Het woord is thans aan Hitier
Het geïsoleerde Duitschland
iepen
Bafy-uiiaetten
Hindet-meuBeBen
SCHRODER
Het nieuws van heden
Nationaal front
in Oostenrijk
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VON PAPEN SPREEKT
UHLAN 1
AANSLAG OP BEIERSCHE
VOLKSPARTIJ
m'M
BESPREKING VAN DA VIS
MET BONCOUR
OPROEP VAN ROOSEVELT
DE BAROMETER
GROOTE HOUTSTRAAT 91
DINSDAG 16 MEI 1933
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Engelbert Dollfuss als
„Heimatkünstler"
Vice-kanselier Von Papen
Fanatieke rede van minister
Wagner. Nieuwe slachtoffers
Wet op posities aange
kondigd
REGENSBURG, 15 Mei (W.B.)
De Beiersche minister van Binn.
Zaken, Wagner, verklaarde van
morgen voor vertegenwoordigers
der stedelijke gezagsorganen: Op
mijn tocht door de Beiersche gou
wen heb ik de overtuiging gekregen,
dat het volk geen partijen, noch
communistische en socialistische
partij, noch Beiersche Volkspartij,
meer wil. Er is nog slechts een Duit
sche volksbeweging.
Het Weer
Luchtvaartwetgeving
Ook de Vaticaansche Stad ter
conferentie vertegenwoordigd
ANARCHISTISCH SPANJE
Schacht over de schul
denkwestie
„Een gemeenschappelijke weer-
stand der drie groote
democratieën
Ongeduld voor Hitler's
rede
DRAMA OP DE KONINGINNEBRUG TE ROTTERDAM
De gesloten personenauto, die te water raakte, bij welk onge
luk twee menschen om het leven kwamen, wordt opgehaald
Hij zal er bij de mogendheden op
aandringen een algemeene
ontwapeningsactie
te beginnen
Waartoe Amerika be
reid is
Herrie in de Grieksche
Kamer
Anti-Duitsche actie in
Palestina
Paul Boncour
Het ontwapeningsdebat
te Genève
Het tolbestand
Verklaring in het Lagerhuis
Gandhi's staking
GEZANTENWISSELING
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Groot-Duitschers sluiten zich aan
bij de nazi's en de Duitsch-
Oostenrijksche Heimat-
schutz
Eindstrijd begonnen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18379
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 d.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
De ontwapeningsconferentie is verdaagd
tot na de aangekondigde rede van Rijks
kanselier Hitier, welke in de onver
wachts bijeengeroepen Rijksdagzitting zal wor
den gehouden. Zoowel de bijeenroeping van den
Rijksdag als de aankondiging van de rede,
waarin de leider der Nazi's een duidelijk ex
posé belooft te geven ,van het Duitsche stand
punt inzake de ontwapening en de Rijksregee-
ring verdedigen zal tegen de aanvallen uit het
buitenland op haar gedaan, bewijzen, dat het
den nationaal-socialisten wél heel duidelijk is
geworden, hoe weinig het nog in de bruine
grondverf staande „Derde Rijk" door de Euro-
peesche mogendheden over het algemeen be
wonderd wordt. Zal deze wetenschap hen aan
sporen tot grootere bezonnenheid en gematigd
heid of zal zij hen aanhitsen tot een gevaarlijke
opgewondenheid? De rede van Hitier zal het
moeten leeren. De bedreigingen met sancties,
door minister Hailsham in het Engelsche Hoo-
gerhuis geuit, sancties, die overwogen zouden
kunnen worden, wanneer Duitschland de ont
wapeningsconferentie zou doen mislukken om
daarin 'n gelegenheid te vinden tot herbewape
ning, zün onzes inziens niet zeer diplomatiek
en niet tactisch geweest, evenmin als de waar
schuwing van Paul-Boncour, die in het voor
uitzicht heeft gesteld, dat hij eventueel een ge
heim boekje over het Duitsche militairisme en
de werkelijke bedoelingen van de Nazi's zou
opendoen. Op deze manier moet het heetgeba
kerde Duitschland wel het gevoel krijgen, dat
het onder pressie gezet wordt.
