Centrum ontbonden De Centrum-rots verzonken Sm Een anti-Duitsch debat Het nieuws van heden Dr. Hackelsberger verbindingsman R.K. JONGEMANNENBOND TOEGESTAAN DE BAROMETER De voormalige leden zullen zich niet laten overtreffen in eerlijke medewerking aan den nieuwen opbouw VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS DONDERDAG 6 JULI 1933 BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling De gearresteerde functionarissen der B.V.P. thans in vrijheid gesteld Een raad aan de politici Een laatste proclamatie Het ontbindingsbesluit Dr. Brüningde laatste leider R.K. Jongemannenbonden toegestaan? Het Weer1111»'»»»»»!»»!»11»!»1»"11"»»»»»! hui Mandaten neergelegd? Balbo's eskader te Reijkjavik AANWINST VOOR BURGERS DIERENPARK 'mm* Ontbinding van R.K. vereenigingen HANDHAVING NIET MOGELIJK Ontbinding voordeeliger Lansbury verlangt in het Lager huis een onderzoek naar Duitsche bewapening Autobus-ongeluk bij Düsseldorf Voorloopig geen nieuwe leden Simon naar Brazilië DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN Bijeenkomst der goud landen te Parijs Ter verdediging van den gouden standaard Werkgevers moeten mee demonstreeren Wensch van dr. Ley Ook een Russisch pact met Litauen \v\v HAARLEMSCHE COURANT ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18420 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek BERLIJN, 5 Juli. (V. D.) De Duitsche Centrumpartij publiceert hedenavond Iaat een communiqué, volgens hetwelk het Centrum op grond van den volkomen veran derden politieken toestand in over eenstemming met den rijkskanselier besloten heeft de partij onmiddel lijk te ontbinden. BERLIJN, 5 Juli. (V. D.) De rijksleiding van het Duitsche Centrum publiceert de volgende laatste proclamatie: Het Duitsche Centrum is niet meer. Zijn afscheid van het tooneel der politieke geschiedenis geschiedt, evenals zijn geboorte voor 60 jaar, onder de stormen van 'n nieu wen tijd. Hecht en koen geworsteld in het katho lieke volksdeel en door zijn volksverbonden heid vaak op de proef gesteld, is het Cen trum steeds in staat geweest millioenen Duitschers met achting voor de overheid, met liefde voor het vaderland, met respect voor de overtuiging der medemenschen op te voeden tot een bewustzijn van staatsbur ger, dat ook voor het nieuwe rijk van on metelijk voordeel is. Deze tot trouw aan den staat en tot on zelfzuchtigen dienst van het volksgeheel opgevoede millioenen vormen een zoo waar devol element in het gemeenschapsleven, dat zij op den duur over het hoofd gezien kunnen noch willen worden, wanneer het er om gaat de volkskrachten onverbrekelijk aaneen te lasschen en Staat en volk te be schermen tegen de vijandige machten der ontbinding. In eerlijk streven mede te werken aan den nieuwen opbouw van den staat en de volks gemeenschap mogen en zullen zich de voor malige centrumleden ook thans door nie mand laten overtreffen. Het uur des afscheids is een uur van eer biedig gedenken van onzen grooten leider en oprechten dank aan allen, die trouw ge weest zijn aan de oude vlag. Wanneer wij ook thans het door den tijd noodzakelijke kader van de partij ontbinden, wij doen dit met den vasten wil óók verder het volksge heel te dienen, getrouw aan onze trotsche tra ditie die steeds staat en vaderland boven de partij heeft gesteld. Heil Duitschland! BERLIJN, 5 Juli (V.D.) Het ontbindingsbe sluit van het Centrum luidt als volgt: De politieke omwenteling heeft het Duitsche staatsleven op een volkomen nieuwe basis ge plaatst, die geen ruimte meer laat voor een tot voor kort mogelijke partijpolitieke activi teit. De Duitsche Centrumpartij ontbindt, zich derhalve in overeenstemming met den Rijks kanselier Hitier onmiddellijk. Met deze ontbinding wordt