HET GELD EN
DE POLITIEK
Prikkeldraad
w. ook wat moois
Het partijwezen
Het mooie weer
De Duitsche pers
Wat moet mogen
DONDERDAG 7
SEPTEMBER
Alweer een pan vernield! De heele "bodem
vol met krassen!nu zal de melk nog
gauwer aanbranden! Bedenk wel, voordat Uw
vaatwerk bederft, dat men met VIM alles
Veilig en toch grondig reinigen kan.
Wat de microscoop toont!
Bewijst dit niet hoezeerVI M
andere poets- en schuur*
middelen overtreft? VIM,
in de practische strooibus,
is overal verkrijgbaar.
Gewone bus slechts 20 ets.,'
groote bus slechts 37£ ets,
LEVER'S ZEEP MAATSCHAPPIJ n.y., VLAARDINGEN
HERMAN POORT OVERLEDEN
DE EERSTE KAMER
Op 13 September weer bijeen
De overeenkomst tusschen de na
zomers van 1898 en 1933
Mgr. van der Pas
Na een bezoek aan het K.I.B. weer
naar Indië vertrokken
MOLEN AFGEBRAND
Groote schade aan de omliggende
huizen
DREIGENDE OVERSTROOMING
In de komende wintermaanden
Door een auto gegrepen en gedood
Vermoedelijke dader bekent niet
Begrafenis van het slachtoffer
OMZETBELASTING
Een aantal amendementen
HET BAKKERSBEDRIJF EN DE
OMZETBELASTING
Verzoeken aan Minister en
Staten-Generaal
Geen audiëntie
De „Van Nes" op de thuisreis
CONFLICT VERMEDEN
De firma Ter Kuile doet een kleine
concessie
STAKING OPGEHEVEN
Bij Confectiefabriek te Goor
Boerderij afgebrand
De moord te Oss
Gewoon schuurmiddel,
50 maal vergroot. Grove
•tukken mineraal rijn
de oorzaak van die
akelige krasten CO
schrammen.
Wereldberoemd reiniging!*
middel VIM, 50 maal ver»f
groot. De bestanddeelen
geven een fijn en zacht
poetsmiddel. Daarom krast
VIM nooit.
l
Om de veelgelezen provinciale pers nog
meer rechtstreeks in zijn invloedssfeer te
betrekken, en tevens de financieele basis
voor andere krantenondernemingen te leggen,
richtte Hugenberg een reeks financierings
maatschappijen op. Zoo al reeds in 1917 de
„Vera-Verlags-gesellschaft", een advies-bureau
voor noodlijdend geworden kranten. Deze wer
den dan door de inkoop-maatschappij van de
Vera de „Deutsche Handels G. m. b. H.".
in den Hugenberg-kring getrokken. In 1922
werd daarnaast nog gesticht de „Mutuum-Dar-
lehensgesellschaft", die de noodlijdende bladen
langs den weg van het krediet onder Hugen-
berg's controle bracht. Evenzoo werkte de „Al-
terum-Kredit-A. G." Zoo kreeg Hugenberg bij
voorkeur langs deze omwegen de hand in het
grootste deel van de Duitsche pers, die zooge
naamd steeds „neutraal" bleef heeten. Maar al
die Maatschappijen onderling weer verbonden
hadden dit eene doel: op de openbare mee
ning invloed uit te oefenen in den geest van
Hugenberg en de hem nastaande politieke en
economische kringen, die voor het noodige geld
zorgden.
Het eigenaardige in dit geheele gedoe was de
samenkoppeling van dagbladondernemingen
met andere ondernemingen, die schijnbaar niets
hoegenaamd met de pers te maken hadden. Hu
genberg had voorheen vooral twee posities in
genomen de eene in den Oost-Duitschen land
bouw, de andere in de West-Duitsche industrie.
In die beide richtingen liepen nu ook alle dra
den van zijn krantenondernemingen. Ook door
geld trachtte hij zoowel op den landbouw ais
op de industrie invloed uit te oefenen. Trad
de politicus Hugenberg eenerzijds op als de voor
vechter van het grootgrondbezit, anderzijds nam
de bankier Hugenberg levendig deel aan effec
tenspeculaties en beurstransacties. Zoo had hy
in het Oosten banken voor de grondbezitters
en in het Westen voor de industrie. Maar als
commissarissen zaten in die talrijke, weer nauw
met elkaar verbonden, banken vaak dezelfde
personen. Maar toen later, vooral in het Oosten,
verschillende van deze banken op springen ston
den, werd, natuurlijk in 't algemeen belang, om
een katastrofe te voorkomen, de Staat Pruisen
te hulp geroepen, om ze staande te houden. Zoo
sprong de Staat de Ostbank met 1 millioen M.
by, en eveneens in 1925 de Landbank. Maar ai
die banken waren weer sterk betrokken by de
Mutuum en de Alterum, de twee Hugenbergsche
financierings-maatschappyen voor dagblad-on
dernemingen. Zoo werd vaak het eene gat met
het andere gestopt.
