Stadsnieuws
Een opstand
in Catalonië
FORD
ZATERDAG 26 AUGUSTUS
In de dagen van de
Richelieu
SLAGER
GEHEIME DISTILLEERDERIJ
ONTDEKT
RAADHUISBESLUIT VER-
NIETIGD
Betreffende een verzoek-Joosten
VERKEERS-ONGEVALLEN
Op den Heerentoeg
DE HEER A. J. LOERAKKER
Zestig jaar
INLEVERING VAN BLOEM
BOLLEN
Laatste gelegenheid
DAMMEN
HAARL. R.K. DAMBOND
De bekerwedstrijden 2e en 3e klas
CRICKET
Van Elk-comb.R.K. Lyceum
VOETBAL
P.E.C.-Stormvogels
KinbeimV.S.V.
UIT DEN OMTREK
BLOEMENDAAL
HEEMSTEDE
HAARLEMMERMEER
ZANDVOORT
MOEDER EDUARDA
„De JoocUche Middenstander" in
Duitschland verboden
Arrestant trachtte het toestel te
vernielen
Met ernstige verwonding bekocht
Reeds eenigen tijd was het aan de politie te
Santpoort bekend, dat zich ten huize van den
heer Memelink, Hoofdstraat 317 aldaar een ge
heime distilleerderij moest bevinden.
Vrijdagmiddag omstreeks half zes achtte
men den tijd gekomen om in te grijpen.
Juist toen de heer M. zich met een luxe-auto
van huis wilde begeven werd hij door de politie
aangehouden.
In den auto bevond zich een drietal mand-
flesschen, gevuld met sterken drank. Voor dit
ongedekt vervoer van spiritualiën werd de
heer M. geverbaliseerd. De auto werd in be
slag genomen.
Hierna deed men een inval in de woning.
Op een bovenkamer vond men een complete
installatie, noodig om jenever te stoken. Nu
M. zich betrapt zag, trachtte hij het toestel
te vernielen, door er petroleum over te gieten
en het peilglas stuk te slaan. Hij verwondde
zich daarbij zóó ernstig, dat de politie hem per
motor naar dr. De Groot moest brengen, waar
hy werd verbonden.
Een groote hoeveelheid drank, ongeveer 300
liter, werd in beslag genomen.
Ook hiervoor werd M. bekeurd; eveneens
voor het in werking zijnde toestel.
Per vrachthauto werd al het materiaal via
IJmuiden naar Amsterdam vervoerd.
Voor de ambtenaren was dit een lang ver
wachte goede vangst.
In het Staatsblad is opgenomen een K. B.,
waarbij wordt vernietigd het besluit van den
raad der gemeente Haarlem, van 12 April j.l.
tot inwilliging van het verzoek van het raadslid
Joosten om aan B. en W. vragen te stellen om.
trent de weigering door den burgemeester tot
het geven van verlof voor het houden van een
optocht op Zaterdag 1 April 1933, aangevraagd
door het bestuur van de Federatie Haarlem van
de S.D.A.P., welke optocht was bedoeld als een
reclame in verband met de verkiezingen voor
leden van de Tweede Kamer.
De Kroon overwe'/ hierbij, dat de toegesta
ne vragen niet betreffen het door het college
van B. en W. gevoerde bestuur van de huishou
ding der gemeente en dat de raad, door toe
stemming te verleenen tot het stellen van be
doelde vragen, heeft gehandeld in strijd met
de gemeentewet.
In de periode, voorafgaande aan de verkie
zingen voor de Tweede Kamer, werden van
communistische en socialistische zijde in den
Haarlemschen gemeenteraad herhaaldelijk in
terpellaties gericht tot den burgemeester over
het toestaan van optochten, vergaderingen, enz.
in het algmeen over zijn beleid als hoofd der
politie.
De burgemèester weigerde telkens, op die in
terpellaties te antwoorden omdat hij als hoofd
der politie geen verantwoording schuldig lijf
aan den gemeenteraad.
De heer Joosten probeerde toen een nieu
wigheid en interpelleerde niet den burgemees
ter als hoofd der politie, maar het college
van B. en W. in zijn geheel.
Een zeer kleine meerderheid in den raad
stond de interpellatie van den heer Joosten
toe, ondanks de waarschuwing van den burge
meester, dat hij den raad in dezen onbevoegd
achtte en van een eventueel besluit bij de Kroon
in beroep zou gaan. Het thans afgekomen Kon.
besluit bevestigt de opvatting van den burge
meester, dat ook een interpellatie op de wijze
zooals de heer Joosten die wenschte in te klee-
den, in strijd met de wet is.
Op den Heerenweg had een eenigszins gecom
pliceerde aanrijding plaats. Op de rechterzijde
van den weg stond een auto stil. Uit de rich
ting Bennebroek kwamen een motorrijder met
duopassagier en een andere auto. De bestuurder
van den auto wilde den motorrijder voorbij rij
den, hetgeen door den motorrijder niet werd
opgemerkt. De motorrijder haalde naar links uit
om den stilstaanden auto te passeeren en tege
lijkertijd haalde ook de bestuurder van den rij
denden auto naar links uit, doch blijkbaar niet
Voldoende, want het motorrijwiel kwam in aan
raking met dien auto, met het gevolg, dat de be
stuurder van het motorrijwiel kwam te vallen,
alsmede de duorijder en beide schaafwonden be
kwamen.
