Gömbös en Henderson op stap
m
f
Balbo te Shediac
m
Ramp op de Wolga
Het nieuws van heden
HET DONAU-PROBLEEM
SCHMITT'S ECONOMISCH
PROGRAM
WESSELING
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 14 JULI 1933
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Reizigers in vrede en
vriendschap
Alle vier en twintig vliegtuigen
vlot geland
Lindbergh heeft pech
Het Weer1iiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiinii
De moord op een S.A.-
man
De drie beschuldigden ter dood
veroordeeld
DE VRIJLATING VAN FACTOR
Kerk en Staatsraad in
Pruisen
Paratyphus-epidemie in
Iserloh
100 personen naar de ziekenhuizen
overgebracht
HET EUCHARISTISCH CONGRES TE ANGERS
De Pauselijke nuntius, Mgr. Maglione, draagt het Allerheiligste. Ook Z.Em.
Kardinaal Verdier was aanwezig
MASSA GYMNASTIEK-DEMONSTRATIE
fel
„Als 't gelukt de werkloozen in het
productie-proces terug te voe
ren, dan zijn alle pro
blemen opgelost"
Men moet orde in eigen
huis scheppen
Het pact-van-vier
Zaterdag waarschijnlijk de
onderteekening
Von Papen over de Duit
sche revolutie
Een nieuwe historische ontwikke
ling is begonnen
Een pleizierboot met 250 personen
gezonkenzeventig lijken
geborgen
Een streng onderzoek
gelast
De wereldconferentie
Een Amerikaansch voorstel tot
verkorting van den
werktijd
Internationale werk
verschaffing
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Gandhi wil weer in de
gevangenis
Politieke misdadigers
Worden niet meer aan Oostenrijk
uitgeleverd
Aartshertog Otto van
Habsburg
Peetoom van een drieling
Wij beginnen de VACANTIE met
Wafels en Poffers van
155 Gr. Houtstraat - Telefoon 10737
WUIIIII I
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18427
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mèdedeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
De nationalistische politiek belemmert
zoowel de politieke als de economische
internationale samenwerking, en de
onmogelijkheid om tot internationale samen
werking te komen bevordert weer de natio
nalistische en autarkische gezindheid van ver
schillende mogendheden. Zoo draait de wrakke
wereld in een vicieusen cirkel rond en er is
weinig uitzicht, dat zij voorloopig daaruit zal
geraken. Het onderling wantrouwen is tenge
volge van de groote, maar vrijwel mislukte
conferenties eerder verscherpt dan verminderd.
Men heeft er elkanders standpunten of zweef-
punten zóó grondig leeren kennen, dat men er
sterker dan te voren van overtuigd is, dat het
vrijwel ondoenlijk is een voor allen aanvaard
baren grootsten gemeenedeeler eruit te formu
leeren. Niettegenstaande dezen teleurstellenden
stand van zaken zijn er nog eenige reizigers in
internationale vriendschap en vrede, die moe
dig op pad gaan met hun offertes. Zoo trok
de Hongaarsche ministerpresident generaal
Julius Gömbös naar Berlijn om te zien of
er voor zijn noodlijdend vaderland aan het
Derde Rijk economisch wat te verdienen viel.
Het tijdstip voor dit opzienbarend bezoek aan
Hitlerland scheen slecht gekozen. Vooral in
Oostenrijk, dat met Duitschland op voet van
politieken oorlog leeft, werd Gömbös' reis naar
Duitschland beschouwd als een bepaald hoogst
verdachte en onvriendelijke daad.
Gömbös, die onmiddellijk na zijn optreden als
minister-president op ondubbelzinnige wijze
blijk had gegeven van een grenzenlooze ver
eering voor Mussolini, zou ook wel eens al te
veel sympathie kunnen gevoelen voor Hitier.
