I
I
Corporatieve staat in Oostenrijk
Het nieuws van heden
DOLLFUSS' PROGRAMMA
REDE
HET CONCORDAAT MET
DUITSCHLAND
De spanning groeit
te Havana
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 12 SEPTEMBER 1933
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18476
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 d.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Tegen het marxisme en het bruine
socialisme, voor een Christelij'
ken staat, die de rechten
der arbeiders erkent
„Wij willen geen ter
reur"
F akkeloptockt
Dollfuss in de pers
Actie tegen commu
nisten te Mainz
Een in 1932 beraamde aanslag
tegen Hitier ontdekt
DE OPENING VAN DE SCHELDE-TUNNELS
V-V,, v
Het Weer
minimi
Foto genomen tijdens de openingsrede van Koning Albert. Van links naar rechts:
Z. Em. Kardinaal van Roey, Prinses Astrid, Koning AlbertKoningin Elisabeth en
Prins Leopold
Waarom de ratificatie zoo plot
seling plaats vond
Burgerrecht voor
gedoopte joden
DE SCHELDE-TUNNELS
De Katholiekendag te
Weenen
Schrijven van Otto van Habsburg
aan Kard. Innitzer
Waarom is de wereld
tegen ons?
Artikel van Duitschen
ex-kroonprins
DE KATHOLIEKENDAG TE WEENEN
Wederzijdsche ultimata der
weigerachtige officieren
en San Martin
Staking in National
Hotel
Nieuwe omwenteling
De regeeringscrisis in
Spanje
Lerroux nog niet geslaagd
De problemen van het
verre Oosten
Soegimoera naar China en
Mandsjoekwo
Broodprijs verdubbeld
In Sovjet-Rusland
Pruisische Staatsraad
15 September plechtig geopend
Het kabinet-Lerroux
gevormd
Hirtsiefer in arrest
Mijnongeluk in Penn-
sylvanie
DIT NUMMER BESTAAT UIT
BLADZIJDEN
Swastika in Hongarije
verboden
Simon naar Genève
So v j et-methoden
55.000 ambtenaren ontslagen
Alleen Arische artsen
Auto door trein mee
gesleurd
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
WEENEN, 11 Sept. (W. B.) In het kader van
den katholiekendag had heden een meeting
plaats van het „Vaderlandsche Pront" waar
bij kanselier Dollfuss zijn aangekondigde pro
gramma-rede hield.
De bondskanselier begon met een opsom
ming van hetgeen zijn regeering zonder het
parlement gedaan had. Het parlement zal overi
gens in zijn ouden vorm niet meer terugkee-
ren. Minister Fey heeft onverschrokken de
maatregelen genomen, die noodzakelijk bleken.
Wij willen, aldus Dollfuss, geen politiek van
geweld, maar het is onze plicht het arbeidende
volk tegen geweld te beschermen, wij staan aan
het begin van den nieuwen opbouw van ons
land. Wij zullen ons aai. geen enkele terroris
tische beweging laten overrompelen en we roe
pen als Oostenrijkers op om geen valsche voor
spiegelingen achterna te loopen en zich te be
zinnen nu het nog niet te laat is. Ons streven is
er op gericht den vrede te handhaven. De tijd
van het liberale kapitalisme is voorbij. De tijd
van de marxistische volksleiding is voorbij, de
tijd van de absolute partij-heerschappij is voor
bij-
Wij willen geen „Gleichschaltung" en geen ter
reur. Wij willen het Chr. Sociale Oostenrijk
op corporatieven grondslag opbouwen. Deze
hechte opbouw is de taak, welke in deze herfst
maand verwezenlijkt zal worden.
De kanselier besprak daarna het wezen van
den corporatieven staat.
Ook op sociaal gebied is voor de regeering nog
een groote taak weggelegd.
De methoden van de sociale voorzorgen en
der ondersteuning van de werkloozen zullen
opnieuw moeten worden vastgesteld. Een derde
de? werkloozen zou weer tewerk gesteld kunnen
worden.
