v. d. Lubbe's tong losgekomen
Wêêèm
mm,
Het nieuws van heden
HIJ HOUDT VOL ALLEEN
DE DADER TE ZIJN
Kabinet-Sarraut
gevallen
Station bestormd
te Tokio
dm - -
itliËI
JACHT OP MARXISTEN
Valuta-politiek in
Amerika
DE NIEUWE REGEERING
IN FOE KI EN
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 24 NOVEMBER 1933
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Wie staken de verschillende zetels
dan in brand? Dat
moeten
Zich bijna versproken?
Het bleef met een verschil van
ongeveer 40 stemmen in de
minderheid
Sarraut's vergeefsch pleidooi
Het Weeriiiiiii|ii»iii«|<»iiii|Iiiu|i|iiiiii|||||||||||i
Door familieleden van naar
Mandsjoektoo vertrekkende
militairen
GOUDSTAVEN
W anhoopsdaad
HITLER BIJ GOERING
VLOOTBEVEL IN HET LUCHTSCHIP
WmÊÊmi®mIS ém -11
H
üi
MM
NIEUWE AUTOWEGEN IN DUITSCHLAND
Duitsche geheime staatspolitie
arresteert 2300 communis
tische functionnarissen
Leiders wijken uit naar
Zweden
Viermogendhedenver-
drag op den Balkan?
Onrust in Spanje
Toestand in Catalonië steeds meer
gespannen
De strijd tusschen de Roosevelt-
aanhangers en de stabili
satie-verdedigers
Los Angeles door bosch-
brand bedreigd
Settle's stratosfeer-
vlucht
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIER EN TWINTIG BLAD
ZIJDEN
Ons St. NicolaasTiumnier p
Kivo-min-tang en Kan
ton verzetten zich
Japansche mijnenleggers
COURANT
ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18538
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
LEIPZIG, 23 Nov. Aan het V. D.-verslag
over v. d. Lubbe's verhoor voor de pauze ontlee-
nen wij nog het volgende. V. d. Lubbe verklaar
de, den brand slechts uit persoonlijke motieven
te hebben gesticht.
President: „Volkens uw woorden bij 't stem
bureau van Neukoeln moet u dan toch de be
doeling hebben gehad door de brandstichting de
arbeiders wakker te schudden. Dit is door u be
vestigd."
Van der Lubbe: Zoo scherp heb ik dat niet
gezegd.
Dimitrof: Naar mijn opvatting is v. d. Lubbe
bewust of onbewust met vijanden van de Duit-
sche arbeidersklasse en van de communistische
partij in aanraking gekomen en heeft samen
met hen de brandstichting in den Rijksdag uit
gevoerd. Misschien kent hij niet eens de lieden,
die de plenaire zaal in brand hebben gestoken.
De procureur-generaal, dr. Werner, protesteert
tegen deze uitlating.
De Nederlandsche tolk vestigt de aandacht er
op, dat tijdens Dimitrof's verklaring Van der
Lubbe heeft geïnterrumpeerd met: Neen.
LEIPZIG, 23 Nov. (W. B.) Na de pauze wordt
v. d. Lubbe voor de tafel der rechters geroepen.
Op dezelfde wijze als tijdens de eerste dagen
van het proces houdt de president v. d. Luboe
aan de hand der protocollen de verklaringen
voor, die hij bij het vooronderzoek over zijn ge
sprekken met de communisten in Neukoeln en
de andere gebeurtenissen tijdens de laatste da
gen voor den Rijksdagbrand heeft afgelegd.
V. d. Lubbe geeft op de gestelde vragen
slechts aarzelend en kort antwoord, ondanks de
aansporing om meer samenhangende antwoor
den te geven. Eerst als de president vraagt, of
de bovenbedoelde menschen uit Neukoeln in
derdaad communisten waren, antwoordt hij op
gewonden- Dat kan ik toch niet zeggen, of het
communisten waren.
President: Hebt u dat den menschen dan
niet gevraagd?
