President Roosevelt ongerust ii-ri Nazi-vloedgolf te Danzig Vandervelde aan het woord Het Pact van Vier Het nieuws van heden Reorganisatie van Departementen OVER HET VERLOOP TE GENEVE W er eld-exposi tie te Chicago DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNE5TAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 MAANDAG 29 MEI 1933 De ontwapeningsconferentie moet slagen, anders zal Amerika weer tot zijn isolement terugkeeren Dictator van Amerika Opheffing der goudclausule Roosevelt aan het Congres iliill Roosevelt Japan en Amerika Woodin treedt niet af Onder reusachtige belang stelling geopend Ontzettende mijnramp in Japan Meer dan honderd dooden Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii^ mill Iets meer dan 50 pet. van de uit gebrachte stemmen behaald Verlies voor Socialisten en Communisten PRIJS-SMEDEN TE BERLIJN Te Berlijn werd een groote wedstrijd in het smeden gehouden. Een der juryleden (in witte jasslaat de verrichtingen gade van enkele deelnemers. Kritiek op de eenzijdige ontwape ning, die de Nederlandsche socialisten voorstaan Zij blijven de kat uit den boom kijken Vandervelde Incident op het P.E.N.- congres Duitschers en Nederlanders ver laten de zaal Duitschlands wraak Wie naar Oostenrijk wil, moet 1000 mark extra betalen Dr. Hans Steinacher sprak in de Kroll- feestzalen te Berlijn een rede uit, namens de vereeniging voor Duitschers in het bui tenland, wier arbeid hij een eerekwestie voor het Duitsche volk noemde. Ex-koning Alfonso bij den H. Vader Frankrijk krijgt zijn zin in de kwestie der sancties Garanties voor de kleine Entente MINISTERS-KAMERLEDEN BRUSSEL - NAMEN - DINANT DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN Regeeringsverklaring 's-GRAVENHAGE, 27 Mei. Naar wij vernemen, zal de Re geeringsverklaring a.s. Woens dagmiddag in de beide Kamers der Staten-Generaal worden af gelegd. Alle ambtenarenaangelegenheden, ook de salarisregeling, onder Binnenlandsche Zaken De rechtspraak blijft onder Justitie NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZES EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 1838? Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 d.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek WASHINGTON, 27 Mei (V.D.). President Roosevelt heeft gisteren een telefoongesprek gehad met den Britschen minister van buiten- landsche zaken Sir John Simon. Roosevelt gaf uiting aan zijn ongerustheid over den gang van zaken ter ontwapeningsconferentie te Genève en hij zou Sir John Simon's aandacht nogmaals gevestigd hebben op het feit, dat Amerika zich van alle Europeesche quaesties afzijdig zal houden ingeval de ontwapenings conferentie een mislukkig wordt. Amerika is vastbesloten dan alle Europeesche quaesties op hun beloop te laten en slechts in te grijpen, indien de bescherming der zuiver Amerikaan- sche belangen dat noodig maakt. Het „Journal" ziet in dit telefoongesprek een poging om een gemeenschappelijk front tus- schen Amerika en Engeland te vormen, ten einde druk op Frankrijk uit te oefenen. Havas meldt volgens Reuter uit Londen, dat men op het ministerie van Buitenl. Zaken niets van een telefoongesprek weet. Tengevolge van het feit echter, dat Sir Simon Londen gedu rende het weekend heeft verlaten kan men het bericht zelf niet dementeeren. NEW YORK, 27 Mei ((Reuter). Het feit, dat president Roosevelt meer volmachten gekregen heeft dan wie ook van zijn voorgangers en dat het Congres nog steeds voortgaat hem nieuwe bevoegdheden te verleenen, geeft de „Balti more Sun" aanleiding zich af te vragen, of