Roemenië's Premier vermoord
De „Post jager"
Er kwam een vogel gevlogen!
Radio-Record
Prijsvraag
Loonsverlaging ten
Vaticane
Minister-President Doeca op het station
van Sinaja door een student
doodgeschoten
Argentinië is in
opstand
Spanje en Art. 31
N.V. Radium, Tilburg
Wraak der IJzeren
Garde
PELIKAAN" TERUG IN
HET NEST
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
~3< 77
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
ZATERDAG 30 DECEMBER 1933
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON T3866
Door vier kogels in het hoofd ge
troffen was premier Doeca
op slag dood
Groote beroering in
Boekarest
De aanslag
Doeca, de vermoorde ministerpresident van
Roemenië
Aanhangers van Irrigoyen deden
in Argentinië een bloedige
greep naar de macht
De Wet op de religieuze congre
gaties kan voorloopig niet
worden doorgevoerd
Wetten zijn goedkooper
dan scholen
Zesduizend K. M. in 20 uren
Hedenavond te Batavia?
NATIONAAL PARK IN BERLIJN
mr
De bevestiging van het vier dagen
record op de terugreis was
een dubbel zware opgave
voor de wakkere be
manning
Van groote beteekenis
voor onze luchtvaart
De Dollar-stabilisatie
De NIEUWE HAARLEMSCHE
COURANT zal op Nieuwjaarsdag
NIET verschijnen.
DE DIRECTIE
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIERENTWINTIG BLADZIJDEN
Gaat Mgr. d' Herbigny heen?
Prof. Dessauer in vrij
heid gesteld
Het Ween
ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18567
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
BOEKAREST, 29 Dec. (Reuter).
Minister-President Doeca is hedenavond
om 10 uur 20 op het station van Sinaja
het slachtoffer geworden van een aan
slag.
Toen hij na een langdurige audiëntie
bjj Koning Carol in den trein naar
Boekarest wilde stappen, werd hij door
een student met vier revolverschoten in
het hoofd vermoord.
Het Kamerlid dr. Costinescoe, die hem
vergezelde, werd gewond.
De dader van den aanslag werd oogen-
blikkelijk gearresteerd. Zijn verhoor heeft
tot op dit oogenblik nog niets opgeleverd,
daar hij weigert de hem gestelde vragen te
beantwoorden.
De dader van den aanslag is de student
Nicolai Constantinescoe. Hij wierp ook nog
een handgranaat welke ontplofte en den
burgemeester van Boekarest, Costinescoe,
verwondde.
De moordenaar schijnt niet alleen geweest
te zijn, maar helpers gehad te hebben.
Volgens een mededeeling der Kanselarij
van den Minister-President, was hij lid van
de door de regeering ontbonden IJzeren
Garde.
Op uitdrukkelijk verlangen van koning Carol
werd het lijk van den Minister-President naar
het koninklijk paleis van Sinaja overgebracht.
De Minister van Eeredienst, Angelescoe. werd
als oudste lid van het kabinet telegrafisch naar
Sinaja ontboden.
Men neemt aan dat hij belast zal worden
met de vorming van een nieuw ministerie.
BOEKAREST, 29 Dec. (Reuter) De minister
president Doeca stond in begeleiding van den
minister van Financiën van den chef van het
Protocool, van den afgevaardigde Costinescoe en
twee rechercheurs op het station.
Drie misdadigers wachtten den premier op.
Een sloop naderbij en schoot hem driemaal in
het achterhoofd. Een der aanvallers wierp een
donderbus onder het publiek, waardoor de
gedachte werd gewekt, dat er een handgranaat
was geworpen. Er ontstond een geweldige
paniek. De aanvallers vluchtten langs de rails.
Agenten zetten hen na. Voortdurend schoten
de aanvallers en verwondden nog een agent.
Pas toen ze hun laatste patronen hadden ver
schoten, kon een agent de aanvallers arrestee-
ren. Een groote menigte had aan de vervolging
deelgenomen en wilde de misdadigers lynchen.
De minister-president was Ineengestort. De
dokter kon nog alleen den dood constateeren.
De hoofdaanvaller Is 36 jaar oud. Oorzaak van
het attentaat zou zijn, dat de studenten op
Doeca vertoornd waren, wijl hij vrijmetselaar
zou zijn geweest. Zooals reeds gemeld, is de
aanslagpleger lid van de ontbonden „IJzeren
Gordel".
