De afsluitdijk vrijgegeven
Staking op school
V erzeker ingsmaatschappi j ©©gelicht
De V. A.R.A: tegen
den Staat
OFFICIEELE OPENING VAN
DEN WEG
VERDACHTE ONTKENDE
TRAGISCH EINDE VAN
EEN HOOGLEERAAR
DINSDAG 26 SEPTEMBER
Aanbieding van een monument op
de Vlieter en van twee bron
zen plaquettes
„De levende kracht van
ons volk"
Rede mr. Telders
Rede ir. J. A. Kalff
I I M
Onderscheidingen
MIDDENSTANDSCONGRES
TE BREDA
Wettelijke bescherming van het
kleinbedrijf
Suikeraankoop door
Rusland
Bestelling voor twee millioen
roebel in Ned.-Indië
Marine-manoeuvres
Kustverdediging nabij Den Helder
R. K. MIDDENSTAND
In het bisdom Haarlem
EEN GOEDE VANGST
Een paar kinderen uit een commu
nistisch gezin „leggen het
werk neer"
De vader maakt kabaal
Een toestelletje, dat ook den presi
dent van het Haagsche Hof
interesseert
Een beweerde afspraak
Prof. Ehrenfest schiet zijn zoon
neer en doodt zich zelf
Lijdende aan geestelijke
depressie
HET NAT. CRISIS-COMITE
De groote prijsvraag
De afgebroken uitzending van
1930 voor de civiele Kamer
van het Haagsche Hof
Onrechtmatige daad?
DE SOCIALE WETGEVING
ONDER EEN TRACTOR
Meisje spoedig overleden
MERWEDEBRUG GEVAARLIJK
Het nieuwe Departement
AUTO TEGEN EEN BOOM
Opruiing door O. S. P.ers
Nadat Ir. de Blocq van Kuffeler
Maandagmiddag de beteekenis van
het grootsche werk van den afsluit
dijk had geschetst gaf de Minister
van Waterstaat om 16.20 uur den
dijk voor het verkeer vrij.
Meer dan driehonderd genoodigden uit alle dee-
len van het land hadden zich na de zeer
scherpe contróle van de marechaussee aan de
beide kanten van den afsluitdijk te hebben ge
passeerd Maandagmiddag tegen drie uur
verzameld op de plaats, waar op 28 Mei van
het vorige jaar des middags te 13.02 uur het
laatste sluitgat van den afsluitdijk in den Vlie
ter was gedicht.
Onder hen bevonden zich tal van autoritei
ten, de vroegere ministers van Waterstaat
König, Bongaerts en Reymer, tal van
leden van de Eerste en Tweede Kamer, de Com
missarissen van de Koningin in de provincie
Noord-Holland Jhr. R e 1 1 en Friesland Jhr.
Harlnxma thoe Slooten, familie van
wijlen ir. C. Lely, leden van den Zuiderzeeraad
met diens voorzitter ir. A. W o r t m a n, leden
van de Commissie-Lorentz, leden van de Zui-
derzeecommissie voor Defensiebelangen, mr. G.
Vissering en leden van de naar hem ge
noemde commissie, vertegenwoordigers van de
Generale Commissie Zuiderzeesteunwet, de
meeste ingenieurs van den dienst der Zuiderzee
werken, de directie van de Nederlandsche
Spoorwegen, burgemeesters van tal van gemeen
ten uit Friesland en Noord-Holland en tal van
andere vooraanstaande personen van vele dien
sten, die direct of indirect in verband stonden
met de Zuiderzeewerken.
Op 23 Januari van dit jaar was de weg over
den afsluitdijk weliswaar vrij gegeven voor een
beperkt verkeer tegen betaling van tol ten bate
van het Nationaal Crisis-Comité meer dan
een ton heeft deze tolheffing opgebracht!
doch de slechte toestand van de toegangswegen
maakten het noodzakelijk deze eerst te verbe
teren voordat die weg geheel voor het verkeer
kon worden opengesteld. Ondanks dit beperkte
verkeer reden gemiddeld in de maand Juni 450
auto's per dag over den dijk.
De directeur-generaal der Zuiderzeewerken,
ir. V. J. P. de Blocq van Kuffeler, heeft aan
het einde eener rede die wij in een vorige
editie publiceerden den minister van Water
staat ir. K a 1 f f geadviseerd de afsluiting van
de Zuiderzee als gereed te beschouwen en ver
zocht den weg voor het verkeer open te stellen.
Voordat deze hiertoe overging, sprak eerst
de heer mr. J. H. Telders als president
commissaris van de Maatschappij tot Uitvoe
ring der Zuiderzeewerken. Hij zag het afslui
ten en droogmaken van de Zuiderzee als een
voortzetting van het werk, dat onze voorvade
ren hebben verricht toen zij tal van polders
in ons land drooglegden en als een bewijs van
de levende kracht van ons volk. Dit heeft de
M.U.Z. ook tot uiting willen laten komen in
het moment, dat spr. op dit oogenblik aan de
regeering aanbood. De opdracht aan den ont
werper, architect Dudok, was, dat het monu
ment eenvoudig zou zijn, dat het niet mocht
herinneren aan de crisisneerslachtigheid, doch
aan het werk van een krachtig volk. Spr. ge
loofde, dat de ontwerper daarin alleszins ge
slaagd wa\ Van denzelfden geest getuigt de
reliefplaat, die zal worden aangebracht onder
een aan den toren, die het monument vormt,
gebouwde luifel, ontworpen door den beeld
houwer Hildo Krop, en waarop de uitbreiding
van zijn grondgebied symbolisch is weerge
geven door drie steenzetters, waarboven als
spreuk is geplaatst „Een volk dat leeft, bouwt
aan zijn toekomst".
