Duitsch transfermoratorium Wegens gebrek aan deviezen De Gezellendag te München SCHRODER Regeeringscrisis te Madrid Het nieuws van heden INSTELLING VAN EEN CONVERSIEKAS ZONDERLINGE HOUDING DER POLITIE VOOR BAD-ART1KELEN NAAR DE BAROMETER VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS VRIJDAG 9 JUNI 1933 Besprekingen te Londen normandie viert feest Intern. Arbeidsconfe- rentie geopend Het ingetrokken verbod Nieuw kabinet Azana? De socialist Nicole ge schorst België betaalt Amerika niet Het Weer GROOTE HOUTSTRAAT 91 De verdaging te Genève BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 Hierin moeten de Duitsche debi teurs hun schulden in marken voldoen Een officieele verklaring Dr, Schacht Het schryven van de Rijksbank Albert Thomas herdacht EEN EEUW VAN VOORUITGANG Anti-Duitsch incident ,JMet religie en Katholicisme heeft deze demonstratie even weinig te doen als tijdens het zalige systeem van Erzberger, Marx en Brüning" Het kabinet-Azana dient zijn ont slag in wegens een geschil met Zamora Als lid van den Nationalen Raad KLEINE ENTENTE EN PACT VAN VIER Schriftelijke garanties van Frankrijk DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Japan eischt afschaffing der vliegtuigmoederschepen NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZES EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 18398 AdvertentieprijzenPer lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek BERLIJN, 8 Juni. (Per telefoon). Duitschland heeft een transfermo- ratorium afgekondigd voor rente- en aflossingsbetalingen op alle ver plichtingen, welke voor de bank crisis in Juli 1931 ontstaan zijn. Hiervan zijn uitgezonderd de Still- halte-credieten. Het moratorium begint op 1 Juli. (United Press) Intusschen worden zoowel met de Stillhalte- als met de lange-termijnen-crediteuren te Londen onderhandelingen gevoerd over wijzi gingen in de Stillhalte-overeenkomst en over eventueele uitzonderingen en faciliteiten by 't transfermoratorium. Tegelijkertijd heeft de Duitsche regeering een wet uitgevaardigd, volgens welke de Duitsche debiteurs verplicht zijn, om hun af te lossen betalingen aan een conversiekas bij de Rijksbank in marken te voldoen. De uitzonderingen van het transfermorato rium betreffen de rembourscredieten, welke tot handhaving van den Duitschen handel met 't buitenland onontbeerlijk zijn, daarenboven echter ook alle Stillhaltecredieten, daar deze een contractueele verplichting van Duitsch land vormen. Voor persvertegenwoordigers heeft rijksbank- president dr. Schacht de meening tot uiting ge bracht, dat de rijksbank wegens de verkeerde politieke en economische maatregelen van het buitenland gedurende de laatste vijftien jaar zich buiten haar schuld genoodzaakt ziet, tij delijk den transfer uit te stellen. Hij voegde hieraan toe te hopen, dat deze maatregel slechts van voorbij gaanden aard zou zijn. Aangaande berichten over eventueele tegen maatregelen van het buitenland verklaarde dr. Schacht, dat dergelijke maatregelen slechts ge schikt zouden zijn, om het in de laatste 15 jaar aangerichte onheil nog te verergeren. BERLIJN, 8 Juni. (V. D.) Officieel wordt medegedeeld: Nadat ook de vertegenwoordigers der buiten- landsche schuldeischers op korten en langen termijn in de bijeenkomst met de Rijksbank van de vorige week hebben erkend, dat bij een ver dere daling van de goud- en deviezenreserves het functionneeren der Rijksbank als centrale banknotenbank wordt geschaad en dat het daarom wenschelijk is, deze reserve geleidelijk te verhoogen, heeft de Rijksbank aan de