I
De twistappel der politiek
Gezagscrisis
Centraal fonds voor den landbouw
Geen fascisten in
Burgerwachten
REGEERING GRIJPT IN
IN OF UIT DEN AETHER?
ZATERDAG 25 MAART
Over den afsluitdijk
Nieuwe luchtlijnen
Alle verweerkrachten
in het geweer
Maatregelen in voor
bereiding
Gaat men niet te ver?
Officieele tocht
R.K. BEDEHUIS TE MIDDENMEER
EERSTE KAMER
Naar Praag en naar Mannheim
LEEKEPREEKEN
Wetsontwerp ingediend tot het
nemen van buitengewone
maatregelen
Offers
De opvolger van Minister Reymer
zal in deze aangelegenheid
moeten beslissen
Het net der censuur
Moeilijke scheiding
Posterijen
Een rondschrijven van den inspec
teur verbiedt het lidmaat
schap van tien orga
nisaties
Audiëntie
lyk maakt. HU begrijpt, dat niet kan worden
geëescht, dat de wereldlijke gezagdragers allen
dezelfde godsdienstige overtuiging hebben ais
hij. Aan alle wettig gezag moet gehoorzaamd
worden, in zooverre geen bevelen gegeven wor
den, waarvan de vervulling tegen zijn geweten
indruischt. Maar nu komt de moeilijkheid: wat
is wettig gezag? Zoolang er een erfelijk ko
ningschap is, is de zaak eenvoudig voor wat be
treft het staatshoofd. Maar wanneer de een of
andere naar de macht grijpt en den koning
wegjaagt, wat dan?
En hoe staat het met de andere gezagsorga
nen? De vertakking van het gezag in minis
ters en lagere ambtenaren, in door het volk zelf
gekozen wetgevende lichamen, stads- en ge
westelijke besturen, is zóó wijdloopend, dat de
onderscheiding wel heel moeilijk wordt. Is hij
al dezen gezagdragers eerbied en gehoorzaam
heid verschuldigd?
En hoe staat het met de Kerk? Hoe kan zij
vandaag een politieke party veroordeelen, aan
de katholieken verbieden zich daarbü aan ce
sluiten en morgen, wanneer die party by een
stembus de meerderheid behaalt en een regee
ring naar voren stuurt, eischen in zulk een oe-
wind het gezag te erkennen?
Ziedaar allerlei vragen, die ons katholieke
volk tegenwoordig bezighouden, wy laten nu de
gevoelens van sympathie en antipathie, die de
meesten (vaak onbewust) met voorkeur of af
keer in een bepaalde richting trekken en die
het oordeel vertroebelen, buiten beschouwing
en bepalen ons by de gestelde vragen. Wat moet
dan het antwcord zyn? Dit: dat 't inderdaad in
woelige overgangstyden, als welke de wereld
thans beleeft, dikwyis moeiiyk is den weg in
„het gezag" te vinden. Wat vandaag wettig is,
wordt morgen overrompeld. En de overwinnaar
roept zichzelf als wettig uit. Voor het beginsel
mag natuurUjk nooit persoonlyke sympathie of
antipathie den doorslag geven. De wyze hou
ding van de Kerk is altyd deze geweest' ver
oordeel geweld en onthoud u van gewelddadige
practijken. Wanneer echter eenmaal een nieu
we orde is ontstaan en een bovendryvende par
ty de tedgels van het bewind in handen heeft
genomen, zóó, dat van een geregelden toestand
kan worden gesproken, leg u daarby dan neer.
Verzët immers zou de orde opnieuw verstoren
en het intreden van de gewenschte rust tegen
houden. Zoo heeft de Kerk na langeren of kor-
teren tyd het nieuwe gezag, ook wanneer dit
uit revolutie was voortgekomen, eikend.
Het „langere of kortere" hing af van de waar
borgen, welke voor een onbelemmerde uitoefe
ning van den katholieken godsdienst werden
gegeven. Overigens heeft de Kerk haar leden
nooit eenige voorkeur voor een bepaalden
staatsvorm of politieke party opgedrongen.
Denk maar aan haar houding tegenover de
Fransche royalisten en republikeinen. Haar
practische lessen zijn altyd deze geweest: ka
tholieken, onthoud u van politiek, waar en zoo
lang de godsdienst en de rechten van dé Kerk
in gevaar kunnen komen. Dit was de les \a
Italië tydens de vooroorlogsche vrymetselaars-
regeering en in de eerste gevaarlyke jaren van
het fascisme. Of wel: oefent uw invloed als ka
tholieken uit ter bescherming van geloof en
goede zeden en de waarachtige welvaart van
volk en land.
