De geest van Braunau, de geest van Hitier Het Vickersproces te Moskou MacDonald over zijn plannen VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ROMANTISCH, MILITAIR EN NA TIONALISTISCH MACDONALD BEKENT OPNIEUW ZIJN BEZOEK AAN PRES. ROOSEVELT Het nieuws van heden De „Akron"-ramp Propaganda-vergadering Mr. J. B. Bomans Ch. L. v. d. Bilt DE BAROMETER VRIJDAG 14 APRIL 1933 Een zeer wonderlijke overeenkomst Opruiming onder de burgemeesters Toscanini lil Thornton in verhoor De Jodenvervolging R.K. STAATSPARTIJ Derde De strijd om Leticia BUREAUX: NASSAULAAN 51 TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling Wederom uit Braunau hulp voor „Deutschland in seiner tiefsten Erniedrigung" Cl In Rijnland-Westfalen C entrumsproclamatie HAUPTPLATZ TE BRAUNAU Zuiver uit nieuwsgierigheidhad hij materiaal verzameld Gedenknaald, opgericht op de plek, waar Johann Phïlii p Palm op 26 Augustus 1806 op bevel van Napoleon werd gefusilleerd John Simon verdedigt het z.g. 4-mogend hed enplan De NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT zal op Tweeden Paaschdag niet verschijnen. DE DIRECTIE. MacDonald's omkeer DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Uit het onderzoek blijkt, dat het ongeluk vermeden had kunnen worden Peru stemt toe in een intern, beheer f/ NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18354 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek Zou het waar zijn, dat de sfeer waarin een kind, schijnbaar nog onbewust, in zijn vroegste levensjaren verkeert, inwerkt op de natuur en op het karakter van het kind en méde de richting bepaalt, waarin het kind zich ontwikkelen, waarin het zijn idealen zoe ken zal? Zou het waar zijn, dat de geest van een ge west, van een stad, van een dorp, van een huis varen kan in het wiegekind, in den kleuter, zonder dat het volwassen geworden wicht zich daarvan later ook maar het minst herinnert? Wie Braunau, Hitler's geboortestadje kent, psychologisch doorvoeld en historisch bestudeerd heeft, zal moeten erkennen, dat de geest van Braunau en de geest van Hitier parallelismen vertoonen, welke minstens hoogst merkwaardig genoemd mogen worden. Heel de psyche van Braunau als we 't zoo zeggen mogen zou geëigend geweest zijn om een Hitier te bezielen, en wie zal zeggen. Welke psychologische rol de geest van dit stad je gespeeld heeft in dit menschenleven, eerst onbewust, later toen de realiteit van Brau nau tot den jongen Hitier doorgedrongen moet zijn bewust. Het is geen toeval, dat de mensch, geboren en getogen temidden van een berglandschap met zijn gigantisch ten hemel rijzende donker beboschte rotsgevaarten, met zijn zachtgroene glooiingen, doorslingerd met witte weggetjes, en mui-melende bergstroompjes, het is geen toeval, dat de mensch hier veel romantischer voelt en denkt en leeft dan op het eentonige vlakke land. Het stroomgebied der Inn nu bezit in zijn heerlijk natuurschoon een romantiek-wekken- de kracht, waaraan geen mensch zich vermag te onttrekken; hier herleeft het sprookje, hier mijmert en zoemt in de lucht iets heimelijks, dat inspireert tot fantasie en tot fantastische daad. Doch niet alleen de natuur rondom Brau nau, ook het stadje zelf spreekt met zijn bouw-antiek, met zijn oud-monumentalen stadstoren, met de verweerde bouwvallig schijnende doorgangspoort daaronder, met zijn hoekjes en straatjes van het zuiverste antiek, dat ons zoo weemoedig kan doen terugdroomen in verre, vertrouwde eeuwen, ook het stadje zelf spreekt den mensch aén tot diep in zijn