Gevechtspauze in het Oosten Naar den vrede in China Frankrijk remt Het kabinet-Colijn De Valera te Parijs Duitsche arbeids- convent bijeen Het nieuws van heden GAAT CHINA BUKKEN? EEN WAPENSTILSTAND? DE BAROMETER VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS WOENSDAG 24 MEI 1933 BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 Peking nog niet bezet RADIO-VATICANA Eigenaardige verklaring van Paul Boncour in de hoofdcommissie der ontwapeningsconferentie Met stilzwijgen ont vangen 1 130 Somaliers van dorst omgekomen Verkiezingen te Memel Groote winst der Chistelijk- socialistische partij De formateur heeft heden zijn voordracht aan H.M. de Koningin ingediend De ministers treden Vrijdag in functie In verband met het honderdjarig bestaan der St. Vincentius- vereenigingen De Iersche Premier ook naar Rome Revolutionnair complot ontdekt EEN ORGEL VAN POMPEN Op de landbouwtentoonstelling te Berlijn heeft een pompen- fabriek haar producten als orgelpijpen opgesteld Chineezen stellen Japan voor de vijandelijkheden op 22 Mei te staken Verklaring van Araki Buitengewone zitting van het Japansche kabinet Wapenstilstand op korten termijn Ontspanning te Peking „Werkende mensch moet de be looning krijgen, die hij voor een verzekerd bestaan noodig heeft" Rede van Dr. Ley De Schlageter-herden- king De NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT zal op Donderdag 25 Mei (Hemelvaartsdag) niet verschijnen. DE DIRECTIE. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiniiijiiiiiiiiMiiiiiiii^ Tornado in Kansas Hitier tegen de loge Vliegongeluk in België NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18386 AdvertentieprijzenPer lossen regel 30 d.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers zie de rubriek Kort na de officieele verklaring van den Chineeschen minister van buitenlandsche zaken, dat afstand doen van Mandsjoerije voor China gelijk zou staan met het ondertee kenen van zijn eigen doodvonnis, komt uit Pe king thans het verbazingwekkende bericht, dat er tussehen China en Japan een voorloopige vredesovereenkomst zou zijn gesloten. Onder de onmiddellijke bedreiging van een bezetting van Tientsjin en Peking door de Japanners zouden de voor den toestand in Peking verantwoorde lijke Chineesche autoriteiten Japan hebben voorgesteld de vijandelijkheden op 22 Mei a.s. te staken. De Japanners zouden op dit voorstel zijn ingegaan, aangezien hun krijgsverrichtingen ten Zuiden van den Grooten Muur geen ander doel heetten te hebben dan het beschermen van de grens tussehen Jehol en Noord-China en het handhaven van den „vrede" en „orde" in dat gebied. Wel schijnen de Japanners erop aan te dringen, dat de Chineezen hun monde ling verzoek om een wapenstilstand ter inleiding van rechtstreeksche besprekingen alsnog schrif telijk zullen herhalen. Het mag merkwaardig heeten, dat de Japanners, die altijd beweerd hebben, dat zij in Mandsjoerije en later in Jehoi en nog later in het gebied ten Zuiden van den Chineeschen Muur wel met wapengeweld moes ten ingrijpen, omdat de Nankingregeering een voudig niet bij machte heette te zijn in die ge bieden een geordenden toestand te scheppen, thans bereid wbrden gevonden te onderhandelen met autoriteiten, die „sterk genoeg zijn om de verantwoordelijkheid op zich te nemen voor den vrede en de orde in Noord-China". Waar komen die autoriteiten plotseling vandaan? De Japan- sche fantasie promoveert en disqualificeert den Chineeschen zelfverdediger, precies zooals het