r
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel
■Sr-
Plaats dan een „Omroeper11
voor 75.000 gezinnen.
Wh_
Bloedige gebeurtenissen in Irak
LIJDEN DER CHRISTELIJKE
MINDERHEID
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1933
1
BB
Irak te vroeg vrij?
s i i« t mm m i l ff i ft?
OP HET TERRAS van ..Seinpost" te Scheveningen is Donderdag een concours
de carrosserie gehouden voor luxe-, bestelauto s en luxe-autobussen. Voor
dit concours bestond van deskundige zijde veel belangstelling.
DE ST. JOZEF-STICHTING voor ouden van dagen te Hillegom bestaat 25 jaar,
welk zilveren jubileum Zaterdag herdacht werd. Een groep/ufo van het bestuur
met verplegend personeel en zusters.
„De Volkenbond is verplicht
spoedig doeltreffende
maatregelen te
nemen
BOEKBESPREKING
WALDFRIEDE, Ivans
Bruna, Utrecht.
FOTOREPORTAGE
«ifr ,J'i" i
s
OP DOORREIS van Londen naar Malmö, arri
veerde Donderdagmiddag Prinses Ingrid van
Zweden per vliegtuig op Schiphol, waar aij
korten tijd vertoefde. De Prinses na aankomst
op het vliegveld.
DE DEELNEMERS aan de Paedagogische
WeeK hebben een excursie gemaakt naar
kasteel Bouvigne te Ginneken. V.l.n.r. s
prot. dr. Frencken, baron van Wijnbergen,
proi. dr. Gsocsens en pater Albettus uit
Udenhout.
MODERNE ZEEPBERE1D1NG. Een kijkje in de zeepfabrieken der N.V.
Zeepfabrieken „Het Anker" v.h. gebr. Dobbelman te Nijmegen, waarvan
het tweehonderdjarig bestaan Zaterdag herdacht wordt.
DE EERSTE PAAL voor het nieuwe
bassin van de zweminrichting aan den
Heilige weg te Amsterdam is Donderdag
geslagen.
W! iüs
HOE MEN TWEEHONDERD JAAR GELEDEN
ZEEP MAAKTE uit planten-asch en olie. Een
aardige penteekening, die de primitieve werk
wijze duidelijk demonstreert.
SIR EDMUND ALLENBY,
de uit den wereldoorlog
bekende Engelsche veld
maarschalk, vertoeft op het
oogenblik te Berlijn.
Tragische gebeurtenissen vestigen de aan
dacht van de beschaafde wereld op de primi
tieve Christenen, die in de streek van he oude
Assyrië wonen, tegenwoordig beter bekend on
der den naam van Mossoel. Het is niet voor
de eerste maal dat deze Chaldeo-Assyriërs van
óch doen spreken. Gedurende en sinds den
grooten oorlog hebben zij bij herhaling moei
lijke dagen gekend en thans is onder hen in
hun eigen land een slachting aangericht door
hun erfvijanden, de Koerden en de Arabieren.
Het is plicht van de Westersche mogendheden
deze lieden niet aan hun droevig lot over te
laten. Europa heeft zich wel het lot der Ar
meniërs aangetrokken, die jarenlang de slacht
offers der Turken zijn geweest Er is geen en
kele reden dezen Assyriërs de belangstelling
te onthouden, waarop zij, zoo goed als de Ar
meniërs, recht hebben.
Dat de ethische en religieuze minderheid tot
dusver niet meer de aandacht getrokken heeft
is eensdeels aan onwetendheid te wijten, an
derdeels aan het feit, dat zij tot voor korten
tijd nog Britsch mandaatsgebied bewoonden,
zoodat in de eerste plaats Engeland voor het
welzijn der Chaldeo-Assyriërs de zorg droeg.
