Pruisische machtigingswet VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS Kabinetsformatie Thans de daden! De Katholieken in Duitschland Revolutie op Cuba Het nieuws van heden GOEDGEKEURD DOOR DEN LANDDAG Praag protesteert ALLER OOGEN OP GENEVE GERICHT VUURRAMP IN MEXICO DE BAROMETER VRIJDAG 19 MEI 1933 BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 Goering verklaart vooral als pala dijn van Hitler" over Pruisen te regeeren Socialisten stemden tegen Monument ter eere van den Duitschen arbeider Bouwkosten op een mïllioen mark geraamd VERDEDIGERS VAN TIENTSIN Goering Waartoe de katholieke fractie niet bereid is en waartoe wel Onware berichtgeving Hevige onlusten in Wisconsin Boeren nemen steeds dreigender houding aan Hindenburg antwoordt Roosevelt Medewerking tegen moeilijkheden des tijds Het Weer minimiui Tegen Hitler's uitlating omtrent het proces te Brunn Doorstaat Gandhi zijn voedselstaking Zij zal nog 11 dagen duren Te Berlijn verlangt men een ont wapeningsresultaat vöör 12 Juni Verwachtingen te Londen Nadolny naar Genève De ontwapeningsconferentie waar schijnlijk over tien dagen verdaagd De eerste étappe Fransche socialisten verontrust EEN HISTORISCHE ZITTING VAN DEN RIJKSDAG Rijkskanselier Adolf Hitler houdt in de Kroll-qpera de groote rede, waarnaar de geheele wereld met spanning uitzag. Op den presidentszetel: minister-president Goe ring. In de minister shank: vice-kanselier Von Papen en Von Neurath, daarachter Pr. Hugenherg en Seldfa Kardinaal Bertram doet een beroep op alle organisaties, om mee te werken aan de groote taak dezer dagen Regeering wenscht geen conflict met de kerk Kardinaal Bertram Twaalfhonderd opstandelingen zijn aan de Zuidkust geland Reeds meer dan honderd dooden Hugenberg's positie in Pruisen OP EEN IJSBERG GESTOOTEN DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Geruststelling door Japan Geen bezetting van Peking 40 menschen omgekomen VEREENIGING DER DUITSCHE LUTH. KERKEN Een directorium gevormd NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18382 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek BERLIJN, 18 Mei. (V. D.) Vanmiddag is de Pruisische Landdag in zijn tweede zitting bijeen gekomen, waarin minister-president Goering zijn regeeringsverklaring uitsprak. Hij wees er op, dat de regeeringsverklaring van Rijkskan selier Hitler in groote trekken reeds alles in houdt. wat voor alle landen en voor alle regee- ringsverklatingen toonaangevend moet zijn. Door de wet op de parallelschakeling en door de benoeming van Rijksstadhouders werd een eeuwenlange ontwikkeling in den zin van con solidatie en unificatie der Duitsche stammen en van het Duitsche Rijk op gelukkige wijze afge sloten. Het dualisme PruisenRijk, dat sedert 1918 mede heeft bijgedragen tot de verscheuring van Duitschland, is overal en definitief terzijde gesteld. Pruisen is teruggebracht tot zijn oude missie en zijn roemrijke traditie, grond- en hoekpijler te zijn van Duitschland. Slechts uit de concentratie van Pruisen en het Rijk kan iets groots ontstaan. Door het vertrouwen van den Kanselier als Rijksstadhouder voor Pruisen, ben ik als minis ter-president geplaatst aan het hoofd der re geering. Door zijn vertrouwen zijn mij, met uit zondering van de benoeming van ministers, de bevoegdheden overgedragen van een Rijksstad houder. Ik zelf sta meer dan een decennium in onverbrekelijke trouw als volgeling achter mijn leider. Het was mij in dezen tijd gegund, te leeren van dezen man, wiens wil mij belend is, en wiens wil ook