in haar soldatentent te pas komt. Niet minder merkwaardig, ofschoon volkomen consequent aan hun houding bij vorige gelegenheden, is de tactiek der Chineezen. Toen de Japansche leger scharen de provincie Jehol binnenrukten, brach ten de Chineezen alle strategische punten in sterken staat van verdediging, maar toen het erop aankwam, hun stellingen te handhaven, vluchtten zij in paniek. Ook nu hadden zij de oude keizerlijké hoofdstad van hun voormalig Hemelsch Rijk met prikkeldraadversperringen en verschansingen versterkt om een aanval van de Japansche indringers te kunnen weerstaan, maar na een angstwekkende demonstratievlucht van een elftal Japansche bombardementsvlieg tuigen boven de stad, is hun de moed in de schoenen gezakt, en zouden zij zich thans ver plicht hebben hun troepen tot op een afstand van 60 a 80 K.M. van Peking terug te trekken. Is China bereid zich in het onvermijdelijke te schikken en te bukken voor de overmacht van den sterkste? Meer dan een zeer voorloopige wapenstilstand schijnt vooralsnog niet bereikt. Alleen de bezetting van Tientsjin en Peking door de Japanners schijnt althans voor het oogen- blik uitgesteld. Voor het openen van verdere Chineesch-Japansche onderhandelingen hebben de Chineesche autoriteiten te Peking volmach ten aan de centrale regeering te Nanking ge vraagd. Wordbn haar die verstrekt, dan kiest Nanking noodgedwongen eieren voor zijn geld, ook al zijn die eieren meer dan bedorven. t China mag zich al verheugen in de sym pathie van vrijwel gansch de wereld, noch de hulp van den Volkenbond, noch de gelijkgeverij der groote mogendheden heeft het gebaat. Met het grootste ongelijk van de wereld, officieel gegeven in een zoo goed als eenstemmig uitgesproken Volken- bondsvonnis, zijn de Japanners met voortva- rendheid verder gerukt het Chineesche bin nenland in, en er bleek geen macht te be staan, welke hen kon of wilde tegenhouden. Zullen zij thans genoegen nemen met het be zit van Mandjoekwo en het daarbij ingelijfde Jehol? Zullen de Chineezen hun dit bezit rus tig gunnen? Vreezen de Japanners dor o een verder doordringen in het Chineesche Rijk in een gevaarlijk conflict te zullen komen met de tot nog toe passief gebleven vreemde mogend heden? Of is heel dit wapenstilstand je niet meer dan een korte pauze om straks weer met verdubbelde kracht den veroveringstoch voort te zetten? v Indien China bereid mocht blijken Japan Mandsjoekwo te laten, zullen dan de ondertee kenaars van het Kelloggpact en de aanhangers van de Stimson-doctrine daarin berusten? Nog tal van andere vragen kan men naar aanleiding van de wonderlijke gebeurtenissen in het geheimzinnige Verre Oosten stellen zonder ook maar met eenige zekerheid daar voor een afdoend antwoord te kunnen vinden. Zeker is alleen, dat het beëindigen van den oorlogstoestand tussehen China en Japan het werk ter ontwapeningsconferentie zeer ten goede zou komen, mits die beëindiging ge schiedt op een wijze, welke niét beschouwd kan worden als een officieele erkenning van het recht van den sterkste. Immers zoolang het recht van den sterkste vigeert, zullen alle mogendheden zoo sterk mogelijk willen zijn, en om sterk te zijn hebben zij wapens noodig, hoe meer en hoe zwaarder, hoe beter. De nieuwe door Marconi gebouwde korte- golt-zender, die het Vaticaan met Castel Gandoljo verbindt GENèVE, 23 Mei. De Fransche minister van buitenlandsche zaken, Paul-Boncour, heeft in de hoofdcommissie der ontwapeningsconferen tie heden aan het einde der