V. d. Lubbe: Men vraagt zoo iets niet.
President: Wij gelooven niet, dat u niet ge-
Weten hebt, of het communisten waren.
Vd. d. Lubbe: Ik antwoord alleen wat ik weet.
Verder verklaart beklaagde, het besluit om
den Rijksdag in brand te steken op Zaterdag
morgen te hebben genomen. Hij had er met
niemand over gesproken, omdat hij het als zijn
eigen aangelegenheid beschouwde. „Wanneer u
deze verklaring zoo belangrijk vindt, wil ik het
wel herhalen."
Op verdere vragen antwoordt v. d. Lubbe, dat
hij eerst Maandagmorgen het besluit had geno
men om den Rijksdag in brand te steken. Op
weg van Hennigsdorf naar Berlijn kwam de
gedachte bij hem op, een gebouw in brand te
steken en in de Muellerstrasse besloot hij, dat
het het Rijksdaggebouw zou zijn. Ik stichtte
den brand, die zich vanzelf uitbreidde. Ik deed
het zonder de hulp van iemand anders, v. d.
Lubbe schetst nogmaals in het kort, hoe hij
den brand stichtte. Eerst had hij de portières
aangestoken.
President: Dat klopt niet. want volgens de
deskundigen branden de portières niet of heel
6lecht.
v. d. Lubbe: Toch brandden ze.
President: Wij gelooven u niet.
Op de stoelen flakkerden vlammen,
die niet met elkaar in verbinding
stonden. Hebt u dan eiken zetel
afzonderlijk aangestoken
v. d. Lubbe: Ik heb alleen gezegd,
dat ik de portières heb aangestoken.
President: Wie heeft het andere
dan gedaan?
v. d. Lubbe: dat kan ik niet zeg
gen, dat moeten
President: Wat wilde u verder
zeggen?
Beklaagde zwijgt.
De president wijst beklaagde er op, dat het
proces nog langer zal duren, wanneer v- d.
Lubbe niet alles opheldert. Het is niet te ge
looven, dat hij zijn besluit eerst op Maandag
nam en dat hij den brand alleen stichtte.
v. d. Lubbe verklaart verder, slechts vuur
makers te hebben gebruikt, die hij met lucifers
aanstak.
Procureur-generaal: Heeft u zich met opzet ia
den Rijksdag laten arresteeren? Of hoe dacht
u anders te ontsnappen?
V. d. Lubbe: Ik wachtte tot de zaak ten einde
was.
Procureur-generaalVroeger verklaarde u hee-
lemaal niet te hebben willen vlucnten.
V. d. Lubbe geeft dit toe.
Dimitrof krijgt thans gelegenheid tot het
stellen van vragen. "rigens het oordeel van den
president begeeft hij zich te veel op politiek
gebied en wordt hem het woord ontnomen.
Verder verklaart v. d. Lubbe bij de brand
stichting, op het laatste oogenblik stemmen te
hebben gehoord. Daarom had hij nog vlug
brand gesticht in de wandelhal. Hij had n.l. op
zooveel mogelijk plaatsen brand willen stichten,
voor hij gegrepen werd.
Dimitrof: Ik geloof dat v. d. Lubbe persoon
lijk er van overtuigd was, dat hij alleen was
Wellicht heeft hij echter tevoren met iemand
erover gesproken en is hij een misbruik-werk-
tulg geworden.
v. d. Lubbe ontkent dit opnieuw.
Van der Lubbe, die uit zijn apathie
ontwaakt is
PARIJS, 24 Nov. De regeering-
Sarraut is ten val gebracht.
Nader wordt gemeld, dat bij de
behandeling van het voorstel in zake
de salaris-korting de neo-socialist
Gounin een motie heeft ingediend. By
de stemming over deze motie bleef
de regeering in de minderheid.
In de wandelgangen verluidt, dat
deze minderheid een veertigtal stem
men bedraagt.