Wie deze lessen in het oog houdt komt niet
gemakkeiyk in moeiiykheid. Een bewind moet
tenslotte zelf respect afdwingen door de wys-
heid van zyn daden. Geef den Caesar wat des
Caesars is. heeft Christus gezegd, of wel kom
de wetten na, zoolang zy niet iets ongeoorloofds
eischen. Inneriyken eerbied kan een regeering
eerst verwachten, wanneer zy zelf respectabel
is.
Hiermee is tevens de houding van de kerke-
lyke overheid tegenover de politieke partyen
verklaard. Het kan gebeuren dat een Bisschop
of een episcopaat in een bepaald land den on-
derhoorigen katholieken aansluiting by een
sterk in trek zynde party verbiedt, omdat deze
punten op haar programma heeft, welke tegen
de christelyke moraal indruischen of gevaar-
lyk zyn voor het geloof. Wordt nu zulk een par
ty de boven dryvende en bemachtigen haar lei
ders de wettige regeering, dan kan het heel
goed zyn, dat de katholiek in die regeering
het wettig gezag moet erkennen en toch het
verbod van aansluiting by die party biyft be
staan. Socialistische bladen hebben de laatste
dagen weer feilen smaad op de Kerk geworpen
inzake haar houding tegenover de nieuwe Duit-
sche regeering. Toch is de zaak heel eenvoudig.
Wanneer in ons land te eeniger tyd de socialis
ten het wettig gezag in handen zouden hebben,
zou ook zulk een regeering door de katholieken
erkend worden en toch het verbod tot aanslui
ting by de roode party blyven bestaan.
Zoekt men by de katholieken en speciaal bij
de Katholieke Kerk naar een vaste bjn, dan is
het wel deze, dat by ons voorop staat: de groo-
te waarde van een wettig en liefst blijvend ge
zag, ter handhaving van de openbare orde en
bevordering van welvaart en goede zeden. Al
naar mate tijdsomstandigheden en volkskarak
ter zal dit gezag meer gecentraliseerd of ge
decentraliseerd zyn; allerlei nuances zyn denk
baar; verschillende vormen kunnen goed zyn.
Maar voorop sta, dat het gezag ook werkeiyk
gezag is, dat wil zeggen, dat het beleid heeft
en bestuursvermogen, wysheid om tydig juiste
wetten te maken en vooral kracht om de be
staande wetten te handhaven. Een goed christen
stelt deze gezagsopvatting boven iedere andere
politieke voorkeur.
HOMO SAPIENS
Op initiatief van het comité voor de ver
binding van afsluitdykHeerenveen zal, naar
het „Handelsblad" bericht, de minister van wa
terstaat, vergezeld van de heeren dr. ir. J. A.
Ringers, directeur-generaal van den Rykswater-
staat en de hoofdingenieur-directeuren van den
Ryksw.st. ir. G. J. v. d. Broek en ir. G. Redeker
Maandag a.s. met het comité een excursie ma
ken. De minister zal om 12 uur aan het eindpunt
van den afsluitdijk aan de Friesche kust arri-
veeren om vervolgens over Zürig en Wons naar
Bolsward te gaan, waar de minister en het co
mité op het raadhuis zullen worden ontvangen.
Van Bolsward uit gaat de tocht via Sneek naar
Uitwellingerga om de tegenwoordige pontver
binding in oogenschouw te nemen. Nadat te
Sneek de lunch is gebruikt, gaat de tocht over
Spannenburg via Joure naar Heerenveen.
Het comité meent, dat deze dag van zeer
groote nationale en provinciale beteekenis is, ge
zien de groote belangstelling by de geheele
Friesche bevolking voor dezen zoo noodzakelyken
verbindingsweg.
Het R. K. kerkje, toegewijd aan „O. L. Vrouw, Sterre der Zee", te Middenmeer in
de Wieringermeer, dat heden wordt ingewijd. Het kerkje, dat 240 zitplaatsen bevat,
is gebouwd onder leiding van den architect B. Stevens.
Met ingang van 1 April as. wordt de lucht
post-dienstregeling opnieuw uitgebreid met de
volgende diensten, welke zoowel voor de over
brenging van brief als pakketpost zullen
worden gebezigd:
AmsterdamRotterdamEssen (Mühlheim
Haltz) Leipzig—Praag (op werkdagen) van
Amsterdam—Schiphol 10 uur 10. Verzending van
brief- en pakketpost voor Duitschland en Tsje-
choslowakye.
Amsterdam—Essen (MühlheimDüsseldorf
KeulenFrankfurt (Main)Mannheim (op
werkdagen). Aansluiting o.a. naar Zürich. Ver
zending van brief- en pakketpost voor Duitsch
land en Zwitserland.
