DE UITDRAGER VAN ROUAAN
De Rijksdag bijeen
Si vis Pacem!
Drie geestelijken
veroordeeld
De katholieken in
Duitschland
Het nieuws van heden
GEORGES ALEXANDRE
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DONDERDAG 25 JANUARI 1934
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Een nieuw Parijsch schandaal: een
koopman in tweede-handsch
kleeding die 200 mil-
lioen verduisterde
Zielig woekeraartje
KLEEDERDRACHTEN TE WEIMAR
Cf)O f
mïjl-'f 7W" to" V-"7^
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiniiii
Joegoslavisch kabinet
afgetreden
Tomasjitsj de nieuwe formateur
Op Dinsdag 30 Januari
ARAKI AFGETREDEN
VLIEGMACHINE OVER DEN KOP
mlÊm'm
Nabij Utrecht moest een vliegmachine een noodlanding
maken. Het toestel kwam in een sloot terecht; de inzittenden
kwamen er goed af
Amerikaansche pers verwacht bin
nen enkele maanden oorlog in
Stillen Oceaan
Begrooting van Marine
aangenomen
Pastoor Muhler, kapelaan Thaler
en rector Sollacher krijgen
resp. 4, 3 en S maanden
gevangenisstraf
Om een „gruwelbericht"
Een moordenaar voort
vluchtig
Een commentaar der Oss. Rom.
Europeesche situatie
verscherpt
Als de discussies tusschen Berlijn
en Parijs niet worden
voortgezet
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Verdwijning van een
Duitsch matroos
Geheimzinnig geval te Antwerpen.
Door nazi-spionnen ontvoerd?
ARBEIDSCONFERENTIE
HAARLEMSCHE COURANT
ZES EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 18588
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Een klein uitdragertje in Rouaan
wordt zoo geteisterd door de men-
schen die geld van hem willen heb
ben en die hij niet betalen kan, dat
hij de beenen neemt naar Parijs.
Daar licht hij een bank op voor zes
millioen. Met dit geld sticht hij een
maatschappij, waarop hij vijftig mil
lioen leent. Die vijftig millioen die"
nen voor tien, twintig, dertig andere
maatschappijen, waarop hij telkens
weer nieuwe tientallen millioenen
leent. Twee-honderd millioen weet
hij de goedgeloovige massa afhan
dig te maken.
Dit is geen sprookje. Dit is ook geen roman.
Het is het nieuwe schandaal dat Frankrijk op
doet schrikken, terwijl het nog siddert van
verontwaardiging over het schandaal-Stavisky.
Het kleine uitdragertje uit Rouaan, dat in
Parijs een groote bankier en de directeur van
ontelbare maatsehapijen werd, heet Georges
Alexandre. Was het Stavisky die hem ten val
bracht? Stavisky wiens naam zelden of nooit
genoemd werd en die slechts bekend was als
„Monsieur Alexandre?"
Ons verhaal begint in 1926. Ongeveer vijftig
jaren oud, klein, slecht gekleed, een vale ge.
zichtskleur, een verwaarloosd snorretje, is
Georges Alexandre, de typische uitdrager en
dan nog vooral de uitdrager wien het niet voor
den wind is gegaan. Hij ontvlucht Rouaan,
waar de schuldeischers hem belegeren en komt
paar Parijs. Het begin is bemoedigend.
Hij ontmoet den directeur van een der fi
lialen van een groote Parijsche bank. pat is
iemand dien hij te vriend moet houden en hij
houdt hem dan ook te vriend. Hij vraagt hem
op zekeren morgen een dienst. Hij heeft geld
noodig, veel geld. Had hij vijftig-duizend ge
vraagd, deze had hij misschien niet gekregen.
Daarom vraagt hij een millioen. Om vier uur
's middags zal het geld terug zijn. Hü krijgt
een chèque, wisselt die in en brengt het geld op
het afgesproken uur weer naar zijn vriend,
den bank.directeur. Het gevoel van enkele uren
lang millionnair te zijn. kost hem vijftig
duizend franken aan commissie-gelden, maar
het vertrouwen dat hij heeft gewekt, is het
tiendubbele waard van dit bedrag.