Rijks- regeering een schrijven gericht, waarin zij me dedeelt, dat zij met ingang van 1 Juli voorloo- pig en hopenlijk voor korten tijd de toedeeling van deviezen staakt op alle betalingen, welke verplichtingen betreffen, die ontstaan zijn vóór de crisis van Juli 1931. Uitgezonderd daarvan zijn de bestaande Stillhalte-overeenkomsten. Om volkomen duidelijk te maken, dat het bij de voorloopige onderbreking der transfers een zuiver volkseconomische kwestie betreft de Rijksbank heeft nJ. niet genoeg vreemde be talingsmiddelen te harer beschikking en niet een staking van betaling van particuliere schul den, heeft de Rijksregeering een wet uitge- Daar Normandië thans duizend jaar deel uitmaakt van Frankrijk worden overal iiroote leesten gehouden. Een historische optocht te Coutances. vaardigd, volgens welke de Duitsche debiteu ren verplicht zijn, hun betalingen in Rijks marken te verrichten. De betaalde bedragen worden beheerd in een speciale conversiekas, totdat weer genoeg buitenlandsche betaalmid delen voorhanden zijn, om de achterstallige transfers te doen plaats hebben. Met deze oplossing geeft de Rijksregeering duidelijk te kennen, dat zij de veiligheid van de private eigendomsrechten niet ^aantast en dat de Duitschers den vasten wil Rebben, hun aangegane verplichtingen te voldoes. Dit stand punt van Duitschland is des te meer te waar- deeren, daa- in talrijke andere landen niet al leen transfer-, maar ook betalingsmoeilijkhe den aan de orde van den dag zijn, terwijl in Duitschland behoudens zeer enkele uitzonde ringen aan de verplichtingen is voldaan. Ren ten en amortisaties zijn voldaan in een tijd, waarin de geheele wereld en vooral Duitsch land zijn getroffen door een weergalooze de pressie. In talrijke andere landen moesten be talingen van renten of ter aflossing worden gestaakt of in accoorden worden toegestemd. De vertegenwoordigers der crediteuren van Duitschland op korten en langen termijn heb ben zich bereid verklaard, ook verder met de Rijksbank in nauwe verstandhouding te blijven en met haar te overwegen, wat kan worden gedaan tot verbetering van den thans ingetre den toestand. Daarbij is ook van belang de kwestie van een verdeeling der hopenlijk spoe dig weer aangroeiende deviezenvoorraden over de verschillende soorten schulden. In overleg met de Rijksbank komen de Stillhalte-crediteuren reeds 13 Juni tot een be spreking te Londen bijeen. De Rijksbank heeft den crediteuren op langen termijn en de B.I.B. te Bazel verzocht, eveneens de volgende week tot een bespreking te Londen te vergaderen. De Rijksbank zal bij die gelegenheid alles doen wat in haar macht is, om bij te dragen tot een oplossing van de sedert lang gevreesde en thans ingetreden transfercrisis. Zij zal daarbij uit gaan van de beide principes, die de bespre kingen met de crediteuren te Berlijn als resul taat hebben opgeleverd, n.l.: 1. dat de goud- en deviezenreserves van de Rijksbank weder moeten worden vergroot ter handhaving van haar functie als valuta-in stituut; 2. dat aan den goederenhandel van Duitsch land geen financieele beperkingen worden in den weg gelegd, daar anders de belangrijkste bron van deviezen zou opdrogen. Op dezen grond moeten ook alle krantenbe richten met het grootste scepticisme worden opgenomen, die spreken van tegenmaatregelen van buitenlandsche kringen, zooals bijv. inbe slagnemingen, gedwongen clearing enz. Want het gaat hier niet om een of andere wille keurige daad, maar om de behandeling van feiten aan welker ontstaan de Rijksbank geen deel heeft. Zijn er andere uitwegen en die