De kanselier zeide nog, dat hij op het oogen.
blik wèl het marxisme en het bruine socialisme
bestrijdt, maar dat hij er niettemin zelfs niet
aan denkt om ooit een aanslag te plegen op
het leven en de rechten der arbeiders Het
nageslacht zal voorts uitmaken of het Duitsche
karakter van Oostenrijk beter gediend wordt
door de methoden der regeering Dollfuss of
door andere manieren, die van buitenaf wor
den opgedrongen.
WEENEN. 11 Sept. (W. B.) De feestelijkhe
den ter gelegenheid van den Katholiekendag
werden hedenmorgen voortgezet. Reeds in den
vroegen ochtend marcheerden talrijke veree-
nigingen door de straten der stad. In den St.
Stephanus-dom werd een plechtige H. Mis ge
celebreerd. waarna een processie werd gehou
den naar de ..Kapuzinergruft". waar de over
leden Oostenrijksche vorsten begraven liggen.
Alle te Weenen aanwezige kardinalen, bisschop
pen en kerkelijke hoogwaardigheidsbekleeders
namen aan deze processie deel. Tegen den mid
dag trokken Tirolsche schutterscompagnieën in
nationale kleederdracht naar den Heldenplatz,
waar bij het standbeeld van Prins Eugène een
plechtigheid plaats vond.
MÜNCHEN, 11 Sept. (W. B.) Twee Oos
tenrijksche eerste luitenants hebben aan mi
nister Vaugoin een schrijven gezonden, waar
in zij den eed, dien zij „als man, als burger der
Oostenrijksche republiek en als soldaat" met
geestdrift gezworen hebben, terug nemen, om
dat deze eed een „wettelijke regeering en grond,
wettelijke instellingen" gold.
WEENEN, 12 Sept. (Beuter). In de tweede
hoofdvergadering van den Katholiekendag
sprak gisteren de primaat van Hongarije, kar
dinaal Seredi, die zeide er van overtuigd te
zijn, dat de solidariteit der Katholieken van
Europa en van de heele wereld ook in de toe
komst redding zal brengen, indien de Katho
lieken trouw bleven aan hun verleden en hun
geschiedenis.
De Aartsbisschop van Parijs, kardinaal Ver-
dier, bracht den Oostenrijkschen Katholieken
den broedergroet van de Katholieken van
Frankrijk.
Mgr. Schinzel verklaarde, dat de Katholie
ken van Tsjecho-Slowakije in oprechte trouw
gekomen waren, om nieuwe arbeidsvreugde te
scheppen in het voorbeeld van volkstrouw der
Oostenrijksche Katholieken.
De Poolsche kardinaal Hlond zoo meldt
V.D. nog zeide o.m.: Om God in de historie
en om de wet van Christus in het leven der
volkeren worstelt thans de geheele christen
heid. In dezen historischen strijd staat het
Katholieke volk der Polen schouder aan schou
der met 't Katholieke Oostenrijk en alle chris
telijke volkeren.
Bisschop graaf Majlat bracht de groeten
over van de Zevenburgsche Katholieken. Profes
sor pater dr. Wilhelm Schmidt hield de feest
rede over „Vrijheid en band der Christenen
in de maatschappij". i
WEENEN, 12 Sept. (Reuter). Na de bijeen
komst op den Rennplatz, waar bondskanselier
Dollfuss het woord voerde, hielden de bij het
Vaderlandsche Front aangesloten bonden een
fakkeloptocht.
Bondskanselier Dollfuss, prins Starhemberg
en minister Fey sloegen alle drie te paard den
optocht gade.
Verder hielden de bondskanselier en mevr.
Dollfuss een receptie voor het corps diploma
tique en verschillende autoriteiten, ter gele
genheid van den 250sten terugkeer van den
dag van Weenens ontzet.
Wegens het verstoren der orde door het uit
strooien van swastica's e.d. werden ongeveer 20
personen gearresteerd.
