Een nieuwe koers in Japan?
Eden's ontwapeningsmissie
De sneeuwstormen
luwen
A
De Bulgaren vrij
Stavisky-cheques
Het nieuws van heden
SOEPELER METHODEN
ZIJN BEZOEK AAN DEN
DUCE
De zaak-Prince
De textielstaking
in Verviers
DE BAROMETER
J
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DINSDAG 27 FEBRUARI 1934
Avondblad
DACBLAD UITGECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Het Aziatisch kracht
station
Jèó
Kardinaal Ehrle
Het Weer
In totaal zouden zij zestig Ameri
kanen het leven hebben
gekost
Een spoorwegramp bij
Pittsburg
België's nieuwe Koning
DE POLIT1EKE-LEIDERSDAG TE MÜNCHEN
V' V. Sr fc. v
'V, fw
inpi
m
Per vliegtuig naar
Rusland
Werving voor Vreemde
lingenlegioen
Klachten uit Hongarije
De vooruitzichten voor een ontwa
peningsovereenkomst min
der ongunstig
Persstemmen uit Parijs
en Londen
Gevechten in Turkestan
Bloedige strijd om Kasjgar
Slechts één parlementslid op de
lijst der „bedeelden"De helft
ontbreekt echter
In ter nr. Christelijk Vak
verbond
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Vijftienduizend deelnemers. Tach
tig gendarmen gezonden. Troe
pen geconsigneerd
Straatgevechten te
parijs
Communisten contra patriotten;
vele gewonden, een doode
De toestand in Spanje
Huldiging van Lerroux
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18618
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Sinds het aftreden van generaal Araki als
minister van Oorlog, naar het heette we
gens gezondheidsredenen, schijnt de meer
gematigde en in ieder geval meer diplomatieke
richting in de buitenlandsche politiek van Ja
pan, welke door den minister van buitenland
sche zaken Hirota wordt voorgestaan, de over
hand te hebben gekregen. Het inzicht, dat Ja
pan onder de huidige economische omstandig
heden met zijn tengevolge van de militaire uit
gaven overbelaste begrooting geen oorlog kan
en mag riskeeren, blijkt veld te winnen. En al
behoeven wij nog niet de minste illusie te koes
teren, dat Japan zijn pan-Aziatisch ideaal heeft
opgegeven,'toch vallen er teekenen waar te ne
men, welke erop schijnen te wijzen, dat dit
ideaal met minder opzichtige hartstochtelijkheid
dan tot nog toe zal worden nagestreefd. Het
weer aanknoopen van de onderhandelingen over
den verkoop van den Noorderspoorw'eg, bij welke
onderhandelingen Japan tusschen Mandsjoekwc
en Sovjet-Rusland bemiddelt, is mogelijk ge
maakt door het vrijlaten der door Mandsjoekwo
gearresteerde Sovjet-ambtenaren, die indertijd
gevangen werden genomen, omdat zij bij wijze
van repressaille-maatregel rollend spoorwegma-
terieel naar Sovjet-Rusland hadden laten bren
gen. Sovjet-Rusland eischte de vrijlating dier
beambten als een conditio sine qua non voor het
weer opvatten der afgebroken onderhandelingen
Aanvankelijk wenschten de autoriteiten van
Mandsjoekwo op dezen eisch niet in te gaan.
Integendeel, er werd telkens gedreigd, dat de
Noorderspoorweg eenvoudig genaast zou worden,
indien hij niet gekocht kon worden. Uit de dien
tengevolge ontstane spanning tusschen Sovjet-
Rusland en Mandsjoekwo (alias Japan) kwamen
de dreigende en bezorgde redevoeringen dei
Sovjet-autoriteiten voort, waarin deze Japan
beschuldigden van rechtstreeks op een agres
sieven oorlog aan te sturen. De Japanners deden
erg flegmatisch, lachten wat om de Russen, die
te veel praatten, maar tenslotte hebben de woor
den van Stalin, Molotow, Worosjilow e. a. toch
blijkbaar méér indruk op hen gemaakt dan zij
willen toegeven. Het herstel der diplomatieke
betrekkingen tusschen Sovjet-Rusland en de
Vereenigde Staten, waardoor de internationale
positie van Rusland aanzienlijk versterkt is en
de twee antagonisten van Japan in het Paci-
fic-gebied elkander vonden, is natuurlijk even
eens van grooten invloed geweest op de oogen-
schijnlijke koersverandering van Japan, dat
thans na kostbaar geweld beproefd te hebben
blijkbaar overgaat tot minder riskante en soe
peler methoden ter bereiking van het zichzelf
gestelde doel. Opvallend is het, hoe Japan thans
hengelt naar de gunst der Vereenigde Staten.
