Hoe België Koning Albert I ten grave droeg
LUISTERRIJK EN VOL WIJDING
BI
V
IJzer-leger scheen her-opgestaan
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 23 FEBRUARI 1934
Streng door haar eenvoud en diepe grootheid, werd
de Pontificale Rouw-Mis het meest grootsche
gebeuren van den dag
KANONNEN DONDERDEN
KLOKKENLUIDDEN
MliÉM
pip
fiSeH v...:
Generaal Sandino
gedood
Rumoerige kamer
zitting
DE BAROMETER
BUREAUX: NAS5AULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Koningin Elisabeth woonde de
plechtigheid in de St.
Gudule bij
Ook de natuur in rouw
Z. Em. Kurdinaal van Roey in den rouwstoet.
S
Evenals zijn broers en vier vrien
den. Nicaragua's regeering
gelast een onderzoek
Vlaamsch nationalist en commu
nist wekken verontwaardiging
DIT NUMMER BESTAAf UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
NIEUWE HAARLEMSCHE MANT
ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18613
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 cf.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
(Van onzen eigen redacteur)
BRUSSEL, 22 Februari
Als ik vanmorgen om 5 uur uit
mijn hotelraam tegenover de Noor
der Statie kijk, zie ik duizenden
menschen krioelen over het plein en
stroomen in de richting links om van
het Koninklijk Paleis. Het zijn de
oud-strijders met hun familieleden,
het zijn ontelbare belangstellenden
uit heel het land, die de vroeg-
treinen aanvoeren.
Des avonds hadden zich reeds vele men
schen, voorzien van klapstoelen, op enkele
plaatsen verzameld, waarlangs de stoet zou
voorbijtrekken. Den geheelen nacht door heeft
de stroom van menschen, die ttan het lijk voor
bij trokken, aangehouden en de duizenden heb
ben de duizenden als het ware aangetrokken.
Voor het paleis waren geen tribunes ge
bouwd, langs den weg waren alleen hekken ge
plaatst, waarachter de menschenmenigte zich
kon verzamelen, met een haag militairen voor
zich. Daarom deden ramen en balcons opgeld.
En het is ook de moeite loonend geweest, dien
grandiozen, indrukwekkenden stoet gezien te
hebben. Eerst zag ik hem bij 't Koninklijk Paleis
later kwam hij op mij toe nabij de St. Gudule,
komende uit de richting van de Rue des Co
lonies. De duizendvoudige, krioelende men-
schenmassa, die ik in den nanacht uit mijn
raam zag, was als het symbool voor dezen dag.
Als een wriemelend mierennest is de vergan
kelijke menschheid, waarop de Eeuwige neer
ziet.
Verleden week zou de nu ontslapene niet
kunnen bevroeden, dat nog geen acht dagen
later de tienduizenden zouden samenstroomen
bij zijn lijk. Hooggeplaatsten en eenvoudigen,
de dood kent geen onderscheid. Welk onder
scheid in rang het protocol ook maakte, ten
slotte werden allen hier één in eerbied voor
den ontslapene.
Wat mij wel het meest op dezen dag
heeft getroffen, is de eenheid van dit volk
met zijn Vorst. Denkt u ook eens in: Daar
was een gebieder, die neen durfde zeggen
aan de overweldigers. „Geen doorgang
tenzij over ons lichaam." Daar was een
vorst, die in de allerdroevigste uren volop
het leed met hen wilde deelen, die de eer
van zijn volk en het heil van zijn land
boven alles stelde en aldus de toekomst van
vrede en glorie wist te heropenen. Geen
wonder, dat het volk toestroomde, dat zij,
die onder hem gestreden hadden, nog
eens hun veldheer wilden groeten.
En dit défilé van de oud-strijders langs de
baar voor het Koninklijk Paleis is, met de
plechtigheden in de St. Gudule, een der hoog
tepunten van den begrafenis-dag geweest.