Het is een veel voorkomend verschynsel
in de geschiedenis, dat een economi
sche crisis met een geestelyke gepaard
Baat. Dikwyis is de eerste zelfs 'n gevolg van
öe laatste of omgekeerd, wy hebben zelf zulk
een gelyktydige stoffelyke en geestelyke re
volutie in den grooten wereldoorlog meege
maakt. Niemand zal ontkennen, dat de ma-
terieele catastrophe, welke in Augustus 1914
Uitbrak, het gevolg was van een jaren lang
Verkeerd gevoede en geleide mentaliteit. Een
Valsch nationalisme, een gevaariyke waan van
tie superioriteit van het eene volk boven het
andere, een streven naar wereldmacht wekt
Uoodzakelykerwyze een oorlogsgeest. Dan is
tie minste aanleiding voldoende om het vuur
doen uitslaan.
Schakelen wy de enkele jaren van toeval-
Ügen, ongezonden voorspoed door oorlogswinst
Uit, dan moeten wy constateeren, dat de groo
te wereldkryg aan heel de maatschappy niets
tian ellende, zoowel stoffelyke als moreele, heeft
gebracht; dat wy nu eerst de laatste jaren den
ontzaglijken omvang van de ramp goed kunnen
overzien en dat er nog wel meer dan een men-
schenleeftyd overheen zal gaan eer de sporen
Van deze catastrophe zullen zyn uitgewischt.
Intusschen zijn we zóóver, dat heel de wereld
tien achter ons liggenden oorlog nu erkent als
een der grootste rampen, welke de menschheid
ooit getroffen hebben.
En deze erkenning is winst. Immers, zoolang
tie goudkoorts duurde, waren er nog velen, die
een oorlog en zyn gevolgen nog zoo kwaad niet
achtten. Anderen zagen er ook moreele voordee-
len in, n.m. de bevrijding van veel geestelijken
tiwang en ouderwetsche vooroordeelen. By de
stoffelijke en moreele ruïnes, waarvoor wy ten
slotte zyn komen te staan, is het besef einde
lijk algemeen doorgebroken, dat de vruchten
Van de oorlogswinst schraal zyn en in het niet
zinken by den oogst aan materieele en moreele
ailende.
Die erkenning is heel vaak onbewust en
ongewild te vinden in de crisisverschynselen
Van de laatste jaren. Het is onmiskenbaar, dat
er op allerlei gebied reactie valt waar te ne-
Uien. Voor vandaag willen wy ons by één ver
schijnsel bepalen, n.m. de crisis in het gezag.
Tot de eerste uitingen van den vrede in 1918
behoorden de staatkundige revoluties in tal van
landen. Koningskronen rolden over den grond;
republieken kwamen er voor in de plaats. En
V'aar het staatshoofd gehandhaafd bleef moest
tie constitutioneele vorst door middel van zyn
Verantwoordelyke ministers duideiyk verkon
digen, dat hy „den polsslag van den tyd" had
Verstaan, wat zeggen wilde dat de volkswil in de
regeering nog meer tot uiting zou komen; dat
er naar gestreefd zou worden om de minder be
deelden meer van de aardsche goederen te doen
Eenieten, in één woord: er ging een democrati
sche strooming door de wereld, een verzwakking
tius van het centrale gezag, een grootere toe
gevendheid aan den volkswil.
Deze verschuiving in de gezagsverhoudingen
Is vtKit korten duur geweest. In het eene na het
andere land bleek de massa niet in staat de
Weelde van een grootere macht te dragen. De
revoluties gingen in tegengestelde richtin
gen. En, merkwaardig verschynsel, waren de
eerste omwentelingen op touw gezet en uitge
voerd voornamelyk door mannen van middel
baren leef tyd, de drang naar nieuwe verande
ringen, de roep om een sterker gezag, om een
tiictator, kwamen van de jeugd. Dit laatste is
niet iets plaatselyks of toevalligs. Wanneer wy
öien drang naar een sterker gezag zich ook nog
in onze dagen zien uitbreiden en zelfs in ons
spreekwoordelijk „vryheidlievend" land waar
nemen, dan is het ook hier de jeugd, die de lei-
tiing neemt.
Het is hier niet de plaats en ook onze be
doeling niet om de oorzaken van deze ver-
schynselen heel diep na te sporen. Met een
enkel woord mogen wy de richting voor zulk een
onderzoek aangeven. Degenen, die in 1918 een
revolutie maakten en het koninklyk gezag af
schaften of verzwakten, verzuimden daarvoor
in de plaats nieuwe moreele waarden te stellen.
