Van Rijksweer naar militie H.M. de Koningin tot het Nederlandsche volk VEREEINIGDE KATHOLIEKE PERS Het nieuws van heden Revolutiepoging in Spanje EEN VERKLARING VAN VON BLOMBERG Tusschen Genève en Londen ITALIË IS TEVREDEN Een moeilijke weg en ontberingen zijn niet te vermijden voor een volk in nood" DE BAROMETER DINSDAG 9 MEI 1933 BUREAUX: NASSAULAAN 51 Ta. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 De balans der B.R.I. Het heeft in Amerika teleurstelling gewekt dat Frankrijk den ter mijn van 15 Dec. niet betalen wil De Duitsche bewape- ningseisch Het Weer Z.Em. Kard. Ceretti f België is voor het tol- bestand DE ACTIE TEGEN DE ON-DUITSCHE BOEKEN Studenten zuiveren in Berlijn de bibliotheken van on-Duitschc boekendie op 10 Mei zullen worden verbrand mm Een twee-jaren-plan Voor 't herstel der Amerikaansche industrie Het Textielconflict in België opgelost Een comunistisch relletje lokt krachtige politiemaat regelen uit Communisten veroor deeld In Cochin-China Spoorwegramp in Zuid- Amerika Waarschijnlijk vele dooden en gewonden Liebermann en de Nazi's 20.000 „on-Duitsche" boeken DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN Een groot aantal arrestatiesgene raal Gomez verbannen Heden een algemeene staking? Presidentskeuze in Polen NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZES EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 18373 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers'' zie de rubriek De groote internationale conferenties, welke tot taak hebben verschillende wereldpro blemen tot oplossing te brengen, grijpen evenals die problemen zelf als tandraderen in elkaar. Loopt één van die raderen vast dan kunnen ook de andere niet meer draaien. Van daar dat de staatslieden zich op het oogenblik uitsloven om de zich stroef en knarsend voort bewegende ontwapeningsconferentie te Genève op gang te houden en zoo mogelijk tot eenig resultaat te brengen, nog voor de economische wereldconferentie te Londen den 12en Juni a.s. een aanvang zal nemen. Mislukt de ontwape ningsconferentie, dan Wordt de economische practisch doelloos, want behalve politieke zijn ook economische belangen met het ontwape- ningsvraagstuk gemoeid. Zonder ingrijpende bewapeningsvermindering wordt het sluitend maken van de staatsbegrootingen in verschil lende landen welhaast onmogelijk, terwijl de voor het economisch herstel der wereld zoo nood lottige sfeer van onderling politiek wantrouwen dan zal blijven bestaan. Van het succes of het échec van Genève zal dus een eventueel suc ces of échec van Londen afhangen. De bespre kingen, welke de vertegenwoordigers der groote Europeesche mogendheden te Washington met president Roosevelt hebben gehouden ter voor bereiding van de economische conferentie, mogen al een niet geheel onbevredigend ver loop hebben gehad, zij zullen geen vrucht kun nen dragen, indien niet op de ontwapenings conferentie minstens een voorloopige overeen stemming wordt bereikt. Zooals men weet, heb ben de mogendheden het ontwapeningsplan van MacDonald als grondslag voor de verdere on derhandelingen aanvaard, maar de discussies over de verschillende daarop ingediende amen dementen en de verder te volgen conferentie- procedure hebben groote moeilijkheden veroor zaakt, welke nog niet uit den Weg konden wor den geruimd. Vooral de kwestie van de leger- effectieven is door de houding van den Duit- schen gedelegeerde Nadolny tot een leelijken sta-in-den-weg geworden. Duitschland zou het liefst om dit obstacle heen willen loopen om later eventueel te over wegen, op welke wijze dit zou kunnen worden „beseitigt", maar Frankrijk en Engeland wil len daar niets van