Deze vermenging van agrarische ondernemin
gen, bankzaken en dagbladondernemingen was
maar niet een toevallige verbinding, maar was
een bewuste vermaskering en omsluiering. De
financiering van het Hugenberg-concern moest
zoo ondoorzichtig mogeiyk gemaakt worden. De
landbouw- en coöperatie-ondernemingen waren
de vruchtbare grond waarop, en tevens de voor
gevel waarachter, het eigeniyke gebouw, de po
litieke propagandatrust, omhoog rees. Terwijl de
alles-opkooper Stinnes er na de stabilisatie naar
streefde, zyn geweldig concern straf door te
organiseeren, zooals 't ook rationeel economisch
betaamde, bleef in het Hugenberg-concern alles
in en door elkaar gevlochten, ondoorzichtig,
duister. By Hugenberg is er geen voor ieder
zichtbare dak-organisatie, en zelfs niet eens
een centrale administratie. Alleen interne be
langengemeenschappen verbinden de verschil
lende maatschappyen van dit concern. Wel
kwam er in 1922 een „Werbe-gemeinschaft" tot
stand, waarby de verschillende belangrijke Hu-
genberg-maatschappijen aangesloten waren, met
het doel: het financieele risico onder elkaar te
verdeelen. Hugenberg zag er wel geen been in.
om banken, waaraan zyn naam verbonden was,
te laten springen (Landbank, Ostbank!) im
mers die dienden slechts zeer indirect zijn po
litieke oogmerken. Maar als politiek belangrijke
ondernemingen in financieele moeilijkheden
kwamen, dan moesten de andere by springen en
steun verleenen. Dit nu zou geschieden door
middel van de „Werbegemeinschaft". De verlie
zen werden omgeslagen. De „Werbegemein
schaft" was aldus de politieke reserve-kas van
het concern, waarover de voorzitter Hugenberg
de beschikking had.
Dat Hugenberg, na zich van een zoo groot
aantal kranten verzekerd te hebben, nu ook
ging uitzien naar de film-industrie, valt te be
grijpen. Reeds had hy de „Deutsche Lichtbild-
gesellschaft" opgericht, met zoowel economische
als politieke bedoelingen. Daarbij kwam later
de „Deulig Filmgesellschaft", die films vervaar
digde, zooals de politieke weekoverzichten, in
Hugenberg's geest natuurlijk, volgens welke de
wereld alleen scheen te bestaan in Engelsche
vlootparades, Fransche legermanoeuvres en
patriottische standbeeld-onthullingen. Zoo kwam
de „Deulig-Woche" in de meeste bioscopen en
varièté's, om door honderdduizenden oogen ge
zien en opgenomen te worden. Maar dit was
Hugenberg nog niet genoeg. Alleende er
varing had geleerd, dat filmondememingen
uiterst riskant waren. Evenwel in den winter
192627 kwam de grootste Duitsche filmonder
neming, de Ufa (Universum Film A.G.) in fi
nancieele moeilijkheden. Ze had reeds meer dan
50 millioen M. (meer dan haar aandeeienkapi-
taal) verloren, en de Deutsche Bank, die de
meerderheid der aandeelen van de Ufa bezat,
had er genoeg van. Financieel daarbij krachtig
gesteund, alweer door de zware industrie, nam
Hugenberg de voorkeur-aandeelen (met 30-vou-
dig stemrecht!) van de Ufa over. Ze werder.
over verschillende maatschappyen van het Hu
genberg-concern verdeeld, en Hugenberg-zeli
werd president-commissaris van de Ufa. Maai
het bioscoop-public-k is blijkbaar moeilijker over
te nemen dan de men'gte der krantenlezers
zoodat de zaken, althans aanvankelyk, nog niet
zoo vlot verliepen. Maar door de Ufa controleer
de Hugenberg het belangrijkste deel der Duit
sche film-fabricage, en meer dan honderd bios
coop-theaters. Ook de film is een machtig poli
tiek propagandamiddel, waarover men met
veel! geld de beschik!.ing kan krygen.
Veel geld, zeer vee! geld zelfs. De ervaring
in Duitschland heeft daarom geleerd, dat het
winnen van politieken invloed door middel van
de pers en de film veel duurder is dan het doo.
middel van geld invloed verkrygen op de poli-
^ii i
niiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiin
In bijgaand artikel vervolgt en be-
sluit onze Klaverbladmedewerker zijn
beschouwingen over de Duitsche pers,
bezien in verband met het vraagstuk
1 „Het Geld en de Politiek".
ïiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiMimiiü
tieke partijen en de buiten-parlementaire poli
tieke verbonden.
Maar na het bovenstaande zullen verschil
lende gebeurtenissen van den laatsten tijd dui
delijker zijn geworden, zooals de machtspositie
van Hugenberg tegenover Hitier, de financieel
zwakke positie van de sociaal-democratische en
van de Centrums-pers, het felle optreden van
de nationaal-socialistische Regeering tegenover
verschillende dagbladen, enz.
Wy hebben ons in het bovenstaande in hoofd
zaak bepaald tot de beschouwing van het Hugen
berg-concern, omdat dit het machtigst is ge
worden. Maar het stond volstrekt niet alleen.
Zoo had men nog het Ullstein- en het Huck-
concern, die echter meer door financieele dan
door politieke overwegingen geleid werden. Ook
Stinnes, de grootste Duitsche Oweeër, streefde
ernaar een kranten-concern te vormen, als on
derdeel van zijn zeer talryke andere onderne
mingen.
Tegen Hugenberg's drijven vereenigden zich
ook de drie grootste democratische uitgevers
zaken: Ullstein, Mosse en de Frankfurter Zei-
tung, die in overleg met eenige democratische
leiders de uitgeverij „Neuer Staat" stichtten,
waardoor men invloed op de provinciale pers
hoopte te verkrijgen. Daarnaast controleerde
Hummel, van 'de kleurstoffenindustrie, de
„Deutsche Provinz-Verlag G. m. b. H.", die
meer dan 400 kleine provinciale bladen van
nieuws en artikelen voorzag. Hummel nam ook
deel in de Frankfurter Zeitung, waarvan hij
commissaris was.
Hiernaast moet nog vermeld worden het com
munistische Münzenberg-concem, dat in op
bouw het meest op het Hugenberg-concern ge
leek. Het werkte nauw samen met Moskou. Men
trachtte de arbeiders te lokken door sport- en
sensatie-berichten, waardoor de bladen van dit
concern niet zoo byster veel verschilden van de
andere „neutrale" bladen. De verschillende tot
dit concern behoorende naamlooze vennoot
schappen droegen ook zeer neutrale namen, zoo
als „Kosmos-verlag", „Wilhelmstadt G. m. b. H.
„Neuer Deutscher Verlag", enz. Dezelfde mas
kerade dus als in het Hugenberg-concern. De
„Welt am Abend" werd spoedig het meest ge
lezen socialistische blad. Minder goed ging 't de
„Berlin am Morgen". Beter weer de „Arbeiter-
Illustrierte Zeitung", met ongeveer 400.000 abon-
né's. Voorts gaf de Neue Deutsche Verlag ook
boeken uit, zoo de „Unlversum-Bücherei". Daar
naast wierp Münzenberg zich ook op de film.
Tot zijn concern behoorde de „Prometheus-Film-
gesellschaft", die vooral Russische films
aan de bioscopen verhuurde, maar zelf geen
theaters exploiteerde. Maar evenals bij het Hu
genberg-concern was ook by het Münzenberg-
concem de filmzaak het slechtst rendeerend.
Door al deze groote kranten-concerns kwamen
vooral de zuivere partij-bladen in de verdruk
king. De meeste werkten met groote verliezen.
Wy zagen reeds enkele malen, hoe de Staat
by zwakke ondernemingen bijsprong. Dit was in
Duitschland niets ongewoons. Uit de geschiede
nis van het Duitsche Centrum herinneren we
ons allen nog wel het dusgenaamde „Welfen-
fonds". Na den oorlog van 1866 vormde Bismarck
met het inbeslaggenomen vermogen van den
koning van Hannover een geheim-fonds van niet
minder dan 16 millioen Thaler. Aanvankelijk was
het de bedoeling, dit fonds te gebruiken ter be
strijding van de „Welfen", die een zelfstandig
Hannover wilden herstellen. Koning Lodewijk II
van Beieren ontving uit dit fonds jaarlijks
300.000 M„ gedurende 20 jaar) een omkooperij
van Beieren om steun voor Pruisen. Maar ook
allerlei schriftelyke actie werd uit dit „Repti-
lienfonds" betaald. Hoe dit geld eigenlijk be
steed is, valt niet vast te stellen, Want by zijn
aftreden heeft Bismarck alle rekeningen van
dit fonds verbrand. Maar dit staat wel vast, dat
verschillende kranten er ook subsidies uit ont
vangen hebben.