De heer A. J. Loerakker mocht ter gelegen
heid van zijn 60sten verjaardag heden tal van
geïukwenschen ontvangen, o.a. van Z. H. Exc.
den Bisschop van Haarlem, Z. Exc. prof. dr.
J. R. Slotemaker de Bruine, minister van So
ciale Zaken; mr. P. J. M. Aalberse en ver
schillende andere leden der Tweede Kamer;
voorts van besturen van R.K. Kiesvereenigin-
gen en afdeelingsbesturen van den R.K. Land-
arbeidersbond en van andere vcfeenigingen.
De Ned. Bloembollenkweekers Centrale maakf
bekend, dat de bloembollenbedrfjven, welke nog
niet gehel voldaan hebben aan de inlevering
van hyacinthen, tulpen en narcissen, zooals
deze zijn voorgeschreven door genoemde cen
trale, hieraan te hebben voldoen op A. voor
Zuid-Holland, Noord-Holland beneden het
Noordzeekanaal Dinsdag en Woensdag 29 en 30
Aug. 1933 en B. voor Noord-Holland boven het
Noordzeekanaal Donderdag en Vrijdag 31 Aug.
en 1 Sept. 1933. Zij wenscht er uitdrukkelijk
op te wijzen, dat op bovengenoemde data een
laatste gelegenheid wordt gegeven, terwijl bfj
de betreffende bedrijven als in gebreke kunnen
worden beschouwd en doordoor export- en
teeltvergunning worden geweigerd. .Dit betreft
alleen de bedrijven, welke nog niet op tijd
aan de voorgeschreven inlevering voldeden, dus
geen nieuwe inlevering hyacinten, tulpen, zoo
wel als narcissen kunnen worden ingeleverd.
De inlevering moet plaats hebben aan de
bekende adressen.
Evenals de le klas, zullen ook de bekerwed
strijden 2e klas op Vrijdag 1 September in het
clubgebouw van St. Bavo aan den Heerenweg
te Heemstede aanvangen.
In laatstgenoemde klas nemen 12 spelers
deel. Deze wedstrijden staan onder leiding van
W. van Leeuwen. Ook hier zal de huidige be
kerhouder J. Bosse, zijn titel niet verdedigen.
Zooals bekend, mag worden verondersteld, is
dit in de le klas eveneens het geval en wel
met de T. E. P.'er P. Hollenberg. Beide spe
lers laten hun kansen tot het behoud van den
beker hierdoor verloren gaan.
Wat de 3e klas betreft, hiervoor hebben zich
het grootst aantal deelnemers gemeld, en wel
20. Hiervan zijn 2 groepen gevormd, ieder uit
tien deelnemers bestaande. Groep A heeft tot
wedstrijdleider P. Hollenberg gekregen. De wed
strijden van deze groep vangen aan op Maan
dag 4 Sept. in het clubgebouw van T. E. P.
aan de Jansstraat.
Tot wedstrijdleider van groep B is benoemd
J. Stevens. Voor deze groep vangen de wedstrij
den op Zondag 3 September aan en wel ver
moedelijk te Noordwijk in het R. K. Vereni
gingsgebouw aldaar.
Clubkampioenschappen
„Haarlemsche Damclub"
De wedstrijden om de clubkampioenschap
pen 19331934 der „Haarlemsche Damclub"
zullen op Maandagavond 4 September een aan
vang nemen.
Hiervoor bestaat dit jaar bijzonder groote
belangstelling en het aantal deelnemers over
treft alle voc inde jaren.
Reeds nu hebben circa 60 spelers ingeschre
ven.
Het R. K. Lyceum wint den toss en verkiest
batten. Reeds op den eersten bal van den wed
strijd valt een wicket en met groote regelmaat
blijven de palen duikelen. Op 42 komt het
einde van de Lyceum-innings. F. Gustenhoven
24 not out. Bowlingcijfers: F. v. Elk 813, S.
Struijk 116, M. Kruift 11, Muller Brakel
0—6.
De v. Elk-comb. brengt er nog minder van
terecht en voor 36 is het gedaan. Muller Bra
kel 12. Bowlingcijfers: F. Seveke 413, en
F. Gustenhoven 419.
v. Elk hierna zijn kans op de 2de innings pro-
beerend weet thans voor 48 het Lyceum weg te
krijgen. F. Gustenhoven 14. Bowlingcijfers: F.
v. Elk 3—18, S. Struyck 5—16, M. Kruiff 2—7,
Muller Brakel 01.
Hierna maakte de v. Elk-comb. 66 voor 7
wickets, zoodat ze den wedstrijd won met 12
runs en 4 wickets. F. v. Elk 15, A. Wille 13, M.
Kruiff 15, Th. Kruit 11.
Bowlingcijfers: F. Seveke 318, F. Gusten
hoven 230, P. v. d. Vlugt 113.