weten, daar zij beseffen dat de unificatie van de legers op het Europeesche vasteland den hoeksteen vormt van heel het plan van Ramsay MacDonald en dat zonder dezen hoeksteen heel dat plan als een ontwricht bouwsel in elkaar moet zakken. Mede in verband met de verwijten, dat Duitschlands recalcitrante houding te Genève ten doel zou hebben een mis lukking van de ontwapeningsconferentie te pro- voceeren, opdat het daardoor de gelegenheid zou krijgen zich de vrijheid van herbewapening aan te matigen, heeft de Rijksweerminister von Blomberg een verklaring afgelegd, waarin hij deze verwijten tracht te ontzenuwen. Na ge constateerd te hebben, dat de algemeene dienst plicht in Duitschland vóór 1918 goed heeft vol daan niet alleen uit militair maar ook uit pae- dagogisch oogpunt, beklaagde hij er zich over, dat bij het Verdrag van Versailles Duitschland gedwongen werd zijn militie-leger af te schaf fen en het beroepsleger van de Rijksweer in het leven te roepen. Wanneer men nu zou ver wachten, dat von Blomberg zou juichen, omdat Engeland en Frankrijk Duitschland een militie- leger, dat volgens zijn zeggen zoo goed voldaan heeft, willen teruggeven, zij het ook ten koste van de Rijksweer, komt bedrogen uit. Integen deel, de Rijksweerminister schijnt de resulta ten van de indertijd bij verdrag opgedrongen Rijksweer eigenlijk nog verkieselijker te vin den dan een militie-leger met korten diensttijd, ook al wacht hij zich we) te zeggen waarom. De uit honderd duizend man bestaande Rijksweer, met een twaalf jaar langen diensttijd vormt een pracht-kern, waaromheen door den arbeids dienstplicht en tal van andere uitsluitend so ciaal of sportief schijnende maatregelen een in korten tijd af te richten massaleger kan samen- klonten. Bovendien stelt het instituut van de Rijksweer Duitschland in staat door het perso neel van de Rijksweer telkens door nieuw te vervangen een groote ïeserve te vormen van volleerde militairen. De Duitsche regeering heeft steeds ontkend, dat zij van deze laatste mogelijkheid ooit zou hebben gebruik gemaakt, doch vooral Frankrijk heeft zich nimmer door deze officiëele ontken ningen laten overtuigen. Het is begrijpelijk, dat de vroegere geallieerden in de Rijksweer dus een bij uitstek voor agressieve doeleinden ge schikt wapen zien en deze liever door een zui ver defensief militie-leger met korten diensttijd BASEL, 9 Mei (Reuter) Fraser is gekozen tot president van de Bank voor Internationale Betalingen. De algemeene vergadering heeft het verslag Van het afgeloopen dienstjaar goedgekeurd. De winst bedraagt 14 millioen Zwitsersche francs, tegen het vorig jaar 15.200.000. willen laten vervangen. De bezwaren, welke Duitschland tegen een dergelijke vervanging maakt, kunnen moeilijk den indruk wegnemen, dat in haar hart de Rijksregeering de juistheid van de Fransche visie op de Rijksweer deelt en er juist daarom zoo moeilijk afstand van kan doen. Von Blomberg vindt het onbehoorlijk, dat Duitschland nu weer „mir nichts, dn- nichts" genoopt zou worden van legersy- steem te veranderen. Duitschland, zeide hij heeft voor een dergelijke hervorming een lang durigen overgangstijd noodig en wil alleen over zulk een hervorming als gelijke met de anders mogendheden onderhandelen. De tijd voor die taten a la Versailles is, nu Duitschland ont waakt is, voorbij. t>it laatste is natuurlijk vol komen juist en billijk, maar verwonderlijk blijft het, dat Duitschland indertijd den overgang van een militie-leger naar de Rijksweer onder dwang in een zeer korten tijd klaar speelde maar thans vrijwillig geen kans zou zien otn van de Rijksweer naar een militie-leger terug te keeren in een even snel