Dat blijkt enkele weken later. Alexandre
heeft dan plots anderhalf millioen noodig en
zijn vriend de bank-directeur geeft ze hem.
Voor het sluitingsuur der bank is het geld weer
tot de laatste centiem terug.
En dan slaat Alexandre zijn slag. De bank.
directeur is ziek, wanneer hem een chèque van
drie-millioen wordt gevraagd. Hij geeft die.
Eenigen tijd later wordt hü opgescheld-
Alexandre heeft pech. Hij heeft zijn chèque
verloren. Zoo heel erg is dit niet, want nie
mand kan hem innen. Maar wil de bank
directeur nu even opdracht geven aan een
zijner twee onder.directeuren dat Alexandre
de drie millioen kan krijgen zonder chèque?
De directeur doet het. Alexandre ontvangt drie
millioen zonder chèque. En dan krijgt hij van
den anderen ondetr-direoteur nog eens drie
millioen op vertoon van zijn chèque. Want
Alexandre is er heelemaal de man niet naar
om chèques te verliezen!
Het bedrog komt uit. Natuurlijk komt het
bedrog uit. Maar Alexandre zegt dat hij het
geld niet terug kan geven. En dit argument
heeft nog geen rechtbank kunnen weerleggen.
Hij wordt veroordeeld om honderd-duizend
franken per maand terug te betalen. Eenmaal
stort hij dit bedrag en daar blijft het bij. Zijn
vriend, de bank.directeur, wordt ontslagen. Zijn
slachtoffers, de onder-directeuren, worden ont
slagen. Alexandre helpt ze alle drie aan goede
baantjes. Hij weet dat er geen gewilliger em.
ployé bestaat dan iemand die elders wegens
onbekwaamheid ontslagen is.
Alexandre heeft nu geld. Stavisky moge zich
al „Monsieur Alexandre" noemen, Alexandre
doet niet als Stavisky. Hij richt geen paleizen
in, hü geeft geen champagne-gelagen. Alexan
dre blijft Alexandre, de schraperige koopman
in gedragen kleeren. Had hü tien.duizend fran
ken overgehouden in zyn uitdragerü, dan zou
hü die tegen woekerrente hebben uitgeleend.
Nu heeft hü millioenen en zal dus zijn millioe
nen tegen woekerrente uitzetten. Het is Alexan
dre's fatum een schraperige uitdrager te blü-
ven, ook als millionnair.
Hü werpt zich op de „Crédit-Assurance", een
voorschotbank voor ambtenaren, die in 1914
gesticht is en thans eenigszins wankel staat. Hij
splitst het bedrijf in twee afdeelingen, een voor
belegging en een voor leeningen. En jaar later,
in 1927, maakt hü van de afdeeling leeningen
een nieuwe onderneming, zijn groote zwendel-
affaire, de „Banque des Functionnaires". Hü
gaat geld leenen aan alle ambtenaren van rük,
provincie en gemeente. Hij maakt enorm veel
reclame. Hü verbindt de mooiste namen in
den lande aan zyn zaak die spoedig even goed
staat aangeschreven als de „Banque de France"
zelve.
Zün kapitaal bedraagt tien millioen. Slechts
een kwart is daarvan gestort en op die manier
behoudt hü de meerderheid der aandeelen. Hü
schrijft een leening uit van vijftig millioen te.
gen zes procent. Het geld stroomt binnen.
Alexandre belegt het echter dadelijlk elders.
In de brandkast der „Banque des Function
naires" liggen slechts chèques met de hand-
teekening van Georges Alexandre en geen geld.