Oostenrijk vond het zorgwekkend en gevaarlijk,
dat hij met een regeering praten ging, die zich
ten opzichte van Oostenrijk ontegenzeglijk
incorrect had gedragen. Maar al heeft Gömbös
ook veel op met den Duce, van wien hij poli
tieken steun verwacht, in zijn regeeringsverkla-
ring heeft hij indertijd duidelijk te verstaan
gegeven een parlementariër te zijn en te wil
len blijven, zij het ook van een ietwat forscher
kaliber dan dat van de meer en meer verdwij
nende soort. Bovendien moet men zijn onder
scheidingsvermogen wel heel erg onderschatten,
wanneer men vreest, dat hij Hitier op één lijn
met Mussolini zou stellen. Het was Gömbös
louter en alleen te doen om de economische re
laties met Berlijn zoo mogelijk te verbeteren en
hij had allerminst de bedoeling Oostenrijk voor
het gevoelige hoofd te stooten. Integendeel.
Hij ziet zeer goed in, hoe noodzakelijk het voor
Hongarije is met Oostenrijk de meest vriend
schappelijke betrekkingen te onderhouden.
Daarom heeft hij zich gehaast ook aan Wee-
nen een bezoek te brengen en hij is erin mogen
slagen het gewekte Oostenrijksche wantrouwen
weg te nemen. Hij heeft er niet alleen de oude
vriendschapsbanden bevestigd, maar ook db
gedachte gelanceerd van een middel-Europee-
sche conferentie, waarin op groote en niet op
klein-politieke wijze een oplossing gezocht zou
moeten worden voor het economische Donau-
probleem, zoodat zijn land bevrijd zou worden
uit de knellende banden van het opgedrongen
autarkische systeem.
In Oostenrijk heeft dit denkbeeld warmen
weerklank gevonden. Men ziet daar in, dat
het Donau-probleem niet enkel een Oosten-
rijksch-Hongaarsche kwestie is, maar een aan
gelegenheid van belang voor gansch Europa, om
dat de vier Europeesche groote mogendheden
Duitschland, Frankrijk, Italië en Engeland in
het Donaubekken vitale interessen hebben, wel
ke elkander kruisen. Theoretisch zijn alle Euro
peesche staten het erover eens, dat de econo
misch onhoudbare toestand in het Donauge-
bied dringend verbetering behoeft, doch de po
litieke tegenstellingen hebben tot nu toe elke
effectieve steunactie verhinderd. Alle geopper
de denkbeelden als van een Duitsch-Oosten
rijksche tolunie, van een Donau-unie a la Tar-
dieu, ja zelfs de aanbevelingen van de Euro-
peesche-commissie te Genève, bleken niet voor
verwezenlijking vatbaar, omdat wat van de eene
zijde werd voorgesteld door de andere zijde om
politieke redenen werd afgeslagen. Thans ech
ter, nu het vier-mogendheden-pact tot stand
is gekomen en er een merkbare toenadering
tusschen Italië en Frankrijk valt te bespeuren,
hoopt Gömbös het Donauprobleem, dat op de
allereerste plaats van economischen aard is, te
kunnen brengen buiten de giftige sfeer der po
litiek. Of hij hierin zal slagen, mag vooralsnog
betwijfeld worden. Niettemin wil hij het pro-
beeren. In het worstelperk der eer is zelfs het
pogen schoon.
Door deze gedachte heeft ook die andere
befaamde reiziger in vriendschap en vre
de, de voorzitter van de verdaagde ont
wapeningsconferentie Arthur Henderson, zich
laten leiden, toen hij besloot om op tournée
naar de voornaamste hoofdsteden van Europa
te gaan, in de hoop door persoonlijke onder
handelingen met de diverse regeeringen de op
ontwapeningsgebied bestaande tegenstellingen
te kunnen overbruggen. Na Londen en Parijs be
zocht te hebben, is hij thans naar Rome ver
trokken om vandaar naar Berlijn te reizen. Men
kan den energieken en vasthoudenden Hender
son alleen maar prijzen voor zijn onverwoest-
baren ijver, die waarlijk heroïsch wordt naar
mate er minder kans bestaat, dat hij met suc
ces beloond zal worden. Frankrijk staat met
het oog op de politieke ontwikkeling in Duitsch
land vaster dan ooit op zijn veiligheidseischen.
