De gesprekken in Neukoeln
Goebbels voor de intern, pers
Credietverleening
Het nieuws van heden
Moskou en Tokio
EEN AANTAL GETUIGEN
UIT BERLIJN
DE WEDEROPBOUW DER
NATIE
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1933
Zegt Pfeïfer alles wat
hij weet?
Nieuw Fransch geluid
Geen expansie-politiek
Explosie in Poolsche
kruitfabriek
Japan versterkt zich
tegen Rusland
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18491
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 d.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
V. d. Lubbe vroeg, met brand-
stichtingen mee te mogen
doen, getuigt Panknin
V. d. Lubbè's uitlatingen
Het Weeniiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiminiiiii!|
numinimi!
BRUGGENBOUW IN AMERIKA
De figaro" richt zich tegen een
bewapeningscontröle
Duitschland van harte bereid mede
te werken aan den vrede
in Europa
Dr. Goebbels beantwoordt de
vragen der journalisten
De leveringsplicht van dc
aardappelmeelfabrieken
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Dringend verzoek van Sovjet-zijde
inzake de arrestaties bij
den Oost er spoorweg
NIEUWE AARDSCHOK
De overstroomingen in Frankrijk
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
LEIPZIG, 28 Sept. Onder de getuigen uit
Berlijn, die vandaag in het brandstichtings
proces gehoord worden, is de machinist Kiek-
busch, die in den kelder van het raadhuis
woont. Hij verklaart, op 25 Februari 's avonds
na 9 uur een begin van brand in een hoek
van de slaapkamer te hebben ontdekt, welke
reeds over 20 c.M. verspreid was. De oorzaak
had hy niet te weten kunnen komen. Ook een
kapstok toonde reeds sporen van brand, terwijl
het behang ter hoogte van een halven Meter
was verbrand. Toen hij den volgenden morgen
mondeling mededeeling deed van het geval,
werd hem gezegd, dat van iets dergeiyks geen
groote mededeelingen gedaan behoefden te
worden.
De brandweerman SCHULZ rapporteerde
over den brand in het Slot op denzelfden avond.
Op zyn rondgang nam hy een brandlucht waar
en by nader onderzoek ontdekte hy het vuur.
Hy werd zeer opgewonden, zoodat hy niet zag,
waar het precies brandde. Overigens bevestigt
getuige, dat bij de plek van den branti sflkken
van vuurmakers, lucifers en ook net papier ge
vonden werd, waarin de vuurmakers waren in
gepakt.
Brandweerman MAASS bevestigt, dat de ven
sterramen op vele plaatsen geheel doorgebrand
waren, hetgeen van gewicht is, daar hieruit
zou blyken, dat hier sprake is van voleinde
brandstichting.
Van een poging tot brandstichting is daaren
tegen, volgens de thans volgende verklaring van
den gepensionneerde SCHOENFELDER. sprake
in het geval van het prieel op het dak van het
Slot. dat door S. bewoond werd.
Eerst den Zondag daarop bemerkte getuige,
dat er ten deele verbrande vuurmakers op den
vloer lagen en dat ook het hout van het pr'eel
op sommige plaatsen lichtelijk verkoold was.
Vervolgens getuigt de ryksarchitect SCHOLZ,
dat de kamer, waar v. d. Lubbe de venster
ramen verbrandde, in de onmiddellijke nabjj-
heid is gelegen van de zeer licht brandbare
oude vliering. Het heeft slechts weinig ge
scheeld, of het geheele Slot was in vlammen
opgegaan. Bovendien lagen er ook woningen in
de nabijheid, zoodat de brandstichter ook men-
schenlevens in gevaar heeft gebracht.
Vervolgens wordt de getuige PFEIFER ge
hoord, een jalouzieën-maker, die destyds nog
beambte van den Maatschappelijken Steun was
en vaak in het lokaal van een bloedverwant
van hem kwam. Hy verklaart, dat op een keer
ook v. d. Lubbe in dit lokaal kwam. Met wien,
weet hij niet. V. d. Lubbe sprak met verschil
lende werkloozen, waarbij ook aan getuige ge
vraagd werd, of hy een jas voor v. d Lubbe
had. V. d. Lubbe kwam daarop met Janecke in
de woning van getuige, waar hy een jas en een
pet kreeg. Hy zag v. d. Lubbe destijds voor het
eerst en beschouwde hem als een revolution-
nairen jongen, die tamelijk aan lager wal is ge
raakt.