Het eenige, wat, volgens Japan, de vriendschap
tusschen Amerika en het Japansche Keizerrijk
nog bemoeilijkt, is de bepaling, waardoor de
Vereenigde Staten hun grenzen gesloten houden
voor Japansche immigranten. Zoodra Amerika
bereid is, Japan op gelijke wijze te behandelen
als de andere buitenlandsche mogendheden en
volgens het quotenstelsel een beperkte immi
gratie van Japanners wil toestaan, acht Japan
den weg geëffend voor een toenadering ook op
ander gebied.
Dit andere gebied betreft hoofdzakelijk de
kwestie-Mandsjoekwo. Zooals men weet,
hebben de Vereenigde Staten bij herha
ling uitdrukkelijk verklaard, dat zij op grond
van het Kelloggpact geen toestand of bezits-
wijziging van wie ook zullen erkennen, welke
voortgekomen is uit geweld. Zij sloten zich
door deze zgn. Stimson-doctrine aan bij de
uitspraken van den Volkenbond, die te Genève
de Japansche geweldpractijken ten opzichte van
Mandsjoerije en de stichting van den „onafhan-
kelijken staat Mandsjoekwo" als in strijd met
de internationale, ook door Japan onderteeken-
de verdragen brandmerkte. Het is echter de
vraag of deze principieele houding ook in de
toekomst practisch zal worden gehandhaafd.
y
i*
De Volkenbond is niet bü machte zijn uitspra
ken dwingende kracht bij te zetten. Engeland
heeft slechts contre-coeeur aan het vellen van
een vrijwel academisch vonnis over zijn ge
wezen Japanschen bondgenoot meegedaan en
de Vereenigde Staten zullen tenslotte toch ook
niet veel anders kunnen doen dan in den fei
telijk, zij het dan ook wederrechtelijk gescha
pen toestand in Mandsjoerije berusten. Japan
wijdt op het oogenblik alle aandacht aan de
consolidatie van het nieuw verworven bezit, dat
door de officieele uitroeping van het Keizer
rijk Mandsjoekwo definitief gecamoufleerd moet
worden tot een volkomen zelfstandige mogend
heid met zelfbeschikkingsrecht. Wanneer het
Japan gelukken mag, zich ook met China te
verstaan, zoodat dit in het noodgedwongen
prijsgeven van het Mandsjoerijsche grondge
bied zou berusten, zal het voor de Vereenigde
Staten gemakkelijker worden zijn principe te
laten varen terwille van de practijk. De mo
gelijkheid van een overeenstemming tusschen
den heerscher van Nanking maarschalk Tsjang
Kai Sjek en Japan moet geenszins uitgesloten
worden geacht. Tsjang Kai Sjek's grootste zorg
is, het Chineesche binnenland te pacificeeren
en van communisten te zuiveren. Hij heeft
daarvoor al zijn krachten noodig, zoodat hij
geneigd moet zijn het met Japan althans voor-
loopig op een accoordje te gooien. Japan is dan
ook ten opzichte van China in pacifistischen
geest werkzaam. Of echter de soepeler metho
den van Hirota blijvend succes zullen hebben
en niet de voorbereiding zullen vormen voor
nieuw geweld ter uitbreiding van Japans
machtspositie in het Verre Oosten zal de toe
komst moeten leeren. Voor het oogenblik schijnt
de spanning rondom den Pacific te verminde
ren, maar Japan is en blijft een onbereken
baar Aziatisch krachtstation, dat ten allen tijde
die spanning weer kan en zal opvoeren, zoodra
het daarin voordeel ziet.