Doeca was reeds herhaaldelijk minister en
een groot bevorderaar der Kleine Entente. Hij
was een gematigd man en trad op voor de
rechten der minderheden in Roemenië, die een
aantal hebben van circa vier millioen. Dit was
niet naar den zin der chauvinistische studenten.
Na den dood van Bratianou werd hij de leider
der liberale party.
De moord op den minister-president heeft
in de stad Boekarest een groote opwinding ten
gevolge gehad. Nog in den loop van den nacht
verwacht men dat de regeering maatregelen
nemen zal. Geruchten over de afkondiging van
den staat van beleg worden tot heden door
de feiten geloochenstraft.
De te Boekarest verbiyvende gezanten heb
ben hun deelneming betuigd. De leiders der
oppositie hebben gecondoleerd, zoowel by de
liberale party als by de weduwe van minister
president Doeca.
Op de postkantoren "begint de stroom van
Nieuwjaarswenschen reeds binnen te komen
m' f
Politie beheerscht den
toestand
BUENOS AIRES, 29 Dec. In Rosario
hebben de radicalen een poging gedaan, om
revolutie te maken. Bij de onderdrukking
van de onlusten zyn twintig personen ge
dood en velen gewond. Later trachtte een
menigte het kantoor van de haven
administratie binnen te dringen, doch de
bereden politie kon dit beletten en arres
teerde zestig personen.
BUENOS AIRES, 29 Dec. (Reuter). Te
Santa Fe trachtten benden aanhangers van
ex-president Irrigoyen de onder-prefectuur
van marine te bestormen, doch deze aanval
werd afgeslagen, evenals aanvallen op de
brandweer-kazernes en politiebureaux.
Een groot aantal personen zyn by deze
gevechten gewond.
Volgens de laatste berichten is de orde
hier hersteld.
Uit Rosario wordt gemeld, dat in
verband met de reeds gemelde on
lusten hier ter plaatse, meer dan 80
personen zijn gearresteerd. Een
groep aanhangers van Irrigoyen
trachtte hier nog een politiebureau
te bestormen, door eerst vanuit een
vrachtauto met bommen te werpen,
en vervolgens door het te bestor
men, doch de bezetting van het
bureau wist door krachtig geweer
vuur den aanval af te slaan. 20
personen werden hierbij gedood.
In Buenos Aires zelf zü'n alle pogingen mis
lukt, aangezien de politie alle leiders kon
arresteeren voor zy him plannen konden uit
voeren.
Op verscheidene plaatsen van het land zyn
de telefoon-lynen doorgesneden.
By een stormloop op het commissariaat
van El Ortondo door een groep radicalen,
werd een der aanvallers gedood. De mani
festanten overmeesterde Bellavlsta, Alberdi.
Carcarana, Sangeronimo en Sanadaromez,
maar politie en troepen wisten deze plaat
sen later weer te heroveren.
MADRID, 29 Dec. (Reuter). De Raad van
Ministers machtigde heden den minister
van Onderwys den Cortes voor te stellen
art. 31 der wet op de religieuze congregaties
voorloopig nog niet toe te passen. Dit artikel
zegt, als bekend, dat het onderwijs moet
overgedragen worden van de religieuze con
gregaties aan leeken-onderwyzers en -onder
wijzeressen en wel met ingang van 1 October
1933 voor het lager onderwys en met ingang
van 1 Januari 1934 voor het hooger onder
wijs. Lerroux, de voorzitter van den Minis
terraad, verklaarde dat voorloopig nog niet
valt vast te stellen wanneer artikel 31 in
werking treden kan.
Omtrent deze kwestie berichtte ons onze
Spaansche correspondent het volgende:
Zooals men weet zullen met ingang van 1
Januari a.s. kloosterlingen in de lagere scnolen
geen les meer mogen geven. Op dien datum
moet het onderwys geheel in handen van lee
ken-onderwyzers en -onderwyzeressen zyn. Het
ziet er evenwel niet naar uit, dat het zoo zijn
zal. Als de nieuwe regeering de uitvoering der
betreffende wetsbepalingen niet opschort wat
dus thans geschied is. Red. zal het nog prac-
tisch onmogelyk zyn aan de eischen der wet te
voldoen. De regeering der republiek heeft name
lijk vergeten intijds voor voldoende scholen en
onderwyzers te zorgen.
