Komt er practisch ontwapening? Nu of nooit, zegt MacDonald De voorstellen Aan het Hoofd der Missies 1 VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS Luther afgetreden Het nieuws van heden Onlusten te Bazel EEN GLOEDVOL BETOOG KARD. BIONDI PREFECT DER PROPAGANDA DE BAROMETER VRIJDAG 17 MAART 1933 BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 VIJF EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18330 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 cf.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek t,Verwerping van mijn plan schept het risico van een nieuwen oorlog' Algemeene bijval EEN VLIEGENDE MINISTER MacDonald Voorloopig der naties standpunt Davis naar Genève Militiestelsel met 8 maanden diensttijd voor Europa's continent Nauwkeurige cijfers JOSEPH W. HARRIMAN Het Weer Vloot Luchtvloot Beieren onder het Rijk Dr. Held afgetreden Dr. Schacht zijn opvolger als president der Rijksbank Wat de „Angriff" zegt Dr. Schacht De drankwet in de V.S. Senaat neemt een amendement op de bierwet aan Hohenzollern bij de Rijksdagopening De opvolger van Kardinaal van Rossum was Apostolisch De~ legaat in Britsch-Indië, Japan en Amerika De Fransche Minister van Lucht vaartPierre Cotleert vliegen Spanje-Indië in vier maanden Kard. P. Fumasoni Biondidie KardVan Rossum opvolgt Zij, die zich tegen 1 April op ons blad abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende num mers gratis. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Communisten organiseeren een verboden betooging Straten door de politie schoongeveegd ROOSEVELT'S BEZUINIGING AANGENOMEN Biervoorstel gewijzigd NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT GENÈVE, 16 Maart. (W. B.) Onder buiten gewoon groote vertegenwoordiging van alle na ties en groote belangstelling van pers en pu bliek vond hedenmiddag plaats de buitenge wone zitting van de hoofdcommissie der ont wapeningsconferentie, waarin de Engelsche mi- nister-president Ramsay MacDonald zijn aan gekondigde groote rede hield. Te midden der voltallig verschenen delegatieleiders merkte men op den Franschen minister-president Da- ladier, die zich kort voor het begin der zitting eenige minuten met den Duitschen ambassa deur Nadolny onderhield. Voorzitter Henderson verleende terstond na de opening het woord aan minister-presient MacDonald, die bij zijn verschijnen op de re denaarstribune met grooten bijval werd be groet. Met meesterlijke welsprekendheid deed Mac Donald een laatste beroep op de ontwapenings conferentie. Thans staat men aldus spreker in de laatste phase der ontwapeningsconfe rentie. Door allen moeten nieuwe concessies worden gedaan, om tot een oplossing te komen. Elk heeft het recht te weten, wat hij van de conferentie te ontvangen en wat hij te offeren heeft. In het verdere verloop zijner uiteenzet tingen schetste de Engelsche premier zijn ont wapeningsplan, waarbij hij vijf beginselen naar voren haalde, waarop het plan gebaseerd is. Deze zijn: 1. Vaststelling eener eerste ontwapenings etappe over den duur van 5 jaar, n 2. verkondiging aan de geheele wereld van den wil, dat de staten tot ontwapening be sloten zijn, 3. waarborging van de tenuitvoerbrenging der ontwapening door het instellen van een per manent contröle-orgaan, voorbereiding van verdere bewapenings- Terminderingen voor de tweede etappe door een eveneens thans reeds in te stellen bijzonder orgaan en 5. in het leven roepen van een atmosfeer van Vertrouwen, waarin de politieke moeilijkheden van thans overwonnen worden, om later tot yerdere bewapeningsverminderingen