VATICAAN-STAD, 27 Febr. (Reuter.) Z. H. de
Paus heeft den hoogbejaarden Kardinaal Ehrle,
die ernstig ziek ligt en voor wiens leven ge
vreesd wordt, zijn zegen doen toekomen.
Duizenden en duizenden bezoeken bij Mar
ches les Dames de plek waar het lijk van
koning Albert van België werd gevonden.
H VERWACHTING: Zwakke tot matigen |j
veranderlijken wind, half tot zwaar be-
wolkt, waarschijnlijk nog sneeuw- of ha-
gelbuien, lichte vorst des nachts, weinig j=
verandering in temperatuur.
Hoogste barometerstand: 770.3 te Thors- Ëj
haven. H
2j Laagste barometerstand: 747.9 te Lyon.
Zont op 6.54, onder 5.33. Licht op 6.03.
Maan op n.m. 3.33, onder v.m. 6.12.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
NEW-YORK, 27 Febr. (Reuter). De zware
sneeuwstormen, die thans de Vereenigde Sta
ten teisteren, zijn oorzaak geworden van een
ernstig spoorwegongeluk. Nabij Pittsburg
(Pennsylvanië) is de locomotief van een snel
trein bij het passeeren van een brug ontspoord.
De trein bevond zich in volle vaart. De lo
comotief, de kolenwagen en een wagon vielen
omlaag; twee slaapwagens en het restauratie
rijtuig bleven op het viaduct staan. Het on
geluk is, naar men aanneemt, veroorzaakt
door de slechte functioneering der wissels, het
geen aan de hevige koude moet worden toe
geschreven.
Het aantal dooden, dat met twintig wordt
aangegeven, staat nog niet nauwkeurig vast.
Er zijn veertig gewonden. De sneeuw en de
nijpende koude belemmeren sterk het red
dingswerk en verhoogen het lijden der gewon
den.
In den nacht van Maandag op Dinsdag heeft
de sneeuwval onverminderd aangehouden. In
de omgeving van New-York heerscht tengevolge
van de met sneeuw bedekte straten en spoor
wegen een zware verkeerschaos. Verscheidene
treinen zijn volkomen ingesneeuwd en daar de
toevoer van goederen stop staat, vreest men,
dat New-York gebrek krijgt aan brandstof.
In de Oostelijke staten heeft de sneeuwval
sinds vanmorgen volkomen opgehouden. Doch
de sneeuw ligt nog zoo hoog op de wegen, dat
talrijke verkeersopstoppingen plaats hadden. In
het centrum van New-York stonden de tram
wagens aan lange rijen en het autobusverkeer
stond geheel stil.
Men rekent er op, dat de koude nog tot
Woensdag aanhoudt. Het opruimen van de
sneeuw kost de stad New-York zes millioen
dollar.
Naar schatting zijn door de sneeuwstormen
en de tornado's in het Zuiden des lands in
totaal zestig menschen om het leven gekomen.
De sneeuwstormen, die bijna onafgebroken
gedurende 36 uren bleven woeden, beginnen
thans te minderen, waardoor het mogelijk
wordt het opruimingswerk krachtig aan te pak
ken en de verbinding met de kleine plaatsen te
herstellen.
BRUSSEL, 27 Febr. (Per. telefoon) Don
derdag a.s. te half 12 zal Koning Leopold III
in het paleis te Brussel het corps diplomatique
ontvangen.
.Snif#*'
Duizenden armen strekten zich, toen Zondag de Duitsche leiders te München trouw
aan de regeering beloofden.
LONDEN, 27 Februari (Eigen
bericht) Wij vernemen uit Berlijn,
dat de Bulgaren Dimitrof, Popof en
Tanef uit de gevangenis zijn ont
slagen en kort voor negen heden
morgen per vliegtuig naar Rusland
zyn vertrokken.
