Opheffing van twee rechtbanken
wm
Een kerkelijke financieringsraad
ZATERDAG 21 OCTOBER
m
Nota van Minister
van Schaik
Tïel en Winschoten
verdwijnen
De Raad van State
Oprichting gewenscht
De waereld is lijdende aan politikirium-tremens
AAN HET GRAF VAN HUN ZOON
Te Macon (Ver. St.) werd het stoffelijk overschot van den ten gevolge van eert
verkeersongeluk om het leven gekomen bokser Young Strïbbling bijgezet. Onze
foto toont de beide ouders aan het graf van hun zoon
Versobering op de rechterlijke
macht schijnt toch nood
zakelijk te zijn
R.K. MIDDENSTANDSBOND IN
HET BISDOM HAARLEM
De eerste Bestuurdersdag een
volledig succes
MOTORSCHIP GESTRAND
Op het IJsselmeer
BRANDSTICHTING?
MONUMENT BESCHADIGD
Vandalistische dader opgespoord
OP PAALHOOFD GEVAREN
VERHOOGING TABAKS
ACCIJNS
Spoedige beslissing noodig
DE SOCIALISTENMARSCH IN
DEN AETHER
Antwoordstukken
|Jllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llll!illllllllll!lllllllllllllllllllllllg{^^g^J5QJ{£ BRIEVEN
Wie z'n brood
goed verdient
En wie op d'n
troon zit
De minister van Justitie heeft der Tweede Ka
mer doen toekomen een nota van nadere wijzi
gingen in het wetsontwerp tot nieuwe vaststel
ling van het rechtsgebied en de zetels der recht
banken en kantongerechten, behoorende tot de
gerechtshoven te 's-Hertogenbosch, Arnhem,
's-Gravenhage, Amsterdam en Leeuwarden. Deze
Wijzigingen houden in:
de rechtbank te ZUTFEN wordt hersteld.
Daardoor zal het kanton Apeldoorn bij het
arrondissement Zutfen blijven behooren. In
verband daarmede wordt de gemeente Epe,
welke was ingedeeld bij het kanton Zwolle,
weer teruggebracht naar het kanton Apel
doorn. Echter blijft de gemeente Heerde bij het
kanton Zwolle, overeenkomstig den wensch
dezer gemeente.
Nu het arrondissement ARNHEM niet meer
wordt uitgebreid met het grootste deel van het
arrondissement Zutfen, is er alle aanleiding
het kanton Tiel, in stede van bij het arrondis
sement Arnhem. Deze gewijzigde indeeling
brengt echter mede, dat de gemeenten Lien-
den, Resteren en Dodewaard weer worden on
dergebracht bij het Kanton Tiel en niet meer
bij het kanton Wageningen, waarheen zij zou
den gaan alleen omdat Arnhemalsarrondisse-
ments-hoofdplaats gemakkelijker is te berei
ken dan Utrecht (waarbij het kanton Tiel aan
vankelijk werd ingedeeld). Dit strookt met den
wensch der drie genoemde gemeenten.
De overbrenging van het kanton Tiel naar
het arrondissement Arnhem brengt anderzijds
mede, dat eenige gemeenten in plaats van bij
het kanton Tiel worden gebracht bij andere
kantons, te weten: Haaften en Waardenburg
bij kanton 's-Hertogenbosch en Beusichem,
Buurmalsen, Beesd, Deil en Geldermalsen naar
kanton Utrecht. Ook dit strookt in het alge
meen met het verlangen der betrokken ge
meenten, Beesd en Buurmalsen zouden liever
bij Tiel blijven, doch dit is onvereenigbaar met
de overbrenging van Geldermalsen en Deil
naar Utrecht.
Dat de rechtbank te DORDRECHT blijft
bestaan, werd mede reeds opgemerkt. In ver
band daarmede wordt tevens herstel van het
tot het arrondissement Dordrecht behoorende
kanton Oud-Beijerland voorgesteld, welk kan
ton volgens de oorspronkelijke plannen groo-
tendeels bij het kanton Rotterdam werd ge
voegd. Hierdoor wordt voorkomen, dat Dor
drecht een te klein arrondissement wordt. Her
stel van het kantongerecht Oud-Beijerland kan
te eerder geschieden, da.ar het, niet tot de al
lerkleinste kantons behoorde, zou blijven wor
den waargenomen door een van de kanton
rechters te Rotterdam.
Herstel van het arrondissement Dordrecht
brengt mede, dat. het kanton Gorinchem weer
terugkeert tot dit arrondissement. In verband
daarmede is het echter wenschelijk de gemeen
ten Lexmond, Hei- en Boeicop en Everdingen
(afkomstig van het op te heffen kanton Via-
nen) in te deelen bij het kanton Utrecht en
niet bij het kanton Gorinchem, omdat anders
de afstand naar de arrondissements-hoofd-
plaats grooter wordt dan noodig is. Ook dit is
in overeenstemming met den wensch der drie
genoemde gemeenten.
Tevens wordt het kanton Zakndam weer in
gedeeld bij het arrondissement HAARLEM,
waartoe het ok thans behoort.
Eindelijk worden nog de gemeenten Maar-
heeze en Hooge- en Lage-Mierde (afkomstig
van de op te heffen kantons Weert en Oir-
schot) op haar verzoek in plaats van bij het
kanton Eindhoven ingedeeld onderscheidenlijk
bij het kanton Roermond en het kanton Til
burg.
