Henderson als bemiddelaar Het Centrum in Hitler-land St. Willibrordus Financieele wet te Brussel Voor economisch herstel Het nieuws van heden ZOMERTIJD één uur vooruit VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZIJN VOORSTEL AANGE NOMEN ZELFSTANDIGHEID DER PARTIJ DE BAROMETER ZATERDAG 13 MEI 1933 Rijksdag onverwachts bij eengeroepen Schacht's besprekingen Beslag op bezit der vak- vereenigingen IIK? Communist zwaait de Hitlervlag De oorlog tusschen Bo livia en Paraguay De Oostenri jksche nazi's staatsgevaarlijk De drang der jeugd Geen nieuwe handels belemmeringen Een uniformverbod in Zwitserland De Nazi's te Dantzig Walter Darré ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18377 BUREAUX: NASSAULAAN 51TEL. 13866x ABONNEMENTEN»^ Voor Haarlem en Agentschappen p. week 25 cent; per kwartaal f3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866 N.V. Ned. Verzek. -Maatschappij Utrecht, Catharijnesingel 48 Hoofdinspectie Amsterdam Adm.deRuijterw.242, Tel. 82797 Kapitaal- en Volksverzekering Woensdag beraadslaging over legereffectieven oorlogsmateriaal en De Rijksdag onverwachts bijeengeroepen Fransche dank aan Engeland Met Roosevelt verklaart hij inter nationale samenwerking noodzakelijk Bij de S.P.D. zou weinig te vinden zijn geweest Het Weer iiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin^ limn Na een beraadslaging van ruim 28 uur aangenomen Minister Fey Boliviaansche troepen in den Gr an Chaco verslagen? BOEREN OP STAND IN DEN STAAT IOWA In den Noord-Amerikaanschen staat Iowa schoolden de "boeren samen, om te verhinderen, dat overgegaan werd tot gerechtelijke verkoopingen, wegens be lastingschuld. Te Pringhar betoogden zij voor het Paleis van Justitie en dwongen den rechter te knielen, om de „stars and stripes" te kussen Volkenbondsraad bijeen „Brüning zal als leider nog een duidelijker lijn trekken in de Duitsche geschiedenis DrH. Brüning Eenstemmig aangenomen resolutie van het organisatiecomité der crisisconferentie Reserves Vakvereenigingshuis bezet DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN ONTVANGLAMPEN VANAF F 2.50 N.V. Gloeilampenfabriek „Radium" NIEUWE HAARLEM COURANT GENèVE, 12 Mei. (V. D.) De President der Ontwapeningsconferentie Arthur Henderson heeft hedenmorgen den Duitschen ambassadeur Nadolny in een uitvoerig onderhoud medege deeld, dat hij in het presidium der ontwape ningsconferentie een compromis-voorstel zal indienen om de hoofdcommissie in de volgende week nogmaals te doen beraadslagen over de principieele kwesties der leger-effectieven en het oorlogsmateriaal. Henderson heeft tegelij kertijd den overigen mogendheden zijn voor stel doen toekomen en hoopt op deze wijze te kunnen bereiken, dat de ontwapeningsconferen tie kan worden voortgezet tot het begin der economische wereldconferentie. Naar verluidt zou men van Duitsche zijde het voorstel van Henderson aanvaardbaar achten en zou men de verklaringen van Rijksweer- minister von Blomberg als uitgangspunt voor de verdere bespreking beschouwd willen zien. Dezer dagen zal een officigele Duitsche ver klaring nogmaals het Duitsche standpunt toe lichten. GENÈVE, 12 Mei. (V. D.) Het presidium der Ontwapeningsconferentie heeft Vrijdagmiddag in een zitting, welke nauwelijks een kwartier heeft geduurd, het bemiddelingsvoorstel van president Henderson met algemeene stemmen aangenomen. Hierdoor wordt een voortzetting der Ontwapeningsconferentie mogelijk gemaakt. Maandag zal de hoofdcommissie in een al gemeene beschouwing treden over de kwesties betreffende oorlogsmateriaal en de effectleven en die betreffende den duur van het eerste ont wapeningsverdrag. Iedere mogendheid zal het vrij staan