Tijdens de Republiek kwam er op de begroo
ting ook een post voor „geheime uitgaven
waarvoor aan de Rekenkamer geen verantwoor
ding verschuldigd was. In de begrooting voor'
192627 bedroeg deze post 8 millioen. Voorts
had nog de Reichswehr-minister de beschikking
over een geheimen post van 1 millioen (wel in
hoofdzaak voor spionnage), terwyl er nog een
post van 2.760.000 M. uitgetrokken was voor den
buitenlandschen berichtendienst, en 446.000 M.
voor den binnenlandschen.
Voorts beschikte de Regeering nog over een
geheim Ruhrfonds, dat eenige tientallen mil
lioen M. groot was; het stond ter beschikking
van den Rijksweerminister, en werd geheel uit
geput. Waarvoor?
Toen Poincaré beweerd had, dat de Duitsche
Regeering per jaar byna 100 millioen M. voor
propaganda-doeleinden uitgaf, antwoordde Stre-
semann daarop, dat dit in 1929 maar 21.6 mil
lioen M. was geweest. Maar 21.6 millioen!!
Het Duitsche Ministerie heeft een zeer uitge
breide pers-afdeeling, waarvan de kosten 750.00
M. per jaar bedragen. Zy heeft tot taak, eener
zijds de Regeering mee te deelen, Wat In de pers
voorkomt, en anderzijds de mededeelingen en
inzichten van de Regeering in den meest ge-
schikten vorm aan de pers te doen toekomen
Daarnaast staat dan nog het officieuze Wolff-
sche Telegraafbureau. Reeds tydens Bismarck
bevond de meerderheid der aandeelen van du.
bureau zich in handen van Bleichröder, den
bankier van het Hof en van Bismarck. Het Ryk
geeft, door de berichten, die het afgeeft, te be
talen en op andere wijze subsidie aan dit Bu
reau. Maar bovendien subsidieert het Rijk som
mige kranten, zelfs in het buitenland.
Reeds sinds ongeveer 1860 was de „Norddeut-
sche Allgemeine Zeitung" het officieuze blad
van Pruisen, later ook van het Rijk. Opgericht
als grootduitsch radicaal blad, was 't geleidelijk
naar Bismarck toegezwenkt, tegen betaling!
Na 1871 kreeg 't blad een vast subsidie van
30.000 M. 's jaars, en de eigenaars werden ge-
leidelyk in den adelstand verheven. Tijdens den
oorlog ging de N. A. Z. in andere, meer actieve:
handen over, en na de Revolutie werd zijn titel
veranderd in ..Deutsche Alleemeine Zeitung"
(„D. A. Z."); het ging snel omhoog. In 1920
stierf de eigenaar Hobbing, en de weduwe ver
kocht het blad, buiten weten der Redactie, aan
Hugo Stinnes, den sterksten tegenstander van
de democratische Regeering. Economisch was
Stinnes de machtigste man in het nieuwe
Duitschland. Hij wilde nu ook politieken invloed
uitoefenen. Maar krachtens een contract, door
Bethmann Hollweg met den vorigen eigenaar
afgesloten, behield het blad nog de jaarlyksche
Regeeringssubsidie, ter betaling van 5000 abon
nementen voor de Pruisische ambtelijke in
stellingen! en bovendien veel Rijks-drukwerk,
waaraan goed verdiend werd. Zoo werd nu de
Regeering met haar eigen geld bestreden! Toch
werkte deze onderneming met steeds stijgend
verlies. Maar Stinnes was er goed voor; door de
inflatie verdiende hij geld als water. Een jaar-
lijksch verlies van 1 a 2 millioen had hij te
dekken.
Maar Stinnes kocht nog meer bladen op, o.a.
in 1922 de „Frankfurter Nachrichten", en ook
verschillende groote drukkerijen, waarop o.m.
ook de geleidelijk waardeloos wordende bank
biljetten werden gedrukt. Met de ineenstorting
van het groote Stinnes-concern in 1925 stortte
ook dit papieren-paleis ineen. De drukkerij van
de D. A. Z. werd door Pruisen gekocht, ook
in bedekten vorm de D. A. Z. zelf. Het ont
ving maandelijks 60 a 70 duizend M. van de
Regeering, ter dekking van het tekort, d.w.z.
van het Rijk, want Pruisen had onderwijl de
D. A. Z. aan het Ryk verkocht, dat o.a. ook de
„Tagliche Rundschau" aankocht. Maar 't zon
derlinge was, dat bij dezen overgang de Redac
tie van de D. A. Z. ongewijzigd bleef, en het
blad nog steeds tegen democratie en parlemen
tarisme schreef, en Mussolini en het fascistisch
Italië verheerlijkte. Er ging een storm tegen op
in het Rijk, en het blad werd snel aan een
nieuw gevormd consortium verkocht. Dit geval
letje had den Staat echter 2% millioen M. ge
kost. En ook daarna bleven de Rijksspoorwegen
het blad met 300.000 M. 's jaars subsidieeren.
hoewel het nu gekomen was in de invloedssfeer
van het Hugenberg-concern!
