Boncour over de verhouding
Frankrijk—Duitschland
1
Ordening van den
nat. arbeid
De ondergang van de „Eméraude"
Het nieuws van heden
Aardbeving eischt
100 dooden
HET BLIJFT NOG EEN
VRAAGTEEKEN
FRANKRIJK IN ROUW
DE ROOSEVELT-DOLLAR
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
WOENSDAG 17 JANUARI 1934
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Frankrijk kan de Saarbevolking
het recht op vrije stemming
niet ontnemen
Balkan-pact op komst
Paul-Boncour
Maatregelen tegen vrij
metselaarsloges
„Er is geen reden meer om ze
langer in stand te houden"
Goering op Goebbels terrein
Balbo's tocht kostte
7.442.000 lire
Het W eer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
De ministers Seldte en Schmidt
zetten in een persconferentie
het doel der nieuwe wet
uiteen
Wet treedt 1 Mei a.s. in
werking
DE OUDE KEIZERSSTAD AKEN
lp®»|s
Minister Seldte
De bladen maken zich ongerust
over de vele beproevingen
waardoor het land
bezocht wordt
Telegram aan de K..L.M.
Deelneming der Neder-
landsche Regeering
Deelneming in den Indi-
schen Volksraad
Deelneming van de K.L.M.
Morgenthau voor een internatio
nale stabilisatie. Indrukken
te Parijs en Tokio
Tsjang Hsu Liang en het
fascisme
„De eenige redding voor China"
Starhemberg leider der
Heimwehr
Ook in Beneden-Oostenrijk
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Onder de bevolking heerscht een
paniekstemming, daar opnieuw
aardschokken zijn gevoeld
Meer dan ÏOOO
gewonden
HAARLEMSCHE COURANT
ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18581
Advertentieprijzen: Per lossen regej 30 cf.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
PARIJS, 16 Jan. De Senaat heeft
vandaag de debatten over de bui-
tenlandsche politiek voortgezet. De
minister van Buitenlandsche Zaken
Paul-Boncour heeft hierbij een groo-
te rede gehouden over de ontwape
ningsconferentie, de crisis in den
Volkenbond en de directe onder
handelingen met Duitschland.
Men heeft hem, Paul-Boncour, met nadruk
verzocht duidelijk te spreken, Frankrijk heeft
tot nu toe steeds ondubbelzinnig gesproken.
Men heeft misschien niet zooveel kabaal ge
maakt als in zekere andere landen. Men mag
de huidige moeilijkheden niet over het hoofd
zien, maar de regeering is van meening, dat
zij geen gevaar, noch verontrusting of moede
loosheid rechtvaardigen, in het bijzonder met
het oog op den steun, welke Frankrijk van
andere landen heeft te verwachten en met het
oog op de overeenstemmende meening met vele
nabuurstaten. De Duitsche revolutie plaatst
Europa voor een vraagteeken, omdat men nog
niet duidelijk ziet wat de werkelijke bedoelin
gen van Duitschland zijn.
Het is begrijpelijk dat verschillende lan
den zich verontrust gevoelen. De laatste
Opvatting van deze natie is de grenzen
over ie trekken om de volken van het
zelfde ras voor zich te winnen. Het bewijs
is het probleem van het Saargebied en het
Oostenrijksche probleem. Van het Saarge
bied is te zeggen, dat Frankrijk niet het
recht heeft af te zien van de volksstem
ming.
Krachtens voordeelige aanbiedingen,
welke men Frankrijk op economisch gebied
heeft gedaan, kan Frankrijk de Saarbevol
king het recht op vrije stemming niet
ontnemen.
Evenals Frankrijk deze rechten der Saar
bevolking wenscht te garandeeren, wenscht het
ook de onafhankelijkheid van Oostenrijk te
handhaven. Frankrijk heeft de onafhankelijk
heid van Oostenrijk steeds beschouwd als den
sleutel voor het Europeesche evenwicht. Het ge
lukkigste resultaat der Fransche politiek in de
Oostenrijksche kwestie is het juridische oordeel
over den „Anschluss" door het Haagsche Hof.
