m I Ministers verlaten Genève St. Willibrordus Van der Lubbe bekent brandstichting Dementi van het Vaticaan Berlijn en Moskou Het nieuws van heden OM RAPPORT UIT TE BRENGEN DE BAROMETER VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18492 BUREAUX: NASSAULAAN 51 TEL. 13866 ABONNEMENTEN: Voor Haarlem en Agentschappen p. week 25 cent; per kwartaal f3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling ZATERDAG 30 SEPTEMBER 1933 DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866 N.V. Ned. Verzek. -Maatschappij Utrecht, Catharijnesingel 48 Hoofdinspectie Amsterdam Adm. de Ruijterw.242, Tel. 82797 Kapitaal- en Volksverzekering DE SENSATIE VAN VRIJDAG Besluit van den Senaat, dat Bienge, als verdacht van medeplichtigheid, niet wordt beëedigd Zitting tot Woensdag verdaagd V. de Lubbe bekent Aller ooren waren gespitst om het antwoord van den hoofdbe- klaagde te hooren. Paniek in een synagoge te Boekarest Negen vrouwen dood gedrukt, 36 personen zwaar gewond Dr. Colijn te Genève Henry Barbusse gearres teerd te New-York Wegens zijn communistische opvattingen DE RAMP DER R 101 Te Alonne bij Beauvais (Frankrijk), waar 5 October 1930 het Engelsche luchtschip B 101 neerstortte, werd dit gedenkteeken gesticht. Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiH Er kan thans geen sprake zijn van een concordaat met Sovjet-Rusland De eischen van Genua gehandhaafd De incidenten in een Londensch theater Bij de opvoering van Hauptmann's „Voor Zonsondergang KONINKLIJKE SAMENKOMST TE SIN AI A In de Roemeensche stad Sinaia had een conferentie plaats tusschen Koning Carol van Roemenië en Koning Alexander van Joego-Slavië. Koning Alexander (links) wordt aan het station van Sinaia verwelkomd door Koning Carol II „V riendschapsrelaties bemoeilijkt" Brand in een warenhuis te Dortmund Bijna de geheele wereld is Oosten rijk gunstig gezind, zegt Doll- fuss bij zijn thuiskomst Wenk aan Duitschland Het Centrum in het Saargebied Blijft bestaan als zelfstandige partij Nieuwe aardschok in de Abruzzen Huizen ingestort te Sulmona De overstroomingen in Frankrijk Schade op IS millioen francs geschat Gravesend concurrent van Croydon DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN ONTVANGLAMPEN VANAF F 2.50 N.V. Gloeilampenfabriek „Radium H. J. v. d. MEER, Schagchelstraat 7 De Duitsche vluchte lingen Nederlandsch voorstel te Genève ingediend Spuitende petroleum- bron NIEUWE LEIPZIG, 29 Sept. Nadat de arbeider Bienge in het Rijksdagbrandproces gehoord was over de gesprekken voor het bureau van den Maat- schappelijken Steun in Berlijn-Neukoeln en nadat de Senaat besloten had, dat Bienge, als verdacht van medeplichtigheid, niet beëedigd zou worden, verklaarde de volgende getuige, de kantoorbediende Jahnecke, dat in de commu nistische cel, waarvan hij de leider was, nog de kwestie van de terreur werd behandeld, integen deel de leden waren tegen terreur. Het ging in de cel slechts om een marxistische voeling. De K.P.D. verklaart, dat de cel weliswaar de om wenteling wil, maar niet door terreur. Getuige verklaart verder dat hij na zijn uittreden uit de partij later weer verbinding er mee had ge zocht. De voorzitter verzocht v. d. Lubbe, die ineen gedoken op zijn stoel zit, op te staan, omdat nu zijn ontmoeting met Janecke zal worden be handeld. JAHNECKE (luid tot v. d. Lubbe): Marinus, ken je me dan niet? Ik heb je toch te eten ge geven. V. d. Lubbe blijft met neergebogen hoofd zwij gen. VOORZITTER (tot Janecke): Gedroeg v. d. Lubbe zich vroeger ook zoo? JAHNECKE: Toen was hij erg vroolijk en