De voorzitter van het Comité tot oprichting
van een gedenkteeken op den afsluitdijk, jhr.
mr. J. M. van B e y m a uit Leeuwarden, ver
zocht den minister namens het comité te wil
len aanvaarden twee bronzen plaquettes ter
plaatsing in de heftorens van de uitwaterings
sluizen in het Westen bij Den Oever en in het
Oosten op het Komwerderzand. „De wereld
vergeet zoo snel en wij willen volgende gene
raties bij het lezen van het opschrift, zij het
misschien maar voor een oogenblik, hun ge
dachten doen concentreeren op en doen terug
denken aan den tijd, toen het werk in de
groote belangstelling van lederen toen leven
den Nederlander stond" aldus jhr. Beyma.
De beide plaquettes vermelden als opschrift:
„Tijdens de regeering van Koningin Wilhel-
mina is deze afsluitdijk, hoofdwerk van de
gedeeltelijke droogmaking der Zuiderzee, recht-
streeksche verbinding van Noord-Holland naar
Friesland, in 5 jaren tijd tot stand gebracht
door het vernuft en den arbeid van Neder
landsche ingenieurs, aannemers en werklieden.
Ter herinnering hieraan is deze plaat door
tijdgenooten aangebracht."
Jhr. Beyma bood den minister een bijbehoo-
rend album met de namen der schenkers ter
plaatsing in het archief der Zuiderzeewerken
aan.
De Minister van Waterstaat, ir. J. A. Kalff,
die gaarne namens de regeering het monument
en de beide plaquettes aanvaardde, deelde mede,
dat dr. Colijn, oud-voorzitter van den Zuider
zeeraad tot zijn spijt verhinderd was. Het ver
heugd hem echter, dat zoovelen aan de uit-
noodiging gehoor hadden gegeven. Hij zag
daarin een wensch om tezamen op één oogen
blik in grooten getale te doorleven, dat Ne
derland heeft tot stand gebracht een werk van
zoo groote beteekenis voor zijn bestaan, dat
wij kunnen verklaren, dat wij ons bevinden op
historischen grond. Spr. herdacht in de eerste
plaats op dit oogenblik den grooten ont
werper, Lely, die alle plannen voor het afslui
ten van de Zuiderzee, die in den loop der tijden
zijn ontstaan, tot een werkelijk uitvoerbaar
plan heeft gemaakt. De beslissing voor de re
geering of met de werken al dan niet moet
worden voortgegaan, was moeilijk. Doch de
regeering was van oordeel, t wij mogen en
moeten voortgaan en trachten te bereiken wat
mogelijk is, in het vertrouwen, dat betere tijden
spoedig zullen volgen. Spreker somde de voor
deden van de Zuiderzeewerken op, al vergat hij
de nadeelen voor de visschersbevolking niet.
Ten slotte deed spreker melding van de on
derscheidingen, die 4e regeering van haar kant
heeft gemeend aan de Koningin te moeten
voorstellen.
IB. J. A. KALFF, Minister van
Waterstaat.
Te 16.20 uur verklaarde de Minister den af
sluitdijk voor het verkeer geopend.
De Marinekapel onder leiding van den
heer L. H. F. Leistikow, speelde het Wilhelmus,
de eere-wijn werd rondgediend en de plechtig
heid was ten einde.
De genoodigden bezichten vervolgens het mo
nument en vertrokken langs den thans vrijen
weg, aan beide uiteinden, waarvan reeds vele
tientallen auto's stonden te wachten.
Mooi nazomerweer begunstigde de plechtig
heid en vele inwoners van Den Oever hadden
door het uitsteken van de vlag uiting gegeven
aan hun vreugde over het totstandkomen van
de nieuwe verbinding met Friesland.
Bij K.B. is met ingang van 1 October 1933
de ingenieur der Zuiderzeewerken ir. F. J. B.
G. Geers te Harlingen bevorderd tot eerst-
aanwezend-ingenieur bij den Dienst der Zuider
zeewerken.