mijn wil geworden is. Zoo neem ik de Pruisische Staatsregeering op mij in de eerste plaats als meest getrouwe paladijn van mijn -leider Adolf Hitler. Hieruit volgt, dat Pruisen in de toekomst zijn politiek in nauwe samenwerking met het Rijk en volgens de richtlijnen van zijn kanselier zal voeren, waar bij volgens den vasten wil van den Kanselier de gerechte en belangrijke belangen van Prui sen in vollen omvang gewaarborgd zullen blij ven. Onder geen enkele omstandigheid zal ik daarom kunnen toegeven, dat Pruisisch bezit van Pruisen zal worden gescheiden. De onder vinding van Pruisen zal voor het Rijk de basis Vormen van zijn wetgeving. De nationale revolutie, in de eerste plaats de nationaal-socialistische beweging als vertegen woordigster dezer revolutie, heeft ook in Prui sen alle belangrijke functies veroverd. Dat was de onontbeerlijke voorwaarde vqor den weder opbouw van Pruisen in Duitschland. Het was voorwaarde om een werkzaamheid te kunnen ontplooien, welke in overeenstemming is met de nationale en in het bijzonder de nationaal-so cialistische doeleinden. De Pruisische staats regeering zal deze macht weten te gebruiken. Zij kent de grootte der verantwoordelijkheid, welke met haar machtspositie is verbonden, en zal iedere verantwoordelijkheid op zich nemen in het belang van den Staat en op ieder oogen- blik. Hierna volgde de beraadslaging over de nat.- soc. machtigingswet. De sociaal-democraat Zillat verklaarde, dat de soc.-democraten, zoolang hun rechtsgelijk heid wordt ontzegd, niet voor de machtigings wet kunnen stemmen en deze in het bizonder ook moeten verwerpen met het oog op de on dervinding, welke zij hebben opgedaan met de machtigingswet in het Rijk. De voorzitter der D.-N.-fractie v. Winterfeldt legde namens zijn fractie de volgende verkla ring af: Het Duitsch-Natïonale front staat ook in Pruisen achter den in de Rijksregeering beslo ten bond van het nationale Duitschland en wenscht een zelfstandige leiding van Pruisen in den geest van dezen bond. Hiertoe biedt de machtigingswet de mogelijkheid. Zij verwacht door de aaneengeslotenheid van onze leiders en hun volgelingen de snelste versterking van den Pruisischen staat, zooals deze eens door de Ho- henzollern werd geschapen. Hierna werd gestemd. Als de S.P.D. als eenige fractie blijft zitten, roepen nationaal-socialis- ten: Opstaan! President Kerrl constateert, dat de machti gingswet niet de vereischte tweederde meerder heid door den Landdag is aangenomen en sluit de zitting. BERLIJN, 8 Mei. (W. B.) De stad Berlijn heeft in haar laatste raadszitting besloten een reus achtig monument op te richten ter eere van het Duitsche volk en in het bijzonder van den Duitschen arbeider. Het monument zal onge veer 15 meter hoog zijn en worden gemaakt van steen en brons. De voet van het monument beslaat een oppervlakte van 25 meter in het vierkant. Het gedenkteeken zelf stelt een ar beider voor, waaromheen zijn gegroepeerd een geleerde, een boer, een soldaat, een ambachts man, een kunstenaar, een zakenman, een moe der, een kind en een grijsaard. Men raamt de bouwkosten op ongeveer een millioen mark, welk bedrag door vrijwillige gaven bijeenge bracht zal worden. TOKIO, 18 Mei (Eigen bericht) Twintigdui zend ongeregelde Chineesche troepen, zich noe mende het „Chineesche stabiliseeringsleger". be vindt zich op marsch naar Tientsin, om daar als verdediging te dienen. (United Press) Wij zijn gemachtigd het navolgende mede te deelen: Waar is, dat de formatie van een parlemen tair Kabinet, voortgekomen