Waar de koning was weggejaagd, was practisch
bet eenige verschil tusschen den ouden en den
hieuwen toestand, dat het staatshoofd na een
bepaald aantal jaren door een ander kon wor
den vervangen. Overigens bleef er de regee
ring, het parlement en de algemeene verkiezin
gen. Al sinds jaren was er een crisis van het
Parlementaire stelsel; door partyschap onder
groef de volksvertegenwoordiging haar eigen
macht; door de juiste maat tusschen wetgeven
de, controleerende en uitvoerende macht, tus
schen parlement en regeering, uit het oog te
Verliezen, was de volksvertegenwoordiging in
Vele landen een caricatuur geworden. De fout
Van de revoluties van 1918 was, dat zy door óf
frel het gekroonde staatshoofd weg te jagen,
®f wel de macht van het parlement uit te brei
den, meenden het volk gelukkiger te maken. De
ernstige, bestaande fouten zagen zy over het
hoofd.
Een tweede aanwyzing moet gezocht worden
In de verwarring, in en omniddeliyk na den
oorlog ontstaan. De jeugd was het ouderlyk
gezag van den vader kwyt; heel de volkskracht
Werd óf wel gericht op het voeden en onder
houden van het leger, óf wel op het maken van
oorlogswinst. Alle normale gezagsverhoudingen,
zoowel in openbaar als privaat bestuur, leden on
der deze onnatuuriyke oorlogsbelangstelling.
De jeugd groeide in bandeloosheid op. Was het
Wonder, dat, toen de kinderen uit de oorlogs
jaren volwassen werden, zy het juist waren
voor zoover zy nog niet grondig waren bedor
ven die om een sterker gezag riepen?
Ziedaar in het kort de reden, waarom wy in
de laatste jaren en nog in deze dagen zulk een
sterke reactie waarnemen tegen de revolutie
daden van 1918 en tegen den ouden, parlemen
tairen regeeringsvorm.
Het zou niet op onzen weg liggen op deze ver
schijnselen hier in deze rubriek te wyzen, wan-
heer de gezagscrisis van onzen tyd ook geen
eigenaardige gewetensmoeilykheden en voor
Velen onoplosbare vragen omtrent de houding
Van de Kerk tegenover deze gezagsrevoluties
had opgeroepen. Voor den christen, voor den
katholiek, geldt, dat alle gezag komt van God.
klet die uitspraak is hy tevreden, wanneer men
het hem met dat gezag maar niet al te moei-
By de Tweede Kamer is ingediend een wets
ontwerp, strekkende tot verleening van be
voegdheden tot het nemen van buitengewone
maatregelen in het belang van den Land
bouw.
Na hetgeen de Regeering reeds heeft voor
gesteld om verschillende onderdeelen van het
land- en tuinbouwbedryf door steun te be
schermen tegen verlies of tot een redelijk re
sultaat te voeren, is zy, blykens de Memorie
van Toelichting tot het inzicht gekomen, dat
nog andere wegen moeten worden ingeslagen
om op meer algemeene en stelselmatige wyze
steun te kunnen brengen, zoodat overal, waar
dit het allemoodigst is, kan worden opgetre
den.
Deze gedachte heeft geleid tot instelling van
een centraal fonds tot steun aan den land
en tuinbouw en tot het scheppen van eene
mogelykheid tot algemeene toepassing van
bevoegdheden, tot heden slechts voor eenige
producten verleend (Landbouwcrisisfonds).
Steunverleening door kunstmatige prysvor-
ming kan op den duur niet nalaten een toe
stand te scheppen, waarby regeling der pro
ductie moet volgen.
De instelling van een fonds, waaruit de ge
heele geldeiyke steunverleening geschiedt,
geeft eenerzyds overzichtelykheid hiervan en
is tevens wenschelyk om by steun per product
cumulatie te kunnen tegengaan.
Vooral dient er een grootere bevoegdheid te
bestaan om de steunregelingen a. d. eigenaar
dige toestanden van teelt, verwerking en han
del der onderscheiden producten aan te pas
sen.
De redenen, die tot het indienen van het
ontwerp voerden, zyn niet het minst gelegen
m de vooruitzichten omtrent afzetmogelykheid
en omtrent pry zen van producten in verband
met hun voortbrengingskosten.
De Toelichting geeft vervolgens een aantal
cyfers waaruit het noodlottig prijsverloop,
dat zich reeds heeft voltrokken, biykt ten aan
zien van een zestal van onze voornaamste ex
portartikelen, t. w. groenten, fruit, aardappe
len, eieren, boter en kaas.
De export van varkens en varkensvleesch
kan slechts zeer beperkt en dan nog met aan-
zieniyke verliezen, ten deele gedekt uit een hef
fing op de in het binnenland geconsumeerde
hoeveelheid, gehandhaafd worden.
De boomkweekery zag den export verminde
ren van 6% en 7 millioen resp. in 1929 en 1930
tot 414 millioen in 1931 en deze daalde in 1932
zelfs tot 2% millioen gulden.
De pryzen van griendhout en riet zyn ge
daald tot zoodanig laag peil, dat zelfs de
oogstkosten niet meer gedekt kunnen worden.