te geraken. MacDonald sloot zijn rede volgenderwijs: Vele van de hier tegenwoordige gedelegeer den zijn nog zoo ver van elkaar verwijderd, dat het ook mij onmogelijk was, om tijdens mijn verblijf te Genève bruggen van overeenstem ming te slaan. Maar deze bruggen zullen des ondanks nog gebouwd worden. Wanneer mijn voorstellen afgewezen worden en geen over eenstemming mogelijk is, dan zal dit ook met ieder ander plan het geval zijn, daar ieder plan zekere risico's voor allen bevat. Doch wanneer geen plan tot stand komt, dan zult gij allen huiswaarts keeren, maar niet met een goed geweten, doch met het gevoel van onrust en onzekerheid. De conferentie heeft de vrijheid het plan af te wijzen, maar het moet haar duidelijk zijn, dat zij met deze afwijzing een andere keus doet. Ontwapening is geen doel-in-zich-zelf, maar een bijdrage voor den vrede. Slechts hier op komt het aan. Een afwijzing beteekent het risico van een nieuwen oorlog. Een mislukking zou de vernielende elementen in het leven der volken weer naar de oppervlakte brengen. Om een dergelijke tragedie te voorkomen, zijn wij hier. Hebben wij niet genoeg oorlog en vijand schap gevoerd? Thans is het in onze macht gelegen, de golf van vrees, welke door de we reld vaart, meester te worden. Levendige bijval van alle zijden viel den Engelschen minister-president ten deel, toen hij zijn rede beëindigd had. GENÈVE, 16 Maart. Na de rede van Mac Donald namen verscheidene delegatieleiders het woord, om den Engelschen premier voor zijn initiatief te danken. De Fransche minister-president Daladier ver klaarde het Engelsche plan van zóó groot ge wicht te achten, dat da Fransche delegatie het met de grootste nauwkeurigheid en sympathie wil bestudeeren. Wij zien er met blijdschap in terug de voornaamste beginselen, welke door Paul-Boncour zijn uiteengezet. Het succes de zer poging hangt af van een pacificeering der internationale atmosfeer. Gibson (Amerika) sprak de hoop uit, dat het plan eenstemmig wordt aangenomen. De Duitscher Nadolny wenschte MacDonald in het Fransch geluk met zijn besluit, een ont- werp-conventie voor te leggen, om de confe rentie te bevrijden uit de verstikking der com missiebesprekingen. Hij verwachtte stellig, dat men thans de laatste phase der conferentie was ingegaan en snel het gewenschte doel zou bereiken. Duitschland blijft een stelsel verlangen, dat algemeene veiligheid verschaft. Een dergelijk stelsel wordt vooreerst bereikt door een wer kelijke ontwapening en een rechtvaardige ver effening der bewapeningen Caballero (Italië) gaf de verzekering, dat Italië het plan met nauwgezetheid zal bestu deeren. Nadolny stelde met voldoening vast, dat het Engelsche plan de tendenz toont, een wezen lijke en aanzienlijke ontwapening te bewerk stelligen. Nochtans diende hij de détails nader te bestudeeren. Tenslotte werd besloten eerst Donderdag a.s. over het Engelsche plan te beraadslagen. WASHINGTON, 16 Maart. President Roose velt heeft Norman Davis benoemd tot leider der Amerikaansche delegatie te Genève met den rang van ambassadeur. Davis zal de volgende week naar Europa vertrekken. De Amerikaan sche regeeering aldus een officieuse ver klaring heeft alle passende maatregelen ge nomen, om haar deel van de verantwoordelijk heid ten aandien der ontwapeningsconferentie te vervullen. Naar United Press nader meldt, bracht de Engelsche ambassadeur te Washington heden een bezoek aan president Roosevelt, wien hij dringend uitnoodigde, het door MacDonald heden te Genève voorgelegde ontwapenings plan in overweging te nemen. GENÈVE, 