echter aan hare aanhangers de mogelijkheid geboden hun krachten en ervaringen zonder voorbehoud ter beschikking te stellen van het onder leiding van den rijkskanselier staande Nationale Pront in positieve medewerking in de beteeke- nis van versterking van onze nationale, sociale, economische en cultureele verhoudingen en tot medewerking aan den opbouw van een nieuwe orde in den recntsstaat. De Centrumspartij voltrekt de noodzakelijke organisatorische liquidatie met zooveel moge- lijken spoed. Zij mag er hierbij loyaal op reke nen, dat de afwikkelingswerkzaamheden met worden gestoord, dat de in beslagneming van goederen, die tot dusverre partijbezit waren en politieke arrestaties van voormalige partijleden in de toekomst achterwege zullen blijven en dat reeds gearresteerden weer worden vrijge laten voor zoover geen verdenking bestaat van strafbare daden. Zij geeft verder uiting aan de gerechtvaar digde hoop, dat degenen, die tot dusverre aan hanger waren van de Centrumspartij door den leider der nat.-soc.-beweging in de toekomst beschermd zullen worden tegen laster en ach- teruitzetten en dat de katholieke tot den na- tionalen staat positief staande pers dezelfde behandeling zal ondervinden als de overige nationale pers. Den afgevaardigden in rijksdag, landdagen en gemeenteraden is met betrekking tot de handhaving hunner mandaten volkomen vrij heid van besluit gegeven. De leden van de voormalige centrumsfrac ties treden dus niet gesloten als hospitanten in de fracties der NSDAP, maar blijven voor eerst zonder fractie en houden alleen door verbindingsmannen voeling met de fracties der NSDAP. De aanstelling dezer vertrouwensmannen zal geschieden in onmiddellijk overleg met de be voegde fractievoorzitters der NSDAP. In overeenstemming met den rijkskanselier Hitier en de bevoegde fractievoorzitters der NSDAP wordt als verbindingsman van de voormalige rijksdagfractie van het centrum aangewezen dr. Hackelsberger bij de rijksdag fractie der NSDAP. DÜSSELDORF, 5 Juli. (V. D.) De secretaris generaal van den Katholieken bond van jonge mannen deelt mede, dat de Rijksleiding dezer organisatie en de Deutsche Jugendkraft van de geheime staatspolitie van het Pruisische ministerie van Binnenlandsche Zaken het of- ficieele bericht heeft ontvangen, dat de d.d. 1 Juli uitgevaardigde beschikking in zake de sluiting det vetreenigingsbureaux en de „vei ligstelling" van documenten en het vermogen der organisaties en vereenigingen vandaag is ingetrokken. Het jeugdtehuis te Düsseldorf is weer open. De door de politie getroffen maat regelen in stad en land zijn hiermede in het geheele gebied van den staat Pruisen inge trokken. MUNCHEN, 5 Juli. (V.D.) De staatsminister van Binnenlandsche Zaken, Adolf Wagner, heeft, nadat de Beiersche Volkspartij met al haar officieele onderafdeelingen is ontbonden, ter ten uitvoerlegging der noodzakelijke ont bindingsmaatregelen en ter kalmeering van het VERWACHTING: Zwakke tot ma- j| tigen wind uit Oostelijke richtingen, licht tot half bewolkt, droog weer, behoudens kans op onweer, iets warmer. Hoogste stand: 770.5 te Karlstadt en Es Nordöyan. =r Laagste stand: 756.2 te Ingö. jH Zon op 4.47, onder 9.21. Licht op 9.51. Volle Maan 7 Juli. politieke leven, een beschikking uitgevaardigd. Alle zich in arrest bevindende functionna- rissen der voormalige Beiersche Volkspartij moeten volgens deze beschikking in vrijheid worden gesteld. De leden der voormalige party, die wetter. en verordeningen hebben overtre den, moeten terstond aan de rechtbanken wor den overgeleverd. Al dengenen, die tot nu toe in het politieke leven op den voorgrond traden, wordt aangeraden zich zooveel mogelijk ach teraf te houden, terwyi nog beter wordt ge acht, dat