kunnen worden gevonden langs den weg van reconstructie der internationale economie dan is de Rijksbank evenals de Duitsche regee ring bereid, daaraan met alle krachten mede te werken. BERLIJN, 8 Juni (V.D.) Het schrijven, dat het Rijksbankdirectorium ter motiveering van het transferuitstel aan den Rijkskanselier heeft gericht, wordt thans ook officieele gepubli ceerd en verklaart o.a.: De voorraad van de Rijksbank aan eigen goud en dekkingsdeviezen bereikte eind Juni 1930 met 3078 millioen R.M. zijn hoogsten stand, doch bedroeg op 31 Mei 1933 nog slechts 280 millioen. Hoewel de hoogte van de goud dekking voor het binnenlandsche betalings verkeer niet meer de groote rol van vroeger speelt, leidt toch de vermindering van goud en deviezen tot het grootste gevaar, dat de ds- viezenbedragen zelfs niet meer voldoende zou den zijn voor de regelmatige betaling van de millioenen, die dagelijks noodig zijn in den buitenlandschen handel, welke overigens sterk acnteruitgaat. Het is in het belang der credi teuren, een voorbijgaand offer te brengen om niet het gevaar te loopen van een permanente staking van betaling, die de Rijksbank onvoor waardelijk wenscht te vermijden. De Rijksbank streeft er naar, mede te werken aan het her stel van den wereldhandel. Zij hoopt spoedig ook voor de schulden op langen termijn we der deviezen beschikbaar te kunnen stellen. Zij hoopt tevens, hier een initiatief te nemen, dat ook de andere landen en circulatiebanken zou kunnen brengen tot maatregelen tot sti mulatie van den wereldhandel en beveelt daar om aan dit probleem te behandelen op de Eco nomische Wereldconferentie. GENÈVE, 8 Juni (V.D.) Hedenmorgen is de 17de Internationale Arbeidsconferentie geopend met een rede van den voorzitter van den Raad van Beheer van het Internationaal Arbeids bureau, den Indischen regeeringsgedelegeerde Sir Atul Chatterjee. De Duitsche delegatie bestond uit de regee- Prins Alfons van Asturië, die tegen den wensch van zijn vader, ex-koning Alfons, in het huwelijk wil treden met een Cubaansch meisje. Met een groote parade op het „Soldiers Field" werd de wereldtentoonstelling te Chicago officieel geopend. ringsafgevaardigden Engel en Mansfeld, de werkgevers waren vertegenwoordigd door dr. Vogel en de arbeidersgroep door dr. Robert Ley. De zitting begon met een herdenking door Sir Atul Chatterjee van den in het afgeloopen jaar overleden directeur van het Internationaal Arbeidsbureau Albert Thomas, die jarenlang tijdens de Internationale Arbeidsconferenties als secretaris-generaal der conferenties optrad. De conferentie, die ongeveer drie weken zal duren, zal zich o.a. bezighouden met de uitwer king van internationale conventies inzake werk- loozenverzekering, verlaging van den werktijd, en de verschillende vormen van werkloozen- steun. GENèVE, 8 Juni. (V. D.) Bij het vormen van de bijzondere commissies ter Arbeiders conferentie, waarin de drie groepen verte genwoordigers der regeeringen, der werknemers en der werkgevers zelfstandig hun afgevaar digden benoemen, heeft de werknemersgroep geen Duitsche arbeidersvertegenwoordigers be noemd. De Italiaansche vertegenwoordigers stelden de benoeming van Duitsche, de Duit sche vertegenwoordigers de benoeming van Ita liaansche gedelegeerden in de commissies voor. Beide voorstellen werden echter verworpen met groote meerderheid. Tijdens de zitting riep Jouhaux den Duit- scher dr. Ley toe: „U bent geen Duitsch arbei dersvertegenwoordiger, U bent de Rijkscommis saris, die de zorg op zich heeft genomen voor de vertegenwoordiging der Duitsche