De zaken floreeren. Ambtenaren die geld
noodig hebben, storten eerst 25 franken. Wan.
neer hun een voorschot wordt toegestaan, moe
ten ze dit in achttien maanden terug betalen
plus 5 procent rente, plus 3 procent commissie-
geld, plus 4 procent disconto: samen 12 pro.
cent. Reeds de eerste maand echter beginnen
ze terug te betalen en tot aan de laatste stor
ting betalen ze 12 procent over het heele be
drag. Eigenlük betalen ze dus 40 procent rente.
Inderdaad, de zaken floreeren, maar Alexandre
is nog niet tevreden.
In 1928 leert hü Jeener kennen, president
van „Les Maroquiniers Réunis". Deze maat.
schappij heeft behoefte aan contanten en
Alexandre geeft Jeener een millioen. Hij eischt
zestig procent commissie-loon. Zün maatschap-
pü staat op springen en Jeener betaalt den
Shylock zün zestig procent. De „Banque des
Functionnaires" staat vervolgens aan „Les
Maroquiniers Réunis" een leening van vüftien
millioen toe tegen vüf millioen commissie
loon.
En nog is Alexandre niet tevreden. Hij wil
ook de „Maroquiniers" hebben en raadt Jeener
aan zijn ontslag te nemen. Deze weigert. Dan
weet hü onder een voorwendsel Jeener's aan
deelen in handen te krügen. Dat maakt de
zaak een boel eenvoudiger. Hij geeft ze niet
meer terug en is op slag de grootste aandeel
houder en dus dictator in de maatschappij der
„Maroquiniers". Jeener sterft van wanhoop.
Georges Alexandre stapt over zijn lük. Wel
heeft zün slachtoffer voor zijn dood de hulp
der politie ingeroepen, maar de uitdragerü van
Rouaan is multimillionnair geworden: hü vreest
de politie niet.
Een gerechtebjk onderzoek begint. Drie jaren
lang zal dit onderzoek duren. Tientallen maat.
schappüen worden er gesticht en opgeheven.
Honderden millioenen worden er geleend. De
bestolenen vertrouwen hun belangen toe aan
den Parijschen advocaat Lucien Simon. Maar
wat kan deze doen tegen Georges Alexandre,
die een oud-minister van Financiën aan zün
zaken verbindt. En niet alleen een oud
minister, maar ook senatoren, Kamerleden, pre
fecten, procureurs van de Republiek, presiden
ten van rechtbanken, commissarissen van po.
litie, hoofdofficieren en magistraten.
Plots komt dan de catastroof. die altijd
onvermijdelijk is. Het einde der carrière van
het uitdragertje uit Rouaan is even triest
als het begin. Geen leger van detectives en
gendarmen hoeft er voor hem gemobiliseerd
te worden, hü stapt zelf naar de politie en
geeft zich aan. Millioenen heeft hü gestolen
ftamjrf onfc
Een goede noot voor het Derde Rijk is het bevorderen en in stand houden van de
nationale kleederdrachten in alle regionen des lands. Moge ons land hier een
voorbeeld aannemenOok wij hebben op dit gebied schatten in stand te houden
1 VERWACHTING: Matige
EE Zuid-Oostelijke tot Zuid-Westelijken
wind, betrokken tot nevelig, wellicht
eenige sneeuw, lichte vorst tot tempera-
tuur om het vriespunt. S
f| Hoogste stand: 779.8 te Weenen.
Laagste stand: 736*4 te Vestmanöer.
Zon op 7.54 - onder 4.31 - Licht op 5.01 5
30 Jan. V. M.
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
en hü heeft er nooit eenig plezier van ge
had. Hij stal om steeds meer te kunnen
stelen. Tot den laatsten dag bleef hü het
zielige schraperige woekeraartje dat vroeger
op den prüs van tweede-handschkleeding-
stukken pingelde.
BELGRADO, 25 Jan. (V. D.) Het kabinet is
gisteren afgetreden.
De oud-premier Marinkowitsj heeft gewei
gerd een nieuw kabinet te formeeren, waarna
Tomasjitsj de opdracht tot het vormen van een
kabinet heeft aanvaard.