hierbij haar standpunt uiteen te zet ten nopens de algemeene en afzonderlijke kwesties. Henderson bracht in het kort rapport uit over het mislukken der afzonderlijke besprekingen. De vertegenwoordigers der groote mogendhe den stemden direct toe in het bemiddelings voorstel. Volgens het W. B. verklaarde Nadolny na drukkelijk, dat de Duitsche delegatie positief en met den besten wil aan de werkzaamheden zal deelnemen. Wolff wijst er verder op, dat de beraadslaging over het oorlogsmateriaal een concessie aan Duitschland is. BERLIJN, 12 Mei. (W.BJ.De voorzitter van den Rijksdag, Goering, heeft in overleg met de Rijksregeering den Rijksdag tegen Woensdag 17 Mei des middags om drie bijeengeroepen in de Kroll-opera. Op de agenda staat: afleg ging van een regeeringsverklaring over de ge beurtenissen in Genève. Daar dit het eenige agendapunt is, zal het waarschijnlijk niet tot een debat komen en zal de zitting wel niet langer dan 1 dag duren. Hitier zal zelf het woord voeren. Niet alleen de Geneefsche onderhandelingen, maar ook de ongerechtvaardigde aanvallen in het Engelsche Hoogerhuis, welke alle tot dusver gedane aan vallen nog verre overtreffen, dwingen de re geering om zich te verdedigen, aldus het Wolff- bureau. PARIJS, 12 Mei. (Reuter.) In een onderhoud met persvertegenwoordigers heeft minister Paul- Boncour zijn vreugde uitgesproken over de „lo yaliteit, waarmede Engeland de hardnekkige pogingen van Frankrijk heeft erkend, om de ontwapeningsconferentie voor een échec te be hoeden." Boncour wees op de beteekenis van WASHINGTON, 12 Mei. De president der Vereehigde Staten, Roosevelt, en de president der Duitsche Rijksbank', dr. Schacht, publicee- ren een gemeenschappelijke verklaring over hun besprekingen, waaraan wij het volgende ont- leenen: Wij hebben ons bij onze onderhandelingen la ten leiden door de hoop, dat de economische wereldconferentie in Londen resultaten zal op leveren. Snelle en vérgaande oplossingen zijn noodig om het wereldbedrijfsleven te redden. Wij zijn er van overtuigd, dat dit onmogelijk is, zoolang niet tegelijk met de economische ook de militaire ontwapening wordt nagestreefd. Wij wijzen verder op de noodzakelijkheid van stabiele monetaire verhoudingen. Kwesties be treffende bedrijfsleven en valuta zijn zoo zeer met elkander verbonden, dat beider regeling hand in hand moet gaan. Tot het herstel der orde in het economische leven zal zijn inge treden, n.l. de verdwijning van de werkloosheid, moeten pogingen worden gedaan de werkloo- zen te helpen door een gezonde credietuitbrei- ding in het binnenland en door een gemeen schappelijk internationaal program tot mobili seering van openbare en particuliere credieten voor productieve doeleinden. Internationale sa menwerking evenwel is vooral noodig om het bedrijfsleven te herstellen en den vrede te ver zekeren. Dr, Schacht is naar New-York vertrokken. den strijd, die thans in de commissie voor de effectieven wordt gevoerd. De Britsche gedele geerde Eden heeft voortdurend den Fransclien gedelegeerde den meest loyalen steun verleend. Den weerklank daarvan heeft men gehoord in het Hoogerhuis door de redevoeringen van lord Hailsham en lord Cecil. Er is een groote meerderheid voor de Fran sche stelling, zeide Paul-Boncour. Engeland is het met ons eens, als we betoogen, dat, indien door Duitschlands intransigentie de ontwape ningsconferentie niet leidt tot het sluiten eener algemeene conventie voor het verminderen der bewapening, het verdrag van Versailles van kracht zou blijven. Sprekende over het pact van vier en de con ferenties te Washington, verklaarde Boncour, dat de onderhandelingen met Italië in een gun stiger atmosfeer worden