Auto's rijden naar Huize Doorn
VERDRAG TUSSCHEN POLEN
EN DUITSCHLAND
C
Na de aardbeving
in Indië
Het nieuws van heden
OP DEN V00RA VOND VAN
27 JANUARI
DE EVANGELISCHE KERK
IN DUITSCHLAND
TIEN-JARIG BESTAND
Dreigende crisis te
Parijs
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 -TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
ZATERDAG 27 JANUARI 1934
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Prinsen, vorsten, groothertogen
graven: namen met eens een
sprookjesachtigen glans
Nu een kaartje op de
kamerdeur naast ons
Hooge gasten, klinkende
namen
De keizer verwelkomt
Ex-keizer Wilhelm in jongere
jaren
Er is geen mazzel te maken
Zoo zal het feest zijn
Onderscheid ingen
EEUWFEEST FELIX DAHN
Het Weer
Het aantal dooden in Bihar op
6000 geraamd. Materieele
schade bedraagt mil-
lioenen
Epidemieën-gevaar
Pogingen van Hitier voor een wa
penstilstand tusschen „Duit
se he Christenen" en
oppositie
Explosie in een kerk
De overeenkomst werd gesloten in
den geest van het Kellogg-
pact voor de versterking
van den vrede in
Europa
Overleg, geen geweld
Chautemps verschijnt' Dinsdag a.s.
voor de Kamer: een be
slissende zitting
Treedt Reynaldy af?
'n Aanslag voorkomen?
Arrestatie in den wagon van den
Roemeenschen premier
Rome-Rio in 3 dagen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN
ONTVANGLAMPEN VANAF F 2.50
N.V. Gloeilampenfabriek „Radium'
Brutaal optreden der
Hitlerjeugd
Jongens verstoren een bijeenkomst
van Congreganisten
DE ONTWAPENINGSKWESTIE
Maandag een verklaring der
Engelsche regeering
Tentoonstelling-1937
gaat niet door
COURANT
ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18590
Advertentieprijzen: Pgr lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
(Van onzen eigen redacteur)
De vroege schemer van een regen-
achtigen wintermiddag komt mat en
traag gekropen van onder de boo"
men. Op het smalle plein voor
Hotel „Paap" te Doorn speelt de
dorpsjeugd, er zeult een vrachtauto
voorbij, verder is het stil.
Het is Doorn zooals gisteren,
zooals morgen, zooals altijd: Doorn
triest en eenzaam in het stille
seizoen.
Naast ons in de waranda van het
hotel zitten twee jongemannen:
frissche vlotte knapen, met open
trouwhartige gezichten. Er is niets
bijzonders aan hen te zien. Maar op
de gastenlijst van het hotel staan zij
ingeschreven als Prins Oscar en
Prins Wilhelm Karl van Pruisen...
en als men dit weet, herkent men
ze ook aan de scherpe, sterk gepro"
nonceerde neuzen der Hohenzollern,
Als wy boven naar onze kamer gaan, zien
wij op de deuren kleine witte kaartjes met
gothische letters en lezen: „Seine Königliche
Hoheit Prinz Burihard," „Ihre Königliche Ho-
heit Prinzessin Herzeleide," „9eine Königliche
Hoheit Prinz Oskar von Preussen." Verderop ligt
onze kamer.
Zooals het hier is bij Paap is het bij „Lager-
weij," is het bij „Cecil": het wintersch-verlatene
Doom is nu geheel bezet: een koning,
prinsen, prinsessen, groothertogen, landgraven,
generaals. Zij allen zijn de gast bij keizer en
keizerin, zij zullen heden vieren in den kring
der familie den 75sten verjaardag van Zijne
Keizerlijke en Koninklijke Majesteit Wilhelm XX.