Het uitoefenen van pressie veroorzaakt bij
den gepresseerde vaak een onbedwingbare zucht
om zijn prestige te handhaven, en terwille van
het sacrosancte prestige is men niet zelden be
reid zelfs een breuk te riskeeren. Het conflict
tusschen Engeland en Sovjet-Rusland uitge
broken door het tot een prestige-kwestie opge
voerde sabotage-proces tegen de ingenieurs dar
Metropolitan Vickers Company te Moskou
heeft dit bevestigd.
Naar officieel wordt medegedeeld, moet Hitier
een helder inzicht hebben in de onverbreekbare
samenwerking tusschen de ontwapeningsconfe-
rentie en de economische wereldconferentie.
En het is dan ook vooral met het oog op deze
laatste, dat hij zich over de eerste uitspreken
wil. Ook hij heet het noodzakelijk te achten,
dat te Genève tastbare resultaten worden be
reikt, opdat de weg tot internationale economi
sche samenwerking te Londen zal kunnen ge
opend worden. Maar deze noodzakelijke resul
taten zullen niet met ultimatieve eischen aan
Duitschland kunstmatig mogen worden ge
kweekt, doch natuurlijk moeten groeien aan
den boom van besprekingen tusschen volkomen
vrije en gelijkgerechtigde partners. Voor deze
opvatting is alles te zeggen, mits de partners
wederzijds bezield zijn van een volstrekte eer
lijkheid en een vertrouwenwekkenden goeden
wil. Hitier zal de hem onwelwillend gezinde en
wantrouwige wereld hebben te overtuigen, dat
Duitschland inderdaad vervuld is van een uit
deze twee componenten bestaande mentaliteit.
Een moeilijke taak, die nog moeilijker gewor
den is door de inleiding, welke de vice-kanse-
lier von Papen thans reeds op de groote Hitler-
rede heeft gegeven. De wijze waarop deze merk
waardige politicus front heeft gemaakt tegen
het pacifisme, en diens uitspraak, dat de -dood
op het „veld van eer" niet als een onnatuurlijke
dood beschouwd mag worden en dat, wat voor
den man het slagveld is, het moederschap voor
de vrouw is, verraden een geestesgesteldheid,
welke inderdaad voorbeschikt schijnt om, wat
de Duitschers van vandaag noemen „miskend"
te zullen worden.
De klacht, dat het „Derde Rijk" deerlijk
„miskend" wordt door de andere mogend
heden en zelfs door Oostenrijk, dat in de
oogen der Nazi's, volgens Dr.'Frank II, den
Beierschen minister van Justitie, slechts „een
voorpost van Duitschland" is, schijnt gerecht
vaardigd te worden door de wijze, Waarop de
Oostenrijksche bondskanselier Dr. Dollfuss den
Nazi-bonden te Weenen te verstaan heeft ge
geven dat zij in Oostenrijk ongewenschte gas
ten zijn. Dollfuss heeft zich onvoorwaardelijk
aan de zijde van Prins Stahremberg's Heim-
Wehre geschaard en van majoor Fey, die als
minister voor het veiligheidswezen met kracht
Oostenrijks zelfstandigheid tegen de Hakenkrui
sers zal verdedigen. Het parlement zal in Oos
tenrijk voorloopig uitgeschakeld blijven, opdat
Dollfuss als dictator met alle hem ten dienste
staande middelen zijn „Heimat" zal kunnen
beschermen tegen een al te bruine invasie. De
strijd tusschen Duitschland en Oostenrijk zal
hard tegen hard gaan. Of Dollfuss zal over
winnen, zal meer van Italië's en Frankrijks ver
zet tegen een „Anschluss" afhangen dan van
de gezindheid der Oostenrijkers zelf, want
vooral onder de Oostenrijksche jeugd heeft het
nationaal-socialisme veel veld gewonnen. In
West-Duitsche oogen maakt Dollfuss zichzelf
schuldig aan miskenning van het „broedervolk"
maar Dollfuss zelf meent zijn bruine broeders
maar al te goed te kennen.