spraakzaam. Een gebogen houding had hij toen echter ook. Van het gesprek voor het steunbureau had ge tuige Janecke niets gehoord. Hij had slechts ge zien, dat v. d. Lubbe in een kring van verschil lende personen stond en dat men zeer opgewon den sprak. V. d. Lubbe had gezegd, da: hij in communistischen zin werkzaam was en dat hij Iets doen wilde. Toen wij hem vroegen, of hij pa pieren had en of nij partijlid was, ze.de v. d. Lubbe van niet. Wij vroegen hem toen, wat hij dan cig'nlijk w'iide, antwoordde v. d. Lubbe: In Duitschland is er geen par'ij, die mijn meening vertegenwoordigt. Er was slechts een zulk een organisatie en dat was in den geest van de A. A. TORGLER: Het betreft hier de Algemeene Ar beiders Unie, een syndicalistische organisatie. VOORZITTER: Waarin onderscheidden de op vattingen van v. d. Lubbe zich d«.n van de uwe? JAHNECKE: Omdat hij geen partijdiscipline had, dat hij niet naar de leiders keek, in tegen deel verlangde, dat men niet meer wachten moest, maar iets moest doen. TORGLER: Jahnecke heeft verklaard, dat de communistische partij tegen terreur was en dat hij later weer contact heeft gevonden met de partij. Heeft getuige van de laatste helft van 1932 en de twee eerste maanden van dit jaar den indruk gekregen, dat er iets veranderd is in deze houding der communistische partij ten aanzien van den terreur? JAHNECKE: Ook in den laatsten tijd heb ik gehoord, dat de partij den terreur afwijst. Wan neer uitzonderingen voorkomen, dan waren deze m.i. meestal gepleegd door lieden, die geen voeling met de partij hadden. DR. PARISIUSU hebt voorheen een onder scheid gemaakt tusschen de partij en den strijd hond tegen het fascisme. Wist u dat deze bond een typisch communistische was, in zekere zin onderorganisatie van de partij was? JAHNECKE: Ja. Maar juist in Neukölln is het bewijs geleverd, dat er in den bond elemen ten waren, die voor den terreur waren. Jahnecke verdedigt zich vervolgens tegen de beschuldiging, als zou hij tot den overval op het steunbureau Neukoeln hebben opgehitst. In feite was het een zekere Hintze geweest, die hem en anderen tot een dergelijken overval wilde opzetten. Hintze, die reeds wegens een misdaad in het tuchthuis had gezeten, was wel licht als spion werkzaam geweest. Hij was ge arresteerd, doch weer in vrijheid gesteld. Dat was een geluk voor hem geweest, daar de brand stichting van den Rijksdag tijdens zijn arrest- tijd had plaatsgehad. Na enkele vragen van Dimitrof, die geweigerd worden, vraagt Dimitrof aan den gisteren ge- hoorden getuige Panknin, of hij bij zijn Duitsch- nationale partijleiding van het gesprek voor het steunbureau mededeeling had gedaan. PANKNIN: Jawel. DIMITROF: Wanneer? VOORZITTER: Hiermee is de zaak afge daan. Getuige heeft de vraag bevestigd. Vervolgens treedt een korte pauze in. Na de pauze wordt medegedeeld, dat Hintze voor de volgende week als getuige zal worden opgeroepen. Vervolgens wordt de kellner STARKER als getuige gehoord. Hij bekent tot omstreeks No vember lid der K. P. D. te zijn geweest. Op de communistische cel-avonden werd voornamelijk over de communistische doeleinden gesproken, doch niet over het gebruiken van geweld. Het gesprek bij het stembureau had getuige niet mede aangehoord. Hij zat in het als commu nistisch lokaal dienende café van Schlaffke, toen Jannecke met v-d. Lubbe binnen trad. V. d. Lubbe had daarop bij hem gegeten en gedronken en was den volgenden middag terug gekomen, om afscheid te nemen. Nadien had hij v. d. Lubbe niet meer gezien. Uit politieke gesprekken had hij begrepen