Zoo heeft de gemeenteraad van Murcia zich
genoodzaakt gezien tot het besluit te komen, dat
het de gemeente niet mogelijk is aan de be
treffende wetsbepalingen op tyd te voldoen. Op
dit oogenblik genieten 532 jongens, 826 meis
jes en 433 kleinere kinderen onderwijs in de
scholen, die door religieuzen worden gehouden.
Om deze leerlingen alle op behoorlyke wyze
onderdak te brengen zouden 34 nieuwe scholen
gebouwd moeten worden. Daar het volkomen on
mogelijk is in de bestaande scholen of op an
dere wyze plaats voor zooveel nieuwe leerlingen
te vinden en dezen ook niet zonder onderwijs
kunnen blijven, zal Murcia zich niet aan de be
palingen van de wet op de Congregaties kun
nen houden.
De „Postjager" is Vrijdagmorgen om
half 8 Greenwichtijd van Karachi ver
trokken en zonder in Jodhpur te zijn
geland, Vrijdagmiddag om half een
Greenwichtijd, te Allahabad aangeko
men. Het toestel vertrok weer om 6.30
G. T.
Ook op dit traject heeft de Post
jager" met een snelheid van ongeveer
300 K.M. per uur gevlogen.
Thans blijft nog af te leggen een af
stand van ongeveer 4700 K.M. tot
Batavia, dus voor de „Postjager" onder
normale omstandigheden ongeveer 16
uur vliegen. Zooals bekend, werd Don
derdag om 2 uur des morgens Green
wichtijd van Athene vertrokken.
De afstand Athene-Allahabad van
6000 K.M. werd in 20 vlieguren afge
legd.
Het Studiecomité Snelpost Nederland-Indië
deelt ons mede:
De „Postjager" is, zooals gemeld, Vrijdag
avond te 6.30 uur G.M.T. uit Allahabad ver
trokken.
Wanneer de tocht in hetzelfde tempo wordt
voortgezet als sedert het vertrek uit Athene
het geval is geweest, is het mogelyk, dat de
„Postjager" hedenavond te Batavia aankomt.
Rekenende voor de vlucht van Amsterdam
naar Athene met een etmaal, zou de tocht van
Amsterdam naar Batavia volbracht zijn binnen
vier etmalen met vry lange rustpoozen in ver
schillende plaatsen op de route.
Het Berlijnsche Lunapark in vogelvlucht, dat na grondige herziening tot Nationaal
park zal worden ingericht
Het jaar 1933 is voor ons land op waardige
wyze besloten door de prestatie van het
ïudië-vliegtuig de „Pelikaan" en zyn wak
kere bemanning, welke het record van de
heenvlucht AmsterdamBatavia heeft be
vestigd door oko de terugreis in een ver
bluffend tempo binnen den zelfden tyd af
te leggen. Dinsdagmiddag of volgens..
Java-tyd reeds Woensdagmorgen startte
de wondervogel van het vliegveld Tjilitan,
uitgeleide gedaan door een geestdriftige
menigte, en in den vroegen schemer van den
winterschen namiddag verscheen hij heden
boven de nevelige vlakten van het Holiand-
sche land.
Nog is het geen veertien dagen geleden, dat
op dien vroegen Maandagmorgen de motor van
de veelbelovende „Zilvermeeuw", die voor een
snelle vlucht op het platform van Schiphol
startklaar stond, haperde en geheel onverwachts
de „Pelikaan" uit het veilige nest werd losge
laten, om de taak van de zooveel snellere
machine over te nemen, zoo goed en kwaad
als het ging.
Toen volgden er dagen van verrassing en
spanning. Het Hollandsche hart klopte sneller,
toen uur na uur de berichten bevestigden, wat
niemand had durven hopen, dat de „Pelikaan",
ondanks haar veel geringere snelheid er In
slaagde het etmaal-gemiddelde van de „Zilver
meeuw" te evenaren en met bewonderenswaar
dig doorzettingsvermogen te handhaven tot het
einde toe. Honderd uren lagen er tusschen het
vertrek uit Amsterdam en de aankomst in de
tropen, honderd uren, waarvan de stoere be
manning er ongeveer 75 in de lucht heeft door
gebracht. Zy woekerde met vliegcapaciteit, dag
en werkverdeeling en het resultaat is geweest
een top-prestatie, de reisduur van het iucht-
traject Nederland—Indië, tot dusver toch nog
altyd ongeveer zeven dagen, was teruggebracht
tot nauwelyks vier etmalen!
