De Saarkwestie in den Raad
Poe Yi keizer
Von Papen antwoordt Chautemps
VOLKSSTEMMING IN 1935
mmm
De aardbeving in
Indië
NIEUWE AANVAL OP HET
KEIZER-TIJDPERK
DERDE RIJK WAARBORGT
DEN VREDE
DE KLEINE ENTENTE
Het nieuws van heden
VON HINDENBURG ZIEK
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 22 JANUARI 1934
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Bevolking zal beschermd worden
tegen dreigementen en eiken
invloed van buiten
Frankrijk zet zijn stand
punt door
Sir Simon ontstemd?
Zaterdag werd hem de kroon aan
geboden van het Groote
Mandsjoe-Rijk"
Mandsjoe-dynastie
niet hersteld
Naspel der Lagny-ramp
Boerin wilde een platina horloge
verkoopen
SCHIPBREUKELINGEN DER „OAKFORD" OPGEBAARD
Het W eer ïiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiii^
Ook Nepal zwaar geteisterd
DE K. L. M. VOORUIT!
De Duitsche Transfer
Besprekingen uitgesteld tot
25 Januari
Keizer Poe Yi
mam
Het nieuwe passagebureau te s-Gravenhagevan welks
opening we Zaterdag een verslag gaven
Darré betoogt, dat de politiek der
Duitsche keizers den boer veel
nadeelen heeft gebracht
Felle rede van Baldur
von Schirach
„De Duitsche natie is weer een
centrum van geestelijke
kracht geworden
De eenvoudige houten kisten, waarin het stoffelijk overschot van de tien opvarenden,
bijna allen kerels in de kracht van hun leven, door de redders van Cocksdorp met
piëteit is neergelegd.
Het gelukkige jaar 1933
Von Papen
Fransch verkeersvlieg
tuig neergestort
Piloot en de marconist verbrand
Nog een vliegongeluk
Erkenning van Sovjet-Rusland?
Duel gaat niet door
Getuigen van De Monzie en
Henriot werden het eens
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Geen reden tot ongerustheid
Kleine presidium" ver
daagd
Ontwapeningsbureau op 13 Febr.
bijeen
Simon bestudeert het
Duitsche antwoord
Op het Engelsche memorandum
HAARLEMSCHE COURANT
ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18585
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 d.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
GENËVE, 20 Jan. In de wandelgangen
van het Volkenbondsgebouw is even voor 4
uur bekend geworden, dat de Volkenbondsraad
tot overeenstemming was gekomen inzake een
gemeenschappelijke verklaring over de behan
deling van de Saarkwestie.
De raad kwam daarna nog eenmaal in een
korte geheime zitting bijeen en begaf zich toen
naar de glazen waranda, waar een openbare
sitting werd gehouden. Als het derde punt
stond op de agenda: Voorbereidende maatre
gelen in verband met de volksstemming in het
Saargebied. De president van de regeerings-
commissie van het Saargebied nam aan de
raadstafel plaats.
Na de opening van de zitting las de Ita-
liaansche rapporteur het rapport voor, dat tot
stand is gekomen als een compromis tusschen
de Fransche en Engelsch-Italiaansche opvat
tingen, en waarin de raad het volgende ver
klaart:
„De Volkenbond keurt de slotconclusie van
het rapport goed. Hij geeft uiting aan zijn
wil, alle plichten te vervullen, die op hem rus
ten in verband met de voorbereiding der volks
stemming in het Saargebied in 1935. In het
bijzonder verzoekt hij zijn commissie, met het
oog op het rapport, dat de commissie hem zal
voorleggen,
a. de maatregelen te onderzoeken, die onder
het gebruik van alle geschikte middelen het
ordelijk verloop der stemming kunnen waar
borgen.
b. in het bijzonder die middelen te bestudee-
ren, waardoor de bevolking beschermd wordt
tegen iederen druk en de uitvoering van ieder
dreigement, dat de eerlijkheid der stemming
zou kunnen schaden.
c. adviezen te bestudeeren, die de regeerings-
commissie van het Saargebied haar zou kun
nen voorleggen, voorzoover zij de handhaving
der orde in de periode van de volksstemming
betreffen.
De raad besluit, de 20.000 Zwitsersche francs
voor de uitgaven, die kunnen noodig zijn voor
het raadplegen van deskundigen, ter beschik
king te stellen."