Ter toelichting van deze nadere verande
ringen diene:
Het voorliggend plan van splitsing en sa
mensmelting van kantongerechten is nauwge
zet en zorgvuldig overwogen. Ofschoon ook an
dere indeelingen denkbaar zijn, acht de minis
ter het ongeraden, in dit nu eenmaal bestaan
de en hem rationeel voorkomende plan eeniger-
lei wijziging van meer dan ondergeschikte be-
teekenis te brengen. Behalve dat dit zou kun
nen leiden tot vertraging van de behandeling
der wetsvoorstellen, zou zulks weder nieuwe
onrust en beweging kunnen wekken, b.v. wan
neer kantongerechten, welke tot dusver zijn
nillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Ulvenhout, 17 October 1933
Mienier,
Iedere mensch hee z'n vrin-
Jen en z'n vijaanden.
't Is misschien 'n vrimdsor-
tig begin veur m'nen brief van deuze week, die
ouwe spreuk hierboven, maar vrimdsortig of
nie, 't is 'n begin en ik kan 't gebruiken veur
m'nen brief, die 'k oew schrijven gaat.
Waant 'k heb „zo'n veurgevoel" (zouw Trui
zeggen), da'k na de leste gebeurtenissen m'n
lichtje 'ns bij oew op kom steken amieo. over
de weareldpolitiek van deus moment Waant,
as ik me-n-eigen nie al te steuvig vergis,
dan staat 't er mee de zieke weareld die
lijdende is aan politikirium-tremens, minder
broerd veur, dan da ge zoow op t eerste ge
zicht zeggen zouw. Ze zit vol mee pusten en
korsten van de koorts, naar mijn gedacht. En
zulken soort van uitslag, da's bij Trui ok
altij, bewijst alleen maar, dat de eigenlijke
ziekte aan 't wegtrekken is.
Maar ik loop m'n eigen nouw heelegaar
Veuruit.
'k Zee: „iedere mensch hee z'n vrinden en
Z'n vijaanden"!
En as ik zoow bij d'n enkelen mensch begin,
dan is da gin toeval heelemaal.
Zoow ingewikkeld en zoow groot, zoow onen-
dig en zoow machtig as de heele weareld in de
schepping er uit ziet, toch zijn de wonders
gespaard gebleven, alsnog voor opheffing zou
den worden voorgedragen.
De kantonale rechtspraak, vooral in burger
lijke zaken, heeft met dat al voor den minister
haar aantrekkelijkheid geenszins verloren. Zijn
gedachten blijven dan ook uitgaan naar ver
wezenlijking, zoo mogelijk, van den in de Ka
mer levenden wensch, om aan de rechtspraak
van den kantonrechter uitbreiding te geven
door verhooging van de competentiegrens,
vervat in art. 38 der wet op de rechterlijke or
ganisatie. Intusschen is het zeker nu niet het
juiste oogenblik daartoe over te gaan.
Met de verhooging van de competentie van
den kantonrechter zou gespaard moeten gaan
wijziging van die der rechtbank. Daardoor zou
de taak der hoven, als colleges van appél, tot
bescheidener afmetingen worden terugge
bracht.
Is men dus aan de oplossing van he com-
petentievraagstuk toe, dan zal tevens de moge
lijkheid van vermindering van het aantal ho
ven onder oogen moeten worden gezien en, als
men wil, het vraagstuk der vervanging van de
vierdeelige rechtspraak (kantongerechten,
rechtbanken, hoven, Hooge Raad) door een
driedeelige. Tot welk uiteindelijk resultaat men
ten slotte in het vraagstuk der competentie
zou komen, kan thans nog niet worden gezegd.
Echter worde niet de kans geloopen, dat zou
blijken op de toekomst verkeerdelijk te zijn
vooruitgeloopen, indien thans tot opheffing
van vier rechtbanken werd overgegaan.
Donderdag vond in het gastvrije Petrus
Canisius Retraitenhuis te Bergen N.-H. de
eerste van de twee bestuurdersdagen plaats,
welke de R. K. Middenstandsbond in het Bis
dom Haarlem organiseerde ter inleiding van het
winterseizoen 1933/1934.
De bijeenkomst werd bijgewoond door ruim
130 bestuurders en geestelijke adviseurs der
R. K. Middenstandsvereenigingen in N.-Holland.
Het algemeen onderwerp van den dag, het
nieuwe Beginsel- en Werkprogram van den Ned.
R. K. Middenstandsbond, door een drietal inlei
ders behandeld, en de dagorde bleken buiten
gewoon in den smaak te vallen, zoodat deze
eerste bestuursdersdag van den Haarlemschen
Middenstandsbond zich als een ongedacht suc
ces ontpopte.
De bestuursderdag van de afdeelingen in
Z. Holland en Zeeland wordt Dinsdag a.s. ge
houden in het Retraitehuis te Noorawijker-
hout.
Bij de Oranjesluizen is bericht ontvangen
dat het motorschip „Vekoma 15" uit Amster
dam, geladen met olie, op het IJsselmeer ter
hoogte van het z.g. Enkhuizer Zand gestrand
is. Vermoed wordt dat het schip door middel
van oliepompen op eigen kracht weer vlot zal
komen. Mocht dit niet het geval zijn, dan zal
in den loop van Zaterdag hulp vanuit Amster
dam gezonden worden.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag is
te LLage Zwaluwe een in petroleum gedrenkte
courant brandende door de brievenbus van kap
per De Jongh geduwd, terwijl ook eenige mate-
rieele schade werd aangericht. Door de politie
werd een ernstig onderzoek ingesteld en zijn
verschillende personen gehoord.
Het monument op den Afsluitdijk, dat na de
officieele openstelling van den afsluitdijk voor
het publiek is opensteld, heeft onder zijn be
zoekers reeds personen gehad, die hun van
dalisme op het kunstwerk begeerden bot te
vieren, schrijft „De Telegraaf". Een inwoner
van Delft meende niet te moeten vertrekken
alvorens met een scherp voorwerp zijn naam
in het plafond te hebben gekrast. De politie
heeft, dank zij dit visitekaartje, reeds spoedig
de hand op den dader weten te leggen, die
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIllllllllllllllilllfïï
van de zee trug te vinden in
eenen druppel water. Is 't reus
achtig gebomte van eeuwen oud
trug te voeren tot één nietig
takske.