Stormvogels speelt Zondag met het volgende
eiftal een vriendschappelijken wedstrijd tegen
P. E. C.:
De Waard
Haak Jr. Koster
Feyen Prins v. d. Velde
v. d. Steen Groeneveld Schoorl v. Rooden
De Waard.
In Van Gelders Sportpork speelt V.S.V. mor
genavond een wedstrijd tegen Kinheim.
V. S. V. komt als volgt uit:
v. d. Wint
Van Zutphen v. d. Griendt
Den Boer de Koning Michel
Wolf Jr. v. d. Lugt Wolf Sr. Sterk Hillekamp
Gevonden voorwerpen Gevonden en terug
te bekomen bijP. E. van der Werff, Brederode-
.weg 61, Bloemendaal, een beschadigd jongensrij
wiel. Kleverparkweg 18 Haarlem: een dames
halskettinkje. Schaper, Lonbar Petrilaan 24
Overveen, een poesje. Meijer, Duinvliedspad 3,
Haarlem, een handschoen. Zwiersen, Duinlust-
parkweg 6, Bloemendaal, tien postzegels. H. v.
,d. Werf, Kleverlaan 4, Bloemendaal, een R. K.
Kerkboekje. Van Eek, Indischestraat 7, Haar
lem, een grijs colbertjasje. Postkantoor Over
veen, een portemonnaie met inhoud. J. Altena,
Stolberglaan 7, Aerdenhout, een duif gemerkt
31 - Fu. 1131 - N. U. R. P. Kennel Haerlem, 'n
jonge hond. Portier Hotel „Duin en Daal", Bloe
mendaal, een rijwielplaatje. G. Bijster, Lange
Heerenstraat 14, Haarlem, een kindermantel
tje. Van der Veldt, Duinlustweg 4, Overveen,
een ring met sleutels. Nieuwenhuis, Zandvoor-
terweg 153, Aerdenhout, een lederen tabakzak.
Hellewaard, Heuvelweg 4, Bloemendaal, 'n kin
derschoentje. G. J. Bruning, Oranjeboomstraat
173rood, Haarlem, een kinderjasje. D. Dijkgraaf,
Pieterstraat 137, Delft, een gladde gouden ring.
Aan den Politiepost te Aerdenhout: een heeren
een vZdt a-lZ shrdlu cmfwyp shrdlu shrdl dd
schoen. Aan den Politiepost Noordzeestrand:
een paar badschoenen, een portefeuille met in
houd, een bril. Aan het Bureau van Politie te
Overveen: een kinderbadpak en handdoek, een
bos sleutels, een tafelmes, een paar dameshand
schoenen, een nummerplaat G 90736 en G
45812, een slipover, een badcape, een rywiel-
taschje met inhoud, twee sleuteltjes.
De feesten op Koninginnedag. 31oemendaal
zal op 31 Augustus weder feest vieren ter eere
van den verjaardag van H. M. de Koningin.
De plaatselijke commissies zijn samenge
smolten tot een centraal comité onder leiding
van mr. F. J. D. Theyse, voorzitter van „Bloe-
mendaals Bloei". Voor de verschillende wijken
zijn sub-commissies gevormd.
Te Bloemendaal wordt het feest wederom ge
vierd op het terrein aan den Lagen Duin- en
Daalscheweg, toebehoorende aan den heer Laan.
Hier vindt om 10 uur de opening plaats door
dr. J. Th. Bornwater, loco-burgemeester. Hierop
zal mr. F. J. D. Theyse het woord voeren.
Van 10 tot 12 uur hebben de kinderen feest.
„Sursum" zal gedurende dezen tijd een concert
geven. De spelen worden 's middags voortgezet
en om 4.45 volgt een demonstratie handboog-
schieten van de „Jonge Batavieren" en „Voor
uitgang zfj ons streven". Op de kermis vindt
men dit jaar weer veel attracties.
,,Euphonia" geeft 's avonds een concert in
Overveen.
In het bosch kan men genieten van de con
certen van „Sursum", BI. Gemengd Koor en
jeugd-corps „Sursum", beginnende om 7.20 uur.
Om 10.20 wordt een vuurwerk afgestoken in
Duin en Daal.
In Aerdenhout is er om 10 uur bloemencorso
met gecostumeerden optocht. Namiddag 2 uur
zangdemonstratie door alle kinderen en hierna
kinderspelen. Om 8.30 uur wordt een vuurwerk
afgestoken, waarna een muzikale rondwandeling.
Succes voor de H.O.V. Op het nationaal
zangconcours te Nieuwerbrug behaalde het
Heemsteedsche Gemeengd Koor „Heemsteed-
sche Oratorium Vereeniging" (directeur de heer
H. J. Arisz) met 366 punten een eerste prijs,
benevens een eerste prijs in den Eere wedstrijd,
in welken laatsten wedstrijd een zevental ver-
eenigingen uitkwamen.
Tevens werd de extra prijs behaald voor het
hoogste aantal punten van den dag, terwijl
de heer Arisz den directeursprijs voor dezen
dag werd toegekend.