vakver- eeniging." Met stemonthouding van het óvergroote deel van de arbeidersgroep werd tenslotte de Ita liaansche ambassadeur De Michelis onder ap plaus tot voorzitter der conferentie gekozen. GENEVE, 8 Juni. (VX>.). In de arbeiders groep der Internationale Arbeidsconferentie is het Donderdag tot een levendige gedachten- wisseling gekomen tusschen de arbeidersverte genwoordigers van Duitschland en Italië en de anderen. Toen de meerderheid bij iedere afzon derlijke verkiezing steeds weer tegen de af vaardiging van den Duitschen en den Itaiiaan- schen arbeidersvertegenwoordiger naar de com missies stemde, verklaarde dr. Ley, de Duitsche arbeidersvertegenwoordiger „De arbeidersgroep maakt uit de conferentie een politiek instrument dier derde internatio nale en van den klassenstrijd, waartegen ik, uit naam van meer dan 10 millioen georganiseerde Duitsche arbeiders protesteer." Na nog eenige incidenten verklaarde dr. Ley ten slotte, dat hy niet meer verder zou spreken en daarom verklaarde: „Of wel gij er kent de doof het noodlot geschapen feiten, of wel het lot zal ook over u beschikken." Het lijforgaan van Adolf Hitler, de „Völki- sche Beobachter", nog onkundig over de op heffing van het verbod, prees in jubelende woorden het verbod van de Kolping-dagen in München. Wat vrij onbegrijpelijk is, als men weet, dat Adolf Hitler zelf, zooals trouwens Rijks-president von Hindenburg eveneens, het congres der gezellen geluk en succes per brief had toegewenscht. Rijkskanselier Hitier zit na tuurlijk niet meer op de redactie van zijn blad te München en de „untergeordnete Redaktion" springt dan wel eens uit den band, zooals reeds meermalen viel te constateeren. De „uitvoe rende" macht heeft, zelfs in dictator-landen, niet alle macht, al doet zij zich nog zoo al machtig voor. Het artikel in de „Beobachter" is ook ach teraf buitengewoon interessant, omdat het vele onthullingen bevat en de motieven van het aan vankelijke verbod onthult. Wy laten hier stukken volgen: „De commissaris der politieke politie in Beie ren, Pg. Himmler, heeft den Katholieken Ge zellendag verboden. Daardoor wordt de pu blieke opinie binnen een paar weken na het verbod van de vergadering van den Jezuiet Muckermann ten tweeden male ingelicht over pogingen, om die volksdeelen weer bij elkaar te brengen, wier kerkelijke trouw veertien jaren lang het duidelijke streven naar de macht door politiseerende geestelijken mogelijk maak te. Klaarblijkelijk moeten deze volksdeelen, nu héél Duitschland achter Hitier staat, daartoe dienen, om weer een Ideaal te bereiken, dat met een sterk en vrij Duitschland niets heeft uit te staan. De groote verdienste der politieke politie is, deze plannen, welke zich verbergen achter politieke neutraliteit, te juister tijd te hebben ontdekt en voorloopig te hebben ver hinderd. Evenals de vergaderingen van pater Muckermann uitgeschreven werden door pro minente leiders van de Beiersche Volkspartij, in wier dienst bijna alle predikstoelen in Beie ren eiken Zondag stonden, om tegen het.na- tionaal-socialisme te keer te gaan, zoo moest ook de Gezellendag vooral in dit jaar en juist in München een verkapte partijdemon stratie worden, achter welker uiterlijke onnoo- zelheid gemakkelijk een werk voortgezet had kunnen worden, dat sedert 5 Mei in het open baar was afgeloopen. Het is wel een veeg tee- ken, hoe vreemd de kringen, die deze dingen bedrijven, na een kwartaal nog altijd staan tecenover het nieuwe Duitschland. De Gezel- lenvereenigingen zijn niet „parallel-gescha keld", omdat zij opeens zich hebben af