Een zekere verwarring is 0°^ gesticht door
de omstandigheid, dat men van deze Christe
nen in Hoog-Mesopotamië steeds als van „As
syriërs" gesproken heeft zij noemen zich
zelf Soerayi terwijl zij eigenlijk Nestorianen
zijn, dat wil zeggen, aanhangers van een dier
vormen van Christendom, die in het begin der
vijfde eeuw in Byzantium een tijd van bloei
beleefde en die thans nog slechts bestaat in de
bergstreek ten Noorden van Mossoel en
het Perzische gebied in de omgeving van het
Oermia-meer. Nestorius, die van 428 tot 431
patriarch van Konstantinopel was, kan als de
stichter dezer secte beschouwd worden. Het
bestek van dit artikel laat niet toe uit te
weiden over Nestorius' dogmaische opvattin
gen, noch over de lotgevallen, die de aanhan
gers van zijn leerstellingen in den loop der
eeuwen beleefden. Slechts zij gemeld, dat de
moderne Nestorianen Christenen zijn, die, ten
getale van ongeveer 70.000, thans het nieuwe
koninkrijk Irak bewonen en wel voornamelijk
het Noordelijk deel, het vroegere villayet Mos
soel. Katholieke missionarissen uit Syrië zijn
er in de 18e eeuw in geslaagd een deel der
Nestorianen in den schoot der Kerk terug te
voeren, maar een ander deel van deze oude
Byzantijnsche secte is onafhankelijk gebleven.
Deze onafhankelijkheid heeft den Nestorianen
weinig voordeel bezorgd. Zij zijn herhaaldelijk
aangevallen door de Koerden, die den steun
der Turken achter zich wisten, maar niette
min hebben zij zich in sommige districten, b.v.
in dat van Tiyari, waar zjj de meerderheid be
zitten. weten te handhaven. Zij leven van
veeteelt en een beetje landbouw. Tegenover
vreemdelingen betoonen zij zich uiterst gast
vrij. Zü gehoorzamen aan een patriarch, Mar
Shimoen Heer Simeon die tegelijkertijd
de wereldlijke en de geestelijke macht uitoefent,
juist als in den ouden Kanaanitischen tijd. In
1916 was het volkje door de Koerden bijna
uitgeroeid; 10.000 Nestorianen werden toen op
de wreedste wijze vermoord en deze pogroms
hebben zich daarna op kleinere schaal meer
dan eens herhaald.
Tijdens den grooten oorlog hebben de Assy-
ro-Chaldeeërs niet zonder geestdrift aan de
zijde der Engeischen gevochten. Dat kan niet
verwonderen. Van de Engeischen toch ver
wachtten zij bevrijding en bescherming. De ver-
wachtigen der ongelukkige Nestorianen zijn.
sinds de oorlog een einde nam, evenwel her
haaldelijk teleurgesteld. Zü hadden er op ge
rekend zich het Zuidelijk deel van het district
Hakkiati te zien toegewezen en het kan den
Volkenbond zeker als een ernstige fout worden
aangerekend, dat dit gebied ten slotte bij Tur
kije werd ingedeeld.
Dat is evenwel niet alles. Toen in 1931-'32 te
Geneve de neerlegging van het Britsche man
daat over Mesopotamië en de stichting van een
koninkrijk Irak aan de orde waren, vroegen
de Chaldeo-Assyriërs bij herhaling om auto
nomie en, voor t minst, om waarborgen voor
hun vrijheden. Hun patriarch, die thans een
ontwikkelde jonge man is, begaf zich in per
soon naar de oevers van het Meer van Genève.
Maar de regeling, die ten slotte getroffen werd,
was de gebeurtenissen hebben het bewezen
een ongelukkige. Irak is een koninkrijk ge
worden en thans lid van den Volkenbond, maar
de religieuze minderheden worden in dit Mu-
selmansche rijk hoogst onvoldoende beschermd.
Toen in Juni van dit jaar Koning Feisal zich
naar Londen begaf, werd hij in de Britsche
hoofdstad met alle aan zgn rang verschuldigde
eerbewijzen ontvangen. Te zelfder tijd begaf
Mar Shimoen zich naar Bagdad om met de
regeering van Irak te beraadslagen over de
modaliteiten van de te Genève voor de ethische
en religieuze minderheden getroffen regeling.