ziel; machtig-schoone natuur en eeuwen-oude- stads-sfeer werken hier samen om den mensch tot een romantisch voelend, romantisch den kend en romantisch levend wezen te maken. Treed onder den majestueuzen stadstoren de sombere poort door, welke de Salzburger Vor- stadt waar rechts van u Hitler's geboorte huis staat verbindt met den breeden Haupt- platz, staar voor u uit langs de hooge, breede gevels in rose, gele, grijze, fel-roode, groene en bruine tinten, zie daar ginds vóór u de mach tige Innbrug over den breeden stroom, met op den achtergrond de beboschte bergen van m 111111 n 111111M i m 11111111111111111 tl 1111111111111111111111111111111 ii_ „Als een gelukkige beschikking be- schouw ik het heden ten dage, dat het lot mij juist Braunau a. d. Inn I als geboorteplaats heeft toegewezen." Adolf Hitler in „Mein Kampf." Tin in in mui iiiiiiiiiiii ui ii m i in iiiiin inn min i in in inn limn in i ii nu iiiiï Duitschland en ge krijgt een gevoel, of ge in staat waart, werelden te veroveren! De geest van Braunau is echter niet alleen romantisch, hij is reeds van oudsher te vens militair; Braunau is een vestingstadje met verschillende kazernes; vlak naast Hitler's geboortehuis staat de groote kazerne van het Alpenjagers-bataillon II/8, voorheen Schützen- regiment nr. 2; de grensovergang by de Inn brug geeft natuurlijk voortdurend aanleiding tot militair vertoon, dat niet nalaat, nationale en nationalistische gevoelens te wekken; de staat kundige grens, welke hier het Duitsche Sim- bach van het Oostenrijksche Braunau scheidt, is bovendien een heel bijzondere grens: de scheidingslijn n.l. tusschen twee volken, die zich voelen als broeders van hetzelfde gezin (dit deel van Oostenrijk heeft trouwens tot zeer laat in de geschiedenis bg Duitschland be hoord) en een rassen-enthousiasme kan hier dus heel lichtelijk ontvlammen. Wat echter het sterkst treft, wanneer wij Braunau en zijn geschiedenis be schouwen en daarbij weten, dat hier de wieg stond van Hitler, die het zich tot taak stelde, Duitschland uit zijn diepe vernedering op te beuren? Men verbaast zich over het parallelisme: In het jaar 1806, in de tijden dus, toen Na poleon de Duitsche Staten zoo meedoogenloos knechtte woonde er te Braunau een uit Nürn- berg afkomstige boekhandelaar, Johann Phi- lipp Palm, die uit verzet tegen de Napoleonti sche aanmatiging en uit liefde voor het ver drukte Duitschland een brochure deed ver spreiden, getiteld..., „Deutschland in seiner tiefsten Erniedrigung".... Napoleon ontstak in toorn over zooveel euve len moed: hij liet Palm arresteeren en op zS Augustus van het jaar 1806 op een toen nog een zame plek even buiten Braunau fusilleeren. Latere Duitsche geslachten hebben Johann Palm om zijn vaderlandslievende daad en om zijn stervensmoed (Palm weigerde n.l. te vol doen aan Napoleon's eisch, zijn „medeplichti gen" te noemen, anders had hij wellicht zijn leven gered) gehuldigd; in 1865 werd er mid den in Braunau een standbeeld van den held Palm opgericht en daaromheen een park 't „Palmpark" aangelegd; bovendien werd 'n straat naar hem genoemd; tenslotte werd in het jaar 1925 door den Bond van Duitsche boek handelaren een gedenknaald opgericht op de plek, waar Palm doodgeschoten werd. Is het nu niet hoogst merkwaardig, dat 83 jaar na den dood van den gevierden Palm, in hetzelfde Braunau het kind geboren werd, dat zich tot levenstaak stellen zou, het opnieuw verdrukte Duitschland op te richten, waar het wederom verkeerde ,,in seiner tiefsten Ernie drigung"? Heeft de