor Werkplaats-
personeel en een voor Vervoerpersoneel.
vredigend was, overtrof op Zaterdag 25 en Zon
dag 26 Februari alle verwachtingen.
Zondagmorgen werd de tentoonstelling we
derom door vele belangstellenden bezocht. Er
waren menschen uit Krawang, Soekaboemi en
Buitenzorg.
Een der bezoekers, die getroffen was door
Harer Majesteits daad, deed het comité een be-
langryke gift toekomen.
By den inspecteur der directe belastingen,
alhier, is 12.80 aan gewetensgeld ingekomen;
en 31.04 wegens te weinig betaalde personeels
belasting.
In de jaarvergadering van den Nat. Bond
van Handels- en Kantoorbedienden „Mercu-
rius" werden de notulen, alsmede de verschil
lende jaarverslagen, en rapporten zonder uit
zondering onder dankzegging goedgekeurd.
By de bestuursverkiezingen werden de aan
de beurt van aftreden zijnde leden A. Boogaart
en H. H. van Schoonhoven by acclamatie her
kozen, terwyi de bezetting van de vacature, ont
staan door het zich niet herkiesbaar stellen van
den heer A. C. Wykhuyzen, tot de volgende
vergadering werd aangehouden.
De rondvraag leverde veel stof tot het hou
den van discussies over interne aangelegen
heden.
De Burgemeester van Haarlem brengt ter
openbare kennis, dat de Minister van Econo
mische Zaken en Arbeid heeft bepaald, dat in
het geheele Ryk:
a. hot zoeken, rapen en buiten openbare we
gen en voetpaden vervoeren van eieren van
kemphanen, wulpen, scholeksters, grutto's, tu
reluurs, meerkoeten en waterhoentjes is toe
gestaan tót én met 28 April 1933;
b. het ten verkoop in voorraad hebben, te
koop'aanbieden, verkoopen, afleveren en langs
openbare wegen en voetpaden vervoeren van
eieren van het onder a genoemd waterwild is
toegestaan tot en met 1 Mei 1933;
c. het zoeken, rapen, ten verkoop in voorraad
hebben, te koop aanbieden, verkoopen, afleve
ren of vervoeren van eieren van zwanen, gan
zen, eenden (alle soorten), duikers, watersnip
pen en goudplevieren niét is toegestaan.
SEMARANG, 27 Febr. (Aneta). De Raad van
Justitie behandelde de zaak tegen den gewezen
pandhuiscontroleur A. J. A., terzake van kas-
geldleeningen by pandhuisbeheerders tot een
totaal bedrag van 10.000 tegen afgifte van
kasbonnen. Deze gelden werden door hem ten
eigen bate aangewend.
De Officier van Justitie eischte vier Jaar ge
vangenisstraf onder aftrek van den tyd doorge
bracht in preventieve hechtenis.
De uitspraak werd bepaald op 4 Maart aa.
By het gedeeltelyk met sneeuw bedekte veld
van Rot-Weiss te Keulen vond gistermorgen de
eerste studentenhockeywedstryd plaats tusschen
West-Duitschland en Nederland, waarby de
Nederlandsche studenten een stevige 83 ne
derlaag leden, na met rust steeds met 52 te
hebben achtergestaan.
BATAVIA, 27 Febr. (Aneta). Het aantal be
zoekers aan de schildery en-tentoonstelling van
H.M. de Koningin, dat de eerste dagen zeer be-
Op 53-jarigen leeftijd is Zondagmorgen te
ongeveer 10 uur in zyn pastorie overleden de
Z-Eerw. heer G. W. Bolder, pastoor der Parochie
St. Antonius van Padua te Utrecht.
SOERABAJA, 27 Febr. (Aneta). De jaarver
gadering van den Suikerbond is geopend met
een redevoering van den voorzitter van den
Bond, den heer Smit, die het afgeloopen jaar
als het eerste rampjaar in het 25-jarig bestaan
der vereeniging beschouwde.
Op 1 Januari 1931 waren er ongeveer 4000
Europeesche geëmployeerdeen in de suiker
industrie. De droeve verwachting is dat einde
1933 dit aantal tot beneden de 1000 zal zyn ge
daald.
Wy hebben, aldus de heer Smit, vooral te
stryden tegen de opvatting dat tegen de kwa
len, welke ons nu treffen, geen kruiden gewas
sen zyn.