Rogge haalt minder dan de helft van een
loonenden prys. Aardappelen komen nog la
ger.
De suikerbieten zyn tot een waarde gevallen
van niet veel meer dan een tiende deel der
productiekosten.
De bollentrekkery heeft enorme verliezen
opgeleverd. De bloementeelt, nog kort geleden
een bron van winst, is in nood geraakt.
Voor de kippen- en eendenfokkery is het
heden al zeer slecht en de toekomst uiterst
somber.
Zuivelproductie en varkensteelt bereiken,
trots getroffen ingrypende maatregelen, veels
zins niet de grenzen der productiekosten.
De tarweteelt is, zy het bescheiden, loonend
gemaakt door de Tarwewet 1931.
De algemeen bekende feiten, de resultaten
van nadere studie, het geheele aanzien van
den toestand in den land- en tuinbouw doen
besluiten, ten spoedigste en stelselmatig tegen
de voortschrydende ontwrichting alle beschik
bare verweerkrachten in het geweer te roepen.
Van het geheele volk mogen offers gevraagd
worden in den stryd tegen de ellende van uit
putting en verarming van het platteland. De
boeren- en tuindersstand zelf moet in en door
organisatie en onderlinge solidariteit tot de
taak geroepen worden om geboden steun zoo
volledig en doelmatig mogelyk te doen strek
ken tot behoud van een zekere welvaart te
lande.
Thans dienen de gezamenlijke krachten en
vermogens, die men in den landbouwenden
stand aantreft, de grondslag te zyn van een
poging om van het bedryf, zy het in kleineren
omvang en met aanpassing aan de nieuwe om
standigheden, zooveel doeniyk te redden en
voor een zoo groot mogelyk aantal personen
een plaats te behouden.
De regeering vraagt daartoe in dit voorstel
buitengewone bevoegdheden voor regelend,
dwingend en steunend optreden, zy is zich
daarvan bewust. Offers van vryheid in teelt,
in bewerking en verhandeling der geprodu
ceerde goederen zullen moeten worden gebracht
door alle belanghebbenden of door vereeni-
gingen en groepen en ook door individueele
personen.
DEN HAAG. 24 Maart
Ook by de voortgezette behandeling van de
P. T. T.-begrooting is natuurlyk de radio
kwestie het onderwerp by uitstek geweest, al
valt daarvan opnieuw geen belangryk nieuws
te melden. De situatie is thans deze, dat Mi
nister REIJMER de door hem aan den Radio-
raad gevraagde nadere inlichtingen ontvangen
heeft. Eene bepaalde beslissing over het „tot
zekere hoogte" weren van de politiek in den
aether, zal de bewindsman wel aan zyn opvol
ger overlaten. Hy sprak althans van het voor
bereiden van maatregelen, om volksvergifti
ging, ondermyning van de volkskracht en aan
tasting van de reeds thans in het Radio-Regle
ment neergelegde normen (openbare orde,
goede zeden en veiligheid van den Staat) krach
tiger te kunnen tegengaan.
De beslissing zal dus wel uitvallen in den
geest, waarin heden van Katholieke zyde Prof.
STEGER zyn rede hield. Deze suggereerde
den bewindsman, zyn in de Tweede Kamer ge
sproken, althans later in zyn stenogram in-
gelaschte woorden „tot zekere hoogte" te wy-
zigen en daarvoor in de plaats te stellen „in
zekeren vorm". Wel kunnen door de censuur
uitzendingen „in zekeren vorm" reeds thans
worden belet, maar de richtsnoeren, die de
Positieve medewerking zal, zoo niet vrywil-
lig geboden, door de overheid moeten kunnen
worden afgedwongen.
De regeering, die voor bepaalde onderdeelen
van het bedryf geldelijken steun verleent, zal
de bevoegdheid niet kunnen ontberen om door
ingrypende productie-regelingen of -beperkin
gen en afzetvoorschriften dien geldebjken
steun zoo effectief mogelyk en, waar het kan,
overbodig te maken.
By de vaststelling der steunmaatregelen en
het bepaenl van steunbedragen zal nauwkeurig
op marktpositie en conjunctuursverloop gelet
worden. By de bepaling der factoren, waarin
behoefte voor levensonderhoud van den onder
nemer en voor loon voorkomt, zal niet nage
laten worden steeds mede in vergelyking te
nemen, wat aan noodzakelyke algemeene ver
sobering van alle klassen der samenleving mag
gevergd worden. Zooveel doeniyk met inacht
neming van alle gevestigde belangen, zonder
hinder voor het gezonde verloop van het al
gemeen herstel van de geheele volkshuishou
ding, hoopt de regeering, in samenwerking met
een solidairen, in organisatieverband werken
den boeren- en tuindersstand, deze wet voor
het gestelde doel te benutten.
