Leipziger vonnis voltrokken Van der Lubbe terechtgesteld Met looden beenen naar Genève Het nieuws van heden WREVEL WEKKEND SLOT De Kleine Entente OPZIENBAREND PROCES IN BULGARIJE Door de valbijl BUREAUZITTING UIT- GESTELD Kennisgeving aan onze regeering DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS WOENSDAG ÏO JANUARI 1934 BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 Een drastisch antwoord Benesj opent de zitting van den Economischen Raad De Heimwehr vergadert Een gouverneur naast Poe Yi? EEN HUIS VERPLAATST NAAR AUSTRALIË De Australische regeering heeft het huis aangekocht van waaruit kapitein Cook destijds als eerste blanke naar Australiëvertrok. Te Middlesborough (Engeland) wordt het huis voorzichtig, steen voor steen, afgebroken, om te Melbourne op precies dezelfde wijze weer opgebouwd te worden Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiini| Twintig doodstraffen geëischt tegen communisten, o.w. ver scheidene militairen CHINEESCHE GEZANT De nieuwe Chineesche gezant te Berlijn met zijn echtgenoote en twee dochters bij aankomst in de Duitsche hoofdstad Tot 't laatste oogenblik volhardde Marinus in zijn apathische houding Geen laatste wensch LEIPZIG, 10 Jan. (Reuter). Ma rinus van der Lubbe, die bij vonnis van den vierden Strafsenaat van het Rijksgerecht van 22 December 1933 ter dood was veroordeeld, is hedenochtend om half acht uur op de binnenplaats van het Gerechts gebouw alhier door middel van de valbijl terecht gesteld. Rijkspresident von Hindenburg heeft geen gebruik gemaakt van zijn recht tot het verleenen van gratie. Mgr. Ciriaci In Britsche kringen acht men het doelloos, dat 21 Jan. a.s. het Bureau der Ontwapenings conferentie bijeenkomt Mussolini's wenschen Henderson Marinus van der Lubbe, de terechtgestelde hoofdbeschuldigde uit het Rijksdagbrand proces Het optreden der Saar- commissie Strenge maatregelen zijn noodig wegens de terreurdaden der Nazi's De melk-oorlog Chicago te Een aanslag op Saito DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN Post jager naar Holland Roovers in Roemenië Twee dooden. Een moedig majoor maakt een arrestant Tweede noodverorde ning van Dollfuss Voor ondernemingen, die bestaan van het vreemdelingenverkeer NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18575 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez, mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek Na de terdoodveroordeeling van Marinus van der Lubbe door het Staatsgerechts- hof te Leipzig vv'as er een eenigszins ge heimzinnig aandoende stilte gevallen rondom den triesten persoon van den Rijksdagbrand stichter. Over de bij gebrek aan bewijs vrijge sproken Bulgaren en den communistenleidier Torgler kon men af en toe in de bladen nog be richten lezen, maar over den, volgens het ver moeden der Duitsche staatsrechters, met opzet partijloos gemaakten anarcho-syndicalist werd een bijna hardnekkig zwijgen bewaard. Alleen teen van de zijde der familie van der Lubbe beweerd werd, dat Marinus in de gevangenis ziek zou zijn geworden, haatte men zich in Duitschland dit officieel te doen tegenspreken. Blijkbaar duchtte men er, dat zich in het bui tenland een nieuwe „gruwellegende" zou gaan vormen. Den laatsten tijd werd Van der Lubbe door de publieke opinie eigenlijk meer als een object van een rechtsvraag dan als een de belangstelling gaande houdende persoonlijkheid beschouwd. Dat hij schuldig was, heeft hij zelf 6teeds bekend en dat hij daarom gestraft dien de te worden, eischte zelfs het meest elementaire rechtsgevoel. Maar of hij al dan niet alleen schuldig was, is gedurende het maandenlange, minutieus uitpluizende proces niet kómen vast te staan. Ook niet heeft men kunnen uitmaken of hij zijn misdrijf volvoerd heeft uit een ego centrische zucht om een opzienbarende daad te verrichten dan wel of hij slechts het gehoor zame instrument is geweest van achter de scher men gebleven revolutionnairen. Vast staat al leen, dat hij niet op zijn plan zou zijn gekomen, indien zijn geest niet met anti-sociale