Amerika schijnt niet van zins te zijn de vloot-
overeenkomst van Londen, die in 1936 afloopt,
te verlengen en bereidt een machtige versterking
en uitbreiding van zijn vloot voor, vooral in
verband met de gebeurtenissen in het Verre
Oosten. Onder deze omstandigheden is de op
gave, welke Henderson zich zelve gesteld heeft,
vrijwel illusoir. Noch politiek, noch economisch
wenschen de mogendheden te ontwapenen. Hoe
hoog het internationale idealisme ook geprezen
wordt, in de practijk laat men zich uitsluitend
leiden door het meest kortzichtige en volkomen
verkeerd begrepen eigenbelang. En zoolang deze
psychose duurt, zal Henderson niet meer kun
nen oogsten dan een practisch waardeloos „suc
ces d'estime" voor zijn nobele persoonlijkheid.
SHEDIAC, 13 Juli (Eigen be- j
richt) Balbo's eskader is heden
middag alhier vlot geland. Kort na
elkander daalden de vier en twintig
vliegtuigen op het water.
De landing geschiedde bij mooi
helder weer.
(United Press)
Reuter seint nog, dat het vliegtuig van Balbo
her eerst arriveerde, achter hem volgden de
overigen in formatie van drie.
Vele duizenden juichten de koene vliegeniers
toe.
CARTWRIGHT, 13 Juli. Het Italiaansche
eskader, onder leiding van Generaal Balbo, is
hedenmiddag te 14.40 uur (Amst. Zomertijd)
van Cartwright aan de kust van Labrador ver
trokken voor de duizend Kilometer lange 5e
etappe van de vlucht over den Atlantischen
Oceaan, naar Shediac in Nieuw Brunswijk.
De start van het eskader Italiaansche vlieg
tuigen is bij helder weer gemaakt. Generaal
Balbo steeg als eerste op met twee vliegtuigen
van zijn groep. Op gezette tijden volgden de
overige toestellen van het eskader. Het geheele
eskader was om 14 uur 57 Gr. Zomertijd in
de lucht. De weerberichten zijn voor de vol
gende etappe gunstig.
BERLIJN, 13 JuU (V.D.) Rijksminister Dr.
Goebbels heeft den Italiaanschen minister van
luchtvaart, Balbo, het volgende telegram ge
zonden:
„Heb groote innerlijke vreugde door Uw
succes en breng U, evenals het fascistische
Italië, met dit grootsche resultaat mijn harte
lijkste gelukwenschen over."
ST. JOHNS (New Foundland) (Reuter).
Lindbergh, die gehoopt had vandaag naar Cart,
wright te kunnen vliegen om het Balbo-eskader
te groeten, is door het slechte weer verhinderd
verder te vliegen.
Verwachting: Meest matige
Westelijke tot Zuid-Westelijken wind,
=j zwaar bewolkt met tijdelijke opklarin-
gen, aanvankelijk nog regenbuien, later
iets warmer.
H Hoogste stand: 764.1 te Biarritz.
jE Laagste stand: 745.3 te Shields.
Zon op 4.56, onder 9.15. Licht
op 9.45. Laatste Kwartier 1.49 n.m.
stoel van den H. Wiho en werd leider van een
diocees, dat gesticht is door Karei den Grooten.
Sedert 1921 is hij president van de St. Rafaels-
vereeniging ter bescherming der belangen van
Duitsche landverhuizers. In 1930 droeg de Paus
hem de zorg op voor de Duitsche katholieken
in de Oostelijke gebieden van Europa en voor
die over den oceaan. Op reizen naar Amerika
en Australië knoopte hij betrekkingen aan met
de Duitschers aldaar.
Naast deze actie nam hij zich vooral het
schoolvraagstuk ter harte. In de katholieke
schoolorganisaties bekleedt hij een leidende
stelling. Deze bisschop heeft groote geestes
gaven en een liefdevol hart. Zijn wapenspreuk
luidt: Caritas Christi urget. „De nieuwe Duit
sche staat heeft in hem een medewerker, die
even Duitsch als katholiek is," zegt de „Köln.
