De politieke gebeurtenissen in Indië
F. XX naar Indië
De politiek en
ambtenaren
.RADIO-PROGRAMMA
Aanvaring op de
Schelde
DONDERDAG 23 NOVEMBER
TWEEDE KAMER
99
99
GEEN SUCCES VOOR
IR. CRAMER
Interpellant, die de meest ontoe
laatbare daad niet in het ware
licht kon zien
Een middenweg voor
den zomertijd
Tijdwisseling
EERSTE KAMER
Rotterdams grenswijziging
DE OUDE MERWEDEBRUG
DE FRAUDE TE BREDA
WINKELBRAND TE ASSEN
D. M. SWART f
Vrijdag 24 Nov. 1933
Ook Gedeputeerden van Gronin
gen wenschen maatregelen,
zooals het Rijk ge
troffen heeft
INDISCHE INVOERRECHTEN
Verlenging der heffing van
tijdelijke opcenten
Speciale vlucht voor Kerst- en
Nieuw jaarspost
Gevolg van een race tusschen twee
zeeschepen?
Kruissnelheid 240 KM.
EEN BOOZE AUTOMOBILIST
De Raad zal later uitspraak doen.
Zijn roekeloosheid had een
droef gevolg
WEER DE OVERWEG
Vrouw door trein gegrepen
en gedood
DE DIENSTPLICHT
En een weekhartige moeder
PRODUCTIE DER MIJNEN
Resultaten over de maand October
RECHTERS SPELEN
STRAPERLO
EEN WIELERBAAN TE
APELDOORN
Belastingheffing voor ongehuwde
ambtenaren
MEISJE VERBRAND
Academische examens
AMSTERDAM. Bevorderd tot arts de heeren:'
J. H. van Steenbergen, Utrecht; G. Hellinga.
Haarlem; B. H. Upmeyer, Bussum en E. L. 3.
Mouwen, Teteringen en geslaagd voor het se-
mi-artsexamen de heeren: A. H. Tieri, Loe-
nen en J. S. Bouman, Zaandam.
verwikkelingen tengevolge van het tijdsverschil
waren dan ook de wereld uit.
De heer Van der Waerden heeft in een motie
aan de Regeering de vraag gericht, om deze
oplossing in overweging te nemen. Morgen
wordt zoowel over het ontwerp als over de
motie gestemd.
Er was een vrij verward debatje, waarop wij
morgen terugkomen. Eveneens komen we dan
terug op het debat over de afdeeling: Binnen-
landsch Bestuur, waarover heden reeds de hee-
ren Lingbeek en Schaepman het woord voerden.
DEN HAAG, 22 November 1933
De interpellatie-Cramer over „de politieke
gebeurtenissen in Indië" is niet bepaald een
succes geworden. Niet slechts werd zijn motie,
waarin de Regeering verzocht werd, het recht
van vereeniging en vergadering zooveel moge
lijk te eerbiedigen en de exorbitante rechten
niet toe te passen, met 50 tegen 20 (roode)
stemmen verworpen, doch ook zijn toelichting
was dusdanig oudbakken en het door hem aan
gevoerde gaf zóó weinig aanleiding, om daaraan
eens een speciaal debat te gaan wijden, dat
eigenlijk bij vrijwel iedereen buiten de roode
fracties zich de conclusie opdrong, dat de Ka
mer voortaan zeer spaarzaam zal moeten wezen
met het toestaan van dergelijke interpellaties.
De Indische Regeeilng heeft, naar men weet,
diverse maatregelen genomen tegen extreem-
nationalistische organisaties; zij heeft het ver-
gaderingsrecht beperkt, zij heeft tegen bepaalde
bladen zoowel van de Europeesche als de in-
landsche pers de perebeteugelings-ordonnan-
tie toegepast, zij heeft voor landsdienaren het
lidmaatschap van en medewerking aan bepaal
de organisaties verboden, indien dat lidmaat
schap of die medewerking de discipline en den
goeden geest van het korps landsdienaren
schaden, zij is tenslotte na herhaalde waar
schuwingen overgegaan tot de arrestatie van
den man, om wien zich de extremistische be
weging concentreert, ir. Soekamo.
En al deze maatregelen heeft zij genomen,
niet omdat zij afkeerig is van een Indische
volksbeweging, maar omdat zij die beweging
gezond wenscht te houden. De twee Indische
extremistische organisaties, aldus dr. COLIJN,
boden tegen elkaar op in onverantwoordelijke
taal, zij predikten in steeds scherper bewoor
dingen de leuze, dat door een revolutionnaire
massabeweging Indië n staanden voet onaf
hankelijk moest worden gemaakt en wekten
bij talrijke onontwikkelde inlanders de voor
stelling, alsof Indië nooit goed zou kunnen
worden, zoolang het land onder Nederlandsch
bewind zou blijven.
De Minister van Koloniën heeft dit ingrij-
pen van de overheid nog eens toegelicht en
gemotiveerd met een uitvoerigheid, die eigen
lijk volkomen overbodig was, na de uitge
breide inlichtingen, welke reeds over deze
zaak gegeven zijn bij de interpellaties van de
heeren de Dreu en Thamrin en bij de alge-
meene beschouwingen over de Indische begroo
ting in den Volksraad, later nog eens in het
antwoord op schriftelijke vragen van den
heer Thamrin en hier te lande in een exposé,
dat niet minder dan drie kolom in de „Han
delingen"^ besloeg eir een-antwoord was op vra
gen van den heer Vliegen.