theorieën vergiftigd was gewteest, zoodat de verspreiders dier theorieën, ook al hebben zij Van der Lubbe's brandstichting in het „Dem Deutschen Volke" gewijde, maar practisch ontnomen Rijksdagge bouw niet gewild, allerminst moreel vrij uit gaan. Dit alles in aanmerking genomen, meen den zelfs zij, die niet de minste sympathie voor dezen gederailleerden en als maatschappelijk element hoogst ongewenscht gebleken jonge man voelden en ervan overtuigd waren, dat hij uit een behoorlijk geordende samenleving diende te worden geëlimineerd, te mogen ver wachten, dat het uitgesproken doodvonnis niet zou worden voltrokken, te meer daar dit dood vonnis gebaseerd was op een tot dan toe onge bruikelijke juridische opvatting, welke aan een strafwet terugwerkende kracht toekende. De nationaal-socialistische rechtsgeleerden heb ben echter onmiddellijk betoogd, dat deze op vatting, welke in strijd is met het klassieke Ro- meinsche recht, volkomen paste in het kader van het weer in eere herstelde oeroude Ger- maansche recht. Bovendien was de zgn. „Lex van der Lubbe" vlak na den Rijksdagbrand af gekondigd o.m. met de bedoeling om den brand stichter ter dood te kunnen veroordeelen. Niettemin was onze regeering van oor deel, dat er redenen aanwezig waren om een mildere bestraffing van den delinquent aan de Duitsche regeering te ver zoeken. Of onze regeering een met redenen omkleed antwoord van de Duitsche autoritei ten heeft ontvangen, waarin dit verzoek wordt afgewezen, weten wij niet 1). Maar indien dit niet het geval mocht zijn geweest, moet de onverhoêdsche terechtstelling van Van der Lubbe te Leipzig, welke thans heeft plaats ge had, beschouwd worden als een grove on hoffelijkheid tegenover de Nederlandsche re geering, of beschouwt de Duitsche regeering het feit, dat Van der Lubbe niet met den strop, maar met den valbijl „erledigt" werd, misschien als een inwilliging van het officieele Nederlandsche verzoek? Dat zij geen rekening kon en wenschte te houden met de verzoeken van allerlei wilde agitatie-groepen, spreekt van zelf. Maar tegenover onze regeering had zij wel wat meer égards mogen toonen, ook al schijnt het niet tot haar gewoonten te be- hooren deze met égards te verwennen. Uit psychologisch en diplomatiek oogpunt moet dit te recht bij velen wrevel wekkende slot van het Van der Lubbe-drama gequalificeerd wor den als een typisch Duitsche fout, welke in Duitschland zelf waarschijnlijk wel weer als een voorbeeldige flinkheid zal worden gepre zen, doch in het buitenland de publieke opinie weer stof tot nieuwe ergernis zal geven. De vermelding, dat het de eerbiedwaardige Rijks president von Hindenburg is, die niet van de alleen hem in dit geval toekomende bevoegd heid tot gratie-verleening gebruik heeft willen maken, zal daaraan weinig kunnen verande ren. De eisch in het proces-Maikowski, waarbij de doodstraf door den openbaren aanklager niet kon worden gevraagd, omdat de aanval op de S.A. juist een half uUr voor het afkondi gen van de doodstraf mogelijk makende wet werd gepleegd, werpt wel een heel zonderling licht op de thans te Leipzig gestelde daad. In het geval Maikowski werd dus geen terug werkende kracht aan de wet toegekend. De Duitsche rechtspraak heeft dus blijkbaar ver schillende maten tot hare beschikking en dit zal zeker niet zonder „terugwerkende" kracht blijken op de wereldopinie over het nieuwe Duitschland. 1) Volgens de laatste berichten heeft de Duit sche regeering den Nederlandschen gezant te Berlijn den avond vóór de terechtstelling er van in kennis gesteld, dat deze den volgenden morgen zou plaats hebben. Veel tijd voor over leg met onze regeering heeft men den gezant blijkbaar niet willen laten. PRAAG, 9 Jan. (V. D.) Op den Prager Burg werd Dinsdag door den minister van Buiten- landsche Zaken van Tsjecho-Silowakije, Dr Benesj, de eerste plenaire zitting geopend van den Economischen Raad van de Kleine Entente. In zijn toespraak wees Dr. Benesj er op, dat de in de Kleine Entente vereenigde staten in de toekomst hun lot in handen hebben en