nagedachtenis van den held Palm Hitier wellicht bewust of onbewust psy chisch beïnvloed en hem zijn taak bewust doen worden? Wél treffend is het, dat Hitier zelf zijn le vensgeschiedenis, neergelegd in ,,Mein Kampf" aldus aanvangt: „Als een gelukkige beschikking beschouw Ik het heden ten dage, dat het lot mij juist Brau nau aan de Inn als geboorteplaats heeft toe gewezen; dit stadje toch ligt aan de grens van die beide Duitsche Staten, welker hereeniging, minstens voor óns, jongeren, een levenstaak blijkt, die met alle middelen tot vervulling ge bracht moet worden!" „Zoo schijnt mü dit kleine grensstadje het symbool van een groote taak te zijn. Echter ook in nog ander opzicht houdt het een vermaning in voor den huidigen tijd. Voor meer dan honderd jaren had dit onooglijke nest, als het schouwtooneel van een de gan- sche Duitsche natie aangrijpend, tragisch on geluk, het voorrecht, voor altijd in de annalen althans der Duitsche geschiedenis ver eeuwigd te worden. In een tijd der diepste ver nedering van ons vaderland viel daar voor zjjn ook in deszelfs ongeluk heetgeliefd Duitschland de Nümberger Johann Palm, boekhandelaar, verstokt „nationalist" en vijand der Fran- schen. Hitier heeft zich althans dit deel van den geest van Braunau dus zeer zeker gerealiseerd De tijd zal leeren, of de geest van Braunau welke in het Hitler-kind gevaren moet zijn „Deutschland in seiner tiefsten Erniedrigung zal vermogen op te heffen, of Hitler in staat zal blijken, in een duurzaam bewind Duitsch land datgene te geven, wat het behoeft, of hij wellicht ook in zich opgenomen heeft de beteekenis van een spreuk, welke wij boven in den gevel van een groot „Koloniale Ware und Landesproducten"-Geschaft, gelegen aan den Hauptplatz te Braunau, lazen: „Redlich Gewicht und Gute War' erhalt ein G'schaft viel Hundert Jahr" De eerste burgemeester van Keulen, dr. Adenauer is reeds gearresteerd. Thans volgen naar volgende berichten anderen. De lijst zal nog niet gesloten zijn: De in bewaring gestelde eerste burgemeester van Dusseldorp, dr. Lehr, en de directeur der spaarbank, dr. Vogt, zijn Donderdagmiddag in de strafgevangenis te DusseldorpDerendorp ingesloten. De onlangs ontslagen eerste burgemeester dei- stad Bochum, dr. Buer, is te Berlijn gearres teerd wegens overtredingen door hem gepleegd toen hij nog als burgemeester in functie was. BERLIJN, 13 April. (V.D.) Met de wet tot herstel van het beroepsbeambtendom heeft ae Rijkscommissaris voor het Pruisische Ministe rie van Onderwijs voorloopig de volgende hoog leeraren ontslagen: Prof. Bonn van de Handelshoogeschool te Berlijn; Prof. Cohn te Breslau; Prof. Dehn te Halle; Prof. Feiler van de Handelsheogeschoo! te Koningsbergen; Prof. Heller en Prof. Hork- heimer te Frankfort am Main; Prof. Kantoro- wick te Bonn; Prof. Kantorowick te Kiel; Prof. Kelsen te Keulen; Prof. Lederer te Berlijn; Prof. Loewe te Frankforth am Main; Prof. Loewenstein te Bonn; Prof. Mannheim te Frankforth am Main; Prof. Marck te Breslau; Prof. Sinzheimer en Prof. Tillig, beiden te Frankfort am Main. Officieel wordt hieraan toegevoegd dat dit zooals te begrijpen is slechts een voorloopige maatregel is, aangezien, zoodra de wet aan ae Hoogescholen volledig in werking kan treden, nog een lange lijst van ontslagen zal volgen. BERLIJN, 13 April. (V.D.) In een door Joos onderteekende door de Centrumpartij gepubli ceerde proclamatie aan de „Centrumlieden in stad en land" wordt o.m. verklaard: Wij wer ken samen met alle staats-conservatieve en na tionaal