Bij K.B. zijn benoemd tot:
Ridder in de Orde van den Nederlandschen
Leeuw: ir. W. Kamp te 's Gravenhage, hoofd
ingenieur bij den Dienst der Zuiderzeewerken;
ir. J. H. Telders te Beverwijk, voorzitter
van den raad van bestuur van de Maatschappij
tot Uitvoering van Zuiderzeewerken;
ir. N. de Ronde Bresser te Wassenaar,
secretaris van den raad van bestuur van de
Maatschappij tot Uitvoering van Zuiderzee
werken;
Officier in de Orde van Oranje-Nassau:
ir. J. L e 1 y te Wieringen, directeur-hoofduit
voerder van de Maatschappij tot Uitvoering van
Zuiderzeewerken
ir. J. C Pannekoek te 'sGravenhage,
eerstaanwszend-ingenieur en ir. J. F. R. van
de Wall te 'sGravenhage, eerstaanwezend-
ingenieur bij den Dienst der Zuiderzeewerken;
Ridder in de Orde van Oranje-Nassau:
B. van Renswoude te Harlingen, tech
nisch ambtenaar bij den Dienst der Zuiderzee
werken;
M. A van der Mark te Hippolytushoef,
hoofd van de administratie bij de Maatschappij
tot Uitvoering van Zuiderzeewerken;
mr. K. J a n s m a te Amsterdam en mr. W.
J. Vogel te 'sGravenhage, beiden secretaris
van den Zuiderzeeraad;
en is toegekend de Eeremedaille, verbonden
aan de Orde van Oranje-Nassau:
in goud aan: J. L. van Oosterhout te
Zürich, onderbaas van het droge werk; J. H.
Visser te Alkmaar, onderbaas bij de kunst
werken; D. ten Veen te Haarlem, hoofd
machinist, allen in dienst bij de Maatschappij
tot Uitvoering van Zuiderzeewerken;
in zilver aan: M. Kooy te Den Oever (Wie-
ringen), waker; K. Redelijkheid te Slie-
drecht, zuigbaas; J. Dekker te Sliedreeht,
schipper op transporteur I; C. M. Visser te
Sliedreeht, onderbaas van het natte werk,
allen in dienst bij de Maatschappij tot Uitvoe
ring van Zuiderzeewerken;
in brons aan: W. Kooy te Hippolytushoef,
kraandrijver; A. Visser te Sliedreeht, molen
baas; G. van Asperen te Sliedreeht, sleep
bootkapitein; N. Lont te Den Oever (Wie-
ringen), stortbaas; A. van Heteren te Slie
dreeht, putbaas van rijswerkers; K. van
Wijngaarden te Den Oever (Wieringen)
putbaas van steenzetters; A. Klein te Ter
Apelkanaal (gem. Vlagtwedde), putbaas van
grondwerkers, allen in dienst by de Maat-
schappü tot Uitvoering van Zuiderzeewerken.
Zooals gemeld, zullen op Woensdag 27 Sep
tember en Donderdag 28 September a.s. te
Breda worden gehouden de algemeene verga
dering en het tiende congres van den Ned.
R. K. Middenstandsbond.
De algemeene vergadering, waartoe alleen
zyn uitgenoodigd de hoofdbesturen der Dioce
sane Middenstandsbonden en der Nationale
Vakbonden van den N. R. K. M. met de
voorzitters (of hun plaatsvervangers) van
alle plaatselijke middenstandsvereenigingen
begint op Woensdag 27 Sept. des ochtends te
elf uur in de groote zaal van den St. Josephs-
kring in de Waterstraat.
Deze algemeene vergadering, waar aan de
orde komt het nieuwe Beginsel- en Werkpro
gram van den N. R. K. M., aan de hand van
het prae-advies van dr. J. van Beurden te
Heeswük, zal worden vereerd met een bezoek
van Z. H. Exc. Mgr. P. Hopmans, Bisschop
van Breda.
In aansluiting aan de algemeene ver
gadering vindt op Donderdag 28 September 't
tiende Congres van den N. R. K. M. plaats,
waarvan de deelnemers echter reeds Woens
dagavond in de Baroniestad worden verwacht.
Op Woensdagavond te acht uur zullen na-
meiyk het hoofdbestuur en de Congressisten
ten Stadhuize worden ontvangen door B. en
W. van Breda, onder de tonen van een bei
aardconcert, te geven door den stqas-
beiaardier, den heer Jacques Maassen.
Om half negen biedt de ontvangende ver-
eeniging aan de congressisten een gezellig
samenzyn aan in de groote zaal van het Ge
bouw Concordia, aan het Van Coothplein.
Des Donderdags zal te half tien in de kathe
drale kerk van de H. Barbara door pastoor
L. J. van dér Heijden te Utrecht, geestelijk ad
viseur 'van den N. R. K. M., een H. Mis tot
intentie van de Ned. R. K. Middenstandsbe
weging worden opgedragen.
Om half elf begint in Concordia de ochtend
zitting van het Congres, waar, na de aanbie
ding van het verslag oveer de werkzaamheden
van den N. R. K. M. sinds het vorige Congres,
aan de orde zal worden gesteld het vraagstuk
der Wetteiyke Bescherming van het Klein
bedrijf, waarover prae-adviezen zyn uitge
bracht door prof. dr. W. J. M. Koenraadt,
hoogleeraar aan het Groot-Seminarie te Hoe
ven, en drs. H. L. Jansen, leider der Economi
sche Afdeeling van het Bureau van den N. R.
K. M.
Het Congres wordt des middags gesloten na
een toespraak van den Bondsadviseur, waar
na de gemeente Breda aan de congressisten
nog een concert op de Groote Markt aan
biedt.