Als verantwoordelijke persoon voor Beieren's
binnenlandsch staatsbestuur en politiemacht
verklaar ik daarom, in de toekomst geen par
tijen meer te zullen dulden. Wat van de leiders
dezer partijen zonder volk nog overgebleven is.
moet zijn gevolgtrekkingen maken. Of zij bui
gen zich voor wat de natie wil, of zij treden
af. Wij maken de poorten wijd open voor allen,
die aaneensluiting willen. Wie echter niet wil
aftreden, is een gek of een misdadiger. Wij
zullen de het volk gegeven autoriteit weten te
handhaven.
De eenvoudigste S. A.-man heeft meer recht,
om iets van den staat te verwachten, dan
zekere burgemeesters. Ik verwacht dat de hee-
ren bijtijds hun ontslag zullen indienen. Bin
nenkort zal ik bij wet een principieele wijziging
brengen voor wat betreft posities en dienst-
contracten. Levenslange posities bestaan er voor
de Duitschers niet; de Duitschers hebben een
gemeentebest te leiden.
ROME, 15 Mei (Reuter) Hedenochtend vond
de opening plaats van de internationale con
ferentie voor luchtvaartwetgeving. De verte
genwoordigers der 44 naties, w. o. de Vati
caansche Stad, zijn bijeen om verschillende
privaatrechtelijke conventies aan te nemen.
-S
Verwachting: Zwakke tot mati-
gen wind uit Westelijke richtingen, ge-
deeltelijk bewolkt, weinig of geen regen,
iets zachter overdag.
Hoogste stand: 770.6 te Ingö.
EE Laagste stand: 753.6 te Dantzig.
H Zon op 5.06, onder 8.48. Licht
op 9.18. Laatste Kwartier 2.10 v.m.
^lllllllllllllllllllllllllllllllllllllinillllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllli
NEW-YORK, 15 Mei. (V.D.) De president van
de Rijksbank, dr. Schacht, die Zaterdag met
de „Europa" naar Europa vertrokken, heeft
een telegram gezonden aan den te New-York
achtergebleven directeur van de Rijksbank
Nordhoff, waarin Schacht zegt dat de Rijks
bank geen voorstel zal doen inzake een verla
ging van de particuliere buitenlandsche schul
den of staking der betalingen of vermindering
van de renten. Het ligt, aldus Schacht, in onze
bedoeling de crediteuren in elk opzicht te be
schermen. Een moratorium voor betalingen in
marken der debiteuren zal niet geëischt wor
den. Het eenige probleem is, hoe deze mark in
buitenlandsche valuta omgerekend zal worden,
daar er gebrek is aan deviezen in verband met
het voortdurend inkrimpen van den buiten-
landschen handel. Voorts zal van onze zijde
geen voorstel komen om onderscheid te maken
tusschen de crediteurgroepen. Wij wenschenden
toestand slechts met alle groepen te bespreken
en raadgevingen te ontvangen.
BERLIJN, 15 Mei (V.D.). Volgens mededee-
ling der Rijksbank heeft 't directorium van de
Rijksbank de Stillhalte-commissies, zoomede de
emissiehuizen en trustees van Duitsche buiten
landsche leeningen uitgenoodigd voor een be
spreking over het transferprobleem op 26 Mei.
PARIJS, 15 Mei. (Reuter) Ruim een uur
hebben Paul Boncour en Norman Davis heden
middag particulier geconfereerd op den Quay
d'Orsay. Davis gaf een uiteenzetting van zijn
jongste besprekingen te Londen aangaande den
door de Duitsche houding te Genève geschapen
toestand, waarbij men naar een zoo dicht mo
gelijke Engelsch-Amerikaansche toenadering
zocht in de ontwapeningskwestie.