Is 't heele weareldbestel trug
te vinden in éénen mensch!!
Waant as m'n oog zoow stark was as 'nen
mikroskoop, dan zouw ik in eenen drup water,
tienduuzend keeren vergroot, 'n dierlijk leven
kunnen bespeuren net zoow wonderlijk en van
de Goddelijkste makelij, as ik mee m'n groffe
oogen 't dierlijke onderwaterleven kan zien.
Dan zit in dieën éenen waterdrup 't eeuwig
levensgeheim sjuust zoow verscholen, as 't
kieken in 't ei- Sjuust zoow verscholen, as
in tien, honderd, miljoen druppen. As in
muljoen maal muljoen druppen: as in de groote
weareldzeeën. Ollee, 't leven tiert tot in 't hart
van 'nen gepolitoerden, jaren-dooiën kastpoot,
waarin d'n houtwurm z'n holenkes boort.
Maar daar ga-g-et nouw nie over.
As ik 'n klein armzalig, afgewaaid takske
zouw fotografeeren, 't duuzend keer vergrooten,
dan kreeg ik 'nen volslagen boom. En as ik
paar honderd van die takskes in twee rijen in
d'n grond zouw steken en fotografeeren en ver
grooten, dan kreeg ik 'n prachtige laan mee
boomen!
In éénen mensch schuilen de karakter-eigen
schappen en hebbelijkheden van tien, van hon
derd, van duuzend, van alle menschen, die op
èèrde waren en zijn.
heeft bekend en ter zake vernieling zal moeten
terechtstaan. Ook de ramen van het gedenk-
teeken hebben zich reeds in d ebelangstelling
mogen verheugen van bezoekers, die het uit
zicht aantrekkelijker meenden te maken door
tabaksvuil en andere ongerechtigheden daarop
te deponeeren. De politie zal streng op deze
praktijken toezien, doch mochten desondanks
de vernielingen zich herhalen, dan zal nood
gedwongen moeten- worden overgegaan tot slui
ting van het interieur, hetgeen te betreuren zou
zijn, daar het onvergetelijk uitzicht over Wad
den en IJsselmeer van het hoogste punt van
het monument uitjuist de climax vormt van
de bezichtiging van het fraaie bouwwerk.
Blijkens het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer over hoofdstuk II der Rijksbegrooting
1934 noemden in aansluiting aan de beschou
wingen, weergegeven in het Voorloopig Verslag
betreffende Hoofdstuk I, verscheidene leden hel
denkbeeld, den Raad van State op te heffen,
overweging ten volle waard. De afdeeling con-
tenties kan uiteraard niet worden gemist. Zij
zou in een of anderen vorm, bijv. als zelfstan
dig college of als administratieve kamer van
den Hoogen Raad, moeten blijven voortbestaan.
Naar de meening van eenige leden zouden in
elk geval de salarissen van den vice-president
en de leden belangrijk kunnen worden ver
laagd. Als regel toch genieten deze functiona
rissen tevens pensioen uit andere betrekkingen.
Salarissen van 2000 tot 5000 gulden dit laat
ste voor den vice-president achtte men vol
doende. Mochten tegen een min of meer aan
zienlijke verlaging van de salarissen overwe
gende bezwaren bestaan, dan zou, naar men
meende, cumulatie van de salarissen van vice-
president en leden met pensioenen, zooals die
van Ministers, Kamerleden, enz. verhinderd
moeten worden.
Verscheidene leden bevalen ook het stellen
van een leeftijdsgrens aan op 65- of ten hooaste
70-jarigen leeftijd.
Andere leden konden zich met de voorgaan
de beschouwingen niet vereenigen. De ervaring
heeft geleerd, dat de adviezen van den Raad
van State over wetsontwerpen en algemeene
maatregelen van bestuur vaak van zeer groote
waarde zijn en dan ook dikwijls invloed heb
ben op de definitieve vaststelling daarvan.
Moet alzoo huns inziens de Raad van State
in stand worden gehouden, naar hun meening
behooren de leden van dat Hooge College, even
als die van de andere Hooge Colleges van Staat,
op passende wijze te worden bezoldigd. In den
Raad van State hebben niet alleen oud-minis
ters en oud-Kamerleden zitting. Voor zoover
dit wel het geval is, gelden de gewone cumu-
latiebeperkende bepalingen, terwijl er geen
reden is uitsluitend voor deze functionarissen
aan die bepalingen uitbreiding te geven.
Het stellen van een leeftijdsgrens voor de
leden van den Raad van State zou naar het
inzien dezer leden alleen dan wenschelijk zijn.
indien die grens zeer hoog werd gesteld, daar
het naast bekwaamheid inzonderheid lang
durige ervaring en kennis van antecedenten
zijn, welke tot een doeltreffende bekleeding van
dit ambt bv'zondere geschiktheid verleenen.
Nabij den Nolledijk is Vrijdag het Duitsche
s.s. „Passat" dat op weg was van Antwerpen
naar Hamburg, op een paalhoofd gevaren.
Sleepbooten uit Vlissingen zijn ter assistentie
aanwezig. Nadere bijzonderheden ontbreken^
nog.
Naar insiders aan de „Msb." verzekeren be
rust een bericht der „Tel.", meldende, dat het
departement van financiën reeds zijn houding
bepaald heeft inzake de accijnsverhooging op
tabak, slechts op vermoedens. Er is daarente
gen nog geen enkele beslissing genomen, noch
omtrent wijzging in de heffingspercentages,
noch omtrent de overige aan den minister in
overweging gegeven maatregelen.