PARIJS, 24 Nov. (Reuter). Het kabinet Sar-
raut is zooals wij berichtten in den afge-
loopen nacht in de Kamer ten val gebracht ten
gevolge van een voorstel van den neo-Socialisti-
schen afgewaardigden Gounin. Gounin had een
voorstel ingediend, volgens welke de korting
vrije aftrek voor de salarissen der ambtenaren
zou worden bepaald op 12.000 francs, terwijl
het regeeringsontwerp hiervoor een bedrag van
10.000 francs had aangegeven. In het debat had
Sarraut zich bereid verklaard tot een compro
mis van 11.000 francs, die van de korting ver
schoond zouden blijven. Gounin stond echter op
een minimum van 12.000 francs. Hiertegen stel
de de regeering de kwestie van vertrouwen. Bij
de stemming werd de regeering verslagen met
321 tegen 247 stemmen.
Het kabinet is afgetreden.
PARIJS, 24 Nov. Omtrent de rede van
Sarraut, voorafgaand aan de voor zijn regee
ring noodlottig geworden stemming, wordt nog
het volgende gemeld:
Sarraut zette uiteen ,dat de kwestie waarom
het ging de volgende was: De financieele
saneering is niet ten uitvoer gebracht. De
schatkist blijft bloeden. Schatkistbiljetten wor
den slechts met moeite geplaatst.
Aan de eene zijde staan zij, die een cata-
strophe-politiek wenschen, die naar inflatie
leidt. De regeering heeft zich tegen deze poli
tieke verzet en doet een beroep op de Repu
blikeinen. Het is niet denkbaar, dat er in de
Kamer geen 300 Republikeinen, 300 Democra
ten zouden zijn, die besloten hebben de finan
cieele herleving te waarborgen. In overeen
stemming met de financieele commissie ver
werpt de regeering twee tegenvoorstellen en
stelt zij de kwestie van vertrouwen. Sarraut
richtte vervolgens harde woerden aan het
adres van de Socialisten. Toen spr. weigerde op
verschillende door hem zonder belang ge
noemde vragen te antwoorden, riep men hem
van uiterst links toe: Dictator!
De stemming over het voorstel-Gounin had
het reeds bekende resultaat.
Verwachting: Matige tot
zwakken, Noordelijke tot Oostelijken 5
wind, nevelig tot licht of half bewolkt,
weinig of geen neerslag; kouder des EE
EE nachts, overdag weinig verandering in EE
EE temperatuur.
EE Hoogste stand: 767.5 te Thorshavn. 5
EE Laagste stand: 749.8 te Memel.
EE Zon op 7.38, onder 3.55. Licht p
EE op 4.25. Eerste Kwartier 7.58 v.m. p
in-
MOSKOU, 24 Nov. (V-D.a Het officieele
Sovjet Telegraaf Agentschap meldt uit Tokio,
dat te Tokio bij het vertrek van een militairen
transporttrein naar Mandsjoerije ernstige on
lusten zijn ontstaan.
Het Japansche telegraaf-agentschap Sjïm-
boen-Rengo meldt hieromtrent, dat bij het ver
trek der solaten verscheidene duizenden vrien
den en familieleden der vertrekkenden toegang
tot de perrons wenschten. De militaire auto
riteiten lieten de ingangen van het station
afzetten, waarop ernstige onlusten ontstonden.
De loketten werden omver geworpen en de
perrons bestormd. Politie en gendarmerie moes
ten met versterking aanrlukken om de orde
te herstellen.
Het troepentransport, dat naar Mandsjoerije
vertrok, was samengesteld uit gedeelten van
verschillende Tokiosche devisies.
In de Californische Lancha Plana goud
mijn wordt het gewonnen goud gegoten in
staven, welke ieder een waarde van 1200
dollar hebben
NEW-YORK, 23 November. (V. D.) Uit Jack
sonville (Florida) wordt gemeld, dat de bek
kende mrs. Louise Stanton uit Gran, de we
duwe van een millionnair, zelfmoord heeft ge
pleegd. Zij huurde een vliegtuig, vloog daar
mede tot boven de zee, totdat de benzine
voorraad was opgebruikt en liet toen het toe
stel in het water glijden. In een achtergelaten
brief werd een chèque gevonden, waarvan de
waarde het door den eigenaar van het toestel
geleden verlies dekt.