debatten een ver. klaring afgelegd. Paul-Boncour verklaarde onomwonden, dat de Fransche regeering een vermindering van het oorlogsmateriaal en de vernieling der aan valswapenen slechts in overweging kon nemen onder twee beslissende voorwaarden, n.I. bij Ce instelling van internationale veiligheidsgaran ties en van een automatisch functionneerende, buitengewoon scherpe controle der bewapenin gen, welke eveneens betrekking moest hebben op de particuliere wapenindustrie en den wa penhandel. Verder legde Paul-Boncour er den nadruk op, dat volgens de Fransche opvatting het ver drag onder geen omstandigheden een herbe wapenen van eenige mogendheid mogelijk mag maken. De voorgestelde uniformiseering van het oorlogsmateriaal is afhankelijk van de uni formiseering der legersystemen. Eerst wanneer deze beide problemen tot klaarheid zijn ge bracht, zal Frankrijk zijn standpunt kunnen bepalen tot het Engelsche plan. Reeds thans kon spr. echter zeggen, dat voorbehoud zou worden gemaakt inzake een verandering van het voorgestelde kaliber en de tonnage. In het Engelsche plan is de controle-kwestie volkomen onvoldoende opgelost. Voor Frankrijk is het volkomen onmogelijk toe te stemmen in de voorgeslagen vermindering der artillerie, zoo lang er geen contröle bestaat over de in enkele landen nog voorhanden hoog ontwikkelde par ticuliere industrie. De vernieling van de zware aanvalswapenen zou feitelijk neerkomen op een afdanken van den Volkenbond De verklaring van Paul-Boncour werd door de hoofdcommissie stilzwijgend aangehoord. NAIROBI, 23 Mei (Reuter). 130 Somaliërs, mannen, vrouwen en kinderen, zijn van dorst omgekomen in de woeste streken van Ita- liaansch Transjubië, waar zij verdwaald waren. Zij hadden het gebied van Kismayu, Italiaansch Somaliland verlaten om zich in Noord Kenya MEMEL, 23 Mei. De verkiezingen voor het stadsparlement voor Memel hebben tot resul taat gehad dat de Christelijk Socialistische Partij bijna, de helft van alle stemmen (48.9 pet.) heeft ontvangen en daarmede recht heeft op twee mandaten meer dan door deze partij candidaten zijn gesteld. De partij kreeg van de 19.140 uitgebrachte stemmen 9360 en heeft derhalve recht op 20 zetels, doch krijgt, er nu slechts 18. De Christelijk-socialen zijn voorstanders van de Nationaal-Socialistische ideeën. De geheele burgerlijke lijst heeft een overeenkomstige nederlaag te boeken. Zij krijgt zes of zeven zetels, terwijl ze heeft gehad 14 mandaten en 4 voor de ambtenaren. De so ciaal-democraten liepen van 2835 tot 397 stem men terug en zullen waarschijnlijk één (7) zetel krijgen. De communisten zijn eveneens achteruit gegaan. Zij behaalden 1289 stemmen en 2 zetels tegenover 3405 stemmen en 9 ze tels. De Littauers zijn vooruitgegaan van 2180 tot 4510 stemmen, dit is van 6 tot 8 of 9 zetels. De formateur dr. Colijn heeft heden zijn voordracht tot samenstelling van eer crisis-kabinet aan de Koningin inge diend. In verband daarmede is de spoedige benoeming te verwachten van de vol gend ministers: Dr. H. COLIJN, Minister van Koloniën; Mr. J. A. DE WILDE, Minister van Binnenlandsche Zaken; Jhr. Mr. A. C. D. DE GRAEFF, Minister van Buitenlandsche Zaken; Mr. Dr. L. N. DECKERS, Minister van Defensie Mr. T. J. VERSCHUUR, Minister van Economische Zaken; Mr. H. P. MARCHANT, Minister van Onderw., Kunsten en Wetenschappen; Mr. P. J. OUD, Minister van Financiën; Ir. J. A. KALFF, Minister van Water staat Mr. J. R. H. VAN SCHAIK, Minister van Justitie. Het ligt in het voornemen om