dat v. d. Lubbe geen communist, ja niet eens Marxist was, daar hij een theorie verkondigde, welke met communisme niets te maken had. De sensatie in het Rijksdag proces was heden toen de voorzitter, Dr. Buenger, aan van der Lubbe de vraag stelde: Bekent gij schuldig te zijn aan de brandstichting in het Rijksdagge bouw? „Ja", mompelde van der Lubbe nauwelijks hoorbaar. VOORZITTER: Wanneer hebt u dan het be sluit er toe genomen? V. d. LUBBE: Kan ik niet zeggen. VOORZITTER: U moet ons eindelijk eens vertellen, hoe het gegaan is. Als een beklaagde weigert verklaringen af te leggen, dan blijft mij niets anders over, dan dienovereenkomstig te werk te gaan. Thans worden twee groote tafels opgesteld, waarop plattegronden staan van het Rijksdag gebouw. Aan de hand hiervan geeft de voorzitter een uitvoerig beeld van den weg, die v. d. Lubbe zegt te zijn gegaan. Hij zegt 15 a 20 minuten noodig te hebben gehad, hetgeen mogelijk is. De volgende zitting vindt Woensdag a.s. plaats. BOEKAREST, 29 Sept. (Reuter.) In een sy nagoge te Boekarest heeft zich een verschrik kelijk drama afgespeeld. Tengevolge van kort sluiting, sloegen vlammen uit de electrische lei ding, waarop uit de menigte brand werd ge roepen. Een verschrikkelijke paniek ontstond. De vrouwen, die op een galerij de godsdienst oefening bijwoonden, begonnen vreeselijk te gillen en sprongen naar beneden. Eenige per sonen trachten de menschen te kalmeeren, maar hun pogingen bleken vergeefsch. Politie en brandweer konden de deuren niet openen, daar deze naar binnen sloten en de menschen in hun vertwijfeling er tegen aan drukten. Toen men eindelijk de deuren kon openen, waren reeds negen vrouwen dood gedrukt. Zes-en- dertig personen werden zwaar en veertien licht gewond. GENNèVE, 29 Sept. (V. DJ De Nederland- sche minister-president dr H. Colijn is te Ge nève aangekomen. Onder zijn voorzitterschap is heden de te Londen ingestelde commissie tot het verder voeren der economische besprekin gen in een eerste constitueerende zitting bij eengekomen. NEW-YORK, 29 Sept. (V.D.) De Fransche auteur Henri Barbusse is heden, toen hij met zijn secretaresse op het Engelsche stoomscnip „Berengaria" aankwam, door de immigratie autoriteiten gearresteerd en in verband met zijn communistische opvattingen voorloopig naar Ellis Island overgebracht. Toen Barbusse verklaarde, dat hij niet naar Amerika was ge komen om communistische propaganda te voe ren, verklaarden de immigratie-ambtenaren, dat hem waarschijnlijk verlof zou worden ge geven tot het uitspreken van twee reeds aan gekondigde redevoeringen over den wereldvre de. De definitieve beslissing over het toelaten der redevoeringen is echter nog niet gevallen. H Verwachting: Zwakke tot matigen Noordoostelijke tot Oostelijken wind, jS EH nevelig tot half of licht bewolkt, weinig of geen regen, zelfde temperatuur. Verdere vooruitzichten: Weinig veran- dering. 1| Nachtvorstverwachting: Geen nacht- vorst. ilillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll ROME, 29 Sept. (Reuter.) In verband met de geruchten over de mogelijkheid van een concordaat tusschen het Vaticaan en de Sovjets is de volgende officieuze nota open baar gemaakt: Dit bericht kan in geen enkel opzicht met de waarheid overeenstemmen, zoolang niet de Bolsjewistische regeering het „minimum" heeft aanvaard, dat de H. Stoel door de be middeling van Mgr. Pizzardo reeds in 1922 aan Tsjitsjerin voorlegde bij gelegenheid van een ontmoeting te Genua, en dat de er kenning eischte van de meest elementaire rechten als vrijheid van geweten