De bedoeling van de instelling van het fonds
is volgens art. 2:
Ie. om den steun aan land- en tuinbouw
zooveel mogelyk tot één geheel te maken. De
voordeelen hiervan zyn:
a. productiever aanwending van de beschik
bare gelden door de mogelykheid van korting
by cummulatie van steun;
b. betere samenwerking van de verschillende
organen, die thans ieder voor hun eigen pro
duct opkomen;
c. meer centralisatie in de leiding, waardoor
gemakkeiyker productieregelend kan worden
opgetreden;
d. inperking van het groot aantal behee-
rende en adviseerende organen, die met de hun
ten dienste staande apparaten veel geld kosten.
2e. vereenvoudiging van de totstandkoming
der verschillende in het leven te roepen steun
maatregelen. Na de vaststelling van deze wet
kan alle steun aan land- en tuinbouw verder
binnen de begrootingsgrenzen door de regee
ring worden geregeld. Eenmaal per jaar wordt
de begrooting van het Crisisfonds vastgesteld.
Ook het Crisis-Zuivel-Fonds en het Stabili
satiefonds (Crisis-Varkenswet) worden in het
Algemeene Crisisfonds opgenomen, terwyl, om
toch den steun van de Tarwewet 1931 voor een
belangryk deel aan den algemeenen landbouw
steun ten goede te doen komen, artikel 12,
sub 3, de gelegenheid schept een percentage
van het bedrag, dat het karakter van steun
draagt, in het algemeene steunfonds te doen
vloeien.
Een by K. B. in te stellen Centrale Commis
sie zal een voorname taak hebben by de wets-
uitvoering. Subcommissies daaruit of leden
daarvan zullen zoo noodig door andere advi
seerende krachten aangevuld of by gestaan
naar den aard der gesteunde productie, de be
hoefte aan speciale organisatie voor de „we
gen", waarlangs de goederen gevoerd moeten
worden en de wyze, waarop zy hun bestem
ming moeten bereiken, de lynen van het verder
gevorderd beleid mede vaststellen.
Op kleiner gebied en in onderdeelen zullen
gewesteiyke en plaatselijke organen regelend en
uitvoerend hebben op te treden.
Controlecommissies volgen moeten, blyken
verandering noodig te hebben. Het is althans
verbazingwekkend, wat thans nog door het
net der censuur wordt doorgelaten. Dat men
kan volstaan met strenger dan vroeger aan de
bestaande regelen de hand te houden, gelyk
Prof. Steger meende, zouden we dan ook niet
willen onderschryven. De uitzendingen in den
geest van „Teun de Klepperman" achten wy
voor het in ons volk levend houden van ge
zonde opvattingen voor het gezag funest. En
toch konden deze, al hield de Controlecom
missie de teugels strak, biykbaar met de be
staande bepalingen nog niet worden tegenge
houden.
De theoretische staatkunde kan men met den
katholieken hoogleeraar een onmisbare weten
schap noemen, waarover ook door den aether
de uitwisseling van de wederzydsche gedach
ten behoort te kunnen plaats hebben, omdat
uit de botsing der meeningen nu eenmaal de
waarheid tenslotte ontspringt. Maar tegen
misbruiken, tegen het uitbuiten van dit mid
del van communicatie van allerlei laag-bij-den-
grondsch politiek gestook, dient gewaakt. En
zelfs al wil men dan de uitzending van poli
tiek als zoodanig niet verhinderen op den
Indischen kortegolfzender geschiedt dit intus
schen wèl dan moeten in ieder geval groo-
ter waarborgen in het Radio-Reglement ge
legd, dat de politiek, die tóch al niet in al te
best daglicht staat, niet verlaagd wordt tot
een onderling, onverkwikkelyk krakeel in de
huiskamer.
Er waren nog andere meeningen. De Chris-
teiyk-Historische senator VAN DER HOEVEN
verklaarde namens heel zyn fractie, dat de po
litiek geheel uit den aether dient gebannen te
worden. Dat heeft en daar steekt veel waar
heid in met de vryheid van gedachten-
uiting, welke in verschillende onzer grondwet
ten besloten ligt, niets te maken. Die grondwet-
telyke vryheid is veeleer bedoeld als een waar
borg, dat niet aan den een belet wordt, wat
men den ander toestaat. En weert men de
politiek uit den aether, dan treft die maatre
gel allen gelijkelyk en heeft niemand zich
over achteruitzetting te beklagen.
De sociaal-democraat DE ZEEUW ontken
de dit laatste en betoogde, dat voor de S. D.