16 Maart. Het Engelsche ontwape- ningsontwerp bestaat uit 4 deelen en 96 arti kelen. Vooreerst wordt, wat betreft de veilig heid, een vernieuwing van het Briand-Kellogg- pact voorgesteld. De eigenlijke ontwapeningsvoorstellen voor zien in de vereenvormiging der legertypen van het Europeesche continent op den grondslag van het militie-stelsel met een dienstttijd van 8 maanden (bij uitzondering van 12 maanden). Een vaststelling der legerorganisaties buiten Europa wordt niet voorgesteld. Verder voorziet het plan in een leger voor Duitschland ter sterkte van 200.000 man. Frankrijk 400,000 waarvan 200.000 man voor het vasteland, Polen ter sterke van 200.000 man, Italië 250.000 Sovjet-Rusland 500.000 België 75.000 Tsjecho-Slowakije 100.000 Voor de artillerie wordt als maximum-kaliber vastgesteld 105 mM.; staten, die over grooter De president van den raad van beheer van de Harriman National Bank te New York is wegens valschheid in geschriften gearresteerd. Verwachting: krachtige tot matigen, Zuidelijke tot Westelijken wind, zwaar S bewolkt, met opklaringen, waarschijnlijk regenbuien, kouder. EE Hoogste stand: 761,3 te Weenen. Laagste stand: 732,2 te Valentia. Zon op 6.13, onder 6.06. Licht op 6.36. Laatste kwartier 18 Maart. kaliber beschikken, zullen dit tot een maxi mumgrens van 155 mM. voorloopig behouden. Tanks zullen maximaal 16 ton mogen inhou den. Materiaal, dat deze grenzen overschrijdt wordt binnen drie jaar vernietigd. Op het gebied der vloot wordt voorgesteld de intrekking der clausule der ontwapenings bepalingen van het Verdrag van Versailles en de bijeenkomst van een nieuwe vlootconferen- tie in 1935. Duitschlands vloot zal tot 1936 geen wijzi ging ondergaan. Wel mogen oude schepen ver vangen worden. Tenslotte zal terstond een permanente com missie worden ingesteld, welke reeds thans nieuwe kwalitatieve vlootbewapeningsbeperkin- gen voor den tijd na 1935 moet voorbereiden. Het luchtbombardement wordt verboden. Het aantal vliegtuigen zal voor ieder land worden bepaald. Voor Frankrijk, Italië, Sovjet-Rusland, Engeland en Japan wordt dit vastgesteld op 500 toestellen, voor de overige landen blijft de huidige toestand gehandhaafd. De bouw van nieuwe luchtschepen wordt verboden. Voor Duitschland en de andere ontwapende staten blijft de toestand ongewijzigd tot na af loop van de eerste vijfjarige etappe. Geen en kel militair- en marinevliegtuig mag de drie ton leeggewicht overschrijden. De helft van de vliegtuigen, die deze grens overschrijden, moe ten voor 30 Juli verwoest worden, de andere helft binnen 5 jaar. Het luchtbombardement zal niet gelden voor zekere ver verwijderd lig gende gebieden, waar het als politiemaatregel toegelaten zal zijn. Voor de civiele luchtvaart is reeds thans een zekere reglementeering voorzien. Voor de toe komst is een volledige afschaffing der militaire en marineluchtvaart voorzien onder voorwaar de eener effectieve internationale controle. De desbetreffende bepalingen dienen in den tus- schentijd door de permanente ontwapenings commissie te worden uitgewerkt. De chemische en bacteriologische oorlog wordt verboden op de basis der tot nu toe ge nomen conferentiebesluiten. Het nieuwe ontwapeningsverdrag vervangt de tot nu toe geldende ontwapeningsbepalingen der vredesverdragen voor Duitschland, Oosten rijk, Hongarije en Bulgarije. MÜNCHEN, 16 Maart (V.D.). Minister-presi dent dr. Held heeft zijn functies van fungee- rend staatsminister en voorzitter van den Beierschen ministerraad ter beschikking ge steld. De bevoegdheden van premier en minister van