Huize „Doom" biedt geen plaats voor hen
feilen, elke slaapgelegenheid in de omgeving is
uitgebuit. In de „Orangerie" zijn gehuisvest de
Kroonprins en de Kroonprinses, de prinsessen
Alexandrine en Cecilie, Prins Alexander Fer
dinand en Generaal Veldmaarschalk von
Mackensen, in het „Poorthuis" verblijven de
koning van Saksen, de hertogin van Brunswijk,
's Keizers dochter, prinses Frederike Louise, Her
tog Albrecht van Würtemberg, de groothertog
van Mecklenburg, Prins Eitel Friedrich en Prins
August Wilhelm. In „Schoonoord": Prins Hu-
bertus en Prins Friedrich. In hotel „Cecil":
Prinses Victoria Marina, Prins Adelbert, Prins
[Wilhelm Victor en Prins Albrecht. In hotel
„Paap": Prins Oscar en zijn gemalin, Prinses
Herzeleide en de prinsen Burihard, Oscar, Wil
helm Karei en Karl Franz Jozef.
In „Huize Doom": s Keizers zuster, de land
gravin van Hessen, Prins Hans Georg zu Scho-
naich-Carolat en echtgenoote.
Op Kasteel Amerongen: de groothertog en
•■hertogin van Hessen.
Doodstil is het op „Huize Doom." Niets hoort
men dan de traag neerzijpelende regen langs de
dorre takken en twijgen.
Stom en onbeweeglijk staan de hooge winter-
sche boomen, donker afgeteekend tegen den
grauwgrijzen avondhemel. Zij staan daar als
wachters somber en dreigend; zij wijken niet,
zij geven geen kik.
Plotseling een onwezenlijk geluid: er klingelt
een klok ergens in het park, klaterende klan
ken: een carillon.
„Nun danket alle Gott" zingt de melodie
ijl en broos door de kil-duistere verlatenheid.
Het is het klokkenspel in den kleinen toren
ergens ver weg in het park, het zijn de stemmen
zooals zij ook klinken uit den „Langen Grena
dier," den toren van de Garnizoenskerk in
's Keizers geliefd Potsdam. Een geschenk, deze
klokken, van het voormalig groote hoofdkwar
tier op Wilhelm's 70sten verjaardag.
Maar verder is er niets te hooren,
niéts te zien, alleen bij wijlen een
gendarm in de halfgeopende deur
van het poorthuis. Wij wachten en
wachten in het snelvallend duister.
Dan komt de post: Drie groote
zakken vol. nu en dan rijdt een
fietsjongen voor, hij draagt bloemen
een palm. Plots flitsen de lichten
van een auto, een kort signaal, daar
glijdt de wagen ons voorbij en in
*n glimp zien wij den markanten kop
van een der beroemdste legeraan-
i-.v
voerders uit den Wereldoorlog,
Veldmaarschalk von Mackenzen.
De auto verdwijnt door het poort
huis in het park.
Wij turen en turen uit naar de
nauwlijks meer zichtbare contouren
van huize „Doorn". Nu gaan er de
lichten op. Het schijnsel valt flauw
tusschen donkere schaduwen. Auto's
rijden aan. De keizer verwelkomt
zijn gasten.
Terug naar ons hotel ontmoetten wy een klein
mannetje. Hij vraagt of er veel vreem
delingen komen en hij houdt ons voor een klein
zwart-wit-rood speldje. Hij heeft er een heelen
voorraad van en hij is speciaal uit Arnhem
gekomen de kleine koopman van het oude
ras om er mazzel mee te maken, maar er
komen geen vreemdelingen....
Eenvoudig is het feest, dat de keizer in den
kring der zijnen heden zal vieren. Om half 10
komen de gasten bijeen op „Huize Doorn" om
den keizer geluk te wenschen en vervolgens in
de slotkapel den dienst bij te wonen, geleid
door den hofpredikant Pastor D. Ludwig Schnel-
ler uit Keulen. Voor deze plechtigheid is voor
geschreven: donkere kleeding der heeren. tot
den hals gesloten kleeding en kleine hoed voor
de dames. Om één uur is de middagmaaltijd,
waaraan de heeren wederom in donkere klee
ding worden verwacht, de dames met halfrond
gedecolleteerde japon en kleinen hoed. Om acht
uur 's avonds is het feestdiner, waaraan de
heeren in parade-uniform, veldgrijs of groot
tenue worden verwacht met hooge laarzen of
lange broek en de ordeteekenen op de borst
gehecht, de dames in avondkleeding en kleine
diadeem.