Dit is Wel de meest curieuze bladzijde in de
geschiedenis van de Duitsche dagbladpers.
=:- De „Nederlander" stelt de vraag, of 't be
staan van politieke partyen is af te keuren en
geeft daarop een ontkennend antwoord.
Het blad schrijft:
Sommigen In binnen- en buitenland beant
woorden die vraag bevestigend en vinden daar
by steun in de ontaarding en verwording van
het partywezen. Het is daarom nuttig juist te
onderscheiden. Het bestaan van partyen op
zich zelf is een normaal verschynsel en kan
slechts tegenkanting vinden by hen, die liefst
eigen groep met de natie vereenzelvigen.
Het chr. hist, orgaan werkt deze gedachte ver
der uit en citeert daarbij Groen van Prinsterer,
die het bestaan van politieke partyen zoo krach
tig mogelyk verdedigde, mits de partyen
niet ontaardden in partyschappen.
In den twyfel, die by velen aan het nut van
politieke partijen is gewezen, ziet de „Neder
lander" in zeker opzicht een gezonde reactie
tegen ongezonde uitwassen, waarna het blad
besluit:
Partijvorming blijft in den constitutioneelen
staat onmisbaar. Maar zij is middel; niet doel.
Zy is bestemd een hooger liggend doel te die
nen. Waar zij zelve doel wordt, is haar verwor
ding ingetreden.
Zoo is het.
Evenals het parlementaire stelsel staat het
partywezen in onzen tyd aan velerlei critiek
bloot.
Niet geheel ten onrechte voorzeker.
Maar men moet er daarbij voor waken de zaak
niet te verwarren, of te vereenzelvigen met het
misbruik, dat ervan kan worden gemaakt en
ook inderdaad gemaakt is en wordt.
Dit geldt voor het partijwezen evengoed als
voor andere zaken.
„Eigenlyk voel ik voor partijen weinig", zeide
mr. de Savomin Lohman ons eens in een pers-
gesprek.
Maar dat hij met die uitspraak het bestaan
van partyen niet veroordeelde en dat bestaan
zelfs noodig achtte, bewees hy zelf als leider
en mede-oprichter der vry-anti-re volutionnaire,
later christelijk-historische party.
Elke partij heeft men te beoordeelen naar
hare beginselen en haar wijze van optreden.
En het partijwezen in 't algemeen naar de
rol en de taak, welke het te vervullen heeft in 't
staatkundig leven, waarvan het een onvermijde-
staatkundig leven, waarvan het een nvermyde-
lijk gevolg is en een bestanddeel, dat zich niet
duurzaam laat verwyderen.
P. S.
In den afgeloopennacht om één uur is in
het R.K. Ziekenhuis te Groningen, na een korte
ongesteldheid, in den ouderdom van 47 jaar
overleden de heer Herman Poort, letterkundige
te Groningen.
De heer Harmanus Wilhelmus Poort werd ge
boren te Stadskanaal in 1886, studeerde voor
onderwyzer, in welke functie hy korten tijd
werkzaam was en werd daarna ingeschreven
als student aan de Universiteit te Groningen,
waar hy studeerde in de Nederlandsche en oude
talen. De heer Poort was eenigen tyd werkzaam
in de journalistiek om zich daarna geheel aan
de letterkunde te wijden. Hy doceerde o.m. aan
verschillende Volks-Universiteiten in ons land.
Verschillende werken verschenen van zyn hand,
o.a. een levensbeschrijving van den dichter
Breeroo (1918). Voorts noemen wy: „Enkele
Verzen" (1910), Nederlandsche Verskunst (1910)
Over Litteratuur (1915), Van de Planxen (1926),
Aan het Zugermeer (1927), Opstellen en Le
zingen (1928), terwijl zyn laatste werk weder
om gewijd was aan den dichter Breeroo, n.l.
De Roman van Breeroo's leven (1930).
De Voorzitter van de Eerste Kamer der Sta-
ten-Generaal heeft de Kamer byeengeroepen
tegen Woensdag 13 September a.s., des namid
dags om twee uur.
Het mooie weer der laatste dagen, samen
vallend met den jubileumdatum van de Kro
ning van H. M. de Koningin, roept stellig by
vele ouderen onder ons de herinnering wak
ker aan het prachtige weer op 6 September
1898 tydens de Kroningsfeesten en op de da
gen daarna toen te Den Haag de feestelyke
intocht van onze vorstin werd gevierd. De
zomer was in dat jaar, evenals nu, mooi ge
weest, vooral na half Juli en in Augustus wa
ren vele heete dagen voorgekomen. Septem
ber begon met vry koel weer en beloofde
oogenschynlijk niet veel goeds voor de ophan
den zynde feesten, maar den derden van die
maand klaarde het weer op en werd het zeer
warm. Op 5 Sept. was de lucht den geheelen
dag betrokken en ook op den morgen van den
6den, den dag der Kroning. De hemel klaarde
echter heel spoedig op en daarmede werd een
mooi-weer-periode ingeleid, die tot den 21sten
der maand bijna onafgebroken geduurd heeft.