Volksz."
DESSAU, 13 Juli. De jury van Dessau heeft
Donderdagmiddag de arbeiders Karl Hans,
Kahlmann en Bieser uit Hecklingen die er van
beschuldigd worden op 1 Februari den S.A.-
man Cieslick te hebben doodgeschoten, over
eenkomstig den eisch van het O.M. ter dood
veroordeeld.
De zoon van Jacob Factor die zooals men
weet door zijn ontvoerders te Chicago in vrij
heid is gesteld, heeft medegedeeld, dat een los
prijs van 50.000 dollar is betaald voor zijn
vader.
Z. H. Exc. Mgr. D. Wilhelm Büning, die door
den Pruisischen minister-president Goering is
benoemd tot lid van den Staatsraad als ver
tegenwoordiger der Katholieke Kerk, was reeds
langen tijd delegaat aan de Fuldasche Bisschop
penconferentie bij de Pruisische regeering en
heeft in deze kwaliteit herhaaldelijk met deze
onderhandeld.
In 1914 werd hij, pas 37 jaren oud, bisschop
van Osnabrück. Hij besteeg den episcopalen
Volgens oud gebruik krijgt het kleinkind
van den Franschen troonpretendent, den
hertog de Guise, een slok wijn van den
vader, den graaf van Parijs
ISERLOH, 13 Juli (V.D.) In het district
Iserloh is een paratyphus-epidemie uitgebroken.
Tot dusverre zijn bijna 100 personen in de zie
kenhuizen gebracht. Alle scholen, kinderbewaar
plaatsen en badinrichtingen zijn op bevel van
den districtsarts gesloten. Van overheidswege
zijn alle maatregelen genomen om uitbreiding
der ziekte te voorkomen.
'sW-KWM
1G.000 Italiaansche sportbeoefenaren voerden in tegenwoordigheid van Mussolini,
op de Piazza di Siena te Rome gymnastische oefeningen uit
BERLIJN, 13 Juli. Voor een aantal vooraan
staande persoonlijkheden uit economische krin
gen heeft de Rijksminister voor Economische
Zaken, dr. Schmitt, een exposé gegeven van
zijn programma op economisch gebied. Hij zeide
o.a.:
„Rijkskanselier Hitier heeft mij zijn vertrou
wen geschonken en mij aan het hoofd van het
ministerie van Economische Zaken geplaatst.
Ik doe mijn plicht en geef mijn beste krach
ten, zoolang ik het vertrouwen van den leider
heb.
Ik ben het met den Rijkskanselier eens, dat
het onmogelijk de taak van den staat, het mi
nisterie van Economische Zaken of van eenig
ander orgaan kan zijn, de economische ontwik
keling in details verantwoordelijk te regelen. De
problemen, waarvoor zich het Duitsche econo
mische leven ziet geplaatst, kunnen slechts door
dat economische gebeuren zelf, d.w.z. door de
daaruit gegroeide leiders worden opgelost. De
staat moet beheeren en door zijn economisch po
litiek het economische leven leiden, maar hij
moet niet zelf aan dat economische leven deel
nemen.
Het beslissend probleem is het terugbrengen
van 5 millioen menschen in het productieproces.
Als het de regeering gelukt en daaraan twij
fel ik niet deze taak te volbrengen, dan zul
len daardoor tevens alle andere problemen zijn
opgelost. De bestrijding van de werkloosheid
kan niet alleen door kunstmatige werkverschaf
fing geschieden. Maar men kan ook niet er op
wachten, dat de natuur zelf de verhoudingen
weer gezond maakt. In zooverre ben ik van
meening, dat de regeering alles moet onder
nemen om de depressie terzijde te stellen.
De voornaamste taak van mijn ministerie zie
ik niet in het maken van economische con
structies en plannen, maar veeleer in de orga
nisatie van de bestaande practische, realiseer
bare mogelijkheden.