voortgezet. Overeen komstig het besluit van den ministerraad en in overleg met Daladier heeft Boncour naar hij zeide den Franschen gezant te Washington de noodige instructies gezonden, ten einde langs diplomatieken weg de besprekingen voort te zetten, die op zoo gelukkige wijze door Herriot zijn begonnen. BERLIJN, 12 Mei. (V. DJ Thans is beslag gelegd op het vermogen van alle vakvereeni- gingen. De leiding van deze actie is overge nomen door den leider van het Duitsche ar beidsfront, dr. Ley. STOCKHOLM: De „Allehanda" meldt dat een aanzienlijk deel van het vermogen der SPD naar Zweden is overgebracht. Het Zweed- sche blad brengt in herinnering dat in Ber lijn nog geen honderd duizend marken zijn ge vonden. Het blad meldt dat de SPD sinds eeni- gen tijd haar vermogen heeft overgebracht naar Zweden, Denemarken en Nederland. H Zwakke tot matigen Noord-Westelijke =j tot Westelijken wind, half tot zwaar be- wolkt, weinig of geen regen, zelfde temperatuur. S Verdere vooruitzichten: iets zachter. Nachtvorstverwachting: kans op lichte nachtvorst op beschutte plaatsen. BRUSSEL, 12 Mei. (Reuter.) Hedenavond om 6.30 uur duurden de besprekingen der Ka mer over het regeeringsvoorstel tot verleening van bijzondere financieele volmachten nog steeds voort, ofschoon toen reeds 28 uur aan een stuk beraadslaagd werd. Tijdens de debatten herinnerde de commu nist La Haut aan het feit dat op 1 Mei de ha- kenkruisvlag van den gevel van het Duitsche consulaat te Luik was afgerukt. „Wilt ge we ten waar die vlag is. Kijk!" riep de communist uit. Hij haalde de Hitlervlag uit een omslag en zwaaide er mee rond, hetgeen langdurige hila riteit verwekte. La Haut borg de nationaal-so- cialistische vlag vervolgens weer zorgvuldig op. Na de verwerping van twee amendementen werden de artikelen van het ontwerp in onge- wijzigden vorm aangenomen. Tenslotte werd 't geheele ontwerp met 96 tegen 82 stemmen en 3 onthoudingen aangenomen. Minister Hymans, met wien de Duitsche zaak gelastigde over het vlagincident wenschte te spreken, verzocht dezen morgen zijn bezoek te herhalen wegens zijn vermoeidheid na de lange zitting. ASUNCION, 12 Mei. (V. D.) Van Paraguaan- sche zijde wordt medegedeeld, dat Paraguaan- sche troepen Boliviaansche troepen nabij Fort Gondra in den Gran Chaco hebben verslagen, waarbij tachtig Bolivianen zouden zijn gedood, terwijl aan de andere zijde slechts één officier en negen soldaten gewond werden. Het Boli viaansche Campero-regiment heeft zich terug getrokken. LA PAZ, 12 Mei. (V. D.) Van officieele zijde werd gisteren verklaard, dat Bolivia den aanval van Paraguay niet met een officieele oorlogs- m.ïii ~m verklaring zal beantwoorden. De regeering heeft echter de Centrale Bank van Bolivia verzocht, haar binnen 48 uur een bedrag van «14 millioen Bolivianos of ongeveer 2 mililoen dollar te ver strekken ten behoeve van de nationale verdedi ging. GENèVE, 12 Mei. (V. D.) Op voorstel van de bijzondere commissie van den Volkenbonds raad heeft de secretaris-generaal van den Vol kenbond van den fungeerenden raadspresident opdracht ontvangen den Volkenbondsraad bij een te roepen tegen Maandag 15 Mei des och tends om half elf ter behandeling in buiten gewone zitting van het geschil tusschen Bolivia en Paraguay. WEENEN, 12 Mei. (V. D.) De nieuw benoem de Minister voor de Weermacht, oud-majoor Fey, publiceert de volgende verklaring: „Het nationaal-socialisme in Duitschland mag in overeenstemming zijn met de verhoudingen aldaar, het moge daar misschien op zijn plaats zijn en veel goeds tot stand hebben gebracht, in Oostenrijk echter gedragen de nationaal- socialisten zich uitgesproken staats- en volks vijandig en passen