BERLIJN, 23 Nov. Hitler heeft vanmid
dag een bezoek gebracht aan Goering die ziek
ligt. Goering gaat langzaam vooruit en hij
maakt het naar omstandigheden tamelijk goed.
Ter gelegenheid van de thans plaats vindende vlootmanoeuvres, die in de nabijheid
van San Francisco worden gehouden, ging de opperbevelhebber van de Amerikaan
sche vloot, admiraal D. Seller, aan boord van het luchtschip „Macon" en gaf van
daaruit zijn bevelen aan de manoeuvreerende eenheden.
In den korten tijd van acht weken is men reeds geweldig opgeschoten bij het bouwen
van den eersten Rijksautoweg in de onafzienbare bosschen tusschen Darmstadt en
Franfort a. d. Main. Een overzicht der werkzaamheden.
BERLIJN, 23 Nov. (V. D.) De geheime staats
politie heeft den laatsten tijd in het geheel on
geveer 2300 communistische functionnarissen
gearresteerd. Tegen meer dan de helft hunner
zijn strafzaken wegens hoogverraad aanhangig
gemaakt. Eenige communisten zijn later weer in
vrijheid gesteld.
Gebleken is, dat de functionnarissen elkan
der in de meeste gevallen niet kennen en
slechts samenwerken op grond van bepaalde
herkenningsteekens. Niettemin, aldus wordt
verklaard, zijn in „de laatste maanden en we
ken weer tal van „samenzweerdersnesten" opge
spoord, waarbij groote hoeveelheden wapens en
munitie konden worden in beslag genomen. De
financier der actie is gevlucht naar het bui
tenland maar een bedrag van eenige honderd
duizenden marken is in beslag genomen en
verbeurd verklaard.
In verband met het houden van het brand
stichtingsproces te Berlijn hebben de commu
nisten opnieuw geprobeerd actief propaganda
te voeren. Honderden personen zijn gearres
teerd.
Tot nu toe zijn door de geheime politie al
leen reeds te Berlijn ongeveer 25.000 centena
ren geschriften in beslag genomen. Het is ge
bleken, dat de communisten zich bijna uitslui
tend hebben bediend van kleine noodlijdende
boekdrukkerijen. Het is niet juist, dat dit ma
teriaal in het buitenland is vervaardigd. Het
succesrijke ingrijpen der geheime staatspolitie
heeft den laatsten tijd een bijna geheel verdwij
nen van dergelijke geschriften ten gevolge ge
had.
Een belangrijk doel der ondermijningspogin
gen was ook thans weer de Rijksweer en de
Schupo. Ook deze pogingen konden worden
tegengegaan, nadat die geheime staatspolitie
ongeveer 50 60 communisten had gearres
teerd.
Het Zweedsche blad „Allehanda" meldt, dat
binnenkort meer dan 75 communisten, die voor
de Duitsche revolutie belangrijke functies heb
ben bekleed bij de Roode Frontstrijdersorgani
saties te Berlijn, Hamburg, Keulen, Siettin,
München en het Roergebied zich in Zweden
zullen vestigen.
De Internationale Roode Hulp te Parits zou
hun 75.000 kronen tei beschikking hebben ge
steld.
ISTANBOEL, 23 Nov. (Reuter.) De Turksche
minister van Buitenlandsche Zaken is via
Athene naar Belgrado vertrokken om een neu
traliteitsverdrag te sluiten met Zuid-Slavië.
Men meent echter, dat de ware reden van de
reis is het bespreken van een viermogendhe-
denverdrag tusschen Griekenland, Zuid-Slavië,
Roemenië en Turkije.
MADRID, 23 Nov. In Catalonië wordt de
toestand steeds meer gespannen. De linksche
partijen in Catalonië, die een nederlaag heb
ben geleden, zouden met geweld haar machts
posities willen verdedigen. Terwijl de staking
van transportarbeiders te Barcelona reeds een
week duurt, is te Suria de algemeene staking
uitgeroepen.