Van welingelichte zijde deelt men aan „Het
Handelsblad" mede, dat de Russische Regee
ring een commissie, welke in Nederland werk
zaam is, opdracht heeft gegeven tot het koo-
pen van suiker uit Ned.-Indië, voor een totaal
van twee millioen goudroebel.
Maandag had de eerste der tactische oefenin
gen op kleine schaal voor de Marine plaats.
De veronderstelling was, dat een divisie van
drie onderzeebooten de kust moest dekken tus-
schen Callantsoog en Zandvoort; deze divisie
bevond zich by den aanvang der oefening ter
hoogte van den Pettemerpolder en had bericht
ontvangen, dat een vyandelijke scheepsmacht
vanuit zee op de Nederlandsche kust aanstoom-
de. Deze vijand, bestaande uit Hr. Ms. „Heems-
kerek", „Gelderland", „Banckert' en de „Z.
5", stond bij den aanvang der oefening onge
veer 40 myi uit de kust, ter hoogte van Den
Helder en had de opdracht zoo spoedig mogeiyk
een gefingeerde beschieting van de Nederland
sche kust nabij IJmuiden uit te voeren. Met
het oog op onderzeebootgevaar besloot de com
mandant van dit smaldeel eerst gedurende
eenige uren een koers te sturen, die den schijn
zou wekken, dat het doel Hoek van Holland
was, om dan dwars van IJmuiden plotseling
snel den wal in te sturen en de beschieting uit
te voeren. Aldus geschiedde, maar bij de ondei-
zeebooten ingedeelde vliegtuigen verkenden den
vijand en gaven draadloos verkenningsberichten
af, waardoor de onderzeebooten zich op zyn
opmarschweg konden plaatsen en aanvullen.
Alle drie der booten slaagden er in een gun
stige aanvalspositie te bereiken, waarbij alleen
de derde boot ontijdig ontdekt werd en in
werkeiykheid waarschynlijk vernietigd zou zyn,
voordat zij een torpedo had kunnen afvoeren.
Voor vuurleiding-oefening werd daarna de be
volen beschieting door de- gezameniyke scheeps
macht uitgevoerd.
De Najaars-Ceirtrale Raad van den R. K.
Middenstandsbosd in het Bisdom Haarlem zal
dit jaar in Den Haag worden gehouden op
Woensdag 8 November.
Voordien organiseert de Bond nog een tweetal
bestuurdersdagen, waar aan de orde zal worden
gesteld het Urgentie-, Beginsel, en Werkpro
gram van den Ned. R. K. Middenstandsbond.
Tot deze bestuurdersdagen zullen worden uit
genoodigd de dageiyksche bestuursleden (of hun
plaatsvervangers) en de geesteiyke adviseurs
der afdeelingen van den Bond.
Voor de afdeelingen in Noord-Holland zal de
bestuu-dersdag worden gehouden op Donderdag
19 C a.s. in het Retraitenhuis te Bergen;
voor de afdeelingen in Zuid-Holland en Zee.
land op Dinsdag 24 October in het Retraiten
huis te Noordwykerhout.
Met de aanhouding van S. te Nyswiller-Wit-
tem, verdacht van het schrijven van brand
brieven, heeft de politie blijkbaar een goede
vangst gedaan.
Vermoed wordt, dat het ook de persoon is,
die onlangs een bejaarden man heeft aange
vallen en beroofd.
Op den Oranje-Dinsdag hebben enkele meis
jes van den werkloozen bouwvakarbeider H. v.
d. B. te Beets, behoorende tot de communis
tische party, getracht een schoolstaking te pro-
clameeren.
De beide meisjes zijn dien dag van school
gezonden, doch eiken morgen werden zij weer
door hun ouders naar school gestuurd. Hier
werden zij echter niet toegelaten. Omtrent de
toedracht dezer zaak deelde de heer U. J. Hu-
ber, hoofd van de openbare lagere school te
Beets, in wiens klasse het gebeurde voorviel,
aan de „Telegraaf" het volgende mede:
Het was Dinsdagmiddag 19 September j.l,
nadat de heer Huber een les over natuurlijke
historie mohdeling had behandeld en hierover
een résumé zou geven, dat het 12-jarig doch
tertje van den arbeider v. d. B., tijdens
het dictée uitriep: „Ik protesteer tegen de ver
slechtering van het onderwys e» staak daarom
tien minuten." zy legde haar pen neer, welk
voorbeeld door haar 13-jarig zusje, Klaasje, werd
gevolgd.
De 13-jarige Janny werd onmiddellijk uit
de school gezonden en toen de heer Huber aan
Klaasje vroeg waarom zij niet schreef, ant
woordde deze: „De tien minuten zyn nog niet
om". Ook dit meisje werd direct weggezonden.
Woensdagmorgen zonden de ouders de kinde
ren weer naar school, waar zy ook werden toe
gelaten; om kwart over twaalf moesten zij ech
ter school blyven om het werk, dat Dinsdag
verzaakt was, af te maken. Met die twee meis
jes waren dien middag nog andere kinderen op
school, die om andere redenen moesten nably-
ven.