Roosevelt Amerikaansch dictator wordt. De verleening van deze bevoegdheden, zoo betoogt het blad, hervormt ons geheele regee- ringsstelsel. Het komt een dictatorschap zeer nabij en het ziet er naar uit, alsof hierbij geen rekening gehouden wordt met de grondwet. Het Congres heeft practisch afgedaan. Alles is in handen van den president. Hij mag ons geheele muntstelsel wijzigen en zijn heerschappij strekt zich uit over landbouw en financiën. Hij kan de voedselprijzen vast stellen en onzen levensstandaard bepalen. Ons geheele lot ligt in handen van den president, zonder dat aan zijn gezag getornd kan worden. De groote vraag is nu in hoeverre en hoe hij deze macht die geen voorbeeld kent, zal gebruiken. Het is een geweldige verantwoor ding. MEXICO CITY, 27 Mei (Reuter). De mi nister van financiën deelde officieel mede, dat president Roosevelt en ook hij zelf zijn over een gekomen om het zilveren muntstelsel te rehabiliteeren. WASHINGTON, 27 Mei. (V. D.) De speaker van het Huis van Afgevaardigden, Rainey, heeft verklaard, dat het Congres weldra een wet zal aannemen, waardoor de goudclausule in alle particuliere overeenkomsten en verplichtingen wordt opgeheven. Het Amerikaansche ministerie van Finan ciën heeft het plan, binnenkort 5 tot 6 milliard dollar papiergeld uit te geven ter aflossing van vervallende leeningen en ter financiering van he, noodprogramma. WASHINGTON, 27 Mei. (Reuter). De bank- commissies van Kamer en Senaat hebben het wetsvoorstel van Steagall inzake het verlaten van den gouden standaard goedgekeurd. WASHINGTON, 28 Mei. Senator Fletcher, de voorzitter van de commissie van onderzoek, welke is belast met het verhoor van Morgan en zijn medefirmanten, deelt mede, dat Roosevelt er mee accord gaat, dat het onderzoek wordt voortgezet, onverschillig welke personen er ook door worden gecompromitteerd. Uit documenten, welke gisteren aan Pecora, den juridischen adviseur bij het onderzoek, zijn ter hand gesteld, blijkt, dat de firma Morgan in de jaren 1927 tot 1931 een winst heeft ge maakt van meer dan 17 'A millioen dollar, al leen uit emissies en soortgelijke transacties. Bo vendien zijn nog winsten gemaakt op de ge wone bankzaken der firma. Het verhoor der firmanten der firma Mor gan zal Woensdag a.s. worden hervat. Zoodra deze verhooren zijn beëindigd, zal een aan vang worden gemaakt met een onderzoek naar de transacties van twee andere groote particu liere banken, nl. Kuhn Loeb en Dillon Read en Co. Ook in het Witte Huis heeft Roosevelt doen mededeelen, dat hij het Senaatsonderzoek ten volle goedkeurt en er prijs op stelt, dat het wordt voortgezet, opdat men zich een zuiver inzicht zal kunnen vormen van de geste der banken en de manier, waarop zij effecten bij het publiek hebben geplaatst. Te New York doen hardnekkige geruchten de ronde, volgens welke Woodin, de minister van Financiën, wiens naam is genoemd als een der personen, die bij de transacties der firma Mor gan zijn betrokken, voornemens zou zijn af te treden. Deze geruchten zijn tot dusver echter niet bevestigd. Vernomen wordt, dat morgen hierover belangrijke mededeelingen kunnen wor de verwacht. Woodin bevindt zich met zijn echt- genoote aan boord van de „Sequoia", het jacht van president Roosevelt, met wien zij een tochtje maken op de Potomac-rivier. Ook me vrouw Roosevelt neemt aan het boottochtje deel. Vernomen wordt, dat de president de gelegen heid zal aangrijpen om te trachten Woodin van zijn voornemen af te brengen. (United Press) WASHINGTON, 28 Mei (Reuter) Prsident Roosevelt is voornemens aan het