zij van het politieke tooneel ver dwijnen. Het vroegere lidmaatschap dezer par tij mag noch voor ambtenaren en beambten van den staat noch voor anderen reden zyn tot achteruitzetting, vervolging of uitsluiting aan de medewerking by den opbouw van een staat. BERLIJN, 5 Juli (W.B.) Naar wij vernemen, zijn bekende Centrumsleiders, o.w. dr. Brüning, voornemens, om evenals Mgr. Leicht, hun man daat voor Rijks- of Landdag neer te leggen. Of hun opvolgers dan als hospitanten in de N.S.D.A.P. zullen gaan of de mandaten mis schien niet zullen aanvaarden, is thans nog niet te zeggen. Men had oorspronkelijk verwacht, dat het Centrum reeds de vorige week ontbonden zou zyn. Het was Hitier door werkzaamheden niet mogelijk dr. Brüning te ontvangen. Intusschen had de Centrumsafgev. Hackelsberger voeling genomen met minister Prick. Het slotcommuniqué, dat reeds vanavond om 6 uur verwacht werd, werd eerst vanavond laat verstrekt. Tot dan toe hadden de laat ste onderhandelingen plaats van de Centrums leiding ten huize van dr. Brüning. LONDONDERRY, 5 Juni. (Reuter.) Heden middag een uur is generaal Balbo met zyn eskader voor IJsland gestart. REIJKJAVIK (IJsland), 5 Juli. (Reuter.) Het eskader van generaal Balbo is hier om 16.55 uur aangekomen. Om 16.05 uur werd het Vestman- na-eiland gepasseerd. ROME, 6 Juli (Reuter) Het eskader van generaal Balbo heeft de étappe Ierland-IJsland onder minder gunstige omstandigheden afge legd. Na twee uur geraakte het eskader in een mist bank, welke ongeveer 300 K.M. breed was, zoo dat volkomen blind gevlogen moest worden. Daarna was de zee woest en woei een sterke wind en er viel een dichte regen; het landen was derhalve zeer moeilyk, maar geschiedde toch zonder ongelukken binnen 15 minuten. In verband met de ongunstige weersomstan digheden is besloten eenige dagen te Reykjavik te blijven. REYKJAVIK, 6 Juli. (V. D.). Het Itali- aansche luchteskader naderde Woensdagmid dag tegen vyf uur bij gunstig weer, doch vry onrustige zee, de hoofdstad van IJsland. Een geestdriftige menschenmenigte had zich in de omgeving van de by Reykjavik gelegen vlieg- 4 rl Burgers dierenpark te Arnhem heeft een mooie aanwinst te boekennu de nieuioe berenkuil gereed is gekomen. .De kuil vormt een gerieflijk woonoord voor de beren, die er zich reeds geheel thuis gevoelen. haven Vatnagardar verzameld en ontving het eskader met groote geestdrift. Precies één mi nuut voor vijf streek de vliegboot van generaal Balbo als eerste neer en te 17.28 uur lag de laatste vliegboot op het water. Kort daarop koersten 24 motorbootjes naar de vliegbooten toe om brandstof by te vullen. Toen de vliegers hun vliegtuigen verlieten, loeiden de sirenes van alle schepen in de om geving. Generaal Balbo werd bij het betreden van. den wal begroet door den minister-presi dent van IJsland, Geirsson, vertegenwoordigers van buitenlandsche staten, den burgemeester van Reykjavik en vele andere autoriteiten. On der degenen, die de Italianen verwelkomden bevonden zich ook eenige vertegenwoordigers van de uit Nederlandsche militaire vliegers be staande Nederlandsche Pooljaar-expeditie op IJsland. Het dochtertje van minister-president Geirs son overhandigde generaal Balbo een bouquet, waarvoor de Italiaansche minister haar dankte met een kus op beide wangen. Te Reykjavik had men zich feestelyk op de ontvangst der vliegers voorbereid. In byna alle hoofdstraten was gevlagd en de overheid had alle maatregelen getroffen om den Italia nen het verblyf zoo aangenaam mogeiyk te maken. Het Italiaansche eskader heeft het ongeveer 940 myl lange traject van Londonderry naar Reykjavik bij vrij ongunstig weer zonder eenig incident afgelegd. De aankomst te Vatnagar dar was vroeger dan men verwacht