Om halféén kwam v. d. B. op school en
begon kabaal te maken. De heer Huber gelastte
hem de school te verlaten, doch v. d. B.
vatte post in de deuropening en riep: „Het is
hier een fascistische school en ik eisch dat de
kinderen onmiddellyk mee gaan om te eten."
Hy nam hierby een eenigszins dreigende hou
ding aan en onder pressie heeft de heer Huber
de kinderen laten gaan. Hy deelde aan v. d.
B. mede, dat de kinderen nu in drie dagen
niet op school mochten komen
Woensdagmorgen werden zy echter weer
naar school gezonden maar zy werden nu ge
weigerd. Daar men vreesde, dat de communis
ten iets in het schild voerden, waren des mor
gens eenige politiemannen bij de school aanwe
zig, doch alles verliep rustig. Vrydagmorgen za
ten de kinderen reeds in de bank, doch ook
thans werden zy weer uit school gezonden en
Vrijdagmiddag vroeg een ander zusje of haar
beide zusjes nu weer op school mochten komen.
De heer Huber voegde haar toe: „Daar heb jy
niets mee te maken," waarop het antwoord
luidde: „Dan staak ik ook." Ook dit meisje
werd dus uit school gezonden en voor straf
moest zij Zaterdagmorgen op school komen. Dit
meisje had n.l. het privilege, dat zy Zater
dagsmorgens thuis mocht blyven om haar
grootvader te helpen. Het bedoelde kind was
Zaterdagmorgen op tijd aanwezig. Maandag
morgen zyn alle drie kinderen weer op de
school toegelaten, waarmede dit incident voor-
loopig als afgedaan wordt beschouwd.
Volgens de moeder zou deze daad uit de kin
deren zelf zyn voortgekomen en hadden de
ouders de meisjes hiertoe niet aangezet. De
verbittering bij de kinderen zou zijn ontstaan
omdat nu vanwege de school geen klompen en
schoeisel meer worden verstrekt, hetgeen vroe
ger wel het geval was.
Ook zou het hoofd der school hiertoe aan-
Maandag stond voor het Haagsche Gerechts
hof terecht de 36.jarige motorhandelaar en
garagehouder H. G. G., uit Rotterdam, thans
gedetineerd, appellant van een tweetal vonnis
sen van de Rotterdamsche Rechtbank-
De eerste zaak waarvoor aan verdachte een
jaar gevangenisstraf was opgelegd, betrof een
poging tot oplichting ten nadeele van The Al-
lied Insurance Cy en de Imperial Assurance
Cy, bij welke instellingen G een Chandler auto
voor een bedrag van 3000 had doen verze
keren. Nadat de koopsom m termynen door G.
geheel was afbetaald en de auto hem derhalve
in eigendom toebehoorde, maakte hy volgens
het getuigenverhoor, een afspraak met een drie
tal personen, om dezen auto naar Amsterdam
te brengen en te parkeeren by het R. A. I.
gebouw. Even laten moesten zy den auto we
der van die plaats wegrijden en naar Rotter,
dam in een garage brengen.
G., die zich inmiddels ook naar Amsterdam
had begeven, deed alsof de auto hem ontstolen
was en hy liet zich onverwyid naar een naby-
gelegen politieposthuis rijden waar hy aan
gifte van diefstal deed. Tegelijkertijd stelde hij
zich met den vertegenwoordiger van de hier
boven genoemde maatschappy in verbinding,
die na taxatie van gebruik slijtage enz. vast
stelden dat de schade f 100 bedroeg. Intus-
schen was de politie achter het complot ge.
komen, de auto werd gevonden en een drietal
medeplichtigen werd met G gearresteerd.
Eerstgenoemden werden door de Rotterdam
sche Rechtbank ter zake veroordeeld en tra
den als getuigen op.
Verdachte betwistte hun verklaringen door te
beweren, dat zy na hun arrestatie een af
spraak zouden hebben gemaakt, doch door den
advocaat generaal mr. de Visser werd gecon
stateerd, dat zulks onmogelyk was, dat zy niet
by elkander waren geweest. Ook werden eenige
getuigen a décharge gehoord, onder wie een
I7-jarig monteur, die een toestelletje had me.
degebracht, waarvan hij de werking demon
streerde en dat zou moeten dienen om auto's
waarop zich geen contact-sleuteltje bevond
toch te laten ryden.
Door den president mr. Jellinghaus werden
getuige verschillende vragen gesteld. Z. E. A.
wilde o.m. weten of deze toesteilen in den
handel waren. Neen antwoordde de ver
dachte, maar zy zyn wel te krygen.
Pres.: „Dus clandestién, alleen voor auto
dieven. Dan is het wenschelyk dat de politie
die apparaten maar 'zoo spoedig mogeiyk in
beslag neemt. „Wat kost zoo'n dingetje" in
formeerde de president vervolgens.
Get.: Vier en twintig gulden.
Pres-: Oh juist, voordat ze er op uitgaan om
een auto te stelen, maken ze even vier en
twintig gulden onkosten. Voorts vroeg de pre
sident hoe lang die apparaten al bestonden.
Get.: Een paar jaar.