Donderdag had in het gebouw der Tweede
Kamer een bespreking plaats van afgevaardig
den van werkgevers, werknemers en tabaks
handelaren met de financieele commissie uit
de Tweede Kamer. Deze commissie zal een de
zer dagen aan den minister verslag uitbrengen.
Intusschen zal het zeker gewenscht zijn, dat
met de behandeling van het wetsontwerp
spoed gemaak wordt, aangezien de onzeker
heid omtrent de te verwachten accijnsverhoo
ging den handel geheel heeft stilgelegd. Ten
gevolge daarvan is in vele sigarenfabrieken
reeds de werktijd sterk ingekrompen en ont
slag aangezegd. Dit treft te meer, omdat in an
dere jaren juist in het najaar de sigaren-
industrie haar besten tijd heeft.
(Ingezonden^
Het ls ongeveer een jaar geleden, dat ik in
„De Maasbode" onder dezen zelfden aanhef het
denkbeeld naar voren bracht tot stichting over
te gaan van een centraal lichaam, dat heel de
Katholieke Kerk hier te lande met de haar geli
eerde organisaties, zoodra zij zich op financieel
terrein zouden bewegen, tot voorlichting en hulp
zou kunnen dienen. Ik dacht dit instituut een
arbeidsveld toe, weiks grenzen de drang der be
hoeften van lieverlede zelf zou bepalen en schet
ste hoe reeds enkele werkzaamheden al aanstonds
uit de omstandigheden geboren zouden worden.
De maanden, welke sindsdien zijn verstreken,
hebben bij mij niet de overtuiging kunnen vesti
gen ,dat in deze richting stappen van eenige be-
teekenis zijn gedaan, althans is daarvan tot op
heden niets tot den gezichtskring doorgedrongen.
En dit niettegenstaande regelmatig nieuwe feiten
zich met een bijna versneld tempo aan ons oog
voordoen, die toch ieder voor zich dringend om
de oprichting van een dergelijk instituut vra
gen.
Ik kan me hier beperken tot enkele gebeurte
nissen van de laatste weken.
Men heeft in de dagbladen bij herhaling de
noodkreet kunnen lezen van een comité uit
vooraanstaande katholieke personen, om het
mooie liefdewerk te redden van een klooster
orde, die bij de déconfiture van een bankinstel
ling 150.000,verloor. Ieder zal graag deze ac
tie steunenmaar wie garandeert hem dan
ter zelfder tijd, dat dit de laatste steuncollecte
voor zulke gevallen zal zijn, dat dergelijke mo
gelijkheden voor de toekomst tot de kleinste af
metingen worden teruggebracht
Terwijl men een ieder in beginsel vrijheid moet
laten in de keuze van zijn bankverbinding, deze
minder gelukkige greep derhalve ook hier onbe
sproken moet blijven, behoeft en mag nooit eeni
ge organisatie en dit te minder als zij haar
gelden met een bepaalde doelstelling bij derden
inzamelt, zij daarover feitelijk de absolute vrije
beschikking gaat missen dergelijke risico's bij
eenige bankinstelling of firma (onverschillig wel
ke) te aanvaarden, zoolang de praktijk genoeg
middelen kent om deze bijna geheel te eliminee-
ren. Onkunde naast gebrek aan de mogelijkheid
voorlichting in te winnen bij een officieelen Ker-
kelijken Financieringsraad is hier weer de schuld
oorzaak. Eerst bij het 'bestaan' van een dergelijk
lichaam zal men den gedupeerde met het volste
recht een verwijt van zijn lichtvaardige handel
wijze kunnen maken. Tot zoolang zal het aan
een ieders inzicht worden overgelaten zijn
meest onbegrepen risico's zelf af te meten,
moet het kwaad maar blijven voortwoekeren. Zou
voorkomen hier niet beter zijn dan straks ieder
ziektegeval van geldarmcede op zich zelf te gaan
genezen met een beroep op de milddadigheid?
Een parochiekerk is in financieele moeilijkhe
den geraakt en kan haar verplichtingen blijkbaar
niet meer ten volle nakomen. Zij doet hiervan
mededeeling en stelt voor, dat voorloopig maar
geen aflossing op al haar uitstaande leeningen
zal plaats vinden, dat daarnaast de rente over
de geheele linie blijvend tot 4 procent zal worden
teruggebracht. Zonder schriftelijk tegenbericht
zal men aannemen, dat obligatiehouders hier
mede zullen accoord gaan. Enkele dagen later
stelt zij lakoniek de coupons harer leeningen op
een 4 pet. rentebasis betaalbaar.
Welke rechtsgrond, welke reëele waarde heeft
een dergelijke eenzijdige wijziging in de voor
waarden van een wederkeerige leenlngovereen-
komst? Geen enkele! Niemand behoeft er ge
noegen mee te nemen en zij die b.v. ditmaal een
gereduceerde betaling op hun coupons accepteer
den, worden daarmede geenszins verplicht dit
ook voor de toekomst te aanvaarden. Elke obliga
tiehouder individueel kan ieder oogenblik volle
dige nakoming der aflossingsvoorwaarden verlan
gen, de geheele gestie illusoir maken.