In het dorp kan men van de festiviteit weinig
bemerken. Alles blijft verborgen achter de muren
van „Huize Doorn." Hier zal in de zalen en
kamers nog eenmaal oplichten een glimp van
den ouden glans en zwier van het keizerlijk hof.
Ter gelegenheid van den 75sten verjaardag
van den Duitschen ex-keizer is den heer G.
Nieboer, Kaiserlicher Hofgartner van Huize
Doorn, verleend de Koninklijke huisorde van
Hohenzollern en aan acht tuinlieden, die den
keizer sedert 1920 dienen, de medaille van ver
dienste 2de klasse van de Koninklijke huisorde
van de Hohenzollerns.
Matige, later afnemende Zuidelijke tot s
ES Westelijken wind, nevelig tot halfbewolkt,
weinig of geen neerslag, lichte dooi.
Verdere vooruitzichten: vooral 's nachts
souder. 5
Zon op 7.52 - onder 4.35 - Licht op 5.05
5 30 Jan. V. M.
illillllllllllllllllllllllllllllllliliillliiillllllllliillllllliliilllilllillllllilllil
NEW DEHLI, 26 Jan. Uit Nepal wordt me
degedeeld, dat tot nu toe 2900 lijken onder de
puinhoopen te voorschijn zijn gehaald, terwijl
het opruimingswerk nog wordt voortgezet. Op
elke vijf gebouwen is er een geheel vernield.
Ook het gebouw van de Britsche legatie is
zwaar beschadigd, doch ongevallen zijn daar
niet voorgekomen.
In verantwoordelijke kringen te Calcutta
gelooft men, dat bü de jongste aardbeving in
Bihar zesduizend menschen zijn gedood en
vijftienduizend gewond, hoewel de regeering
thans officieel opgeeft, dat het aantal dooden
vierduizend bedraagt.
Vooral de suikerindustrie is zwaar getroffen.
Doordat de helft van de suikerfabrieken in
Bihar is vernield, zal de oogst van twee mil-
lioen accres niet verwerkt kunnen worden,
terwijl het verlies van geplette suiker op min
stens 50.000 ton wordt geraamd. De regeering
overweegt thans het suikerriet naar elders te
zenden.
De schade, toegebracht aan regeeringsge-
bouwen wordt geraamd op drie millioen roe
pijen, aan spoorwegen op tien millioen, aan
gemeentelijke eigendommen vijf millioen, aan
particuliere verliezen twintig millioen.
De autoriteiten trachten thans voor alles het
gevaar van epidemieën als gevolg van de hon
derden lijken, die nog steeds niet zijn begraven,
te voorkomen. Daarna zal worden begonnen
met herstel der schade, waarmede vele maan
den gemoeid zullen zijn. De regeering wil thans
huizen bouwen, welke tegen aardbevingen be
stand zijn. Kleine aardschokken verwekken
inmiddels nog steeds ontsteltenis in Bihar.
LONDEN, 26 Jan. (V.D.). De „Times" meldt
uit Berlijn dat het bezoek hetwelk Rijkskanse
lier Adolf Hitler gisterochtend aan Rijkspresi
dent Von Hindenburg heeft gebracht, betrek
king had op den strijd in de Duitsche
Evangelische kerk Er zou Hitier alles aan ge
legen zijn, vóór 30 Januari overeenstemming of
althans een wapenstilstand te hebben bereikt
tusschen de beide elkaar bestrijdende groe
pen.
Later op den dag heeft een conferentie
plaats gevonden onder leiding van den Rijks
minister van binnenzaken dr. Frick, die ver
tegenwoordigers der Duitsche Christenen on
der leiding van rijksbisschop dr. Muller en van
de kerkelijke oppositie ontving. Beide groepen
waren dooi acht personen vertegenwoordigd.