Op de vraag van den voorzitter bevestigt ge
tuige, dat Janecke en Starker toen in het lo
kaal aanwezig waren. V. d. Lubbe had zich
uitgegeven als communist en gevraagd, of wij
niet den strijd tegen het fascisme wilden op
nemen. Hierop werd hem geantwoord, dat een
stryd tegen het fascisme niet anders was op
te vatten als een strijd met geestelijke wape
nen. dus met voorlichting
VOORZITTER: Wit heeft dat gezegd?
GETUIGE: Dat kan ik niet meer zeggen. Ik
heb het alleen gehoord.
LEIPZIG, 28 Sept. Het verhoor van den
getuige Pfeiffer wordt voortgezet. Hij verklaart
op een vraag van den president, dat Van der
Lubbe zich destyds heeft uitgegeven als com
munist en gevraagd heeft of wij niet den stryd
tegen het fascisme wilden opnemen. Hierop
werd hem geantwoord, dat een strijd tegen het
fascisme niet anders was op te vatten dan als
een strijd met geestelijke wapenen, dus met
voorlichting.
VOORZITTER: By het vooronderzoek zeide
u. dat v. d. Lubbe gezegd had, dat men uiterst
radicale maatregelen moest nemen, om de
machtsontplooiing der nat.-socialisten te ver
hinderen.
GETUIGE: Ik hechtte aan deze uitlating
weinig beteekenis. Ik geloofde niet, dat v. d.
Lubbe communist was. Was hij het werkelijk
geweest, dan had hy zich toch als zoodanig
uitgegeven.
Op een vraag van den procureur-generaal,
dr. Parisius, bevestigt getuige, dat hy destyds
zelf communist was.
PARISIUS: Later zullen andere getuigen
verklaren, dat v. d. Lubbe bij dit gesprek bui
tengewoon gunstig over de communistische
beweging en haar oogmerken heeft gesproken.
Had u ook niet dezen indruk?
GETUIGE: Aanvankelijk wel, later werd
deze indruk bij my uitgewischt.
PARISIUS: Hij was toch zoo behoeftig, dat
men best van hem kon aannemen, dat hy com
munist was.
GETUIGE: Een gevormde meening is niet af
te leidn uit vuile kleeren.
Aan Pfeifer worden steeds meer vragen ge
steld omdat men den indruk krijgt, dat hy niet
alles zegt wat hy weet.
Parisius houdt hem voor, dat in het café in
de Steinmetzstrasse, waar het communistische
bureau was gevestigd, en ook op andere plaat
sen Van der Lubbe een vry groote kennis van
de communistische beweging en haar doelein
den had getoond. Ook Torgler's verdediger dr.
Sack stelt eenige vragen tijdens het kruisver
hoor. Dan wordt een korte pauze gehouden.
Het proces zal Zaterdag tot en met Dinsdag
onderbroken worden ter gelegenheid van het
Vierde Duitsche Juristencongres.
Na de onderbreking wordt gehoord de arbei
der ERNST PANKNIN, die een uitvoerige be
schrijving geeft van het gesprek in het steun-
bureau Neuköln. Naar hy verklaarde, had
Zachow gezegd, dat men scherpere maatregelen
moest treffen. Er moesten Staatsgebouwen in
brand worden gestoken. Hierop had Bienge ge
zegd: Ja, men moest voorai de Siemens Elec-
triciteitsfabrieken, het Slot en den Rijksdag
aansteken. De Rijksdag en het Slot waren
eventueel overbodig.
V. d. Lubbe, die reeds van te
voren meermalen opmerkingen had
gemaakt, zeide hierop: „So musch
kommen!" (zoo moet het komen)
Hij had gevraagd, of hij niet mee
kon doen. Hierbij had hij zijn com
munistisch partijboekje te voor
schijn gehaald en het den omstan
ders laten zien.