(United Press)
Het D. N. B. verneemt uit bevoegde bron, dat
Dimitrof, Popof en Tanef uit Duitschland zijn
gezet. Het over de grenzen zetten kon tot dus
verre niet geschieden, omdat de Bulgaarsche
regeering de drie communisten niet als Bul
gaarsche burgers erkende, en weigerde, hen van
Duitschland over te nemen.
Nadat de Sovjetregeering kort geleden alle
drie het Sovjet-burgerrecht heeft geschonken,
volgde hieruit de mogelijkheid, hen naar het
Sovjetgebied te sturen. Dinsdagmorgen is dit
geschied.
BOEDAPEST, 26 Febr. (D. N. B.) Het was
de Boedapester i>olitie opgevallen dat sedert
ongeveer een half jaar dagelijks acht tot tien
jonge mannen tusschen de 20 en 35 jaar als
vermist werden opgegeven, terwijl vroeger het
gemiddelde aantal slechts drie bedroeg. Vroe
ger konden deze vermisten meestentijds binnen
de week worden opgespoord, maar van de in
de jongste maanden verdwenen jongelieden
ontbreekt bijna elk spoor.
Een onderzoek heeft uitgewezen dat agen
ten van het Fransche Vreemdelingenlegioen in
de hoofdstad en de provincie met groot succes
werkzaam zijn. Het grootste deel der werklooze
jongemannen wordt arbeid in Fransche fabrie
ken beloofd. Zij worden aldus naar Frankrijk
gelokt en dan bij het Vreemdelingenlegioen in
gedeeld.
De politie heeft over het geheele land maat
regelen getroffen om den Franschen agenten
te beletten hun werk te verrichten.
In het Natuur-historisch Museum te
Londen is het skelet van een walvisch
geëxposeerd
PARIJS, 27 Febr. De Fransche pers volgt met
belangstelling de door Eden in de Europeesche
hoofdsteden gevoerde besprekingen.
Volgens Havas zou tusschen Eden en Musso
lini een overeenkomst tot stand zijn gekomen
over een bewapenings-pauze, een accoord op
korten termijn, waardoor de huidige stand van
de bewapening van de mogendheden wordt ge
stabiliseerd en Duitschland gemachtigd wordt
tot een gecontroleerde voorwaardelijke bewa
pening.
Eden en Mussolini zouden verder tot een ac
coord zijn gekomen over de mogelijkheid, om
een basis van overeenstemming te krijgen op
de volgende punten:
1. Status quo van de bewapende mogend
heden.
2. Internationale afschaffing van den chemi-
schen oorlog.
3. Internationale bepalingen, waardoor
Duitschland zijn goeden wil kan toonen, n.l.
effectieve contröle van Duitschlands defensieve,
gedeeltelijke bewapening.
4. Een speciaal accoord over de semi-militaire
organisaties, hetgeen mogelijk is geworden door
de besprekingen van Eden te Berlijn.
De „Matin" schrijft hierover het volgende:
Een van de redenen voor het aan den dag ge
legde optimisme is de verzekering van Eden,
dat Duitschland een contróle op de bewapening
niet weigert, waardoor de instemming van
Frankrijk, volgens Italiaansche opvatting, mo
gelijk wordt gemaakt. Het verlangen van Italië
naar een algemeene ontwapenings-overeen-
komst is zoo sterk, dat verdere concessies aan
het Fransche standpunt bij de komende onder
handelingen niet z{jn uitgesloten.
Het voorstel van de „Echo de Paris" dat de
regeering een bijzonder beroepsleger zal vor
men, hetwelk overal gebruikt zal kunnen wor
den waar de Fransche politiek militairen steun
noodig heeft, wordt door de „République" een
uiterst gevaarlijk spel van het Fransche natio
nalisme genoemd. Het blad vreest, dat deze
formule in Engeland en in de Ver. Staten een
front tegen Frankrijk zou doen ontstaan
Frankrijk heeft nooit, zelfs niet na den oorlog,
Engeland kunnen winnen voor een gemeen
schappelijke actie tot ondersteuning van de
Kleine Entente.