De oppositie werd o.a. vertegenwoordigd door
eenige Luthersche bisschoppen uit Zuid-
Duitschland en door den leider van de groep,
oppositioneele geestelijken, dr. Niemöller. De
bespreking, die door den Rijkskanselier werd
bijgewoond, zou ten doel hebben gehad te ko
men tot een modus vivendi door het scheppen
van een overgangsperiode, die zou ontstaan in
dien de tegenwoordige rijksbisschop zou af
treden, aangezien de verkiezing van een
nieuwen rijksbisschop beter voorloopig kan
worden uitgesteld.
Voorgesteld werd o.a. dat dr. Müller zou af
treden en dat in zijn plaats zou worden be
noemd een administrateur, in welk verband de
naam werd genoemd van den bisschop van
Hannover dr. Marahrens, die de Luthersche
kerken vertegenwoordigde in het vierman
schap, dat de nieuwe kerkconstitutie heeft
ontworpen.
Naar verluidt zou dit voorstel kans van sla
gen hebben gehad indien niet plotseling de
Pruisische Minister-President Goering was
verschenen om aan de conferentie deel te ne
men. Van welken aard zijn inmenging was is
niet bekend, doch de onderhandelingen na
men een ander verloop, dat voorloopig niet tot
eenig resultaat leidde. In dit verband wordt er
aan herinnerd, dat het vooral op bevel van
Goering is, dat de geheime politie in de laat
ste weken met zoo groote strengheid tegen op
positioneele geestelijken en hun aanhangers
optreedt.
SOFIA, 26 Jan. (V.D.). In den nacht van
Donderdag op Vrijdag is in de Adventisten-
kerk te Varna groote schade aangericht ten
gevolge van een ontploffing. Menschenlevens
zijn niet te betreuren, aangezien de kerk leeg
was. De dader(s) kon(den) nog niet worden
opgespoord.
Honderd jaar geleden werd de Duitsche
geleerde en dichter Felix Dahn geboren. Als
zanger van het Germaansche heidendom en
schrijver van ,,Kampf um Rom" is hij na
tuurlijk een soort heilige van het Derde Rijk
BERLIJN, 26 Jan. De Rijksminis
ter van Buitenlandsche Zaken en de
Poolsche gezant hebben Vrijdag
ochtend op het Departement van
Buitenlandsche Zaken een verklaring
onderteekend, waarbij tusschen
Duitschland en Polen ter verster
king van den vrede in Europa en
mede in den geest van het vier-
mogendheden-pact een accoord
wordt gesloten voor den duur van
tien jaar. Bij deze overeenkomst
verplichten de beide staten zich alle
kwesties, welke ook, die zich tus
schen hen zouden kunnen voor
doen, bij directe onderhandelingen
te regelen.
Zooals bü officieele mededeeling van 15 No
vember 1933 te Berlijn en Warschau werd be
kend gemaakt, is indertijd bij een gedachten-
wisseling tusschen den Rijkskanselier en den
Poolschen gezant te Berlijn de overeenstem
mende bedoeling van Rijksregeering en Pool
sche regeering geconstateerd, de kwesties welke
deze beide landen betreffen, in behandeling te
nemen langs den weg van directe onderhande
lingen en voorts tot bevestiging van den vrede
in Europa in hun wederzijdsche verhouding af
te zien van iedere gebruikmaking van geweld.
In aansluiting daarop hebben onderhande
lingen plaats gevonden tusschen de Rqksregee-
ring en de Poolsche regeering, met het doel,
een bindende schriftelijke overeenkomst te
treffen over de toekomstige organisatie der
wederzijdsche betrekkingen. Deze onderhande
lingen zijn thans ten einde. De Rijksminister
van Buitenlandsche Zaken en de Poolsche ge
zant hebben vanochtend in het ministerie van
buitenlandsche zaken een verklaring ondertee
kend, welke den volgenden tekst heeft:
„De Duitsche regeering en de Poolsche re
geering achten den tijd gekomen om door een
onmiddellijk accoord van staat tot staat een
nieuwe fase in te leiden in de politieke betrek
kingen tusschen Duitschland en Polen. Zij
hebben derhalve besloten door de huidige ver
klaring de basis te leggen voor de toekomstige
organisatie dezer betrekkingen.
