Beslissende zegepraal voor de Rijksregeering GEWELDIGE GROEI DER NAZI'S VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS Maar nog geen meerderheid Het nieuws van heden In den nieuwen Rijksdag zullen Nationalen en Nationaal-Socialisten tezamen de beschikking hebben over 340 der 646 zetels Oorlogsverklaring van Goering MAANDAG 6 MAART 1933 BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 Hugenberg als blok aan het been van Hitier De uitslag van de Rijksdag- en Pruisische landdagverkiezingen in Duitsch- land heeft de Rijksregeering een staatsgreep om aan de macht te blijven bespaard. Ware hij in haar nadeel uitgevallen, dan zou zij niet geaarzeld hebben zulk een staatsgreep te doen. Tijdens de verkiezingscampagne hebben de nationaal-socialistische leiders, die vier jaren eischen om het in hun oogen vol komen waardelooze werk der laatste veertien jaren weer ongedaan te maken, dit bij herhaling zóó stellig verklaard en bij deze verklaringen heeft Rijkspresident von Hindenburg telkens zóó veelzeggend gezwegen, dat men daaraan niet twijfelen mag. Trouwens het kleine greepje, dat de Rijksminister van Binnenlandsche Zaken Goering zich in Hamburg nog vóór het bekend worden van den einduitslag der verkiezingen veroorloofde door de geheele politiemacht onder nationaal-socialis- tisch commando te plaatsen, alsmede de bezettingen der raadhuizen te Altona, Essen en Chemnitz door de Nazi's zeggen meer dan duidelijk, hoe het in Duitsch- land zou zijn toegegaan, indien de verkiezingen bijgeval nu eens geen succes, maar een échec voor de Nazi's zouden hebben opgeleverd. De suggestieve massa demonstraties der Hitlerianen, de daverende propaganda-redevoeringen van hun chefs die van Goebbels te Koningsbergen groeide zelfs uit tot een directe uit daging aan Polen de fascineerende invloed van Hitler's Rijkskanselierschap, de tegenwerking der oppositie, de begunstiging der regeeringspartijen, de zeer gelegen komende ontdekking van de catacomben in het Karl Liebknechthuis en de brandstichting in het Rijksdaggebouw hebben hun uitwerking op de volks verbeelding niet gemist. In grooteren getale dan ooit te voren hebben de kiezers de Rijksregeering uit „vrije verkiezing" een volstrekte meerderheid in beide be stuurscolleges bezorgd. Indien Hitier gehoopt mocht hebben, dat hij en zijn partij alléén die volstrekte meerderheid zouden behalen, dan is hij in zijn ver wachtingen teleurgesteld. Maar tegenover deze mogelijke teleurstelling staat het moreele succes, dat hij, zij het dan ook te zamen met zijn mederegeerders, thans op „democratische" en volkomen „legale" wijze in de macht bevestigd is. De meerderheid van het Duitsche volk heeft zich vóór het fascisme en tegen de democratie in haar huidigen vorm verklaard. Het Harzburger-front .van nationaal-socialisten, Duitsch-nationalen en Stahlhelmers heeft gezegevierd. Het „Derde Rijk" is geboren, zij het ook niet volkomen overeenkomstig Hitiers wenschdroom. Adolf Hitler is nooit een enthousiast soldaat in dit front geweest. Men her innert zich, hoe kort na de massale betooging in Brunswijk dit front uiteen viel in twee elkander fel'bekampende deelen. Maar von Papen, tegen wien Hitier gevochten heeft als tegen een doodsvijand, wist het tenslotte weer te herstellen. Het bindmiddel, dat daartoe dienst deed, was de gemeen schappelijke haat der verschillende nationale groepen tegen het Marxisme in het algemeen, en tegen het communisme in het bijzonder. Of deze haat sterk genoeg zal blijken