Op een vraag van den voorzitter verklaart
getuige, het boekje niet te hebben nagelezen.
Het moet echter wel een party boekje zyn ge
weest, omdat het rood was en v. d. Lubbe te
voren toch gezegd had, lid der K. P. D. (Duit
sche communistische party) te zyn.
Toen v. d. Lubbe gezegd had, dat hij graag
mee zou doen, stiet Bienge Zachow aan en
zeide: De jongen is goed, dien kunnen we ge
bruiken. wy liepen daarop eerst met elkaar de
straat af. Vervolgens riep Bienge v. d. Lubbe
tot zich en liep hij alleen met dezen op. Zachow
zei my, v. d. Lubbe dien dag ook voor het eerst
te hebben gezien. Hij had echter den indruk,
dat v. d. Lubbe een goed partijgenoot was.
Hierop liep Zachow ook in de richting van v. d.
Lubbe en Bienge.
VOORZITTER: Is u vyandig gezind tegen
over de getuigen Zachow en Bienge?
PANKNIN: lk ken de menschen niet en heb
geen reden, hun moeilijkheden in den weg te
leggen.
Op een vraag van den procureur-generaal
bevestigt getuige aan het eind van het gesprek
te hebben gezegd: „Nou, dat wordt toch
niets", waarop Bienge zei: „Nou, je zult wel
eens zien, wat dat wordt!"
Op de vraag van TORGLER, tot welke party
Panknin in Februari 1.1. behoorde, antwoordt
de getuige: Tot de Duitschnationale Volkspartij.
Advocaat SEUFFERT: Ik heb zoo den in
druk, dat deze getuige andere dingen verklaart
dan vroeger. Had de uitdrukking van v. d.
Lubbe „so musch komme" betrekking op het
aansteken van gebouwen of van met benzine
begoten SA-mannen.
Die uitdrukking is pas op 't laatst gevallen,
zegt de getuige, toen er al gesproken was over
de SA. Hij houdt vol, dat v. d. Lubbe naar de
communistische centrale en andere lokalen
heeft gevraagd.
DIMITROF vraagt, sedert hoelang de getuige
Duitsch-nationaal was en of hy ook party-
functies vervulde?
Sedert 1928. En ik had geen functies, ant
woordde deze.
DIMITROF stelt nog andere vragen, die door
den voorzitter worden afgewezen.
De arbeider Zachow, die met Bienge in een
huis woont, wordt vervolgens gehoord. Hy
wordt voorloopig niet beëedigd. Hy verklaart
Bienge niet verder te kennen en dat zij elkaar
vroeger slechts nu en dan groetten. Hy was
H Verwachting: Zwakke ver-
EE anderlijke wind, later uit Zuidelijke S
SE richtingen; nevelig tot zwaar of half
bewolkt; weinig of geen neerslag; wei-
nig verandering in temperatuur.
Hoogste stand: 772.0 te Helsingfors.
Laagste stand: 757.0 te Andena. EE
EE Zon op 6.59, onder 6.42. Licht
op 7.12. 3 October Volle Maan.
geen communist geweest, antwoordt hy beslist
op een vraag van den voorzitter. Ook was hy
niet in de RG.D. (rev. vakorganisatie) getre
den, toen men hem met broodroof dreigde. Toen
hy uitgenoodigd was voor een anti-oorlogscon
ferentie had zijn vrouw hem gezegd: Je gaat er
niet heen tvroolijkheid).
Den getuige wordt er op gewezen, dat 't mo
gelijk is, dat hy den eed moet afleggen. Hy
blijft er bij, dat hy niet heeft deelgenomen.
Dan worden behandeld de gebeurtenissen op
22 Februari vóór het steunbureau. De getuige
had alleen gezien, dat van der Lubbe, Bienge
en Panknin voor het bureau stonden te praten.
De voorzitter verklaart, dat getuige zich ver
dacht maakt, door telkens zyn verklaringen te
veranderen.