BERLIJN, 25 Jan. (D.N.B.) Dinsdag, 30 Ja
nuari as. des middags te 3 uur zal de Rüksdag
bijeenkomen. Als eenig punt op de agenda
staat een verklaring van de Rijksregeering.
De Japansche minister van Oorlog, gene
raal Araki, heeft wegens „redenen van ge
zondheid" als zoodanig zijn hoog ambt
nedergelegd
WASHINGTON, 24 Jan. Het Witte Huis
weigerde vandaag antwoord te geven op de
vraag of de Amerikaansche oorlogsvloot zal
worden uitgebreid tot het maximum, dat vol
gens het Londensche vlootverdrag is toege
staan.
De algemeene stemming schijnt evenwel vóór
een algemeene uitbreiding der vloot te zijn.
In marinekringen wenscht men daarenboven
een uitbreiding der luchtstrijdkrachten om de
nieuwe kruisers te kunnen uitrusten met vlieg
tuigen.
Het Huis van Afgevaardigden, dat tot nu toe
meestal afwüzend heeft gestaan tegenover de
wenschen der admiraliteit, schünt thans te
willen toestemmen in het reeds in de commis
sie aangenomen wetsontwerp aangaande de
uitbreiding der oorlogsvloot.
De dagelüksche berichten der Ameri
kaansche pers, die melding maken van een
toenemende spanning tusschen Rusland en
Japan, wüzen steeds duidelüker op de be-
teekenis van een sterke oorlogsvloot.
Eenige bladen verwachten reeds met het
voorjaar het uitbreken van een oorlog in
het Verre Oosten.
Onder deze omstandigheden is ook het con
gres van meening, dat de positie der Vereenig-
de Staten in den Stillen Oceaan moet worden
beschermd door een sterke vloot. De uitbrei
ding der vloot wordt vooral daarom noodzake
lijk genoemd, omdat Japan, althans volgens
deze bladen, de in 1936 expireerende vlootver-
dragen van Washington en Londen in den hul
digen vorm niet zou willen vernieuwen, doch
MÜNCHEN, 24 Jan. (D.W.B.). In het
proces tegen de drie katholieke geeste
lijken wees de speciale rechtbank heden
het volgende vonnis:
De beklaagden dr. Muhler, Thaler en
Sollacher zün schuldig aan overtreding
van par. 3 der verordening van den Rijks
president van 21 Maart 1933. Pastoor
Muhler wordt veroordeeld tot vier maan
den gevangenisstraf, kapelaan Thaler tot
drie maanden gevangenisstraf en rector
Sollacher tot vüf maanden gevangenis
straf. Zij moeten bovendien de kosten van
het geding betalen.
In het vonnis staat o.m. dat pastoor Muhler
de beweringen omtrent gebeurtenissen te Da
chau, waarvan hü door een communist kennis
zou hebben gekregen, heeft doorgegeven. Ka
pelaan Thaler heeft deze mededeelingen op
zijn beurt verstrekt aan rector Sollacher, die
ze weer verder vertelde. De beweringen waren
onjuist en er dientengevolge op berekend het
aanzien der regeering ernstig te schaden. Dr.
Muhler geeft toe de beweringen zelf voor on
waar te hebben gehouden. De rechtbank ont
kent niet, dat het in het belang van den dienst
kan zün, dat de pastoor een kapelaan mede
deelingen doet over de stemming in commu
nistische kringen, doch het is niet noodig dat
hü büzonderheden mededeelt. Hü had den ka
pelaan geheimhouding moeten opleggen en
moeten mededeelen, dat hü de bewering niet
voor waar hield.
De beide andere beklaagden hadden, on
danks den twüfel aan de juistheid, de bewe
ringen verder verteld. Kapelaan Thaler deed
dit wel is waar slechts aan zün collega, doch
deze heeft geprobeerd de beweringen in bree-
den kring ter kennis te brengen. Daarom
wordt rector Sollacher het strengst gestraft.
Als verzachtende omstandigheid wordt aan
genomen voor dr. Muhler zün bekentenis, ver
der het feit, dat hü als oud-strüder volkomen
zün plicht heeft gedaan en dat hü in zün
functie tegen het Marxisme is opgekomen.