In het door Aloisi voorgelezen rapport wordt
par. 34 van het derde hoofdstuk van het ver
drag van Versailles woordelijk geciteerd. Dit
artikel bevat de voorwaarden voor de stem
ming.
Paul-Boncour wees in het bijzonder op de
punten, waaraan Frankrijk groote waarde
hecht. Hij zeide, dat de stemming illusoir zou
zijn, wanneer de orde niet zou kunnen worden
gehandhaafd. Volgens hem heeft de thans be
noemde commissie alle volmachten om den raad
later alle maatregelen voor te stellen, die noo
dig waren, ook de zeer ingrijpende. Hij herin
nerde er aan, dat de raad reeds vroeger voor
de bescherming der ambtenaren heeft gezorgd.
Op dezelfde wijze moet ook de bevolking wor
den beschermd.
Na Boncour sprak zeer kort de Engelsche
vertegenwoordiger Eden, die verklaarde, dat hij
van commentaar op het rapport afzag. Overi
gens bracht hij hulde aan de uiteenzetting van
den rapporteur, die alle vereischte punten heeft
behandeld.
Benesj verklaarde, dat het er om gaat, de
bepalingen van het verdrag van Versailles uit
te voeren.
Tenslotte werd het rapport aangenomen en
de benoeming goedgekeurd der leden van de
voorbereidingscommissie.
De commissie van drie voor de Saarkwestie
zal Zaterdagavond onder voorzitterschap van
den Italiaanschen raadsvertegenwoordiger
Aloisi in eerste constitueerende vergadering bij
een komen.
In Fransch-georiënteerde kringen beweert
men echter, dat de Engelsche minister ietwat
ontstemd is vertrokken, omdat hij noch in de
Saarkwesie, noch in de Ontwapeningskwestie
zijn standpunt heeft kunnen doorzetten.
Paul-Boncour zou zich Vrijdag niet tevreden
hebben gesteld met de benoeming van de orga
nisatiecommissie voor de Saarstemming, maar
hebben aangedrongen op de bijvoeging van een
verklaring van den raad aan het rapport van
den Italiaanschen rapporteur. Deze verklaring
richt zich onmiddellijk tegen de nat.-soc. pro
paganda in het Saargebied. Bovendien ver
klaart men van zekere Fransche zijde, dat Be
nesj zich met succes heeft verzet tegen het
EngelschItaliaansche plan tot verdaging van
de ontwapeningsconferentie met eenige maan
den. Het is zeer waarschijnlijk, dat het bureau
midden Februari bijeen zal komen; onmiddel
lijk daarna zou de hoofdcommissie bijeen
komen.
TSJANGTSJOEN, 20 Jan. (Reuter).
Gemeld wordt, dat Poe Yi zich heden
heeft bereid verklaard den troon te be
stijgen van den Mandsjoe-kwo of van het
„Groote Mandsjoe-Rijk", zooals de
Mandsjoe-kwo waarschijnlijk in de toe
komst genoemd zal worden. De plech
tigheid van heden bestond daarin, dat
de minister-president hem den keizers
kroon aanbood en dat Poe Yi die aan
vaardde.
TOKIO, 20 Jan (Reuter). Japan heeft zijn
hartelijkste gelukwenschen doen toekomen aan
de nieuwe regeering van den Mandsjoe-kwo. De
minister van Buitenlandsche Zaken Hirota
drukte er zijn groote voldoening over uit, dat
Poe Yi door den wil des volks keizer van den
Mandsjoe-kwo geworden was.
Het is mijn vaste overtuiging, aldus de mi
nister, dat de monarchie een nog grootere ver
sterking der onafhankelijkheid van den Mand
sjoe-kwo ten gevolge zal hebben.
Naar aanleiding van het bericht, dat Poe Yi
den keizerlijken troon bestijgen zal, verklaarde
de woordvoerder van het ministerie van Bui
tenlandsche Zaken, dat de autoriteiten van den
Mandsjoe-kwo met de uitroeping tot keizer
van den regent niet de bedoeling hadden de
Mandsjoe-dynastie te herstellen; er bestaat
geen gevaar voor grenswijziging en Noord-
China blijft dus buiten beschouwing. „Alle
vrees voor een invasie in dit gebied is onge
grond."