De getuige zegt weenend: Hooge heer raad.
ik ben al genoeg gestraft in het concentratie
kamp. Over brandstichtingen heb ik nooit iets
gezegd.
Getuige blijft by zyn ontkenning, ook als
men hem het protocol voorhoudt, waarin hy de
mogeiykheid heeft toegegeven. Hy wordt aan
een levendig kruisverhoor onderworpen.
De voorzitter vraagt, of v. d. Lubbe niet ge
sproken heeft over revolutie.
Hooge heer raad aldus getuige daarvan
heeft hy geen heel klein beetje gezegd, anders
was ik toch weggeloopen (vreugde).
Voorzitter: Wie heeft dan over den Ryksdag
gesproken?
Getuige: Niemand heeft over den Ryksdag
wat gezegd.
Voorzitter: U moet er over gesproken hebben
en Jannecke wou het raadhuis enz. in brand
gestoken zien.
Getuige: Neen, heer hooge raad.
VOORZITTER: Heeft iemand van S. A.-lie-
den gespreken, die in benzine gedrenkt en
aangestoken moesten worden?
GETUIGE: Niets daarvan.
VOORZITTER: U weet, dat u onder eede
staat.
GETUIGE: Ja. Wie zooiets gezegd had, had
ik op den mond geslagen.
Dr. SACK: De rechter van instructie ver
klaarde gisteren den indruk te hebben, dat in
Neukoeln de buggen geslagen zyn naar de po
litieke centrale. Heeft u eenigerlei verbindin
gen aangeknoopt tusschen v. d. Lubbe en an
deren?
GETUIGE: Neen, ik ken van der Lubbe niet
eens zoo goed.
VOORZITTER: Wat v. d. Lubbe gedurende
heel den tyd te Berlijn heeft uitgevoerd, Is
niet op te helderen. Op zich zelf bestaat de
mogeiykheid, dat hy met de communistische
partij in verbinding is getreden.
PROCUREUR-GENERAAL: Vroeger hebt u
toegegeven, minstens met de communistische
party te sympathiseeren.
GETUIGE: Ik heb den commissaris gezegd,
dat ik in 1932 heelemaal niet wist waarheen,
naar rechts of links. Daarop zei ik, mynheer ne
commissaris, wy zijn arbeiders, en toen heb 'k
ook de K. P D. gekozen.
PROCUREUR-GENERAAL: Vroeger heeft u
ook gezegd dat u lid van de R.G.O. geweest is.
GETUIGE: Dat heb ik nooit gezegd.
PRESIDENT: Volgens het verslag van het
verhoor dat u den 16en Maart onderging, heeft
u zelfs bekend nog altijd lid te zyn?
GETUIGE: Maar wanneer ik toch zeg dat ik
nooit als lid ben toegetreden!
PRESIDENT: Hier zyn uw eigen woorden.
Al ben ik ook nooit lid geweest van de K. P. D
toch heb ik jaren lang met die partij gesympa
tiseerd. Bij de laatste verkiezingen heb ik op de
K. P. D. gestemd. Vroeger stemde ik altyd op
de S. P. D.
i&W i>E
De bouw van een brug over de Gouden Poort is thans zoo ver gevorderd dat de
stalen pijlers die per stuk ruim drie miljoen ton wegen, geplaatst kunnen worden
PARIJS, 29 Sept. (Reuter) De „Figaro"
richt zich tegen de mogelijkheid van een con
trole op de bewapening. Het blad schrijft aldus:
De controle op de bewapening heeft slechts ten
doel Frankrijk te scheiden van zijn bondgenoo-
ten en incidenten uit te lokken, waaruit Duitsch-
land zyn voordeel kan trekken. Kan men zich
voorstellen, zoo vervolgt het blad, dat vertegen
woordigers van het Nationaal-Socialistiscne
Duitschland een inspectiereis door de Fransche
kazernes gaan ondernemen? Kan men zich voor
stéllen dat Fransche officieren een inspectie on
dernemen in Nationaal-Socialistische arsenalen?
Vindt men misschien, dat er niet genoeg mo
gelijkheden voor conflicten tusschen de beide
landen bestaan, en acht men het noodig, kunst
matig de gelegenheid aan te kweeken voor een
„casus belli"?