De interpellant van heden, Ir. Cramer, wik
kelde in een pak van opmerkingen, welke beter
m Februari bij de Indische begrooting hadden
kunnen worden geplaatst, de kleine kern van
zijn betoog: hij wenschte, dat de Regeering nu
eens feiten noemen
zou, dat zij nu eens
concreet zou aange
ven, hoe dikwijls,
waar en op welke
wijze de orde ver
stoord was door de
bewegingen, waarte
gen is opgetreden.
Maar zoowel de Mi
nister als de anti-
revolutionnaire oud-
gouverneur van Suri
name Dr. Rutgers, de
vrijzinnig - democra
tische fractieleider
mr. Joékes en de katholieke Indische deskun
dige Feber waren met deze kern van 's heeren
Cramer's interpellatie al bijzonder gauw klaar:
zij allen vroegen, wat voor gezagshandhaving
het zijn zou, als de drager van het gezag rus
tig zou afwachten, totdat er reeds bloed ge
vloeid was, en zoowel de heer Rutgers als ir.
Feber brachten in verband daarmede nog eens
in herinnering de allereigenaardigste rol, juist
door dezen interpellant aangenomen, toen bij
de muiterij op de „Zeven Provinciën" het gezag
zich genoodzaakt zag. met geweld op te treden.
Was iemand, die pleizier had in muiterij, wel
de aangewezen persoon, om met de Regeering
over gezagshandhaving van gedachten te wis
selen, iemand, die de qualificatie is van dr
Rutgers zich niet in staat toonde, de meest
ontoelaatbare daad in het ware licht te zien?
Het is niet noodig, dat wij nog ingaan óp de
détails dezer interpellatie. Het was, wij zeiden
het reeds, ook afgezien van de verwerping zij
ner zeer slecht geformuleerde motie, geen suc
ces voor den kolonialen deskundige der sociaal
democraten, die tegenover dr. Colijn bleef vol
houden, dat een man als Soekamo afkeerig is
van alle bloedig geweld, maar die met de blind
heid, waarmee de S. D. A. P. in dergelijke
kwesties steeds geslagen is, niet Inziet, dat on
danks alle goede bedoelingen de uitwerking
van groote woorden als deze Indische volkslei
der bezigt zelfs alweer op den dag na zijn
ontslag uit de gevangenis, toen hem door gou
vemeur-generaal de Graeff tenslotte gratie is
verleend van onberekenbare uitwerking zijn
op de impulsieve groepen onder de Indische be
volking.
Overigens staat daarop wezen dr. Colijn,
Jhr. van Boetzelaar van Dubbeldam en dr. Rut
gers de overgroote meerderheid der Indi
sche bevolking en ook der inlandsche lands
dienaren trouw achter het gouvernement.
Na de interpellatki-Cramér is de Kamer over
gegaan tot de behandeling van de begrooting
van Binnenlandsche Zaken, waar al jarenlang
telkens de zomertijd het eerste programpunt
is. Dezen keer had het onderwerp een bijzonder
relief, doordat de gelegenheid werd benut, om
tegelijkertijd het lnitiatiefontwerp tot afschaf
fing te behandelen, dat verleden jaar door den
anti-revolutlonnalr van den Heuvel en den
Christelijk-Historischen afgevaardigde Bakker
belden agrariërs werd ingediend.
De sociaal-democraat ir. Van der Waerden
opperde een middenweg, die zoowel voor de
steden als voor het platteland aanvaardbaar
zou zijn. Hij wenschte 's winters den West-
Europeeschen en 's zomers den Mldden-Euro-
peeschen tijd. De tijdwisseling zou dan moeten
plaats vinden op den datum, waarop in andere
landen de zomertijd ingaat. Internationale
De Eerste Kamer is bijeengeroepen tegen
Dinsdagavond 28 November half 9. Dan zijn
aan de orde het wetsontwerp tot wijziging van
de grens tusschen Rotterdam en Schiedam en
eenige andere kleine ontwerpen.
Na de openbare vergadering is er dien avond
afdeelingsonderzoek.
Woensdag d.a.v. worden des ochtends te 11
uur weer eenige kleine wetsontwerpen in open
bare zitting behandeld, o.a. de wijziging van het
aanvangsuur der broodbakkerijen.
Heden morgen half twaalf zal de laatste rest
van de oude Merwedebrug worden verwijderd.
Men zal dan nX het steenen middenstuk, waar
het bruglichaam op rustte, laten springen.
Het werk zal worden uitgevoerd door Tak's.
Berging Maatschappij. Het scheepvaartverkeer
zal anderhalf uur worden stopgezet.
Het Gerechtshof te Den Bosch deed uitspraak
in de strafzaak tegen A. J. v. d. G. te Breda,
die door de rechtbank te Bred, was veroordeeld
tot f 6000.boete subs zes maanden hechtenis,
omdat hij te Breda in de jaren 1927 t.m. 1931
valsche rekeningen had opgemaakt en ingediend
voor door hem aan het tweede regiment huzaren
geleverd spek.