Bezwarend daarentegen werkt de enormiteit
der beweringen en het feit, dat dr. Muhler in
zijn functie den büzonderen plicht heeft ge
reserveerd te zijn.
SAARBRUCKEN, 24 Jan. (V.D.). Zes land-
jagers en twee ambtenaren van de crimineele
politie hebben gisteravond by Merschweiler
zekeren Franz Zwinger ontdekt, die in Oct.
te Karlsruhe een commissaris der crimineele
politie had doodgeschoten en een anderen
ambtenaar had gewond. Zwinger sprong, toen
hü werd gesommeerd zich over te geven, op
het raam en loste drie schoten op de beamb
ten, van wie een ernstig werd gewond. Zwin
ger zag kans in het donker in het bosch te
ontkomen,
vlootpariteit eischt met de Vereenigde Staten
en Engeland.
Deze pariteits-eisch wordt in de Amerikaan
sche pers algemeen beschouwd als een bewijs
voor Japansche aanvalsplannen.
In dit verband is van belang, dat president
Roosevelt en ambassadeur Bullitt nog onlangs
hebben gewezen op den krachtigen wensch
naar vrede der Sovjet-regeering.
WASHINGTON. 24 Jan. (Reuter) De Mari-
nebegrooting is aangenomen door de Kamer
van Afgevaardigden, nadat de navale com
missie haar poging had opgegeven om er het
wetsontwerp-Vingon aan vast te koppelen, dat
nu later behandeld zal worden.
Onze Rom. correspondent seint ons d.d.
24 Januari:
De „Osservatore Romano" van hedenavond
ontleent aan de „Saarbrücker Landeszeitung"
het bericht dat Z.Em. Kard. Faulhaber het
interdict heeft uitgesproken over de parochie
van Traunstein wier pastoor onlangs na een
predicatie gearresteerd werd.
In haar commentaar zegt de „Osservatore
Romano":
Wij lazen onlangs de protesten van Graaf
Reventlow tegen den Aartsbisschop van Miin-
chen, wül hij in zün Advents- en Nieuwjaars-
preeken de moreele en sociale vraagstukken
welke op het oogenblik voor het Duitsche volk
het dringendst zün, volgens de Katholieke
Leer belichtte. Wü zien thans dat de chel van
het bureau voor de buitenlandsche politiek van
de nationaal-socialistische partü, Alfred Ro
senberg, deze protesten nog eens herhaalt.
Wü meenen aan deze critiek niet meer
waarde te moeten hechten dan de bekende en
gestadige afkeer dier critici van de katholieke
beginselen verdient: een bekende en gestadige
afkeer, die ook door de politieke voorwend
sels welke men tegen den eerbiedwaardigen
Kard. Faulhaber aanvoert, noch in wezen,
noch in aanzien veranderen kan.
BERLIJN, 25 Jan. (D. N. B.) In verband met
opmerkingen in de Fransche pers, dat Frank
rijk geen voortzetting zou wenschen van de
gedachten wisseling met Duitschland, merkt de
Duitsche „Diplomatische Korrespondenz" op,
dat als deze niet-officieele mdedeelingen over
de Fransche voornemens juist zün, dit een
verscherping van de Europeesche situatie zou
teweegbrengen, welke niet in het algemeen
belang moet worden geacht.
Naar Duitsche opvatting draagt de Fransche
politiek daarvoor de volle verantwoordelijk
heid. Publicatie van de Duitsche en Fransche
documenten zal te züner tijd aantoonen, aldus
het betoog, hoe grondig en practisch de Duit
sche instanties de netelige kwestie der ont
wapening hebben behandeld. Met Duitschlands
positieve houding en zijn verlangen naar
succes is ook het feit in overeenstemming,
dat van Duitsche züde geen verzoek om in
terventie tot andere mogendheden werd ge
richt.
