De Sovjets en het Vaticaan Boeren vieren het oogstfeest Nationale inzameliïigsweek Roosevelt's valuta plannen De Merapi werkt Het nieuws van heden Dooden der R 101 herdacht DE BAROMETER De uitzending van Dinsdag avond over beide zenders heeft een zuiver nationaal karakter VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 MAANDAG 2 OCTOBER 1933 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 PAUS EN POLITIEK Rome's minimum- eischen NIEUWSTE AUTOBRIL De nieuwe regenbui voor automobilisten. De wisschers worden in beweging gebracht door een propeller, welke op zijn beurt weer bewogen wordt door den tegenwind bij het rijden. 500.000 Duitsche hoeren op den Bueckeberg bijeen. Enthousi aste redevoeringen van Hitier en Darré Massaregie in het Derde Rijk Calles minister van Financiën Katholieke actie tegen den alcohol Het Weern De ontwapeningsonder handelingen Eenige dagen onderbroken Het vluchtelingen-probleem DE DAVIS-CUP 7 Amerika's welvaarts- politiek Duitsch juristencongres geopend Talrijke industrieën gaan na de eerste opwaartsche beweging weer achteruit Werkloozen krijgen steun Handel in verdoovende middelen ontdekt Ophitsing tegen de Jezuïeten De „doode hand" „Bommen-koning" gear* resteerd Berucht bandiet uit de onder wereld van Chicago Deel van den noord-westelijken bergwand door een uitbarsting ingestort De dessa's ontruimd Hitler-groet zet het verkeer stop Verkeersagenten in functie mogen niet meer den Duitschen groet brengen DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN Daladier en MacDonald bij de ont hulling van een monument te Beauvais Vliegtuig met 3 passa giers neergestort De toestand in Cuba Mijnongeluk in Japan *7 kwwwwwmini 1! '///.te* r HAARLEMSCHE COURANT ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18493 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek De wilde perseend, die van een op komst zijnd concordaat tusschen Sovjet-Rus land en het Vaticaan snaterde en de wereld met verbazing, zoo niet met ontsteltenis vervulde, is onmiddellijk van twee zijden neer geschoten. Zoowel uit Moskou als uit de Vati- caan-stad kwamen afdoende démenti's. Uit welk moeras dit fantastisch gevogelte is opgestegen en wie het ei bebroedde, waaruit het ontsnapte, zal wel altijd een geheim blijven. Men vraagt zich echter af, hoe een dergelijk gerucht kon ontstaan en hier en daar nog geloof vinden ook. De verklaring hiervan moet misschien gezocht worden in den algemeenen geest van toenade ring tot Sovjet-Rusland, welke over het niet- Duitsche deel van Europa meer dan vaardig is geworden tengevolge van de door het ontwakend Duitschland gewekte angstpsychose. Wanneer Ruslands erfvijand Polen, wanneer de rand staten en zelfs Roemenië, ondanks de Bessa- rabische kwestie, wanneer het democratische Frankrijk en het fascistische Italië tot overeen stemming kunnen komen met de heeren te Moskou, waarom het Vaticaan dan niet? De genen, die zich deze vraag hebben gesteld, heb ben slechts één ding over het hoofd gezien, n-1. dat het Vaticaan als boven-politieke, kerkelijke instantie niet op één üjn gesteld mag worden met welken zuiver wereldlijken staat dan ook. Het feit, dat, door het verdrag van Lateranen, de Paus weer wereldlijk vorst is geworden over een eigen gebied, verandert aan het essentiëele onderscheid tusschen het Vaticaan en de andere mogendheden niets- De H. Vader heeft als stedehouder van Christus en als zichtbaar op perhoofd der strijdende kerk op aarde de god delijke zending gekegen te waken voor de hand having en de bescherming van de onvervreemd bare rechten van God, de Kerk en Haar kin deren. Indien deze rechten gewaarborgd wor den, kan iedere Staat den bestuursvorm aan nemen, welken hi) verkiest, zonder