De onderhandelingen leidden tot niets en de
regeering van Irak deinsde er niet voor terug
den patriarch gevangen te nemen onder voor
wendsel, dat hij geweigerd had den eed van
trouw aan den koning af te leggen. in feite
de chef der Christelijke Chaldeo-Assyriërs
erkend, dat zijn volkje geen zelfstandige natie
zou kunnen vormen, maar met recht had hij
op de verleening van deugdelijke garanties
aangedrongen. Hij verlangde niet alleen, dat
zijn volk in een bepaald gebied zou kunnen
blijven leven, maar vroeg ook waarborgen tegen
mogelijke aanvallen van de Koerden wier on
verdraagzaamheid er in den loop der jaren
niet minder op geworden is. De regeering van
Irak wilde daarentegen de Chaldeo-Assyriërs
verspreiden en de waarborgen van veiligheid,
die zij gaf, waren, naar de meening van den
patriarch, te eenenmale onvoldoende.
De tijding van de gevangenneming van hun
leider bracht onder de Nestorianen natuurlijk
groote beroering en ongerustheid te weeg.
Tegen den 15en Juli trok een troep van onge
veer 1300 a 1500 gewapende Chaldeo-Assyriërs
over den Tigris en begaf zich naar het onder
Fransch mandaat levende Syrië met het klaar
blijkelijk doel voor de achtergebleven vrouwen
en kinderen nieuwe woonplaatsen te zoeken,
waar van de Koerden niets meer te vreezén
zou zijn. De daarop gevolgde tragische en
bloedige gebeurtenissen zijn nog niet geheel
opgehelderd. Het schijnt dat een troep van 300
of 400 gewapende Assyriërs op den terugweg
Iraksche troepen heeft ontmoet en dat daarop
een gevecht is geleverd, waarin de rebellen"
natuurlijk het onderspit hebben gedolven. Als
gewoonlijk hebben de Koerden zich daarop in
de zaak gemengd met het zeer natuurlijk ge
volg. dat verscheidene Assyrische dorpen in
brand gestoken zijn.
De zaak heeft vooral in Engeland, voor welk
land de zwaarbeproefde Assyriërs met geest
drift en volharding gestreden hebben, een
uiterst pijnlijken indruk gemaakt. Men geeft
er zich in Engeland rekenschap van, dat deze
betreurenswaardige gebeurtenissen zeker niet
zouden hebben plaats gehad, als Engeland het
mandaat over Mesopotamië niet had neerge
legd en men vraagt zich terecht maar te
laat af of Irak niet te vroeg onafhankelijk
is verklaard en of dit Jaand deze Muselmansche
staat, wel voldoende doordrongen is van de
plichten, die op een Volkenbondslid rusten.
Lord Cecil verklaarde dezer dagen, dat de Wes
tersche wereld thans wel tot de slotsom moet
komen, dat het voor Mohammedanen psycho
logisch onmogelijk is Christenen te regeeren.
Als Irak zich van zijn beschérmingsplichten
ten aanzien der minderheden niet beter kan
kwijten is er alle reden dit land opnieuw onder
mandaat te stellen.
De regeering van Irak tracht door middel
van ministerieele verklaringen en mededeelin-
gen aan de pers de zaak zooveel mogelijk te
vergoelijken. Volgens de berichten uit Bagdad
treden de Iraksche troepen thans als bescher
mers der Chaldeo-Assyriërs op. Dat neemt niet
weg, dat dit muisje in Genève nog een staartje
hebben zal. Dat Bagdad tegenover deze Chris
tenen, die het „rebellen" noemt, in zijn plicht
te kort geschoten is, staat vast. De Volken
bond kan niet anders doen dan den Nestoria
nen thans eindelijk de waarborgen geven, die
zü zoo lang te vergeefs hebben gevraagd Het
excuus van onbekendheid met den feitelijken
toestand houdt thans geen steek meer.
MISSA DIALOGICA, door J. Brink
man, pr. Drukkerij Verdonk,
Amsterdam.
Er is alle reden voor, de aandacht van het
Katholieke volk te vestigen op een kleine, maar
belangrijke, eenvoudige, maar keurige uitgave,
welke tot titel draagt: „Missa Dialogata" als
voorbereiding en dankzegging bü de algemeene
H. Communie der Mariacongregatie, door J-
Brinkman, kapelaan O-L. V. Rozenkrans te Am
sterdam.
De uitgave is van de drukkerü Verdonk, Ruys-
öaelstraat 26, Amsterdam.