De aandacht, die het ontslagen personeel van
de zyde der werkgevers geniet is in verscha
lende gevallen bepaald teleurstellend te noe
men.
De roerende woorden, op Sylvesteravond, na
het tot stand komen van de NJ.V.A.S., gespro
ken door den heer mr. Jongejan over de eens
gezindheid der ondernemers, strekken zich niet
uit tot het beroep op die ondernemers om uni
form te handelen ten aanzien van de ontslagen
werknemers.
Het verzoek, dat onzerzyds in 1932 werd ge
daan, tot instelling van een speciale commissie
van overleg voor de crisismaatregelen, werd
zonder meer afgewezen.
De vergadering nam een tweetal moties aan.
In de eerste motie wordt teleurstelling uitge
sproken over de houding der ondernemers ten
aanzien van het suikercrisisfonds zooals deze
blykt uit een persgesprek met den heer mr.
Jongejan, voorzitter van de BHJN.I.S.O.
In de tweede motie wordt den Gouverneur-
Generaal van Ned.-Indië dank gezegd voor diens
initiatief inzake het suikercrisisfonds, terwyi
Zyne Excellentie eerbiedig wordt verzócht de
invoering van dit fonds zooveel mogelijk te wa
len bespoedigen.
Heden deed de Alkmaarsche Rechtbank uit
spraak in de zaak tegen den 50-jarigen D. C.
A. de Zw., eertyds wethouder der gemeente Den
Helder, wien ten laste was gelegd het verduis
teren van vereenigingsgelden tot een bedrag
van ruim 18.000 ten nadeele van den Bond
van Korporaals der Kon. Ned. Marine.
Tegen verdachte was door het O. M. een
jaar gevangenisstraf geëischt.
De rechtbank veroordeelde verdachte tot een
jaar en zes maanden gevangenisstraf, met af
trek van zeven maanden preventieve hechtenis.
De 20-jarige K. Moolhuizen te Muiden, die
de vorige week by een voetbalwedstrijd een
trap ontving, is Zondagmiddag in de Majella-
stichting te Bussum overleden.
Een operatie, waarby den ernstig gekwetsten
jongeman een nier werd weggenomen, heeft geen
resultaat gehad.
Nog voor zijn dood heeft de politie het slacht
offer een verhoor afgenomen.
De teraardebestelling zal niet mogen plaats
hebben, voor de officier van justitie te Am
sterdam daartoe verlof heeft gegeven.
M. B., de organisator van den Veendamschen
motor) prestatierit, was door den Kantonrech
ter te Zuidbroek vrijgesproken van de hem ten
laste gelegde overtreding der motor- en rijwiel-
wet wegens het zonder vergunning houden van
een wegwedstryd op dep, openbaren weg.
De rechtbank te Winschoten heeft het feit
strafbaar geoordeeld zander straf on te leeeen - -
^LVOnnlS teekende de Officier van te- stuk-
titie te Winschoten cassatie aan. - - -
Deze zaak werd Maandag door den Hoogen
Raad behandeld. Mr. E. J. Bulder uit Veendam
heeft mondeling het beroep van den Officier
ondersteund en betoogd, dat het hier een be-
trouwbaarheidsrit geldt, geen wedstryd.
De conclusie van het O. M. werd bepaald op
13 Maart.
By herlezing van de critische beschouwin
gen van de heeren Jac. van Diemen en
Arthur Tervooren, lees ik daar (22 Dec.)
een onthulling door laatstgenoemden heer, die
me zoo vreemd aandoet, dat ik me nog eens
flink de oogen heb uitgewreven, want als men
herstellende en de grieperigheid nog niet heele-
maal de baas is, dan zult ge gewoonlyk de er
varing opdoen, dat bij zco'n gewichtige passage
je de slaap overmeestert. Ja, waarachtig!