PRAAG, 20 Jan. (Reuter). Een met bloed be
vlekt horloge, dat stil bleef staan op het oogen-
blik van de spoorwegramp bij Lagny, heeft ge
leid tot de arrestatie van een boeren echtpaar
te Munkaczewo in de Russische Karpathen. De
vrouw had het platina-uurwerk, dat met veer
tien diamanten was bezet, naar een horloge
maker gebracht, doch de bloedvlekken erop en
de kostbaarheid wekten diens wantrouwen en tiij
waarschuwde de politie. De vrouw werd onder
vraagd en bekende, dat zij het klokje had ge
stolen van een der slachtoffers van de ramp bij
Lagny. Zij bevond zich op weg van de Vereen.
Staten naar haar vaderland en was een der rei
zigers van den verongelukten trein die niet zijn
gedeerd.
H Verwachting: Zwakke tot matigen wind
uit noordelijke richtingen, gedeeltelijk be-
wolkt, waarschijnlijk droog weer, weinig
verandering in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: onzeker.
Zon op 7.58 - onder 4.26 - Licht op 4.56
30 Januari V. >1.
IR
CALCUTTA, 21 Jan. De aardbeving in Britsch-
Indië heeft, naar men vreest, ook de hoofdstad
van Nepal, Khatmandoe, welke 80.000 inwoners
telt, voor het grootste deel van den aardbodem
weggevaagd.
Nadat de stad vijf dagen lang volkomen van
de bui'enwereld was afgesneden, doordat alle
verbindingen verbroken waren, schijnt men
thanst op grond van zoo juist uit het jacht-
kamp' /an den maharadja van Nepal ontvan
gen berichten, te moeten aannemen, dat be
halve groote verwoestingen, ook vele men-
schenlevens te betreuren zijn. De maharadja
is oogenblikkelijk naar de hoofdstad terug
gekeerd.
De Indische regeering heeft onverwijld
maatregelen genomen om de verbindingen met
Calcutta te herstellen en de stad hulp te ver-
leenen. Men vermoedt, dat het centrum van
de aardbeving is gelegen in de dichtbevolkte
dalen van Nepal.
BERLIJN, 20 Jan. (D. N. B.) De datum
der besprekingen van de Rijksbank met ae
vertegenwoordigers der buitenlandsche crediteu
ren op langen en midelmatig langen termijn, is
van 22 Januari tot 25 Januari uitgesteld. Dit
is geschied op verlangen der Amerikaansche en
Engelsche vertegenwoordigers, alsmede op een
later geuiten wensch der Zwitsersche vertegen
woordigers.
WEIMAR, 21 Jan. (D.N.B.) De rijksminister
van Landbouw, Darré, heeft heden ter gelegen
heid van den rijksboerendag een rede gehouden,
waarin hij zeide, dat in de laatste tien eeuwen
der geschiedenis van Duitschland steeds weer
de tegenstelling aan den dag is getreden tus
schen den Duitschen boer en de buitenlandsche
elementen, en opnieuw betoogde, welke nadee
len de politiek der Duitsche keizers voor den
boerenstand heeft opgeleverd.
De weg van ellende voor den Duitschen boer
is begonnen, toen de Hohenstaufen hadden ver
geten, dat het zwaartepunt van hun macht in
hun Duitsche vaderland was gelegen, aldus de
minister. Aan dezen afkeer van eigen bloed en
bodem werd door de Hohenstaufen zelf geener
lei waarde gehecht, doch het gevolg er van was,
dat de laatste keizer uit hun geslacht in Italië
zijn leven liet op het schavot.
Ook in later tijd toen Bismarck die in zijn
politiek steeds het oog op den boer hield ge
richt moest aanzien, dat een jeugdig keizer
„een nieuwen koers" afkondigde, sloeg men voor
de tweede maal in de geschiedenis van Duitsch
land den weg der Hohenstaufen in, die onfeilbaar
na korter of langer tijd tot een chaos op het
gebied der binnenlandsche politiek moest leiden.
KOTTBUS, 20 Jan. Op een door N.S.D.
A. P. en Stahlhelm georganiseerde bijeenkomst
ter herdenking van de stichting van het Duit
sche rijk heeft vice-kanselier Von Papen het
woord gevoerd.