uit en steunende op de fracties der Liberalen, Vrijzinnig-Demo craten, Anti-Revolutionnairen, Christelijk-His- torischen en Roomsch Katholieken is mislukt, omdat de R. K. Kamerfractie, gelijk te voren bekend was, om zoowel principieele als practi- sche redenen niet bereid bleek daaraan hars medewerking te verleenen. Deze vooral ook de practische bezwaren tegen de vorming van een parlementair Kabi net op zoo breede, weinig samenhang vertoo- nende basis, bleken ook na het bekend worden van den uitslag der verkiezing onverzwakt te gelden. Onwaar is, dat de heeren Aalberse en van Schaik zouden verklaard hebben, dat zij, in dien daartoe aangezocht, niet bereid zouden zijn te pogen een parlementair Kabinet op min der breede basis te vormen. Onwaar is ook, dat de formatie van een Rechtsch Parlementair Kabinet zou zijn afge stuit op gebrek aan voldoende medewerking van de zijde der Christelijk-Historische of Roomsch Katholieke Kamerfractie. MILWAUKEE, 18 Mei. (V.D.). De melkstaking der boeren in Wisconsin neemt steeds drei gender vormen aan. Nadat 3500 boeren gedreigd hadden eenige groote kaasfabriqken te Shawano in de lucht te laten vliegen, en deze fabrieken gesloten werden, zijn zij gisteren op bevel van den gouverneur van Wisconsin weer geopend en onder bewaking van sterke afdeelingen der nationale garde gesteld. Tusschen de nationale garde en een duizend tal boeren ontstond een hevig gevecht, waarbij de garde met de blanke sabel en traangas tegen de boeren optrad. Aan beide zijden werd een honderdtal personen gewond. Bij Racine werd een 19-jarige boerenjongen door een kogel in den rug getroffen. Hier slaagden de troepen erin de boeren uiteen te drijven en honderd vijftig man te arresteeren. De boeren hebben alle toegangswegen tot de steden bezet, om elk melkvervoer te verhin deren. Groote hoeveelheden melk laat men weg- loopen, of worden onbruikbaar gemaakt. Naar schatting nemen 15000 boeren aan deze actie deel. De gouverneur van Wisconsin heeft de mobilisatie van nog veertien compagnieën der nationale garde bevolen. In groote vrachtauto's patrouilleeren soldaten langs de wegen. BERLIJN, 18 Mei (V.D.) Als antwoord op de boodschap van den president der Vereenigrte Staten, Roosevelt, heeft Rijkspresident von Hindenburg het volgend telegram aan Roose velt gezonden: „Met oprechten dank bevestig ik de ontvangst van Uw mij telegrafisch toegezonden bood schap. Deze manifestatie, waarin U de wereld den weg wijst voor de opheffing van de inter nationale crisis, heeft in geheel Duitschland sterken weerklank gevonden De verklaringen, welke de Duitsche Rijkskanselier gisteren met instemming van den geheelen Duitschen Rijks dag heeft afgelegd, bewijzen, dat Duitschland bereid is onbaatzuchtig mede te werken aan de overwinning van de politieke en economische moeilijkheden van den tegenwoordigen tijd." iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiu^ Verwachting: Zwakke tot mati- 3 ge, Oostelijke tot Zuid-Oostelijken wind, toenemende bewolking, aanvankelijk droog weer, later eenige kans op regen, iets wanner. S Hoogste stand: 771.0 te Helsingfors. Laagste stand: 749.8 te Vestmanör. =j Zon op 5.01, onder 8.52. Licht op 9.22. Nieuwe Maan 24 Mei. jj| PRAAG, 18 Mei. (W. B.) In de parlementaire grondwetcommissie verklaarde de minister van Justitie Meissner, dat de uitlating van rijks kanselier Hitler in diens jongste Rijksdagrede, betreffende de veroordéeling van leden der nat.