De H.O.V. promoveerde het vorige jaar naar
de 2e afdeeling, en zal nu in de le afdeeling
uitkomen.
Uitgevoerd werd als verplicht nummer „De
Uil" van Alphctns Diepenbroek en als vrije
nummer „Ellen" van Isr. Olman.
Op 31 Augustus a.s. zal het koor een concert
geven op het Raadhuisplein, waarop beide wer
ken o.m. uitgevoerd zullen worden.
Bloembollenteelt. In verband met de uit
voering van de maatregelen betreffende het
saneeringsplan voor de bollenteelt was de aan
voer ter vernietiging van de hoeveelheden bol
len op de 6 verschillende plaatsen .n Haarlem
mermeer tijdelijk stopgezet.
Naar ons thans wordt medegedeeld kunnen
de nog aangewezen hoeveelheden bloembollen
worden ingeleverd op Dinsdag 29 Augustus as.
by L. J. Mesman, Spieringweg 1190, A .v. d.
Spek, Veldweg bij den Lisserweg en bij W.
Slootweg, Sloterweg 1817 by de Ringvaart en
op Woensdag, 30 Augustus a.s. bij A .v. d.
Spsk, voornoemd, de vuilnisbelt te Nieuw-Ven-
nep en Hoofddorp en by J. C. Gehrels, Spie
ringweg te Vijfhuizen.
Bestrijding van roodvonk en diphtherie.
De Gezondheidscommisie te Haarlemmermeer
besloot in overleg met den heer inspecteur van
de Volksgezondheid dr. J. J. Th. Doyer te Hil
versum om ook dit jaar ter bestrijaing van
roodvonk en diphtherie de schoolkinderen in
deze gemeente, die tot heden niet tegen deze
besmettelijke ziekten zijn behandeld, in de ge
legenheid te stellen zich te laten immunisee-
ren.
Weliswaar is het aantal gevallen van deze
besmettelijke ziekten na den aanvang der in-
munisatie in 1930 zeer belangrijk verminderd,
hetgeen als een mooi resultaat kan worden ge
boekt, maar om de bestryding zoo doelmatig
mogeiyk te doen zijn, is het noodig dat de
daarvoor in aanmerking komende kinderen die
tot heden niet werden ingespoten thans wor
den behandeld.
Het schünt niet overbodig om er nog eens
op te wijzen dat deze immunsatie van geheel
ander karakter is dan de vaccinatie en de kin
deren van de inspuitingen, welke drie keer
achtereen plaats hebben, telkens met een week
tusschenruimte, geen nadeelige gevolgen kun
nen ondervinden.
Door de medewerking van het gemeentebe
stuur is het mogeiyk de behandeling weer ge
heel kosteloos te doen plaats hebben en het is
te verwachten dat vele ouders en verzorgers
van schoolkinderen deze gelegenheid tot toe
passing van den mooien prophilastischen
maatregel zullen aangrypen, teneinde deze
verraderlijke besmettelijke ziekten in het be
lang van hun kinderen zooveel mogelyk te be
perken.
Burgerlijke Stand. Geboren: Dieuwertje,
d. van J. J. Verbeek en E. Verdoes; Jan, z. van
M. van den Bergen en W. Lijesen; Renricus
Josephus, z. van P. J. van Seumeren en M.
A. Jansen; Jan, z. van J. M. elementen en E.
Visser; Gerard, z. van J. Vissers en G. van
Roosmalen; Engelina, d. van H. van Elderen
en W. Trouw; Jacoba, d. van W. Vrüburg en
H. A. Koster; Teunis, z. van T. van Es en M.
van den Oever; Cornelis Pieter, z. van W. Dam
en G. O. Stroomer.
Ondertrouwd: Leendert Bart, 26 j. en Grietje
Gerritje Clasina Verhoeve, 20 j; Willem Kool
bergen, 22 j. en Elizabeth Jacoba van Wal-
steijn, 20 j; Cornelis van der Vlis, 23 j. en Cor
nelia Spelt, 25 j; Hendrik Doeleman, 30 j. en
Elizabeth Johanna van der Linden, 28 j.
Getrouwd: Leonardus Dam, 30 j. en Elisa
beth Brandt, 22 j; Dirk Boer, 22 j. en Bertha
Mittertreiner, 25 j; Jan Dirk Pieter van Gent,
24 j. en Wilhelmina Tensen, 25 j; Willem Boer,
24 j. en Helena Johanna Boogert, 24 j.
Overleden: Lucas Jacob van Rookhuijsen,
77 j., wedr. van W. Kaptein.
Arbeidsbemiddeling De Minister van So
ciale Zaken heeft afgewezen een verzoek van
E. B. Prins alhier, om arbeidsbemiddeling met
winstoogmerk te mogen uitoefenen voor musici
en artisten, daarby overwegende, dat het uit
oefenen van arbeidsbemiddeling door verzoeker
gevaar oplevert voor de belangen van hen, die
zijn bemiddeling inroepen.
jaarvergadering. Vrydag 1 September a.s.
des avonds om 8 uur houdt het Mannenkoor
van „Onderling Hulpbetoon" zün jaarvergade
ring in Ons Huis.