„Wij vieren thans aldus Von Papen
den 63sten herinneringsdag aan de stichting
van het Duitsche rijk door Bismarck op 18
Jan. 1871 in de Spiegelzaal van Versailles. Twee
groote rijken hebben hun taak moeten ver
vullen om ons rijp te maken voor een nieuwe
„volkswording", voor de goddelijke leiding van
een volk, dat zijn historische zending in de
cultuur van het Avondland heeft te vervullen.
Zoo treedt voor ons naast het jaar 1871 het
gelukkige jaar 1933. Een geweldige volksge
meenschap van groote hoogte omspant de
Duitsche landen en gouwen, stad en land, alle
standen en beroepen, jong en oud, ontwikkeld
en onontwikkeld, arm en rijk. Met trots kunnen
wij zeggen, dat de Duitsche natie onder de
leiding van baar jongen Fuehrer weer een
centrum van geestelijke kracht is geworden.
Wij zullen niet moede worden, de wereld
steeds weer te zeggen, dat het Duitsche volk
geen imperialistische politiek nastreeft maar
dat het er alleen aan denkt, een eervoile plaats
in te nemen in de rij der groote souvereine
staten. Dat is niet, zooals de Fransche minister
president het dezer dagen in den Senaat heeft
gezegd, „een doctrine, die een opzweeping der
nationale hartstochten brengt", dat is veeleer
een doctrine, die het leven van een groote
natie in eer en waardigheid betreft. Begrijpt
men dan niet, dat men ons land eindelijk moet
bevrijden van de vernederende discriminatie,
die als een berg drukt op zijn zelfgevoel, zijn
eer en zijn trots? Wij zijn het met den Fran-
schen minister-president eens, wanneer nij zegt,
dat er geen tegenstelling bestaat tusschen een
politiek van nationale verdediging en een van
internationale samenwerking.
De rijkskanselier heeft het Fransche volk
gezegd, dat nog nooit een zoo eerlijk aanood aan
een nabuurland was gedaan. Hij heeft voor
gesteld, onder de oorlogen van honderden ja
ren een streep te trekken. Wij willen het derde
Rijk tot een garantie voor den vrede maken:
een nieuwe oorlog zou de ineenstorting van de
geheele cultuur van het Avondland beteeke-
nen!
De 12de November was een daad van grootsch
vertrouwen der Duitsche natie in den Fuehrer
en zijn beweging. Wij moeten nu vertrouwen
overal met vertrouwen beantwoorden, opdat
het buitenland niet, zooals zoo vaak in de tijd
perken van onze zwakheid, profijt kan trekken
uit de oneenigheid."
Het nationaal-socialisme daarentegen gaat wel
bewust uit van den boer en luidt zoodoende een
nieuw tijdvak in de geschiedenis van Duitsch
land in.
Wat den economischen kant betreft, verklaar
de Darré, dat de boer als gevolg van de dalende
prijzen aan een steeds grooter ellende ten prooi
was geworden. Om die reden heeft de regeering
de prijzen voor de voornaamste producten vast
gesteld, waarbij de belangen van producent en
consument op billijke wijze tegen elkaar zijn af
gewogen. Door deze vaststelling der prijzen heeft
men niet slechts den boer beschermd tegen een
verdere prijsdaling, doch ook den verbruiker
tegen een ongerechtvaardigde prijsstijging.
Als laatste spreker voerde de rijksjeugdleider,
Baldur von Schirach het woord. Hij wees er op,
dat het noodzakelijk is, dat de jeugd van het
platteland in de organisatie der Hitierjeugd
wordt opgenomen.
Nadrukkelijk betoogde spreker, dat hij zich
tot taak heeft gesteld, de geheele jeugd van alle
standen en geloofsbelijdenissen in één organisa
tie samen te smelten.
Eigengerechtigdheden, van welken kant deze
ook mogen komen, zou spreker niet dulden, ook
van den kant der reactie niet. „Want wanneer
het marxisme den dood heeft beteekend van
elke nationale opvoeding, dan beteekent de reac
tie de pest er van", aldus Baldur von Schirach.
De rijksboerendag werd daarop gesloten.
PARIJS, 20 Jan. Het passagiersvliegtuig van
den dienst Marseille—Parijs is hedenmorgen
bij Caromb in het departement Vaucluse neer
gestort. De piloot, een zoon van senator Lefèvre
du Prey is evenals de marconist verbrand,
doordat het vliegtuig na den val in vlammen
opging.