In hooger beroep werd verd. tot f 1000.
boete subs, drie maanden hechtenis veroor
deeld.
Ir. Cramer
Te Assen brak Woensdagmiddag omstreeks
half vijf plotseling brand uit in een perceel in
de Marktstraat, waarin gevestigd is het man
telmagazijn „De Pauw". De eigenaar daarvan
bevond zich juist in een boven den winkel ge
legen kamer. Hij snelde onmiddellijk naar be
neden, doch er viel niets meer te redden. De
brandweer die spoedig ter plaatse was, slaagde
er in de aangrenzende perceelen te behouden.
De oorzaak van den brand is onbekend. De
schade wordt door verzekering gedekt.
De politie stelt een onderzoek naar de oor
zaak van den brand in.
Na een kortstondige ongesteldheid overleed
te Hilversum op vijf en zestigjarigen leeftijd de
heer D. M. Swart, gepd. Ie chef de bureau bij
den Algemeenen Dienst der Ned. Spoorwegen
te Utrecht. De overledene die voor 'n tweetal
jaren de spoorwegen verliet werd na verschil
lende rangen te hebben doorloopen op 1 Sep
tember 1913 benoemd tot chef de bureau. De
Leer Swart nam steeds een levendig deel aan
het Vereenigingsleven van het spoorwegperso
neel. In 1910 werd hij gekozen tot bestuurslid
van de Herstellingsoord-Vereeniging 1835
1905; al spoedig werd hij belast met het se
cretaris-penningmeesterschap voor de zgn. af
deeling Amsterdam II van het Centraal Ge
nootschap voor Kinderherstellings- en Vacan-
tiekolonies van welks hoofdbestuur hij gedu
rende eenige jaren deel uitmaakte. In deze
hoedanigheid zorgde hij voor de uitzending
naar verschillende herstellingsoorden van de
kinderen der leden. Deze functie behield hij
tot er in 1922 een eigen kinderhuis werd ge
opend en de afd. Amsterdam II ontbonden
werd. Inmiddels werd hij in December 1920 ge
roepen tot de zware taak van secretaris der
Herstellingsoord-Vereeniging, welke hij tot op
heden met grooten lust en volle toewijding ver
richtte. Ook de coöperatieve vereeniging „Voor
Allen" had zijn belangstelling. Hfj gaf zijn
krachten eenige jaren als lid van het Hoofdbe
stuur en richtte 23 Sept. 1907 de onderafdee-
ling Ziekte-verzekering" op, waarvan hij de
geheele administratie verzorgde tot April 1922.
Hoe zeer hij zich met hart en ziel aan dit
werk gaf, bewijst het ongewone feit, dat hij al
zijn vrijen tijd sedert tal van jaren zijn geheele
verlof aan dezen veelomvattenden philanthro-
pischen arbeid gaf.
HUIZEN, 1875 M. 8 uur NCRV Schrift
lezing en meditatie 8.15 Gramofoonrnuz.
10.30 Morgendienst door ds. F. Groene-
veld 11 uur Liederen recital door P. C.
Brederode, bas-bariton. A. d. vleugel A.
BrederodeBettlnk 12 uur politiebe
richten 12,15 Gramofoonmuzlek 12.30
Ensemble v. d. Horst 2 uur Gramofoon
muzlek 2.30 Chr. lectuur. Zuid-Afri-
kaansche schetsen van J. v Melle 3 uur
Gramofoonmuzlek 3.45 Rustpoos 4
uur L. Blaauw, orgel 5 uur Concert —-
6.30 A. J. Herwig: „Beplanten van het
rotstulntje" 7 uur Politieberichten
7.15 Ned. Chr. Persbureau 7.30 Literair
halfuurtje. Ad. Kuiper „Over Antoon Coo
ler en zyn werk 8 uur Arnhemsche or
kestver. o.lv. Jaap Spaanderman. Mevr. S.
Both-Haas, sopraan 9 uur Jan Hartman,
declamatie 9.30 Verv. concert 10.15
Vaz Dlas 10.30 Gramofoonmuzlek
11.30 Sluiting.
HILVERSUM, 296 M. 8 uur VARA Or
gelspel door Cor Steyn 10 uur VPRO
Morgenwijding 10.15 Memorlam van A.
v. Collem 10.30 Trio Favoriet 11.00
Memorlam van A. v Collem 11.20 Trio
Favoriet 12 uur AVRO Gramofoonrnuz.
12.30 Lunchconcert door Kovacs Lajos
en zijn orkest. Magda van Donk, sopraan
2.30 Voordracht door Herman Felderhof
3 uur Gramofoonmuzlek 4 uur VARA
Klein orkest o.l.v. H. de Groot 4.50 Een
wonderlijk avontuur van oome Keesje
5.30 De Notenkrakers o.l.v. Daaf Wins
S uur De Notenkrakers 6.20 Gramofoon
muziek 7.10 Het Fascisme. „De Sociaal
Democratie in de branding" door J. J. de
Roode 7.30 VARA Orkest onder leid. van
H. de Groot 8 uur VPRO Cursus reli
gieuze opbouw. Dr. W. Banning. 8.30
Concert 9 uur Cursus menschen in de
zen tijd. „Wij hebben elkaar noodig" ds.