-soc. volkssportorganisatie in Tsjecho-Slo- wakije, van internationaal standpunt gezien, moest worden aangezien als een ongerechtvaar digde inmenging in de Tsjecho-Slowakijsche rechtspraak. Namens de regeering verklaarde de minister verder, dat op grond van het inter nationaal recht en der internationale gewoon ten, besloten was, bij de Berlijnsche regeering te protesteeren. Het W. B. vermoedt, dat te Berlijn zal worden geantwoord, dat van een inmenging geen spra ke is en dat Hitier er slechts op gewezen heeft, dat bij het Brunner-proces volslagen onkunde der feitelijke toestanden in het Rijk aan het licht is gekomen. (Tijdens het proces in 1932 gevoerd werd beweerd, dat S.S. en S.A. in contact ston den met de Rijksweer. Red.) BOMBAY, 18 Mei (V.D.) De artsen zijn er thans van overtuigd, dat Gandhi zijn voedselstaking van drie weken zal door staan. Hij zal thans nog 11 dagen zonder voedsel blijven. Indien zich geen moeilijk heden voordoen neemt men aan, dat Gandhi binnen twee maanden zal herstellen. BERLIJN, 18 Mei (W.B.). Van gezaghebbende zijde wordt omtrent den indruk dien de rede van Hitier heeft gemaakt, het volgende ver klaard: De regeering van het nationaal-socia listische Duitschland stelt met diepe voldoening vast, welk een geweldigen indruk de rede van den Rijkskanselier op het buitenland heeft ge maakt. Het jonge nationaal-socialistische Duitschland is zulk een hechte eenheid en zoo zelfbewust, maar tevens zoo vervuld van krach tige liefde voor den vrede, dat het ook de levensrechten van andere volken, zooals Polen en Tsjechen, erkennen kan. Wat betreft de uitwerking, welke de ver klaringen van den Rijkskanselier zullen hebben op den verderen gang van zaken te Ger.ève, wordt er van welingelichte zijde op gewezen, dat het er thans bij de besprekingen te Genève om gaat, vóór 12 Juni, den aanvangsdatum der economische conferentie, tot een resultaat te komen. Dit resultaat mag niet weer een étappe zijn, maar een werkelijke beëindiging der ont- wapenings-discussies, waarbij het er volstrekt niets toe doet of bijzakelijke kwesties later nog uitvoeriger worden besproken in de permanente commissie. LONDEN, 18 Mei (W.B.). Goed-ingehchte kringen weigeren commentaar te leveren op de rede van Rijkskanselier Hitler in de verwach ting, dat zijn wóórden zich te Genève in daden zullen omzetten. Men spreekt van een wijziging in de houding der Duitsche regeering en is van meening, dat deze waarschijnlijk tot on middellijke overwinning der te Genève bestaan de moeilijkheden zal leiden. BERLIJN, 18 Mei (W.B.). Ambassadeur Na dolny is voornemens Vrijdagochtend om zes uur per vliegtuig van Tempelhof naar Genève te vertrekken, om reeds aan de middagbesprekin gen deel te nemen. PARIJS, 18 Mei. (V.D.) De Fransche Minis ter van Buitenlandsche Zaken, Paul Boncour, heeft besloten Zondag naar Genève te vertrek ken om daar uiterlijk Maandag a.s. aan te komen. Norman Davis vertrekt reeds hedenavond uit Parijs naar Genève. LONDEN, 19 Mei. (Reuter). De Londensche pers richt zich thans naar de zitting van de hoofdcommissie der ontwapeningsconferentie, welke vandaag plaats heeft, en vraagt zich af. op welke wijze de Duitsche hoofdgedelegeerde de verklaringen van Rijkskanselier Hitier prac- tisch tot uitdrukking zal brengen. De speciale berichtgever van de „Times" te Genève kenmerkt de in Volkenbondskringen heerschende stemming als „hoopvolle onzeker heid". De rede van den Duitschen Rijkskan selier geeft aan de Duitsche politiek een nieuw karakter, doch Hitier heeft nog geen enkel van de door Nadolny gestelde eischen doen intrek ken. De Parijsche correspondent van de „Mor ning Post" zegt uit goede bron vernomen te hebben, dat Norman Davis te Genève de ver klaring zal afleggen, dat Amerika bereid is om indien een oorlog mocht uitbreken: 1 een waarnemer te zenden naar de com missie, welke moet vaststellen, wie de aanval ler is. 2 geen neutraliteitsverklaring af te leggen. 