opbouwende krachten aan de vernieu wing en versterking van ons vaderland. In den geest van een groote overlevering, willen wij onze krachten gemeenschappelijk aanwenden, opdat zij des te vruchtbaarder voor het geheel zullen zijn. In de Duitsche pers was het gerucht ver breid, dat Toscanini wegens de Jodenvervolging in de personen der dirigenten Walter Bruno, Idlemprei en anderen zijn contract met Bay- reuth had verbroken. Thans wordt medege deeld, dat hij alsnog de opvoeringen van de „Meistersinger" én „Parsifal" te Bayreuth zal leiden. Zóó doet Braunau zich aan ons voor, als wij de poort onder den stadstoren zijn doorgegaan: in de verte de Inn-brug met uitzicht op de bergen van Duitschland MOSKOU, 13 April. (Eigen bericht). In het Vickersproces verklaard de Engelsche beklaag de MacDonald, dat men hem tijdens het on derzoek een voor hem vernietigende getuige- verklaring van Thornton had voorgelegd Thornton verklaarde van zijn kant, dat men hem een voor hém vernietigende verklaring van MacDonald had voorgelegd. Beiden had den zich onder den indruk hiervan laten be wegen tot overdreven bekentenissen. MacDonald gaf heden echter toe, dat hij van den Russischen beklaagde Gusew, leider van het krachtstation van de metaalfabriek van Slatowst, materiaal over de vervaardiging van projectielen in de fabriek aldaar had ont- Salzburger Vorstadt in Braunau; geheel rechts de toegangspoort tot het ge boortehuis van Hitler; in het midden de Salzburger Tor, waaronder de oude, verweerde poort (Nadruk van de artikelen ,,In Hitler's ge boortestadje", „Het familieleven der Hitiers en „De geest van Braunau" is verboden). LONDEN, 13 April (Reuter). Bij de debatten in het Lagerhuis over actueele politieke pro blemen zeide Attlee, namens de Labour-oppo- sitie, dat het voorgestelde viermogendheden- pact argwaan heeft gewekt. Ten aanzien van de schuldemkwestie ver klaarde MacDonald: De Britsche en (Vmerikaansche regeeringen zijn er van overtuigd dat het voor elke actie, die inzake den schuldentermijn van 15 Juni moet worden ondernomen, noodig is, dat er een openhartig onderzoek plaats heeft van de geheele situatie De schuldenbetalingen tusschen de landen hebben belangrijke politieke gevolgen gehad; een regeling der zaak, die voor beide partijen aanvaardbaar is, zou dus van buitengewoon groot belang zijn. Er zal echter tijdens Mac- Donald's verblijf te Washington geen voorloo pig accoord worden gesloten; de Britsche re geering beeft geenerlei belofte ontvangen en geruchten over een reeds gesloten overeen komst zijn dan ook volkomen ongegrond. Doei van MacDonald's bezoek is het bewerkstelligen van een allerhartelijkste samenwerking. (Minister Simon verklaarde o.a.: Het zou een groote dwaling zijn te denken, dat de ontstem ming in Engeland over de behandeling der Joden en andere minderheden in Duitschland zich beperkt tot de Engelsche Joden of door hen is verwekt. Het is integendeel een spon tane uiting van het gevoelen, dat eenieder in ons land heeft. Verder verklaarde Simon, dat de Hooge Commissaris van Palestina voorloopig 1000 im migratiecertificaten beschikbaar heeft gesteld voor Joodsche arbeiders uit Duitschland, welke worden opgeteld bij het aantal dat normaal in het op 1 April begonnen halfjaar Palestina binnen mag. Aangaande het z.g. viermogendhedenpact verklaarde Simon, dat de besprekingen te Rome niet een soort hegemonie beoogden van de vier groote mogendheden boven de andere. Ook hebben wij niet gesproken over grenswijzigingen in een of ander deel van