zij methoden toe, welker re cept zij klaarblijkelijk uit Moskou ontvangen. De regeering heeft het tot nog toe zooveel mo gelijk vermeden, tegen een zich nationaal noe mende partij op te treden. Het verder tolereeren De regeering is niet alleen vast besloten, doch van de huidige toestanden zou echter onverant woordelijk zijn. Aan het bruine bolsjewisme dient energiek een einde te worden gemaakt, ook sterk genoeg ofti alle sabotage-pogingen onmogelijk te maken en zal, wanneer het nood zakelijk is, met de scherpste middelen optreden." (Van onzen Berlijnschen correspondent) Zooals men weet, heeft Dr. Brüning na lang aarzelen het leiderschap van het Centrum op zich genomen. Heel de partij juicht dit toe, niet het minst de jeugd. Men klaagt er in Holland wel eens over, dat de katholieke jongeren zich van de politiek af zijdig houden. In Duitschland was het feitelijk niets beter. Wanneer men eens vertrouwelijk sprak met de mannen, van wie men eigenlijk had mogen verwachten dat zij de politieke lei ders van het komend geslacht zouden worden, dan hoorde men gewoonlijk: „Wij blijven de Centrumpartij trouw, want scheuring ware het allerergste, doch wij voelen dat onze generatie wordt achtergesteld. Men heeft op de officieele plaatsen geen vertrouwen in ons; de partij blijft steeds maar met dezelfde paradepaardjes wer ken, al worden die intusschen stokoud en heb ben die niets nieuws meer te zeggen." Deze verwijdering tusschen de oudere en de jongere katholieke generatie was oorzaak, dat de laatste zich sterk in de rechtsradicale rich ting ontwikkelde, welke door haar idealisme en absoluutheid een meesleepende kracht op de jongeren van alle partijen uitoefende. Toen nu de ommezwaai van het partijwezen naar de dictatuur door Hitier volbracht werd, en het Centrum evenmin meer als de andere partijen nog invloed had op de gebeurtenissen, werd de crisis acuut. Wij hebben enkele weken geleden vanuit Keu len bericht over de pogingen van de katholieke jongeren, het roer in handen te nemen om te zamen met de naticnaal-socialisten voor de vestiging van het nieuwe Duitschland te gaan werken. Onder hevige beroering is de vernieu wing ten laatste geschied. De jongeren deden aan de Centrumspolitiek der laatste tien jaren het verwijt dat zij geschipperd heeft, dat zij niet vanuit haar geloof leefde, dat zij tuk was op sjachertjes met de linksche partijen. Zü vergaten daarbij, dat het Centrum moest wer ken met de kansen die het had, dat er par lementaire spelregels bestaan, en dat het de vies luidt: voor wat hoort wat. Doch gelukkig was bij de katholieke jeugd niet die negatieve gezindheid aanwezig die men bij de jongeren der andere partijen vond; zij was er by alle critiek toch op bedacht, op het goede voort te bouwen, dat reeds aanwezig is. Zoo kwam het dan ook niet tot de scheuring, die hier en daar voorspeld was geworden, de saamvoegende kracht bleek sterker, en men bleef ook den naam „Centrum", dien de radicale groep had willen wijzigen, trouw. Het is de prachtigste rechtvaardiging voor Brüning's onkreukbaarheid tijdens zijn regee ring, dat men hem thans het leiderschap van de Centrumspartij heeft toevertrouwd. Hü is rechtschapen en correct geweest. Hij, die uitge gaan was om de socialisten te temmen, en toen, door de conservatieve partyen teleurge steld, met de hulp der rooden regeerde, wei gerde later om een nieuwe coalitie te vormen, met de conservatieven tegen de socialisten, die hem gesteund hadden! „Wanneer een ander Centrumsman het wildoen," zoo zei hij, „goed, maar i k wil liever aftreden." Het is geen won der, dat de Centrumsjeugd een diepe vereering voor Brüning kreeg; hp was de man die zonder praatjes