Ten slotte nog een enkel woord over de we
reldeconomie. Het is duidelijk, dat ieder volk
tracht zichzelf te helpen. Daarom blijft ons
niets anders over, dan ook dezen weg te be
wandelen, orde in ons eigen huis te scheppen.
Dat beteekent natuurlijk niet, dat wij de kan
sen om onze betrekkingen met het buitenland
te bevorderen, zullen laten voorbijgaan. Het is
de taak van het ministerie, alles te doen om
het verband met de wereld en de wereld
economie zoo te onderhouden, dat onze eigen
natie daarvan voordeel heeft".
PARIJS, 13 Juli (Reuter) Volgens na afloop
van den heden gehouden ministerraad verkre
gen inlichtingen vindt de onderteekening van
het pact-van-vier waarschijnlijk overmorgen
te Rome plaats. De Jouvenel zal voor Frankrijk
onderteekenen, waarmee zijn zending te Rome
een einde neemt.
DRESDEN, 13 Juli. Op een bijeenkomst van
de Stahlhelm, afdeeling Saksen, heeft Von
Papen een rede gehouden, waarin hij o.a. zeide
„De moeilijkheid der politieke oriënteering
ligt voor cns daarin, dat de Duitsche revolutie
verschillenze tendenties in zich vereenigt.
De problemen der ontwikkeling van ons vplk
zijn te groot dan dat wij moedwillig de banden
van duizendjarige traditie zouden verbreken en
de herinnering aan de strijd- en bloedgemeen-
schap in den grootsten aller oorlogen vergeten
Duitschland verlangt op het oogenblik van zijn
broeders ia het Zuid-Oosten niets anders dan
de erkenning, dat een nieuwe historische ont
wikkeling is begonnen, die Europa heeft gered
van den geesel van het Bolsjewisme. Men treeft
vaak gezego, dat het Nat.-socialisme een Pro-
testantsche aangelegenheid is en dat het Ka
tholieke Zuid-Oosten er derhalve geen liefde
voor kan hebben.
Daarover kan ik zeggen: wanneer het Vati-
caan besloten heeft met het Duitsche Rijk een
concordaat te sluiten, dan ligt in deze erken
ning van het jonge Rijk tegelijkertijd de erken
ning door de bovennationale macht der Kerk,
dat het doel der beweging is, de beide godsdien
stige richtingen te verzoenen.
Onze revolutie moet niet begrepen worden als
een opstaan van de massa tegen de hoogere
klassen. De standen en kringen, die zich tot nu
toe uitgesloten voelden van volk en vaderland,
zullen in de volksgemeenschap terugkeeren In
dezen zin is Adolf Hitler de volkskanselier.''
MOSKOU, 14 Juli (Reuter). Op de rivier
de Wolga is in de nabijheid van Jaroslaw
een boot met 250 vacantie-gangers omge
slagen en gezonken.
De meeste passagiers konden gered wor
den, doch het ongeluk heeft ook talrijke
slachtoffers geëischt. Tot dusver werden
reeds zeventig lijken geborgen.
Als oorzaak van het ongeluk wordt aange
nomen, dat de boot te zwaar belast was.
Het Openbaar Ministerie van de Sovjet-Unie
heeft onverwijld een nauwgezet onderzoek in
gesteld.
Degenen die voor het ongeluk verantwoorde
lijk kunnen worden gesteld, zullen zonder dra
len aan het gerecht worden overgeleverd.
De familieleden van de slachtoffers hebben
zich naar Jaroslaw begeven.
LONDEN, 13 Juli (Reuter). In de economische
commissie der wereldconferentie heeft de Ame-
rikaansche delegatie een resolutie ingediend ten
gunste van verkorting van den arbeidstijd en
van een loonschaal, die stijgt al naar mate de
productiviteit toeneemt. De commissie heeft
besloten deze resolutie tegelijk met de Fran-
sche voorstellen in zake de werkverschaffing te
bestudeeren.