Europa. Wij hebben slechts de wenschelijkheid onderzocht en doen dit nog van een geschreven overeen komst voor een lange periode. Dit accoord zou meebrengen: 1. Wederzijdsche verzekering van waarach tige samenwerking voor het behoud van den vrede in Europa, opdat zich niet het gevaar ontwikkelt, dat enkele mogendheden een blos vormen tegen andere; een onderzoek, of het wenschelijk is deze zelfde methode toe te passen voor de behan deling van zekere moeilijke vraagstukken in Europa, als het economische en de ontwape ningskwestie, verder ten aanzien van de mo gelijkheid van herzieningsverlangens, teneinde te zien, hoe het terrein kan worden voorbereid voor de toepassing van artikel 19. Het Lagerhuis aldus Simon zal hel er hopelijk óver eens zijn, dat het wel wat be- teekent, wanneer de 4 groote mogendheden accoord gaan met een zelfde vredespolitiek in Europa. Wij MacDonald en ik hebben Mussolini verklaard, dat wij ons nog tot niets verplichtten. Na de debatten is het Parlement verdaagd tot 12 Mei vangen. Hü had zich dit materiaal zuiver uit nieuwsgierigheid verschaft. Zoowel van Soko- low als van Gusew had MacDonald materiaaJ van „algemeenen aard" ontvangen. Hij hao Gusew 2000 a" 2500 roebel gegeven, echter slechts ter betaling van Gusew's overuren MacDonald had het geld gedeeltelijk uit eigen zak betaald, anderdeels had hij het van Thornton ontvangen. Vervolgens werd ingenieur Thornton in ver hoor genomen; deze nam de door hem tijdens het onderzoek onderteekende verklaringen te rug. Deze verklaringen waren echter niet af gelegd onder pressie, aldus getuigde hij. Tijdens de avondzitting werden de door Thornton onderteekende verklaringen voorge lezen. De voornaamste hiervan was dat „ahe spionnage-daden van den Engelschen gehei men dienst in Rusland georganiseerd werden door den Engelschman Richards, exportleider der Vickerscompany." Verder had Thornton een HJst opgemaakt van 27 Engelschen, die opdracht hadden tot het plegen van spionna- ge. Aan het hoofd van deze lijst plaatste Thornston zich zelf en den Engelschman Monkhouse. Thans verklaarde Thornton, dat het hem destijds allemaal hetzelfde was, wat hij verklaarde. Tenslotte kwam Monkhouse, de leider van het Vickerspersoneel nog aan de beurt. Deze bekende de betaling van 3000 roebel te hebben verheimelijkt, welke Thornton aan den Rus Dolgow had gegeven. Monkhouse was van mee ning, dat het hier een leening van Thornton aan Dolgow betrof. Morgen wordt Dolgow als getuige gehoord. (United Press) Naar Reuter nader meldt, verklaarde Monk house dat de 3000 roebel aan Dolgow werden gegeven in het belang der Vickerscompany, omdat Dolgow lid was van een deskundigen commissie. Om 22.15 uur werd de zitting opgeheven. De tegenstrijdige getuigenissen van vandaag worden, volgens Reuter, verklaard door het feit, dat MacDonald de situatie niet volkomen begrijpt, doordat hij in de Lubjanka-gevange- nis opgesloten heeft gezeten. Klaarblijkelijk wacht hij af om te zien, van welken kant ie wind waait, teneinde zijn collega's geen nadeel te doen. In het Lagerhuis verklaarde minister Simon dat geen enkele der gearresteerde Vickers- employé's iets uitstaande heeft met den En gelschen inlichtingendienst. LONDEN, 13 April. De Engelsche draadloo- ze dienst meldt nog, dat gedurende de pauze MacDonald in handen bleef van de GPOE-be- waking. Na de hervatting van de zitting bleek in zijn houding een verandering te zijn ingetre den, die door allen werd opgemerkt. Toen hem daarop gevraagd werd, oi hij de spionnage toe