't Staat er, dat daarom alléén de Graal-
leiding Esperanto over boord heeft geworpen en
onwülekeurig denk ik aan 't vrouwtje van
Staveren: „Aan bakboord in, aan stuurboord
uit!": hoe men ook redeneerde: weg met dat
nietig graan!" Na jarenlange ondervinding in
t gebruik van Occidental en Esperanto door
vakmenschen is eerst anno 1932 de Graalle'ding
tot de overtuiging gekomen, dat Esperanto voor
velen te moeiiyk is, moeilyker althans dan Oc
cidental; dat is dan toch „inderdaad" de eenige
reden, waarom de Graal „Occidental" verkoos
beven Esperanto. Of deze bewering den toers
der critiek zou kunnen doorstaan laat ik hier
buiten beschouwing, maar zal beter doen met
de andere Esperantisten een veelbeteekenend
stilzwygen te bewaren over de wyze, waarop we,
als 't ware, met 'n kluitje in 't riet worden ge
stuurd door iemand, die wèl weet hoe de vork
aan den steel behoort te zitten en heel wat
moeilyker taalvraagstukken weet te beantwoor
den dan deze heusch niet lastige quaestie;
vraag 't maar eens aan de professoren van Nij
megen! Onze Franciscaansche taalgeleerde,
wiens uitspraak ten gunste van Esperanto dui-
delyk genoeg is, zal, dunkt me, niet weigeren
in deze quaestie de behulpzame hand te bieden
en heusch geen voorwendsels fabriceeren om
buiten schot te blyVen in t aanwijzen van de
fouten, welke kleven aan de scheeve critiek
van
Wat booze tongen beweren, zal ik maar niet
verklappen, want politiek moeten we hier bui
ten beschouwng laten, zelfs al had Esperanto
er zegevierend door uit den strijd gekomen.
Iedere Esperantist over heel de wereld zit 't
bleed van zyn meester in de aderen, zoodat we
aanstonds Esperanto prijsgeven, als er ons een
nog beter meesterwerk voor in de plaats ge
geven wordt. Heerlijk was de avond, toen ik,
in staat gesteld door de wonderen van het men-
scheiyk vernuft, de heerlyke manifestatie kon
bijwonen van de „Graal", welke in Berlijns
Sportpalast, de ader van het openbare leven in
Duitschlands millioenenstad, aan duizenden en
nogmaals duizenden uit de „heimat" in de hun
zoo dierbare schoone moedertaal; de eenige
taal, geschikt voor deze grootsche manifesta
tie, den weg aanwees, waarlangs ze weer terug
„moesten" naar de Kribbe van Bethlehem,
welke den vredevorst aan de wereld schonk,
die alleen in staat is den vrede te geven, wel
ken de Engelen des Hemels toezongen aan-hen,
die van goeden wille zijn.
Schitterend was Paul de Waart èn in z'n inlei
ding èn in z'n reportage ter verklaring van
't Graalspel, welks uitvoering we daardoor
heel goed konden volgen, want buitengewoon
duidelijk klonken door den luidspreker de
stemmen der Graalmeisjes, waardoor we op
't, laatst als 'n magneet de aantrekkingskracht
voelden van de kribbe. Geen wonder dan ook,
dat er geen einde kwam aan het applaudissee-
ren en velen hoe kan t ook anders!
evenals Z. H. Excellentie Mgr. Schreiber aan
de tranen den vrijen loop lieten en tengevolge
van Paul de Waart's schitterende reportage
de Klare-Waarheid-man in z'n element had
't Graalspel ook op my denzelfden invloed.
Dit prachtige spreekkoor juist van de „Graal"
deed me terugdenken aan 'n sti 11 e n wer
ker, wiens naam, hoewel onbekend aan de
wereld, door de Graal als vereeuwigd is,
hoewel door vuigen laster door 't slyk gehaald.
Dankbaar zyn we er voor aan onzen beminden
kerkvorst, dat Z. H. Excellentie niet lang daar
na juist de G r a a 1-Organisatië uitkoos om
de wereld weer terug te voeren naar Koning
Christus en Satan, vóórdat 't te laat is, eiken
duims gronds te betwisten, zóó laat God 't
kwade toe om daaruit t goede te doen gebo
ren wórden.
Het doet ons goed, dat 't ons van uit Duitsch
lands hoofdstad tegenklinkt:
„Der Gral hat seinen Ruf!"
By den groei van de Graal-beweging tot ver
over de grenzen kwam als van zelf by de meis
jes 't verlangen naar voren te kunnen corres-
pondeeren met hare zusters, als 't moet, van
alle landen; dus de behoefte werd gevoeld aan
een taal, geschikt voor internationaal ge
bruik.