Te Barcelona hebben weer verscheidene bom
aanslagen plaats gehad.
Voortdurend worden meer uitslagen van de
verkiezingen op Zondag j.l. bekend. In vele
districten is de meerderheid van links naar
rechts gegaan. Dit is ook het geval in Sevilla
en in Saragossa.
De definitieve uitslag der verkiezingen zal
waarschijnlijk Vrijdagochtend bekend worden
gemaakt.
Volgens het ministerie van binnenlandsche
zaken zouden de verkiezingen van gisteren in
de provincie Badajoz, waar Zondag de stem
bussen werden stukgeslagen, een voordeel op
geleverd hebben voor de anti-marxistische coa
litie, die 11 zetels zou krijgen tegen de socia
listen 3.
WASHINGTON, 23 Nov. (V.D.) Na Roose
velt's vertrek naar Warm Springs is de lanver-
wachte strijd om de toekomstige Amerikaan-
sche financieele politiek in volle hevigheid ont
brand. De aanhangers van de politiek van den
goudaankoop, die verdere depreciatie van den
dollar wenschen, zooals een van Roosevelt's
meestvertrouwde adviseurs Warren en diéns
voormalige leerlingen Morgenthau, Woodin en
Prof. Irvin Fisher van de Yale-universiteit,
staan fel tegenover den financier Bernhard
Baruch, de uit de regeering getreden Prof.
Sprague en de Amerikaansche Kamer van
Koophandel, die stabilisatie van den dollar be
pleiten.
Baruch, als leider van de z.g. „Sound Mo-
ney"-groep opende de campagne tegen Roose
velt met een artikel in de veelgelezen „Satur
day Evening Post", waarin hij de onmiddellijke
stabilisati van den dollar op goudbasis ver
dedigde.
De tijdelijk met verlof gegane minister Woo
din heeft ten scherpste de bewering van Prof.
Sprague verworpen, dat de Amerikaansche lee
ningen ongezond zouden zijn. Morgenthau ver
klaarde, dat het Amerikaansche crediet zoo
stevig staat als de rots van Gibraltar. Presi
dent Roosevelt noemde gisteren in een radio
rede de tegenstanders der regeeringspolitiek
„gewichtig doende, intolerante domkoppen".
Algemeen is men ervan overtuigd, dat de
toekomstige Amerikaansche valuta-politiek af
hangt van het resultaat van den strijd tusschen
Woodin en Baruch.
HAUSTON, 23 Nov. (Reuter). Het comité
van de Broederschap van spoorweg-personeel
besloot eenstemmig, Zaterdag in algemeene sta
king te gaan op de lijnen van de South Pacific
Texas- en Louisiana-spoorwegmaatschappij.
LOS ANGELES, 23 Nov. (V.D.) Een sedert
Dinsdagnacht in het naburige Haines Canyon
woedende boschbrand breidt zich ten gevolge
van de droogte en begunstigd door den krach-
tigen wind onophoudelijk uit in de richting
van de stad Los Angeles. De vlammen hebben
reeds de voorstad Tujunga bereikt en tal van
buitenverblijven van filmsterren uit Hollywood
vernietigd. 15.000 gallons kostbare oude wijn
zijn een prooi der vlammen geworden. De be
volking van Tujunga, welke 2800 koppen telt,
zou zich reeds voorbereiden op vluchten. De
verpleegden der ziekenhuizen zijn reeds naar
elders vervoerd. De schade wordt reeds op an
derhalf millioen dollar geraamd. 2000 brand
weerlieden en vrij wurgers zijn opgeroepen om
het vuur te bestrijden.
NEW-YORK, 23 Nov. (V.D.) De Amerikaan
sche stratosfeervliegers hebben, naar officieel
is vastgesteld, een hoogte van 61.237 voet be
reikt. Zij zijn dus 1083 voet onder het Russisch
record gebleven.