LONDEN, 27 Febr. (Reuter) In aansluiting
op Eden's onderhoud met Mussolini zegt de
Romeinsche correspondent van de „Daily Tele
graph". dat de vooruitzichten, om een basis te
bereiken voor een ontwapeningsovereenkomst
minder ongunstig zijn dan eenigen tijd geleden
Eden's reis naar Parijs, Berlijn en Rome
heeft, aldus de correspondent, twee punten
scherp doen uitkomen, ml.:
1. Het Britsche memorandum blijft de grond
slag voor de toekomstige onderhandelingen.
2. De volgende stap van de Engelsche regee
ring zal in hooge mate ervan afhangen, wat de
Fransche ministers Eden zullen te vertellen
hebben, wanneer hij hun verslag uitbrengt van
zijn onderhandelingen.
Mussolini is zeer meegaand geweest in zijn
uitingen, maar heeft zich op zekere punten van
het Britsche memorandum onverzettelijk ge
toond. De bespreking met den Duce is zoo gron
dig geweest, dat Eden in staat is, om vroeger
dan zijn voornemen was naar Parijs te reizen.
Intusschen oefent hetzelfde blad kritiek uit
op de luchtvaartbegrooting. Wanneer de lucht
macht versterkt is tot 45 eskaders (elk van 12
vliegtuigen), zooals de begrooting vraagt, blijft
men nog 7 eskaders beneden de minimum
grens. die 11 jaar geleden is vastgesteld, aldus
het blad. Inmiddels versterken Amerika, Frank
rijk, Japan en Sovjet-Rusland hun luchtmacht
in veel grooter mate.
PEKING, 27 Febr. (Reuter.) De gevechten
tusschen de rebellen en de regeéringstroepen
in Chineesch-Turkestan duren nog voort. De
hoofdstad Kasjgar is verscheidene malen reeds
van bezitter verwisseld en de troepen der re
bellen houden thans nog een deel der stad be
zet. Het centrale punt van de rebellen bevindt
zich te Jarkando, en vandaar uit probeeren zij
een nieuw offensief te openen tegen Kasjgar,
Urumsja en Kuldsja.
De positie van de Chineesche regeeringstroe-
pen zou hachelijk zijn. Volgens semi-officieele
mededeelingen uit Chineesche bron zouden bij
de gevechten om de stad Kasjgar ruim drie
honderd burgers door verdwaalde kogels zijn
gedood.
Het slot Steenokerzeele in België, waar vol
gens sommige berichten prins Starhemberg
moet zijn geweest om met Aartshertog Otto
over de toekomst van Oostenrijk te spreken.
PARIJS, 27 Febr. (Reuter). De enquête-com
missie uit het parlement inzake de affaire
Stavisky kwam gistermiddag bijeen. Volgens
de verklaringen van eenige commissie-leden
in de couloirs van het Kamergebouw komt op
de lijst van personen, die douceurs hebben ont
vangen in deze zaak slechts één naam van een
parlementslid voor, n.l. die van Bonnaure. Deze
heeft vierhonderd-duizend francs ontvangen.
Het grootste bedrag werd geïncasseerd door
Stavisky zelf, n.l. veertig millioen francs. De
secretarissen van den bedrieger, Romagnino,
Debardon en Desbrosses, ontvingen zeven acht
millioen francs. Onder de begunstigden komen
voorts de namen voor van Guébin met 200.000,
Guiboud Ribaud met 700.000, Camille Aymard
met 50.000, Paul Lévy met 300.000, de bank E.
Amar met 7 a 8 millioen, de dokter Vachet met
20.000, Anquetil met 2000, Sartori met 1500,
mejuffrouw Susanne Blum met 10.000 en Tri-
boin, de directeur van de „Cercle Parisien", met
eenige millioenen in maandelijks uitbetaalde
chèques.
Verscheidene commissieleden beklaagden
zich er over, dat ettelijk stukken uit het dos
sier schijnen te ontbreken.
Zij constateeren, dat er slechts een lijst is
van 40 cheques van de 814, die er moeten zijn.
DIJON, 27 Febr. In hun rapport over de au
topsie, verricht op het stoffelijk overschot van
raadsheer Prince, verklaren de gerechtelijke
doctoren, dat zij de hypothese van zelfmoord
niet kunnen bevestigen, noch ontkennen.