had, door dat hét eskader den wind mee had. De volgende etappe van ruim 1500 myi heeft Cartwright op Labrador als einddoel. De mo gelijkheid is echter niet uitgesloten dat men deze etappe in tweeën vliegt, door onderweg Julianahaab op Groenland aan te doen, waar eveneens de noodige maatregelen voor ont vangst van het eskader en byvulling van brandstof zyn genomen. De laatste weerberichten van Groenland lui den gunstig. BERLIJN, 5 Juli. (W. B.) De Katholieke Wandervögelbund heeft zich ontbonden by een Zondag genomen besluit van de leidersverga dering te Düsseldorf. Het laatste politieke party-eiland, de eens zoo machtige en stabiele Centrumrots, is eindelijk in den bruinen revolutie-storm bezweken. Zestig jaar geleden in den storm der „Kulturkampf" groot geworden, is het thans in een razenden storm verzonken. Te verwonderen is dat niet, want katholieken als von Papen hebben op 't moment, dat alleen door hecht aaneengesloten politieke eensgezindheid het Centrum nog gered kon worden, het houweel in zyn fundamenten geslagen. Vanaf het oogen- blik, dat tal van katholieken in Duitschlaiid zich zonder voorbehoud of waarborg aansloten bij de nationaal-socialistische beweging of haar met hart en hand steunden, werd den Nazi's een velen overtuigend argument in han den gespeeld voor hun bewering, dat het Cen trum niet meer het monopolie van de bescher ming der katholieke politieke belangen bezat en derhalve niet alleen overbodig, maar in den nieuwen staat ok ongewenscht was geworden. Dat het Centrum echter langer dan welke andere politieke partij ook, ja zelfs langer dan de Katholieke Beiersche Volkspartij, gedraald heeft om zichzelf te ontbinden en den weg vol komen vrij te laten voor het nationaal-socialis- me, moet uitsluitend toegeschreven worden aan de ernstige bezorgdheid, welke het koesterde omtrent de wijze, waarop dit nationaal-socia- lisme die belangen zal meenen te moeten be hartigen. Dr. Heinrich Brüning, de laatste leider van het Centrum, die tijdens zyn Ryks- kanselierschap bewezen heeft een voorstander te zyn van een sterk staatsgezag, heeft zich al le mogelijke moeite gegeven om van de zege vierende Nazi's en hun triomfanteiyken „Füh- rer" Adolf Hitler de noodige garanties te ver krijgen, opdat de rechten der Katholieke Kerk en haar geloovigen in Duitschland niet zouden worden verkort. Onder bepaalde voorwaarden heeft hy zich steeds bereid verklaard met zyn party actief deel te nemen aan den opbouw van het nieuwe Duitschland, doch Hitier wenschte zich geen voorwaarden te laten stel len en wees steeds den steun van het zichzelf respecteerend Centrum af. Hy eischte van zyn kant een algeheele overgave op genade of on genade. Het Centrum kon echter om principi- eele redenen niet tot een dergelijke uitlevering van zichzelf besluiten. Het toonde zijn positie ven goeden wil door geloof te hechten aan Hit ler's regeeringsverklaring en op grond van de ze verklaring vóór de machtigingswet te stem men. Maar dit bewys van goeden wil werd door den Rykskanselier maar matig geapprecieerd. Vernietiging van het Centrum, dat hy ten on rechte aansprakelyk stelde voor den van over de grenzen beïnvloeden gang van zaken tydens de ten onrechte als een jammerlyke periode van politiek wanbeheer gebrandmerkte jaren sinds 1918, vormde een onuitwischbaar punt van zyn geen politieke partijen duldend program, dat hy met man en macht, met vaart en met geweld thans volledig heeft doorgevoerd. Had het Centrum zichzelf niet ontbon den, maar zich laten ontbinden, dan zou het zich niet alleen beroofd hebben gezien van al zyn bezittingen, doch zich bovendien de mogeiykheid hebben ontnomen om nog iets van zyn beginselen te laten doordringen tot in de kringen van het