Davis wees Boncour op de ongerustheid,
die in de V.S. door de eischen van het
Reich gewekt wordt, op het ongeduld,
waarmede Hitler's Rijksdagrede wordt ver
wacht, en op de z.i. bestaande noodzakelijk
heid, om een gemeenschappelijke positie
van weerstand te vinden voor de drie groote
democratieën ten overstaan eener zoo moei
lijke situatie.
De discussie in de algemeene ontwapenings
commissie op Donderdag a.s. zal de leiders der
Amerikaansche, Engelsche en Fransche delega
tie waarschijnlijk in de gelegenheid stellen, om
ieder voor zich de opvattingen hunner respec
tieve regeeringen uiteen te zetten. Deze uiteen-
a* "x. v v
Te Madrid en in andere Spaansche steden
kwam het weer tot anarchistische uitspat-
tinaen. Electrische geleiding, welke door
een hom vernield werd.
WASHINGTON, 16 Mei (V.D.) President
Roosevelt heeft gisteravond na een bespreking
met een aantal chefs van het Staatsdeparte-
ment in verband met den toestand in Europa
besloten een oproep aan de mogendheden te
publiceeren voor een algemeene ontwapenings
actie en voor de eerste maal definitief te be
palen in welke mate de Amerikaansche regee
ring bereid is bij te dragen tot het bereiken van
dit doel.
Sedert Wilson is dit de eerste maal dat een
Amerikaansch president zich op zoo breede en
coöperatieve basis met de buitenlandsche poli
tiek bemoeit. De oproep zal zich waarschijnlijk
bewegen in de richting van het Britsche ont
wapeningsplan en het plan van een consulta
tief pact.
Van welingelichte zijde wordt vernomen, dat
Roosevelt in zijn oproep het volgende zal ver
klaren:
1. De Amerikaansche regeering zal evenals
Engeland en Frankrijk in een wederbewapening
van Duitschland een schending van het ver
drag van Versailles zien.
2. De Amerikaansche regeering is bereid inge
val van dreigend oorlogsgevaar met de overige
mogendheden overleg te plegen om de aanval
lende mogendheid te kunnen vaststellen.
3. De Vereenigde Staten zijn bereid een ef
fectieve ontwapeningsovereenkomst aan te
gaan.
4. Publicatie van de laagste ontwapenings-
grens voor de Vereenigde Staten.
In leidende kringen weigerde men mede te
deelen of Roosevelts oproep in den vorm van
officieele nota's aan de groote mogendheden
of in den vorm van instructies aan Norman
Davis gepubliceerd zal worden. De kwestie der
oorlogsschulden komt in den oproep niet aan
de orde.
In verband met dezen oproep acht men ook
het feit belangrijk, dat de Senaatscommissie
voor buitenlandsche zaken nog deze week moet
stemmen over het door het Huis van Afgevaar
digden reeds aangenomen voorstel inzake een
wapenembargo. De nieuwe wet machtigt den
president, om zonder het congres te raadplegen
tegen elk als aanvaller aangeduid land een
wapenembargo uit te vaardigen.
De kwestie der Amerikaansche neutraliteit
ingeval van conflicten wordt hiermede prac-
tisch in handen van den president gelegd.
ATHENE, 16 Mei. (V. D.) In de Grieksche
Kamer is er bij de debatten over de kwestie
of een aanklacht zal moeten worden inge
diend tegen Venizelos in verband met den
Maart-Putsch een wild tumult ontstond. Ve
nizelos trachtte in zijn verdedigingsiredevoe-
ring den gevluchten vcormaligen dictator Pias
tiras te verdedigen. De Kamer geraakte hierop
in buitengewone opwinding. Verscheidene af
gevaardigden barsttend woedend uit. Men
hoorde uitroepen als „Weg met de sluipmoor
denaars". De zitting werd hierop tot Dins
dag verdaagd, teneinde handtaslelijkheden
onder de kamerleden te voorkomen.
J.l111J Iiüm.ft.1*I! f. JU.I.W «11.11 IK
JERUZALEM, 16 Mei. (V.D.) De op het
Duitsche consulaat te Jaffa geheschen Zwart-
wit-roode en Hakenkruis-vlaggen zijn door on
bekenden afgerukt en meegenomen.