Er zal moeten worden voorzien in de vaca
ture van den voorzitter, daar de heer Keesman,
die zoovele jaren deze functie heeft waargeno
men, door drukke werkzaamheden gedwongen,
daarvoor heeft moeten bedanken.
Flora. De tentoonstelling van de uitgereik
te kweekplantjes van Flora zal gehouden wor
den op Zaterdag en Zondag 9—10 September.
De tentoonstelling wordt gehouden in Zo-
merlust. Hieraan is, behalve de andere attrac
ties, een verloting verbonden. In de etalage van
den heer Nieuwenhuizen in de Kerkstraat kan
de gelukkige winnares of winnaar nu reeds haar
of zyn keus maken.
Oranje-Vereenigtog. Te Zandvoort is op
gericht een Oranje-Vereeniging.
Een voorloopig Comité heeft zich tot de bur-
gery gewend met het verzoek om als lid toe te
treden.
De Vereeniging beoogt de verjaardagen van
de leden van het Koninkiyk Huis te vieren. De
contributie is zeer miniem.
Op 31 Augustus a.s. reeds zullen feestelijk
heden plaats hebben, waarvan het programma
reeds bekend is gemaakt.
Deze viering zal in hoofdzaak een festijn voor
het kind zyn en deelneming aan die feestelyk-
heden brengt geen kosten mede.
Het programma
Door het Comité is het programma voor de
feestviering op Koninginnedag als volgt opge
steld
acht uur aubade van de Zandvoortsche Mu
ziekkapel van den trans van den watertoren;
half negen verzamelen de schoolkinderen zich
op het schoolplein van school D.
In optocht, door muziek begeleid, gaat het
daarna naar het Tramplein, waar met bege
leiding van de Z. M. K. liederen gezongen zul
len worden.
Daarvandaan gaat het in optocht naar het
strand, waar strandwedstryden in zandbouw-
werken plaats hebben.
Om kwart over elf prysuitreiking op het ter
ras van het Casino.
Om twee uur wedstryden voor jongens en
L meisjes op het terrein van Z. V. V. aan de Zand-
voortsch'elaan.
Deze duren tot vier uur.
In optocht wordt dan een wandeling naar
den Boulevard gemaakt, waar de wielerwed
strijden plaats zullen vinden.
Zooals we reeds hebben medegedeeld is het
hoofdnummer van dit gedeelte van het feest
programma het uitkomen van den kampioen
Jac. van Egmond.
Om negen uur is het weer verzamelen op
het plein van school D, waar de fakkeloptocht
een aanvang neemt. Na den ommetocht door
het dorp wordt door de Z. M. K. op het Tram
plein een concert gegeven.
De wielerwedstrijden op den Boulevard Het
plan is geweest, voor den leeftijdsgrens van
dejunioren, die deelnemen aan den wielerwed
strijd op den Boulevard te bepalen op een
beginleeftijd van vijftien jaar. Thans is ech
ter besloten nog een afzonderlijk plan daar
aan toe te voegen en wel voor jongens van
twaalf tot vijftien jaar. Tevens kunnen we
nog vermelden, dat de inschrijving een dag
verlengd is. Tot Zondagmiddag twee uur be
staat nog gelegenheid om zich te doen inschrij
ven bij den heer Pool in de Jan Steenstraat.
Schilderscongres. Op 5, 6 en 7 September
a.s. wordt in het Groot-Badhuis het Nationaal
Schilderscongres gehouden van den Algemeenen
Patroons Bond.
Dinsdag' 5 September zal de ontvangst van de
congressisten officieel ten raadhuize geschie
den.
Haar gouden feest
Tot de dames oud-pensionairen van „Maria-
kroon", Culemborg, „Mariënbosch", Nijmegen en
„H. Hart", Millingen a. d. Rijn, wordt de vol
gende oproep gericht:
Niet allen zal het bekend zyn, dat Révérende
Mère Eduarda, oud-overste te Millingen, in
November a.s. haar gouden feest viert.
Veel woorden zijn niet noodig om de goede
hoedanigheden dezer nobele vrouw te beschry-
ven. Ieder, die haar van meer nabij heeft leeren
kennen, weet, dat wanneer het „hare kinde
ren" betrof, haar nooit iets te veel was. Gaarne
willen wij, oud-leerlingen bovengenoemde
pensionaten haar op dit gouden feest een on-
vergetelijken dag bereiden, als blyk van hulde
en dankbaarheid aan haar die zooveel voor
ons was.
Wij weten wel, dat het niet in den geest van
Mère Eduarda is om aan dit feit ruchtbaarheid
te geven, doch U zult het met ons eens zyn,
dat het onmogelyk stil gepasseerd mag worden.
Moeder Eduarda, oud-overste van Maria-
kroon en Mariënbosch, thans overste te
Millingen aan den Rijn viert in November
haar gouden kloosterfeest.
En omdat eendracht macht maakt, noodigen
wy alle oud-leerlingen uit tot een eenvoudige
maar door het aantal grootsche manifestatie
van aanhankelijkheid.