tegen woordige régime. De Centrum-mannen zouden dan op één lyn gesteld zyn met de tot politieke paria's verklaarde marxisten. Zelfontbinding was dus voor het Centrum voordeeliger, en het heeft daartoe besloten onder pressie van een niet te weerstreven overmacht. Wie het Centrum daarvan een verwyt durft te maken, levert daardoor het bewys weinig inzicht te hebben in de verhoudingen en haar mogelyk- heden in het Derde Rijk. Hoe weinig stellig de verzekeringen van Adolf Hitler aan den leider van het Centrum moeten zyn geweest betreffende de behandeling, welke de vroegere Centrumleden na de partij ontbinding van de zijde der regeering zullen ondervinden, valt op te maken uit den toon van het ontbindings besluit, dat slechts gerechtvaardigde verwach tingen durft uit te spreken. „De Centrum partij", aldus de tekst van het besluit „voltrekt de noodzakelijke organisatorische liquidatie met zoo groot mogelyken spoed. Zy mag er hierby loyaal op rekenen, dat de afwikkelings werkzaamheden niet worden gestoord, dat de inbeslagneming van goederen, die tot dusverre partybezit waren, en politieke arrestaties van voormalige partyleden in de toekomst achter wege zullen blyven en dat reeds gearresteer den weer worden vrygelaten voor zoover geen verdenking tegen hen bestaat van strafbare daden. Zij geeft verder uiting aan de gerecht vaardigde hoop, dat degenen, die tot dusverre aanhangers waren van de Centrumparty, door den leider der nationaal-socialistische bewe ging in de toekomst bestemd zullen worden tegen laster en achteruitzetting en dat de katholieke tot den nationalen Staat positief staande pers dezelfde behandeling zal onder vinden als de overige nationale pers." Of deze Centrumverwachtingen door Hitier geëerbiedigd zullen worden dient afgewacht. Het wederom toestaan va/n de R.K. Jonge mannenbonden en het in vrijheid stellen van de functionarissen van de Beiersche Volks party kunnen wellicht als gunstige teekenen worden beschouwd. Maar daartegenover staat, dat de gewezen Centrumafgevaardigden toch voorloopig niet zonder meer als andere gewezen leden van positief politieke partyen als hos pitanten in de NSDAP-fracties zullen worden opgenomen. In ieder geval, nu de NSDAP alle politieke partyen officieel heeft vernietigd of geabsor beerd, heeft zy zich de kans ontnomen even- tueele onaangename verantwoordelykheden van zich af te schuiven- LONDEN. 5 Juli. (Reuter). De leider der Labour-party Lansbury opende heden in het Lagerhuis de ry van sprekers voor het debat over .de buitenlandsche politiek. Lansbury zei- de, dat er in Duitschland een geweldige op leving van den oortogsgeest te constateeren viel. Hy verlangde een onderzoek naar bewa pening in Duitschland, daar er „een zeer aan- zienlyke mate van herbewapening" plaats vond. Na verdere verklaringen over „niets ontzienen- de vervolgingen" in Duitschland vroeg Lansbury of het niet mogelyk was de „handelingender Duitsche regeering op grond van het Volken bondsstatuut ter kennis van den Volkenbond te brengen. Ook Austen Chamberlain oeiende levendige kritiek uit op de huidige politiek van Duitschland, nadat hy te voren Japan's houding ten aanzien van Mandsjoerije had gelaakt. Chamberlain achtte het voor Engeland moei lyk. om in werkelyk vriendschappelyke betrek kingen te leven met een natie, welke uit haar politiek alle ideeën verwijdert, die ten grond slag liggen aan de Engelsche politiek. Chamberlain kwam vooral op tegen de hou ding der Duitsche regeering ten opzichte der Joden. Namens de regeering verdedigde onder staatssecretaris Eden de houding van den Vol kenbond in het Verre Oosten-conflict. Gevraagd, of de regeering de verant woording op zich kon nemen, by andere naties aan te dringen op vermindering