Het weer was windstil en zonnig geworden,
eiken dag werd het warmer. Den 7den Sep
tember steeg de temperatuur te Den Haag tot
29.0 gr. C„ den 8sten tot 30.2 gr. en den 9den
tot 31.8 gr. Merkwaardig genoeg eindigde deze
reeks warme dagen niet met onweer. Het weer
bleef mooi en werd aanvankelyk iets koeler
om tegen den 15den weer veel warmer te
worden.
Zoo was September 1898 een der schitterend
ste voorbeelden van een nazomer met zeld
zaam mooi weer. Om een des te dieperen in
druk achter te laten, vertoonde zich in den
avond van 9 September een prachtig Noorder
licht, dat zich in de avonden van 10, 11 en
13 September, hoewel minder schitterend, her
haalde.
Vergelijken wij dit alles met het weer der
laatste dagen en in de maand Augustus van
dit jaar, dan is de overeenkomst treffend.
Vooral vanaf de eerste helft van Augustus is
het verloop der weersgesteldheid hoe langer
hoe meer dezelfde.
Geheel toevallig is dit niet, omdat de alge-
meene omstandigheden, waaronder een zoo
mooie weersgesteldheid tot stand komt, min of
meer een voor den tijd van het jaar normaal
verschiinsel ziin, al komt t niet eiken nazomer
voor. In menigen nazomer ontwikkelt zich om
dezen tijd een uitgebreid gebied van hoogen
druk over Centraal-Europa, dat zoo krachtig
is, dat het in staat is gedurende een reeks van
dagen de aanvallen van storende depressies in
het Westen af te slaan.
De overeenkomst tusschen de nazomers van
1898 en 1933 vindt dus haar oorzaak in het
feit. dat zich op bijna precies denzelfden tijd
zulk een gebied van hoogen druk ontwikkeld
heeft, waardoor vanzelf een zekere parallelle
gang in het verloop der weersgesteldheid tot
uiting komt. In verband met het kroningsjaar
1898 en het herdenkingsjaar 1933 krijgt deze
prachtige weersgesteldheid biina een symbo-
lieke beteekenis en zij zal stellig het hare bij
dragen om de herinnering aan beide tydstip-
pen levendig te houden.
Onwillekeurig wekt deze overeenkomst van
het weer in beide perioden de verwachting op,
dat het met het weer de eerstvolgende dagen
evenzoo zal gaan als in 1898. Het zou onvoor
zichtig zijn een voorspelling daarop te wagen.
Maar als wij den algemeenen weerstoestand
nagaan en de verschijnselen, die een voortee
ken zouden kunnen zijn van een verandering,
dan valt het toch op, dat weinig of niets op
een spoedige groote verandering wijst, waarbij
nog komt, dat de aanvankelijk eenigszins drei
gende barometerdaling weer opgehouden heeft.
(Nadruk verboden)
Naar wy vernemen, bracht heden Mgr. M. van
der Pas, Apostolisch Perfect van Malang een
bezoek aan het Katholiek Indisch Bureau, waar
bij in gezelschap van de Paters J. Kerkhofs O.
Oarm. prior te Mechelbeek en F. Duindam O.
Carm. prior te Zenderen met groote belangstel
ling kennis nam van het werk, door den Heer
en Mevrouw Schnebbelie in het belang der
Indische Katholieken verricht.
Hedenmiddag keert Mgr. naar Malang terug
met Pater Methodius Hendriks O. Carm. uit
Loosduinen, die voor het eerst naar de missie
vertrekt.
Hedenmorgen is een felle brand uitgebroken
in den koren- en pelmolen van de firma Nien-
huis te Zoutkamp. Het vuur breidde zich zóo
snel uit, dat de brandweer van Zoutkamp, die
vreesde, dat ook de naast den molen gelegen
huizen in vlammen zouden opgaan, de assisten
tie vroeg van de Groninger brandweer. Toen de
brandweer van Groningen reeds halverwege
Zoutkamp was gekomen, kreeg zy evenwel be
richt, dat de brandweer van Zoutkamp er in
geslaagd was, het vuur tot den molen te beper
ken, zoodat zy kon terugkeeren.
De molen is geheel uitgebrand. De omliggende
huizen kregen aanmerkelijke schade.
De oorzaak van den brand is onbekend.