gewend van de zwart-rood-gouden vlag en de zwart-wit-roode heschen. Juist bij de Gezellen- organisatie is die verwisseling van vlag een bespotting der algemeene volksstemming. Want vóór 5 Maart werd iedere nationaal-socialist uit de Gezellenvereeniging uitgestooten met de beschimping: „Geen navolger van Adolf Kol ping kan een navolger van Adolf Hitler zijnl" Het was een ongeloofelijke onbeschaamdheid, om juist te München, geboortestad der Hitier- beweging, te willen demonstreeren. Een staat, die dit zwijgend zou hebben geduld, zou zich zelf tot een aanfluiting hebben gemaakt." Wij zijn benieuwd, hoe de „Beobachter" in alle talen zal zwijgen of schelden, nu het ver bod is opgeheven. Vooral ook om het volgende. Het blad heeft namelijk ontdekt, dat die mobiliseering der Gezellenjeugd niets anders beoogt dan de jeugd achter Hitier weg te trekken. Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Daarom moet de jeugd van Hitier af! Op dat mollenwerk van de parlementaire middenpartij moet worden gelet. Met koeien van letters besluit dan het Hiüer- orgaan: „Met religie en Katholicisme hebben heden ten dage deze pogingen even weinig te doen als tijdens het zalige systeem van Erz berger, Marx en Brüning Wij wenschen de Beiersche politieke politie geluk, door haar verboden der Muckermann-vergaderingen en van den Gezellendag direct een zuivere schei dingslijn te hebben getrokken tusschen gods dienst en politiek zaken doen." Het zal de „Völkische Beobachter" niet gemakkelijk vallen, aan de wankele houding van de Beiersche politie onder leiding van Pg. Himmler eenige rustige, kalme en wijze woor den te wijden. Wat zal daar nog uit gebrouwen worden? MADRID, 8 Juni. (Reuter). Het Spaansche kabinet is afgetreden. Tijdens den ministerraad stelde premier Azana aan president Zamora voor, om Carner als minister van Financiën te ver vangen en van het huidige departement van Landbouw, Handel en Industrie twee ministeries te maken. Zamora verklaarde hierop geen definitief antwoord te kunnen geven voordat hij de ver tegenwoordigers der republikeinsche groepen had geraadpleegd. De regeering-Azana zag in dit besluit een weigering, om haar vertrouwen te schenken, en diende haar ontslag in. Azana, meldt V. D. verder, stond sedert October 1931 aan het hoofd der regeering. De onderhandelingen over het vormen van een nieuwe regeering zijn nog hedenmiddag begonnen en wel met een onderhoud met den socialistischen Kamervoorzitter. Dat de socia listen alleen de nieuwe regeering zullen vor men, is nauwelijks te verwachten. Veel waar schijnlijker is het, dat een verbreed republi- keinsch concentratie-kabinet zal worden ge vormd, wellicht weer onder leiding van Azana. BERN, 8 Juni (VX>.) Naar aanleiding van het proces tegen den socialistischen leider te Genève Léon Nicole, die veroordeeld is tot zes maanden gevangenisstraf, werd in den Natio nalen Raad door de burgerlijke fracties een voorstel ingediend, om het reglement van orde aan te vullen door een bepaling, waardoor een lid, die zijn gelofte had geschonden, uitgeslo ten zou kunnen worden. Met 113 burgerlijke tegen 45 socialistische stemmen werd bet voor stel aangenomen. De burgerlijke fracties geven als hun meening te kennen, dat Nicole door zijn optreden op 8 November Ji. te Genève zijn gelofte als afgevaardigde had geschonden. Een voorstel om hem voor de rest van deze en voor de geheele volgende zitting van het bij-' wonen der beraadslagingen van den Nationa len Raad uit te sluiten, werd met 112 burger lijke tegen 50 socialistische en communistische stemmen aangenomen. PARIJS, 8 Juni. (Havas). Boncour heeft van de regeeringen der Kleine Entente schriftelijk de destijds mondeling te Genève gegeven ga ranties aangaande het pact-van-vier bevestigd. BELGRADO, 8 Juni. (V.D.). De Joego-Sla- vische minister van Buitenlandsche Zaken. Jeftitsj, heeft een lange rede in de Kamer ge houden over het pact van vier, waarbij hij ver klaarde, dat Joego-Slavië over het pact in zijn huidigen vorm tevreden is. BRUSSEL. 