D.w.z. niet een nationale taal, die wordt
omgebouwd tot een internationale, doch 'n taal,
welke eigendom is van alle menschen, een
taal, welke als 't ware alle talen tot funda
ment heeft en door den maker aan het
menschdom is afgestaan, in ons geval door
Dr. Zamenhof om te laten zien, dat 't hem
niet te doen was om geldelyk voordeel en in
wiens meesterwerk van logica en eenvoud 't
nationale niet op den voorgrond treedt. Nu
worden verschillende talen internationaal ge
noemd, doch we vergeten, dat er maar één in
ternationale taal bestaat, welke op 't oogen
blik in alle landen der wereld practisch wordt
beoefend, omdat deze in alle opzichten
voldoet als internationale taal, dus: de eenig-
ste intern, taal, die nu functionneert op een
zoo volmaakt mogeiyke wyze. Niet één andere
taal bestaat er, die hare beoefenaars telt in
alle landen der oude en nieuwe wereld, de
eenigste taal, die op intern, congressen
haar practische bruikbaarheid kan bewyzen. 't
Is een uitgemaakte zaak, dat Esperanto met
rassche schreden heel de wereld verovert, dat
is 'n feit, dat niet valt te ontkennen, want
dat zou zyn struisvogelpolitiek!
De katholieke Esperanto-beweging zag met
vreugde naar de opkomst der Graal-beweging,
welke als een goed geordende jeugdorganisatie
het strijdperk der groote katholieke internatio
nale heeft betreden. In dat internationaal ver
band zou het een machtige steun zyn voor prof.
Font. Giralt, voorzitter van het hoofdbestuur
van den Kath. Intern. Espérantisten Bond,
wiens volle aandacht sedert geruimen tijd het
internationaal jeugdvraagstuk in beslag neemt
en zich reeds gedwongen zag op eigen risico
het katholieke internationale orgaan- „Espero
i Katolika" uit te geven, hetwelk hy ternauwer
nood kan biyven uitgeven. De hel zou gryns-
lachen als dat prachtig tydschrift denzelfden
weg zou .moeten opgaan als .Katolika Vivo",
dan was de neutrale pers meesteres op inter
nationaal terrein. Mogelyk zuUen sommigen
zeggen: Hm! Hm! Wat een humbug met je
internationale Pers! Wat zegt ge daar? Op-
scheppery? Weet ge wel, dat er meer dan tach
tig Esperanto-tijdschriften bestaan en al meer
dan achtduizend boeken zyn uitgegeven?
Noemt ge dat humbug? Op alle gebied vindt
ge Esperanto-lectuur, alleen de Katholieken
komen ongelukkiger wyze al weer achteraan.
Zeker, er bestaan ook wel boeken, geschikt voor
Katholieken, zooals Fabiola, Historie de Kristo
van Papini, la Leono de Flandrigo (de leeuw
van Vlaanderen), ook wel goede origineele Es
peranto-lectuur; zoo pas verscheen een prach
tige vertaling van Homerus' Odysseus van W.
J. A. Manders, student a. d. Kath. universiteit
te Nymegen. Echter verschynt er nagenoeg
geen lectuur in verband met t minderwaardig
goed, dat onder allerlei vormen dagelyks ver
schynt. Weet ge wel, dat er goddelooze perio
dieken door de Sovjet naar alle landen van
de wereld worden verzonden, waarin men
tracht God stelselmatig uit de samen'eving te
verbannen. Zoo dient Esperanto om het werk
der Russische anti-godsdienstige vereenigingen
(goddeloozen) over heel de wereld te propa-
geeren in het bouwen van cellen, die de maat-
schappy geheel en al moeten ondergraven.
Tienduizenden exemplaren hebben hun weg
reeds gevonden en werken langzaam maar
zeker. Werken als b.v. Thomas a Kempis zyn
al lang vertaald, doch het kan nog niet ter
perse, de goedkoope doch zeer nuttige apologe
tische werkjes van de Apolog. Vereen. „Petrus
Canisius" zyn ook ai lang vertaald, doch kun
nen niet gedrukt worden. Is dat geen schande
voor de Katholieken? Mogen we niet verwach
ten, dat het schoone voorbeeld, gegeven door
het hoofdbestuur van „Petrus Canisius", na
volging vindt? Velen van hen zyn overladen
met werk, doch ze pryzen het werk van eenige
fraters van Tüburg, aanstonds bereid op hun
verzoek in Esperanto te vertalen: „Waarom
ben ik Katholiek?" van Mgr. Huurdeman en
„De gouden keten der waarheid" van pater
Hendrichs S. J. Tegenhouden kunnen we de
godslasterende taal van de Sovjet niet, doch
waarom „Petrus Canisius" niet geholpen? Als
het te laat is, kunt ge niet zeggen: „Hadden we
dat maar geweten!", want al lang heeft prof.