Settle heeft de bedoeling binnenkort opnieuw
een stratosfeertocht te maken om dan te trach
ten het Russisch record te breken.
PIJNENBURG EN WALS WINNEN DE AM
STERDAM SCHE ZESDAAGSCHE.
Prelaat Testa door Z. H. den Pans naar bet
Saargebied gezonden, om den toestand aldaar
te bestudeeren.
Lokal-Anzeiger looft 50-000 R.M. uit aan den-
gene, die de echtheid der onthullingen van de
„Petit Parisien" kan bewijzen.
Los Angeles door .boschbrand bedreigd.
Verdere bespreking van hoofdstuk „Binnen
landsche Zaken" in de Tweede Kamer.
Voorloopig verslag over het voorstel tot korting
van pensioenen van oud-Indische ambtenaren.
Bezwaren bij vele leden.
Justitiebegrooting in de Tweede Kamer.
Ingediend is een wetsontwerp tot verhooging
der invoerrechten in Ned.-Indië.
Voorstel-Aalberse tot strengere handhaving der
orde in de Tweede Kamer.
Knoeierijen bij de levering van rundvee.
Groot offensief van de Kath. Jonge Midden-
standsvereeniging.
Treinbotsing te Utrecht; geen persoonlijke on
gelukken.
H Wij vestigen speciaal de aandacht
van onze lezers op het extra St. Ni-
p colaas-nummer, dat in de oplage van
p vandaag is opgenomen.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilïï
SJANGHAI, 24 Nov. (V. D.) In de hoofdstad
van de onafhankelijk verklaarde provincie
Foekien, Foetsjau, is de staat van beleg afge
kondigd. De bevelhebber van het 19e leger ge
neraal Tan Sjin Kai, heeft de hoogere ambte
naren der Nankingregeering te Toetsjau tot gij
zelaars verklaard; aangezien men te Nanking
een aanslag tegen hem zou voorbereiden.
In een manifest aan de buitenlandsche mo
gendheden wordt verklaard, dat de revolution-
naire volksregeering van Foekien onder den
druk van het Chineesche verlangen naar een
nieuwe leiding ni den strijd voor de Chineesche
onafhankelijkheid is gekomen. De Nankingre
geering wordt verweten dat zij een bondgenoot
schap heeft gevormd met het Japansche impe
rialisme. Tsjang Kai Sjek wordt beschuldigd
van lafheid en ondergeschiktheid aan de Ja
pansche expansie-politiek. De nieuwe regee
geering verklaart, dat zij niet behoort, tot de
richting, die vriendschappelijk gestemd is ten
aanzien van Amerika of den Volkenbond.
De Kantonregeering heeft zich scherp uitge
sproken tegen de onafhankelijkheidsbeweging
in Foekien, vooral omdat de nieuwe machtheb
bers zouden samenwerken met de communis
ten.
In een uitvoerige resolutie van de Kwo Min
Tang wordt gezegd, dat elke nieuwe splitsing
in China slechts ten goede kan komen aan de
mogendheden, die belang hebben bij het ver
val der nationale gedachte in China. Daarom
weigert de Kwo Min Tang generaal Tan Sjin
Kai te steunen en roept zij alle leden der partij
op tot den strijd tegen deze omwenteling.
TOKIO, 24 Nov. (V. D.) Gisteren zijn drie
Japansche mijnenleggers in de belangrijke ha
ven van Foekien, Amoy, aangekomen ter be
scherming van de Japansche bevolking.
De Japansche pers meldt uit Foetsjau, dat
generaal Tan Sjin Kai vertrouwenslieden heeft
gezonden naar de militaire autoriteiten te
Tsjansja in de provincie Hoenau en naar Nans-
jang in de provincie Kiangsi, om daar met de
Chineesche leiders te onderhandelen ter ver
krijging van hun steun in den strijd tegen de
Nankingregeering.
(Ongecorrigeerd.)
Ir511 w \\t\ i!111 m ii z t-irZ
Stand op. Vrijdag n.m. 1 uur: 750
yprige sta«id: 750