In geheel Palestina wordt de boycot tegen
Duitsche goederen krachtiger aangepakt. Tal
van firma's adverteeren in de bladen, dat zij
geen Duitsche waren meer verkoopen. De pa
pierhandel, die tot nog toe al het in Palestina
ingevoerde papier uit Duitschland betrok, heeft
thans eene boycot-commissie ingesteld.
zettingen zullen waarschijnlijk geinspireerd zijn
op de gemeenschappelijk tijdens Davis' jongste
besprekingen te Londen en Parijs vastgelegde
beginselen.
PARIJS, 15 Mei (Havas). Volgens de „Jour
nal" heeft Norman Davis aan Boncour niet
verborgen gehouden het alarm, dat in Amerika
en in de politieke opinie van Engeland is ver
wekt door de jongste uitingen der Hitleriaan-
sche politiek. Boncour kon zijnerzijds met ab
soluut onpartijdige en geloofwaardige infor
maties bewijzen, dat Duitschland metterdaad
met herbewapening is begonnen en reeds open
lijk door Versailles verboden wapenen fabri
ceert. Het blad besluit: „Zoo kwamen Boncour
en Davis er toe, de kwestie van mogelijke
sancties te onderzoeken en dit vraagstuk maakt,
naar wij gelooven, momenteel een voorwerp van
zeer aandachtige studie uit bij alle bjj de hand
having van den vrede geïnteresseerde regee
ringen."
Naar Reuter uit Washington seint, verklaar
de minister Huil geen enkel rapport van Davis
te hebben ontvangen aangaande een Fransch-
Engelsch-Amerikaansch accoord.
GENEVE, 15 Mei. In de zittting der com
missie voor de effectieven heeft de Engelsche
vertegenwoordiger vandaag een compromis
voorstel ingediend.
Een militaire vooropleiding zal, volgens dit
voorstel toegestaan kunnen worden voor twee
lichtingen, zonder dat deze worden meegerekend
bij de vaststelling der effectieven. De Duitsche
vertegenwoordiger generaal Schoenheinz, legde
t.a.v. het militaire karakter der Duitsche weer-
organisaties een principieele verklaring af. Een
definitieve beslissing zal slechts kunnen worden
genomen, indien is vastgesteld:
1. Het militaire karakter.
2. Het aantal personen en het aantal uren,
dat dezen dagelijks deze militaire opleiding ge
nieten.
De Fransche kolonel Lucien protesteerde tegen
de verklaring van Schoenheinz, waarna een
Italiaan nog het woord voerde over de militaire
vooropleiding in Frankrijk, waarvan hij ove
rigens zonder succes meer manschappen bij
de vaststelling der effectieven wenschte te zien
aangerekend.
De Engelsche onderstaatssecretaris Eden is
Maandagmiddag onverwacht naar Londen ont
boden. Hij zal waarschijnlijk Donderdag weer
in Genève terug zijn. In Engelsche kringen ver
luidt, dat de Engelsche en Fransche ministers
van Buitenlandsche Zaken en de Amerikaan
Norman Davis zich einde der week naar Ge
nève zullen begeven, indien de Duitsche regee-
ringsverklaring de mogelijkheid zal openen voor
verdere onderhandelingen en Duitschland van 'n
zekere bereidwilligheid blijk geeft.
Men verwacht dat dan ook een verantwoor
delijk lid van het Duitsche kabinet naar Genève
zal gaan. Reeds thans worden door de meeste
delegaties voorbereidingen getroffen om Woens
dagmiddag de redevoering van Hitler met luid
sprekers te kunnen beluisteren.