GETUIGE: Maar ik was toch niet by de
partij ingeschreven.
Hierna is het verhoor ten einde. De volgende
getuigen zul"en eerst tydens de zitting van
Vrijdag worden gehoord.
LEIPZIG, 29 Sept. (W. B.) Terstond na de
opening van de zitting van heden van het
Rijksdagbrandproces wordt de arbeider Bienge
gehoord over de gesprekken voor het bureau
van den Maatschappelyken Steun in Berlyn-
Neukoeln.
Als de voorzitter aan getuige zegt, we^e ver
klaringen v. d. Lubbe over zijn gesprek voor dit
bureau heeft gedaan, verklaart getuige bijna
telkens, dat dergelijke woorden daar niet ge
vallen zijn, hij had er niets van gehoord en
had ook geen woord met v. d. Lubbe gewisseld.
Ook de uitlating ,dat men S.A.-leden met ben
zine moest begieten en aansteken, noemde ge
tuige een grove onwaarheid. Er was gesproken
over de K.P.D. en de waarschijnlijkheid, dat
deze partij zou worden ontbonden. Precies kor
hij het echter niet zeggen, daar hy sedert zyn
militairen dienst tamelijk doof was.
De voorzitter wijst getuige er op, dat hij ver
klaard heeft Zachow hee'emaal niet tg kennen,
terwijl Zachow beweert, Bienge minstens alleen
van zien te kennen.
Bienge verklaart zich heelemaal niet te her-
GENèVE, 27 Sept. De Rijksminister voor de
propaganda, dr. Goebbels, heeft vandaag in
hotel Carlton de geheele internationale pers
ontvangen.
Dr. Goebbels verklaarde, dat de nationaal-so-
cialistische beweging reeds voor zy aan de
macht kwam verreweg de grootste en meest
invloedrijke party van het parlementaire
Duitschland was. zy<werd legaal voor de ver
antwoordelijkheid geroepen en zy heeft verder
legaal haar machtspositie opgebouwd. Zij heeft
door een beroep te doen op het volk zich ook
de zekerheid verschaft, welke noodig was bin
nen het kader van den democratischen staat
voor haar latere opbouwwerkzaamheid. Van
terreur en gebruik making van geweld kan
daarbij geen sprake zyn. Er is in Duitschland
nimmer een regeering geweest, welke zien zoo
als de nationaal-socialistische kon beroepen op
haar overeenstemming met de breedste volks
massa's. Zouden wy volgens de regelen der de
mocratie het volk opnieuw om uitsluitsel vra
gen dan zou ten minste 75 tot 85 pCt. der Duit
sche natie zich in vrijen wil achter deze regee
ring plaatsen.
Het overnemen van de macht geschiedde op
het tydstip der grootste werkloosheid, waarin
het bolsjewisme dreigend voor de poorten van
het Rijk stond en de door de wereld aanschouw
de crisis van het Duitsche volk reeds geleid
had tot verscheuring van ieder nationaal ver
band. Wanneer de Duitsche regeering het volk
heeft gespaard voor het lot der chaotische an
archie, zooals zy haar sociale dragers uit de
volksgemeenschap sloot an in concentratie
kampen weer probeert op te voeden tot bruik
bare leden van de maatschappij, dan is zulks
een daad van noodweer, welke werd uitgevoerd
met het oog op de grootte van het acute ge
vaar met' de meest humane middelen.
De overwinning van het veel-partijen-systeem
heeft de regeering verzekerd van de volgzaam
heid van het geheele volk.
De Joodsche kwestie besprekend, verklaarde
dr. Goebbels, wanneer de Duitsche regeering
de behandeling der Joodsche kwestie langs
wettigen weg ter hand nam, dan verkoos zy
daarby de meest humane en loyale methode.
Het nationaal-socialisme is van niets meer
wars dan van het nemen van goedkoope wraak.