gaf, antwoordde hij met zachte stem bevesti gend, terwijl hij ook bekende, opdrachten te hebben gegeven voor het vernielen van ma chines e. d. Thornton bleef krachtig zijn vroe gere bekentenissen bestrijden, die hij verklaar de door er op te wijzen, dat de omgeving hem bang had gemaakt en hem beïnvloed had tot het afleggen van verklaringen, die hij wensch- te in te trekken. MacDonald daarentegen gaf alles toe, wat de officier van justitie van hem vroeg, doch was ten slotte vrijwel uitgeput. De zitting werd toen verdaagd tot hedenavond. Uit het deskundig onderzoek naar de Akron- ramp blijkt, dat het ongeluk vermeden had kunnen worden. Opruiming onder de burgemeesters in Rijn- land-Westfalen. „Razzia" onder hoogleeraien. Het Vickersproces te Moskou. MacDonald be kent opnieuw! Voorstel tegen executoriale verkoopen door het Huis van Afgevaardigden aangenomen. Militaire credieten in Frankrijk aangenomen. Merkwaardige rede van Daladier. Redevoeringen van MacDonald en Simon in het Lagerhuis. Een Litausche stad in lichterlaaie. Deensche militaire luchtvaart koopt Fokker- vliegtuigen. Peru stemt toe in een intern, beheer van Le- ticia. Mevr. Albertine SteenhoffSmulders uitge dragen. Wijziging in de vertrektijden der vliegtuigen naar en van Indië. De werkloosheid in Maart iets verminderd. Mgr. Pac. Bos O. Cap. neemt ontslag als Apos tolisch Vicaris van Borneo. Geen staking te Almelo. Belangrijke order voor de Nederlandsche in dustrie. De meening der Tweede Kamer over het wets ontwerp betreffende den arbeid in broodbak kerijen. Regeling voor de arbeiders in de werkverschaf fing van 26 April. Mr. G. A. Servatius benoemd in den Hoogen Raad. De treinbotsing te Vught. Machinist vrijgespro ken. Noodlanding van een vliegtuig bij Terneczem De daders van den overval te Echt nog niet opgespoord. Doodelijk ongeluk op onbewaakten overweg te Hoevelaken. LAKEHURST, 14 April. (V. D.) Volgens het oordeel van verschillende getuigen en deskun digen, die door de ingestelde commissie van onderzoek naar de ramp van de „Akronwer den gehoord, had het ongeluk vermeden kun nen worden. Kapitein Anton Heinen, een Duitsch deskun dige op het gebied van bestuurbare luchtsche pen, verklaarde dat e enandere navigatie-me- thode dan aan boord van de „Akron" was toe gepast, de veiligheid had kunnen verhoogen en het luchtschip tal van moeilijkheden zonder gevaar had kunnen doen overwinnen. Heinen verklaarde dit niet te bedoelen als critiek op het beleid van den commandant Frank McCord, doch als een algemeene opmerking over een methode, die in principe verkeerd was. De meteorologische deskundige van het lucht vaartstation Lakehurst gaf als zijn meening te kennen, dat elke andere manoeuvre, dan die welke in de laatste minuten voor de ramp was uitgevoerd, de „Akron" had kunnen redden. In dien het luchtschip koers had gezet in Wes telijke richting inplaats van naar het Noord- Oosten, zou er niets gebeurd zijn. DINSDAG 18 APRIL, 's avonds 8y, uur in het gebouw St. Bavo, Smedestraat SPREKERS: Lid van Ged. Staten v. N.-H Lid der Tweede Kamer Toegang vrij voor R. K. Kiezers. Geen debat. LIMA, 13 April. (V. D.) De Peruaansche re geering heeft het voorstel van den Volkenbond om de omstreden stad Leticia, zoolang de scheidsrechterlijke beslissing tusschen Colum bia en Peru niet is gevallen, onder internatio naal beheer te stellen, aangenomen. De hou ding van Columbia is nog niet bekend. Hoogste stand op Vrijdag 1 uur mm.: 768 Vorige stand 763

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1