niet zullen toelaten, dat de overige staten, welke grooter en machtiger zijn dan zij, om hen mar- chandeeren. Aangezien het niet mogelijk is ge weest de Kleine Entente op politiek gebied te benaderen, zijn pogingen ondernomen hen op economisch terrein te treffen. De huidige bijeenkomst heeft ten doel de In ternationale openbare meening aan te toonen, dat ten slotte een weg zal worden gevonden naar de definitieve vorming van een nieuw in ternationaal economisch organisme in Midden- Europa, dat natuurlijk ook zegenrijke uitwer kingen zal hebben op de naburen van onze staten. WEENEN, 9 Jan. (V. D.) Onder voorzitter schap van prins Starhemberg zijn Dinsdag alle bondsleiders van de Heimwehr in een vertrou welijke bespreking bijeengekomen. Beraadslaagd zou zijn over de principieele houding van de leiding der Heimwehr nopens den verscherpten strijd der regeering tegen de nationaal-socialisten. Tijdens de conferentie heeft o.a. een lang durige bespreking plaats gevonden tusschen bondskanselier Dollfuss en Starhemberg. Het is bekend, dat sedert langen tijd in de Heimwehr verschillende stroomingen heerschen en dat in belangrijke politieke kwesties dikwijls vérgaande meeningsverschillen bestaan. HSÏNGKÏNG, 9 Jan. Blijkens medefleeling van het Japansche ministerie van Buitenland- sche Zaken wil men Poe Yi doen terzijde staan door een gouverneur, waarvoor baron Hauasji, de vroegere Japansche ambassadeur te Londen, de meest geschikte persoon wordt geacht. l Verwachting: Meest matige Zuidelijke E= tot Zuid-Oostenlijken wind, nevelig tot betrokken of zwaar bewolkt, weinig of =j geen neerslag, lichte vorst overdag, des jE nachts lichte tot matige vorst. Hoogste barometerstand 776.7 te Mün- chen. j= Laagste barometerstand 735.6 te Jan Mayen. Zon op 8 09 - onder 4.06 - Licht op 4.36 15 Januari N. M. illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli SOFIA, 9 Jan. (VD.) Voor den krijgsraad te Varna is een proces tegen communisten in be handeling gekomen. Op de beklaagdenbank zit ten een adspirant-officier, een dek-officier, 20 onder-officieren bij de marine, 15 korporaals, 20 matrozen en 12 burgers, die zich te verant woorden hebben wegens cellenbouw bij het marinegarnizoen van Varna, zoomede wegens algemeene agitatie jegens de staatsorde. Naar wordt medegedeeld, hebben eenige be klaagden door middel van het radiostation van een Bulgaarsch schip in voortdurend contact gestaan met de Sovjet-Russische haven Odessa. Op grond van de wet tot bescherming van den staat, heeft het O.M. tegen 20 beklaagden de doodstraf geëischt. Gisteravond laat werd aan Van der Lubbe medegedeeld dat president Von Hindenburg geweigerd had hem gratie te verleenen. Van der Lubbe luisterde met dezelfde apathie als gedurende het proces en antwoordde niet, toen men hem vroeg of hij bijstand van een geestelijke wenschte voor zijn laatste oogen- blikken. Van der Lubbe had geen enkelen wensch. Hedenochtend zes uur werd de ter dood ver oordeelde gewekt; hij werd geschoren en ver volgens naar de binnenplaats van de gevan genis gebracht door den gouverneur. Hier waren aanwezig o.a. dr. Werner, de of ficier van justitie in het proces, dr. Buenger, de voorzitter van den Senaat, drie rechters van den Senaat en een vertegenwoordiger van den Staat. Zonder aandoening luisterde Van der Lubbe naar het voorlezen van het doodvonnis en schudde ontkennend het hoofd, toen men hem vroeg of hij nog een verklaring wilde afleggen. Gewillig volgde hij den beul op het schavot, waarbij een geestelijke eenige gebeden ver richtte. De terechtstelling duurde dertig seconden. Van der Lubbe is gisteravond nog door een dokter onderzocht, deze constateerde, dat hij geestelijk normaal was. ROME, 9 Jan. (V.D.) De Pauselijke Nun tius te Praag, Mgr. Ciriaci, is overgeplaatst naar Lissabon. LONDEN, 10 Jan. De diplomatieke mede werker van de „Daily Telegraph" schrijft, dat men in Brtische kringen van meening is, dat het bijeenkomen van het Bureau der Ontwape ningsconferentie op den vastgestelden datum, 21 Januari, doelloos is