Een blüde boodschap, dit boekje van 32 blad-
züden bü het publiek entrée te mogen bezorgen.
Er zgn verschillende middelen, om de H. Mis
dichter tot het volk te brengen en het volk dich
ter tot de H. Mis; cursussen en conferenties,
missaalgebruik, volkszang enz.
Een dier middelen is ook de gedialogeerde
Mis; nog betrekkelük weinig gebruikt is de Mis-
a dialogata toch zeer bevorderlük voor 'n beter
begrip, een dichter zich aaneensluiten, een beter
beleven van het Offer der H. Mis.
Voor de velen, voor wie de gedialogeerde Mis
nog een onbekende zaak is, eerst een korte uit
lag: de Missa dialogata is 'n wüze van bü wonen
van een stille, gelezen H. Mis. De geloovigen
vormen twee koren, die onder leiding van een
voorbidder, de Misgebeden in de moedertaal
meebidden en wel luid, in zooverre de rubrieken
zich hiertegen niet verzetten.
Zoo geeft althans kapelaan Brinkman in zijn
bovengenoemd boekje den vorm aan zijn Missa
dialogata.
Het gezamenlük luid bidden brengt van zelf
mee de noodzakelijkheid, een keuze uit de Mis
gebeden te doen; dat behoeft nog geen verlies
te zijn, menig geloovige zou er bü winnen, wan
neer hü in het volgen der H. Mis, zich niet ver
plicht achtte, juist alle gebeden mede te bidden.
De Latynsche taal is korter en kernachtiger dan
de onze, de priester is ter wille van de geloo
vigen gebonden aan tgd, het zoeken in het mis
saal is voor de geloovigen zonder groote routine
tijdroovend; vandaar de meermalen vernomen
klacht, dat men den priester aan het altaar
maar zoo moeilük kan bijhouden. Daar komt
voor de Missa dialogata nog bü, dat het luid
bidden der geloovigen van zelfsprekend meer tüd
vraagt dan het stille gebed van den priester.
Kapelaan Brinkman is er wel in geslaagd,
een goede keus met zgn tekst te doen, we zou
den ze kunnen noemen een verkort Misfor
mulier, waarin de hoofdgedachte van het of
fer; het Offer van Christus en van ons aan
4e Allerheiligste Drieëenheid in minder woor
den toch zeer goed is vervat.
Ook het rythme der wisselgebeden is zeer
gelukkig, wat een ordélgk samenbiaden bevor
dert.
De uitgave is bedoeld als voorbereiding en
dankzegging voor en na een gezamenlijke H.
Communie; daarom doet de samensteller het
boekje sluiten met de liturgische gebeden ais
dankzegging na de H. Mis. Ook het Kruisge
bed is niet vergeten, wat bü menige missaal
uitgaven wel het geval is. De akte van toewij
ding aan Maria herinnert ons er aan, dat het
boekje voooral is samengesteld voor leden der
Mariacongregatie; vandaar ook, dat schrijver
voor de veranderlijke Misgebeden het formulier
van de Mariamis heeft gekozen. Een gedialo-
geerd Te Deum sluit het geheel.
Vermelden we nog, dat bü de samenstelling
overleg is gepleegd met de bekende Liturgisten:
de pastoors Beukering en Hoosemans.
De Congregaties zgn prachtige kernen in het
parochieele leven, ook om het liturgisch mede
leven der geloovigen te bevorderen: een heer-
lük onderdeel van het tweede Congregatie-
ideaal; het apostolaat. Daarom wensch ik van
heeler harte, dat deze handleiding van kape
laan Brinkman ook tot vele andere Congrega
ties haar weg zal vinden.
Een prachtboek je, van groot nut!
L. BEUNE, Pr.
DE ONZICHTBAREN, Ivans.
A. W. Bruna, Utrecht.
Zoo vangt Ivans dan een derde serie aan! Het
is kras. Hg schgnt onuitputtelgk. En deze No. 1
van de derde serie mag er zün ook! Hü is een
voudig en glad geschreven maar zeer vernuftig
en glashelder ten slotte. Een doodonschuldige en
karakteristieke detectief van Ivans. Hü heeft zün
eigen talent en dat talent is blükbaar groot, nie
mand doet hem dat na.... zün 25e detectief en
weer een hèèl nieuwe!....