gevaar te loopen, dat hij daardoor in conflict zal komen met het Vaticaan. Het sluiten van concordaten heeft dan ook nooit de beteekenis gehad van het betuigen van instemming door het Vaticaan met de politieke systemen van de Staten, waar mee dergelijke verdragen werden afgesloten. Men heeft met propagandistische bedoelingen wel eens gepoogd concordaten op deze wijze te interpreteeren, maar dit is volkomen onjuist. Evenmin als de totstandkoming van het con cordaat met het nationaal-socialistische Duitschland uitgelegd kan en mag worden als een onderschrijving van de nationaal-socialis tische leerstellingen door den Paus, evenmin zou het totstandkomen van een concordaat met Sovjet-Rusland opgevat kunnen en mogen wor den als een pauselijke goedkeuring van het in Rusland vigeerende „communisms". AI kan er op *t oogenblik nog geen sprake z-n van zulk een concordaat met Moskou, bij ver andering van de heerschende toestanden zou de mogelijkheid daarvan echter wel degelijk kunnen ontstaan. Deze mogelijkheid zal echter enkel en alleen van een wijziging van het standpunt der Sovjets ten opzichte van godsdienst en kerk afhankelijk zijn, want het standpunt, waar op de Paus zich stelt en stellen moet, is en blyft onveranderlijk. Heel duidelijk komt dit uit in de offici euze verklaring over het looze Russische concordaatbericht, welke via Reuter de Wereld is ingezonden. Naar aanleiding van de geruchten over de mogelijkheid van een con cordaat tusschen de Sovjets en het Vaticaan Wordt in deze officieuze nota het volgende ge zegd: „Dit bericht kan klaarblijkelijk geen grond hebben zoolang het bolsjewistisch régime niet het „minimum" heeft aanvaard, dat de Heilige Stoel door tusschenkomst van monseigneur Piz- zardo reeds in 1922 aan Tsjitsjerin, den toen- maligen volkscommissaris van buitenlandsche zaken, heeft voorgesteld bij hun ontmoeting te Genua (ter gelegenheid van de toentertijd al daar gehouden economische conferentie. Red.) betrefefnde de erkenning van de meest-elemen- taire rechten van vrijheid en geweten en wezen lijke vrijheid van den eeredienst voor alle on derdanen der Sovjetrepubliek." Aan deze minimum-eischen zal het Vaticaan te allen tijde vasthouden. En eerst als dezz door Moskou aanvaard zijn, kan er sprake zijn van de mogelijkheid tot het sluiten van een concordaat. Of Moskou ooit hiertoe bereid zal worden gevonden, dient te worden afgewacht. Gedwongen door de economische en politieke omstandigheden in binnen- en buitenland heb ben de Sovjets voorloopig afgezien van het aan vankelijk gepropageerde ideaal eener bolsjewis tische wereldrevolutie en toenadering gezocht tot de „burgerlijke" en „kapitalistische" landen. Zoo is het ook denkbaar, dat te eeniger tijd de omstandigheden de Sovjets ertoe zullen bren gen naar een verzoening met de grootste gees telijke en godsdienstige macht in de wereld te streven. Sovjet-Rusland verkeert in een staat van evolutie, men behoeft slechts na te gaan, wat er van het oorspronkelijke Leninisme is overgebleven, om dit te erkennen. Het stand punt van het Vaticaan is echter onwrikbaar, omdat het gebaseerd is op de boven allen tijd en politiek uitgaande wetten en rechten van de eeuwige Almacht zelve. Het is góed, dit helder voor oogen te houden ter voorkoming van ongewenschte misverstanden. HANNOVER, 2 October (W.B.) In geheel Duitschland is gisteren het Oogstfeest gevierd, en het centrum van alle betoogingen was de Buekeberg in Lippe. 