en dat 29 Januari de vroegste datum zou zijn, waarop een bureauzit ting misschien eenigen zin zou hebben. De „Times" verneemt, dat Henderson nog geen uitnoodigingen heeft verzonden voor de Bureauzitting. Het is mogelijk dat de zitting één of twee weken zal worden uitgesteld aan gezien de Duitsch-Fransche besprekingen en ook andere onderhandelingen nog steeds niet beëindigd zijn. Men acht het dan ook twijfel achtig of een Bureauzitting eenig nut heeft al vorens een definitieve basis tot overeenstem ming is gevonden. De „Times" meent te weten, dat de jongste Fransche Aide-mémoire te Londen als een groote vooruitgang wordt beschouwd, doch dat de houding der Duitsche regeering tegenover het document nog niet bekend is. Een verder motief voor uitstel is het feit, dat Norman Da- vis dringend wenscht de Bureauzitting bij te wonen, doch moeilijk tijdig te Genève kan zijn. Volgens de „Morning Post" zal MacDonald zich Vrfjdag naar Sandringham begeven om den Koning in te lichten over het standpunt van het kabinet inzake de ontwapeningskwestie. De bladen weten mede te deelen dat vanmid dag de te Londen aanwezige ledeq der kabinets- 21 commissie voor ontwapening in de aangekon digde zitting bijeenkomen. De „Matin" deelt mede, dat Norman Davis tegen het einde van deze maand in Europa ver wacht kan worden. PARIJS, 10 Jan. (V.D.) Naar aanleiding an het bericht, dat Mussolini gisteren den Franschen ambassadeur te Rome heeft ont vangen om hem in te lichten over zijn bespre kingen met Sir John Simon, weet de Romein- sche correspondent van de „Matin" mede te deeien, dat de Duce opnieuw den nadruk heeft gelegd op den wensch van zijn regeering om zoo spoedig mogelijk tot een, zij het dan ook nog zoo bescheiden ontwapeningsovereenkomst op 'n voor alle landen aanvaardbare basis te komen. Enge land handhaaft een algemeene progressieve ge controleerde ontwapening op de basis van het plan van MacDonald. Italië wenscht algemeene handhaving der bewapeningen op den tegen- woordigen stand en de practische toepassing der militaire gelijkgerechtigdheid voor Duitschland. De Engelsche opvatting heeft het te Rome dus niet kunnen winnen. De plannen tot herziening van den Volkenbond blijven voorloopig eenigs zins op den achtergrond. Waarschijnlijk zal Italië geen voorstellen daaromtrent doen. Naar wij vernemen is de Neder landsche Gezant te Berlijn Graaf van Limburg Stirum Dinsdagavond uitgenoodigd tot een bezoek bij den heer Von Neurath, den Rijksminis ter van Buitenlandsche Zaken, die den gezant heeft medegedeeld, dat de Rijkspresident geen termen had gevonden om Van der Lubbe gratie te verleenen en dat de te rechtstelling Woensdagmorgen zou plaats vinden. SAARBRUCKEN, 10 Jan. (D. N.B.) Op de klachten van het Duitsche front over de politiek der regeeringscommissie in het Saargebied. ge richt aan den Volkenbond, heeft deze commis sie uitvoerig geantwoord. De commissie rechtvaardigt haar optreden door te wijzen op de terreurdaden der natio naal-socialisten gedurende het afgeloopen kwar taal en de vele klachten, die dagelijks worden ontvangen. Deze uitspattingen kunnen niet op rekening van onverantwoordelijke elementen worden geschoven. De commissie betreurt het, dat Röschling en Levacher het memorandum hebben onderteekend en hun partijen, na lang aarzelen, bij de nationaal-socialistische partij hebben aangesloten. Wegens de vele incidenten zijn besloten na tionaal-socialistische en communistische verga deringen verboden. De nationaal-socialisten probeeren het verbod te ontduiken door ouder avonden en dergelijke te houden, waarbij over de politieke gebeurtenissen wordt gesproken. De commissie verklaart geen enkelen maatregel te betreuren en vertrouwt den toestand mees ter te worden, waarbij zij rekent op den. steun van den Volkenbond. Het Deutsche Nachrichtenbüro meent, dat uit dit document een uitgesproken haat tegen de nationaal-socialistische beweging spreekt, het geen niet verwonderlijk wordt geacht, omdat de gewezen Regierungsrat Ritzier, die door de Duitsche justitie wordt