Gistermiddag bood bondspresident Miklas
den naar aanleiding van den Katholiekendag
te Weenen vertoevenden kardinalen een maal
tijd aan.
LONDEN, 12 Sept. (V.D.). De redevoering
van bondskanselier Dollfuss heeft in de Engel-
sche pers sterk de aandacht getrokken.
De „Daily Telegraph" verklaart, dat Dollfuss
heelemaal geen duidelijk omlijnd program heeft
kunnen aanbieden. Zijn redevoering is meer
een uitdrukking geweest van een middeleeuw-
sche gemoedsstemming dan een verklaring van
Fascisme.
De „Echo de Paris" meent, dat het grootste
gevaar hierin bestaat, dat het zwarte fascisme
op den duur het bruine fascisme zal voorbe
reiden.
MAINZ, 11 Sept. (V.D.) De politie te Mainz
heeft een groote actie tegen communisten rp
touw gezet. Vele functionnarissen en leden
werden gearresteerd. Het onderzoek leidde oox
naar Frankfort, waar eveneens een aantal lei
ders werden in hechtenis genomen. Verder is
gebleken, dat de Bond van Roode Frontstrij
ders daar nog altijd bestaat en voorbereidingen
voor een revolutie heeft getroffen. De orga
nisatie was uitstekend gewapend, terwijl de
leden werden onderwezen in het hanteeren van
de wapenen en het vervaardigen van bommen.
Veel munitie werd bij de Frontstrijders in be
slag genomen.
Door de gearresteerde Frontstrijders is toe
gegeven, dat de Bond van Roode Frontstrijders
een aanslag tegen Hitler had beraamd toen nij
13 Juni 1932 op een voetbalveld te Mainz het
woord voerde. De samenzweerders hadden zich
gewapend met pistolen opgesteld in de hoofd
straat van Mainz en hadden het plan Hitier
bij het voorbijrijden neer te schieten. Slechts
door een toeval is het plan mislukt. Een der
samenzweerders wist n.l. niet met het pistool
om te gaan en liet zich door een kameraad
onderricht geven. Daarbij ging een schot af,
waarop de communisten zich uit de voeten
maakten.
BERLIJN, 11 Sept. Ongeveer een uur
nadat het bericht inzake de ontdekking van
een in 1932 beraamden aanslag op Hitler was
gepubliceerd, werd verzocht dit bericht in te
trekken en niet te publiceeren.
'.•.''i'.-<.V'v<! .««vf'
i
V er wachting: Zwakke tot
matigen, Oostelijke tot Noordelijken of
Noord-Westelijken wind, toenemende be-
wolking, kans op regen of onweer in het
Zuiden, iets koeler.
Hoogste stand: 773.5 te Isafjord.
Laagste stand: 753.6 te Vardö.
H Zon op 6129, onder 7.22. Licht =j
op 7.52. 19 September Nieuwe Maan.
ROME, 11 September. (Reuter). De plotse
linge ratificatie van het concordaat met
Duitschland is een gevolg van den wensch van
beide partijen, om een einde te maken aan de
verschillende interpretaties der technische
moeilijkheden, welke waren ontstaan en welke
nog grooter dreigde te worden, doordat Kar
dinaal Pacelli op vacantie zou gaan. De Kardi
naal is hedenochtend vertrokken en daardoor
was het noodig de besprekingen tusschen de
beide betrokken partijen te onderbreken.
STAD VAN HET VATICAAN, 11 Sept.
(Eigen telegram). In aansluiting op het
Concordaat heeft Duitschland een Vati-
caansch memorandum aanvaard waarbij aan
alle gedoopte Joden de volledige burger
rechten worden toegekend.
(Het Vaticaan toonde zich heftig gekant
tegen hun achterstelling op gronden van
rasverschil. „Elke beleediging van gedoopte
Joden staat gelijk aan een beleediging den
H.H. Sacramenten aangedaan."