84.000 leden van S.A., S.S. en Stahlhelm en 6000 Hitlerjongens waren aanwezig. Minister Goebbels had des morgens reeds over alle Duitsche zenders een rede gehouden, die op de verhouding wees tusschen stad en dorp. De boer kan er thans weer trotsch op zijn, boer te heeten. Toen Rijkskanselier Hitler had plaats genomen en met 21 saluutschoten was begroet, nam de rijksminister voor landbouw Darré het woord die o.a. betoogde: De hier verzamelde 500 000 boeren zijn een le vendig bewij^ van den zegetocht van het Nat. Socialisme in den landbouw. De boer is het fundament van ons bestaan. Zooals de le Mei de uiting is van den Duitschen arbeid, zoo moet de le October de nationale uiting zijn voor den Duitschen landbouw. Na de rede van Darré nam Rijkskanselier Hit- Ier voor de microphoon plaats. Het was inmid dels duister geworden en de ontstoken fakkels gaven het geheel een fantastischen aanblik. Hitier begon met te wijzen op de verande ringen, die zich in Duitschland hebben voltrok ken. Een partijstaat is gevallen en een volks- staat is ontstaan. Het Nat. Socialisme wil het volk als volk be houden, desnoods ten koste van het individu. Het is daardoor een verbitterde vijand van splitsing in klassen en standen, hoofd- en han denarbeid hebben beide dezelfde waarde, wan neer zij dienen tot instandhouding van de volks gemeenschap. De eerste en diepste vertegenwoordiger des volks is dat gedeelte, dat uit de vruchtbaarheid der aarde de menschen voedt. De ondergang van den Duitschen boer zou den ondergang be- teekenen van het Duitsche volk. Ook in de hoofdstad Berlijn werd het Oogst feest herdacht. De stad vertoonde veel vlaggen, guirlandes en dennengroen. In den Lustgarten had een groote betooging plaats, waar de door minister Darré en rijkskanselier Hitier op den Bueckeberg gehouden redevoeringen werden uit gezonden. MEXICO CITY, 30 Sept. (V. D.) Tot opvol ger van den afgetreden Mexicaanschen Minis ter van Financiën Pani is benoemd de oud president Calles. BERLIJN, 30 Sept. (W.B.) Het Katholieke Duitsche Kruisverbond zal in heel het Rijk een groote actie organiseeren tegen het alcohol misbruik onder de leuze: „Een Christelijk volx een gezond volk". Op 26 October zal met deze actie begonnen worden te Berlijn. Er zal op dien dag een massa-vergadering worden ge houden. Sprekers zullen zijn Z. H. Exc. Staats raad Mgr. Berning, Bisschop van Osnabrück en Prelaat Dr. Kreutz. Verwachting; Matige, Noordelijke tot S Noord-Oostelijken wind, half tot zwaar bewolkt, weinig of geen regen, kouder. S Hoogste barometerstand: 776.1 EE te Thorshaven EE EE Laagste barometerstand: 744.8 te Vardö EE Zon op 7.04 - onder 6.35 - Licht op 7.05 H 3 October V.M. illllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllillllllJlllllllllllllllllllllllli GENÈVE, 30 Sept. (V. D.) In de onderhan delingen der vijf groote mogendheden over de definitieve regeling der ontwapeningskwestie is een pauze ingetreden door het afreizen van Von Neurath en den Italiaanschen onder staatssecretaris Suvich. Simon vertrekt Zon dag naar Londen om rapport uit te brengen. Hij zal waarschijnlijk tot Donderdag te Lon den blijven. In Engelsche en Fransche krin gen wordt verklaard, dat de besprekingen in het midden of aan het eind van de volgende week in vollen omvang zullen worden hervat. Pau-Boncour, die heden een langdurig onder houd had met Aloisi, blijft te Genève. De Fran sche minister van luchtvaart Pierre Cot, en de drie ministers van buitenlandsche zaken der Kleine Entente zijn Vrijdagavond aangekomen. De debatten in de Volkenbondsvergadering werden heden voortgezet. De vertegenwoordi ger van Haïti diende een voorstel in tor uit breiding van de bescherming der minderheden over alle staten. De vertegenwoordigers van Uruguay, Griekenland en Letland spraken over den huidigen wereldtoestand en den Volken bond. De Iersche gedelegeerde veroordeelde het, dat de groote mogendheden nog niet zooals gebruikelijk haar standpunt hadden bepaald ten opzichte van de