en daad werkelijke vrijheid van eeredienst voor alle onderdanen der Sovjet-republieken. ROME, 29 Sept. (Reuter.) Mgr. d'Herbigny, voorzitter der Pauselijke commissie „Pro Rus sia" werd heden door Z. H. Paus Pius XI in bij zondere audiëntie ontvangen. LONDEN, 29 September. (V. D.) Onbekende personen hebben dreigementen gericht tot den theater-directeur Stanley Scott en aangekon digd, dat zij de opvoering van Gerhart Haupt mann's „Voor Zonsondergang" met Werner Krauss in de hoofdrol zullen blijven verstoren en iederen avond zullen lawaai maken, wan neer het stuk niet onmiddellijk wordt terugge trokken. Scott verklaart, dat deze door de te lefoon uitgesproken dreigementen ongetwijfeld afkomstig zijn van vreemdelingen. Hij denkt er echter niet aan ze ernstig te nemen. Hedenavond zullen meer dan 50 politie-agen- ten voor het theater worden opgesteld ter handhaving van de orde- Rustverstoorders zal hij laten arresteeren en wegens huisvredebreuk doen vervolgen. BERLIJN, 29 Sept. In verband met de uit wijzing der Duitsche journalisten te Moskou uit de Sovjet-Unie heeft het ministerie van Buit. Zaken heden aan de Sovjet-ambassade te Ber lijn een nota gestuurd. Hierin wordt er op gewezen, dat de twee te Leipzig van hun bed gelichte en spoedig weer in vrijheid gestelde Sovjet-journalisten er van op de hoogte moeten zijn geweest, dat het rijksgerecht te Leipzig communistische en persvertegenwoordigers geen toegang verschafte tot het Rijksdagbrandproces. Overigens wordt de kwestie der arrestatie momenteel onderzocht. Wanneer de Sovjet-journalisten in Duitschland zoo heet het verder in de nota den laatsten tijd het voorwerp zijn geweest van onaange name gebeurtenissen, dan dient in aanmerking te worden genomen, dat zij door hun zeer tendentieuze berichtgeving, welke door de Sovet-Russische radio-uitzendingen in de Duitsche taal in Duitschland bekend werd. groote 'opwinding hadden verwekt onder de Duitsche openbare meening. Van Duitsche zijde is hiertegen herhaalde malen tevergeefs in Moskou bezwaar gemaakt. Daarentegen stonden de Duitsche journalisten te Moskou onder voortdurende controle en mochten zij tijdelijk niet eens zonder toestem ming de Sovjet-hoofdstad verlaten. Hun be richtgeving beoogde, de vriendschappelijke relaties tusschen beide landen te dienen. Voor het feit, dat zij Sovjet-Rusland nu moeten verlaten, zijn dus de Berlijnsche Sovjetcorres pondenten eigenlijk verantwoordelijk. De uitwijzing beteekent een groote bemoeilij king voor de vriendschappelijke betrekkingen tusschen beide landen, waarvoor de Sovjet- regeering alleen verantwoordelijk is. DORTMUND, 29 Sept. (V.D.). Door tot nog toe onbekende oorzaak brak hedenmorgen brand uit in de kelders van het groote waren- GENÈVE, 29 Sept. De Duitsche Rijksmi nisters Freiherr Von Neurath en Dr. Goebbels zijn hedenmiddag naar Berlijn vertrokken. Vanmorgen hadden de beide Duitsche Minis ters nog een aantal besprekingen en vanmid dag gaf de secretaris-generaal van den Vol kenbond, Avenol, ter eere van Dr. Goebbels een lunch, waarbij de leiders der delegaties aan zaten. De terugkeer van Von Neurath naar Berlijn vindt geheel volgens het programma plaats. De Duitsche minister van buitenlandsche zaken zal den Rijksdagkanselier en het Rijkskabinet rap port uitbrengen over de tot nu toe gevoerde ontwapeningsbesprekingen. Ook de ministers van buitenlandsche zaken der andere gróote mogendheden zullen vertrekken om hun regee ringen rapport uit te brengen. Simon heelt het voornemen, rapport uit te brengen aan Mac- Donald gedurende zijn