Het zou niet alleen het Duitsche volk, maar
de geheele wereld ten zegen strekken, wa -
neer de critiek op de gebeurtenissen in Duitsch
land zich tot het werkelijk feitelijke zou be
perken en van den beginne af iedere stemming
makende antipathie zou uitschakelen, wy heb
ben in geen enkel opzicht de waarheid te
schuwen, aldus Goebbels. Wy mochten even
wel wenschen en hopen, dat de eerlijke stryd
om de waarheid niet van te voren vergiftigd
wordt door byna grootsch aandoende bewerin
gen, welke met in het minst zullen vermogen
stand te houden tegen een objectief onder-
Voorts bestreed Goebbels, dat het nieuwe
Duitschland een geestelijke expansiepolitiek zou
voeren, welke slechts de voorbereiding zou be-
teekenen voor een latere expansiepolitiek op
het gebied van de macht. Het zou goed zijn,
wanneer de woorden revanche of oorlog uit de
omgangstaal der volken zouden verdwijnen.
Men mag, aldus spr., ook maar een enkele
handeling van den Rijkskanselier of van zyn
regeering noemen, welke ook maar de gering
ste verdenking zou rechtvaardigen, dat zy oor-
logs-geloften met zich voert. Hun geheele op
bouwwerk wordt gedragen door den geest van
den vrede. Het is niet het belang van eenig
volk, dat Duitschland verder zal worden be
schouwd als natie van den tweeden rang en
dat het de mogelijkheid voor zyn verdediging
ontnomen blijft, welke het noodig heeft voor
de handhaving van zyn nationale veiligheid
Tenslotte verklaarde Goebbels: wat heeft het
jonge Duitschland de wereld te bieden: het
garandeert een stabielen toestand in het
binnenland met een sterk centraal bestuur, dat
bereid is te onderhandelen en in staat is te
onderhandelen. Het heeft bolsjewistische brand
stoffen, welke geheel Europa in gevaar brach
ten doen verdwijnen. De wal, welke Duitsch
land heeft opgebouwd tegen de anarchie is
onverwoestbaar. Dit Duitschland kan geen ver
dragen onderteekenen, welke niet te vervullen
zyn. Verdragen evenwel, welke het ondertee
kent omdat zy na te komen zyn, zal het na
komen. Dit Duitschland is een eerlijke contra-
hent in de handhaving der belangen der we
reld indien men het het recht op zijn eer en
het recht op zijn dagelyksch brood geeft.
Dr. Goebbels besloot: wat Duitschland be
treft, het is van ganscher harte bereid mede te
werken aan den vrede van Europa.
De redevoering van dr. Goebbels werd tege
lijkertijd ir. het Fransch en in het Engelsch
aan de pers verstrekt.
Na afloop van zyn redevoering heeft dr.
Goebbels nog eenige hem door journalisten ge
stelde vragen beantwoord.
Als zyn meening over de Duitsch-Poolsche
betrekkingen verklaarde dr. Goebbels dat
Duitschland de buitenlandsch politieke kwes
ties niet naar zyn gevoel behandelt, doch op
dat punt heel erg nuchter denkt. Spreker gaf
uitdrukking aan zyn overtuiging, dat juist
zooals tusschen Danzig en Polen, ook tusschen
Duitschland en Polen een modus vivendi zou
kunnen worden geschapen, indien aan beide
zijden met de noodige openlijkheid en eerlyk-
heid zou worden gehandeld
Ten aanzien van de minderhedenpolitiek
verklaarde Goebbels, dat in tegenstelling tot
vele regeeringen het nationaal socialisme de
rechten der minderheden garandeert.
Wat de ontwapeningskwestie betreft, ver
klaarde Goebbels, dat lij slechts kon zeggen,
dat Duitschland den eerlijken wil heeft het
Viermogendhedenpact naar zyn besten wil te
benutten om deze kwestie tot een draaglijke
oplossing te brengen.
In antwoord op de vraag of het nationaal-
socialisme op het fascisme bouwt verklaarde
Goebbels, dat het wel wat van het fascisme
heeft geleerd, maar dat by het nationaal so
cialisme vele dingen anders zyn.