8 Juni (VB.) De Belgische re geering heeft besloten den op 15 Juni a.s. ver vallenden schuldentermijn aan de Vereeniede Staten niet te betalen. BEPERKT DUITSCH TRANSFERMORATO RIUM AFGEKONDIGD. DE RIJKSBANK STELT EEN CONVERSIE-KAS IN. ANTWOORD VAN NEDERLAND OP DE RESOLUTIE VAN LONDEN BETREFFENDE HET TARIEFBESTAND. Regeeringscrisis te Madrid. Kabinet-Azana vraagt ontslag. De kleine Entente en het Pact van Vier. Schrif telijke garanties van Frankrijk. De Internationale Arbeidsconferentie bijeen. Anti-Duitsch incident. Plechtige eerste-steenlegging voor het nieuwe klein-seminarie te Apeldoorn. Voorjaarsvergadering der Alg. R. K. Werkgever»- vereeniging in het Bisdom Haarlem. Geheimzinnige brand te Megen. Brand in een schoenfabriek te Kaatsheuvel. Ernstig motor-ongeluk bij Lonneker. Ongeluk op den onbewaakten overweg nabij Abbega; chauffeur zwaar gewond. Acht jaar gevangenisstraf geëischt tegen den dader van den doodslag te 's Gravenhage. Verwachting: Zwakke tot ma- EE EE tigen, Noordelijke tot Oostelijken wind, EE EE meest half bewolkt, weinig of geen regen, EE waarschijnlijk warmer overdag. EE Hoogste stand: 773A te Blaksod. Laagste stand: 756.6 te Weenen EE en Jan Mayen EE EE Zon op 4.41, onder 9.17. Licht EE EE op 9.47 14 Juni Laatste Kwartier. EE illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllfllllllllirH GENèVE, 8 Juni. (V. D.) In de zitting van heden van de Hoofdcommissie der Ontwape ningsconferentie werd de eerste lezing van het Engelsche ontwerp-accoord definitief afgeslo ten met de behandeling van de kwestie der leger- uitgaven. Besloten werd, dat in het toekomstige ont- wapeningsaccoord het principe van een inter nationaal gecontroleerde publicatie der ïeger- uitgaven tot uitdrukking zou komen. Verder werd besloten, het Engelsche ontwerp-accoord te aanvaarden als grondslag van het toekom stige accoord. Het werk der hoofdcommissie wordt nu vol ledig gestaakt tot het weder bijeenkomen van het presidium der ontwapeningsconferentie op 27 Juni. Naar verluidt, zou het presidium dan onmiddellijk beraadslagen over de mogelijkheid van verdaging der conferentie tot in den herfst. In de slotzitting der Hoofdcommissie kon digde Japan aan, dat het het luchtbombarde mentsverbod in het Engelsche ontwapenings plan afwees, wanneer niet besloten zou worden tot volledige afschaffing der vliegtuigmoeder schepen. De vertegenwoordigers van Engeland en de Vereenigde Staten verzetten zich in scherpe bewoordingen tegen de Japansche aankondi ging en aanvaardden de Japansche argumenta tie niet. De vooraanstaande gedelegeerden zijn reeds Woensdagavond naar Londen vertrokken. De Duitsche delegatie keert terug naar Berlijn, met uitzondering van Nadolny, die nog eenige dagen te Genève blijft. In Duitsche kringen is men niet zeer tevre den met het resultaat van de eerste lezing van het Engelsche ontwerp-accoord. Men wijst er op, dat de principieele Duitsche eischen tot toekenning van gelijke verdedigingswapenen geen erkenning hebben gevonden. Hoogste stand op Vrijdag I uur nm: 759 Vorige stand 758

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1