Congres een boodschap te doen toekomen over de kwestie der oorlogsschulden, voor het parlement op 10 Juni wordt verdaagd. De democratische leider senator Robinson heeft na een conferentie op het Witte Huis ver klaard, dat de president deze week aan het Congres een resolutie wil voorleggen, waarin hij wordt gemachtigd de tarieven te veranderen. WASHINGTON( 27 Mei (Reuter) Na de bespre" kingen tusschen Roosevelt en den Japanschen vertegenwoordiger Ishii is een gemeenschappe lijk communiqué uitgegeven, waarin wordt ver klaard, dat beide staatslieden overeenstemmen in de overtuiging, dat economische stabilisatie en politieke rust een essentieele noodzakelijk- had zijn voor een gezonde vredesbasis. De ongewone toestand in het Verre Oosten in de laatste twee jaar is besproken, men hoopt, dat de landen in het Verre Oosten met het westen zullen samenwerken om te komen tot een solide structuur van den wereld-vrede. Ook de bestaande chaos in het muntwezen moet internationaal geregeld worden om de hin derpalen op den weg van den handel op te ruimen. Daarvoor is het zeer wenschelijk, dat de zil- verprijs redelijk wordt geregeld. Beide landen zullen zooveel mogelijk samen werken op economische conferentie en ontwa peningsconferentie tot het slagen van deze con ferenties. NEW-YORK, 29 Mei (Reuter). Minister Woodin heeft verklaard, dat hij niet voorne mens is af te treden. Hiermede heeft hij de geruchten, waarin hij werd genoemd met betrekking tot de Morgan- affaire tegengesproken. CHICAGO, 27 Mei (V.D.). Te 15 uur heden middag is de Wereldtentoonstelling van Chi cago geopend. Burgerfteester Edward J. Kelly had naar aanleiding van deze gebeurtenis den Zaterdag tot officieelen feestdag verklaard. Precies te 15 uur luidden de kerkklokken in de geheele stad en loeiden minuten lang de sirenen van fabrieken en stoombooten. Boven de vele duizenden, die uren lang hadden ge wacht op de opening der tentoonstelling, cir kelden vele vliegtuigen en kleine luchtschepen. Te 16 uur opende General Postmaster Farley als vertegenwoordiger van Roosevelt de ten toonstelling door het voorlezen van een bood schap van den president voor het hoofdge bouw. Daarna vond onder leiding van den voorzitter der tentoonstelling, Rufus Cutler Dawes, een officieele bezichtiging van de ten toonstelling plaats. De totale kosten voor den opbouw der expo sitie bedragen rond 27 millioen dollar. TOKIO, 27 Mei. (V. D.) Tengevolge van een ontploffing in de Titsoei-kolenmijn in Tojscha- ra op het Japansche eiland Sachalin zijn meer dan honderd mijnwerkers gedood. Tot dusverre zijn 58 lijken geborgen, 450 mijnwerkers worden nog vermist. Verwachting: Meest zwakke wind uit Noordelijke richtingen, half tot zwaar bewolkt, weinig of geen regen, wei- nig verandering in temperatuur. Hoogste stand: 768.4 te Thorshaven. Laagste stand: 757.8 te Budapest. Zon op 4.49, onder 9.06. Licht H op 9.36. 1 Juni Eerste Kwartier. DANZIG, 28 Mei. (W.B.) De verkiezingen in Danzig voor den Volksdag (het parlement) hebben een overwinning voor de nationaal- socialisten opgeleverd. Volgens het voorloopige niet-officieele eimd- resultaat werden de volgende stemmencijfers behaald: Nat.-socialisten 107.619 (tegen 32.457 in 1930). Soc.-democraten 38.210 (49.965). Communisten 14.800 (20.194). Strijdfront Zwart-wit-rood 13.601 (25.938). Centrum 31.504 (30.230). Huisbezitters 998 (13.067). Jongduitsche beweging 1.677 (nihil). Vereenigde Polen 6.726 (6.377). Volgens deze telling hebben de nat.