om nationaal-socialisten en Duitsch-nationalen bijeen te houden is echter zeer de vraag. In Hitler's program is nationalisme met niet-Marxistisch socialisme gecombineerd, terwijl Geheimrat Hugenberg en zijn aanhangers zuiver nationaal-kapitalistisch georiënteerd zijn. Dat in dit verschil de kiemen liggen voor een mogelijk conflict, wordt door de haast, waarmee onmiddellijk officieel is verklaard, dat het kabinet volledig- in zijn huidige samenstelling gehandhaafd blijft, eerder bevestigd dan ontkend. Mocht een dergelijk conflict uitbreken, dan zal Hitier alleen door een staatsgreep zich van het kapitalistische Hugenberg- blok aan zijn socialistisch been kunnen ontdoen, tenzij hij samenwerking met het Centrum en de Beiersche Volkspartij zou zoeken. Dit laatste is echter op het oogenblik niet zeer waarschijnlijk. Het Centrum en de Beiersche Volkspartij hebben wel-is-waar maar weinig stemmen verloren, maar hun hoogstbelangrijke sleutelpositie zijn zij, zoolang Hitier en Hugenberg elkander verdragen, kwijt. Voor minister Goering, die de laatste weken een meer opzienbarende activiteit aan den dag heeft gelegd dan Hitier zelf, is dit blijkbaar een reden tot groote voldoening. In zijn commentaren op den uitslag der verkiezingen juicht hij, dat het Centrum eindelijk van de wip is gevallen, waarop het sinds Bismarck heeft gezeten, en constateert hij, dat de regeeringen in de Zuid-Duitsche landen niet meer het recht hebben uit naam van het volk te regeeren, aangezien ook daar het volk zich achter Hitier heeft geschaard. Het Centrum behoeft dus niet op welwillendheid zijnerzijds te rekenen. Het heeft op het oogenblik geen doorslaggevende beteekenis meer. Dat dit zoo geworden is, moet geweten wor den aan katholieken als te Keulen, waar de nationaal-socialisten hun aanhang bijna wisten te verdubbelen. De sociaal-democraten, die zich vrijwel wisten te handhaven, zijn voor Hitier ook een „quantité négligeable" geworden. Dat zij het zelfde percentage van het totaal aantal uitgebrachte stemmen behielden, niet tegenstaande de felle anti-Marxistische campagne der nationaal-socialisten, mag voor hen geen bron van vreugde zijn, want het is meer dan waarschijnlijk dat tal van communisten in het nog altijd dreigend vooruitzicht van een verbod van hun partij niet op hun eigen candidaten, maar op die der Soci's hebben gestemd, daar bij een dergelijk verbod de communistische mandaten toch zouden komen te vervallen. In ieder geval echter hebben de communisten een zwaren slag gekregen en dit is vrijwel het eenige, waarover wij ons met ongemengde ge voelens ronduit kunnen verheugen. Het Duitsche volk heeft thans definitief besloten met het kabinet Hitler-von Papen-Seldte-Hugenberg in zee te gaan, maar de vraag blijft open hoever en hoe lang de heeren zelf met elkander wenschen zee te houden. Het vertrouwen van het volk schept zware verplichtingen en verantwoordelijkheden. Mogen de huidige machthebbers, die óók tegen den uitgesproken wil van het volk aan het bewind zouden zijn gebleven, dit vertrouwen waard blijken. Het gekwelde Duitschland, dat veel vergeten, en weinig geleerd schijnt te hebben, heeft reeds al te lang moeten wachten op den aldoor uitgestelden opbouwarbeid. Het gaat thans onder zeil met het „Hakenkreuz" in top op hoop van zegen. De heerscher Von Hindenburg hartelijk toegejuicht Kiezers uit Nederland Resultaat der Rijksdagverkiezingen Zetels 43.9 (33.1) 288 (196) 18.3 (20.4) 120 (121) 12.1 (16.9) 79 (100) 10.9 (11.9) 71 70) 8 8.3) 52 52) 3.1 3.1) 20 20) 1.1 1.9) 4 11) 1 1.2) 4 5) 0.8 1.0) 4 5) 0.8 0.8) 4 4) Resultaat der Landdagverkiezingen Partij en Stemmenaantal Percentage Zetels N.S.D.A.P. 10.332.670 8.007.384) 43 (36.3) 207 (162) S.P.D. 3.952.404 4.675.1 73) 16.5 (21.2) 79 93) K.P.D. 3.131.471 2.819.763) 13 (12.8) 63 57) Centrum 3.367.379 (3.371.932) 14 (15. 