Buit. Zaken neemt generaal v. Epp op zich als commissoriaal minister-president. Hij be noemde tot commissoriale ministers: voor Binn. Zaken staatscommissaris Adolf Wagner; voor Financiën staatscommissaris Siebert; voor Justitie staatscommissaris dr. Frank en voor Onderwijs het rijksdaglid Schemm. De staats- commissarissen voor bijzondere diensten, Her mann Esser en Ernst Hoehm, blijven evenals Georg Luber in functie. BERLIJN, 16 Maart. (V.D.) De president van de Rijksbank, dr. Luther is afgetreden. Tot zijn opvolger is benoemd "dr. Schacht. Om drie uur vanmiddag was de generale raad van de Rijksbank bijeengekomen. De vergade ring duurde tot kwart voor achten. Dr. Luther heeft reeds vanmiddag een af scheidsbezoek gebracht aan Rijkspresident Von Hindenburg. De „Angriff" noemt het aftreden van dr. Luther een feit van ontzaglijke economische draagwijdte. Met de benoeming op deze door slaggevende functie van een persoon uit de nationale kringen, komt tegelijkertijd een nieu we geest in het Duitsche bedrijfsleven. Thans zal de eerste beslissende stap kunnen worden genomen tot uitroeiing van het econo misch liberalisme, aldus de „Angriff". WASHINGTON, 17 Maart (Reuter) De Amerikaansche Senaat heeft het amendement op de bierwet, dat betrekking heeft op den verkoop van vruchtenwijn aangenomen. Daarna heeft de Senaat de bier- en wijnwet met 43 tegen 39 stemmen in haar geheel aan genomen en naar het Representantenhuis ge zonden ter bespreking van de amendementen van den Senaat. Men meldt ons uit Berlijn: Bij de plechtige opening van den Rijksdag in de Garnizoenskerk te Potsdam zullen de ex- kroonprins en de ex-kroonprinses naast den President der Republiek, veldmaarschalk Von Hindenburg, plaats nemen. Men meldt ons daarbij, dat „dit boekdeelen spreekt". Inderdaad! Uit Rome komt het bericht, dat Z. H. Paus Pius XI een nieuwen Prefect van de Propa ganda Fide heeft benoemd. De Propaganda Fide die sinds den dood van Kard. Van Rossum zonder hoogsten bestuurder was, zal voortaan voorgezeten worden door Z.Em. Kard. Pietro Fumasoni-Biondi, die in het Openbaar Con sistorie van Donderdag den rooden hoed uit 's Pausen handen ontving. Het is bekend, dat de H. Congregatie der Propaganda Fide, welke de Missies der geheele wereld organiseert en bestuurt, in het algemeen geldt voor de belangrijkste instelling van heel het Centraal Kerkbestuur, dat met den naam van Romeinsche Curie wordt aangeduid. Men schijnt zelfs overwogen te hebben om de Pro paganda Fide niet langer onder het beheer van een Kardinaal-Prefect te laten, maar evenals de H. Congregatie van het Officie, het Consis torie en de Oostersche Kerk rechtstreeks onder het bestuur van den Paus te stellen. De H. Vader zou op die wijze hebben willen aan- toonen, dat het belang der Missies groot genoeg is om onmiddellijk door het hoogste kerkbe stuur geregeerd te worden. Men kent ook het gezegde, dat de Kerk door drie Pausen bestuurd wordt: door een Witten Paus die de opvolger van Sint Petrus is, door een Zwarten Paus, die de Generaal der Jezuïeten is, en door een Rooden Paus, den Kardinaal-Prefect der Propaganda Fide. Z.Em. Kard. Pietro Fumasoni-Biondi werd te Rome geboren den 4 September 1872. In 1885 trad hij in het Romeinsch Seminarie en den 18 April 1897 droeg hij zijn Eerste H. Mis op in de kerk van S. Apollinare. In 1898 werd hij secretaris van Kard. Ciasca en toen deze in 1901 stier en een andere Augustijn, Kard. Martinelli, tot het purper ver heven werd, werd hij diens secretaris, een post dien hij twaalf jaren bekleeden zou. Later werd don Pietro