H. Th. Mets een oproep gedaan om geldelyk in
staat te zyn deze nuttige werkjes in Esperanto
te kunnen laten drukken.
O, we missen toch zoo ln ons werk den steun
van dé priesters! Zeker, er zijn priesters, die
zich geheel en al geven voor de Katholieke
Esperanto-beweging, maar zy kunnen toch niet
alles alléén doen, terwyi er verschillenden onder
hen nog den spot hebben te verduren van hun
confraters als menschen, waarvan er een van
de vyf op den loop is! Waarom? Omdat ze reeds
een vooroordeel hebben tegen Esperanto voor
men er over begint en zich de moeite sparen
zich eens in de katholieke Esperanto-beweging
in te werken; gewoonlyk wordt men dan afge
scheept met een: „daar heb ik geen tyd voor"!
Zeker, men moet dat niet zoo verkeerd op
nemen, want de priesters zyn overladen met
werk en velen zijn al bly als ze 's avonds een
uurtje voor zich zelf over hebben, maar dan
vragen we u ons werk dan toch niet af te
keuren in anderen, want zoodoende hebben zich
velen van de Esperanto-beweging teruggetrok
ken en zyn later binnengeloodst in een neu
trale vereeniging. O, ge moest eens weten hoe
door u (onwetend) indirect de katholieke inter
nationale pers wordt tegengewerkt! Ontzettend
is het kwaad, dat de z.g. neutrale pers veroor
zaakt, immer weer opnieuw moet door de ziele-
herders op hetzelfde aambeeld worden geha
merd. Gelukkig staat hier in Nederland de
katholieke pers aan de spits, doch op interna
tionaal terrein is de toestand verre van roos
kleurig. Met aandrang vragen we dan aan de
priesters hun steun. Als uw hoofd er niet naar
staat om by de drukke bezigheden, die de ziel
zorg en het vereenigingsleven met zich bren
gen, Esperanto te gaan leeren* hoewel dat
voor priesters heel wat gemakkelyker is dan
voor hen, die nooit zich op een of meer vreemde
talen hebben toegelegd, daar Zamenhof de
woorden, welke reeds internationaal zyn en de
stammen, welke in de meeste talen al in ge
bruik zyn, heeft overgenomen, dus hoe meer
talen men machtig is, des te gemakkelyker nu
leert men Esperanto, en ik zou zoo zeggen: het
is voor hen geen inspanning, doch ontspanning
steun dan toch onze katholieke Esperanto-
beweging en spoort de Esperantisten aan eerst
en vooral te abonneeren op het katholiek inter
nationaal orgaan.
Wenscht u soms inlichtingen, dan ben ik ten
allen tyde bereid u deze te geven. Sommigen
geven voor niets van Esperanto te willen weten
of daarvoor te willen werken, omdat de loge
en de Sovjet als om stryd er gebruik van ma
ken. Wat zouden zy er echter van zeggen, als
ik ging beweren, dat er geen enkele film deugt,
of dat b.v. de missionarissen geen gebruik mo
gen maken van de bioscoop of wel filmtoestel,
omdat de bioscoop zoo dikwyls door minder
waardige films groote diensten bewijst aan de
loge, direct of indirect met haar steun, om het
immoreele naar voren te brengen, het Godsidee
uit de harten van het volk te verwy deren, troon
en altaar te ondermynen? Ge zoudt zeggen: die
is niet goed snik, die heeft ze alle vyf niet! Ik
geloof wel, dat het u nu duideiyk genoeg is, dat
Esperanto al jaren en jaren dezelfde rol ver
vult als de bioscoop. Zooals de heer Arthur
Tervooren meende, is het my niet te doen om
langs dezen weg een antwoord te verwachten
van de Graalleiding, doch ik vraag slechts een
practische oplossing door ons in deze moeiiyke
aangelegenheden te helpen en de meisjes aan
te moedigen het werk, in myn artikelen naar
voren gebracht, te steunen door deel te nemen
in de Katholieke Internationale Esperanto-be
weging, om samen op te marcheeren in dienst
van Koning Christus. Dan zal weldra ook de
katholieke internationale pers aan de spits
staan. De oensuur van Sovjet-Rusland onder
schat den invloed van de internationale katho
lieke pers niet, waarom het katholieke orgaan
al heel spoedig werd verboden en de lectuur
van Petrus Canisius werd eenvoudig in beslag
genomen, als gevaarlyk voor den Staat. Katho
lieken voelt ge het bloed nu niet sneller dooi
de aderen stroomen? En u aansporen ons werk
te steunen? Ja, financieel! d. i. heel mooi doch
byzonder vragen we uw gebed, opdat God ons
werk zegene om t. z. t. overvloedige vruchten
af te werpen. Ook kunt ge prof. H. Th. Mets
verrassen met een bedrag, klein of groot, per
postwissel, „Seminarie Rijsenburg" te Drieber
gen, misschien vinden sommigen dat gemak
kelyker.