harer bewapeningen tot het niveau der ontwapende staten, gaf Eden toe, dat in de onderteekening eener ontwapenings conventie op het oogenblik een gevaar ligt, maar ook een mislukking der ontwape ningsconferentie bevatte een gevaar. METTMANN (by Düsseldorf), 5 Juli. (V.D.) Eenige lecen van de evangelische vrouwen vereniging uit Waldum Dy Duisburg hebben vandaag met drie autobussen een uitstapje gemaakt. Een der wagens, waarin 52 vrouwen hadden plaats genomen, reed een steilen weg af naar beneden. De chauffeur verloor het meester schap over zyn stuur, zoodat de wagen om sloeg en tegen een boom terecht kwam. Op drie na werden alle vrouwen min of meer ernstig gewond. Een roode kruiscolonne, onder leiding van twee dokters, was spoedig ter plaatse. Achttien vrouwen moesten naar net ziekenhuis worden overgebracht. Men verwacht, dat dezen allen Donderdag naar huis zullen kunnen terugkeeren. BERLIJN, 5 Juli. (W.B.) De chef van den S. A.-staf, Ernst Roehm, heeft bepaald, dat vanaf 10 Juli tot nader order geen nieuwe le den meer mogen aangenomen worden voor S.A., S.S. en Stahlhelm. Voor uitzonderingen is de goedkeuring der opperste S.A.-leiding noodig LONDEN 5 Juli. (Reuter.) Sir John Simon zal 15 Juli naar Brazilië vertrekken, om van den overspannen arbeid der laatste maanden te bekomen en zyn aangetaste gezondheid te herstellen. HET CENTRUM ONTBONDEN. R. K. JON- GEMANNt NVEREENI GIN GEN TOEGELA TEN. B. V. P.-FUNCTIONARISSEN IN VRIJ HEID. De verklaring van Roosevelt. Hij acht verlen ging der Londensche conferentie alleszins ge wettigd. Autobus-ongeluk bij Düsseldorf. Achttien vrou wen in een ziekenhuis. Een anti-Duitsch debat in het Lagerhuis. Aansporing tot de Duitsche werkgevers tot deelneming aan de arbeids-demonstraties. Balbo's eskader op IJsland aangekomen. Eerste stap tot practische toepassing van de clearingswet. Verduistering te Waddinxveen. Groote brand te Oldenzaal Tusschen de gemeente Rotterdam en „Feijen- oord" is overeenstemming bereikt i.z. den bouw van het nieuwe sport-stadion. Belangrijke aanwinst voor het Ryksmuseum. De salarisverlaging bij de keuringsdiensten gaat later in dan aanvankelijk in de bedoeling lag. De economische toestand op het einde tan Juni. Poging tot moord te Leiden; verdachte in boo- ger beroep voor het Haagsche Hof. Eenige raden van beroep der directe belastin gen ontbonden. PARIJS, 6 Juli. (V.D.) Zaterdag ai. zal In het gebouw van de Bank van Frankrijk een conferentie worden gehouden van leiders der groote Europeesche emissiebanken, die zich te Londen voor het behoud van den gouden standaard hebben uitgesproken. In financieele kringen hecht men groote beteekenis aan deze bijeenkomst, die gewijd zal zyn aan de ver dediging van den gouden standaard. De samen werking tusschen de ministers van financiën van Frankrijk, Italië, België, Nederland, Zwit serland en Polen schijnt reeds goede resul taten te hebben opgeleverd. Waarschijnlijk zal men op de komende conferentie probeeren, een gemeenschappelyk fonds te vormen om even- tueele aanvallen op de goudvaluta te kunnen afslaan. BERLIJN, 5 Juli. (W. B.) De leider van het Duitsche arbeidsfront, dr. Ley, richt een aan sporing tot alle Duische werkgevers, om, als leden van het Duitsche arbeidsfront, deel te nemen aan de demonstratie der arbeiders en bedienden, om aldus ook naar buiten het beeld eener ware volksgemeenschap te vervolmaken. LONDEN, 5 Juli. (Reuter.) Heden werd op de sovjet-ambassade tusschen Rusland en Litauen een pact onderteekend inzake het begripaan valler-staat", overeenkomstig met de eergiste ren en gisteren onderteekende pacten. Hoogste stand op Donderdag 1 uur n.m.: 758 .Vorige stand: 759

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1