Hadden de wakkere vliegers Smirnoff en
Soer met deze recordvlucht het bewys ge
leverd, wat er uit de Indië-machines, al
dan niet van het nieuwste type, gehaald
kon worden, de opgave was nu zooveel te
zwaarder, om op de terugreis deze prestatie
te bevestigen en daarmee aan te toonen, dat
het geen toevallige gelukkige omstandig
heden waren, die dit wonderbaarlijke resul
taat hadden mogelyk gemaakt. Dat hun ook
dit gelukt is, zal van de allergrootste be
teekenis kunnen zijn voor de ontwikkeling
onzer luchtvaart in nabye en verre toekomst.
Zelden is er den jongsten tyd met een lucht
vaartprestatie zoo innig mee geleefd als In deze
dagen met de vlucht van de wondere Fokker
machine. Men kan gerust zeggen, dat alles wat
in Nederland van vliegen notie had, zich inte
resseerde voor de verrichtingen van de zoo
plotseling beroemde „Pelikaan". De bekende iyn
over de globe, kris-kras over drie continenten,
die het groote publiek al niet meer zei dan het
kaartje' voor in het spoorboekje, werd weer met
nieuwsgierige belangstelling gevolgd. Met be
wondering en ontzag mat men in de verbeelding
die eindeloosheid van duizenden en duizenden
kilometers door het wereldluchtruim: het vlieg
tuig een klein stipje, dat met feillooze zeker
heid zijn weg zocht en vond van stad tot stad,
van land tot land, onder de felle tropenzon, in
de zoele nachten, door de wolkensluiers van het
Westen. De radio bracht de daverende hulde,
die het wakkere viermanschap by zyn aan
komst in Indië te beurt viel, getrouw over, de
radio liet ook het Moederland meeleven met het
uitgeleide, dat men de dappere mannen by het
aanvaarden van de terugreis deed. Zoo sprong
de vonk van de geestdrift over en weer, het
Ryk in Europa, het Rijk in Azië voelden zich
niet langer gescheiden door werelden en we
reldzeeën. Er kwam een vogel gevlogen, de
vrieskoude lucht van Holland nog in de stalen
slagpennen. Er kwam een vogel gevlogen, de
diepe geur van den verzadigden tropengrond nog
in de metalen longen. En die vogel vloog heen
en weer in nauwelyks acht dagen!
In tegenstelling met de heenreis, toen via
Singapore werd gevlogen, vond de terugreis over
Medan plaats en pas te Rangoon kwam de
„Pelikaan" weer op de oude route. Al dadelyk
ontwikkelde de „Pelikaan", die 460 K.G. post
meevoerde, weer het verrassende tempo, dat
ook de heenvlucht had gekenmerkt. De eerste
etappe naar Medan verliep vlot, evenals de
tweede tot Rangoon, waar de wielen Woensdag
10.30 (G.T.) den grond raakten, om te 11.20
(G.T.) weer los te komen. Toen begon echter
de tegenslag. Op het traject RangoonAkyab
kreeg het vliegtuig met zwaar weer te kampen
en over den afstand van 500 K.M. werd drie
uur langer gedaan dan verwacht was. Maar
de dappere Pelikanen lieten zich niet ontmoe
digen. Op het volgend traject ging er een extra
schepje op. Donderdagochtend 2.46 (A.T.) landde
het toestel te Allahabad en om 3.20 (A.T.) zat
men al weer in de lucht. Alles verliep naar
wensch: Jodhpur werd gepasseerd, Donderdag
middag om 5.10 (P.T.) landde men te Karachi,
vanwaar te 6.10 (P.T.) werd verder gevlogen.
Smirnoff's telegrafisch rapport aan zijn directie
te Amsterdam luidde toen: „Motoren nagezien,
alles goed in orde," maar uit Djask kwam weer
het sombere nieuws: „Zware tegenwind". Dat
de krachtige Noord-Westelijke winden, die in
dezen tyd van het jaar over Irak en de Perzische
golf waaien, den vliegers parten speelden, bleek
al spoedig uit het feit, dat zij, in plaats van uit
Djask ineens naar Bagdad te vliegen, Vrijdag
ochtend 5.30 (A.T.) te Basra landden, waar zij
telegrafisch mededeelden, dat de tegenwind nog
onverminderd aanhield. Toch moest het verloren
terrein herwonnen worden en de onvermoeibare
bemanning stelde zich voor de taak om nog
Vrydag laat in den avond, via Cairo, Athene
te bereiken. Toen dit gelukte stond een tydige
landing op Schiphol vast.