(United Press)
Doorkijk in den voetgangerstunnel
WEENEN, 11 Sept. (V.D.) Otto heeft aan
kardinaal Innitzer een gelukwensch doen toe
komen in verband met den Katholiekendag. Hi)
schrijft, dat zijn gedachten te Weenen vertoe
ven. Hij wenscht Oostenrijk geluk met het re
sultaat van den Katholiekendag en verklaart
zich daartoe verplicht te gevoelen als nakome
ling van Rudolf van Habsburg, Ferdinand II
Leopold en hertog Karei van Lotharingen
Bijna nooit heeft hij de bitterheid der ver
banning zoo zeer gevoeld als in deze dagen,
nu hij niet kan deelnemen aan de geweldige
geloofsdemonstratie van Oostenrijk en Wee
nen
PARIJS, 11 Sept. (V.D.) In de New-York
Herald Tribune schrijft de Duitsche ex-kroon
prins een artikel „Waarom is de wereld tegen
ons?" Uitgaande van een vergelijking met pro
pagandamethoden gedurende den oorlog, die als
moraalvernietigende strijdmiddelen wel konden
worden erkend, veroordeelt hij scherp de toe
passing van dergelijke methoden in vredestijd
Deze propagandistische invloed laat zich slechts
verklaren uit het feit, dat de naties der wereld
vreezen, dat Duitschland onder de energieke
leiding van Hitier zich de plaats heeft her
overd, die het eens heeft bezeten. Als resultaat
van de tegenwoordige internationale propa
ganda krijgt de wereld een voorstelling van
Duitschland, die niet overeenkomt met de fei
ten. De ex-kroonprins stelt verder vast, dat de
geschiedenis geen revolutie kent, die zoo on
bloedig is verloopen. Von Hindenburg en Hitier
hebben een daad volbracht, waarvoor ieder
Duitscher hun altijd dankbaar zal blijven.
De Pauselijke Legaat Z. Em. Kardinaal La Fontaine, Patriarch van Venetië, is van
Rome uit naar Weenen vertrokken. Voor zijn vertrek inspecteert de Legaat op het
Centraal Station van Rome de eere-compagnie van Italiaansche soldaten.
HAVANA, 12 Sept. (Reuter) Alle bedien
den van het National Hotel, waar de Ameri-
kaansche en Europeesche inwoners van Ha
vana, o.w. de Amerikaansche ambassadeur
Welles, een toevlucht hebben gezocht en waar
zich thans ook een aantal officieren hebben
teruggetrokken, zijn in staking gegaan. De di
recteur van het hotel deelde zijn gasten mede,
dat het personeel weigerde de officieren langer
te bedienen.-
Het schijnt, dat de officieren tegenstand wil
len bieden, zij brengen namelijk groote hoeveel
heden wapens in het gebouw. Zij hebben een
proclamatie uitgevaardigd, waarin zij ontken
nen pogingen te hebben gedaan om interventie
van Amerika uit te lokken.
De door de revolutionnaire junta gekozen
president San Martin heeft den officieren een
ultimatum gezonden, waarbij hij hen 36 uur tijd
geeft, om met de regeering tot overeenstem
ming te komen.
Anderzijds meldt V. D„ dat 300 officieren de
vervanging van San Martin door de Cespedes
hebben geëischt. Verder weigeren zij te dienen
onder sergeant Batista, hoewel deze thans de
distinctieven van kolonel op zijn uniform heeft
aangebracht.
WASHINGTON, 12 Sept. (Reuter) Minister
Huil verklaarde, dat de Vereenigde Staten elke
Cubaansche regeering zullen erkennen, welke
in overeenstemming is met den wil van het
volk en in staat de orde te handhaven.
NEW-YORK, 12 Sept. (V.D.) Te Havana
is de politieke toestand verder verscherpt ten
gevolge van de hulpeloosheid der regeering San
Martin. Men verwacht, dat de vroegere presi
dent Menoecal, tezamen met de afgezette leger
officieren, binnenkort een omwenteling zal be
werken.