verblijf in Frankrijk of te Londen. De Italiaansche onderstaatssecre taris keert Zaterdag naar Rome terug. Het staat nog niet vast, wanneer de onder handelingen zullen worden hervat, maar men vermoedt in welingelichte kringen, dat dit zal gebeuren vóór het begin der Ontwapenings conferentie op 16 October. Daarmede hoopt men, voor de conferentie bijeenkomt, een prin- cipieele overeenstemming te hebben bereikt, die juist door de Engelsche regeering zoo zeer wordt gewenscht. In de thans plaats gehad hebbehde onderhandelingen is het standpunt der groote mogendheden in de ontwapenings kwestie in groote lijnen opgehelderd. Het is nog niet beslist, wanneer de Duitsche minister van buitenlandsche zaken te Genève zal terugkeeren. Op het station Woergl had de Oostenrijk- sche Bondskanselier Dollfuss een langdurig on derhoud met den Tsjecho-Slowaakschen mi nister van Buitenlandsche Zaken Benesj en zijn Roemeenschen collega Titulescu, die op weg naar Genève waren, terwijl Dollfuss naar Wee- nen terugkeerde, en wier D.-trein bijna tege lijkertijd als die uit Genève te Woergl arri veerde. Door het onderhoud, dat in den salon wagen van den D.-trein Weenen—Parijs werd gevoerd, hadden de beide treinen een half uur vertraging. In den namiddag is Dr. Dollfuss te Weenen aangekomen. Op het station werd hij door de ministers verwelkomd. In antwoord op een be- groetingsspeech van vice-kanselier Fey ver klaarde Dollfuss, dat de officieele vertegen woordigers der regeeringen „van bijna de ge heele wereld" in Genève, naar zijn meening, hun „gunstige gezindheid" jegens Oostenrijk tot uitdrukking hebben gebracht. „Ik geloof, zeide Dollfuss, met de overtuiging te kunnen terugkeeren, dat deze mededeelingen voor Oos tenrijk ook nog deze beteekenis hebben, dat ieder, die een poging wil doen op de een of andere wijze actief op te treden tegen de richt lijnen der door mij te Genève uiteengezette po litiek, er rekening mede moet houden, dat dit niet meer een actie tegen Oostenrijk, maar ook een actie tegen de openbare meening der we reld is." GENÈVE, 29 Sept. (V.D.) De Volkenbonds raad heeft zich heden bezig gehouden met een reeks Duitsch-Poolsche minderheidskwesties. De behandeling van sommige klachten werd ver daagd, daar de betreffende rapporten nog niet gereed waren. Op andere punten werden de ingediende rapporten aangenomen. huis der firma Feodor Althoff, behoorend tot het Karstadt-concern, in het centrum der stad. De brandweer kon uiterst moeilijk bij het vuur komen, aangezien zich in korten tijd een dichte rook ontwikkelde, die het verblijf in het gebouw bijna onmogelijk maakte. Zon der paniek verliet het publiek zoo snel moge lijk het warenhuis, waar inmiddels reeds tal van personen door den rook bewusteloos wa ren geraakt en naar buiten gedragen moesten worden. De brand'woedde in den papierkelder, en de belendende katoenkelder liep groot ge vaar. De groote etalagevensters werden inge slagen en de inhoud der etalages naar buiten gehaald en op de trottoirs opgestapeld. Het werk van de brandweer was zoo moeilijk, dat ondanks de rookmaskers een zestal brandweer lieden naar een ziekenhuis moesten worden overgebracht. De materieele schade is zeer groot. Het gevaar was hedenmiddag te 14 uur geweken. Bijzonder onderscheidde zich de brandweer man Widdemoeller, die met gevaar voor eigen leven vier kameraden, die door rook bedwelmd waren, naar buiten bracht. Bovendien werden door de brandweer twee employé's van de firma Althoff in veiligheid gebracht. Nader wordt gemeld, dat in totaal 16 per sonen met verschijnselen