Fumasoni-Biondi professor in de gewijde welsprekendheid aan het Pauselijk Urbaansch College, om na vier jaren door Kard. Gotti, den toenmaligen Prefect der Propaganda Fide, aangesteld te worden bij het secretariaat dier Congregatie. Den 10 September 1916 ontving hij uit de handen van Kard. Serafini de bisschopszalving. Met den aartsbisschoppelijken titel van Doclea vertrok h dan als opvolger van Mgr. Zaleschi naar Britsch Indië, waar hij tot Apostolischen Delegaat benoemd was. De reis was, terwijl de duikbootenoorlog met ongekende hevigheid woedde, uiterst gevaarlijk. Mgr. Fumasoni- Biondi wilde evenwel zijn vertrek niet uitstellen en den 6en Januari 1917 ging hij van Rome naar Spanje, waai hij zich hoopte in te schepen. Den weg door het Suez-kanaal kon hij niet nemen en zoo voer hij evenals de missionaris sen der middeneeuwen om Kaap de Goede Hoop. Van de Spaansche kust naar Colombo op het eiland Ceylon was hij vier maanden onderweg. In twee jaren tijds bereisde hij heel het ontzaglijke Indische rijk, bezocht alle Missies, bemoedigde de missionarissen en versterkte de geloovigen. In 1919 vertrok hij naar Japan, nadat hij opdracht had ontvangen om te Tokio een Apostolische Delegatie te vestigen. Ook het Rijk van de Opgaande Zon en het schiereiland Korea doorkruiste hij van Noord tot Zuid en van Oost tot West en de sympathie, welke hij in deze al zeer weinig katholieke omgeving wist op te wekken, wordt wel het best bewezen door de Ijooge onderscheiding welke hem werd ver leend: den eersten graad in de orde van den Heiligen Schat. Na een afwezigheid van vier jaren keerde Mgr. Fumasoni-Biondi naar Rome terug om Benedictus XV verslag uit te brengen van zijn werkzaamheid. Hij zou niet meer terugkeeren. In de Eeuwige Stad wachtte hem de benoeming tot opvolger van den onlangs overledeifKard. Laurenti als secretaris der Propaganda-Fide. Gedurende de twee jaren die nu volgden, was Mgr. Fumasoni-Biondi de directe en trouwe medewerker van Kard. Van Rossum en zoo groot was de bewondering, welke de derde Nederlander die na Adriaan Floriszoon van Utrecht en Willem van Enckevoirt het purper droeg, koesterde voor het inzicht en de werk kracht van den jeugdigen Aartsbisschop, dat hij hem, toen Mgr. Bouzano den rooden hoed ontving, aan Z. H. Pius XI voordroeg als den nieuwe Apostolischen Delegaat voor de Ver- eenigde Staten van Noord-Amerika. Mgr. Fumasoni-Biondi was de vijfde Aposto lische Delegaat in Washington. Ook zijn vier voorgangers verdienden met hun arbeid in Noord-Amerika het purper. Hij heeft er ruim tien jaren lang ijverig gewerkt. Van de honderd en zes diocesen die de Ver- eenigde Staten tellen, is er niet een dat hij niet bezocht. De kerkprovincie van S. Antario, alsook de diocesen van Raleigh, Reno en Ama rillo kwamen onder zijn Delegatie tot stand. Een groote belangstelling legde hij aan "den dag voor de seminaries der vijftien kerkpro vincies waarin de Vereenigde Staten verdeeld zijn en hij wist hun aantal op te voeren, ter wijl zij beter werden georganiseerd. Hij was getuige van den ononderbroken groei der Kerk in Amerika, hij zag het aantal pries ters vermeerderen, een groot aantal Katho lieke scholen verrijzen en het godsdienstig le ven verinnigen. Hij was getuige van het In ternationaal Eucharistisch Congres van Chi cago, het luisterrijkste dat de wereld tot heden heeft aanschouwd. Een uiterst belangrijke rol speelde hij ook in de fusie der Zusters van Barmhartigheid, de „Sisters of Mercy". Deze waren over heel de Vereenigde Staten verspreid in ongeveer veertig communiteiteen van