groote politieke problemen. Maandag komt de Assemblee bijeen voor de verkiezingen voor den Volkenbondsraad. De agendacommissie van de Volkenbondsver gadering besprak heden het voorstel der Ne- derlandsche regeering, inhoudende dat de Vol kenbondsraad een nieuwe organisatie zou stich ten voor de regeling van het Duitsche vluchte lingenprobleem. De commissie heeft besloten het voorstel te verwijzen naar de tweede commissie voor eco- nomschie kwesties. Deze commissie zal het pro bleem derhalve slechts van economische zijde bezien, zoodat een politieke behandeling for meel uitgesloten is. - /ST"?SJW De Lord-mayor van Londen, vergezeld van zijn echtgenoote, bezichtigt de Davis-Cup, die de Engelsche tennissers onlangs voor het eerst op Frankrijk veroverd hebben HYDEPARK, 30 Sept. (Reuter) Roosevelt heeft een verordening onderteekend, waarbij ook de arbeiders van de steenkoolmijnen, welke door staal- en ijzerfabrieken worden geëxploi teerd, onder de arbeidsregeling voor de steen kolenmijnen zullen vallen. Roosevelt hoopt hierdoor een einde te maken aan de staking van 100.000 mijnwerkers en ar beiders in de metaalfabrieken. De „New York Times" schat de Amerikaan- sche kapitaal-vlucht naar Engeland, Zwitser land en Nederland op meer dan 1000 millioen dollar. 375 Nationale banken zijn na reorganisatie weer geopend, waardoor 400 millioen dollar aan deposito's weer vrijkwam. V- D. meldt, dat een hooggeplaatst regeerings- ambtenaar als zijn overtuiging heeft uitgespro ken dat met het oog op de toenemende onrust in den landbouw en de industrie een verbetering van het bedrijfsleven in de toekomst geheel af hankelijk is van de valuta-politiek. LEIPZIG, 30 September. (V. D.) De groote openbare meeting ter opening van het Duit sche juristencongres is door 20.000 deelnemers bijgewoond. Daaronder bevonden zich 12000 Duitsche juristen. Ook uit Nederland, Hon garije, Italië, Bulgarije, Polen, Spanje, Noor wegen en Zwitserland waren juristen aanwezig. De Rijkscommissaris voor de justitie, minis ter Frank hield een rede, waarin hij in groote trekken het streven van den nat.-soc, Duit schen juristenbond uiteenzette. Het Nationaal Crisis Comité maakt bekend, dat het pro gramma van den radio-avond op Dinsdag 3 October ter inleiding van de nationale inzamelingsweek van het Nationaal Crisis Co mité over de beide radiozenders zal worden uitgezonden. De tegemoetkomende houding der beide radio-omroepen heeft het mogelijk gemaakt, dat ondanks een aanvankelijk mis verstand deze uitzending 'n zuiver nationaal karakter kan dragen. De K. R. O. heeft hiervoor zijn programma op een ongele gen tijdstip ingrijpend moeten wijzigen. Het Nationaal Crisis Comité wenscht hiervoor zijn bijzondere waardeering en erkentelijkheid jegens den K. R. O. uit te spreken. In ons blad van Dinsdagavond zullen wij onze lezers om trent het programma dezer uitzending volledig inlichten (Red.) WASHINGTON, 2 Oct. Een hooggeplaatst regeeringsambtenaar, wiens naam niet genoemd wordt, verklaarde gisteren, dat Roosevelt bin nenkort zijn verdere valuta-politiek bekend zal maken. De voornaamste punten van dit valu taprogram zullen zijn waardevermindering van den dollar, poging den dollar te stabiliseeren op een lagere basis en belofte van terugkeer tot den gouden standaard. Het wederopbouwprogram, aldus verklaarde de ambtenaar verder, nadert 'n critiek stadium De werkzaamheden voor de hulp aan den land bouw en voor openbare werken zoowel als het farm- en hypoJieek-hulpprogram toonen dui delijke verlammingsverschijnselen. Zelfs de ontworpen vergaande credietuitbreiding heeft hier niet voldoende kunnen helpen. Roosevelt is gedwongen snel de grens vast te leggen, tot welke hij wil gaan bij het instellen van