zoodra mogelijk een voorstel aanhangig te ma ken tot instelling van een departement van sociale zaken. De benoeming van een minister voor dit departement kan echter eerst ge schieden wanneer aan dit voorstel ge volg zal zijn gegeven. Vermoedelijk zal het kabinet Vrijdag 26 Mei in functie treden. Naar we vernemen heeft gisteren avond ten huize van dr. Colijn de consti tueerende vergadering plaats gehad van het a.s. Crisis-kabinet. Dr- Colijn zal optreden als Minister- President. De samenstelling van het kabinet komt der halve vrijwel overeen met wat door ons gisteren werd meegedeeld. De heer Slotemaker de Bruine moet nog even wachten, totdat het nieuwe departement van Sociale Zaken is gevormd. De Vrijzinnig-democraten hebben blijkbaar hun aanvankelijk verzet tegen het in-functie- blijven van den heer Deckers als minister van Defensie opgegeven. Daarmee kreeg de heer Ruys de Beerenbrouck, die voor Buitenland sche Zaken was aangezocht, omdat de heer Deckers had moeten afvallen, de gelegenheid om zich terug te trekken. PARIJS, 23 Mei. (Reuter). De president van den Ierschen Vrijstaat, De Valera, vertoeft op het oogenblik als particulier persoon te Parijs ter bijwoning van de herdenkingsplechtighe den van het honderdjarig bestaan der St. Vin- centius-Vereenigingen. A.s. Donderdag, Hemelvaartsdag, vertrekt De Valera naar Rome, waar hij officieel bezoeken zal afleggen bij Z. H. den Paus, den koning van Italië en Mussolini. Op 6 Juni keert hij terug naar Parijs en zal dan een officieel bezoek brengen aan den president der republiek, Lebrun, den eersten minister Daladier, en den minister van Bui tenlandsche Zaken, Paul-Boncour. LISSABON, 23 Mei. (Reuter). De politie heeft hier zes mannen gearresteerd, die zij verdenkt van deelneming aan een revolution nair complot. Huiszoekingen brachten 50 ver stopte bommen te voorschijn. Een der gearresteerde personen is een kapi tein van het Portugeesche leger. LONDEN, 23 Mei. (V. D.) De Chineesche autoriteiten, die verantwoordelijk zijn voor den toestand in Peking hebben Japan voor gesteld de vijandelijkheden op 22 Mei te staken. In verband hiermede wordt ver wacht, dat de situatie in Noord-China in de eerstkomende dagen aanmerkelijk zal verbeteren. De Japanners schijnen er even wel op aan te dringen, dat de Chineezen hun wapenstilstandsvoorstel schriftelijk in dienen, daar zij niet voldaan zijn over het Chineesche mondelinge verzoek. In officieele kringen wordt er de nadruk op gelegd, dat Japan geen verder motief heeft voor zijn huidige operaties in Noord-China, welke zijn ondernomen uit de noodzakelijkheid den Grooten Muur, welke de grens vormt tus sehen Jehol en Noord-China te beschermen en den vrede en de orde in Noord-China te hand haven. Bijgevolg wenscht Japan in onderhan deling te treden met de Chineesche autoritei ten, die sterk genoeg zijn om de verantwoorde lijkheid op zich te nemen voor den vrede en de orde in Noord-China. TOKIO, 23 Mei. (V. D.) In de heden gehou den buitengewone zitting van het Japansche kabinet, waarin het plan-Roosevelt en de mili taire toestand in China werden besproken, hebben de ministers van buitenlandsche zaken en van oorlog, Oedsjida en Araki rapport uit gebracht. Het kabinet besloot het plan-Roose- velt principieel goed te keuren, doch zekere bijzonderheden nog nader onder het oog te zien. De minister van oorlog Araki verklaarde, dat de militaire operaties in China zich zeer gunstig hebben ontwikkeld. Op het oogenblik bestaat nog slechts het gevaar dat de Japan sche belangen in de provincie Shantoeng zou den kunnen worden benadeeld. Tijdig moeten maatregelen worden genomen om een verdere anti-Japansche beweging tegen te gaan. PEKING. 