LONDEN, 13 Juli, (V. D.) In de plenaire zit
ting van ue Economische Commissie neeft de
Fransche gedelegeerde Salvador aangedrongen
op het laten uitvoeren van groote publieke wer
ken. Runciman verklaarde echter, dat de erva
ring in Engeland heeft geleerd, dat dergelijke
werken ongeschikt zijn voor de vermindering
der werkloosheid en dat Engeland derhalve geen
fondsen voor deze internationale werken kan
verschaffen. Niettemin nam de commissie het
voorstel aan, een commissie te benoemen ter
onderzoek van het Fransche voorstel.
Het Russische voorstel inzake een non-agres
siepact lokte een incident uit tusschen den ler-
schen gede.egeerde Connolly en den voorzitter
Dr. Colijn Connolly richtte een aanval tegen
de politiek der Britsche regeering jegens Ier
land. Colijn verklaarde daarop, dat een derge
lijke uitwijding ontoelaatbaar was.
Het Sovjet-voorstel werd teruggewezen naar
de betreffende commissie.
BALBO GESTART VOOR DE 5DE ETAPPE
VAN DEN TOCHT ORBETELLO—CHICAGO.
BIJ SCHITTEREND WEER -TE SHEDIAC
AANGEKOMEN.
De drie beschuldigden var den moord op een
S.A.-man zijn ter dood veroordeeld.
De Duitsche Rijksminister Dr. Schmitt over zijn
economisch program.
Duitsche regeering levert geen politieke mis
dadigers meer aan Oostenrijk uit.
De aardbeving op Zuid-Sumatra. Een tocht door
het geteisterde gebied.
Het bezoek van Prins Nicolaas van Roemenië.
De minister wijst op de moreele gevaren der
openbare speelgelegenheden.
Een auto-renbaan te 's Gravenhage?
Drie bergbeklimmers in Italië omgekomen.
Poolsch dorp door brand vernield.
O
POONA, 13 Juli (Reuter). De bijeenkomst
van het Pan-Indisch Congres werd tot morgen
verdaagd zonder dat een besluit genomen
werd inzake de burgerlijke ongehoorzaamheids
campagne. Naar „United Press" verneemt, zou
Gandhi van plan zijn opnieuw een campagne
van burgerlijke ongehoorzaamheid te organi-
seeren.
Verder meent men te weten, dat Gandhi het
plan heeft opgevat, zich schriftelijk tot den
onderkoning te wenden met het verzoek hem
weer in de gevangenis te willen zetten. Tevens
zou hij in dit schrijven zijn dank uitspreken
voor de drie maanden van vrijheid, waarvan
hij heeft mogen genieten.
MÜNCHEN, 13 Juli (V.D.). De Beiersche mi
nister van Justitie wijst er in een bekendmaking
op, dat volgens de Duitsche uitleveringswet het
geven van hulp in strafzaken jegens buiten-
landsche staten slechts mogelijk is bij weder-
keerigheid.
De waarborg voor wederkeerigheid acht de
minister evenwel t.a.v. Oostenrijk met name öy
politieke misdaden met het oog op de huidige
spanning niet meer aanwezig. Hiermede moet
in de toekomst bij de behandeling van Oosten
rijksche verzoeken om aanhouding en uitleve
ring rekening worden gehouden. De minister
bepaalt, dat tegenover Oostenrijk een uitleve-
rings-„Sperre" moet worden toegepast. Hij be
houdt zich de beslissing van geval tot geval
voor.
WEENEN, 13 Juli. (Reuter). Aartshertog Ot
to van Habsburg is peetoom geworden van een
drieling, kinderen van een Weenschen arbeider.
Honderden monarchisten wachtten in stroomen
den regen voor de kerk van den H. Antonius
van Padua te Weenen, toen Aartshertog Otto's
vertegenwoordiger de functie van peetoom waar
nam.
De kinderen kregen de historische Oostenrijk
sche namen Otto, Karl en Franz. De vader is
lid van de monarchistische partij van werk
lieden en boeren, genaamd de „IJzeren Ring".
De drieling kreeg een assurantiepolis, krach
tens welke elk der kinderen op 20-jarigen leef
tijd 250 gulden krijgt.
Geopend tot 12 uur
IL
Hoogste stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 746
Vorige stand: 752