Adv. Gen.: Ik heb zoo'n idee dat dit toe
stelletje pas na de zitting van de rechtbank
is gemaakt.
Aan den getuige die den auto naar Amster
dam had gereden werd gevraagd of hy wel
eens een soortgelyk toestel had gezien. Deze
antwoordde ontkennend en zeide, dat hy erg
benieuwd was te weten hoe het werkte.
„Dat kan ik me voorstellen", antwoordde de
president, ,,ik ook".
In zyn requisitoir betoogde mr. de Visser,
dat blykens de opnieuw afgelegde verklaringen
het vonnis der rechtbank juist moest worden
geacht. Immers van een beweerde afspraak
tusschen de gedetineerde getuigen is geen
sprake geweest en op deze zitting hebben zy
opnieuw verklaringen afgelegd die op alle pun
ten met elkander in overeenstemming zyn.
Spreker vroeg dan ook oevestiging van het
vonnis.
In de tweede zaak waarin eveneens bevesti
ging van de opgelegde straf van 6 maanden
werd gerequireerd, had Gvolgens de getuigen,
verklaringen een Ford Truck welke van diefstal
afkomstig was gekocht voor 350.—. Hy liet
evenwel een kwitantie opmaken voor 650.—.
Naar de reden gevraagd waarom hij zulks deed
beweerde verd. dat hy tegelykertyd een reke
ning van 300.— zou nebben vereffend.
In beide zaken trad als verdedigster op mej.
mr. J. N. C. Romeyn, die vryspraak pleitte,
op grond dat de getuigen charge op wier
verklaringen G. was veroordeeld, zelf verdach
ten waren en hun getuigenis niet als vaststaand
kon worden aangemerkt.
Het Hof zal over veertien dagen arrest wyzen.
leiding hebben gegeven, terwijl men tevens wil
de doen voorkomen, alsof meer kinderen aan
de staking hadden deelgenomen, doch uit het
werk dat allen gelijktijdig gereed hadden bleek
wel, dat dit niet het geval was.
By het verder onderzoek bleek, dat het hoofd
der school aan deze kwestie niet de minste
schuld heeft. Daarentegen is algemeen het oor
deel, dat de ouders de kinderen tot deze daad,
waarvan de bedoeling was 'n algeheele school
staking uit te lokken, hebben aangezet. Dat is
op een mislukking uitgeloopen en iedereen was
zeqr ontstemd over de eigenaardige opvatting
van den arbeider v. d. B., die nog wel
secretaris-lid is van de oudercommissie, een
commissie, welke tot taak heeft een betere ver
standhouding tusschen leeraren en leerlingen
en ouders te bevorderen.
Onder zeer tragische omstandigheden is giste
rennamiddag prof. P. Ehrenfest uit Leiden te
Amsterdam overleden. Hij kwam zijn zoon, een
15-jarigen knaap opzoeken in het paedalogisch
instituut dat in het voormalige Blindeninsti
tuut Vossiusstraat 56 is gevestigd en waar zijn
zoon onder toezicht van prof dr. J. Waterink
wordt verpleegd.
De vader was met den zoon in de spreekkamer
gegaan. Plotseling hoorde het personeel schoten
en toesnellend vonden zij den hoogleeraar dood
met een kogel in 't hoofd getroffen en zijn zoon.
eveneens aan 't hoofd gewond, in ernstigen toe
stand. De knaap werd naar het Tesselschade-
ziekenhuis met een auto van den Geneeskundi
gen dienst overgebracht, terwijl het lijk van den
vader naar het lykenhuis van het Wilhelmina
Gasthuis is vervoerd. Diepe verslagenheid heeft
dit geval in het gesticht, maar vooral in Leid-
sche hoogleeraarskringen veroorzaakt.
Prof. Ehrenfest was een Duitsch-Oostenryker
van geboorte die, na o.a. te Petersburg vóór den
oorlog geruimen tijd te hebben gewerkt, te Lei
den prof. Lorentz in 1912 opvolgde, toen deze
zijn hoogleeraarsambt te Leiden neerlegde en
optrad als curator van het Teyler Museum te
Haarlem.
Prof. Ehrenfest was in 1880 te Weenen gebo
ren; studeerde aan verschillende universiteiten,
o.a, te Göttingen. Hy werkte ook eenigen tijd op
het laboratorium van prof. Kamerlingh Onnes
te Leiden en volgde toen de colleges van
Lorentz. Na in Weenen gepromoveerd te zyn
werkte hy te Petersburg en deed onderzoekingen
op het gebied van thermo-dynamica, stralings
theorie en electriciteitsleer. 4 December 1912
aanvaardde hij te Leiden zyn hoogleeraars
ambt.
Nader vernemen wy, dat de oorzaak van dit
vreeselijk drama is te zoeken in een geestelyke
depressie, waaraan de professor lijdende was als
gevolg van zijn ontevredenhei!) over eigen we
tenschappelijk werk in de laatste jaren.
Maandagmiddag vervoegde prof. Ehrenfest zich
aan het Paedologisch Instituut, om zyn zoon te
spreken. Hiertegen was natuurlijk niet het min
ste bezwaar. Wie schetst echter de ontsteltenis,
vooral van prof. Waterink, wiens werkkamer
naast de bewuste spreekkamer is gelegen, toen
plotseling schoten knalden.