De nu gesloten kist, bedekt met de Belgische
driekleur, was in den vroegen morgen naar
buiten gebracht en onder het balkon op de
affuit van een kanon geplaatst. Op het gazon
voor het paleis had men de tallooze bloem
kransen en andere bloemstukken tot een tuin
gerangschikt. Er was er, behalve die van onze
Koningin, ook een van den Nederlandschen
Tuinbouw, welke de heer Thin uit Amsterdam
had gebracht.
Aan de andere zijde van den weg, tegenover
het Koninklijk Paleis, waren plaatsen gereser
veerd door verschillende bevoorrechten en ook
voor de pers. Helaas werden de persfotografen
niet dicht bij het paleis toegelaten, maar moes
ten zij op grooten afstand fotografeeren, wat
hun werk zeer bemoeilijkte.
Ontroerend is een al te veel gebruikt woord,
dat soms helaas tot een gemeenplaats wordt in
de krantenverslagen. Maar ontroerend was
waarlijk het voorbijtrekken van meer dan twin
tig duizend oud-strijders met hun vanen en
standaarden. Wij zagen aan een der groepen
een officier vooraf gaan, die moeizaam door
twee personen moest worden ondersteund, doch
even kaarsrecht voor de baar bleef staan. Hon
derden vaandels werden meegevoerd. Uren
duurde dit voorbijtrekken der duizenden in
breede rijen. Officieel heette het 20.000 personen.
Men sprak echter al reeds van 40.000. Heel het
oude IJzer-leger schijnt her-opgestaan.
Daar waren ook honderden Fransche oud
strijders met hun vanen meegekomen, om de
laatste eer te bewijzen aan hem, voor wiens
land en volk ook zij gestreden hadden in de
dagen van 1914.
Geheel den ochtend bleef het weer druilen,
een echte begrafenisstemming. Het mocht geen
motregen heeten, het was grauw, guur en een
natte neerslag plakte tegen het gelaat.
Toen de hoogwaardigheidsbekleeders, die in
de stoet zouden medegaan, ten paleize waren
aangekomen en de stoet zich formeerde, ben
ik langs den weg, die de lijkbaar zou nemen,
naar de St. Gudule gegaan.
Op weg er heen, gaande tusschen de mili
tairen, heb ik de enorme drukte in oogen-
schouw kunnen nemen. Voor zoover ik kon na
gaan, was alles ordelijk. Geen plaatsje op een
balcon of voor een raam was onbezet. Toch
moet er in de Rue Royal een doorbreking van
de afsluiting hebben plaats gehad. In de Wet
straat moeten enkele ongeregeldheden te be
treuren zijn door het opdringen van het pu
bliek en het optreden der gendarmes. Er zou
den vrouwen door de paardenhoeven zijn ge
wond en naar de ziekenhuizen gebracht. Er zijn
bovendien heel wat menschen in onmacht ge
vallen te midden van de immense samentasting
van volk.
Tot de St. Gudule werd het publiek niet toe
gelaten. Toen ik er aankwam, was de kerk nog
leeg. Alleen de militairen stonden er in dub
bele rij in het middenschip geschaard, om den
doode op te wachten. Maar spoedig zou zich de
enorme kerkruimte tot in de uiterste hoeken
vullen met al degenen, die den lijkstoet ge
vormd hadden.
Een ongekend schouwspel bood de lijkstoet
bij de aankomst voor de Brusselsche hoofdkerk.
Grootsch was het troepenvertoon der Belgen,
toen 20 jaren geleden onze Vorstin te Brussel
officieel werd ingehaald. Majesteitelijk was ook
de begrafenis van Koning Leopold II in 1909,
maar uniek was hier deze koninklijke rouw
stoet door het militair vertoon van Italiaansche,
Fransche en Engelsche militairen. Ja, ook de
Amerikaansche vlag werd meegedragen. Mu
ziekkorpsen trokken wel mede, doch speelden
slf*5
E y .•>*.- .w Jt,' -
Het Weer iiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiië
VERWACHTING Matige
tot zwakken, Zuid-Westelijke tot Zuide- SE
lijken wind, nevelig tot half of zwaar be-
wolkt, weinig of geen neerslag, lichte
vorst tot temperatuur om het vriespunt =j
des nachts, overdag lichte dooi.