tempo. De argumen ten, welke hij daarvoor aanhaalt, zijn niet alle even steekhoudend. Indien Duitschland van een algemeenen twaalf-jarigen diensttijd zou moeten overgaan tot een algemeenen dienst plicht van acht maanden, zooals het plan Mac Donald wil, zouden die argumenten sterker zijn dan thans, nu het officiéél gaat om het laten varen van een diensttijd van twaalf jaren voor slechts honderd duizend man, om daarvoor een algemeenen dienstplicht van acht maanden voor gansch het volk in de plaats te stellen Zijn opmerking, dat Duitschland in verband met zijn veiligheid eerst moet weten aan welke reorganisatie de andere legers zullen worden onderworpen, alvorens het tot de verlangde om zetting zal kunnen overgaan, snijdt beter hout. Maar de andere mogendheden willen juist de mate van hun wapenvermindering laten afhan gen van hetgeen, waartoe Duitschland zich be reid zal verklaren. Zo wacht men dus op elkaar als twee wantrouwende kooplieden, die maar niet kunnen besluiten gelijktijdig koopwaar en kodfcsom over te steken, ja zelfs niet eens den prijs en de koopwaar durven te noemen. WASHINGTON, 9 Mei. (Reuter). De presi dent van de Duitsche Rijksbank, Dr. Schacht, heeft een onderhoud gehad met president Roosevelt en den Amerikaanschen minister van buitenlandsche zaken, Huil. Naar verluidt, wil president Roosevelt Duitschland. trachten te bewegen, af te zien van zijn te Genève gestelden eisch inzake de bewapening. NEW YORK, 9 Mei. (Reuter). Volgens den correspondent te Washington van de „New York Times" zijn de democratische leiders van meening, dat President Roosevelt een be perkte bevoegdheid zal krijgen, om de kwestie van de oorlogsschulden tijdens de periode dat het Congres op reces is, te behandelen, en dat hij waarschijnlijk over veertien dagen hier mede een aanvang zal maken. Meer en meer krijgt de stemming overwicht, om de kwestie der schulden aan een radicale herziening te onderwerpen, welke zoowel voor den crediteur als voor de debiteuren van voor deel is. Een democratisch leider van het Represen tantenhuis verklaarde: het vraagstuk der bui tenlandsche schulden moet geregeld worden, want zonder dit kan er geen werkelijke econo mische opleving ter wereld plaats hebben. PARIJS, 9 Mei. (V. D.) Naar in welinge lichte kringen verluidt heeft de Minister raad zich met groote meerderheid tegen een .voorloopige nieuwe behandeling van de schuldenkwestie in de Kamer uitgesproken, Verwachting: Matige, tot krach- tigen, later afnemende, Westelijke tot Zuidelijken wind, gedeeltelijk bewolkt, aanvankelijk weinig of geen regen en s iets koeler, later zelfde temperatuur. Hoogste stand: 770.4 te La Coruna. Laagste stand: 749.2 te Stomoway. H Zon op 4.17, onder 7.37. Licht j| op 8.07. Volle Maan 10.24 nan. I STORMWAARSCHUWIN GSDIEN ST Geseind van De Bilt hedenmorgen te 7.46 aan aHe posten: 5 „Weest op Uw hoede." IllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUI^ „aangezien de besprekingen te Washington aan den toestand, die tot staking der betalin gen heeft geleid, niets veranderd hebben". Paul-Boncour en de Minister van Binnen- landsche Zaken Chautemps zouden zich voor betaling hebben uitgesproken. Daladier zou hebben verklaard, dat hij de eerste zou zijn die zich hierbij zou aansluiten, indien hij de over tuiging had, dat de veiligheid van Frankrijk door een geldkwestie geregeld kon worden. Niets wijst er echter op, dat de betaling van den achterstalligen termijn de positie van Frankrijk verbetert. WASHINGTON, 9 Mei. (Reuter). Het be richt uit Parijs, dat Frankrijk weinig geneigd is op het oogenblik zijn standpunt ten aan zien van den vervaltermijn van 15 December te