B. J. Aris 9.30 Concert 10 uur Vrijz.
Godsd. persbureau 10.05 Vaz Dlas
10.15 Een nadere beschouwing van Shakes
peare's Koning Lear. Mej. A. Geyl 10.45
Gramofoonmuzlek 11 uur VARA Joh.
Jong, orgel 11.30 Gramofoonmuzlek
12 uur Sluiting.
LUXEMBURG, 1191 M. 7.50 Neder-
landsche avond: symphonieconcert 8.35
Vocaal concert 9.20 Vioolconcert 10.15
Orkest o.l.v. Neky.
BRUSSEL, 509 M. 12.20 Concert door
het kleine orkest van het NIR o.l.v. P. Lee
mans 1.50 Gdamofoonmuziek 5.20
Concert door het omroepsymphonieorkest
o.l.v. Arthur Meulemans 6.35 Gramo
foonmuzlek 6.50 Concert door het kleine
orkest van het NIR o.l.v. P. Leemans
9.20 Concert door het omroepsymphonie
orkest o.l.v. Arthur Meulemans.
KALUNDBOKG, 1153 M. 11.20 Strijk
orkest van Bellevue Strandhotel o.l.v. Leo
nard Gyldmark 2.20 Omroepharmonieor-
kest o.l.v. Launy Gröndahl 9.35 Gra
mofoonmuzlek 9.50 Duitsche kamermu
ziek voor blaasinstrumenten 10.30 Dans
muziek.
BERLIJN, 419 M. 7.25 Omroeporkest
9.35 Programma van Deutschlandsen-
der, daarna populair concert.
HAMBURG, 372 M. 3.20 Concert
4.50 Gevarieerd programma 7.20 Norag-
orkest o.lv. Otto Ebel von Sosen 8.30
Orkest o.l.v. Helntze 10.05 Noragorkest
o.l.v. Adolf Seeker.
LANGEN'BERG; 472 M. 11.20 Omroep
orkest o.l.v. Gustav Görlich 12.50 Gra
mofoonmuzlek 2.05 Pianorecital 5.55
Solistenconcert 10.20 Populair concert.
DAVENTRY, 1554 M. 12.20 Orgelre
cital 12.55 BBC dansorkest o.l.v. Henry
Hall 1.35 Nothern Studio orkest o.l.v.
John Bridge 4.10 Gramofoonmuzlek
4..50 Metropole Hotel, orkest o.l.v. Emll Co
lombo 8.20 BBC-orkest o.l.v. Braith-
waite 9.40 Gramofoonmuzlek 10 uur
Theaterconcert 11.10 Sonnetten van Sha
kespeare 11.15 Harry Roy en zijn band.
PARIJS, EIFFEL, 1446 M. 7.50 Con
cert 8.35 Populair concert.
PARIJS, RADIO, 1725 M. 8.05 Gramo-
foonmuziek 12.50 Gramofoonmuzlek
7.40 Gramofoonmuzlek 8.05 Idem 9.05
Symphonieconcert o.l.v. Eugène Bigot.
MILAAN, 331 M. 4.30 Kamermuziek
6 uur Gramofoonmuzlek 6.20 Gramo
foonmuzlek 7.35 Populair concert
7.50 Symphonieconcert o.l.v. Lualdi 10.20
Populair concert.
ROME, 441 M. 3.20 Concert 7.35
Populair concert.
WEENEN, 517 M. 6.20 Omroeporkest
o.l.v. Joseph Holzer 8.15 Weensch sym-
phonieorkest o.l.v. Kabasta 9.40 Popu
laire muziek.
WARSCHAU, 1411 M. 7.35 Symphonie
concert. Philharmonle-orkest van War
schau o.l.v. Horensteln 10 uur Zigeuner-
muziek.
BEROMÜNSTER, 460 M. 6.45 Omroep
orkest 7 uur Lore Fischer, alt, zingt
7.25 Omroeporkest 8.30 Omroeporkest.
VOOR NADERE BIJZONDERHEDEN VERWIJZEN WIJ NAAR DEN
KATHOLIEKEN RADIOG1DS
Ged. Staten hebben bij de Prov. Staten van
Groningen een voorstel ingediend tot aanvul
ling en wijziging van het reglement tot regeling
der rechtsverhouding van ambtenaren in dienst
bij de provincie. Daarin deelen zij mode, dat de
minister van binnenlandsche zaken hen er op
gewezen heeft, dat de overwegingen, welke heb
ben geleid tot het opnemen van eenige bepalin
gen in 'het algémeen rijksambtenaren-regle
ment, o.m, betrekking' hebbende op de politieke
gezindheid van de; ambtenaren en de wijze,
waarop van die gezindheid wordt blijk gegeven,
in niet mindere mate gelden ten aanzien van
de ambtenaren van lagere gezagsorganen.