Over de noodzakelijke onafhankelijkheid van
Oostenrijk bestaat tusschen Frankrijk en Italië
yolkomen overeenstemming.
De Fransche minister van Buitenlandsche
Zaken behandelde vervolgens de algemeene
Europeesche politiek en verklaarde dat Frank
rijk steeds geprobeerd heeft de vredelievende
landen om zich te scharen en niet om Duitsch
land te isoleeren, doch om met alle volken
te werken. Het hangt slechts van Duitschland
af zich aan te sluiten bij deze samenwerking-
Geruchten over een verslappen der Vransche
betrekkingen met Polen en de Kleine Entente
zijn een legende, want de overeenstemming
met deze landen is sterker dan ooit. Frankrijk
wenscht slechts niet deze vriendschappen in
den vorm van een blok tegenover een ander
blok te plaatsen, doch probeert steeds weer
daarvoor nieuwe vriendschappen te winnen.
De Fransch-Italiaansche betrekkingen zijn
in de laatste maanden zeer verbeterd.
Tegenover Rusland voert Frankrijk een be
wuste toenaderingspolitiek, welke tot uiting is
gekomen in het sluiten van het non-agressie
pact en het Fransch-Russische economische
verdrag.
Paul-Boncour kondigde aan, dat binnen
kort een Balkanpact zal worden gesloten,
waaraan zal worden deelgenomen door Roe
menië, Zuid Slavië, Griekenland en Turkije.
De hoop bestaat, dat ook Bulgarije zich bij
dit pact zal aansluiten. De Italiaansche
regeering, welke afwijzend tegenover dit
pact heeft gestaan, keurt het thans goed.
In verband met de eischen inzake een her
vorming van den Volkenbond is Frankrijk be
reid tot zekere aanpassingen, doch Frankrijk is
er tegen, dat de grondvesten van den Volken
bond worden aangetast.
Wanneer Frankrijk naar de Ontwapenings
conferentie is gegaan, heeft het zulks niet ge
daan om de Fransche wapening met een slag
er aan te geven, zooals men in rechtsche krin
gen beweert, maar omdat Frankrijk door de
verdragen daartoe wordt verplicht en omdat
de ontwapening een der hoogste taken van den
Volkenbond is. Wanneer de Ontwapeningsconfe
rentie mislukt, zou een bewapeningswedloop
beginnen. Frankrijk zal dan alle maatregelen
nemen, welke de omstandigheden noodig zullen
maken. Tevoren wil het evenwel alles doen om
de ontwapeningsconferentie resultaat te doen
hebben.
Paul-Boncour besprak ten slotte in het kort
het Fransche memorandum van 1 Januari en
verklaarde dat de daarin vervatte voorstellen
de Fransche veiligheid niet in gevaar brengen.
De senaat heeft de redevoering van Paul-
Boncoür met grooten bijval begroet.
Göring
BERLIJN, 16 Jan. (D. N. B.) Minister
president Göring van Pruisen heeft den drie
grooten vrijmetselaarsloges in Duitschland een
missive gezonden, waarin hij mededeelt, dat
hij, daargelaten de
vraag, of deze drie
oud-Pruisische loges
en haar afdeelingen
evenals de andere tot
de wereld-vrij metsela-
rij behoorende loges
als gevaarlijk voor den
staat beschouwd moe
ten worden,in de te
genwoordige omstan
digheden geen grond
meer ziet voor het in
stand houden en de
haar tot dusver ver
leende bijzondere be
scherming van staats
wege. De minister ver
ordent daarom o.m.,
dat:
de ontbinding eener
loge geschiedt door besluit der leden met ge
wone meerderheid van stemmen.
een ledenvergadering voor dit doel moet op
verlangen van één lid worden gehouden; de
vergadering kan in elk geval het besluit nemen,
ongeacht het aantal deelnemers;
elke vergadering besluit over het vermogen
van haar bezittingen, die dus niet aan een
„groot-loge" mogen vervallen:
een lid, dat een voorstel tot ontbinding heeft
gedaan, mag op geenerlei wijze tot verantwoor
ding worden geroepen;
wanneer het aantal leden tot minder dan ze
ven is geslonken, behoudt de minister zich de
ontbinding voor.