ORDENANO
In aansluiting by den oproep tot de 80.003
Duitsche katholieken in ons land, om op Zondag
5 Maart by de verkiezingen in Duitschland hun
stem te gaan uitbrengen, kunnen we nog mede-
deelen, dat stemgerechtigden in alk grens
plaatsen kunnen stemmen op vertoon van hun
oproepingskaart.
BINNENLANDSCHE HAVENS
IJMUTDEN, aangekomen 25 Febr., Afina, mr,
CapeUe.
26 Febr.. Maart je. m.s., Havre (voor Wormer-
veer); Adellen, s., Mlddlesbro; Lingestroom. s.,
Londen; Mavis, s., idem: Orinoco. s„ W.-Indië;
Sauerland, s., Japan, laatst R'dam; Nero, e.,
Gothenburg: Artxanda Mendi, s., HomiUo (voor
Velsen); Maaskerk, s.. Hamburg; Cabourg, s„
Nantes (voor Veisen); Bhea, s., Hamburg.
27 Febr., Rietfontein, s., Hamburg; Honved,
s.. La Plata: Delfinus, s„ Bergen (voor de vis-
schershaven); Vliestroom, s.. Huil.
Vertrokken, 27 Febr., Nijkerk, s., O.-Afrika via
Antwerpen; Orinoco, s.. Hamburg.
Aangekomen 27 Febr„ P-hein, s„ Hamburg;
Theseus, s., Kapenhagen; Trito, s., Foway; Ek, s„
Oslo.
Vertrokken 27 Febr., Delfinus. s., R'dam;
Sauerland, ma., Hamburg; Weissenfels, s„ Ant
werpen; Orebic, s„ Emden; Anastassla, s„ Barry
Dock.. Crynssen, Hamburg.
AMSTERDAM, aangekomen 26 Febr., Adellen,
Middlesbro, creosoot, Petroleumhaven. Ruys
goed, Javakade, Wainbersie Zn.; Mavis. Lon
den, stukgoed, Handelskade, General Steam
Transport Cy.; Sauerland. Japan laatst R'dam,
stukgoed, Javakade, Wambersie Zn.; Nero,
Gothenburg, stukgoed, Levantkade. Verk. Car
gadoorskantoor: Maaskerk, Hamburg, stukgoed.
Handelskade. Holl. Afrika Lijn; Rhea. Hamburg,
stukgoed. Suma trakade. Verg. Cargadoorskan
toor Carlshütte III. Rensburg, kachels. Vlugt-
haven, Salomon's Shipp. Porw. Off..
27 Febr., Rietfontein, Hamburg. ledig, Su
ma trakade, Holl. Afrika Lijn; Honved. La Plata,
graan, Engelsche boeien, Vol H. Müller Co.;
Vliestroom, Huil, stukboed, Handelskade, HolL
Stoomboot Mij.
Aangekomen 27 Febr., Rhein. Hamburg, stuk
goed. De Ruyterkade, Van Es Van Ommeren;
Svarton, Velsen, bunkeren, J. P. Coenhaven. Ned.
Steenkolen Handel Mi).; Theseus. Kopenhagen,
stukgoed, Levantkade. Verg. Cargadoorskantoor;
Trito. Fowev. stukgoed en klei. Rietlanden, Holl.
Stoomboot Mij.: Ek, Oslo, stukgoed. Handelskade,
Verg. Cargadoorskantoor.
HOLLANDO.-AZIË LIJN
26 Febr. van Hamburg
te
SEROOSKERK,
Rotterdam.