Ged. Staten zeggen, dat zij deze zienswijze
deelen en stellen daarom de Prov. Staten over
eenkomstig het verzoek van den minister voor,
het reglement tot regeling der rechtsverhou
ding van ambtenaren in dienst bij de provincie
met een drietal bepalingen aan te vullen, en
wel:
le. met een nieuw artikel 16a: De ambtenaar
mag in dienst geen insignes of andere onder
scheidingsteekenen dragen dan voor zoover
deze door Ged. Staten zijn verstrekt of voor
geschreven of hem tot het dragen daarvan door
genoemd college vergunning is verleend. Dit
verbod is niet toepasselijk op van regeerings-
wege verleende ordeteekenen;
2e. met een nieuw art. 19a; De ambtenaar,
wien een ambts- of dienstwoning ter bewoning
is aangewezen, onthoudt zich van het uitsteken
of hijschen van andere dan nationale of oranje
vlaggen. Uit het uiterlijk aanzien van de wo
ning of van bet daarbij behoorend erf mag niet
blijken van de politieke gezindheid van den
ambtenaar óf zijne huisgenooten.
3e. wijziging van art. 50 door invoeging van
de woorden „op grond van revolutionnaire ge
zindheid".
De commissie van georganiseerd overleg In
ambtenaarszaken van de provincie heeft zich
met de ontworpen bepalingen vereenigd.
Ged. Staten hebben op een desbetreffende
vraag van de commissie medegedeeld, dat onder
„revolutionnaire gezindheid" moet worden ver
staan „de bedoeling om langs onwettigen weg
de bestaande rechtsorde te wijzigen
De commissie van georganiseerd overleg heeft
aan Ged. Staten verzocht het reglement nog op
een ander punt te wijzigen en wel door de be
staande wachtgeldregeling in overeenstemming
te brengen met die voor de burgerlijke rijks
ambtenaren.
Ged. Staten hebben daartegen geen bezwaar
en stellen de Staten voor aan hei verzoek te
voldoen.
In het "Verslag over het wetsontwerp tot be
stendiging voor het jaar 1934 van de tijdelijke
opcenten op de invoerrechten in Nederlandsch-
Indië, maken sommige leden tegen de voorge
stelde voortzetting van de heffing bezwaar, wijl
de economische toestand van de inheemsche
bevolking een zoodanige is geworden, dat naar
hun meening een maatregel als de hierbedoel-
de ten aanzien van die bevolking niet langer
verdedigbaar is.
Andere leden merkten op, dat, Indien deze
opcentenheffing niet zou worden voortgezet,
aan het budget inkomsten zouden ontvallen,
welke onder geen voorwaarde kunnen worden
gemist.
De eerstbedoelde leden konden dit bezwaar
niet als juist erkennen. Naar hun oordeel zou
den, indien een ander beleid werd toegepast,
de noodige inkomsten op andere wijze kunnen
worden verkregen.
Canard Hncha'mé.
Ik heb een dollar laten vallen.
Een beetje geduld, Lij zal ongetwij-
fcld weer stijgen.
Er was uit scheepvaartkringen zeer veel be
langstelling voor het onderzoek, dat de Baad
voor de Scheepvaart Woensdagmiddag heeft
ingesteld naar de oorzaak van de onder min
of meer merkwaardige omstandigheden op de
Schelde plaats gehad hebbende aanvaring, op
13 October J.I., tusschen het motorschip „Ta-
nlmbar" van de Stoomvaart Maatschappij „Ne
derland" en het Engelsche stoomschip „Port
Bowen".
De kapitein van de „Tanimbar", een schip
van ruim 8100 bruto reg. ton, dat bijna 16
mijl loopt, verklaarde dat hij, van Australië
komende, via Suez en Port Said op weg was
naar Antwerpen .Op 13 October was de „Ta
nimbar" des middags te 1.10 uur den Westhin-
der gepasseerd. Te kwart voor twee zag men
de Nedérlandsche loodsboot, alsmede twee Bel
gische loodsbooten aan den Zuidkant en twee
aan den Noordkant. Get. gaf een halven streek
stuurboord om dichterbij te komen; te 14.14
uur werd de loods, op ongeveer zes mijl afstand
van het vuurschip „Wandelaar" overgenomen,
waarna op volle kracht werd verder gevaren.
Met bet oog op het tij liet de loods een kwar
streek meer bakboord geven; de „Wandelaar"
had men even op stuurboord. Na 5 of 10 mi
nuten werd de koers weer op 90 gr. rechtwij
zend gebracht.
Toen de loods aan boord kwam, had getuige
het andere schip, dat later de „Port Bowen"
bleek te zijn, reeds gezien. Er werd daar een
loods van de Belgische loodsboot aan boord
genomen; daarna, toen dit schip weer vaart
had, gir.g het aanvankelijk even vóór de „Ta
nimbar" over, daarna was het twee streken
voorlijker dan dwars aan bakboord en hield
het zijn koers veel zuidelijker dan het Neder-
landsche schip.
Belde schepen hielden aan op den „Wande
laar"; op een mijl afstand van het vuurschip
was het voorschip van de „Port Bowen" ter
hoogte van het achterschip van de „Tanimbar",
op een dwarsafstand van een kwart of een
halven mijl. Get. kreeg den indruk dat het En
gelsche schip eerder bij den „Wandelaar" wil
de zijn. Op ongeveer vijf minuten afstand van
den „Wandelaar" heeft getuige een halve streek
stuurboordroer gegeven, teneinde eventueel de
„Port Bowen" gelegenheid te geven, tusschen
het vuurschip en de „Tanimbar" door te gaan.