van rookvergiftiging naar een ziekenhuis moesten worden gebracht. De opslagplaatsen voor papier, textielwaren en decoratie-artikelen zijn uitgebrand. SAARBRUECKEN, 29 September. (V. D.) De uitgebreide landelijke commissie van de Cen trum-partij in het Saargebied heeft met groote meerderheid besloten, de Centrum-partij van het Saargebied als zelfstandige partij in het kader van het Duitsche front te laten be staan. Tot opvolger van den voorzitter der Cen trum-party Stegmann werd gekozen Bungarten. ROME, 29 Sept. (V. D.) Hedenmiddag tegen half vijf heeft in de Abruzzen opnieuw een he vige aardschok plaats gehad, waardoor o.a. te Sulmona talryke huizen zijn ingestort. Over de verdere uitwerking en het aantal slachtoffers is nog niets bekend. NIMES, 29 Sept. (Reuter.) De materieele scha de, welke de overstroomingen in zuid-oost Frankryk hebben aangericht, wordt op 15 mil lioen francs geschat. De fabrieken zullen het werk eerst over eenigen tyd kunnen hervatten. Te Montpellier veroorzaakten nieuwe slagre gens van ongekende hevigheid wederom over stroomingen. LONDEN, 29 Sept. (Reuter.) Volgens de „Star" dreigt Gravesend een concurrent te worden voor Croydon in het luchtvaartverkeer van het continent. Het blad zegt, dat deze week leidende personen der K. L. M. de luchthaven van Gravesend bezocht hebben, teneinde te bespreken dit vliegveld te gebruiken in plaats van Croydon. Beweerd wordt, dat daardoor aan de K. L. M. 50.000 mijl vliegen per jaar wordt bespaard, afgezien nog van de goedkoopere luchthaven-tarieven. HET VATICAAN DEMENTEERT ONDER HANDELINGEN MET SOVJET-RUSLAND Duitsche nota aan de Sovjets over de uitwijzing oer Duitsche journalisten. Het proces te Leipzig. Getuige Bienge wordt als verdacht van medeplichtigheid niet beëedigd. Nieuwe hevige aardschok in de Abruzzen. Ministers verlaten Genève. Groote brand in warenhuis te Dortmund, Het Nederlandsche voorstel inzake de Duitsche vluchtelingen te Genève ingediend. Vergadering van het dagelijksch bestuur der Algemeene R. K. Werkgeversvereeniging. Mr. Duys beschuldigt de Arbeiderspers van on ware voorlichting. De marine-manoeuvres beëindigd. De steunverleening in de groote steden. Moordaanslag in de Jordaan te Amsterdam. O 91 en SCHOTERWEG. hoek GEN. CRONJéSTBAAT geeft de hoogste korting op RADIO-RECORD-LAMIEN GENÈVE, 29 Sept. (Reuter) In de plenaire zitting van den Volkenbond diende de Neder- landsefte Minister van Buitenlandsche Zaken, jhr. de Graeff, heden een ontwerp-besluit in, betreffende de behandeling der Duitsche vluch telingen. Hü legde er den nadruk op, dat hy zich geenszins wilde mengen in de binnenland- sche aangelegenheden van Duitschland. Met zijn voorstel beoogt hy alleen het treffen van maatregelen in verband met het feit dat dui zenden Duitsche staatsonderdanen naar de om ringende landen uitgeweken zyn, maar het op den dirur niet mogeiyk is voor hen te zorgen. De Zweedsche minister van Buitenlandsche Zaken, Sander, kondigde aan, dat hy in de politieke commissie het minderhedenvraagstuk ter sprake zal brengen. MOSKOU, 29 Sept. De naphtatrust „Asneft" deelt mede, dat in het petroleumdistrict Miko- jan in den Kaukasus een petroleumbron is gaan spuiten, die per etmaal ongeveer 10.000 ton aardolie naar buiten slingert. De omgeving is onmiddeliyk door troepen afgezet en alle maatregelen zyn genomen om een brand, die een vreeselijkq ramp zou kunnen worden, te voorkomen en den oliestroom te stuiten. Stand op Zaterdag 9 uur v.m.: 760.5 Vorige stand: 760

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1