Voor de spreekkamer, waarin zich het drama
had voltrokken, vond men onder de deur door
een brief geschoven waarin de laatste wenschen
van den ongelukkigen hoogleeriar waren neer
geschreven. Prof. Ehrenfest die nog twee doch
ters en een zoon heeft, wilde juist dezen knaap
in den dood meenemen, omdat hy den imbecie-
en jongen niet zonder zijn vaderlyken steun
wilde achterlaten.
Tot de laatste wenschen, die professor Ehren
fest in den brief achterliet, behoorde ook het
nadrukkelyk verzoek van zijn einde zoo sober en
lakoniek mogelijk mededeelingen te doen.
Overeenkomstig hiermee bereikten ons des
betreffende verzoeken, waaraan wy aanvanke
lijk door een zoo eenvoudig mogelijk doodsbe
richt meenden gehoor te moeten geven. Nu ech
ter een groot Amsterdamsch blad door 't ver
melden van allerlei sensationeele byzonderheden
deze verzoeken genegeerd heeft, kunnen wy
niet anders doen dan ook onze lezers uitvoeri
ger over dit tragisch gebeuren in te lichten.
Het Nationaal Crisis Comité deelt ons het
volgende mede:
Voor de groote prysvraag, die gehouden
wordt op den radio-avond van Dinsdag 3 Octo
ber zyn reeds meer dan duizend pryzen door
verschillende firma's beschikbaar gesteld. De
hoofdprys is een Ford luxe auto, geheel over
eenkomstig den wensch van den winnaar, te
kiezen uit een der Standaard Ford-modellen,
4 of 8 cylinder.
Voorts zijn de volgende pryzen en hoofdprij
zen beschikbaar gesteld door de fabrikanten
der betreffende artikelen:
6 Juncker rijwielen, 1 Philips radiotoestel
634 A super inductie. 1 zilveren theeservies
Gerritsen en Kempen, 7 staande Halklok Pan
der, 1 complete keukeninrichting 21 deelig
Emaillefabriek de IJsel, 1 stofzuiger, 1 stryk-
ijzer, 7 straalkachel en verwarmingskussen, al
les fabrikaat A. E. G., 100 garnituren onder-
kleeding merk „Novana". 100 doozen Arabes-
que-sigaretten a vijftig stuks, '25 luxe flacons
Klaverblad's eau de cologne.
De andere beschikbaar gestelde prijzen wor
den binnenkort bekend gemaakt.
Voor de civiele Kamer van het Gerechtshof
te 's-Gravenhage zyn Maandag pleidooien ge
houden in de door de Vara tegen den Staat
aanhangig gemaakte procedure, naar aanlei
ding van het afbreken van de rede van den
heer Zwertbroek, secretaris der VARA, welke
8 October 1930 te Leiden voor de microfoon
werd uitgesproken, in welk afbreken de VARA
een onrechtmatige daad zag.
Voor den Staat trad op mr. J. H. Telders,
voor de VARA mr. H. van der Goes van Na-
ters uit Heerlen.
Ter aanvulling van zyn schriftelijke conclu
sie zeide mr. Telders, dat de radio-omroep-
contrölecommissie moest aannemen, dat er
geen bespreking zou zyn over besluit der Re
geering. Ware dit wel het geval geweest, dan
zou immers de volledige tekst moeten zyn in
gezonden, krachtens schrijven van de Com
missie van 11 Augustus 1930. Pleiter betoogde
voorts, dat wanneer een orgaan belast is met
de uitvoering van een besluit, het tevens be
voegd is politiedwang uit te oefenen.
Dit behoeft niet uitdrukkelyk in de wet te
zijn neergelegd. Pleiter verwees ten deze naar
het op 1 November 1932 uitgekomen werk van
mr. dr. H. Vos te Leiden, genaamd: Het Ne-
derlandsch Bestuursrecht. Wanneer in een wet
deze bevoegdheid speciaal wordt genoemd, is
dit alleen om vast te stellen, dat de kosten
dezer uitvoering van politiedwang ten laste
komen van een bepaald individu. De rechtbank
zegt, dat er geen sprake is van afwyking van
een toegelaten tekst, omdat die tekst niet is in
gezonden. Pleiter betoogde hiertegenover, dat
zonder de overlegging van den tekst het onder
werp niet behoorde tot het toegelaten program
ma. De Vara wist dus, dat een rede als deze
niet zonder meer kon worden uitgezonden. Hier
had plaats afwijking van het toegelaten pro
gramma. De afbreking is dus niet onrechtma
tig geweest. Ten slotte wees pleiter op eenige
passages in het verslag van de Staatscommis
sie-Kooien inzake de administratieve recht
spraak, ten betooge, dat alleen de Staat be
paalt, wat er verstaan moest worden onder
vage begrippen als openbare orde enz.