A. P. de politiek een veel grooter beteekenis
heeft dan voor de andere groepen. Erkent
hy daarmede, dat het zeer wel mogelyk is, zy-
ne levensbeschouwing langs den weg der ra
dio te verbreiden zonder dat men zich op
zuiver politieke paden behoeft te begeven (wat
de V.A.R.A. vrywel uitsluitend doet), van den
anderen kant achtte hy het onmogelyk uit te
maken, wat nu precies geestesstrooming, le
vensbeschouwing en wat politiek is. Men moet
toegeven, dat hier inderdaad de scheidingslyn
vaak moeiiyk te trekken zal zyn. De Chris-
telyk-Historische afgevaardigde van der Hoe
ven, die altyd merkwaardige droog-humoris-
tische betoogen houdt, zag hier de zaak be
slist te eenvoudig. Volgens zyn meening is
er tusschen een cultureele en een politieke
uitzending een verschil als tusschen een kom
metje boschbessen en een olifant! Als de
kwestie zóó simpel was, waren er in de Staten-
Generaal heel wat minder woorden gevallen.
Beperkte mr. FOCK zich ten aanzien van dit
vraagstuk tot een aandringen op spoed, 0e heer
VAN CITTERS verkondigde (ook alweer na
mens zyn fractie), dat de beste oplossing is,
de politiek als regel uit te sluiten en alleen als
veiligheidsklep te behouden de mogelykheid
van een speciaal verlof tot politieke uitzendin
gen by byzondere gelegenheden, b.v. by verkie
zingen. De rechtsche partijen, aldus jhr. v.
Citters, hebben zich tot nog toe van zuiver
politieke uitzendingen onthouden, doch, gaat de
VARA door als tot nog toe, dan zou een defen
sief moeten worden ingezet en zou het er niet
aangenamer op worden. In den omroep naar
Indië is de politiek reeds uitgesloten. En wat
de begripsbepaling betreft, zou de practyk wel
vanzelf duidelyke lünen gaan trekken.
Ook na de vergadering van vandaag weet dus
de Nederlandsche
luisteraar nog niet
precies, waar het
heengaat. Minister
Reymer moge
„voorbereiden", het
is best mogelyk, dat
zyn opvolger verder
wil doortasten in
de richting-van d.
Hoeven. Deze sena
tor maakte ook de
niet ongezonde op
merking, dat wel
eens gezegd wordt:
wie geen politiek
wenscht, schakelt
niet in of zet zyn
toestel af!, maar
dat dit advies de
spiytzwam in het
huisgezin brengt, wy kunnen ons best voorstel
len, dat inderdaad, zoolang er politieke uitzen
dingen zyn, in sommige gezinnen, vooral in niet-
katholieke, politieke tegenstellingen worden ge
schapen, waar die vroeger ontbraken.
De andere onderwerpen werden door de radio-
kwestie, om een toepasseiyke technische term
te gebruiken, „weggeblazen".
De heer IJSSELMUIDEN waarom wachtte
hy niet op 's Ministers antwoord? leverde
een door den heer Reymer niet geaccepteerde
critiek op de methode, waarmede by de poste
ryen bezuinigt wordt. De liberaal SMEENGE
klaagde, dat de hooge kosten van de luchtpost
In een aantal gemeenten van ons land heb
ben de commandanten der burgerwachten de
volgende circulaire ontvangen:
's Gravenhage, 20 Maart 1933.
„De Inspecteur der Burgerwachten maakt be
kend, dat blijkens schryven van den Minister
van Staat, Minister van Binnenlandsche Zaken
van 16 Maart 1933, Afd. Kabinet No. 170, inge
volge het door de Regeering ingenomen stand
punt op gelyksoortige gronden als waarop tot
revolutionnaire groepen van links behoorende
personen niet worden toegelaten als lid van de
Burgerwacht, ook personen, welke lid zyn van
een fascistische vereeniging, van het lidmaat
schap van de Burgerwacht behooren te worden
uitgesloten. Hetzelfde geldt voor personen, wel
ke deelnemen aan tot dergelyke vereenigingen
behoorende organisaties, aangeduid als „mili
tie" en „weer", „garde" of anderszins.
„Dientengevolge moet het derhalve voor le
den der Burgerwacht op straffe van verlies van
het lidmaatschap van dit instituut verboden
worden geacht lid te zyn (eventueel te blyven)
of te worden van, dan wel deel te nemen aan
fascistische vereenigingen of organisaties als
bovenbedoeld.
„Als zoodanig zijn te beschouwen volgens
bovengenoemd schryven van den Minister van
Staat, Minister van Binnenlandsche Zaken:
a. de Algemeene Nederlandsche Fascisten-
bond „De Bezem" (Baars-groep)
b. de Algemeene Nederlandsche Fascisten-
bond (Haighton-groep)
c. het Nederlandsch Verbond van Nationalis
ten;
d. het Verbond van Nationalisten;
e. het Nieuw Verbond van Nationalisten;
f. het Verbond van Nationaal-Solidaristen in
Nederland;
g. de Nationaal-Socialistische Arbeidersparty
(NSDAP)
h. de Nationaal-Socialistische Party (NSP);
i. de Nationaal-Socialistische Beweging;
j. de Nationale Unie.