ARENDSKERK. thuisreis, 26 Febr. van Manilla.
OUDERKERK, uitreis, 26 Febr. te Kobe.
MEERKERK, 27 Febr. van Japan te Schiedam.
KON. NED. STOOMBOOT MM.
ACHILLES, 25 Febr. van R'dam te Faro.
AGAMEMNON, 26 Febr. van Amst. te San
Juan.
AJAX. 25 Febr. van Kopenhagen n. Gdynia.
AMOR. 24 Febr. van New-York naar Port au
Prince.
ARIADNE. 25 Febr. van Cadix te Lissabon.
BACCHUS. 25 Febr. van Valencia te Gandia.
BERENICE, 25 Febr. van Oran naar Venetië.
BRION, 25 Febr van La Pallice naar Amst.
CALYPSO. Middl. Zee n. Amst„ pass 26 Febr.
n.m. 11 uur 35 Bevezier.
CERES. 25 Febr. van Algiers naar Antwerpen.
DECALION, 26 Febr. van Istanboul n. Bourgas.
JUNO, 25 Febr. van R'dam n. Middl. Zee.
MARS, 27 Febr. vjn. 6 uur van Amst. te Ham-
burg.
NEREUS, Stettii) naar Amst., pass. 27 Febr. v.m.
3 uur BrunsbutteL
ORION. 25 Febr. van Port au Prince naar
Kaap Haitiën.
ORPHEUS. 26 Febr. van Fiume te Gravo6a.
PLUTO, 25 Febr. van Santander n. Musel.
VAN RENSSELAER, thuisreis. 26 Febr. nno.
2 üur van Madeira.
SIMON BOLIVAR, uitreis, 26 Febr. n.m. 5 uur
van Dover.
THESEUS. Kopenhagen naar Amst., pass. zo
Febr. n.m. 5 uur Brunsbuttel.
TRITON. 25 Febr. van Algiers naar Malta.
ULYSSES. 25 Febr. van Patras n. Lipari.
VENEZUELA. 25 Febr. van Cristobal naar
Cartagena.
VULCANTTS. 26 Febr. van Ceuta te Savona.
NERO 26 Febr. van Gothenburg te Amst.
RHEA. 26 Febr. van Hamburg te Amst.
MEROPE, Middl. Zee naar Hamburg, pass. 27
Febr. v.m. 9 uur 30 Dungeness.
ARIADNE, 25 Febr. van Lissabon n. Amst.
CERES. Middel. Zee n. Amst., pass. 27 Febr.
Gibraltar
DEUCALION, 27 Febr. van Istanboul, te Bour-
efACHILLES. 27 Febr. van Faro naar Barcelona.
BRION. Bordeaux naar Amst., pass. 27 Febr.
n.m. 1 uur 30 Dungeness.
CALYPSO. 27 Febr. van Middl. Zee te R dam.
AJAX. 26 Febr. van Kopenhagen te Gdynia.
THESEUS. 27 Febr. van Kopenhagen te Amst.
ORANJE NASSAU, 26 Febr. van Curasao naar
Puerto Cabello.
BODEGRAVEN, thuisreis. 27 Febr. te Liverpool.
PLUTO. 27 Febr. van Musel naar Oporto.
AURORA. 27 Febr. van Genua te Alexandrië.
VULCANUS, 27 Febr. van Savona naar Genua.
CRYNSSEN, 27 Febr. van Amst. naar Ham-
burg.
SIMON BOLIVAR, uitreis, passeerde 26 Febr.
Ouessant
JUNO. R'dam n. MiddL Zee, pass. 26 Febr.
Dungeness.
TEI AMON. uitreis, was 26 Febr. 1 uur 5 v.m.
45 mijlen Z. van Lands End.
BARNEVELD. thuisreis, 23 Febr. te Iquique.
BERENICE. 25 Febr. van Tanger te Oran.
MIDAS. 22 Febr. van Curacao n. Jacmel.
TELAMON. uitreis, pass. 24 Febr. Dungeness.
MARS, 25 Febr. van Amst. naar Hamburg.
HOLLANDAUSTRALIË-LMN
- GAASTER KERK, uitreis, 26 Febr. van Duin
kerken.
GROOTEKERK, thuisreis, 25 Febr. van Port
Said.
GAASTERKERK, uitreis, 25 Febr. te Duin
kerken.