Hoogste stand: 773.8 te München.
Laagste stand: 735.3 te Haparanda.
Zon op 7.02 - onder 5.25 - Licht op 5.55
1 Maart V. M.
jÜlllllllllllllllllllllIIIIIIHIIllllllllIIIMIIIIIIIIIIIIIIIillllllllllIIIIIIIIIIIIIHH
j Een imposant détail van den indrukwekkenden stoet, die, door duizenden
en duizenden gadegeslagen, het stoffelijk overschot van wijlen Z. M. Koning
Albert van België naar de St. Gudule begeleidde, alvorens den beminden
doode naar zijn laatste rustplaats over te brengen.
niet. Zoo kwam bijv. onmiddellijk achter het
peleton gendarmes, dat den stoet opende, de
muziekkapel van het bereden Gidsen-regiment.
Achter luit.-generaal van Emelen, den aanvoer
der der troepen, met zijn staf trokken de
Italianen; maar vooral de Britsche troepen
honderd dragonders, die met ontblooten sabel
liepen, en honderd matrozen de volle aan
dacht van de duizenden rondom. De afdeeling
Fransche troepen marcheerde na de Engelschen
aan. Het Belgische leger zelf was vertegenwoor
digd door afgevaardigden van elke eenheid van
eiken rang, met den algemeenen legerstaf.
In rijen van acht volgden de vaandeldragers
met wimpels, standaarden en vaandels, zoo
wel van de bestaande als van de reeds ontbon
den regimenten.
Een geheel ander karakter bood de stoet
alsdan. Geen wapengeweld, maar symbool van
waarheid en vrede: de geestelijkheid. In bonte
schakeering, het kruis voorop, schreden de ker
kelijke hoogwaardigheidsbekleeders, de veertien
pastoors van Brussel voorop, dan de Belgische
bisschoppen, de kardinaal-aartsbisschop van
Mechelen, kardinaal Van Roey in koorkap met
witten mijter, omringd door assistenten. Ook de
Pauselijke nuntius, Z. H. E. Mgr. Micara trok
de aandacht.
De klokken luidden.... de kanonschoten
donderden.... de lijkkist, door stevige riemen
op de affuit gebonden, reed door den hoofd
ingang van de St. Gudule, waar de geestelijk
heid het stoffelijk overschot inhaalde en naar
het priesterkoor geleidde. De hooge katafalk
was hier opgesteld, waarop de helm, de sabel
en de uniformjas des konings waren bevestigd.
Achter de lijkbaar schreed de troonopvol
ger, prins Leopold, met zijn broer, prins
Karei, en zijn schoonbroer, prins Umberto
van Italië. Onmiddellijk op hen volgde de
Fransche president Lebrun (generaal Wey-
gand voerde de Fransche troepen aan) met
koning Boris van Bulgarije. Met den Prins
van Wales schreed Z. K. H. Prins Hendrik
in admiraalsuniform. Voorts prins Felix van
Luxemburg, Prins Gustaaf Adolf en Prins
Karei van Zweden, Prins Olaf van Noor
wegen, Prins Axel van Denemarken, Prins
Nicolaas van Roemenië, Prins Cyriel van
Bulgarije, Prins Paul van Joego-Slavië en
de Prins van Siam.
Onder de personen, die in den rouwstoet mee
liepen viel voorts bijzonder nog op de grijze
oud-president van Polen, Paderewski, een per
soonlijk vriend van wijlen Koning Albert,
^reemd stond hem de hooge hoed op zijn grijzen
MANAGUA (Nicaragua), 22 Febr. (Reuter).
Gisternacht is generaal Augusto Sandino, de
leider van den opstand in 1932-33, tezamen
met zijn broer Socrates en twee vrienden, door
leden der nationale garde even buiten Managua
gedood. Ook de generaals Umanzor en Estrada,
die vroeger Sandino hebben geholpen, moeten
vermoord zijn. In een communiqué van de re
geering wordt verklaard, dat Sandino is ver
moord tegen het bevel in van de regeering, die
het leven van den generaal en zijn partijgan
gers had gegarandeerd zoolang zij te Managua
waren.