Laatstgenoemd echip passeerde den „Wande
laar" op een halven mijl; de „Port Bowen"
aldus getuige was toen tusschen ons en het
vuurschip in.
Tegelijk met den „Wandelaar" ejjn beide
schepen dwars van elkaar gekomen, op onge
veer een scheepslengte. De „Port Bowen" liep
uit tot het achterschip ter hoogte van de brug
van de „Tanimbar" was.
Toen kwam het critieke moment: de „Port
Bowen" schoot niet verder op, hoewel zij in
anderhalve minuut gepasseerd had kunnen zijn
en ging opeens stuurboord uit. Getuige zelf
had steeds denzelfden koers gehouden.
Getuige liet eerst stuurboord aan boord ge
ven machine halve kracht; direct daarop, met
drie stooten op de fluit, volle kracht achteruit
Ondanks het feit dat 2J4 a 3 minuten achter
uit is geslagen, veranderde de stand van de
„Tanimbar" niet meer en geschiedde de aan
varing, waarbij beide schepen werden bescha
digd. Vermoedelijk is er zuiging in het spel
De K.L. M. zal, speciaal ten behoeve van de
Kerst- en Nieuwjaarspost een extra en tevens
een snellere vlucht naar Indonesië uitvoeren.
Deze vlucht zal als een bijzondere vlucht wor
den aangemerkt. Alleen de correspondentie van
Nederland voor Indonesië en omgekeerd, die
door de afzenders zal zijn voorzien van het
voor bijzondere vluchten geldende driehoekige
iuchtpostzegel, zal in aanmerking komen voor
overbrenging.
De K. L. M. zal voor de extra-vlucht gebruik
maken van „De Zilvermeeuw", een nieuw Fok
ker-verkeersvliegtuig van het type F. XX, dat
niet voor den Indonesië-dienst is gebouwd, doch
voor den dienst in Europa, de K. L. M.-route
LondenBerlijn.
De „Zilvermeeuw" heeft de kruissnelheid van
240 K.M. en nu het vliegtuig zich voor deze
uitzonderlijke vlucht op de route naar Indo
nesië begeeft, zal het, indien de weersomstan
digheden in Europa niet te veel tegenwerken,
tevens trachten deze extra-vlueht in een snel
ler tempo uit te voeren.
Hierbij wordt niet gestreefd naar het be
halen van een record, waarvoor het jaargetijde
trouwens ongeschikt is.
Het plan is om Maandag 18 December uit
Amsterdam te vertrekken en te trachten te
Batavia op Vrijdag 22 December of Zaterdag
23 December aan te komen, om vervolgens
Woensdag 27 December uit Batavia te ver
trekken, mét zoo mogelijk aankomst te Am
sterdam op 31 December.
De data zijn zoodanig gekozen, dat op de
uitgaande vlucht de Kerstpost op tijd in Indo
nesië aankomt, terwijl met de thuisreis de
nieuwjaarspost uit Indonesië nog op Oudejaar
binnenkomt. Daarnaast hebben op Donderdag
21 December en op Woensdag 27 December -de
normale vertrekken der K. L. M.-postvluchten
uit Amsterdam en Batavia plaats. Op laatst
genoemden datum vertrekken dus twee vlieg
tuigen der K. L. M. uit Batavia naar Am
sterdam.
Tot de bemanning van de „Zilvermeeuw"
zijn door de K.L. M. aangewezen: Smirnoff,
gezagvoerder; Soer, bestuurder; Grosfeld, werk
tuigkundige en Koopman, marconist.
Voor het vertrek op 18 December zal de
„Zilvermeeuw" met deze bemanning nog eeni-
gen tijd den geregelden dienst Amsterdam—
Londen en terug onderhouden.
geweekt; er stond ter plaatse 83 palm water.
De „PortBowen" was een wolschip, dat
ook van Australië kwam; wellicht heeft de
gezagvoerder, ten koste van alles, de eerstaan-
komende willen zijn.
Voorzitter prof. Taverne; ,,'t Maakt wel dien
indruk!"
Getuige is van oordeel, dat de „Port Bowen"
hem uit den weg had moeten blijven.
Het lid van den Raad, de heer Hooykaas.
merkte op dat de kapitein, waar het hier twee
groote schepen betreft, die bijna even hard
liepen, had moeten bedenken dat er met zoo
weinig water onder de kiel zuiging zou ont
staan. Men had bijtijds vaart moeten minde
ren.
De Belgische loods, die dienst had gedaan
op de „Port Bowen", verklaarde o.m. dat hij
er geen bezwaar in zag om volle kracht te
varen. Naar zijn beweren is er dwars van den
„Wandelaar" op het Engelsche schip geen
stuurboordroer gegeven; ook heeft hij het schip
niet stuurboord uit zien gaan. Een positieve
verklaring voor de oorzaak van de aanvaring
heeft hij niet; misschien is de „Tanimbar" uit
haar roer geloopen. Dat er op de „Port Bo
wen" een afspraak zou zijn gemaakt om de
„Tanimbar" met alle geweld voorbij te komen,
is getuige niet bekend.