wijzigen, heeft eenige teleurstelling gewekt in officieele kringen. Men herhaalt officieel, dat de Ver. Staten erop rekenen, dat de debiteuren den termijn van 15 Juni zullen betalen. Officieus geeft men te verstaan, dat Roose velt wellicht zal besluiten, dat het te gevaar lijk zou zijn, het Congres machtiging te vragen om een volledig moratorium toe te staan. Om redenen van tactiek aan de binnenland- sche politiek ontleend, zou een groot aantal leden van het Congres er de voorkeur aan ge ven, dat de debiteuren in gebreke bleven, of hun schulden loochenden, hetgeen hen niet aan de aanvallen hunner politieke tegenstan ders zou bloot stellen. ROME, 9 Mei. (Reuter). Het na afloop van de Italiaansch-Amerikaansche besprekingen gepubliceerde communiqué wordt in de Ita- liaansche pers uitvoerig besproken. Het „Giornale d'Italia" ziet in het commu niqué de uiting van een der bekende principes van Mussolini, zooals de eisch van een douane bestand, welke van vitale beteekenis is voor de stabiliteit der valuta als grondleggenden factor voor de opleving van de economische verhou dingen. Verder het laten verrichten van openbare werken, tot bestrijding van de werkloosheid. Het blad spreekt de hoop uit, dat het systeem van overeenkomst tusschen Rome, Washington en Londen aangevuld moge worden door deel neming van Duitschland, dat met het oog op zijn bevolking en zijn arbeid een woordje heeft mede te spreken, opdat Europa een oplossing verkrijgt, welke gebouwd is op vertrouwen, vastberadenheid en oprechtheid. Om half 8 gisteravond overleed te Rome na een kortstondige ongesteldheid Z. Em. Kard. Bonaventura Ceretti. Kardinaal Ceretti werd den 17en Juni 1872 te Orvieto geboren. Priester gewijd in 1895, promoveerde hij later tot doctor in de wijsbe geerte en in de letteren, waarna hij in 1904 als secretaris der Pauselijke Delegatie in Mexico zijn diplomatieke loopbaan begon. In 1906 werd hij als Uditor aan de Delegatie te Washington verbonden. In 1914 ging hij als Pauselijk Dele- gaat naar Australië, in 1917 volgde hij den tegenwoordigen kardinaal-secretaris van Staat Ehcelli op als secretaris der Congregatie voor Buitengewone Kerkelijke Aangelegenheden en in 1921 werd hij nuntius te Parijs. In 1925 tot het purper verheven, bleef hij nog een jaar te Parijs als Pronuntius, waarna hij naar Rome terugkeerde. In 1931 volgde hij Kar dinaal Ragonesi op als Prefect der hoogste Pauselijke rechtbank, de Apostolische Signatuur. WASHINGTON, 8 Mei. (Reuter). Het staats- departement deelt mede, dat België zonder voorbehoud het door Amerika voorgestelde douanebestand heeft aanvaard. H. M. de Koningin heeft het volgende persoonlijk woord tot het Nederlandsche volk gericht. Nu de herdenking van den 24en April, zoowel hier te lande als in het Rijk buiten Europa en bij onze landgenooten in den vreemde tot het verleden behoort, wensch Ik tot allen een enkel woord te richten. Waar ontelbare scharen uit verschil lende en uiteenloopende deelen der bevolking zich als leden van een groot gezin vereenigden om de figuur van den Vader des Vaderlands, is op tref fende wijze gebleken, dat hij voor ons allen geen nevelig historische persoon uit een ver verleden is, doch daad werkelijk in ons hart voortleeft. Deze aanhankelijkheid en vereering zijn onafscheidelijk verbonden met onze verknochtheid aan de beginselen van ons Staatsbestel, waarvan hij zoo mees terlijk de grondslagen gelegd heeft, en welke in het heden zooals in het ver leden zoo uitnemend bij onzen volks aard passen en een waarborg voor de toekomst vormen. Tijdens de herdenking toefde Mijn gedachten menigmaal bij den langen worstelstrijd met zijn zware beproevingen, zoowel