-socialisten wat de uitgebrachte stemmen betreft de absolute meerderheid in Danzig behaald. De N.S.D.A.P. bereikte samen met de stemmen der Jongduit sche beweging, die met haar verbonden is 109.296 stemmen tegen 105.839 voor alle andere, dus 50.8 der uitgebrachte stemmen. De Volksdag van Danzig, dSe in 1930 werd gekozen, bestond uit 72 leden; hierin hadden de sociaal-democraten 19 zetels, die nationaal-socia- listen 13, de Duitsch-nationalen 10, het Centrum 11 en de communisten 7 zetels. In het parlement dat daaraan vooraf ging en in 1927 werd gekozen, waren de verhoudin gen geheel anders; die Volksdag bestond uit 120 leden, waarvan 42 sociaal-democraten, 25 Duitsch-nationalen, 18 Centrum-leden, 8 com munisten, terwijl de nationaal-socialisten in het geheel niet vertegenwoordigd waren. De stad was heden geheel met Nazi-vlaggen getooid. Het weer was prachtig en een groote menigte in zomerkleeding verdrong zich in de straten. Dwars over de straten hingen groote doeken met nationaal-socialistische opschrif ten. Ook buiten de stad waren van boom tot boom doeken gespannen. Bijna elk kind in Danzig droeg een swastika-vlaggetje en auto's, versierd met groen, bloemen, vlaggen en groote portretten van Hitier, reden de straten op en af. De verkiezingen hadden zonder ordeversto ring plaats. Alleen was men ontsticht over het feit, dat de regeering talrijke burgers van Danzig, die in Duitschland wonen, niet in staat stelde hun stem uit te brengen. Zij hadden n.l vergeten zich eerst in te laten schriiven. Dit was een teleurstelling voor de Duitsche autoriteiten, die zóó verlangend waren geweest de stemmen der nationaal-socialisten te versterken, dat zij vrij reizen per spoor hadden aangeboden aan alle burgers van Danzig, die in Duitschland woonachtig zijn. Een belangrijke rol in de verkiezingscampagne werd gespeeld door den zoon van den ex-keizer prins August Wilhelm. Overal waar hij kwam, werd hfj geestdriftig toegejuicht. BRUSSEL, 27 Mei. (Reuter). Op het Con gres der Belgische arbeiderspartij hield Van dervelde een lange rede over den internationa len en nationalen toestand. De intern, toestand wordt beheerscht door de overwinning in Duitschland van het nat.- socialisme, hetwelk niet alleen een gevaar voor BELGRADO, 27 Mei. (Reuter). Naar de bla den uit Dubrownik melden, hebben de Duit sche gedelegeerden op het Congres van de Penclub ten teeken van protest tegen de hou ding van den voorzitter de zaal verlaten; de Nederlandsche afgevaardigden sloten zich hierbij aan. Niettegenstaande overeengekomen was niet te spreken over de binnenlandsche toestanden in Duitschland, stond de voorzitter toch er op, dat dit onderwerp besproken zou worden en BERLIJN, 27 Mei (W.B.). Van 1 Juni 1933 af zal elke Duitscher. die naar Oostenrijk wil, van een speciaal bewijs voorzien moeten zijn, dat té verkrijgen is tegen betaling van 1000 mark. Uitzonderingen worden slechts gemaakt voor het gewone zakenverkeer tusschen beide landen en voor het z.g. kleine grensverkeer, zooals de douane-wetgeving dat regelt, echter niet voor uitstapjes. gaf hij het woord aan Ernst Toller, die geen lid meer is van de Duitsche Penclub en op eigen gelegenheid aan het congres deelnam. De Duitsche afgevaardigden verlieten hierop de zaal, gevolgd door de Oostenrijksche, Zwit- sersche en Nederlandsche gedelegeerden. In den loop van den dag zullen de Duitsche gedelegeerden de leiding van het congres mededeelen, of zij het congres geheel zullen verlaten. Nader worden nog de volgende bijzonderhe den gemeld: Voordat de Duitsche leden de vergadering verlieten, werd de Amerikaansche resolutie te gen het nationale chauvinisme