Wij verzoeken u daarom als bewys uwer in
stemming uw naamkaartje te zenden aan een
der onderstaande leden van het voorloopig co
mité en ons zooveel mogelijk adressen te zen
den van uw klasgenooten en u bekende oud
leerlingen.
Gaarne ontvangen wy die vóór 15 September
a.s.
Benny Herbermann—Roozen, Bloemendaal-
scheweg 291, Overveen; Lena van der Hirlst
Rynaarts, Verbindingsweg 37, Bloemendaal; Ans
KerstholtBak, Koninginneweg 105, Haarlem;
M. Paap—v. d. Oord, Geestbrugweg 54, Rijs-
wyk (Z.-H.)'; Bets Paddenburg, Nassau Odijck-
straat 35, Den Haag; Mies RoozenRutten,
Pension j,Christina", Noordwijk a. Zee. Lies
Brinkmann, Groote Markt, Haarlem; G. Re-
kers, Leidschestraat 81,Amsterdam; Corry de
Wert, Best (N.-B.) D 81; Else Luteyn, Hoofd
weg 62, Amsterdam.
Modevakschool
Op de gehouden examens slaagden voor de
Eerste Nederlandsche Modevakschoolvereeni-
ging:
voor Leerares de dames: W. M. Brenkman,
Binnendyk te Gouda, F. M. H. Minor te Gen
nep, E. Versteegh te Leersum, A. Malta te
Schiedam en R. Haven te Eindhoven.
Coupeuse de dames: S. Kats, J. ter Veer, M.
SpykDaane en J. C. Farhrmeyer, allen te
Amsterdam; M. v. Eyk en Fl. Lafeber, beiden
te Gouda; C. v. Hoorn te Stolwykersluis: P.
v. d. Krams te Waddinxveen; mevr. Leenderts
Kasteren, Boxtel; mej. Oostdyk, Sluiskil; E.
Braudigem, Utrecht; M. v. d. Griend te Put-
tershoek; P. v. Santen, Hardinxveld; M. C. de
Ruiter te Alblasserdam; J. Emmers te Kaats
heuvel en R. v. Opstal te Ginneken.
Costumière de dames: M. M. C. Jonkheer, J-
v. Dijk, D. v. d. Linden, T. Heelkenberg en C.
M. D. Goemans, allen te Hillegom, T. M. No-
teboom Waddinxveen, M. v. Engelen te Alblas
serdam, E. Daamen, D. Dooms en A. Vermaas,
allen te Dordrecht, M. C. Theums en J. G. A.
Mokveld, beiden te Delft, W. T. v. Herpen, S.
Jagt en H. A. v. Essen, allen te Eindhoven, M.
Stout en A v. d. Kuil, beiden te Alblasserdam,
C. M. Bogaarts v. Markestyn, Oude Tonge, A. E.
Polderman te Goes.
Lingerie de dames: L. de Kok, J. M. v. Did-
den, j. m. Roojens, allen te Eindhoven.
Diploma A de dames: C. Pagie, G. Wind-
horst, E v. d. Wal en Chr. Vernous, allen te
Eindhoven, A. Oudzegel te Nieuwe Tonge, J.
v. Doorn te Wassenaar, M. Schiperus Rotter
dam.
3 candidaten afgewezen.
Allen studeerden volgens de methode E. N. S.
A. I. D.
„De Joodsche Middenstander", officieel or
gaan van den Joodschen Middenstandsbond,
onder redactioneele leiding van dr. A. van
Raalte, directeur van den Keuringsdienst van
Waren, is met ingang van heden voor geheel
Duitschland verboden.
De tijd van Spanje's grootheid ligt al
eeuwen achter ons. Als een welvarend
en machtig land, als een zeemogend
heid van den eersten rang, had Filips II
het in 1556 van zijn vader geërfd; als een
verarmd en verzwakt rijk liet hij het ruim
veertig jaren later achter. Onder zijn zoon
Filips III ging het nog meer achteruit en
nog treuriger werd de toestand onder Fi
lips IV, die in 1621 op zestienjarigen leef
tijd aan de regeering gekomen was. De oor
logen, vooral de tachtigjarige, hadden
Spanje zware slagen toegebracht. Maar nog
grooter schade had het geleden door de
Amerikaansche bezittingen, die, in plaats
van een bron van welvaart, een ramp voor
het moederland waren geworden. De zoo
gemakkelijk verkregen rijkdom had het
eerst zoo finke, krachtige Spaansche volk
trotsch, weelderig en lui gemaakt. De ak
kers liet men braak liggen; de mijnen wer
den niet meer ontgonnen. Men wilde lie
ver in enkele jaren ten koste van het zweet
en bloed der Indianen schatten verdienen
dan zich door noesten arbeid in het eigen
land een bestaan verschaffen.