„Bovenbedoelde uitsluiting en verbod gelden
evenzeer voor het lidmaatschap van of de deel
neming aan vereenigingen en organisaties, die
zyn ontstaan door uiteenvallen of samenvoegen
van genoemde vereenigingen en al dan niet
onder anderen naam optreden.
„Ik verzoek u zich volgens het bovenstaande
te willen gedragen.
In verband hiermede vervalt myn circulaire
d.d. 31 Maart 1931 No. 193/0.
De Wnd. Inspecteur, Res.-Luiteiiant-
Kolonel, Adjudant B.D. van Harë
Majesteit de Koningin,
(W. g.) FROGER."
De „Nieuwe Rotterdamsche Courant" teekent
hierby o. m. aan:
Deze circulaire heeft een groote ontsteltenis
gewekt in de kringen der Burgerwacht. Indien
de regeering dit besluit handhaaft, mag men
de gevolgen voor dit instituut, dat ten doel
heeft het staatsgezag in oogenblikken van revo
lutionnaire woeling steun te verleenen, fataal
noemen. „Mijn geheele voer- en vaardienst en
mijn oeconomische nooddienst" zoo zeide
ons een commandant der Burgerwacht „zul
len al dadelijk geheel ontwricht zyn. Meer dan
eens is gedurende het laatste jaar aan den in
specteur der burgerwachten de vraag gesteld,
of nationaal-socialisten en fascisten van be
paalde groepen tot de Burgerwacht konden
worden toegelaten een vraag, die ongetwy-
feld wel eens aan het oordeel van den minis
ter van Defensie zal zyn onderworpen en
wy hebben daar tot dusver het antwoord op
gekregen, dat zulks toegestaan werd onder de
voorwaarde, dat niet verzuimd werd den eed
af te nemen, die luidt: „Ik zweer trouw aan het
wettig gezag, gehoorzaamheid aan de wette-
lyke voorschriften en onderwerping aan de
tucht van de Burgerwacht." De statuten van
een der nu in den ban gedane vereenigingen is
zelfs Koninklyk goedgekeurd. Men vrage zich
nu eens af, wat de aanschryving, welke wy ont
vingen, voor de instelling beteekent. Velen van
onze beste menschen zullen wy moeten ver
liezen en tegeiyk zouden wy wellicht van een
groot deel der particuliere geldelyke bijdragen
verstoken zyn."
De socialisten en communisten zullen in hun
vuistje lachen. De door hen gehate Burgerwacht
gehaat door hun slecht revolutionnair ge
weten wordt er ernstig door getroffen, en de
garde der nationaal-socialisten, ingesteld om
de door communisten en socialisten bedreigde
orde in openbare vergaderingen te waarborgen
en ongewapende, uniformdragende leden dier
beweging discipline, tucht en een flinke hou
ding by te brengen, is als staatsgevaariyk ge
brandmerkt.
op Indië en andere grootscheepsche eigenaar
digheden van dezen modernen tyd een ver
slechtering van de binnenlandsche postbezor
ging en andere hinderlyke bezuinigingen b.v.
een veel te veel gesloten zyn van het post
kantoor te Hoogeveen tengevolge hebben,
zyn party- en fractievoorzitter, oud-gouvemeur-
generaal FOCK leverde een pleidooi voor een
speciaal commissioriaal spoed-onderzoek naar
de mogelykheid van een postverbinding op
Indië met kleine Pandervliegtuigen. Over dit
zoogenaamde plan-Asjes wacht de Minister nog
het rapport van de K.L.M. af. Men mag daar
inderdaad benieuwd naar zyn. Want de tegen
woordige verbinding met de groote Fokkers
levert per reis heen en terug een verlies op van
niet minder dan dertigduizend gulden!
Wat het instellen van een instantie betreft,
waarby men in beroep kan komen van beslis
singen der radio-controlecommissie, herhaalde
minister Reymer, dat deze zaak beter nog niet
dadelyk beslist wordt, nu de commissie-Kooien
(die advies uitbracht omtrent rechtsbescherming
tegen de Overheid) van oordeel was, dat zy
beter kan worden gevat in het tweede kader
van de administratieve rechtspraak in het alge
meen.
Zonder hoofdeiyke stemming werd de P.T.T.-
begrooting goedgekeurd.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal de
volgende week alléén Vrydag en Zaterdag
audiëntie verleenen.
Minister Reymer