Men mag aannemen, dat dit Kerkbestuur aan
deze mededeeling toch een calculatie heeft laten
voorafgaan, de grens van zijn betalingsmogelijk
heden tevoren heeft getrokken. Had men aan de
hand van dit cijfermateriaal dan geen grond
slag moeten leggen, waarop een deugdelijke en
blijvende reconstructie mogelijk was? Ieder kan
zich voorstellen, dat de inkomsten van deze en
andere Kerkbesturen onder deze uiterst abnor
male en onvoorziene tijdsomstandigheden, onder
een algeheele verarming der parochianen dermate
kunnen slinken, dat om verlichting der lasten
moet gevraagd worden. Maar is het noodig, dat
de gedragslijn van een Kerkbestuur door haar
kinderlijke naïeveteit de verontwaardiging en te
gelijk den lachlust opwekt van de financieele we
reld? Zijn er in de Kerkelijke organisatie met
haar Katholieke Universiteit, haar Handelshooge-
school, geen eminente mannen genoeg, die bij
het kiezen van een dergelijke noodgedwongen
gestie van voorlichting kunnen dienen?
Een dergelijk stumperig optreden zou achter
wege kunnen blijven, Indien hier te lande zetelde
een permanente Raad, waaraan men zijn moeilijk
heden kon voorleggen, met wien iedere Katho
lieke organisatie vry van gedachten zou kununen
wisselen en om een reconstructie-project vragen.
Het kan louter een kwestie van tijd zijn,
want een ieder, die meer nauwgezet de feiten volgt
en ziet hoe zij in steeds geprononceerder vorm
naar voren treden, moet tot de conclusie komen,
dat er tenslotte toch gehandeld zal moeten wor
den. Men behoeft zich niet meer de illusie te ma
ken, dat waar deze crisistijden grootere zaken
kennis en daardoor sterkere concentratie van
krachten eischt -het tijdsverloop zelf wel cor-
rigeerend zal inwerken. Daarvoor zijn de gebre
ken te fundamenteel.
Men mag toch niet het vertrouwen in Gods
voorzienigheid dermate opvoeren, dat daaruit een
vorm van berusting voortkomt, welke aan onver
schilligheid gaat grenzen.
Maar als nu, ondanks den dagelljkschen drang der
feiten, de schepping van een dergelijken Raad
misschien vertraagd wordt door de vrees zich
straks voor een te groot aantal vraagstukken ge
plaatst te zullen zien, als men nog op verschil
lende gedachten hinkt zonder zich een vastom
lijnd program te hebben gemaakt, blijft het mij
toch een raadsel, waarom dan niet reeds in voor
bereiding een allereerste en toch zeer eenvoudige
stap gezet wordt, welke al van groote beteekenis
en invloed zou zijn voor een saneerende recon
structie van het financieringsstelsel en daardoor
voor een terugkeer van het wijkend vertrouwen.
Zonder dan te ver vooruit te loopen op den
werkkring van den door mij beoogden Raad, kan
in afwachting toch reeds zeer vruchtdragend werk
verricht worden door te beginnen het beleggings-
veld voor de Kerkbesturen nauwkeurig af te ba
kenen. Dit moet al een zeer voorname schrede
vormen in de goede richting, een groot gat dich
ten in den bodem der geldtrommels, waaruit nu
geregeld belangrijke bedragen moeten afvloeien.
Thans is immers ieder Kerkbestuur feitelijk ge
heel vrij in de keuze van zijn beleggingsobjecten
en wordt deze dééls bepaald door zijn persoon
lijke inzichten, deels door de raadgevingen van
zijn financieele raadslieden, wier objectief oordeel
men helaas maar al te vaak tracht te benevelen
door het aanbod vaji hooge verdiensten (men
denke slechts aan het groote bezit aan Duitsche
Kerkelijke obligatiën en aan die genoten hooge
hooge ultkeeringen van twee, drie of meer pro
centen bij het onderbrengen daarvan). Aan deze
aanbiedingen uit vakkringen leenden in het ver
leden deze Kerkbesturen en andere lichamen te
eerder het oor al naarmate hooge schuldenzor-
gen hen deden uitzien naar verlichting en zij
meenden met veronachtzaming van den stel
regel dat risico en rendement parallel gaan
deze hiermede gevonden te hebben. De ontoelaat
bare gevallen, waarin men nog verder van het
rechte pad afdwaalde en zich tot speculatieve
engagementen liet verleiden met de goedgemeen
de, eerlijke bedoeling voor zijn Krk wat te ver
dienen, laten wij dan nog maar onbesproken.
Richten wij ons oog naar het gewone zakelijke
leven, dan zien wij, hoe de Rijksfondsen, waar
onder ressorteeren het Algemeen Burgerlijk Pen
sioenfonds, de Rijksverzekeringsbank en de Rijks
postspaarbank in scherpe tegenstelling met het
vorenstaande in de keuze hunner beleggingsob
jecten streng aan banden gelegd worden en de
tot de portefeuilles toelaatbare schuldbrieven
nauwkeurig omschreven zijn. Als dit schema der
mate ingang gevonden heeft, dat het in de be-
leggingspolitiek ongewijzigd gevolgd wordt door
tal van instellingen als spaarbanken, pensioen
fondsen, vakorganisaties e.a. om daarmede in hun
welbegrepen verantwoordelijkheid schuil te gaan
achter de gestie van Rijksinstellingen, is het on
begrijpelijk waarom Kerkbesturen en andere Ka
tholieke organisaties met geen minderen reken-
plicht zich een vrijheid van handelen veroor
loven, welke de deuren voor allerlei gevaren en
misbruiken wagenwijd moet openstellen. Uit den
aard der zaak zou een zeker percentage in de
portefeuilles ingeruimd kunnen worden aan bin-
nenlandsche kerkelijke leeningen, al dient men
daarbij uit het oogpunt eener gezonde risicover-
deeling toch ook een zekere gematigdheid te be
trachten, om het zwaartepunt niet teveel te ver
plaatsen in de richting van elkaar gelieerde de
biteuren, niet in een vicieusen kring te geraken,
die bij het vallen van één steen lawines zou kun
nen veroorzaken.