Ten aanzien van de oersvryheid zeide Goeb
bels, dat de staat de rol van uitgever op zich
heeft genomen, van wie de journalisten af
hankelijk zyn.
inneren, dat Zachow bij het gesprek voor het
steunbureau aanwezig was. Ook had hy v. d.
Lubbe niet hooren zeggen: „So musch komme".
Ook betwist getuige, v. d. Lubbe na het ge
sprek by zich te hebben geroepen. Over een
brandstichting was eveneens niet gesproken.
Getuige ontkent verder, dat hy een anjler had
willen doen gelooven, dat de Rijksdagbrand
door nationaal-socialisten gesticht was. Nooit
is getuige lid van de K.P.D. geweest, terwijl hij
ook nimmer lid was van een Heimwehrschutz-
staffel. Zachow's verklaring, dat getuige op
Zachow was toegeloopen om hem te begroeten
was onwaar.
Waarom zou Zachow onwaarheid zeggen, hij
heeft toch niets tegen u? vraagt de voorzitter.
Verder stelt deze de vraag, of getuige v. d.
Lubbe aan zijn spraak als buitenlander had
erkent. De getuige bevestigt dit.
VOORZITTER: Ook als communist?
GETUIGE: Neen, landverichtsdirektor.
Op een vraag van dr. Parisius. verbaart ge
tuige ook niet met de communistische partij te
hebben gesvmnathiseerd. Hij had tot geen
enkele partii behoord, noch ermee gesymnathi-
seerfj. Ook had hii niet communistisch gekozen.
Als de nrocureur-eeneraal er on wiist. dat
getinge blijkens een vroeger protocol ervan ge
sproken heeft, dat er nu eindelek maatregelen
moerizm worden genomen, ontkent deze ook
dit. Wel was er over gesnroken. dat er tegen
den nood der werkloosheid maatregelen moes
ten worden genomen, om deze weg te nemen.
Ondanks talrijke ernstige opmerkingen bliift
getuige Bienge erbij, Zachow op den bewusten
dag voor het steunbureau heelemaal niet te
hebben gezien.
Op een vraag van Dimitrof verklaart de voor-
■dtterzitter. dat getuige B'onge in verband met
de brandstichting ven 10 Manri tot 3 Juni n ar
rest heeft gezei-en. Het betrof h'er echter geen
srrest ten behoeve van een gerechtelijk onder
zoek.
Op een verzoek van dr. Sack bevestigt Bienge.
v. d. Lubbe slechts eenmaal te hebben ontmoet.
De procureur-generaal stelt voor Bienge
niet te beëedigen, omdat hij in aanmerking
zou kunnen komen als medeplichtige, aan
stichter of helper. Overigens stelt Bienge
zich ook als onbeëedigd getuige bloot aan
een strafrechtelijke vervolging door onware
mededeelingen te doen, om een beklaagde
te dechargeeren.
Getuige Bienge verklaart daarop geen
reden te hebben, zijn verklaringen te recti-
ficeeren. Als andere iets anders hebben ge
zegd, dan moeten ze onwaarheid gesproken
hebben.
Hierop wordt als besluit van den
Senaat medegedeeld, dat Bienge,
als verdacht van medeplichtigheid,
niet beëedigd wordt.
De regeeringscommissaris voor de credietver
leening aan de aardappelmeelindustrie heeft,
in aansluiting by zyn circulaire van 14 Septem
ber j.l. en in verband met de wijze, waarop door
sommige fabrieken de voorgeschreven vrystel-
ling van den leveringsplicht is te niet gedaan,
het volgende bepaald:
le. De leveringsplicht wordt gereduceerd tot
65 pet., zoodat 35 pet. onvoorwaardelijk vry is.
Eventueele contracten of verklaringen, waaroij
een fabriek haar aandeelhouders heeft verbon
den om het overschot boven de 65 pet. leverings
plicht ter beschikking van de fabriek te stellen,
moeten worden geannuleerd.
2e. Van het vrije gedeelte wordt een maal
loon geheven van minsten 5 ct. per 100 K.G.
Geen maalloon is verschuldigd voor vrije aard
appelen waarvoor reeds overeenkomsten zyn
gesloten "óór 29 September 1933.