De bedoelde drie groote loges zijn: de „Grosse
Nationale Mutterloge Zu den Drei Weltkugeln",
de „Grosse Landesloge der Freimaurer von
Deutschland Deutsch-Christlicher Orden" en
de „Grosse Loge von Preussen genannt Zur
Freundschaft".
BERLIJN, 16 Jan. Hedenmiddag heeft de
Pruisische premier, Goering, voor een speciale
bijeenkomst van tooneelspelers en -speelsters,
spelleiders en technisch personeel van de beide
Staatstheaters van Berlijn een redevoering ge
houden, waarin hij de taak van de staatsthea
ters in het nieuwe rijk schetste. Voorts deelde
hij mede, dat, teneinde in de beide staats
theaters de passende houding in den nat.-soc.
staat te verkrijgen, hijzelf in zijn eigenschap
van Pruisisch premier de leiding over beide
theaters op zich genomen had.
BERLIJN, 16 Jan. (V. D.) Eenige uren nadat
Goering's toespraak tot de tooneelspelers en
-speelsters van de Berlijnsche staatsschouwbur-
gen verspreid was, werd de mededeeling door
gegeven, dat het verslag van de rede van Goe
ring niet mocht worden gepubliceerd.
ROME, 17 Jan. (Reuter). De totale kosten
van de transatlantische vlucht onder leiding
van generaal Balbo, bedragen 7.442 000 lire.
Deze mededeeling is gedaan door generaal
Valle, den ondersecretaris voor Luchtvaart bij
de bespreking van.ije luchtvaartbegrooting in
den Senaat.
S Verwachting: stormachtige tot krach- 5
5 tige, later afnemende Zuidelijke tot Wes- S
telijken wind, betrokken tot zwaar be- H
wolkt met tijdelijke opklaring, aanvagike-
kelijk regenbuien en zachter.
H Hoogste barometerstand 772.8 te Tou-
louse.
Laagste barometerstand 729.7 te Stor-
j= noway.
Zon op 8.03, onder 4.17. Licht op 4.47 S
Maan op v.m. 9.11, onder n.m. 7.10. H
HÏIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinillllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
BERLIJN, 16 Jan. In het Rijksministerie voor
Volksvoorlichting en Propaganda is Dinsdag een
persconferentie gehouden, waarin de ministers
Seldte en Schmidt het doel en de beteekenis
van de wet tot ordening van den nationalen
arbeid uiteenzetten.
Rijksminister Seldte verklaarde, dat de onder
nemer al^ leider van het bedrijf de verantwoor
delijke positie ontvangt, welke hem volgens de
principes der nationaal-socialistische wereldbe
schouwing toekomt. De vrijheden welke hem
zijn gegeven moeten op juiste waarde worden
geschat en de sociale „Ehrengerichtsbarkeit"
moet er voor zorgen, dat in de bedrijven geen
willekeur ontstaat. In de wet zijn bewust tegen
over elkander gesteld de definitief opgeheven
marxistische klassenstrijd en de gemeenschap
pelijke arbeid van allen, die in een bedrijf werk
zaam zijn. Wij brengen in het bedrijf onderne
mers en werknemers tot elkander. De werk
relatie wordt een relatie van trouw. Niet uit de
op papier staande contractsbepalingen moet in
de toekomst het recht van arbeid, de rechten
en plichten van alle leden van de bedrijfsge-
meenschap worden afgeleid, doch uit het levende
begrip van trouw, van trouw van den leider aan
het personeel en van het personeel tot den leider.
Op die wijze komt men tot den noodzakelijken
gemeenschappelijken arbeid en het wederzjjd-
sche vertrouwen.
De raad van vertrouwenslieden zal o.m. moeten
medewerken bij de beslechting van geschillen,
welke zich eventueel zouden kunnen voordoen.