De inspecteur-generaal voor de Scheepvaart,
de heer C. Fock, zeide, dat beide loodsen met
hun plaatselijke kennis wisten dat zij met een
diepte van 83 palm den „Wandelaar" dicht
moesten passeeren.
Toen beide schepen dwars van den „Wan
delaar" op 150 Meter afstand van elkaar voe
ren, moet er reeds zuiging ?ijn opgetreden.
De manoeuvres van de „Port Bowen" zijn
volgens spr. niet verantwoord; zij had bij den
nauwen doorgang moeten wachten tot de „Ta
nimbar" voorbij was.
In hooger beroep heeft terecht gestaan de
27-jarige chauffeur J. B. te Katwijk aan Rijn,
die als bestuurder van een vrachtauto op 23
Juli 1932 op den Leidschenweg, nabij de Haag-
sche Schouw, bij het inhalen van een luxe
auto, bestuurd door den heer V., dezen auto
links heeft gegrepen, en tegen een boom heeft
geslingerd, tengevolge waarvan de Inzittende
echtgenoote van den heer V. met hevige ver
wondingen uit dezen auto, welke zoo goed als
geheel vernield was, werd gehaald en zij kort
na haar overbrenging in het Academisch Zie
kenhuis te Leiden overleed.
De rechtbank veroordeelde B. ter zake tot 1
maand hechtenis en intrekking van het rijbe
wijs voor den tijd van 1 jaar.
De heer V. als getuige gehoord, bleek nog
steeds zeer onder den indruk van het ongeluk
te zijn.
Getuige, die zelf geen ernstig letsel bekwam,
verklaarde, geheel rechts van den weg te heb
ben gereden, toen B., die alle ruimte had om
te passeeren hem aanreed. Getuige zeide o. m.
dat een advocaat, dien hij geraadpleegd had,
hem inzage had verstrekt van het vonnis en
het daarbij gevoegd rapport en dat hem daar
uit gebleken was in welken toestand zijn echt
genoote het leven had gelaten.
De president zeide zich niet te kunnen ver
eenigen met de gestie van dezen advocaat en
uitte zijn medegevoelen met het lot dat het
slachtoffer had getroffen.
Nadat eenige ooggetuigen waren gehoord en
een tweetal getuigen a décharge na eed-afleg
ging verklaard hadden dat zjj zich niets meer
konden herinneren, ook niet van hun vroegere
verklaringen en daarop door den president
werden afgewezen, wees de president er B. op,
dat deze blijkbaar nijdig is geworden omdat de
voor hem uitrijdende auto te langzaam naar
zijn zin reed en niet spoedig genoeg, meer naar
rechts ging, en daarom toen hij gelegenheid
kreeg om te passeeren dit deed op een wijze om
den heer V. te doen schrikken. Daarbij heeft
B. zich misrekend met het bekende gevolg.
De advocaat-generaal betoogde, dat uit de
getuigen-verklaringen voldoende gebleken is,
dat de heer V, op de juiste wijze heeft ge
reden, doch dat daarentegen B. op roekelooze
wijze den auto heeft willen inhalen, zoodat de
gevolgen daarvan geheel voor zijn rekening
komen. Spr. eischte bevestiging van het vonnis.
Mr. C. Croon uit Leiden betwistte, dat B.
roekeloos zou hebben gereden en mertcte op
dat hij door het vonnis, speciaal door het in
trekken van het rijbewijs, in zijn bestaan
wordt benadeeld. Spr. verzocht vrijspraak.
Arrest 6 December a.s.
De trein, die om 9.45 uur gistermorgen uit
Amsterdam naar Rotterdam vertrok, haa twin
tig minuten vertraging, doordat bij het dorpje
Veur, op ongeveer 8 K.M. afstand van Den Haag
een 40-jarige vrouw, die van het land kwam,
op den overweg door den trein werd gegrepen
en gedood.
Als we begraven worden
Als we "begraven worden zijn on
ze naastbestaanden er op uit ons een
„mooie" begrafenis te geven. Als de
rouwstoet maar aanzien heeft. Als
het altaar maar keurig zwart ge
maakt is. Och we moesten 't zelf nog
eens kunnen zien hoe netjes t wel
was zoo meenen ze.
Wellicht zien we al dat vertoon nog
uit een andere wereld, maar dan zal
niet onze vreugde wezen hoe netjes
de begrafenis is, maar wel hoeveel
Heilige Missen voor onze zielsrust
worden gelezen met of zonder
zwart en hoeveel gebeden en goede
werken voor de rust der gestorvenen
worden verricht.
Onze verblijding zal niet zijn de
burgerlijke netheid maar wel de
geestelijke hulp die men blijvend,
óók na de begrafenis onze ziel zal
verleenen.
Opdat we rusten in vrede!
De vierde Kamer der Amsterdamsche recht
bank wees heden vonnis in de prir.cipieele straf
zaak tegen den 19-jarigen J. S., die zich te ver
antwoorden had gehad wegens het niet doen
van aangifte voor 'den dienstplicht. Het O. M.
had één maand gevangenisstraf gerequireerd.