3 de Amerikaansche staatsburgers, die met den aanvaller blijven handel drijven, te ont trekken aan de diplomatieke bescherming. PARIJS, 19 Mei. (Reuter). Havas meldt uit Washington, dat men in t>fficieele Amerikaan sche kringen denkt, dat de ontwapeningscon ferentie binnen ongeveer tien dagen, in ieder geval echter nog voor de bijeenkomst der Eco nomische Wereldconferentie te Londen, ver daagd kan worden daar van tevoren een over eenkomst zal zijn aangegaan, welke voor vijf jaren de eerste etappe der ontwapening regelt en bepaalt, dat na afloop van dezen termijn, Duitschland de werkelijke rechtsgelijkheid zal verkrijgen. In Washington is men van meening, dat thans alles ervan afhangt, of Duitschland ac- coord zal gaan met de practische verwezenlij king der rechtsgelijkheid in vijf jaren en of Frankrijk instemt met étappengewijze afschaf fing der aanvalswapenen. PARIJS, 19 Mei (Reuter) Een delegatie der Socialisten heeft aan den eersten minister Daladier een brief overhandigd, waarin uiting wordt gegeven aan de verontrusting, teweegge bracht door de bezuinigingsvoorstellen, die Caillaux bij den Senaat heeft ingediend en welke zijn voorgesteld door den rapporteur voor de begrooting Regnier, e.a. betreffende de soci ale wetgeving. Daladier zal hierop vandaag antwoorden. BERLIJN, 19 Mei. (W.B.) De Vorst-Bisschop van Breslau, Z. Em. kardinaal Bertram heeft belangrijke mededeelingen gedaan over de taak van de katholieke bonden en vereenigingen en daarbij den inhoud meegedeeld van een brief van Adolf Hitler, welken de Rijkskanselier op een schrijven van den Kardinaal als antwoord gegeven heeft. Volgens de „Germania" deed de Kardinaal een beroep op alle trouwe katholieke kringen, vereenigingen en organisaties, zich verant woordelijk te toonen voor de groote taak dezer dagen, blijmoedig mede te werken en geen be slissingen te nemen zonder overeenstemming met hun centrales. De kardinaal wekt de vereenigingen op niet te versagen, niet uiteen te vallen, doch stand 'te houden, want zoo zegt hij: Ik handel in overeenstemming met de uitingen der rijks regeering wanneer ik in herinnering breng, dat de nieuwe regeering er waarde aan hecht, dat de kerk haar krachten ontplooit in het volks leven om te strijden tegen de beweging der Godloozen, tegen het Bolsjewisme, Marxisme, tegen onzedelijkheid en genotzucht. Voor de katholieke jeugdvereenigingen, en andere organisaties zal het geruststellend klin ken, wanneer ik uit den door mij ontvangen brief van den Rijkskanselier kan verklaren, dat inzake de katholieke bonden, in zooverre zij in partij-politiek opzicht niet tegen het huidige regiem gericht zijn, de bedoeling niet bestaat tegen hen op te treden. De regeering wenscht niet met de beide ker ken van Duitschland in conflict te leven, doch wil oprechte samenwerking tot heil van den staat en tot heil van de kerken. NEW YORK, 18 Mei (V.D.) Volgens be richten uit Havanna, is op Cuba een nieuwe revolutie uitgebroken. Twaalfhonderd op standelingen zijn, komende van Trinidad, geheel onverwachts geland aan de Zuidkust in de provincie Santa Clara. De opstande lingen werden gesteund door de bevolking der steden Sanctus Spiritus, Moron en Ela- cuepagos. Het is tot bloedige botsingen ge komen met regeeringstroepen. De verliezen aan beide zijden worden geschat op 100 dooden. President Machado heeft versterkingen gezonden naar de Zuidelijke provincies. Dit is de ergste opstand welke sinds het begin der regeeringsperiode van Machado heeft plaats gehad. BERLIJN. 