Het instituut van „Treuhander" van den
arbeid blijft bestaan. Deze gevolmachtigden wor
den thans rijksambtenaren met alle rechten en
verplichtingen, zij zijn ondergeschikt aan het
Rijksministerie van Arbeid en ontvangen hun
Een karakteristieke kijk op Aken, de hoofdstad van het grensgebied, dat volgens
Hitier, het hart van de Duitsche natie is-
instructies van den Rijksminister van Economi
sche Zaken. Ter handhaving van den arbeids-
vrede hebben zij geheel omlijnde, in de wet
gestipuleerde werkzaamheden te verrichten. De
ontwikkeling van dit begrip der sociale eer en
van de schepping van een bijzondere „Elrren-
gerichtsbarkeit" vormt de kern der wet. De wet
zal op 1 Mei a.s. van kracht worden.
Minister dr. Schmidt lichtte vervolgens nog
enkele punten toe, waarbij hü er op wees, dat de
rijksminister van Arbeid, Seldte, een belangrijk
aandeel heeft gehad in de totstandkoming van
de nieuwe wet.
PARIJS, 16 Jan. (Reuter.) De vliegtuig
catastrofe heeft in de bladen groote ontroering
verwekt. Pas over eenige dagen zullen de noo-
dige inlichtingen worden gepubliceerd en het
is waarschijnlijk dat er eenige punten nimmer
zullen worden opgehelderd. Verklaringen van
getuigen zijn echter eensluidend, n.l. dat het
weer gisteren afschuwelijk was; de storm was
hevig, het bliksemde fel en regen wisselde met
sneeuw af. Het schijnt dus dat het slechte weer
de odfzaak van de ramp is. Eenige andere ge
tuigen verzekeren evenwel, dat de antenne van
het vliegtuig met een electrischen draad in aan
raking kwam en in brand vloog. De ontploffing
van een cylinder met samengeperste lucht, wel
ke voor het starten der motoren diende, beze
gelde het lot van het vliegtuig.
De 3-motorige eendekker „Eméraude", die
gisteravond bij Corbigny is neergestort, is on
geveer 4 maanden geleden door de Air France
in dienst genomen.
Het uit metaal vervaardigde toestel was uit
gerust met drie Hispano Suiza motoren, elk van
575 P.K. Het verlies voor de Fransche lucht
vaart is bijzonder groot.
De „Paris Midi" schrijft dan ook: „Zal de
reeks ongelukken evenzoo voortduren als de
serie schandalen?" Het blad maakt zich onge
rust over de onophoudelijke reeks van beproe
vingen van allerlei aard, die over Frankrijk
komen. Frankrijk schijnt het offer van omstan
digheden te zijn, waarin overmoed, misschien
ook onvoorzichtigheid, verouderd materiaal en
ook het verouderd zijn van bepaalde instellin
gen, misschien zelfs nog ernstiger en geheim
zinniger invloeden een rol spelen. Het blad acht
zelfs de mogelijkheid van sabotage niet geheel
uitgesloten en wil, dat de minister voor de
Luchtvaart onmiddellijk een onderzoek zal in
stellen.
Göring, de Duitsche rijksminister voor de
luchtvaart, heeft minister Cot een telegram
met betuiging van deelneming gezonden.
De Minister van Buitenlandsche Zaken heeft
onzen gezant te Parijs verzocht aan de Fran
sche Regeering de deelneming van de Neder-
landsche Regeering te betuigen met het over
lijden van den gouverneur Pasquier, onder toe
voeging dat Z. Exc. persoonlijk zeer getroffen
is bij het vernemen van het bericht over het
heengaan van den door hem zoo hoog geachten
oud-collega en vriend.
BATAVIA, 16 Jan. (Aneta) De voorzitter van
den Volksraad heeft bij den aanvang van de
zitting, terwijl de leden van hun zetels opston
den, de vliegramp in Frankrijk, waarbij de
„Emeraude" verongelukte, herdacht.
Hij sprak namens den Volksraad woorden van
deelneming.