Er is een collecte geopend onder alle magi
straten van Frankrijk met het doel, gelden bij
een te brengen ter bekostiging van het na
sporen der moordenaars van Prince.
PARIJS, 27 Febr. (Reuter). Naar thans ge
meld wordt, zou ook de schrijver Joseph Kessel
bij het Stavisky-schandaal betrokken zijn. Hij
zou 70.000 francs hebben ontvangen.
Men tracht nog de namen vast te stellen van
29 Kamerleden, die na de verkiezingen van
1925 door Stavisky zijn gelukgewenscht.
Het Internationaal Christelijk Vakverbond
vergaderde op 24 Febr. te Bazel. Het besloot
op de agenda van het buitengewoon co.igres
dat op 1 en 2 Juni a.s. te Montreux zal plaats
hebben, aan de orde te stellen het thema: de
christelijke vakbeweging en de vrijheid van
vereeniging-
DE BULGAREN VRIJGELATEN
De parlementaire enquête inzake de Stavisky-
affaire. Uitlatingen van commissie-leden.
Straatgevecht te Parijs. Vele gewonden, een
doode.
De textielstaking in Verviers. Vijftienduizend
deelnemers.
Regeling van den invoer van vleesch en van
levende schapen en slachtpaarden.
Zout-natuurbad te Boekelo.
Oud-Pastoor J. D. M. Meijer t
Tegen gewezen advocaat te Utrecht wegens
verduistering een jaar gevangenisstraf ge-
eischt.
Zevende dag van het Nijenrode-proces.
BRUSSEL, 27 Februari. (Per telefoon). De
staking in de textielindustrie van Verviers, welke
Maandag begon is vrijwel algemeen. Vijftiendui
zend arbeiders hebben het werk neergelegd. In
officieele kringen oordeelt men, dat de orde niet
voldoende gewaarborgd is, daar bijna al de ge
meenten in de streek, Verviers en s,wee dorpen
uitgezonderd, een socialistischen burgemeester
hebben.
Om die reden zijn tachtig gendarmen van Luik
naar Verviers gezonden, terwijl de troepen van
de garnizoenen te Verviers, Spa en Eupen ge
consigneerd zijn.
De oorzaak der staking ligt in 't feit, dat een
patroon in Juni 1.1. 42 van zijn oudste arbeiders
had ontslagen, teneinde zijn sociale iasten te ver
lichten. De overige arbeiders van deze fabriek,
ruim 900, gingen daarop in staking. Het daar
over ontstane geschil is geleidelijk verscherpt,
met het gevolg, dat gisteren de algemeene sta
king is uitgebroken.
Tot dusver hebben zich geen incidenten voor
gedaan.
PARIJS, 27 Febr. (Reuter). Gisteravond
zijn ernstige botsingen ontstaan tusschen de
patnottenvereenigingen van het 20ste Pary-
sche Departement, die zich tot een eenheids
front hebben aaneengesloten en de commu
nisten. Dezen trachtten een vergadering van
de patriotten te verstoren door de ruiten van
het vergaderlokaal in te gooien. Er ontstond
een regelrecht straatgevecht, waarbij een groot
aantal personen gewond werd. Een commu
nist is in den loop van den nacht aan de op-
geloopen verwondingen overleden.
Slechts met moeite gelukte het de politie de
orde te herstellen.
Een groot aantal personen werd gearres
teerd.
MADRID, 27 Febr. (V. D.) Den vierden
Maart viert Lerroux zijn zeventigsten verjaar
dag. Men bereidt een Iflildiging voor, die een
nationaal karakter zal dragen. Delegaties uit
alle provincies zullen hem komen gelukwen-
schen. Er zal een monsterbanket worden aan
gericht.
Volgens uit geheel Spanje binnenkomende
berichten is de toestand des lands rustig. De
begonnen stakingen nemen een normaal ver
loop, zonder belangrijke incidenten.
Stand op Dinsdag 1 uur n.m.: 75r
Vorige stand: 74?