3e. Het koopen van aardappelen door aan
deelhouders is verboden. Het koopen zal uit
sluitend geschieden door de betrokken fabrieken
tegen een in overleg met den regeeringscom
missaris vast te stellen prijs, welke thans be
paald is op zeventig cent per 100 K.G.
By een ontploffing in de Poolsche staatskruit-
fabriek te Pionti zyn Donderdag drie arbeiders
gedood en vyf zwaar gewond. In geheel Pionti
werden alle vensterruiten verniel'"
RADIO-REDE VAN MINISTER OUD OVER
DE RIJKSBEGROOTING.
De wrijving tusschen Moskou en Tokio. Moder-
ni see ring van Japans leger.
De vervanging van religieuzen door leeken by
het onderwijs, kost den Spanjaarden veel geld.
Goebbels ontvangt te Genève de internationale
pers.
De termijn voor de uitwijzing der Duitsche
journalisten in Rusland met 48 uur verlengd.
Voortzetting van het Rijksdagbrandproces te
Leipzig.
Twintig tot dertigduizend werklooze Nederlan
ders in het Roergebied, worden tewerkgesteld.
Het tiende congres van den Nederlandschen
R.K. Middenstandsbond gesloten.
Gewapende politie by Tandjoeng Nioer (N. L)
aangevallen; één doode, twee gewonden.
Vermindering leveringsplicht aardappelmeelfa
brieken.
Pastoor G. Reinders aan de gevolgen van een
aanrijding overleden.
Marine-manoeuvres op de Noordzee.
Ernstige verkeersongevallen in verschillende
plaatsen.
Verduistering van f 28.000; employé van de
Schcepvaartvereeniging „Noord" staat terecht
voor de Haarlemsche rechtbank.
MOSKOU, 29 Sept. (Reuter). In verband met
de arrestatie van Russische ambtenaren van den
Chineeschen Oosterspoorweg hebben de Sovjet
vertegenwoordigers in de commissie tot herzie
ning der spoorwegverdragen aan den Mandsjoe-
ryschen voorzitter dier commissie een brief
gezonden. Zij dringen er hierin op aan, dat de
chef-controleur die de delicten heeft aange
bracht waarop de arrestaties volgden, zal wor
den verzocht direct by den directeur van den
spoorweg, Roedy, en de commissie alle op deze
delicten betrekking hebbende documenten in
te dienen.
Gelijktijdig wordt een onderzoek geëischt
naar het optreden van den chef-controleur, die
zyn bevoegdheden zou hebben overschreden.
TOKIO, 29 Sept. In een persverklaring van
het Japansche Ministerie van Oorlog wordt ge
zegd dat het Roode Leger door Japan beschouwd
wordt als veel sterker en veel beter georgani
seerd dan het Czaristische leger. Het bestaat uit
75 infanterie-divisies, 13 cavalerie-divisies. met
een totale vredessterkte van 1.300.000 man. Het
Roode Leger is voorts uitgerust met 2200 vlieg
tuigen, 1500 tanks en groote voorraden chemi
sche strijdmiddelen.
De incidenten in Mandsjoerije hebben natuur
lijk een gespannen toestand doen ontstaan. De
Sovjet-autoriteiten hebben thans in het Verre
Oosten, althans volgens den Japanschen zegs
man, 10 divis met 300 tanks en verscheidene
honderden vliegtuigen, waaronder zware bom
bardementsvliegtuigen, binnen welker actie
radius Tokio en Osaka gemakkelijk vallen, ge
concentreerd.
Uitgebreide maatregelen zyn noodig voor de
modemiseering van het leger, teneinde Mand-
sjoekwo en Japan tegen bedreigingen te be
schermen.
ROME, 28 Sept. (Reuter). Een nieuwe aard
schok is waargenomen in het gebied, dat eer
gisteren door aardbevingen is geteisterd.
PARIJS, 28 Sept. (Reuter). By de over
stroomingen in Zuid-Frankrijk zyn 16 perso
nen om het leven gekomen. De materieele
schade wordt op vele miilioenen francs ge
schat.
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 759
Vorige stand: 758