De K. L. M. ontving heden van de Fransche
Maatschappij Air France het volgende tele
gram: „Geven U met groote droefheid kennis
van het ongeval van de Eméraude machine
Maandagavond tegen half 8 door sneeuwstorm
overvallen in de buurt van Morvan, stootte te
gen een hindernis aan, waarna het toestel op
den grond in brand vloog bemanning en pas*
sagiers daarbij omgekomen de lijst der
slachtoffers is als volgt: Gouverneur-Generaal
Pasquier, diens adjudant Brussant, de heer en
mevrouw Chaumie, de heeren Noguès en Bala-
zuc van Air France de journalist Larrieu en
de bemanning, Launay, Queyrel en Campbell."
Inmiddels had de K. L. M. ook reeds telegra
fisch haar deelneming met dit ongeval aan de
Air France betuigd.
Met de Air France staat de K.L.M. in zeer
nauwe betrekking en in haren Chef Vliegdienst,
den heer Noguès, en haar Chef Technischen
Dienst, den heer Balazuc, welke beiden bij dit
ongeval zijn omgekomen, en met wie geregeld
besprekingen werden gehouden, verliest de
K.L.M. ook persoonlijke goede vrienden.
WASHINGTON, 16 Jan. (V. D.) De staats
secretaris van financiën Morgenthau deelde
mede, dat het goud voor de Reconstruction
Finance Committee zal worden aangekocht
voor den ouden koers van 20.67 per ounce. Het
verlies zal de Refico hebben te dragen.
Minister Morgenthau staat verder op het
standpunt, dat een overeenkomst tusschen de
Ver. Staten, Engeland en Frankrijk -'oldoende
zou zijn om tot internationale stabilisatie te
komen. De goudvoorraden der Ver. Staten zou
den in den vorm van handelscredieten ook aan
andere staten gedistribueerd kunnen worden.
NEW YORK, 16 Jan. (Reuter). De „Roose-
velt-dollar" wordt door de Amerikaansche pers
luide toegejuicht als een gebeurtenis van his
torische beteekenis.
In bevoegde kringen te Parijs is men van
meening, dat de nieuwe wetsvoorstellen der
Vereenigde Staten den franc niet zullen raken.
Een stijging van den koers en de soliditeit zou
den de eenige consequenties voor het Fransche
devies kunnen zijn, terwijl bovendien de mo
gelijkheid bestaat, dat buitenlandsch kapitaal in
den Franc zal vluchten
In Japansche financieele kringen vreest men
van Roosevelt's maatregel geen ongunstigen
invloed voor Japan.
SJANGHAI, 17 Jan. (Reuter). Sprekend over
zijn indrukken tijdens zijn verblijf in Europa,
weidde veldmaarschalk Tsjang Hsu Liang
tegenover persvertegenwoordigers die hem da
delijk na zijn aankomst te Sjanghai interview
den, lang uit over de omstandigheden in Italië.
De veldmaarschalk toonde zich een groot be
wonderaar van wat daar tot stand was ge
bracht. In het bijzonder gaf Tsjang als zijn
meening te kennen dat China alleen maar ge
saneerd zou kunnen worden door een beweging
waarvan het enthousiasme en de vaderlands
liefde gelijken op de fascistische beweging die
Italië heeft gebracht tot de tegenwoordige
grootheid en die Rome heeft gemaakt tot een
centrum van internationale politie. In de voor
naamste Chineesche dagbladen heeft de veld
maarschalk een foto laten publiceeren van zijn
kind in de uniform der balilla (jeugdige Ita
liaansche fascisten), terwijl het den Romein -
schen groet brengt.
WEENEN, 16 Jan. De leider der Oostenrijk
sche Heimwehr, Starhemberg, vaardigt in ver
band met de veel besproken arrestatie van den
bondsleider van Beneden-Oostenrijk, graaf Al-
berti, een proclamatie uit tot de Heimwehr in
Beneden-Oostenrijk. Starhemberg verklaart
hierin zelf de leiding op zich te nemen van de
Heimwehr in Beneden-Oostenrijk. Binnen 48
uur zal hij een geschikten plaatsvervanger be
noemen. Starhemberg wil absoluut niets weten
van onderhandelingen met de nationaal-socia-
listen.