een inflatie door waardevermindering van den dollar. Wat de zaken van banken en groot- en kleinhandel betreft moet worden geconsta teerd, dat de opwaartsche beweging tot staan komt. Talrijke industrieën die een maand ge leden een verhoogde activiteit aan den dag leg den gaan thans weer achteruit en beperken hun productie tot een minimum. In hooge regee- ringskringen is men er van overtuigd, dat met het oog op de toenemende onrust in landbouw en industrie een economische verbetering in de toekomst alleen door de valutapolitiek zal kunnen worden verkregen. De directeur van de federale hulporganisatie Harry Hopkins, deelde na een conferentie met Roosevelt mede, dat de federale regeering met hulp van de staatsregeeringen voornemens is zorg te dragen voor werkloozensteun in den winter, ten behoeve waarvan voedingsmiddelen, kleeding en steenkolen tot een totale waarde van 700 millioen dollar zullen worden gekocht. AKEN, 30 Sept. (V.D.) De politie te Aken heeft een internationale bende van handelaars in verdoovende middelen gearresteerd. Reeds voor 3 weken was een Belg in hechtenis ge nomen, die te Aken een pond zuivere cocaïne wilde verkoopen. Vrijdag zijn 2 Duitschers, een Italiaan en een Tsjech gearresteerd. Uit het onderzoek is gebleken, dat de ver doovende middelen uit Nederland zijn inge voerd. BERLIJN, 29 Sept. (Kipa). De van ouds be kende, tot „Kulturkampf" ophitsende krachten probeeren ook in het nieuwe Duitschland haar heilloos werk voort te zetten. In de „Verlag für Politik, Kultur und Aufklarung" is een pamflet verschenen, dat tot titel heeft „Der Jesuit, der Vterlandslose Dunkelmann." In dit geschrift wordt de Jezuïetenorde om schreven als een macht, „Wier vaderlandsloos, verderfelijk werken'een ontzettend gevaar be- teekent voor iederen staat en in het nieuwe Duitschland absoluut niet langer geduld kan worden." De „Landesobmann" van den boerenstand in Westfalen heeft een manifest uitgevaar digd, waarin hij vrijwilligen afstand eischt van land, om het beschikbaar te stellen voor kolo nisatie. Hij doet daartoe een beroep op de grootgrondbezitters, kerken en kloosters. Hij verklaart, dat het onredelijk is, om aan de jonge boeren het recht op den vaderlandschen grond te onthouden. Met groot vertrouwen verwacht hij, „dat kerken en kloosters door het afstaan van grond in grooten stijl den zielsnood der jonge Westfaaische boeren zul len lenigen en door een voorbeeldig, praktisch christendom van de daad de jeugd zullen hel pen terug te keeren tot bioed, bodem en land." CHICAGO, 30 Sept. (Reuter). De autori teiten hier ter stede blijven met kracht optre den tegen de bandieten. De politie heeft thans James Belcastro. die in de onderwereld bekend stond als „Bommen- koning" gearresteerd. Hij werd wegens landloopen tot zes maanden tuchthuis veroordeeld. Binnen veertien dagen zijn reeds vier be ruchte bandieten tot tuchthuisstraffen veroor deeld. BATAVIA, 2 October. (Aneta). De Merapi werkt. Bijzonderheden zijn nog niet bekend. BUITENZORG, 2 Oct. (Aneta). Vermoedelijk is als gevolg van de uitbarsting van de Merapi een deel van de Noord-Westelijke bergwand ingestort. De gevaarloopende dessa's zijn ontruimd. BERLIJN, 30 Sept. (V.D.). De officieele Pruisische Persdienst deelt mede: Bij het toe passen van den Duitschen groet door de ver keersagenten is het gevaar gebleken voor mis verstanden bij de verkeersregeling. Derhalve heeft de Pruisische Minister van Binnenland- sche Zaken de volgende verordening uitgevaar digd: Voor zoover verkeersagenten, die met de verkeersregeling zijn belast, bij de uitoefening van hun dienstvervulling meenen, tegenover iemand als eerbetuiging te moeten groeten, is het voldoende als zü dit doen door eenvoudig in