67 67) Hugenbergfront 2.158.400 1.524.230) 9 6.9) 43 31) Duitsche Volkspartij 241.636 330.745) 1 1-5) 4 7) Chr. Soc. Volksdienst 215.047 255.1 77) 1 1-2) 4 2) Staatspartij 1 64.66 332.490) 0.7 1-5) 3 2) Rest 444.900 63.731) 1.8 0.3) 0 1) Aan Zuid-Duitschland en het Centrum Maatregelen in Eupen Schietpartij te Breslau Goering als dictator DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiig Botsingen in Hessen GEHEIMRAT HUGENBERG Het blok NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18320 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek BERLIJN, 5 Maart. Te Berlijn en ook in net geheele Duitsche Rijk is de verkiezingsdag zon der ernstige incidenten verloopen. Nadat de campagne Zaterdagavond overal met fakkel optochten en massa-betoogingen van het na tionale front haar hoogtepunt had bereikt, is het uiterlijke beeld van den verkiezingsdag ge kenmerkt door een Zondagsche rust. Voor zoo ver van de propaganda der partijen nog iets bleek, beperkte deze zich tot enkele betoogin gen van N.S.D.A.P. en Stahlhelm. Door het bijna overal prachtige voorjaars weder werd vanmorgen reeds druk gestemd, daar een groot deel van de kiezers den mooien Zondag wilde besteden voor wandelingen en uitstapjes. Voor de stembureaux maakten de kiezers reeds vroeg queue. Te B e r 1 ij n was hft straatbeeld, zooals de laatste dagen reeds het geval was, beheerscht door het Hakenkruis en de zwart-wit-roode vlaggen. Het viel op, dat nauwelijks eenige vlaggen van andere partijen te bespeuren wa ren; men zag noch de roode vlaggen met de drie pijlen der Sociaal-Democraten, noch de zwart- rood-gouden vlaggen. Wel hingen veel vlaggen in de zwart-wit-roode kleuren van het oude keizerlijke rijk. Overigens kenmerkte het Berlijnsche straat beeld zich door versterkte politieposten, doen verder viel weinig verschil te bemerken met ge wone Zondagen. Bijna overal zag men politie patrouilles onder commando van politie-wacht- meesters. bestaande uit twee en meer agenten der hulppolitie. Dank zij de uitgebreide maatregelen der po- litie is de afgeloopen nacht en de ochtencTzeer kalm verloopen. Vannacht zijn enkel 18 per sonen in verzekerde bewaring gesteld, vanmor gen echter behoefde nergens te worden inge grepen. Groote publieke belangstelling viel waar te nemen in deKanonierstrasse, waar de Rijks president en verschillende ministers hun stem zouden uitbrengen. Toen de grijze Rijkspresident, die ouderge woonte getrouw, als een der eerste kiezers even na 9 uur aan het stemlokaal arriveerde, verge zeld van Staatssecretaris Meissner, werd hij door de wachtende menigte enthousiast begroet. Een groep oudere heeren, die expres uit de provincie gekomen waren om in het stemlokaal van den Rijkspresident te stemmen en het staatshoofd te kunnen zien, begroette den ouden Veldmaarschalk met den toeroep: „God zij met U, heer Rijkspresident! De Rijkspresident dankte voor deze begroeting door zijn hoed af te nemen. Kort daarop verschenen ook de Rijksminister van Buitenlandsche Zaken, Freiherr von Neurath en echtgenoate en later vice-Kanselier von Papen, om aan hun stemplicht te voldoen. In hetzelfde lokaal stemden