De president van de republiek, Sacasa, heeft
een onmiddellijk onderzoek gelast en het Con
gres speciale volmachten verzocht om de orde
te handhaven.
haardos. Een kleurigen noot in den stoet vorm
den de roode toga's der gerechtsheeren en de
zwarte der professoren.
Streng door zijn eenvoud en diepe grootheid
werd de pontificale rouwmis het meest grootsche
gebeuren van den dag. Slechts kaarsen waren
ontstoken, een dikke walm van de honderden
dikke kaarsen, die een stemmig licht verspreid
den, kwam mij tegen. Men heeft het vertoon
en de plechtigheden in de St. Gudule niet
alleen grootsch en majesteitelijk, maar ook zeer
stemmig en wijdingsvol weten te krijgen.
Het koor der Mechelsche kathedraal en de
Schola Cantorum der Mechelsche seminaristen
hebben er het hunne toe bijgedragen, de sfeer
van wijding te verhoogen.
Zooals men reeds heelt kunnen lezen, waren
de tronen van de koninklijke familie en van den
Kardinaal-Aartsbisschop tegenover elkaar ge
plaatst. Er waren even voor de stoet aankwam,
enkele gesluierde dames in hofrijtuigen aan
gekomen, door de politie begeleid. Ik kon de
personen op den troon niet onderscheiden, maar
ceremoniemeesters verzekerden mij, dat de
koningin-weduwe en de Kroonprinses Astrid
aanwezig waren. Later werd mij dit bevestigd.
In de sacristie waren Koningin Elisabeth,
kroonprinses Astrid, de prinsessen Clementine,
Stephani, Henriette en Josephine, in zwaren
rouw, door den pastoor-deken begroet.
Wanneer de zang, nu en dan door het orgel
begeleid, zweeg, zweeg ook het orgel. Alleen bij
het binnenkomen dreunde het orgelspel.
Zoo had de pontificale Rouwmis haar voort
gang. Onvergetelijk blijft het oogenblik der
Consecratie. Militaire bevelen hadden weer
klonken in de kerkruimte, de soldaten presen
teerden hun geweren, de officieren stonden met
ontbloote sabelsdaar schetterde plotseling
klaroengeschal door de gewelven.... het oogen
blik, dat God Zelf nederdaalde om Offer en
Offeraar te zijn, brak aan. En deze stille oogen-
blikken van overweging bij een lijkbaar waren
vol eerbied en huiverend ontzag.
Een symbool van eenheid van alle standen en
alle rangen voor God was wel de absoute door
Kardinaal van Roey verricht. Dezelfde gebeden,
dezelfde zegening voor den bedelaar, den burger,
den vorst „Heer geef hem de eeuwige rust."
Deze Katholiek was een groot vaderlander.
Zoo mocht aan het einde de Brabanqonne
klinken door een militaire kapel, zacht, achter
rouwfloers in een zijbeuk, gespeeld.
Dan werd de lijkbaar, onder het saluut der
soldaten, uitgedragen. De stoet naar Laeken
had een veel minder luistervol karakter dan de
stoet naar de kathedraal, welke langzaam, maar
heel ordelijk leegstroomde.
De kroonprins en andere prinsen, alsmede de
vreemde staatshoofden en vertegenwoordigers
van vreemde staatshoofden, liepen nu niet meer
mede, maar reden in hofrijtuigen. De kroon
prins was in een glazen koets gezet. De koetsier
en voorrijders, zoomede de palfreniers droegen
witte krulpruiken met steek. De lijkstoet bood
nu een meer uitsluitend militair karakter, naar
het uiterlijk althans, omdat zoovele geestelijke
en civiele autoriteiten, zooals de Kardinaal, de
rood-getoogde rechters, de professoren, de gou
verneurs en tal van andere persoonlijkheden er
de voorkeur aan gaven per auto naar Laeken
te rijden. Ook de plechtigheden te Laeken waren
uiteraard minder grootsch, omdat daar de kerk
veel minder ruimte biedt en bovendien niemand
tot de crypte werd toegelaten. Enorm was
hier intusschen eveneens de toeloop van het
volk. Voor de massa was hier de aankomst van
den stoet en het schitterend défilé der Itali
aansche, Engelsche en Fransche troepen voorbij
de baar, het hoogtepunt.