18 Mei. (V. D.) De officieele Prui sische persdienst deelt mede: „Op verschillende vragen wordt geconstateerd, dat Rijksminister Dr. Hugenberg slechts tot de Pruisische staats regeering behoort in zijn kwaliteit van com missaris van het Rijk voor het ministerie van landbouw en het ministerie van Economische Zaken en Arbeid." ST. JOHNS (New Foundland) 18 Mei (Eigen bericht) Het 6633 ton metende s.s. „Sierstadt" is na een aanvaring met een ijsberg gezonken. De 18 koppen tellende bemanning werd door een in de nabijheid varend schip aan boord ge nomen. (United Press) Z. Em. Kardinaal Bertram doet een beroep op alle Duitsche katholieke vereenigingen om niet te versagen, maar stand te houden. Tusschen Daladier en de Socialisten dreigt een conflict uit te breken over de bezuinigingsvoor stellen, door Caillaux in den Senaat ingediend. Verklaring van de R. K. Staatspartij over ge ruchten rondom de kabinetsformatie. De Duitsche Evangelisch Lutheraansche lands- kerken hebben zich vereenigd. Bij een zwaren brand in Mexico kwamen 41 menschen om het leven. Machtigingswet door den Pruisischen Landdag aangenomen. Tsjecho-Slowakije zal te Berlijn protesteeren te gen Hitler's uitlating omtrent het proces te Brunn. Revolutie op Cuba, Reeds meer dan honderd dooden. Te Berlijn zal een reusachtig monument wor den opgericht ter eere van den Duitschen ar beider. Boeren in Wisconsin nemen steeds dreigender houding aan. Benoemd tot lid van de Eerste Kamer (vac.- IJsselmuiden) de heer W. 3. Andriessen te Utrecht. Oude vrouw op onbewaakten overweg bij Dieren doodgereden. Collectief contract bouwbedrijven door den Pa troonsbond opgezegd. De besprekingen met den Rijksbemiddelaar in zake het conflict te IJmuiden zijn zonder re sultaat geëindigd. De ontslagbrieven der K.L.M.-vliegers nog niet ingetrokken. De Rotterdamsche Raad besloot in beginsel tot den aanleg van een tunnel onder de Maas. De heer D. Wijnkoop te Tiel gearresteerd. De gebroeders Barmat moeten 22 Mei Neder land verlaten. WASHINGTON, 18 Mei (Reuter). De Japan- sche ambassadeur Debuchi verklaarde tegenover journalisten, dat Japan van plan is China te ontruimen, zoodra het waarborgen heeft, niet door China ten Zuiden van den Grooten Muur te worden lastig gevallen. Japan is niet van plan Peking en Tientsin te bezetten, wanneer althans China niet provoceerend optreedt. Debuchi verklaarde tevens, dat Japan over weegt den Yen te stabiliseeren. MEXICO, 18 Mei (Reuter). Bij een zwaren brand in een houtzaagfabriek nabij de stad Cuyuaco kwamen 41 personen om het leven. Hartverscheurende tooneelen speelden zich op de plaats des onheils af. BERLIJN, 18 Mei. (WB.) Naar de Evangeli sche persdienst mededeelt, hebben alle Duit sche Evangelische landskerken tot vereemging besloten, teneinde een Luthersche tak te vor men in de wordende Duitsche Evangelische Kerk. Er zal een directorium worden gevormd, waarin twee vertegenwoordigers van de Zuid- duitsche, twee van de Middelduitsche en twee van de Nederduitsche Luthersche landskerken zitting zullen krijgen. Tot voorzitter werd be noemd landsbisschop dr. Meiser te München. Hoogste stand op Vrijdag 1 uur n.m. 761 Vorige stand: 761

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1