Het Kamerlid Schaepman heeft aan de Mi
nisters van Sociale Zaken en van Waterstaat
het volgende gevraagd:
Is het den Ministers bekend, dat tengevolge
van de beëindiging der beeknormalisatie in
Noord-West Limburg, welk werk in werkver
schaffing is uitgevoerd, de Vierlingsbeek bij
sterken regenval het water niet voldoende snel
zal kunnen afvoeren, zoodat groote deelen van
Oostelijk Noord-Brabant in de komende win
termaanden met overstrooming bedreigd wor
den?
Zijn de Ministers bereid maatregelen to ne
men, zoodat het werk ter verbetering van de
afwatering van de Vierlingsbeek ten spoedigste
kan worden voortgezet, opdat dit deel van
Noord-Brabant voor een mogelijke ramp be
spaard blijve?
—————o
De 45-jarige Italiaan Ernesto Marssolo, em
ployé van het Rotterdamsche bureau van de
Italiaansche Spoorwegen, is Woensdagmiddag
op de Ruige Plaatbrug te Rotterdam aan
gereden door een vrachtauto en tusschen dezen
auto en een lichtmast bekneld geraakt. Met
zware inwendige kneuzingen werd hij overge
bracht naar het ziekenhuis op den Coolsingel,
waar hy is overleden. De heer E. M. had een
zoontje bij zich, dat nog juist op tijd kon weg
springen, toen het ongeluk gebeurde.
Ondanks het bericht dat P. v. R. te Oss zou
hebben bekend den 36-jarigen G. van Lies
hout te hebben doodgestoken, beweren de ma
rechaussees en de burgemeester van Oss, dat
de verdachte geen bekentenis heeft afgelegd.
Wy vernemen dat het slachtoffer J Kooien
niet levensgevaarlyk is getroffen. Het is voor
de politie moeilijk van deze wilde steekpartij
een rapport op te maken. De meeste omstan
ders waren bovendien een „beetje aangescho
ten".... en herinneren zich nu natuurlyk niets
meer.
Onder zeer groote belangstelling is Woens
dag het slachtoffer van den moord, de 36-
jarige G. v. Lieshout, ter aarde besteld.
Pastoor Vissers droeg de H. Mis van requiem
op, gaf de absoute en verrichtte op het kerk
hof de beaarding.
Vele kransen en bloemen dekten de baar.
De R. K. Werklieden-Vereenlging en de Sla-
gersgezellenbond waren vertegenwoordigd.
Op het wetsontwerp tot heffing eener om
zetbelasting zyn een aantal amendementen voor
gesteld.
De heer BIEREMA cs. stelt voor, in art. 7,
betreffende de hoofdelijke mede-aansprakelyk-
heid van den kooper, een bepaling op te nemen
en wel zoodanig, dat deze mede-aansprakelyk-
heid geldt voorzoover de kooper niet kan aan-
toonen. de belasting te hebben betaald.
De heer VAN RAPPARD c.s. stelt voor, in de
tabel van vrygestelde goederen binnenlandsch
fruit op te nemen.
De heer LOVINK c.s. stelt voor in die tabel
in te voegen: bloembollen.
Een tweetal door den heer IJZERMAN c. s.
ingediende amendementen beoogt, te voorko
men, dat van voortbrengselen van de beeld
houwkunst een hoogere belasting zal worden
geheven dan van schilderyen en van voortbreng
selen der grafische kunst.
De besturen van de Nederlandsche Vereeni-
ging van Werkgevers in het Bakkersbedrijf te
's-Gravenhage, van den Nederiandschen Bak-
kersbond te Amsterdam, den Nederiandschen
R. K. Bakkerspatroonsbond te Utrecht, den
Bond van Christelijke Bakkerspatroons in Ne
derland hebben zich met een adres tot den
Minister van Financiën te Den Haag gewend
inzake de omzetbelasting.
Adressanten hebben zich tot den Minister ge
wend met het verzoek het daarheen te willen
leiden, dat in het gewyzigd ontwerp omzetbe
lasting, hetwelk na overleg met de commissie
van voorbereiding thans aan de Kamer zal wor
den voorgelegd, alsnog een verandering w<orde
opgenomen, zoodanig, dat daardoor de fabrikant
van vrijgestelde artikelen zijn grondstoffen vry
van omzetbelasting kan betrekken, subsidian
ook de artikelen gist en zout (geraffineerd) op
de lijst der vrygestelde artikelen te willen doen
opnemen.