aangenomen waarbij ook de Duitschers vóór stemden. Daarop verklaarden de Franschen, Belgen, en Polen, dat zij stemming ook over hun re solutie verlangden. Deze resolutie keert zich tegen de vervolging van schrijvers in Duitsch land, tegen het ontslaan van hoogleeraren en tegen het verbranden van boeken. Om een her haling van stormachtige scènes te voorkomen, werd een commissie benoemd, die tot taak had, den tekst dezer resolutie te wijzigen. Deze po ging mislukte echter. De Duitschers verklaar den toen, dat zij de vergadering zouden verla ten zoowel als uit de commissie zouden treden, wanneer Toller het woord zou krijgen. Toen in de plenaire zitting de president Wells Toller toch het woord verleende, protesteerde dé Duitscher Busch daartegen in scherpe be woordingen, waarna de Duitschers de zaal ver lieten. Een Nederlandsch afgevaardigde sprong op de tribune en riep: „De PEN-club is uiteen gespat!" Er ontstond een onbeschrijfelijke ver warring. Ook de Nederlanders, Zwitsers en Oostenrijkers verlieten de zaal. Onder deze omstandigheden nam Toller niet het woord. De Franschen trokken hun resolu tie in en dienden een nieuwe in, die belangrijk gematigder was geformuleerd. Desondanks werd zij verworpen. Tien staten stemden vóór, terwijl de overige veertien zich van stemming onthielden. Vóór stemden ook Griekenland en sommige der Baltische landen. ROME, 27 Mei. (Reuter). Z. H. de Paus heeft heden den ex-koning van Spanje in audiëntie ontvangen. Alfonso bracht vervolgens een be zoek aan Z. Em. Kardinaal Pacelli. den vrede der wereld is, maar ook voor het kapitalisme, waaruit het voortkwam. Wat den nationalen toestand betreft becrl- tiseert spreker de volmachten; maar niette min ziet hij iii het huidige kabinet geen ge vaar voor eenige dictatuur. Dan overgaande tot een ontleding van de resoluties der ver schillende federaties, zegt Vandervelde, dat er twee zienswijzen zijn en wel van degenen, die willen deelnemen aan de regeering en van degenen, die overhellen naar een algemeene staking en desnoods naar den opstand. Spreker verklaart zich tegen elke deelne ming een onverschillig welke regeering. Wat de algemeene staking betreft, hierdoor zou men een enorme verantwoordelijkheid op zich ne men; het wachtwoord moet echter uitgaan van de arbeidersmassa en niet van de politieke leiders. Spreker keurt de resoluties af der Neder landsche socialistische partij, welke zich ver klaren tegen geweld en tegen een verdedi- gings'eger. Spreker erkent de wettige zelfverdediging door middel van een leger. Volgens 'n bericht van de „Telegraaf" uit Parijs werd Zondag in officieele kringen ver klaard, dat de onderhandelingen over 't Pact van Vier in feite voleindigd zijn en dat waar schijnlijk dadelijk na den terug van minister Paul-Boncour te Genève, d.w.z. Maandagavond of Dinsdag, de parafeering daar zal kunnen plaats vinden, 'n Slotbespreking vindt nog he denavond tusschen premier Daladier en Paul- Boncour plaats. Reuter meldt daarvan: De attaché der Britsche ambassade, Camp bell, die Zaterdagavond ten tweeden male Da ladier bezocht, ten einde het vier mogendhe- denpact te bespreken, overhandigde persoon lijk den tekst van het Britsche ontwerp, dien hij hem Vrijdag mondeling had medegedeeld Daaruit blijkt, dat Groot-Brittannië bereid is de vermelding van art. 16 van het Volken bondsstatuut, het sanctie-artikel) in art. 2 van het ontwerp van het pact te aanvaarden, hetgeen, gelijk bekend, het laatste en grootste struikelblok was. Omtrent dezen Britsenen tekst, die op enkele punten afwijkt van den Franschen, zooals