De toestand in het binnenland zou chaotisch
zijn. Communistische arbeiders zouden tal van
plantages en fabrieken hebben in beslag geno
men. Voorts zouden twee Amerikaansche dames
voor de tweede maal zijn overvallen en uit haar
huis verdreven zijn.
MADRID, 11 Sept. (Reuter). Lerroux heeft
besloten opnieuw met de partijleiders te on
derhandelen. Hij zeide, dat zekere politieke
groepen den toestand niet dringend genoeg
achtten, toen hij hun medewerking vroeg. Daar
om verzocht hij Zamora nog eenigen tijd uit
stel, alvorens hem de definitieve ministerslijst
te overhandigen. Dit zal hem in staat stellen
een laatste beroep te doen op de vaderlands
liefde der republikeinsche partijen. Bij het ver
laten van het paleis van den president vonden
eenige incidenten plaats. Toen eenige personen
Lerroux toejuichten begonnen anderen te flui
ten. De politie had weinig moeite om de me
nigte te verspreiden.
TOKIO, 11 Sept. (V.D.). Otaro Soegimoera,
vroeger ondersecretaris-generaal van den Vol
kenbond, is gisteren vertrokken voor zijn reis
naar Mandsjoekwo en China. Tegenover pers
vertegenwoordigers verklaarde hij, dat de Chi-
neesche politiek jagens zal veranderen. Deze
politiek zal worden beïnvloed door de houding
van Engeland en Amerika tegenover Japan en
China. Soeng, de Chineesche minister van fi
nanciën, die juist van zijn buitenlandsche reis
is teruggekeerd, heeft kunnen opmerken, dat
Europa en Amerika niet in staat zijn zich met
de problemen van het Verre Oosten bezig te
houden, en dat zal niet nalaten een wijziging
in de politiek van China tot stand te brengen.
Naar verluidt, hebben de beraadslagingen tus
schen het Japansche ministerie van marine en
den generalen staf er toe geleid, dat in het
nieuwe vlootbouwprogramma wordt voorzien in
den aanbouw van 42 nieuwe oorlogsschepen.
Het programma zal binnenkort aan het kabinet
worden voorgelegd.
HELSINGFORS, 12 Sept. (Reuter). Bij de
creet van de Sovjet-regeering is de prijs van
het brood in Rusland thans verdubbeld. Een
witbrood van 500 gram kost nu ongeveer 40
cent en een bruinbrood ongeveer 38 cent.
BERLIJN, 11 Sept. (V. D.) Bij de opening
van den Pruisischen Staatsraad op 15 Sept zal
een plechtige „Staatsakt" plaats vinden. Mi-
nister-president Goering zal een groote rede
houden, welke, evenals de beëediging der staats
raden, per radio zal worden uitgezonden De
eerste werkzitting van den staatsraad zal Za
terdag worden gehouden.
MADRID, 11 Sept. (V.D.) De nieuwe minis
ter-president Lerroux deelt mede ,dat het hem
gelukt is een kabinet te formeeren. De samen
stelling van dit kabinet is door den staats
president goedgekeurd. De ministerlijst kan
echter niet voor Dinsdagmiddag worden ge
publiceerd, daar eenige portefeuilles nog on
derling geruild moeten worden.
MADRID, 11 Sept. (V.D.) In de avonduren
werden heden in tal van straten van Madrid
demonstraties gehouden van socialisten en
communisten. De demonstranten schreeuwden
o.m. „Dood aan Lerroux". De politie dreef de
betoogers uiteen en arresteerde verscheidenen
hunner.
ESSEN, 12 Sept- (W.B.) De vroegere Prui
sische Centrums-minister Hirtsiefer, die giste
ren betrokken was bij een botsing met S. A-
mannen, is in „Schutzhaft" genomen.