Het hoofdbestuur van de Nederlandsche Ban
ketbakkers Vereeniging heeft zich in een tele
gram tot de Tweede Kamer der Staten-Gene
raal te Den Haag gewend, waarin met klem
geprotesteerd wordt tegen de ingediende amen
dementen, beoogende 15 pCt. belasting te heffen
van artikelen der banketbakkerij en der suiker
werk- en chocolade-industrie. In het telegram
wordt voorts gewezen op het feit, dat alle grond
stoffen der banketbakkery reeds zwaar zijn be
iast in de crisisjaren, waarbij suiker met circa
300 pCt. der waarde.
Z. H. Exc. de bisschop van Haarlem zal Za
terdagochtend geen audiëtie verleenen wegens
de pontificale uitvaart van pastoor Zwart.
H. M.'s torpedobootjager „Van Nes", ander
bevel van kapitein-luitenant-ter-zee J. C. A.
Scholte, is op de thuisreis naar Nederland op
5 September van Trinidad vertrokken.
Burgemeester en Wethouders van Den Haag
zijn zoo vry geweest een meteropnemer-
geldophaler by de gasfabriek te ontslaan.
Waarom?
Wel, de man hield zich onledig met het ver
spreiden van een anarchistisch propagandablad
„Naar de Vrijheid" en in het bijzonder een z.g.
„anti-politie-nummer" van het nobele orgaan.
Wat al fraais er in dit schimpblaadje te
lezen staat, laat zich gemakkelijk raden; in
ieder geval zal het geschrijf wel niet de be
doeling hebben, den eerbied voor orde en gezag
te bevorderen.
B. en W. nu vonden in de revolutionnaire
liefhebberij van hun trouwen dienaar aanleiding
tot ontslagverieening, daardoor tevens demon-
streerend, dat er sinds „De Zeven Provinciën"
in de hoofden van enkele autoriteiten toch wel
wat veranderd is: dat velen lang niet meer zoo
lankmoedig met het gezag laten spotten.
De roode „Vooruit" is over de houding van
B. en W. echter heelemaa! niet te spreken: het
blad gewaagt van een „politiek ontslag", terwyl
de ontslagene een pamflet verspreidde vol met
lasterlijke mededeelingen over den gemeente
dienst, opruiing tegen de politie en propaganda
van anarchistische ideeën.
Volgens de „Vooruit" nu moet dit allemaal
mogen en komt het niet te pas, dat een ge
meentedienaar, die zich aldus tegen zyn werk
gever tevens het gezag misdraagt, eruit
gegooid wordt.
Volgens de „Vooruit" moet het gezag lydelyk
toelaten, dat het door z"n eigen personeel aan
gerand, ondermijnd, belasterd en bespot wordt.
Zoo ijvert het socialisme steeds voor de ont
binding, waarop de chaos volgen moet.
In verband met de aangekondigde maatrege
len tot loonsverlaging bij de firma Nico ter
Kuile en Zn. te Enschede waarover de vorige
week een conferentie met deze firma heeft
plaats gevonden hebben de drie samenwerkende
arbeidersorganisaties met hun leden hierby be
trokken, vergaderd. Naast het verslag der gehou
den conferentie werd mededeeling gedaan van
een na dien ingekomen schrijven van de firma
waarbij nog een kleine concessie voor bepaalde
categorieën werd aangeboden. De groepen waar
voor aanvankelijk een verlaging van 5 pCt. zou
worden toegepast, zullen volgens dit voorstel
nog met 3 pCt. verlaging worden getroffen Na
breedvoerige discussie werd tenslotte op advies
der besturen besloten, zich onder de gegeven
omstandigheden tegen de laatst gewijzigde voor
stellen niet verder te verzetten.
In verband met de Maandag uitgebroken sta
king bij de fa. Gez. Borst confectiefabriek te
Goor, had Woensdagmiddag ten kantore van ge
noemde firma een conferentie plaats met een
hoofdbestuurder der moderne en katholieke or
ganisatie.
Het resultaat dezer besprekingen was: De Fa.
Borst kon de aangekondigde 10 pCt. loonsver
laging niet terugnemen, doch deze verlaging,
zal niet van toepassing zyn op die stukken, wel
ke reeds een verlaging hebben ondergaan; even
min zal gekort worden op het loon van jeugdige
arbeiders (sters) die minder dan f 5 per week
verdienen.
In de 's avonds gehouden vergadering van het
stakend personeel werd met algemeene stemmen
besloten, op deze voorwaarden den arbeid Don
derdagmorgen te hervatten. Staande deze ver
gadering gaven zich 23 personen op, als lid van
den Ned. R. K. Naaisters- en Kleermakersbond
„St. Gerardus Majella".
Woensdag is op het Kampereiland de boer
derij van den pachter E. Bosma afgebrand. Drie
hooibergen, waarin de hooioogst van dezen zo
mer was geborgen, werden mede een prooi der
vlammen. Verzekering dekt de schade. Naar de
oorzaak van den brand wordt een onderzoek in
gesteld