te maken, de uitwassen van het ont- aarde parlementarisme wegsneed, de man die het historische neen sprak in de herstel-kwes tie, de man die in het buitenland werkte voor het herstel van Duitschlands eer en die inder daad het vertrouwen der naties in Duitschland deed terugkeeren. Ofschoon men aanvankelijk jongeren dan Brüning de Centrumsleiding had willen opdra gen, waren zelfs de radicaalsten tevreden, toen bleek, dat Brüning wellicht toch voor de moei- ïyke post te vinden was. De spontane ovatie, die hem de katholieke jeugd bracht in de vo rige week, sprak luid genoeg, maar Brüning ware Brüning niet, wanneer hy zich door aan hankelijkheidsbetuigingen alléén had laten winnen. Zijn skepsis was groot, want zelfs de allernaaste toekomst van Hitlerland is onze ker, en nog onzekerder de toekomst van de Centrumspartij. Brüning, die gewend is niet met dagen en weken, maar met jaren te reke nen, en niet met kleine politieke gebaartjes, maar met groote stroomingen, heeft heel juist voelen aankomen dat hij als kapitein op het Centrumsschip minstens een even zware taak zal hebben als indertijd op het schip van Staat, ja wellicht nog zwaarder. Men moet niet vergeten, dat het Centrum de eenige groep in Duitschland is, die haar zelfstandigheid heeft weten te bewaren, die, zooals het in de jongste resolutie staat: absoluut voor de persooniyke moreele vrijheid is! Dat wil wat zeggen in het huidige Duitschland, waar Goebbels en Goe ring de maat en vorm van den „Duitschen geest" ontwerpen, en elk burger als plicht voor schrijven, dezen „geest" te dragen! Het is niet van weinig belang, wie er aan het hoofd van de Centrumsorganisatie staat, die als het wa re de eenige kluit is, en zeker de grootste kluit, welke nog niet onder Hitler's hark werd ver brijzeld. Thans behoeft Brüning geen verraad te be gaan aan de socialisten, die hem gedragen hebben tijdens zijn regeering, want de socialis ten zyn geen macht meer in Duitschland. De beste wil is by hem aanwezig, om den Natio- naalsocialisten de hand te reiken, om het goe de in hunne beweging omhoog te halen; maar de hakenkruisheeren zyn zeer ongeduldig en hebben teveel macht om naar consideraties te luisteren. aDt is het gevaar voor de Centrums party, die den nieuwen machthebbers spoedig een doorn in het oog zal zyn, zoowel om haar zelfstandigheid als om den hoogsten band die haar bindt: den katholieken godsdienst, welke den Raus te Rome boven Hitier te Berlijn er kent. t Heinrich Brüning is diplomaat genoeg om zich te plooien, en principieel genoeg om op zyn stuk te blyven staan wanneer het moet; zoo kan men dus aannemen, dat de Centrums partij geen betere keus had kunnen doen dan zij gedaan heeft, temeer omdat Brüning over ervaring beschikt bovendien. Hij heeft de ruim-' ste volmachten om gebruik van te maken; wanneer wy ons niet vergissen, dan zal Brü ning als aanvoerder van het Centrum nog een duidelyke lijn trekken in de Duitsche geschie denis van deze jaren. LONDEN, 12 Mei (Reuter). Heden is het organisatie-comité voor de economische en monetaire wereldconferentie bijeengekomen. In een officieel communiqué over deze zitting wordt verklaard: Met algemeene stemmen is door de in het comité vertegenwoordigde lan den (Engeland, Duitschland, België, Amerika, Frankrijk, Italië, Japan en Noorwegen) de volgende resolutie aangenomen. Overtuigd dat het van wezenlijk belang voor een gelukkigen afloop der conferentie is, dat allerlei maatrege len, die tegenwoordig den internationalen han del in een verkeerde richting leiden en ver lammen, niet versterkt worden in den tijd, dat de conferentie gelegenheid heeft de aldus ont stane problemen te behandelen, erkennen ge