Filips IV was een vorst, die zoomin den
lust als de bekwaamheid bezat om zijn rijk
te besturen en daarom alle regeeringsza-
ken overliet aan zijn gunsteling, Gaspar
Guzman, graaf (later hertog) van Olivarez
Olivarez was in 1587 te Rome geboren, waar
zijn vader gezant van Spanje was. Later
was hij aan het hof te Madrid gekomen,
had daar het vertrouwen en de gunst van
den prins weten te winnen en was kort na
diens troonsbestijging eerste minister ge
worden. Hij was een bekwaam staatsman,
werkzaam en voorzichtig, daarbij onbaat
zuchtig en met de beste bedoelingen be
zield. Maar hij was ook eerzuchtig; hij had
zich Richelieu tot voorbeeld gesteld en wilde
diens politiek in Spanje volgen. Het Spaan
sche rijk bestond uit verschillende gewes
ten. die elk hun eigen voorrechten en in
stellingen hadden. Olivarez wilde nu (even
als Richelieu in Frankrijk gedaan had)
Spanje tot één krachtigen staat maken,
waarin het koninklijk gezag onbeperkt zou
zijn. Daartoe trachtte hij alle privilegiën en
instellingen, die hem bij het bereiken van
dit doel in den weg stonden, te vernietigen
en door eenzelfde stelsel van wetten en
belastingen te vervangen.
De Spaansche minister had echter niet
het succes van den grooten Franschen kar
dinaal. De gewesten lieten zich hun oude
voorrechten zoo maar niet ontnemen en
toen hij zijn plannen met geweld wilde
doorzetten, ontstond overal ontevredenheid.
Deze werd steeds grooter door de zware be
lastingen, die het gevolg waren van den
oorlog en de verkwisting van het hof en
te meer drukten, daar handel, landbouw en
nijverheid weinig opbrachten.
Vooral in Catalonië ontmoette Olivarez
krachtigen tegenstand. Dit land had een
eigen staatsregeling, die door den koning
plechtig bezworen was en een eigen vrij ge
kozen Cortez. Verder vond men er een re
geringslichaam, dat uit zes afgevaardigden
der drie standen bestond en tot taak had,
te waken voor het nakomen der wetten,
toezicht te houden op het bestuur en de
belastingen te regelen.
Toen nu Olivarez inbreuk maakte op de
rechten der Cataloniërs, dienden deze afge
vaardigden bij den koning hun klachten in
maar vonden bij Filips, die zich geheel
door zijn minister liet leiden, geen gehoor.
Natuurlijk nam daardoor de verbittering
steeds toe. Nog ernstiger werd de toestand
in 1638. Spanje was toen in oorlog met
Frankrijk; een Fransch leger was over
de Pyreneeën getrokken en nu werden
Spaansche troepen in Catalonië ingekwar
tierd, naar het heette om de bevolking te
gen den vijand te beschermen. De „bescher
mers" gedroegen zich echter, als waren ze
in een vijandelijk land en de Spaansche on
derkoning Santa Coloma deed niets om hun
uitspattingen te beletten. Toen nu de afge
vaardigden zich daarover eerbiedig tot den
koning wendden, bewerkten ze niets anders
dan dat de lasten der inkwartiering nog
zwaarder werden. Bovendien besloot Oliva
rez in 1640 een groot aantal „lastige" Ca
taloniërs naar andere streken van het rijk
te verplaatsen.
In geheel Catalonië heerschte groote ver
bittering. Vooral te Barcelona was dit het
geval. Intusschen zaten de afgevaardigden
niet stil. Ze stelden een nieuw verzoek
schrift op, waarin alle grieven breedvoerig
werden uiteengezet en boden dit den onder
koning aan. Santa Coloma, die tot dusverre
voor alle klachten der Cataloniërs vrijwel
onverschillig was gebleven, moest nu toch
erkennen, dat de toestand onhoudbaar
werd. Hij schreef dan ook aan den koning,
dat de armoede in de dorpen zóó groot was,
dat de bewoners niet meer in staat waren
de soldaten te onderhouden en dat het land
geheel ten gronde zou worden gericht, als
aan de inkwartiering geen einde kwam-
Maar Filips, of liever Olivarez, wilde van
geen toegeven weten. Door strenge maat
regelen wilde de minister den ontevredenen
schrik aanjagen. Nieuwe troepen werden
ingekwartierd en op de bezittingen van hen,
die zich verzet hadden, werd beslag gelegd.
Nog verder ging Olivarez kort daarna. Om
de afgevaardigden der drie standen van het
indienen van verdere verzoekschriften af
te schrikken, liet hij de voornaamste lei
ders der beweging gevangen nemen. Tever
geefs had Santa Coloma hem gewaar
schuwd, dat deze maatregel de bevolking
tot het uiterste zou prikkelen.
't Bleek, dat de onderkoning goed had ge
zien. De gevangenneming der volksleiders
was oorzaak, dat het tot een uitbarsting
kwam. Het geheele land raakte in opstand.
De boeren grepen naar de wapenen en over
vielen de in de dorpen liggende soldaten.