door ieder persoonlijk, als door ons geheele volk met zooveel offervaardigheid en taaie volharding gedragingen, beproevingen, waarin de leider van onze onafhankelijkheids beweging steeds getoond heeft met vaderlijke bezorgdheid te deelen, bouwende op den „potentaat der potentaten," onwrikbaar in Zijn geloof aan uitredding en betere tijden. Een moeilijke weg en ontberingen zijn niet te vermijden voor een volk in nood, dat zich voor een betere toekomst wil aangorden. Met bezorgdheid denk Ik aan de ongunst der tijden, waardoor alle deelen des Rijks getroffen zijn. Ik ben met deernis vervuld over den zwaren druk, en de moeilijk te brengen offers, die een ieder opgelegd worden; een nood, welke het wereldgebeuren om ons, buiten ons toedoen heeft in het leven geroepen. Ik voel de bezieling en de kracht, die er van dat verleden uitgaan om ons door aanpassen, taaie volharding en eensgezindheid den greep van den tijd te deen trotseeren en met den ijver en de wilskracht, die de omstan digheden gebieden, de handen ineen te slaan en allen te zamen te offeren en te arbeiden voor, wat God geve eenmaal een betere toekomst zal zijn. Moge de viering die achter ons ligt en de daarbij opnieuw aan den dag getreden aanhanklijkheid aan de figuur van den Vader des Vaderlands en aan het werk, dat Hij heeft mogen tot stand brengen, blijken een zegen voor ons allen te zijn geweest. WILHELMINA WASHINGTON, 8 Mei. (V.D.) Naar aanlei ding van Roosevelt's radiorede wordt medege deeld, dat Roosevelt zich deze week zal wij den aan de opstelling van een „twee-jaren plan" ter reorganisatie van de Amerikaansche industrie, opdat deze weer een belangrijke rol zal kunnen spelen in het proces van het eco nomisch herstel. Vandaag zal de democrati sche senator van New-York, Robert Wagner, een ontwerp-wet indienen, waarbii een vorm van contróle op de nationale industrie wordt ingesteld teneinde de productie te stabiliseeren en verspillende concurrentie te vermijden, en voorts tot het scheppen van werkgelegenheid voor een grooter aantal arbeiders door vermin dering van den werktijd alsmede verhooging van de huidige lage loonen. Onafhankelijk hiervan werken de senatoren La Follette, Cutting en Costigan aan een wetsontwerp inzake de uitvoering van openbare werken, waarvoor een bedrag van 50 millioen dollar gevoteerd zou moeten worden. Men ver wacht dat zij het wetsontwerp nog deze week zullen indienen. BRUSSEL, 9 Mei (Reuter). Zooals reeds ge meld, was te Verviers een geschil ontstaan tusschen werkgevers en werknemers in de tex tielindustrie over de regeling van den nacht arbeid voor vrouwen. Tijdens een bespreking tusschen gedelegeer den van beide partijen, ontstond op straat een botsing tusschen een volksmenigte, hoofdzake lijk bestaande uit communisten, en de politie. Twee politie-beambten liepen lichte verwon dingen op. Gendarmerie te paard ontruimde het plein en ook eenige vrouwen werden bij het snelle ingrijpen der ruiters licht gekwetst. Zes personen werden gearresteerd. Inmiddels werden de onderhandelingen met succes beëindigd. De nieuwe gemeenschappelijke voorstellen zullen aan de bevoegde organisaties worden voorgelegd. Zoolang de nieuwe overeenkomst niet is bekrachtigd, blijft de oude regeling in werking. SAIGON (Cochin-China), 9 Mei (Reuter). Wegens deelneming aan de protestbeweging in Cochin-China in 1930 en 1931 zijn, naar ver luidt, acht communisten ter dood en 18 tot levenslangen dwangarbeid veroordeeld. AGUASCALIENTER, 9 Mei (Eigen bericht). Tusschen Aguascalienter en Joaquina in Gua temala is een pleiziertrein ontspoord. Drie wa gens werden vernield. Men acht het waar schijnlijk dat er tal van