noemde staten de noodzakelijkheid, om bij het begin der conferentie een tolbestand te aan vaarden, welks bepalingen in een gemeenschap pelijk accoord zullen worden vastgelegd. Bovendien zijn genoemde staten er van over tuigd, dat een onmiddellijke actie van groot belang is; daarom aanvaarden zij zelf en vra gen zij dringend aan alle andere aan de con ferentie deelnemende regeeringen, om noch vóór 12 Juni noch tijdens de conferentie eeai- gerlei nieuwe initiatieven te nemen, die de tal rijke moeilijkheden van verschillenden aard, welke thans den internationalen handel be lemmeren, zouden kunnen vergrooten. Zij heb ben echter het recht om zich van deze over eenkomst te ontdoen op eiken datum na 31 Juli 1933 met een opzeggingstermyn van een maand. Een der voornaamste motieven, welke de re geeringen in conferentie bijeenbrengt, is het overwinnen van de bovenbedoelde hinderpalen van den internationalen handel. Genoemde staten vragen daarom dringend aan alle an dere ter conferentie vertegenwoordigde regee ringen, te handelen in overeenstemming met den geest van dit doel. LONDEN, 12 Mei. (Reuter). Het organisatie comité der economische wereldconferentie heeft het tolbestand aangenomen met een zeker aan tal reserves. Wolff meldt uit Berlijn, dat Duitschland heeft gewezen op zyn byzondere positie als grootste debiteurland ter wereld. Het Reich diende de vrije hand te hebben ten aanzien van zyn toestand op het gebied van handels- en valutapolitiek. BERN, 12 Mei. (Reuter.) De Bondsraad heeft het dragen van party-uniformen en insignes verboden. Overtreders van dit verbod zullen met geld boeten van ten„ hoogste duizend Zwitscherscire francs gestraft worden. Buitenlanders kunnen bovendien voor den tijd van tien jaar het land worden uitgewezen. Het verbod treedt den 18den Mei a.s. in wer king. DANTZIG, 12 Mei. Vrijdagmiddag om twee uur werd het tehuis der vrye vakvereenigingen door een afdeeling Schupo bezet. Een uur la ter werd de hakenkruisvlag uitgehangen. Een drietal socialisten werden gearresteerd. Volgens het Poolsch telegraaf agentschap vertoonen zich in Dantzigs straten zeer veel Hitlerianen uit Duitschland. De financieele volmacht door de Belgische Kamer aan de regeering toegestaan. Bemiddelingsvoorstel van Henderson tot voort zetting der ontwapeningsconferentie aange nomen. Communiqué over Schacht's besprekingen met Roosevelt. Roosevelt vraagt volmachten voor handelsver dragen. De oorlog Bolivia-Paraguay; Volkenbondsraad Maandag bijeen. De Oostenrijksche minister Fey noemt de Na zi's staatsgevaarlijk. Een onderhoud met minister De Geer over het tekort op den gewonen dienst voor 1934. De staking te IJmuiden; rijksbemiddeling op Donderdag 18 Mei a.s. Doodelijk treinongeluk te Heteren. Op 23 Mei rydt de eerste autobus over den afsluitdijk. Schrijven van Minister Verschuur aan de ge meentebesturen over de saneering van he* bloembollenbedrijf. De installatierede van mr. Van Schaik in de Tweede Kamer. O TILBURG Vergeet vooral niet om Zondagavond voor U naar bed gaat, al Uw klokken een uur vooruit te zetten, want de zomertijd begint in den nacht van Zondag 14 op Maandag 15 Mei. Wanneer het in dien nacht 2 uur slaat rekent men, dat het 3 uur is. Zoo laat bent U misschien niet meer op, du»: zet Zondagavond Uw klokken BERLIJN, 12 Mei. (W. B.) De leider der land- bouw-politieke afdeeling der N.S.D.AP., Walter Darré, is benoemd tot voorzitter van den Duit schen Landbouwraad. VOOR 60 CENT PER WEEK huurt U Uw stofzuiger, met 2 jaar uw eigendom. W. BRAKEL Jr. - BOTERMARKT 17 HAARLEM - TEL. 12897. Hoogste stand op Zaterdag 9 uur van.: 756 Vorige stand 75?

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1