Zal een ieder begrijpen, dat een nauwkeurige
omschrijving van het beleggingsveld reeds een be
langrijke stap moet beteekenen in de goede rich
ting, aangezien daarmede ieder individueel ex
perimenteeren ten koste der gemeenschap wordt
uitgesloten, toch biedt voor het volgen eener
juiste en daarmee meest voordeelige financlerings-
politiek deze maatregel nog geen afdoende waar
borgen. Dit heeft ook de Regeering destijds in
gezien, toen zij een Centralen Beleggingsraad in
het leven riep, welke den Minister van Financiën
bij moeilijke vraagstukken en beslissingen van
waardevolle voorlichting zou dienen, voor de por
tefeuilles der Rijksfondsen de aanvaardbaarheid
van beleggingsobjecten zou toetsen, hen daar
naast zijn goed georiënteerde adviezen zou geven.
Als men het noodig oordeelde, dat besturen
van dergelijke lichamen, die toch voortdurend
contact kunnen onderhouden met de kopstukken
uit de financieele wereld en over een staf van
deskundigen beschikken, nog geregeld rugge
spraak houden met een Centralen Beleggingsraad
moet men zich erover verwonderen, dat de tal
rijke Kerkelijke organisaties nog nooit tot de op
richting van een dergelijken Raad gekomen zijn
en dit te eerder waar zij juist door haar veelal
meer omvattende taak minder van deskundige
financiële voorlichting verzekerd zullen zijn. zij
het vereischte oordeel des onderscheids missen,
onvoldoende contact hebben met de financieele
centra om van alle stroomingen op een kapitaal
markt haar voordeel voor nieuwe leeningen of
conversies te trekken. Het verleden legt hiervan
wel voldoende getuigenis af en hoe men herhaal
delijk gelegenheden onbenut aan zich heeft laten
voorbijgaan, welke toch belangrijk geldelijk pro
fijt hadden kunnen brengen. Men denke o.a. aan
de berekeningskansen voor conversiemogelijkhe
den en hoe thans Parochiekerken en andere ka
tholieke instellingen nog vaak gebukt gaan onder
de hooge rentelasten van oude 5}<J, ja misschien
nog wel 6 procent leeningen.
Afgezien van de direct aanwijsbare voordeelen
moet de stichting van een Kerkelijken Flnancie-
rlngs Raad als kemllchaam ook het Kerkelijk
crediet zeer ten goede komen.
Als men daarmede vooreerst zal afleggen zijn
ongelukkige, hulpbehoevende houding, welke naar
voren schijnt te moeten treden zoodra kwesties
het geldwezen raken, zal men hiernaast tevens
de verwachting kunnen koesteren, dat voortaan
bij proposities aan het beleggend publiek meer
zakelijke begrippen hun invloed zullen doen gel
den Wanneer thans overwegingen van religieuzen
aard bijna geheel den doorslag moeten geven bij
het accepteeren van Kerkelijke obligatiën, ieder
emissiehuis uit eigen ervaring weet, hoe de ge
gadigden feitelijk gerequireerd moeten worden uit
allerlei kringen behalve uit die van nuchtere
groote zakenmenschen, zullen deze laatsten daar
in eerder betrokken kunnen worden als zij de
stellige overtuiging krijgen, dat hun begrippen
ook toepassing vinden bij de financieele trans
acties van deze geldzoekenden. Dan zullen de
uitgiften van leeningen ten laste van kerkelijke
organisaties, gesanctionneerd door een Raad. ook
den toets van beleggingsobject in vergelijking
met andere geldnemers kunnen doorstaan. En
gezien van de zijde van het publiek, zal dit al
thans de zekerheid hebben dat voortaan in de
prospectl geen voorstelling van feiten gegeven
wordt, welke zelfs op essentieele punten soms
grove onjuistheden, ja onwaarheden bevat.
De hieruit voortkomende hoogere waardeering
van Kerkelijke leeningen zal het verder mogelijk
maken geleidelijk den achterstand by andere
geldnemers in te halen, welke steeds grootere
vormen aanneemt. Waar thans op de kapitaal
markt leeningen van het vier procent rente-type
aan de orde zijn. waagt blijkbaar geen enkel
emissiehuis zich aan de uitgifte van eenige Ker
kelijke van zelfs een half procent hoogere rente.
Heel begrijpelijk trouwens, nu de 5 pCt. leeningen
van de beste parochiën het in de markt ook
niet verder dan tot ca. 98 pCt. kunnen brengen.
Als tweemaal in het jaar in de kerken gelde
lijke steun wordt gevraagd voor de arme pa-
ïochiën, gelooft men dan niet. dat menigeen bij
deze en andere collecten vrygeviger zou zijn,
indien hij de gedachte van zich af zou kunnen
zetten, dat hy waarschynlijk water biyft dragen
naar een mandje?
Wat de samenstelling van dezen Kerkeiyken
Financierings Raad betreft, zal de te aanvaarden
werkkring zelf uitwyzen, welke soort deskundi
gen daarin zitting behoeven. Doch ik memoreer,
dat het mij uiterst ongewenscht voorkomt, zoo
een dergehjk instituut door de opname van per
sonen direct of indirect gelieerd zou worden aan
eenige katholieke instelling of firma. Het strikt
vertrouwelijke en onpartijdige karakter, dat hier
geheel moet voorzitten én waarop vaak een be
roep zal moeten gedaan worden, de absoluut on
afhankelijke positie welke men dient in te ne
men, treedt mijns inziens een andere opvatting
in den weg.