ook de Bisschop van Berlijn, Mgr. Dr. Schrieber en eenige hooge geestelijken. Rijksminister dr. Hugenberg stemde in Ber lijnDahlem, Rijksminister Goering in Char- lottenburg en de Rijksminister van Binnen landsche Zaken dr. Frick, in een lokaal in de Stresemannstrasse. Rijkskanselier Hitler, die in aansluiting op zijn gisteren gehouden groote betooging te Koningsbergen daar overnacht had, had voor zijn terugreis ner vliegtuig naar Berlijn zijn stemplicht reeds vervuld. Voor de menigte tijd had hem te herkennen had de politie de straat leeds afgezet. Nadat hij gestemd had, begaf Hitlei zich terug naar zijn hotel. Hedenmiddag is de Rijkskanselier per vlieg tuig uit Koningsbergen te Berlijn terugge keerd. Ook in Zuid- en Zuid-West-Duitschland is alles rustig verloopen. Er werd veel drukker gestemd dan bij de vorige Rijksdagverkiezing. In Baden is alles, afgezien van enkele scher mutselingen in Karlsruhe, rustig gebleven. Ook hier werd vooral vanmorgen heel druk gestemd, evenals in Stuttgart. Uit München: Incidenten van beteekenis zijn hier niet voorgevallen. Het straatbeeld kenmerkte zich door veel Hakenkruis-vlaggen, hier en daar zag men ook zwart-wit-rood en blauw-wit. In vele stemlokalen had in de eer ste uren reeds 80 procent der kiezers zijn stem uitgebracht, zoodat de deelneming aanmerke lijk grooter zal blijken te zijn dan bij de vroe gere verkiezingen. Vele extra-treinen kwamen van de grenzen om in het buitenland wonende Duitschers te laten stemmen, vooral uit Tsjecho-Slowakije was de belangstelling groot. Te Passau arri veerden vanmiddag verscheidene treinen met kiezers uit Weenen, die tijdens de reis overal door nationale bonden enthousiast werden be groet. Ook uit Tirol kwamen vele kiezers en zeer velen ook uit de Zwitsersche en Elzasser dis tricten. In de stemlokalen langs de grens van Baden en Elzas was de stroom van kiezers uit Frankrijk en den Elzas geringer, voornamelijk doordat de Fransche autoriteiten geen mach tigingen meer voor grensverkeer op korten ter mijn hadden gegeven. Duizenden Duitschers, die in Nederland wonen hadden zich over de grens begeven om te stemmen. Te Klevehaben hebben 3000 in Nederland wonende Duitschers gestemd. Te Kaldenkirchen ongeveer 1300. Met drie extra-treinen waren deze Duitschers uit Rotterdam, Amsterdam en E>en Haag naar Cleve gekomen. Te Kaldenkirchen werd gestemd door Duitschers, die per extra-trein uit de richting Breda waren aangevoerd. In geheel Noord- en Noord-West-Duitsch- land is de verkiezingsdag en de nacht daar voor rustig verloopen. Alleen in Quickborn nabij Pinneberg had vannacht een bloedige botsing plaats tusschen Nazis en Communis ten, waarbij een man werd doodgeschoten. Vanmorgen werd in Hamburg reeds druk ge stemd. Er hingen veel zwart-wit-roode en Hit- leriaansche vlaggen. Uit Aurich wordt bericht, dat in Oost-Friesland opnieuw Communisten zijn gearresteerd en huiszoekingen zijn ver richt, waarbij propaganda-materiaal in beslag is genomen. In Brunswijk zijn 17 personen gearres teerd, waarvan drie, die verdacht worden van hoogverraad* de anderen wegens het houden van verboden optochten en het aanplakken van verboden plakkaten. Te Schwerin stonden op de gebouwen van den staat de vlaggen met het Hakenkruis. In het geheele Rijnsch-Westfaalsche indu striegebied zijn geen incidenten voorgevallen Ete dag en de nacht zijn zonder stoornissen verloopen, de betoogingen en vergaderingen der nationale bonden hebben zonder storing kunnen plaats vinden. Bij