23 Mei. (V.D.) De gevolmachtigde der Chineesche Republiek, Koeanfoe, heeft de Chineesche centrale regeering medegedeeld dat hij met het Japansche hoofdkwartier door be middeling van den Japanschen militairen at taché, kolonel Nagojarria, een wapenstilstand op korten termijn heeft gesloten. Op grond van deze overeenkomst heeft hij van de Chineesche Centrale regeering verdere volmachten ge- eischt voor de opening van Chineesch-Japan sche enderhandelingen. Naar verluidt zou evenwel de kwestie van de bezetting van Peking nog niet zijn opgelost. Het Chineesche hoofdkwartier zou zich ver plicht hebben de troepen op ongeveer 60 tot 80 K.M. van Peking terug te trekken. Volgens 'n mededeeling van den kanselier van de Japansche ambassade in Peking, Nahajama, heeft de Chineesche gevolmachtigde zich ver plicht alle Chineesche troepen uit de linie Pe king—Tientsin—Kalgan terug te doen nemen. De Japansche voorwaarden voor een wapen stilstand zijn de volgende: 1. demobiliseering van alle Chineesche troe pen bij Peking. 2. Slechting van alle versterkingen bij Pe king, Kalgan en Tientsin. 3. Slechting der versterkingen bij Takoe, Sjanhaikwan en Tsjingwangtau, waar Japan sche troepen ter contröle worden gestation- neerd. 4. Contröle over alle ontwapeningsmaatrege len door een speciale Japansche militaire com missie. 5. Instellen van neutrale zönes. Het oppercommando zal verder voorstellen, dat de wapenstilstand gelden zal zoowel voor de Japansche als ook voor de Mandsjoerijsche strijdkrachten. Over het lot van Peking en Tientsin wordt van Japansche zijde verder niets medegedeeld. De voorloopige wapenstilstand heeft in Pe king tot een duidelijk merkbare ontspanning geleid. Tussehen de Chineesche politie en den permanenten Japanschen patrouilledienst is 'n accoord tot stand gekomen met betrekking tot handhaving van de orde. De Chineesche troe pen hebben bevel gekregen incidenten onder alle omstandigheden te vermijden. BERLIJN, 23 Mei. (V. D.) Het groote ar- beidsconvent van het Duitsche arbeidsfront is Dinsdagochtend in het Gebouw van de Duit sche boekdrukkers voor zijn eerste congres bij een gekomen. Dr. Ley verklaarde dat men in zakelijken ar beid en vreugdevolle verantwoordelijkheid be gint met een werk, dat voor het Duitsche volk en den staat voor eeuwen een fundament za. zijn. Wat tot nu toe is geschied, kan slechts als voorbereiding voor dit groote werk worden beschouwd. Het Duitsche arbeidsfront bouwt met de andere standen de economische grond wet op. De wetgeving zal slechts weinig fun- damenteele bepalingen inhouden. De scholing van den Duitschen mensch is, dat zal eens allen Duitschers duidelijk moeten worden, taak der NSDAP, dus drager van de nationaal-socialis- tische revolutie en daarmede van den natio naal socialistischen staat. De scholing der partijfunctionarissen en van het Duitsche ar beidsfront wordt gemeenschappelijk uitgevoerd. De sociale instellingen worden eveneens opge bouwd, alles zonder inmenging van den staat, door zelfbestuur van de als openbare rechts persoon erkende organisatie van den arbeid. Een grootsche vakopleiding zal iederen flinken arbeider de mogelijkheid geven de etappe te bereiken, waarop hij volgens zijn kunnen recht heeft. Het wetenschappelijke onderzoek van arbeidsaangelegenheden zal geschieden aan