DE FANTAST, Edw. Wallace.
A. W. Bruna, Utrecht.
Alweer een knap in elkaar gezette schijnbaar
totaal onsamenhangende geschiedenis, maar die
ten slotte door de vinding van Wallace één ge
heel wordt, Dit boek grenst aan het spookachtige
en toch bg slot van rekening is de oplossing
eenvoudig en afdoend. In zgn genre is het wel
wat héél erg. Het boeit echter en bevredigt
ook wel, behalve dan die vlucht van Harlow.
zijn laatste „grap"....
HET BROMO-RAADSEL, Paul
Jörgen. A. W. Bruna, Utrecht.
Dit is voor volwassenen een mooi, prettig lees-
^boek; de knoop is zeer verborgen en de ont
knooping dan ook verrassend. Jörgen vertelt
aangenaam en de Indische, lokale toestanden
geven het boek een heel eigenaardig karakter.
Het boek is No. 1 eener serie. No. 2 kome snel.
VIVANTI'S TERUGKEER, Sydney
Horier. A. W. Bruna, Utrecht.
De groote misdadiger Vivanti was ontsnapt,
een vorig boek van Sydney Horier had het ver
haald. Hg keert terug in andere gedaante, listig,
wreed, beschikkend over duivelsche middelen.
Toch komt hg nu ten val. Een zeer spannend
boek, toch hier en daar wel wat erg toevallig.
IN DE GREEP VAN HET NOOD
LOT, Sydney Horier A. W.
Bruna, Utrecht.
Venetia maakt als mannequin een heel vreemd
avontuur mede, nadat ze in schurkenhanden
viel. Gelukkig redde Weverton haar en hoefde ze
geen keizerin van Caronie te worden. Dat viel
nog mee. Een spannend verhaal.
A.W.
Dit is no. 2 van de nieuwe G. G. Serie en de
oude, maar de nog frissche Ivans heeft in dit
boek zgn vernuft op dezelfde prettige wgze doen
spelen als in zgn talrijke vorige. „Waldfriede",
is allesbehalve een „vredeoord", integendeel, en
de schrandere en wakkere G. G. vertelt er de
griezelige geheimen van.
AVONTURIERS, Ivans A. W.
Bruna, Utrecht.
Jhr. van Panhuyzen ontraadselt met behulp
van den Schotschen inspecteur Mac Kenna een
troepje avonturiers, dat op zeer eigenaardige
manier een hotel onveilig maakte; die van Pan
huyzen is bg G.G. in de leer geweest!
F. HENDRICHS S.J.
VIJF MINUTEN PREEKJES door
Pater H de Greeve S.J. N. V.
Drukkerij „De Spaamestad",
Haarlem.
Het is ongetwgfeld een goede gedachte der
uitgeefster geweest de bekende preekjes van
Pater H. de Greeve S.J., die wekelüks in de
Katholieke Illustratie verschünen te bundelen,
zoodat men ze bg tüd en wgle nog eens kan
naslaan.
De preekjes zgn saamgevoegd in de volgorde
van het Kerkelük jaar, zoodat zg voor eiken
Zondag toepasselijk zijn en dus dienstig om
ofwel te rvoorbereiding van den Zondag of op den
dag zelf ter verdieping van de ware Zondags
stemming te worden gelezen.
Om de frissche gedachten en den pittigen stgl
waarin zij zün vervat zal dit boekje dat een
handig en fraai aanzien verkreeg zeer zeker in
vele handen komen, vooral in die van hen, die
door de beslommeringen van dezen tijd weinig
gelegenheid hebben zich lang bezig te houden
met de dingen die des Hemels zgn.
PARCIVAL, door Marie Koenen.
Uitg.: N.V. Drukkerij „De
Spaamestad", Haarlem.
In dezen derden druk op zichzelf reeds
een aanbeveling geeft de bekende schrijfster
Marie Koenen, op een der titelpagina's zelf de
bedoeling van dezen herdruk aan: „Toegewijd
aan „De Graal", herleefd in Holland".