prachtig weder ver toonden de straten het gewone Zondagsche beeld. Op het raadhuis te Dusseldorf hadden de Nationaal-Socialisten een reusachtig groote af beelding van den Rijkskanselier aangebracht Ii\ een groot aantal plaatsen rondom Dus seldorf zijn gisteren talrijke huiszoekingen verricht. Te Dusseldorf heeft men een com plete geheime drukkerij der Communisten en een groote partij drukwerk gevonden. Ook wapenen zijn in beslag genomen en 40 personen zijn gearresteerd. Ook in Duisburg en Hamborn wer den verboden drukwerken en wapenen in be slag genomen. In Homberg is een man door een schot van een politie-beambte gewond. Ir. Essen-Schiederhof zijn gisteravond 40 Hit- Partijen Stemmenaantal N.S.D.A.P. 17.265.823 S:P.D. 7.263.823 K.P.D. 4.845.379 Centrum 4.423.161 Hugenbergfront 3.1 32.595 Beiersche Volkspartij 1.072.893 Duitsche Volkspartij 432.105 Chr. Soc. Volksdienst 384.116 Staatspartij 333.487 Rest 327.114 (11.737.015) 7.247.959) 5.980.163) 4.230.644) 2.959.051) 1.095.427) 661.794) 403.674) 336.451) 272.124) Percentage De cijfers tusschen haakjes geven de resultaten van de vorige Rijksdag en Pruisische Landdagverkiezing aan. BERLIJN, 6 Maart (V.D.) Rijksminister Goering verklaart naar aanleiding van den uit slag der verkiezingen van Zondag het volgende: „De grootste politieke beslissingsslag is ge slagen. Het nationale front heeft door de toe wijding en offervaardigheid van zijn aanhan gers onze overwinning over de geheele linie bevochten. Ik ben gelukkig en dankbaar, dat ons Duitsche volk het besluit van den Rijks president, het kabinet Adolf Hitler te benoe men, met zoo overweldigende meerderheid heeft gevolgd. Voor de eerste maal sedert de tijden van Bismarck, is de positie op de wip van het Centrum gebroken. De ontzaglijke superiori teit van het nationale front juist ook in de Zuid-Duitsche landen, geeft den Zuid-Duitschen regeeringen niet meer het recht uit naam van het volk verder te regeeren, daar ook hier het volk zich achter Adolf Hitier heeft geplaatst. lerianen beschoten. Twee aanvallers werden gearresteerd. In het geheele Rijngebied hebben zich geen incidenten voorgedaan. Vanmorgen is reeds zeer druk gestemd. In een stemlokaal te Keu len had vanmiddag om 1 uur reeds tweederde deel der kiezers gestemd. In Aken was de toestand precies als elders Door de Duitsch-Nederlandsche grensposten is een bijzondere wachtdienst ingericht. In Eupen zijn de gendarmes opgeroepen zich gereed te houden. Zij kregen versterking van militairen met machinegeweren en pant serwagens, omdat men vreesde, dat Duitsche Communisten in massa over de Belgische grens zouden trekken. Te Breslau heeft ongeveer 85% der kiezers gestemd. Tegen vier uur vanmiddag is het tot een schietpartij gekomen tusschen communis ten en de politie. Een politiepatrouille van vier man werd in de stadswijk Brigittental van de daken der huizen beschoten. Direct nadat de Schupo met hulppolitie was versterkt, werd een hulpagent (SA-man) door een schot in den buik doodelijk gewond. De politie is den toestand meester. Hier en daar valt nog wel eën schot. De huizen werden doorzocht. 100 personen zijn gearresteerd en naar het politiebureau over gebracht. De SA-man is 20 jaar oud en heet Otto Fischer. HAMBURG, 5 Maart. (W. B.) De Rijksmi nister van Binnenlandsche Zaken, Goering. heeft bevel gegeven, direct de geheele politie onder commando van den nationaal-socialis- tischen senaats-afgevaardigde Richter te stel len. De Senaat heeft onder voorbehoud der rechtsmiddelen zich aan het bevel onderwor pen. De burgemeester D. Petersen (oud-voor zitter der vrijzinnig-democratische partij) is afgetreden. Tegen tien uur n.m. marcheerden ongeveer 300 S. A.