arbeidswetenschappelijke hoogescholen, ten einde de beteekenis van het begrip arbeid te erkennen en deze beteekenis algemeen nuttig te doen zijn. De kwestie van het tarief kan niet zoodanig worden geregeld als zekere kringen dat zou den wenschen. Het nationaal-socialisme is tegen z.g. werk- vereenigingen en een werktarief. Een mini mumloon zal worden geschapen, dat niet af hankelijk zal zijn van het urenloon, maar van het weekloon. Als basis voor de berekening zaJ dienen een uit vijf personen bestaand gezin. De werkende mensch moet de belooning ont vangen, welke hij voor een verzekerd bestaan noodig heeft. Iedere Duitscher is een waarde vol en geacht lid van het volk, doch niet het object van een of andere speculatie. Ten slotte besprak dr. Ley de verhouding van de NSBO tot de vakvereenigingen. MÜNCHEN, 23 Mei (W.B.). Naar de „Völ- kische Beobachter" verneemt heeft Kardinaal Faulhaber den als -ïationalen voorvechter be kenden pastoor dr. Kaeuser verboden de plech tigheden te leiden bij de Schlageter-herdenking op de Zugspitze, die op Hemelvaartsdag zal plaats vinden. DE SAMENSTELLING VAN HET KABINET- COLIJN Tornado in Kansas. Revolutionnair complot te Lissabon ontdekt. Belangrijke verklaring van Paul Boncour te Genève. De president van Ierland, De Valera, vertoeft thans te Parijs. Donderdag a-s. vertrekt hij naar Rome. Eerste congres van het arbeidsconvent van het Duitsche arbeidsfront te Berlijn. Bij de verkiezingen voor het stadsparlement te Memel heeft de Christelijk-Socialistische Par tij groote winst behaald. Buitengewone zitting van het Japansche kabi net. Vijandelijkheden in China op 22 Mei ge staakt? Disconto in Noorwegen verlaagd. Productie van de Limburgsche mijnen over April. Oud-rijksaccountant H. wegens beleediging van Minister Donner voor de Haagsche recht bank. invoerbeperking van onderkleeding. Het stroopersdrama in de duinen te Egmond. voor het Amsterdamsche Hof. Verwachting: Zwakke tot ma- 5 tige winden uit Noordelijke richtingen, meest half bewolkt, weinig of geen regen, H weinig verandering in temperatuur. Hoogste stand: 768.3 te Haparanda. Laagste stand: 755.5 te Vestmanör. Zon op 4.55, onder 8.59. Licht S op 9.29. Nieuwe Maan 10.27 v.m. illlllllllllllllllllllllllllllllllllilllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIKillil MEADE, 23 Mei. (Eigen bericht). Een deel van den staat Kansas is heden opnieuw door een tornado geteisterd. Vooral de stad Liberal werd vrij ernstig getroffen; twee inwoners kwa men om het leven en twintig werden gewond, terwijl voor 500.000 dollar materieele schade werd aangericht. Te Garden City in denzelf den staat liepen tien personen verwondingen op; twee hunner verkeeren in levensgevaar. (United Press) BERLIJN, 23 Mei. (W.B.) In een publicatie van de rijksleiding der N.SDAP. wordt er op nieuw op gewezen, dat Vrijmetselaars, ook wanneer zij tot orden behooren, die z.g. na tionale belangen vertegenwoordigen, geen lid mogen worden van de N.S.D.A.P. Personen die vroeger vrijmetselaar zijn geweest en tot de Nat.-Soc. partij zijn toegetreden, mogen hier in geen functies bekleeden. BRUSSEL, 23 Mei. (Reuter). Een vliegtuig, bestuurd door kapitein Arrachart, is nabij Chartres naar beneden gestort. De piloot werd op slag gedood. VOOR 60 CENT PER WEEK huurt U Uw stofzuiger, met 2 jaar uw eigendom. W. BRAKEL Jr. - BOTERMARKT 17 HAARLEM - TEL. 12897. Hoogste stand van Woensdag 1 uur njn.: 757 yorige stand 757

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1