Beide regeeringen gaan uit van het feit,
dat de handhaving en waarborg van een
permanenten vrede tusschen hun landen
een essentieele voorwaarde is voor den al-
gemeenen vrede in Europa. Zij zijn der
halve besloten deze wederzijdsche betrek
kingen te baseeren op de in het pact van
Parijs van 27 Augustus 1928 vervatte prin
cipes en willen, voor zoover daarbij sprake
is van de verhouding tusschen Duitschland
en Polen, de toepassing dezer principes
nauwkeuriger bepalen.
Daarbij stelt ieder der beide regeeringen
vast, dat de door haar tot nu toe reeds naar
andere zijde aangegane internationale ver
plichtingen de vreedzame ontwikkeling van
haar wederzijdsche betrekkingen niet verhin
deren, niet in strijd zijn met de onderhavige
verklaring en geen invloed van deze verkla
ring ondervinden. Zij stellen voorts vast, dat
deze verklaring geen betrekking heeft op die
kwesties, welke volgens het internationale recht
uitsluitend beschouwd moeten worden als in
terne kwesties van een der beide landen.
Beide regeeringen verklaren, dat het haar
bedoeling is, zich in kwesties, welke haar we
derzijdsche 'betrekkingen bet.effen, van welken
aard deze ook mogen zijn, direct met elkander
te verstaan. Mochten eventueele geschihen tus
schen hen ontstaan en mocht een oplossing
door directe onderhandelingen niet kunnen
worden verkregen, dan zullen zij in leder bi
zonder geval op grond van wederzijdsch over
leg een oplossing zoeken door andere vreed
zame middelen, ongeacht de mogelijkheid, zoo
noodig die procedures toe te passen, waarbij
wordt voorzien door de andere verdragen, wel
ke tusschen hen bestaan voor de. gelijke ge
vallen. Onder geen omstandigheden zullen zij
evenwel met het doel deze kwesties op te los
sen overgaan tot de toepassing van geweid.
Nog is de verontwaardiging over de Sta-
visky-affaire niet geluwd of een nieuw
schandaal schrikt de gemoederen der
Franschen wakker, waardoor wederom een
groot aantal kleine spaarders wordt getrof
fen. De hoofdbeklaagde, de bankier George
Alexandre, verbergt bij het verlaten van
het politie-bureau zijn gezicht, om toch
maar niet gefotografeerd te worden
PARIJS, 26 Jan. Vrijdagavond deed het ge
rucht de ronde, dat minister-president Chau
temps aan president Lebrun het ontslag van
zijn Kabinet zou aanbieden als gevolg van een
bezoek, dat hij had ontvangen van een depu
tatie uit de socialistische Kamerfractie. Deze
deputatie had er bij hem op aangedrongen,
den minister van Financiën, Reynaldy, ontslag
te geven in verband met diens deelneming aan
een der maatschappijen van Stavisky.
De onder-staatssecretaris van Binnenland-
sehe Zaken verklaarde na een onderhoud tus
schen Chautemps en Reynaldy aan de pers,
dat Reynaldy niet was afgetreden.
Chautemps verklaarde bü het verlaten
van de Kamer, nog niet in het bezit te
zijn van de officieele schriftelijke ontslag
aanvrage van minister Reynaldy. Dinsdag
zoo verklaarde hij verder zal mijn
wetsvoorstel tot instelling van een extra
parlementaire onderzoekingscommissie in
de Kamer worden behandeld; naar gelang
het verloop der besprekingen- zal ik mijn
besluit nemen.
De betreffende Kamercommissie, welke
zich reeds met Chautemps' voorstel heeft
vereenigd, besloot de enquête-commissie
samen te stellen uit 3 Kamerleden, 4 Se
natoren en drie hooge magistraten.
Herriot heeft Chautemps verzekerd van den
steun zijner fractie.