dit Vrijdagavond gepubli ceerd is, is een algeheel accoord tusschen Lon den en Parijs tot stand gekomen. De Geneefsche correspondent van de ..Ma- tin" publiceert den inhoud van een zoogenaamd garantieprotocol, dat de Fransche minister van Buitenlandsche Zaken Paul Boncour als aan vulling van het viermogendhedenpact zou wil len voorstellen. Dit document, dat in den vorm van een di plomatieke nota aan Roemenië, Tsjecho-Slo- wakije, Zuid-Slavië, Italië, Duitschland en Groot-Brittanië op den dag van de onderteeke- ning van het viermogendpact zou worden overhandigd, moet de volgende vier punten bevatten: 1. Het viermogendhedenpact van Rome be- invloedt op geen enkele wijze de verdragen, die Frankrijk met zijn bondgenooten verbinden. 2. Wanneer men slechts kwesties van pro cedure op het oog heeft, zal Frankrijk eisehen. dat deze aan het bevoegde internationale or gaan, dus den Volkenbond, worden onderwor pen. 3. Wanneer men slechts kwesties van pro cedure op het oog heeft, zal Frankrijk eiscnen, dat deze aan het bevoegde internationale or gaan, dus den Volkenbond, worden onderwor pen. 4. In den Volkenbond zal Frankrijk optreden voor het beginsel der eenstemmigheid, met in begrip van de stem van de belanghebbende mogendheid. (Reuter). Met zekerheid vernemen wij thans, dat alle ministers-Tweede Kamerleden in het nieuwe kabinet hun Kamerlidmaatschap zullen neder- ieggen. DRIE DAGEN NAAR met de Pinksterdagen. Vertrek 3 Juni 1 uur. Leider: H. STINIS. Prijs f 25.- (alles inbegr.) Tot Woensdag plaatsbespreken. GARAGE GEBRS. DU MEE, Rozenstraat 13, Telefoon 16166. President Roosevelt ongerust over den gang van zaken te Genève; een telefoongesprek met Sim on. Ex-koning Alfonso bij den H. Vader. Duitschers en Nederlanders verlaten het PEN- congres te Ragusa. Wereldtentoonstelling te Chicago geopend. Ontzettende mijnramp in Japan; meer dan honderd dooden. Belangwekkende rede van Vandervelde. Kri tiek op de S.D.A.P. Benoemingen in het bisdom Haarlem. Smokkelauto rijdt te Gennep een commies dood. Salarisvermindering voor de gemeente- en pro vinciale ambtenaren? Verwacht wordt, dat Woensdag a_s. de Regee- ringsverklaring wordt afgelegd. Alle ambtenaren-zaken behalve de rechts spraak onder het Departement van Binnen landsche Zaken. Minister Colijn uit de journalistiek. Massaal verzet van de inlandsche bevolking tegen de milt-punctie. Duizenden K.G. groenten bleken in N.-Holland onverkoopbaar. Wijziging van het algemeen Rijksambtenaren reglement; verscherpte bepalingen t.o.v. amb tenaren met „roode" gezindheid. Felle brand in een kistenloods te 's-Graven- Zande. Suzanne Lenglen speelt en wint te Amster dam. Negende Utrechtsche singelloop door Jan Zeegers gewonnen O Naar wfj vernemen zullen niet alleen, zooals reeds gemeld de dienst der P. T. T. en de radio-aangelegenheden, welke thans on der het Departement van Waterstaat ressor teeren, naar het Departement van Binnenland sche Zaken worden overgebracht, maar zal bij laatstgenoemd Departement ook worden on dergebracht alles wat betreft de materieele po sitie der ambtenaren, als het georganiseerd overleg, de rechtspositie en de salarisregeliRg. Hierdoor wordt verkregen, dat het mogelijk zal zijn de regeling van de salarissen van de Rijks ambtenaren en die van de Gemeente-ambtena ren uit één oogpunt te beschouwen. De ambtenaren-rechtspraak evenwel zal onder het Departement van Justitie blijven ressorteeren. V Vimilllll lil li 1 r r t r r Hoogste stand op Maandag 1 uur n.m.: 759 Vorige stand: 756 f

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1