Duitschland blijft een voortzetting der dis
cussie met Frankrijk mogelük en kansrijk
achten, als de toonaangevende Fransche krin
gen weerstand kunnen bieden aan de gevaar-
lüke verleidingen, die uit de binnenlandsche
politiek voortvloeien,
Treinramp in Spanje. Negen dooden en 40 ge
wonden.
Drie katholieke geestelijken te München tot
gevangenisstraf veroordeeld wegens versprei
ding van een „gruwelbericht".
Groote wapenvondst te Weenen. Functiona
rissen van den Schutzbund gearresteerd.
Wijziging van den Raad van State.
Aanvulling Watarstaatswet inzake opruiming
van vaartuigen.
Zaandam moet bezuinigen om Regeeringsin-
grijpen te voorkomen.
Belangrijke arrestatie te Bussum.
Verlaging der monopolieheffing voor appelen.
Arrestatie van een Nederlander te Londen.
Samenwerking in de baksteenindustrie.
Vele sterfgevallen aan pest in het Bandjavan-
sehe (N.-IJ.
Nieuwe militaire vliegtuigen voor Indië.
Drama in de Bonairestraat te Amsterdammeis.
je neergeschoten door haar verloofde, die
daarna het wapen op zichzelf richt.
Opheffing van de Militaire Academie en Vrij
willige Landstorm?
De kwestie van het Sportfondsenbad in den
Ilaarlemschen raad.
De verdedigers van Onnes van Nijenrode ont
kennen diens schuld.
ANTWERPEN, 24 Jan. (Eigen telegram.) In
zekere kringen heerscht thans te Antwerpen
groote beroering door de inderdaad nogal raad
selachtige verdwüning van een 24-jarig Duitsch
zeeman, Ernst Krull, uit Bremen.
Krull maakt deel uit van de equipage van
de „Gerolstein" die Zaterdag Antwerpen bin
nenvoer, komende van New-York. Met drie
van zijn kameraden begaf Krul zich Maandag
naar het Duitsche consulaat van de Scnelde-
stad. De drie kameraden mochten voorgaan en
wachtten, toen zij geholpen waren, voor het
consulaat hun makker op. Toen deze meer
dan een half uur in het consulaat bleef, stap
ten zü op en begaven zich naar een herberg in
de Nassaustraat, waar zü trouwens een af
spraak hadden met Krull. Deze kwam echler
niet. Hü is ook niet teruggekeerd in zijn loge
ment van het „Deutsche Seemansheim.
Ook Dinsdag gaf Krull nergens een teeken
van leven. Daar hij een zeer sober jong mensch
is die niet drinkt en zich niet met minderwaar
dige vrouwen ophoudt, werden zijn makkers
ongerust over zijne verdwijning en waarschuw
den zü Woensdag de politie.
Krull is iemand, die zich bezig houdt met
illegale propaganda in Duitsche havens en
onder Duitsche matrozen, biljetten en bro-
chuurtjes verspreidt, die gericht zijn tegen de
nat.-socialisten.
Het heet zelfs dat hü daardoor bü verstek
ter dood veroordeeld is in Duitschland. Men
vreest nu, dat hij te Antwerpen het slacht
offer is geworden van nazi-spionnen, die er
in geslaagd zouden zijn, hem op 'n Duitsch schip
te brengen dat naar Duitschland afvoer. De po
litie heeft in elk geval een bijzonder onderzoek
ingesteld en wü meenen te weten dat de hoog
ste autoriteiten zich met het geval onledig
houden.
Op het Duitsche consulaat beweert men, dat
Krull het gebouw heeft verlaten.
GENèVE, 24 Jan. (V. D.) De raad van be
heer van het Internationale arbeidsbureau
heeft zijn bijeenkomst Woensdagavond beëin
digd. De arbeidsconferentie voor dit jaar is
vastgesteld op 4 Juni 1934 te Genève. Op 26
April zal de raad van beheer opnieuw bijeen
komen.
Stand op Donderdag 1 uur n.m.: 764
Vorige stand: 770