Tenslotte nog dit. Bij het eerste ontvouwen
van mijn denkbeeld een jaar geleden, heb ik on
gevraagd uit allerlei kringen der katholieke sa
menleving betuigingen van instemming ontvan
gen. Gaf dit mij eenerzyds de voldoening en over
tuiging, dat ik een vraagstuk had aangeroerd
naar welks oplossing door velen dringend gezocht
werd, anderzijds wil ik erop wijzen, dat voor een
goed eindresultaat een dergelijke gedachte ver
der dient voorgestaan en gedragen te worden
door de Parochiale Kerkbesturen, de Klooster
orden. de Stichtingen zelf. door niet alleen de
noodzakelijkheid der oprichting in te zien doch
door bij het Kerkelyk gezag ook op de daad aan
te dringen. Want uiteindeliik kan het initiatief
tot de stichting van een dergelijken Raad uit
sluitend in handen van het Nederlandsch Epis
copaat berusten.
De wetenschap, dat alleen een allerwegen ont
waakt besef van het bestaan eener groote leemte
het door my voorgestane denkbeeld zal kunnen
dienen en tot zqn verwezenlijking bijdragen,
heeft mij dan ook doen besluiten, thans mijn
inleidende gedachte onder het oog van een meer
vertakten lezerskring te brengen.
FELIX WESTERWOUDT.
De V.A.R.A. heeft Vrijdagavond haar uitzen
ding besloten met den socialistenmarsch, die
dit keer niet is afgebroken, daar ditmaal de
uitzending van dezen marsch tevoren was aan
gekondigd.
Ter tegemoetkoming aan de wenschen van de
gebruikers is de voorwaarde dat een machti
ging tot het verzenden van ongefrankeerde ant
woordstukken slechts wordt verleend indien ten
minste 500 poststukken met antwoordstuk tegetf
lijk worden verzonden in het binnenlandsche
verkeer vervallen.
In verband hiermee worden voortaan alle
machtigingen voor onbepaalden tijd verleend.
In het verkeer met Ned-Indië blijven de be
staande bepalingen van kracht.
Water en vuur is nie tot 'n geheel samen te
knoeien!
Maar d'n Volkerenbond, bestaande uit
Frankrijk en Engelaand en wa figuraanten,
perbeert 't toch maar!
Japan hee gezeed: seluu!
Duitschlaand hee nouw gezeed: stik!
En nouw nouw staat 't gezelschap van
Menier Henderson eigenlijk wel 'n bietje
schandalig in z'n hemd!
Na de mislukking van Londen, waar T alleen
nog maar over d'n oeconomischen oorlog gong,
de vredes-blokkadeis d'n Volkerenbond
as internationale vredes-instelling eigenlijk
hopeloos failliet! Terwijl.... 't gebouw nog
steeds nie klaar is. De firma is al over d'n
kop, veur da ze zaken gedaan hee. Zu!ke
firma's zijn er teugeswoordig wel meer!
Maar of t er nouw zoow schrikkelijk uitziet
mee de weareld?
Amico, ik geleuf sjuust van nie!
Ik geleuf da nouw de maskers motten vallen.
Ontwapeningsconferenties waar altij en alleen
over b e-wapening geconfereerd wordt, zullen
nouw wel zoow vinnig in 't daglicht van de
waarheid komen te staan, dat de schoonste
maskerade er nie teugen opgewassen is!
Ik veurzie hier t begin van t end.
En as Duitschlaand ons eerst gered hee van
t Bolsjewisme en 't nouw gaat doen van den
Volkerenbond, dan kunnen me gerust alle ju-
dasserij aaan kaant doen en de waarheid er
kennen en op d'n troon zetten.
Judas wint altij maar de dertig zulverlingen
en daarna de verdomming.
De veurbeelden die Onzelieveheer ons om
zoow te zeggen op schrift hee laten geven, die
zijn zoow eeuwig as God zeivers!
Wa-'nen grooten troo6t is veur de werkers
op de weareld!
'k Zouw nog 'n kraant vol kunnen potlooien,
maar daar mot 'n end aan komen!
Maar nogeens: de weareld zit vol korsterigen
uitslag van de koorts, die de ziekte overwonnen
hee! Let er op, amico!
Veul groeten van Trui en as altij gin horke
minder van oewen toe a voe
Dré.
In iederen mensch schuilt d'n dief en d'n
rechtvaardige. Alleen: d'n eene gapt al bij 't
dubbeltje en d'n aandere pas bij 't muljoen.
Daar tusschenin ligt dan de rechtvaardigheid.
,Ja", zulde zeggen: „maar ik zouw 'n muljoen
ok nie gappen!"
Aangenomen amico, maar da komt dan,
omda ge 't nie durft, of omdat da muljoen
gin voldoende wèèrde veur oew bezit. Waant
ik ken b.v. menschen, die in d'r eerlijkheid
gin halfke en ok gin muljon gappen zouwen,
maar die mee 't grotste gemak 'n aander van
z'n toekomende eer of goeien naam afhelpen.
Mgr. Schaepman hee wel 's gezeed, dat de
letterdief tot de grotste en grofste ploerten ge
rekend mot worden! (Dezelfste woorden,
amico!) Dus, volgens deuzen menschelijken
maatstaf is 't stelen van 'n letterkundig ge
dacht alweer erger, dan 't stelen van 'n for
tuin.
En zoow kunde deurgaan. Tot in 't onen-
dige! Maar 't end is: in eiken mensch schuilt
iets van d'n judas en d'n oprechte, van d'n
wreedaard en d'n zachtaardige, kortom: van
d'n duuvel en van d'n heilige.
(Da-d-et plicht is en voorwaarde van de
menschelijke rede, nouw spreek ik nog nie van
Geloof in God, om d'n heilige op te voeden en
d'n duuvel te onderdrukken, da's 'n waarheid
as 'n koei, die hier verder niks van doen hee.)