De rechtbank veroordeelde hem tot een boete
van 10 subs. 5 dagen hechtenis
Zijn moeder, mevr. S. S. K., werd tot 200
boete subs. 40 dagen veroordeeld, omdat zij door
misbruik van gezag opzettelijk neeft uitgelokt,
dat haar zoon zich niet voor den dienstplicht
heeft aangemeld. Ook tegen haar had het O.
M. een maand gevangenisstraf geëischt,
De moeder wilde op principieele gronden niet.
dat haar zoon dienst nam.
Volgens de zoo juist verstrekte officieele ge
gevens bedroeg de gezamenlijke netto-productie
der Nederlandsche mijnen over de af geloopen
maand October 1.057.879.708 ton. Het tctaal aan
tal arbeiders bedroeg op 1 November j.l. 33.159
man, waarvan 22.403 ondergronds en 10.756 bo
vengronds werkten. Het aantal dagen, waarop
het bedrijf gedurende de maand October regel
matig werd uitgeoefend, bedroeg bij de Staats
mijnen 25 (Staatsmijn Wilhelmina 24), bij de
Domaniale mijn 23, bij de mijnen Laura en
Vereeniging 19, bij de vier Oranje-Nassaumljnen
eveneens 19 en bij de mijnen Willem-Sophia 22.
De productie bedroeg over October 1932:
1.108.322.368 ton. Er is dus over October ruim
50.000 ton minder geproduceerd. Ten aanzien
van October 1931 bedraagt deze vermindering
ruim een ton.
Het gemiddeld aantal werkdagen bedroeg over
ae afgeloopen maand per mijn 22,3 dag, tegen
24,5 dag over October 1932 en 23,4 over Octo
ber 1931. Per mijn werd dus over de algeloo{S&i
maand niet minder dan 4,1 dab minder gewerkt
dan over dzelfde maand van 1931 en toen deed
de crisis zich al gevoelen. Het cijfer voor .Oct»
ber 1930 bedroeg nog 27.
Het aantal arbeiders bdroepe op 1 November
1931 nog 38.140 man en is dus sindsdien mei
ruim 5000 man afgenomen. Op 1 November 1932
bedroeg het arbeiderstotaal nog 35.410 man.
Over de 10 maanden van de crisisjaren 1931,
1932 en 1933 ontwikkelde de piroductie zich
resp. aldus 11.904.156 ton, 11.545.928 ton en
10.507.029 ton.
Het vooronderzoek in het Straperloproces
schiet zoo langzaam op, dat het vrij zeker wel
Januari zal worden, voor met de openbare be
handeling voor de Haagsche rechtbank kan
worden aangevangen. De rechter-commissaris
mr. J. L. Wery, die met de instructie van deze
zaak is belast, heeft, naar „De Telegraaf"
meldt in het Paleis van Justitie aan het Voor
hout te Den Haag een Straperlo-speeltafel la
ten opslaan, waar de rechterlijke macht met
deskundigen uiterst minutieuze proefnemingen
doet en het zoo populair geworden ivoren bal
letje thans zijn verrassende wandelingen maakt
onder het scherpe oog van Vrouwe Justitia.
Het wordt door de Justitie van belang geacht
om definitief uitgemaakt te zien, of Straperlo
als hazardspel moet worden beschouwd.
Het is thans een feit geworden, dat in de
gemeente Apeldoorn een wielerbaan zal ver
rijzen en wel een cementen baan van 200 meter
omtrek, terwijl daarbij tevens een ijsbaan zal
worden aangelegd.
De uitvoering is opgedragen aan de firma E.
Schaufeli, te Apeldoorn, voor 13.600; reeds is
een aanvang met het werk gemaakt.
De baan komt te liggen aan den Hoender-
looscheweg, ongeveer 4 K.M. uit het centrum
van Apeldoorn.
Eigenaar is de heer A. van der Stel te Apel
doorn.
De Centrale van Nederlandsch Overheidsper
soneel (C.N.O.P.) heeft zich met een adres ge
richt tot den minister van Financiën naar aan
leiding van diens plan 'n ietwat hoogere belas
ting in te voeren voor ongehuwde ambtenaren,
zooals trouwens thans reeds in de gemeente
fondsbelasting voorkomt.
Bij doorvoering van dit plan, zouden aldus
adressant de ongehuwde ambtenaren dubbel
worden getroffen, éénmaal als ongehuwd amb
tenaar en éénmaal als ongehuwd burger.
Met het oog hierop verzoeken zij den minister
het daarheen te willen leiden, dat de ongehuw-
denaftrek voor de ambtenaren alsnog in nadere
overweging worde genomen.
Te Arnhem is in een woning aan de Bourl-
ciusstraat de 21-jarige dienstbode D. ten Holde,
uit Ellecom, met haar kleeren in aanraking ge
komen met vuur, met het gevolg dat haar
kleeren vlam vatten.
Het meisje bekwam eenige ernstige verwon
dingen en overleed spoedig.
Omtrent de toedracht van het ongeval tast
men in het duister, daar niemand bij het on
geval aanwezig was. Eerst op het geschreeuw
van het meisje snelden de huisgenooten toe.
Toen was het reeds te laat. Vermoedelijk ia
zij bü het aanmaken van de kachel door het
vuur geraakt.