Toen de aankomst van de „Pelikaan" binnen
den verwachten tyd op Schiphol zekerheid was
geworden, maakte men zich in de Amsterdam-
sche luchthaven op tot een grootsche ontvangst.
Vóór het hoofdgebouw was een podium opge
richt, bestemd voor huldiging der wakkere
luchtvaarders onmiddellijk na hun' aankomst.
Reeds uren en uren tevoren heerschte er op en
om het vliegveld een groote drukte. Luidsprekers
werden opgesteld, om het gesproken woord naar
alle zyden verstaanbaar te maken, ook schyn-
werpers stonden gereed voor 't geval de duister
nis den vliegers vóór mocht wezen. Het voor het
publiek gereserveerde gedeelte stroomde gelei-
delyk vol. De autobussen van Poelgeest reden
uren achtereen in vyf minutendienst af en aan
en nog tal van andere vervoermiddelen leverden
hun aandeel om een duizendkoppige menigte
naar het vliegveld te brengen. Omvangrijke
politiemaatregelen waren getroffen om de orde
te handhaven.
WASHINGTON. 29 Dec. (Reuter). Uit be
voegde bron wordt medegedeeld, dat de mo
netaire doeleinden der regeering zyn:
In de eerste plaats voortdurend meer aan
biedingen van de zyde der regeering om goud
aan te koopen.
In de tweede plaats verkryging van toe
stemming van het Congres om beslag te leggen
op een hoeveelheid goud by de Federal Reserve
Banken, die overeenkomt met de winst, die
het gevolg is van de devaluatie der valuta.
In de derde plaats het initiatief nemen voor
stabilisatie op internationaal monetair gebied.
Volgens goed geïnformeerde kringen ls
een stabilisatie op goudbasis voorzien op
ongeveer 41.34 dollars per ounce goud. het
geen overeenkomt met een devaluatie van
50 pCt.
Minister-President Doeca van Roemenië dood
geschoten.
Naar stabilisatie van den dollar?
Poging tot opstand in Argentinië onderdrukt.
Aftreden van Mgr. d'Herbigny als voorzitter van
„Pro Russia"?
Crisis Zetmeel Beschikking vastgesteld.
De wet tot voorziening in het bestuur der ge
meente Beerta reeds afgekondigd.
Verdragen met Duitschland bekrachtigd.
Contingenteering van verschillende artikelen
verlengd.
O
1500 schitterende prijzen, w.o.:
Bureaux-ministre. Boeken
kasten, Clubfauteuils, Horloges
enz., enz.
Vraagt inlichtingen bij Uwen
Radio-handelaar.
Onze Rom. correspondent seint ons d.d. 29
Dec.:
De heer C. Bosman van Oudkarspel, Liberi-
aansch Gezant by den H. Stoel, werd heden
door Z. H. Paus Pius XI in byzondere audiëntie
ontvangen.
Heden werd een decreet gepubliceerd van den
Gouverneur der Stad van het Vatlcaan, Krach
tens hetwelk met ingang van 1 Januari alle
salarissen van meer dan duizend Lire maan
delijks met tien procent, en van meer dan
twee-duizend Lire met vyftlen procent verlaagd
worden.
Naar verluidt heeft Mgr. d'Herbigny wegens
ziekte ontheffing gevraagd van het voorzitter
schap der Pauselyke Commissie „pro Russia".
Als zyn opvolger wordt Mgr. Cesarini genoemd.
MÜNCHEN—GLADBACH, 29 Dec. (V. D.).
Van de zyde der politie wordt medegedeeld, dat
prof. Dessauer in vrijheid is gesteld en naar zyn
woning te Frankfurt am Main is teruggekeerd.
Verwachting:
Zwakke tot matigen Oostelijke tot Noord-
oostelijken wind, nevelig tot zwaarbewolkt, E=
weinig of geen neerslag, temperatuur om
het vriespunt tot lichte vorst.
=1 Verdere vooruitzichten: Langzaam toe-
nemende vorst.
Zon op 8.12 - onder 3.53 - Licht op 4.23
31 December V.M
fnilllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 752
Vorige stand 746.
I