DORTMUND. 12 Sept. (W. B.) Hier zijn dertig
personen wegens onwettige politieke actie ge
arresteerd, grootendeels Communisten; 13 hun
ner worden beticht van hoogverraad.
DORTMUND, 11 Sept. (V. D.) Wegens uit
latingen tijdens een vergadering op 13 Juni is
een bestuurslid van een Duitsch Nationalen
Vrouwenbond veroordeeld tot 5 maanden ge
vangenisstraf.
PITTSBURGH, 11 Sept. (V.D.). In de Hill-
man-mijn te Barking in Pennsylvanië heeft
hedenmorgen een ernstige explosie plaats ge
had. Nadere bijzonderheden zijn nog niet be
kend, maar men vreest, dat talrijke mijnwer
kers zijn bedolven.
Nader wordt gemeld, dat tot nu toe 7 dooden
zijn geborgen. De ontploffing is veroorzaakt
door ontbranding van kolengas.
Dollfuss kondigt corporatieven staat aan.
Mijnongeluk in Pennsylvanië.
Het concordaat met Duitschland. Het Vaticaan
eischt burgerrecht voor gedoopte joden.
De tegenwoordige zitting der Staten Generaal
zal worden gesloten op Zaterdag 16 Septem
ber a-s.
Ir. Feber volgt wethouder Drees in het dage-
lijksch bestuur der gemeente 's Gravenhage op.
Groentenmonopolie voor ananas en war-
moezerijgewassen treedt 12 September in wer
king.
De procedure inzake het verspreiden van
anti-Duitsche circulaires voor het Jaarbeurs
gebouw.
De veenbrand te Winterswijk woedt onvermin
derd voort-
Negentig varkens omgekomen bij een brand te
Brandwijk.
Door een hevigen brand te Sleen werd 'n aan
tal boerderijen vernield.
BOEDAPEST, 11 Sept (V D.) Een decreet
is uitgevaard gd waarbij het dragen of toonen
van het swastika-embleem in eenigen vorm
wordt verboden, terwijl de bestaande moeten
worden vernietigd. Overtreders zullen worden
gestraft.
LONDEN, 11 Sept. (V. D.) De Engelsche mi
nister van buitenlandsche zaken, Simon, heeft
besloten, op de voor 22 Sept. vastgestelde zit
ting van den Volkenbondsraad persoonlijk te
verschijnen. Het ls nog niet bekend of hij zijn
reis te Parijs zal onderbreken. De beslissing zal
voor het grootste deel 'afhangen van het resul
taat der besprekingen van onderstaatssecretaris
Eden te Parijs.
BERLIJN, 11 September. (V D.) Naar uit
Moskou wordt gemeld, werden volgens een of-
ficieele mededeeling in de laatste drie en een
halve maand 50.000 staatsambtenaren te Mos
kou uit den dienst ontslagen. De ontslagen
ambtenaren heoben instructie gekregen Moskou
te verlaten en nieuwe functies te aanvaarden
in S berië en Turkestan
Die ambtenaren, die mochten weigeren hun
nieuwe functies te bezetten, zullen direct langs
administratieven weg uit Moskou worden uit
gewezen en zullen bovendien geen werkloozen-
uitkeering ontvangen.
BERLIJN, 11 Sept. Op 1 Sept. is de over
eenkomst tusschen den bond van Duitsche art
sen en den bond van particuliere ziekteverze
keringsondernemingen in werking getreden,
volgens welke ook bij particuliere ziekenfond
sen niet-Arische artsen worden uitgeschakeld.
Ook hier gelden de uitzonderingen van de
Ambtenarenwet.
AREZZO, 11 Sept. (Reuter) Bij Castiglione
reed een auto op den treinFlorence -Rome
in. De auto werd ongeveer 500 M. meegesleept.
Alle acht inzittenden kwamen cm net leven.
11 VVV WWW l'! Hl IIMI 1^2
Hcogste stand op Dinsdag 9 ur vm.: 756
yorige stand 759