Wa 'k daar allemaal mee zeggen wil?
Da-d-et heelegaar nie gek is, as ge in
de schepping de geheimen van oceanen trug
kunt vinden in eenen waterdrup, om dan 'n
Volk trug te zoeken in éénen enkelen mensch.
As er luis zit, of ziek, in éénen boerenkool
op m'n koolveld, dan is deurgaans m'n heele
koolveld naar de pinnekes!
D'n schrijver, die denk dat ie honderd figu
ren op mot voeren in z'nen roman, om 'n kunst
werk te scheppen, is er sjuust zoow naast, as
d'n filmregisseur, die kunstfilms denkt te mot
ten maken mee duuzenden personen. Die mokt
gin kunst, die mokt kunstjes. Die mokt 'n
circus, 'n kijkspul.
Zulke „kunstenèèrs" hadden fabrieksdirecteur
of veldheer motten worren. Of hoofd van 'n
kostschool, wa nog veul ingewikkelder werk
meebrengt.
Maar ik dwaal weer van m'n aprepoowke,
amico, als ik nie veurzichtig ben. Da's nie te
verwonderen. Waar 't hart altij van vol is....
o zoow! En as is 't eenmaal heb over de won
derlijke, de Goddelijke schepping, die zoow kol
lessaal volledig is, da zelfs éénen mensch 'n
zuiver staal is van 't heele menschdom,
dan koom ik nooit uitgeprakizeerd en uitge
sproken.
Toen er „ziek" kwam op d'n weareldakker,
„luis" in 't menschelijk gewas, toen d'n oorlog
de weareld aanstak, toen had d'n linkerhoek
evenmin schuld daaraan, as d'n rechterhoek op
dien akker. Jan Piet of Klaas evenmin, as d'n
Blaauwe, d'n Fielp of d'n Jaan.
't Menschdom in z'n geheel was „schuldig".
„Schuldig" as dieën boerenkool op m'nen
akker.
Ja, we hebben wel jaren noodig g'ad; lange
vervelende, hatelijke jaren om er achter te
komen dat de beruchte .schuldvraag" mee gin
honderdduuzend juristen was op te lossen,
maar daar zijn me dan ok menschen en gin
boerenkoolen veur! Daar hebben we dan ok
kraanten veur en Volkenbondsccmmissies en
'n Internationaal Gerechtshof, die allemaal aan
d'n gaank motten blijven.
Maar we weten nouw: de schuld is nie
vast te stellen!
Jarenlaank kreeg Duitschlaand de schuld,
omdat ze daar dalijk gereed stonden, maar
achteraf hebben me zonder 't te zeggen
(da's d'n Judas in de menschheid!) achteraf
hebben we deksels goed begrepen, dat er meer
kracht en energie veur noodig is, om 'n volk
van zeuventig muljoen op verdediging en aan
val in te stellen,, dan b.v. veur vier jaren prut
sen, zoow as wij, om zeuven muljoen menschen
gereed te maken! Afijn, onzen tachtigjarigen
oorlog was ok al zoow laank achter d'n rug,
da me-n-et heelegaar afgeleerd hadden. En
da niet alleen! De mode om op ons Nederlan
derschap te schelden, de mede van Kollaand
om 'n groot stuk Nederlaand nooit mee te tel
len zelfsda-d-allegaar was wel veur 'n
deel schuld, da-d-onze mobilisatie veul minder
in orde was, dan onze oorlogswinstmakerij
Pas op, Dré, ge lopt weer uit de rils- Hoe
mokt 'nen mensch z'n vijaanden, amico? Da
doet-ie, zonder 't zeivers te weten.
Ge krijgt oew meeste vijaanden as ge
hard en serieus werkt!
Waant de man die da doet, hard en ernstig
sappelen en ploeteren, die brengt 't altij tot
iets. Altij! Die da teugensprikt is 'nen luierik.
En d'n man, die 't tot iets brengt, die is bij
z'nen „evennaaste" d'n kwaaie pier!
't Sprikwoord: „d'n perfeet is in z'n eigen
laand nie geëerd", is nie vanzelvers in
de weareld terecht gekomen, amico. Evenmin
as de uitdrukking: „de verrajers slapen nooit."
Deus sprikwoorden zijn de resultanten van
de kwaaie eigenschappen, die in alle menschen
zitten: Maar veur al van die eigenschap: dat
d'n werker, die 't tot iets brengt, teugenge-
werkt mot worren en onttroond!
Vandaar ok, da meestal d'n werker z'n brood
goed verdient, maar d'n Judas op d'n troon zit.
Heel de weareld weet 't, iedere mensch weet
't veur z'n eigen: d'n werker, d'n energieke
werker van d'n weareld, is: d'n Duts!
Hoe kan 't aanders, dat ie er ,,d u s" on
der mot? Da's nouw eenmaal 'n natuurwet die
't menschdom beheerscht. t Is dan heelemaal
gin toeval, as ge de zaken zoow ziet, da
Duitschlaand in den weareldoorlog op moest
trekken teugen de geheele overige weareld.
Waant,
de man die werkt, mokt vijaanden!
'Nen buitenlaander komt daar de boel in
braand steken!
De rest op de weareld gnuift en.voert
een operette-proces op, om de braandstichterij
goed te praten.
Ik ben ginnen Duitscher!
Ik ben Nederlaander. Zelfsmaar"....
Brabaander.Maar over da-d-operette-
proces hè'k m'n eigen toch geschaamd, veur
de judas-bacil, die 't menschdom zoow grof
maakt!
De Volkerenbond knoeit al veftien jaren aan
'nen vredes-oorlog.
Wa nie lukt!
B