gezocht, aan de opstel ling heeft deelgenomen. Medegewerkt heeft de uitgewekene Lehnert, die tot commissaris van politie in Neunkirchen is genoemd. CHICAGO, 12 Jan. (V.D.) De melkoorlog te Chicago wordt in verscherpten vorm voort gezet. Duizenden liters melk die toch naar de stad worden gebracht, worden door de sta kende boeren vernietigd. Een trein uit een der andere staten, geheel geladen met melk, werd aangehouden en de melk liet men wegloopen. Practisch komt er geen melk meer in Chicago. Opnieuw hebben vertegenwoordigers van het Departement van Landbouw een conferentie uitgeschreven, waartoe de autoriteiten van den staat Illinois en vertegenwoodigers der staken de melkboeren zijn uitgenoodigd. TOKIO, 9 Jan. (V.D.) Dinsdag heeft een Japanner geprobeerd de woning van minister president Saito binnen te dringen, doch de wacht arresteerde den indringer nog bijtijds. Op hem werd bevonden een wapen en een brief. De schrijver van den brief verklaart hierin, dat hij den Japanschen minister-president wil doo- den, omdat een oude man, zooals Saito, in dezen tijd de Japansche politiek niet met succes kan leiden. Bovendien heeft Saito, volgens den brief schrijver, den wil van het Japansche volk ver zwakt. De gearresteerde, die is overgebracht naar het hoofdbureau van politie, heeft tot nu toe ge weigerd eenige verklaring af te leggen. VAN DER LUBBE HEDENMORGEN DOOR DE VALBIJL TERECHTGESTELD. Opzienbarend proces in Bulgarije: 20 doodvon nissen geëischt tegen communisten. Het schandaal van Bayonne. De secretaris van Chautemps beschuldigd. Het Ooslenrijksche Protocol door de Eerste Kamer goedgekeurd. Voorloopige inhoudingen op de pensioenen we gens de Inkomstenbelasting van Ned. Indië over 1934. Ernstige ontploffing in een fabriek te Den Haag; monteur gewond. Dwaze geruchten over de „Zilvermeeuw" tegen gesproken. Boodelijk ongeluk op den Woenselschen over weg te Eindhoven. In- en uitvoer over December j.l. Indexcijfers van groothandelsprijzen over Dec. Een tweede pont aan de Hembfug spoedig te verwachten. Het Studiecomité „Snelpost Ne derlandIndië", deelt mede, dat de' „Postjager" te 3.23 uur G. M. T. van Cairo is vertrokken. Nader wordt gemeld, dat de „Postjager" om 7 uur G.M.T., Seri- von gepasseerd is en te 8.15 uur G.M.T. in Athene is aangekomen. BOEKAREST, 9 Jan. (V.D.) Een slede, waar op zich een majoor, een sergeant en een gendarm bevonden, kwam in de buurt van Botosani voorbij een slede, waarop zich eenige personen bevonden, die den majoor zeer ver dacht voorkwamen. De majoor liet keeren en de slede achtervolgen. Toen de inzittenden van de verdachte slede bemerkten, dat zij werden achtervolgd, losten zij eenige schoten, die door den majoor en diens metgezellen werden be antwoord. Er ontstond een vuurgevecht gedurende het welk de gendarm en de sergeant werden ge dood en de majoor lichte wonden opliep. Niet- tetmin zette de gewonde de vervolging voort en hij is er in geslaagd een der verdachten met een schot te treffen en te arresteeren. Naar later is geble'ken, waren de inzittenden van de slede leden van een rooversbende, wel- ke juist op een landgoed hadden ingebroken en een kas met 150.000 lei hadden gestolen. Nadat de roovers hun gewonden maat in den steek hadden gelaten, overvielen zij nog een slede met kooplieden, die werden leeggeschud. WEENEN, 10 Jan. Nadat reeds eenigen tijd geleden voor de Oostenrijksche ondernemingen, die leven van het vreemdelingenverkeer en dientengevolge zwaar getroffen werden door de maatregelen van Duitschland, een noodver ordening is uitgevaardigd, waardoor vrijstel ling van pachtgelden kon worden verkregen, is thans een tweede noodverordening uitge vaardigd, waarbij deze ondernemingen, indien zij niet in staat zijn hun schulden af te lossen, kapitaal af te lossen of rentebetalingen te doen, toezicht op hun bedrijfsvoering kunnen aanvragen, waardoor geen faillissement tegen hen kan worden aangevraagd. Stand op Woensdag 1 uur mm.: 763 Vorige stand 764

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1934 | | pagina 1