Deze oude Graal-sage in een nieuw kleed ge
stoken, zal aan de jonge jeugdbeweging een
ideaal voor oogen houden en bü haar zeker
een gretig onthaal vinden, terwül ook de velen,
die met haar sympathiseeren, niet na zullen
laten kennis te nemen van den inhoud van dit
boek.
„ZITCHKA", door Philine. Van
Holkema Warendorf, Amster
dam.
Zitchka is een Braziliaansch negerinnetje,
oorspronkelük in dienst bg een Hollandschen
planter, doch later als kind aangenomen. Zg on
derscheidt zich door een zacht karakter en een
vastberaden wil om zich zoo te bekwamen, dat
zü later iets zal kunnen doen voor haar nog in
onwetendheid levende rasgenooten. Hoe ze daarin
slaagt en hoe haar voorbeeld tevens aansteke-
lgk werkt cj haar blanke pleegzusje, wordt in
dit door Rie Reinderhoff geïllustreerde verhaal
op zeer leesbare wgze geschreven.
Voor oudere meisjes een boek, dat zij heel
moert zullen vinden.
t Boek geeft een aardigen kgk op het Brazi-
liaansche leven en de lezeressen krijgen tal van
tröuw-vertaalde Portugeesche woorden onder de
oogen; ook kunnen zg in den geest een reis
meemaken van Brazilië naar Europa, een tocht,
die niet op ieders program voorkomt.
„BORRELFARADE" door Upton
Sijiclair, vertaling van Joh. Kui
per, Arbeidspers, Amsterdam.
D Socialistische Amerikaan Upton Sinclair
beschikt over een vinnig, vengnige, meedoogen-
looze en sarcastische pen en als zulk een schrij
ver een onderwerp aanroert als dat van het
drankmisbruik, dé drankellende en den drank
smokkel zou men een prachtig pleidooi voor de
drankbestrijding hebben kunnen verwachten.
Hoe anders is 't uitgeloopen. „Borrelparade"
een meer dan vgfhonderd bladzijden lellend
boek, is voor meer dan de helft en dat is
nog al wat vrijwel onleesbaar. Uitweidingen,
langdraderigheid en overvloedige om niet te zeg
gen overbodige scheldpartijen en hatelijkheden
maken het lezen eerder tot een zwaar karwei
dan tot een genot en voor een tendenz-roman
is dit nu juist niet voordeelig.
"Wü twijfelen dan ook of Uptom Sinclair met
zün boek één dronkaard zal bekeeren of één
zieltje winnen zal voor de drankbestrijding,
waarvan de aanhangers door den schrijver zoo
zielig en met zoo weinig echt ideëele bezieling
zgn geschetst, dat men er büna toe komen zou
het eerder te houden met „de slachtoffers" van
den drank dan met de bestrijders ervan.
Voor degenen die een inzicht willen krggen
hoe het in sommige Amerikaansche kringen
toeging ondanks of laten we zeggen dank zü
het drankverbod, welks opheffing het boek er
niet actueeler op doet zün, en die tegen een
stootje bestand zijn Sinclair's taal is niet
altüd even gekuischt valt uit Borrelparade"
wel iets te leeren.
Doch ook dit is slechts betrekkelük, want
merkwaardig genoeg zün alle drinkers in het
boek rijken en gegoede middenstanders en ver
neemt de lezer niets omtrent het uit sociaal
oogpunt toch veel belangrijker drankgebruik
door het volk.
t Schijnt echter dat Sinclair vooral de rijken
heeft willen treffen, de rgken en de hooge re-
geeringspersonen, die er, de oud-presidenten
Harding, Coolidge en Hoover niet uitgezonderd^
duchtig van langs krggen.
De hoofdstukken over den dranksmokkel en
zgn bestrijding zün het lezen waard, ook al
hebben ze dan aan actualiteit ingeboet, maar zü
kunnen toch niet het heele werk „ophalen" en
tot begeerenswaardige lectuur maken.
Over enkele opvattingen en ook om de rauw»
schrijfwüze van den auteur zg het in elk geval
voor volwassenen voorbehouden.
De vertaling laat hier en daar te wenschen
over. Woorden als Santa Claus onvertaald laten
mag een kenner van de Engelsche taal niet
overkomen. En zoo is er meer.