Mr. Goes van der Naters, wees er op,
dat hij reeds in zyn schriftelijke conclusie uit
voerige beschouwingen gaf over de kwestie van
den politiedwang. Pleiter deelt ten deze het
oordeel van mr. Vos niet. Hy geloofde ook, dat
dit niet ter zake dienende is en ging uit van de
omroepmachtiging van den Minister van Wa
terstaat, die ook inhoudt uitzendingen van po-
litieken aard. De uitgezonden rede lag op dit
gebied. In 1930 werden als regel alle teksten
van redevoeringen voor de VARA gehouden
(108) opgevraagd tegen 49 van alle andere
groote omroepvereenigingen te zamen. De Com
missie vroeg de onderhavige rede niet te voren
aan, hoewel wetende, dat de heer Zwertbroek
in Leiden op een vergadering zou spreken. En
natuurlijk zou hy spreken over omroepaange-
legenheden.
Pleiter betoogde, dat de Staat onderscheid
maakt tusschen het ingezonden programma en
het onderwerp waarover gesproken wordt. Ar
tikel 8 spreekt echter alleen van programma's.
Op Regeeringsbesluiten heeft de heer Zwert
broek geen critiek uitgeoefend. Hij sprak al
leen over de wenschelykheid een nieuwen zen
der te bouwen Men heeft echter ruwweg de uit
zending verbroken, toen men iets hoorde van
„Regeering" en „Minister".
Pleiter wees er voorts op, dat begrippen als
in artikel genoemd n.l. veiligheid van den Staat,
openbare orde en goede zeden niet in het ge
ding zijn. Het betoog van mr. Telders inzake de
beschouwingen van de Commissie-Kooien be
streed pleiter. Wanneer men het oordeel over
de genoemde vage begrippen aan den Staat
overlaat, staat de weg open voor alle mogelijke
detoumement de pouvoir en vervalt iedere idee
van den rechtsstaat.
De president bepaalde na re- en dupliek de
uitspraak op 30 Oct.
i
Maandagmiddag was-de zestien-jarige jonge
dame K. van Lau, colportrice van den Noord-
Nederlandsche Zendingsauto, wonende te Win
schoten aan het colporteeren te Buitenpost.
Zij is op onverklaarbare wijze onder een zwa-
ren tractor geraakt. In ernstigen toestand is zy
naar het ziekenhuis te Groningen overgebracht,
en Maandagmiddag om vier uur aldaar over
leden.
t
Dat de toestand by de nieuwe Merwedebrug
te Muiden nog niet volmaakt is, voornamelyk
omdat de rijwielpaden nog niet zyn doorgetrok
ken en een goede verlichting ontbreekt, is
Zondagavond duidelyk gebleken.
Een boerenknecht uit Muiden, die den weg ter
plaatse wilde oversteken, werd plotseling gegre
pen door een personenauto. By zijn val had de
man het ongeluk zyn schouder te ontwrichten,
terwijl er van zijn fiets niet veel meer over
was. De man verklaarde duidelyk een teeken te
hebben gegeven, dat hij wilde oversteken, doch
dit is, gezien de slechte wegverlichting, blyk-
baar niet tydig bemerkt.
Het afdeelingsonderzoek der Eerste Kamer
van het wetsontwerp tot instelling van een De
partement van Sociale Zaken, gaf sommigen
leden aanleiding bezwaar te maken tegen de
vermeerdering van het aantal Departementen.
Eenige van deze leden hadden in het byzonder
bezwaar tegen het feit, dat de sociale wetge
ving voortaan onttrokken zal zyn aan de be
moeiingen van den minister van Economische
Zaken. Enkele andere ltden, die ook bezwaar
hadden tegen de instelling van een nieuw De
partement, meenden het juist te moeten toe
juichen, dat de minister van Economische
Zaken, 'die in dezen crisistyd reeds overbelast
is, van de zorg voor de sociale wetgeving, wordt
ontheven. Onder het eerste ministerschap van
den heer Verschuur is, volgens deze leden, de
sociale wetgeving reeds in het gedrang gekomen
en heeft deze Minister wegens gebrek aan tyd
de technische herziening hiervan niet ter hand
kunnen nemen. Juist deze technische herziening
zou zonder de belangen der verzekerden aan te
tasten tot bezuiniging hebben geleid en deze
leden betreurden dus, dat zulks tot nu toe niet
is geschied.
Maandagmiddag is een auto, bestuurd door
den heer A. Goekoop, wonende op het kasteel
Essenburg bij Harderwijk, die naar Groningen
reed, waar hy stucfeerde, nabij Diemerbrug In
volle vaart door onbekende oorzaak tegen een
boom gereden.
De bestuurder werd binnengedragen in een
boerdery ter plaatse. Dr. Van Nooten consta
teerde een zware hersenschudding en schedel
fractuur.
De auto is zwaar beschadigd.
Op 5 October zal de heer de Kadt, secre
taris van de O.S.P., voor de vyfde Kamer der
Amsterdamsche Rechtbank wegens opruiing by
geschrifte terecht staan.
De zaak tegen den voorzitter der O.S.P., den
heer P. J. Schmidt, die door den politierechter
te Dordrecht wegens opruiing tot twee maan
den gevangenisstraf was veroordeeld, zal op 18
October in hooger beroep voor het Hof te Den
Haag worden behandeld.