vijfduizend Zusters. Reeds in het begin dezer eeuw waren pogingen aangewend om tot een eenheid te komen, maar alle resultaten waren uitgebleven tot in 1927 Mgr. Fumasoni-Biondi de zaak in handen nam. Na twee jaren in Augustus 1929 wist hij de fusie tot stand te brengen der „Sisters of Mercy in the Union of the United States". Zeer moeilijke tijden beleefde Mgr. Fuma soni-Biondi toen de Ku-klux-klan beweging op haar hoogtepunt kwam, en vooral toen de pre sidentsverkiezingen van 1928 waarbij de Ka tholiek Al Smith candidaat was, in een anti katholieke hetze ontaardden. De Apostolische Delegaat mocht echter den tijd beleven dat dit alles tot een verre, vage herinnering geworden was. De H. Vader heeft met zijn keuze nog een keer te meer den naam van den Paus der Mis sies verdiend. Want wanneer de Propaganda Fide in deze moeilijke tijden door een idealen Prefect wordt voorgezeten, dan moet het er een zijn die de verhoudingen in het Verre Oosten door en door kent, die weet wat er leeft en beweegt in Britsch-Indië en die de jonge Katholiciteit der Vereenigde Staten met eigen oogen heeft aanschouwd. Gloedvol pleidooi van Macdonald voor ontwa pening te Genève. Een plan met nauwkeurige cijfers. Z. Em. Kard. Fumasoni Biondi tot prefect der Propaganda Fide benoemd. Dr. Luther afgetreden als president der Duit sche Rijksbank. Schacht zijn opvolger. De Beiersche minister-president Held afgetre den. Schutzbund in Tirol ontbonden. Nadat de Defensiebegrooting was goedgekeurd, begon de Eerste Kamer met Buitenlandsche Zaken. Vervalscher van aandeelen gepakt. Rijksmiddelen over Februari 1933. Vlasfabriek te Lage Zwaiuwe afgebrand. De moordzaak-Eschauzier; een nieuw briefje in het geding. Weer brand op het wrak van de „P. C. Hooft". Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer inzake wijziging der Kieswet. Crisis-accountantsdienst ingesteld bij het Depar tement van Economische Zaken. Negen meineeden te Vogelenzang? Juffrouw Bon veroordeeld tot zes weken gevan genisstraf. BAZEL, 17.Maart (Reuter). Gisteravond heb ben te Bazel opnieuw onlusten plaats gehad. Als protest tegen het feit, dat hun vergadering van Dinsdagavond was ontbonden, hadden de Communisten gisteravond een betooging geor ganiseerd, die vooraf door de politie was ver boden. Niettemin waren tegen 8 uur gisteravond in Klein-Bazel eenige betoogers bijeengekomen, die echter onophoudelijk door de politie werden verspreid. Daar in den loop van den avond echter steeds meer personen kwamen opzetten, rukte tegen 9 uur een politiemacht van ongeveer 300 man op en maakte de straten vrij. Voor het Volkshuis van het Socialistisch hoofdkwartier, waarvoor eveneens talrijke per sonen bijeen stonden, werd de politie met hoon- geroep ontvangen. Ook hier grepen de beambten echter in en het Volkshuis werd een poos ge sloten. Later kwam ook een groote menigte menschen bijeen in het centrum van de stad. De politie wist dezen echter met behulp van den gummi stok uit elkaar te jagen. Verscheidene personen werden gewond en in totaal 120 gearresteerd, waaronder eenige Com munistische voormannen. Kort na middernacht was de rust hersteld. WASHINGTON, 16 Maart (Reuter). De Ka mer heeft Roosevelt's bezuinigingsplan, zy het in gewijzigden vorm, aangenomen. De Senaat heeft het voorstel tot het toestaan van verkoop van bier en wijn in dien zin ge amendeerd, dat het alcoholpercentage wordt teruggebracht van 3.20 pet. op 3.05 pet. Hoogste stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 738 yorige stand 747.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1