de houding te gaan staan. Zij heffen voort aan dus noch den gestrekten arm tot groet, noch brengen zij de rechterhand aan de helm of pet. Duitschland viert het Oogstfeest. Onthulling van een monument voor de slacht offers der R 101 te Beauvais. Daladier en Mac- Donald houden redevoeringen. Russische stratosfeer-tocht geslaagd. De geldelijke uitkeeringen aan de z.g. mobilisa tie-slachtoffers zullen worden verminderd. De werkwijze van de Crisis-Rundvee-Centrale. Botsing tusschen drie auto's bij Best. Voortschrijdende bezuiniging in Indië. De vermindering van de uitkeeringen uit het Gemeentefonds; een schrijven van de Vereeni- ging van Nederlandsche Gemeenten. Vreeselijk ongeluk bij het speerwerpen te Al phen aan den Rijn. Vreeselijk drama te Nieuwstad bij Sittard. O PARIJS, 2 Oct. (Reuter) Te Allonne bij Beauvais is gistermiddag een gedenkteeken ont huld voor de bemanning van het Engelsche luchtschip R 101, dat drie jaar gelegen op deze plek is omlaag gestort, en waarbij alle inzitten den, een enkele uitgezonderd, het leven ver loren hebben. Premier Daladier, de minister van buiten landsche zaken, Paul-Boncour en verschillende hooge autoriteiten waren daarbij aanwezig. In zijn rede herdacht Daladier het tragisch ongeluk en het aandeel, dat Frankrijk in den rouw ge had heeft. Hieruit kunnen wij leeren, aldus de premier, dat de ware moed kalm en vreedzaam is en het gevaar tegemoet gaat zonder iemand te bedrei gen. De vriendschap tusschen Frankrijk en Engeland is gegrondvest op den gemeenschap- pelijken wil den moed zijn vreedzaam karakter te doen behouden in het geloof aan eenzelfde ideaal voor de menschelijk vrijheid en waardigheid. Daarna nam MacDonald het woord, die spe ciaal herdacht den bij de ramp om het leven gekomen Engelschen minister van luchtvaart, Thomson. De plechtigheid werd met een troe penparade besloten. Een particulier vliegtuig, dat van de plech tigheid terugkeerde is in het Graafschap Kent omlaaggestort. Drie inzittenden, waaronder Mac Gil Christ, de president van de Britsche Luchtvaartmaatschappijwerden gedood. HAVANA, 2 Oct. (Reuter) Na de woeste tooneelen, waarvan Havana en talrijke andere plaatsen op Cuba opnieuw het tooneel zijn ge weest, is uiterlijk de rust thans teruggekeerd, maar het is slechts een schijnbare rust. Onder de oppervlakte duurt de politieke spanning on verminderd voort. Uit het inmiddels verzamelde bewijsmateriaal schijnt steeds duidelijker te blijken, dat de communisten alle krachten hebben ingespan nen, om de macht in het geheele land aan zich te trekken. Het doortastende optreden der autoriteiten heeft dit voornemen echter tot mislukking gebracht. De communisten hebben te Havana hun poging met 12 dooden en omstreeks 40 gewonden moeten bekoopen, en houden zich thans schuil. In de hoofdstad geven op het oogenblik uit sluitend de militairen den toon aan. De hoofd commissaris van politie werd gearresteerd, aangezien de legercommandanten de politieke opvattingen der politie niet vertrouwen. De situatie blijft zooals gezegd bij voortdu ring gespannen en zoowel te Havana als te Santiago duurt de uittocht van Engelsche vrou wen en kinderen voort. Hoe de toestand in de provincie zich ontwik kelt, is volkomen onbekend, aangezien alle ver bindingen met het binnenland zijn verbroken. TOKIO, 2 October (V.D.) Uit Osaka wordt gemeld, dat in de mijn Sibana tengevolge van het plotseling uitstroomen van giftig gas tien mijnwerkers werden gedood, terwijl achttien vergiftigd werden. In het begin van September kwamen in dezelfde mijn door een dergelijk on geval negen mijnwerkers om het leven. Stand op Maandag 1 uur n.m.: 763 Vorige stand: 760

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1933 | | pagina 1