En zoo rust op zijn laatste rustplaats het
stoffelijk overschot van een vorst, die naar
nu wel overtuigend gebleken is door heel
zijn volk werd geëerd en bemind, door heel de
wereld werd geacht.
De dag van 22 Februari is een historische
dag geweest....
Naar aanleiding van het overlijden van Koning
Albert zijn heden te Rome drie plechtige H.
Missen opgedragen. De eerste werd gecelebreerd
in de koninklijke Sudariokerk, in tegenwoor
digheid van den koning, de koningin en den
Belgischen ambassadeur.
De tweede H. Mis werd opgedragen in de
kerk van St. Maria der Engelen op initiatief
van den Belgischen ambassadeur bij het Quiri
naal. Daarbij waren tegenwoordig Mussolini, de
voorzitters van Senaat en Kamer, vertegenwoor
digers van de fascistische partij en delegaties
van oud-strijders.
Een derde H. Mis werd gecelebreerd in de
kerk van Jezus, op initiatief Van den Belgi
schen ambassadeur bij den Heiligen Stoel. Hier
waren aanwezig dertien Kardinalen, leden van
het Corps Diplomatique bij het Vaticaan, de
grootmeester van de Orde van Malta en de
gouverneur van Vaticaanstad.
Volgens Reuter waren te Parijs op alle open
bare en vele particuliere gebouwen Fransche en
Belgische vlaggen halfstok geheschen en met
zwart omfloerst. Zeer talrijk waren de Parijze-
naars, die naar Brussel gingen. In vele kerken
van allerlei eerediensten werden godsdienst
oefeningen gehouden voor de zielerust van den
Koning der Belgen.
BRUSSEL, 22 Febr. Een der nieuwsgierigen
die, om de uitvaartplechtigheid van Koning
Albert beter te kunnen aanschouwen, in een
van de boomen van het tegenover het paleis
gelegen Koninklijk Park geklommen was, is
daaruit gevallen. Hij was op slag dood.
BRUSSEL, 22 Febr. (V. D.) De Kamer is he
denavond in geheime zitting bijeengekomen, om
te beraadslagen over den tekst van een huldi
gingsadres aan den nieuwen Koning. Reeds on
middellijk bij het begin van de zitting eischte
de Vlaamsche nationalist Borginon openbaar
heid der zitting, daar kwesties behandeld wer
den. die voor de openbaarheid van belang wa
ren. De persoon van den Koning zoo ver
volgde hij is ons onverschillig, maar dit debat
eischt openbaarheid. Toen hij betoogde, dat
geen der Belgische koningen het initiatief had
genomen ten gunste van de rechten van het
Vlaamsche volk, ontstond er een storm van
verontwaardiging. Minister Van Cauwelaert
bestreed de uiting van den afgevaardigde fel.
Toen daarna de communistische afgevaar
digde Motte een toespeling maakte op geruch
ten, volgens welke Koning Albert de hand aan
zichzelf zou hebben geslagen, kwam het tot
heftige incidenten. Een der communisten wilde
zich op een soc.-democraat storten. Slechts met
moeite kon hij door de zaalknechts oedwongen
worden.
De voorzitter zag zich tenslotte genoodzaakt,
de zitting op te heffen.
In een nieuwe Kamerzitting is het adres van
hulde aan den nieuwen Koning aangenomen.
Zeven soc.-democraten, drie communisten en
de Vlaamsch-nationalisten stemden tegen.
In Regenstroom, bij wolkenjacht
In zoo'n Zuidwester-storm
En dan gekleed in MALININE
Dan voelt U zich in vorm.
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 763.
Vorige stand: 763