Officieel wordt medegedeeld, dat de directie
van. den veiligheidsdienst te Weenen Frauenfeld
tot zes weken en den hoofdredacteur van de
Deutsch Oesterreichische Tageszeitung, Schat-
tenfroh, tot drie weken arrest heeft veroordeeld.
In de mededeeling wordt voorts verklaard dat
Dinsdag 20 nationaal-socialisten naar Woellers-
dorff zijn overgebracht.
BOEDAPEST, 16 Jan. De 117 nationaal-
socialistische Oostenrijksche vluchtelingen wer
den Dinsdag uit het kamp bij Allerheiligen in
drie groote wagens overgebracht naar Belses-
gyule aan de Z.O.-grens van Hongarije.
Na de ramp van de „Eméraude". Telegram aan
de K. L. M.
Duitschland en de Saarkwestie.
Arabieren organiseeren overal betoogingen in
Palestina.
De wet tot ordening van den nationalen arbeid
in Duitschland. Exposé van de ministers Seldte
en Schmidt.
Paul-Boncour over de verhouding Frankrijk
Duitschland.
Rampzalige tocht in de Indische wateren. 154
Chineezen vermist.
Aardbeving in Indië heeft meer dan 100 slacht
offers geëischt.
Starhemberg leider der Heimwehr in Beneden-
Oostenrijk.
De lijst van voor de ambtenaren en Rijks
dienaren verboden vereenigingen opnieuw vast
gesteld.
Besprekingen over den „Postjager" zullen wor
den voortgezet.
Minister De Graeff zal vanavond voor de radio
de inzichten der Regeering over de reorganisatie
van den Volkenbond mededeelen.
Minister Van Schaik over „inboedelveilingen".
De Rijksmiddelen hebben in December zes-en-
ean-half millioen meer opgebracht dan het jaar
tAoren. Over het geheele jaar 1933 bleef de
opbrengst bijna acht-en-een-half millioen be
neden die over 1932.
Eerstdaags begint de vervolging voor het ver
gunningsrecht van den tabaksaccijns.
De suikerbietenteelt bedreigd?
Nieuwe parochie te Leiden.
Deelneming in den Indischen Volksraad met
de vliegramp in Frankrijk.
Conclusies van het Georganiseerd Overleg be
treffende de salariskorting in Indië.
Nabij Halfweg is een auto over den kop gesla
gen, waarbij een inzittende ernstig werd ge
wond.
Roofoverval te 's Gravenhage.
De Mijdrechtsche millioenenzaak komt 29 Jan.
voor den Hoogen Raad.
CALCUTTA, 16 Jan. (Reuter.) De hevige
aardbeving in Midden- en Oost-Indië heeft tot
dusverre minstens 100 dooden en 1000 gewon
den geëischt. Onder de bevolking heerscht een
vreeselijke paniekstemming, daar op verschil
lende plaatsen vandaag weer aardschokken zijn
waargenomen.
Alleen in het district Patna zijn meer dan
60 personen gedood en 407 gewond. In Gaya
kwamen 15 menschen om het leven. Van de
180 huizen zijn er 130 verwoest. Een hulptrein
met voedings- en geneesmiddelen is naar de
zwaar geteisterde stad gezonden.
De zomer-residentie van den gouverneur is
Dinsdag door de aardschokken voor een groot
gedeelte verwoest. Ernstige schade is ook aan
gericht in Allahabad en andere steden in N.O.-
Indië.
Het Indische volk is zeer onder den indruk
van het gebeurde. Vele inboorlingen hechten
aan de aardbeving een godsdienstige of poli
tieke beteekenis. Zoo werd Dinsdag in de noofd-
stad New Delhi verteld, dat de aardbeving een
groote verandering in de politieke verhouding
van Indië aangekondigd heeft.
Het epicentrum der aardbeving lag zeer waar
schijnlijk in Nepal. In totaal werden Maandag
dertien aardschokken gevoeld.
Stand op Woensdag 1 uur n.m.: 743
yorige stand: 741