dooden en gewonden zijn. Tot heden ontbreken verdere berichten. (United Press) BERLIJN, 8 Mei. (V.D.). De 85-jarige schil der professor Max Liebermann, heeft verklaard uit de Pruisische Academie van Kunsten te treden, daar zijn opvattingen van kunst en na tie niet in overeenstemming zijn met de thans heerschende. Het aantal „on-Duitsche" boeken, dat door den strijdhond tegen den „on-Duitschen geest" is in beslag genomen, bedraagt thans ongeveer 20.000. Woensdagavond zullen deze boeken op den „Platz an der Oper" worden verbrand. Gandhi in vrijheid gesteld. Een Duitsche Jodin is tegelijk met hem begonnen te vasten. De on> gehoorzaamheidscampagne een maand ge staakt. Een twee-jaren-plan van Roosevelt. Uit Madrid wordt officieel de ontdekking eenev monarchistisch-syndicalistische poging tot re volutie gemeld. België voor het tolbestand. Nieuwe operaties der Japanners voorbij den Chineeschen Muur. Stagnatie te Genève. Duitschland wü eerst het Engelsche voorstel geheel in eerste lezing af handelen. De haringexport en de overeenkomst met Duitschland; de reeders gedupeerd. Ministerieele beschikkingen betreffende het Nederlandsch-Duitsche handelsverdrag. De nieuwe Tweede Kamer op drie leden na vol tallig. Prof. R. W. Roland Holst heeft ontslag ge vraagd ais hoogleeraar-directeur der Rijks academie voor Beeldende Kunsten te Amster dam. Zeventig missiezusters nemen afscheid van Steyi. Woonwagen op den weg RoermondEcht door een autobus vernield; elf personen gewond. Inbraak in een juwelierszaak te Rotterdam. Te beginnen met 18 Mei a.s. zullen vredespost zegels worden uitgegeven. Invoerbeperking roggemeel spoedig te ver wachten. Persoonlijk woord van de Koningin tot het Nederlandsche volk. MADRID, 8 Mei. (V. D.) Maandagochtend is de politieke politie op het spoor gekomen van een aanslag, welke Dinsdag zou worden uitgevoerd en beraamd zou zijn geweest tegen de regeering. Volgens mededeelingen van het ministerie van Binnenlandsche Zaken betreft het een poging van monarchistische elementen om, tezamen met syndicalistische vakvereenigingen en mili tairen, de regeering Azana ten val te brengen en het parlement te ontbinden. Als leider der beweging wordt genoemd ge neraal Gomez, die sinds een jaar op non-acti viteit is gesteld. Hij is gearresteerd en verban nen naar de Canarische eilanden. Hij is reeds op transport gesteld. De politie heeft nog een groot aantal per sonen gearresteerd. Het schijnt, dat het door de syndicalisten uit gegeven stakingsparool voor geheel Spanje van kracht blijft, zoodat verwacht kan worden, dat Dinsdag een algemeene illegale staking zal aanvangen, voor zoover het de syndicalistische arbeiders betreft. In hoeverre militairen bij de samenzwering be trokken zijn, kon nog niet worden vastge steld. Slechts wordt medegedeeld, dat de ze vende brigade welke te Valladolid in garni zoen ligt, bij deze zaak betrokken is. MADRID, 8 Mei. (Reuter). Sedert eenige da gen gaat het gerucht, dat een monarchistisch complot wordt gesmeed. Generaal Godet, de vroegere chef van den generalen stof, en een aantal officieren zijn gearresteerd. Men is ech ter van oordeel, dat dit slechts een voorzorgs maatregel is. Ook verscheidene andere generaals zouden bij het complot betrokken zijn geweest. Zij heb ben zich echter bij de regeering vervoegd, om hun trouw te verzekeren. Generaal Orgaz zou naar Portugal zijn gevlucht. De Poolsche Senaat en Landdag herkozen met 34311 stemmen den huidigen president prof. Ignacy Moscicky. 212 leden waren afwezig. |s\\\^V V v u M 11 1 11 111 1 y y y 7 Hoogste stand op Dinsdag 9 unr v.m.; 751 Vorige stand 753

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1