Verschrikkelijke gruwelen werden door de
wraakzuchtige bevolking gepleegd. Vooral
te Barcelona ging het hevig toe. Den 22en
Mei 1640 bestormden de opstandelingen de
gevangenis en stelden de daarin opgesloten
aanvoerders in vrijheid. Nog erger hielden
ze eenige dagen later huis. Ze maakten zich
toen meester van het tuighuis, dat een
grooten voorraad wapenen bevatte en
plunderden en verwoestten vele woningen
van aanzienlijke mannen, die als vijanden
des volks werden beschouwd. Santa Colo
ma, niet in staat, het oproer te bedwin
gen, trachtte te vluchten, maar werd ge
grepen en vermoord. Hetzelfde lot viel ver
schillenden anderen ten deel, die men voor
aanhangers der regeering hield.
Olivarez had dien opstand niet verwacht.
Hij wilde thans toegeven. De meest gehate
maatregelen zouden ingetrokken worden.
Maar, zooals het dikwijls bij opstanden
gaat, het volk, eenmaal tot daden van ge
weld overgegaan, was niet meer zoo gemak
kelijk tevreden te stellen. De Cataloniërs
wilden van het Spaansche bestuur niets
meer weten; ze zetten alle overheidsperso
nen af, benoemden een raad van zes en
dertig leden, aan wie de regeering opgedra
gen werd en riepen de hulp in van Frank
rijk, waar destiids Richelieu almachtig was.
De kardinaal/ wiens politiek meebracht,
de Habsburgers te bestrijden, waar hij kon,
wilde gaarne gebruik maken van deze nieu
we gelegenheid om hen tegen te werken.
Maar hij was voorzichtig met het verlee
nen van zijn hulp. Nog altijd dachten de
Cataloniërs er niet aan, zich van Spanje
af te scheiden. Ze streden voor hun oude
voorrechten, maar bleven trouw aan den
koning; ze waren tegen de slechte regee
ring, maar niet tegen de monarchie. Riche
lieu's bedoeling was echter, dat ze zich ge
heel bij Frankrijk zouden aansluiten. Daar
voor was noodig, dat ze zóó in het nauw
werden gebracht, dat ze alles zouden doen,
wat hij verlangde. Hij zond daarom voor
loopig slechts een onbeduidende krijgs
macht.
Intusschen had Olivarez een sterk leger
naar Catalonië gezonden. Herhaaldelijk
werden nu de opstandelingen verslagen en
weldra was het te voorzien, dat ze het niet
lang meer tegen de koninklijke troepen zou
den kunnen volhouden. Thans werd hun
de keuze gelaten: óf zich onvoorwaardelijk
aan een verbitterden vijand onderwerpen
óf den Franschen koning als hun heer er
kennen. Ze kozen het laatste. En zoo werd
den 23en Januari 1641 Lodewijk XIII van
Frankrijk door de Catalonische Cortez tot
graaf van Barcelona uitgeroepen. Het was
dus gegaan, zooals Richelieu verwacht had.
Een sterk Fransch leger vereenigde zich nu
met de opstandelingen en eenige jaren lang
was Catalonië het tooneel van een met af
wisselend geluk gevoerden oorlog. In 1648
was het zoover gekomen, dat Tortosa, de
laatste stad, die nog het gezag des konings
erkende, door de Franschen onder den
maarschalk Schornberg veroverd was. Cata
lonië scheen voor Spanje verloren. Maar
thans bedierven de Franschen zelf hun
zaak. Ze verstonden de kunst niet, de be
volking te winnen en hun heerschappij was
spoedig al even drukkend als vroeger die
van Olivarez. Het gevolg was, dat de Cata
loniërs meer en meer naar de Spaansche
zijde overhelden. Daarbij kwam, dat hun
grootste vijand, de gehate Olivarez, intus
schen ten val was gebracht. Zijn heersch-
zucht en trots hadden hem aan het hof
vele machtige vijanden bezorgd, die hem de
schuld gaven van den tegenspoed, waardoor
Spanje in dien tijd getroffen werd en het
tenslotte bij den zwakken koning zoo ver
hadden weten te brengen, dat hij zijn mi
nister ontslagen had.
Den len Januari 1643 had Olivarez dit
ontslag ontvangen juist op een tijdstip,
dat hij zich sterker achtte dan ooit, want
kort te voren (den 4en December 1642) was
Richelieu, zijn grootste tegenstander op
staatkundig gebied, overleden.
Na Olivarez' val was de Spaansche regee
ring meer verzoeningsgezind te werk ge
gaan. Daardoor had zij langzamerhand het
vertrouwen der bevolking weten te winnen
en toen nu de Franschen het al te erg
maakten, hielpen de Cataloniërs de Spaan
sche soldaten om den vijand te verdrijven.
Toch duurde het tot 1652, eer de rust geheel
hersteld was. Het einde was, dat de Cata
loniërs al hun oude voorrechten behielden.
De opstandelingen hadden dus hun zin ge
kregen.
Ook later is Catalonië nog meermalen het
tooneel van onlusten geweest. In veel op
zichten verschilt de bevolking van dit land
van die van het overige Spanje; ze heeft
haar eigenaardigheden en eigen belangen
en dit alles heeft dikwijls tot botsingen ge
leid. En dat de toestand er ook thans nog
allesbehalve zeker is, is genoeg bekend.
J. T.
Type1929. Inbeslistprimaconditie
Bekleeding uilsfekend,
keurig in de lak
Houtplein 1 s Telefoon 16344