BOEKAREST, 26 Jan. (V.D.). Vrijdagoch
tend heeft zich in den trein naar Sinaja een
incident voorgedaan, dat nog niet kon worden
opgehelderd. Een jongeman, waarschijnlijk een
student, werd door de politie in den wagon van
den minister-president aangetroffen. Hü kon
niet verklaren, wat hü daar te maken had.
Op het moment van vertrek van den trein naar
Boedapest, zou de man zich nog niet in den
wagon hebben bevonden, zoodat hy waar
schijnlijk op een tusschenstation in den trein
gekomen is. De politie heeft den jongeman ge
arresteerd.
De minister van Oorlog heeft Vrijdag een
definitieve beschikking van den krijgsraad be
krachtigd, waarby alle in de zaak-Doeca ge
arresteerde personen worden aangeklaagd we
gens voorbereiding van een aanslag tegen de
openbare orde.
De uitgever van de „Coevantoel", Jonescoe,
wordt er van beschuldigd door zqn publicaties
de openbare meening zoo zeer in beroering te
hebben gebracht, dat daardoor de voorberei
ding van een aanslag tegen de openbare orde
mogeiyk is geworden.
ROME, 26 Jan. (V.D.) De Italiaansche vlie
gers Mazzolti en Lombardi vertrekken morgen
tusschen zes uur en half zeven voor hun post-
vlucht naar Rio de Janeiro. Zij hopen met een
driemotorig vliegtuig, da,t geheel in Italië is ge
fabriceerd, het traject van 12.000 ,K.M. via Ca
sablanca, Dakar en Natal af te leggen in drie
dagen.
Parijs bereid concessies aan Berlijn te doen?
Een verdrag afgesloten tusschen Polen en
Duitschland
Dr. Goebbels over moraal.
Dreigende kabinetscrisis te Parus. Aftreden
van Reynaldy?
Verklaring der Engelsche regeering inzake ont
wapening op komst.
Minister Coljjn over het N. S. B.-verbod voor
ambtenaren.
Commissie ingesteld betreffende aardappelvlok-
ken als veevoeder.
Het K.L.M.-conflict; brief aan den Raad van
Bestuur.
Overeenstemming over 't Nederlandsch-Argen-
tijnsch handelsverdrag.
Moordaanslag te Haarlem.
Wetsontwerp betreffende de heffing van cou
ponbelasting gaat 25 Februari in.
Weigert het Nederlandsche melkvee zijn rijen
te laten uitdunnen?
O
Naar het „Frankische Volksblatt" uit Würz-
burg meldt, vond de vorige week een by een
komst plaats van congreganisten der H. B. S.
aldaar, waartoe de politie speciaal verlof ver
leend had. Toen de vergadering begonnen was
verschenen plotseling Hitier-jongens, die net
verloop der by'eenkomst op een dusdanige wijze
verstoorden, dat ze moest worden opgeheven.
Onder de gasten bevond zich bisschop Dr Mat
thias Ehrenfried en de Generaal der Paters
Augustynen P. Klemens Fuhl uit Rome, bo
vendien nog eenige paters uit Nederland en
Spanje. De Hitier-jongens beleedigden ook deze
hooge gasten.
LONDEN, 26 Jan. De ontwapeningscommissie
van het kabinet heeft Vrydagmiddag een zit
ting gehouden. Er werden verschillende vragen
gesteld aan Simon met betrekking tot de ont
wapening.
Naar verluidt, werd een verklaring voorbereid,
welke Simon Maandag in het parlement zal af
leggen. Zij zal of mondeling of in den vorm van
een Witboek worden tekend gemaakt.
Deze nieuwe verklaring zou gebaseerd zyn
op de Britsche ontwerp-conventle, doch met be
paalde wuzigingen.
PARIJS, 26 Januari. (Reuter.) De wereldten
toonstelling die in 1937 te Parüs zou worden
gehouden, zal om nog niet genoemde redenen
niet doorgaan.
Stand op Zaterdag 1 uur u: 756
Vorige stand: 760