BERLIJN, 20 Jan. Een vliegtuig van den Luft-
dienst is vanmorgen bij Warnemuende neerge
stort. De piloot Miebach is daarbij gedood, ter
wijl de overige inzittenden gered konden
worden.
PRAAG, 20 Jan. Naar verluidt staat op
de agenda van de conferentie te Agram van
de ministers van buitenlandsche zaken der
Kleine Ente ook de erkenning van Sovjet-Rus
land.
Te oordeelen naar de voorbesprekingen kan
men een definitieve afhandeling dezer kwes
tie verwachten.
Reeds worden uitgebreide voorbereidingen
getroffen voor den opbouw der economische
betrekkingen met Rusland.
PARIJS. 20 Jan. (Reuter.) Het incident
tusschen den minister van Onderwijs De Mon
zie en het Kamerlid Henriot is definitief ge
sloten. In een conferente welke Zaterdagmiddag
plaats had, kwamen de vier getuigen tot het
besluit dat hetgeen Henriot in de Kamer had
verklaard weliswaar niet op feiten steunde,
maar dat hy te goeder trouw was geweest en
dat hij zijn inlichtingen had uit bronnen welke
hem betrouwbaar leeken.
De getuigen meenden ten slotte dat er van
een duel geen sprake kan zijn en dat het inci
dent als afgedaan moet worden beschouwd.
De aardbeving in Indië; ook Nepal zwaar ge
teisterd.
Von Hindenburg ziek.
Darré doet een nieuwen aanval op het Keizer-
tijdperk.
Transferbesprekingen tot 25 Januari uitgesteld.
Kleine presidium der ontwapeningsconferentie,
verdaagd.
Von Papen antwoordt Chautemps.
Erkenning van Sovjet-Rusland door de Kleine
Entente?
Poe Yi tot keizer uitgeroepen.
Van de „Oakford" zijn door onbevoegden goe
deren weggehaald.
Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer
op de begrooting van binnenlandsche zaken.
Hartelijke huldiging van den heer Louis Wete-
rings ter gelegenheid van zijn zilveren jubi
leum ais journalist.
Het duel tusschen Min. De Monzie en het Ka
merlid Henriot gaat niet door.
BERLIJN, 21 Januai (V.D.). Naar eerst thans
bekend wordt, is Rijkspresident von Hindenburg
ziek. Op de helft van de vorige week werd reeds
gemeld, dat hij wegens een verkoudheid nie
mand kon ontvangen, doch thans wordt gemeld,
dat hij ljjdende is aan slijmvliesontsteking op de
luchtpijpen
Hoewel Zondagochtend de toestand van den
patiënt van dien aard was, dat geen direct ge
vaar bestond, maakt men zich in politieke krin
gen in verband met den hoogen leeftijd van den
Rijkspresident toch ongerust. Rijkspresident
von Hindenburg is thans 88 jaar.
Bij informatie te bevoegder plaatse werd den
Berlijnschen -correspondent van de „Telegraaf"
medegedeeld, dat voor bezorgdheid over den
gezondheidstoestand van den Rijkspresident
geen bepaalde reden bestaat. Naar verluidt ^ou
hij reeds Maandag weer het ziekbed kunnen ver
laten.
GENÈVE, 20 Jan. Het „kleine presidium" van
de Ontwapeningsconferentie is hedenmiddag
verdaagd tot 13 Februari. Er is geen definitieve
overeenstemming bereikt, ten aanzien van het
weder bijeenroepen van de conferentie zelf. Op
13 Februari zal het kleine presidium waarschijn
lijk in Londen bijeen komen.
LONDEN, 20 Jan. Simon is onmiddellijk
na zijn terugkeer uit Genève begonnen met de
bestudeering van het antwoord, dat de Duit
sche minister van buitenlandsche zaken Vrijdag
aan den Engelschen ambassadeur te Berlijn
heeft overhandigd, naar aanleiding van het
Engelsche memorandum van 20 Dec. 1933.
Hij zal de andere leden der regeering in het
begin der volgende week inlichten over den
inhoud van het Duitsche antwoord.
Het is onwaarschijnlijk, dat de ontwapenings
commissie van het kabinet vóór de gewone
wekelijksche zitting van het kabinet op Woens
dag zal bijeenkomen.
Stand op Maandag 1 uur n.m.; 770
Vorige stand: 770