LONDEN, 15 Mei (Reuter). Minister Cham
berlain verklaarde in het Lagerhuis, dat de ad-
viseerende tarievencommissie haar taak tijdens
het tolbestand zal voortzetten. Tijdens dit be
stand zal de regeering echter geen verordening
uitvaardigen tot verhooging van douanerechten,
die betrekking hebben op aanvragen, welke na
12 Mei door de commissie ontvangen zijn.
POONA, 15 Mei (Eigen bericht) De Indische
dichteres mevrouw Naidoe verklaarde, dat de
Indische vrijheidsbeweging slechts versterkt zou
worden, wanneer Gandhi tijdens zijn honger
staking sterft. Overigens was zij er zeker van,
dat hij de staking overleven zaL
(United Press).
LONDEN, 15 Mei. (Reuter) De Engelsche
gezant te Berlijn, Sir H. Humbold, zal aftre
den en vervangen worden door den Engelschen
gezant te Weenen, Sir E. Phipps.
AANSLAG OP DE BEIERSCHE VOLKSPARTIJ
Groot-Duitschers sluiten zich aan bij het Na
tionaal-eenheidsfront in Oostenrijk.
Duitsch protest te Weenen.
Duitschlands isolement. Een Fransch-Engelsch-
Amerikaansch front? Norman Davis spreekt
met Boncour.
De nieuwe salarisregeling in Ned.-Indië.
Boycot van Duitsche artikelen door S.D.A.P. en
N.V.V.
Belangrijke verklaring van dr. Schacht; hij wil
de obligatie-houders bijeenroepen.
Centrumbestuur vergadert onder voorzitter
schap van dr. Brüning.
Ongeregeldheden te Enschede.
De Nederlandsche Bank keert geen dividend uit.
Het Schouwtooneel failliet verklaard.
De Nederlandsche afvaardiging naar de Arbeids-
conferentie te Genève.
De nieuwe Fordfabriek te Amsterdam officieel
geopend.
Ernstig auto-ongeluk te Rotterdam.
O
WEENEN, 16 Mei (W. B.) Bij het nationale
eenheidsfront, dat onlangs door de nat.-socia-
listische partij en de Duitsch-Oostenrjjksche
(Stiermarksche) Heimatschutz werd gevormd,
hebben zich thans ook de Groot-Duitschers
aangesloten.
De landelijke leider der nat.-socialistische
partij, Proksch, en de leider der Groot-Duit-
sche Volkspartij, Poppa, hebben een desbetref
fende overeenkomst gesloten, waarin o.a. wordt
gezegd:
„Gezien onze gemeenschappelijke ideeën (in
nationaal opzicht onvoorwaardelijke aanhan
gers van een Groot-Duitschland, in sociaal op
zicht een volksgemeenschap in plaats van klas
senstrijd) sluit de Groot-Duitsche Volkspartij
zich, met waarborging van haar zelfstandig
heid. bij de door de nat.-socialistische partij en
de Heimatschutz gevormde strijdgemeenschap
aan. De onverzettelijke wil tot aansluiting bij
het huidige Duitschlaand bewijst den hang van
het Oostenrijksche volk tot het nieuwe Duitsch
land. Dit sluit echter in, dat men zich onder
Adolf Hitler als leider van het geheele Duit
sche volk moet plaatsen. Op dit voor het lot
van Duitschland zoo ernstige oogenblik besluit
het nationale Duitsche eeenheidsfront aaneen
gesloten tegen alle vijanden van de Duitsche
eenheid en vrijheid te volharden en den strijd
tot de overwinning voort te zetten."
De eindstrijd om Oostenrijk is begonnen, zoo
heet het verder. Aan de eene zijde staat een re.
geering, die thans slechts een kleine minder
heid van het volk achter zich heeft. Daartegen
over staat het nationale front, dat de overwe
gende meerderheid van het Duitsche volk in
Oostenrijk omvat en dat ondubbelzinnig en be
wust een zelfstandigheid van Oostenrijk in dea
geest van het dictaat van St. Germain van de
hand wijst. Het eenheidsfront wil lotsgemeen-
schap van alle Duitschers en aansluiting van
Oostenrijk bij het Duitsche rijk. De beslissende
strijd tusschen beiede fronten vereischt een vol
komen eenheid.
Hoogste stand op Dinsdag 1 uur da: 761
Vorige stand: 758