-mannen onder gezang het raadhuis binnen. De leider, Horst Kaufmann, verscheen op het balkon en bracht een drie voudig „Heil" op Hitier uit. De omtrek van het raadhuis is door duizenden S.A.-mannen afgezet, met wie de burgerij het Duitschland- lied en de Horst Wessel-hymne zingt. Kort na middernacht werd ook het raadhuis van Altona bezet. Alleen de nachtwacht was aanwezig.. Op het raadhuis werd de hakenkruisvlag ge- heschen. Toen verlieten de S.A.-mannen het gebouw en stelden in de omgeving een bewa kingsdienst in. De „Erzberger-straat" en het „Plein der Republiek" werden in den nacht Duitsche Rijksregeering in de meerderheid. Nazi's met 288 zetels in den Rijksdag. Winst van 92 zetels. Overal zeer druk gestemd. Verkiezingen vrij kalm verloopen. Nazi's grijpen in Hamburg en Essen naar de macht. Hakenkruisvlag op het raadhuis ge heschen. Oorlogsverklaring van Goering aan Zuid- Duitschland. De bankcrisis in Amerika. Geweldige brand in Keulen. Een energieke installatie-rede van president Roosevelt, met name tegen de speculatie. Ge weldige belangstelling. Een vliegveld op Texel. De Ned. R. K. Bond van Technici te Den Haag in vergadering bijeen. Het standpunt der reeders inzake het conflict te IJmuiden. Nieuwe Japanse he gezant in Den Haag aan gekomen. Dr. A. C. A. Hoffman te Gouda overleden. De Partijstemming van Zondag. Staatsmijn „Maurits" onder strenge bewaking. Ontwerp-ordonnantie in voorbereiding om den diensttijd vóór pensioen voor Indische ambte naren te verlengen. Opzienbarende publicaties betreffende de mui terij op Hr. Ms. „Zeven Provinciën." Vliegtuig bij de landing op Soesterberg over den kop geslagen. Eervolle 2l-nederlaag van het Nederlandsche elftal tegen Hongarije. Huldiging van Gejus van der Meulen. Benoemingen in het Bisdom Haarlem. O Verwachting: matige, wellicht tijdelijk toenemende, Zuid-Oostelijke tot Zuide- lijken wind, gedeeltelijk bewolkt, wellicht tijdelijk regen, zelfde temperatuur. =j Hoogste stand 769.5 Haparanda H Laagste stand 735.0 Vestmanor S Zon op 6.38 onder 5.46. Licht op 6.16 Volle Maan 12 Maart. vervangen door provisrfische aanduidingen (welke, zijn nog niet bekend). ESSEN, 6 Maart. (W. B.) Om half en heden nacht is ook op het raadhuis alhier de haken kruisvlag geheschen. De Rijksdagafgevaardigde Terboven (at.-soc.) hield een rede, die door een onafzienbare menigte werd aangehoord. CHEMNITZ, 6 Maart. (W. B.) Op het bal- con van het raadhuis te Chemnitz werd van nacht om drie uur door een S. A. een groote hakenkruisvlag geheschen. In Hessen is zeer druk gestemd. Te Darm stadt is het overdag rustig gebleven, daaren tegen is het te Griesheim by Darmstadt tot een schietpartij gekomen, waarbij een SA-lei- der een schampschot en een KPD-functio- naris een schot in het dijbeen opliepen. Bij een botsing tusschen nazi's en leden van het IJzeren Front werden twee leden van het IJzeren Front ernstig, eenige andere personen licht gewond. Te Pfeddersheim is een SA-man ernstig gewond. Negen communisten zijn hier gearresteerd. Te Ochshausen (Kassei) is het tot een schiet partij gekomen, waaraan hulppolitie te pas is gekomen Een SA-leider. die als hulpagent dienst deed, kreeg een schot in den buik en werd ernstig gewond naar het ziekenhuis overgebracht.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1