Langs de lijkbaar van de Moeder des Volks Het nieuws van heden De verklaring van de Broqueville Henriot's onthullingen blijken waar ONTROEREND DEFILE DE BAROMETER DAL/MIER IN VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX: NAS5AULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 VRIJDAG 23 MAART 1934 Avondblad ZES EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18659 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 cf.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek Zijdie zich tegen 1 April op ons blad abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers gratis HET NEDERLANDSCHE VOLK NEEMT AFSCHEID VAN DE KONINGIN-MOEDER zoowel Hagenaars als velen van bulten. In bonte verscheidenheid trok de massa voorbij. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN De premier acht den internationa len toestand thans even ernstig als in 1913 Een geheime bijeen komst Duizenden trokken heden op enkele meters afstand voorbij het stoffelijk overschot langs het Paleis aan 't Lange Voorhout De laatste groet Vol aandoening Groote drukte Bloemen Eerewacht betrokken Nieuwe kransen Reeds 20.000 Naar we vernemen, hadden om één uur reeds meer dan 20.000 personen langs het stoffelijk over schot gedefileerd. Betuigingen van deelneming Het stoffelijk overschot bedekt met het kleed vanlevende bloemen, dat geschonken werd door de Nederlandsche Vereeniging van Huisvrouwen t ^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiuiiiiuiiiiiiiinnn= Herdenking in het Bisdom Haarlem Geschenk voor Jaarbeurs- bestuur Een ontzaglijke menigte heeft heden voor het stoffelijk overschot van wijlen H. M. de Koningin- Moeder voor het Paleis aan het Lange. Voorhout te Den Haag gedefileerd Ook de vroegere proc.-gen. Prou- haram en de oud-minister van justitie René Renault ernstig verdacht Juwelier pleegt zelf moord Het geheimzinnige „TardV Nivelleering der Duit sche pers Ook de „Vossische Zeitung" en ,Jierl. Tageblatt" op de nominatie NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT DE REGELING VOOR DE BIJZETTING VAN HET STOFFELIJK OVERSCHOT VAN H. M. DE KONINGIN-MOEDER. Enorme belangstelling bij het défilé langs het stoffelijk overschot van de Koningin-Moeder. Onthullingen van Henriot brengen nieuw leven in de Stavisky-affaire. De Spaansche Cortes besluiten aan de geestelijk heid een jaarlijksche toelage van 16 K millioen pesetas te doen toekomen. De Valera's overwegingen voor ontbinding van den Senaat. Verplaatsing van het buitenL bureau der S. P. D. van Praag naar Parijs? De brandcatastrophe te Hakodate. 647 dooden, 400 zwaar gewonden. O Zooals we reeds meldden heeft minister president de Broqueville gisteren in de Senaats commissie van Buitenlandsche Zaken een ver trouwelijk nota voorgelezen, waarin hij de re denen uiteenzette, die hem een paar weken ge leden noopten tot het afleggen in •gen Senaat van zijn ophefmakende verklaring inzake het wapeningsvraagstuk. De Brusselsche correspondent van de N.R.Ct. weet omtrent deze bijeenkomst nog de volgende bijzonderheden mede te deelen. Van de elf aanwezige leden werd door den premier geëischt, dat zij omtrent de door hem medegedeelde documenten geen woord aan de pers zouden loslaten, waarop de minister-presi dent voorlezing deed vtn een nota, waaruit zou moeten blijken, dat de internationale toestand thans al even ernstig is als in 1913. De Broque ville heeft verder aan de hand van vertrouwe lijke gegevens betoogd, dat het op het oogen- blik onmogelijk zou zijn op Duitschland de door sommigen verlangde wapenings-contróle toe te passen. Weliswaar zeide hij is Duitschland nog niet sterk genoeg bewapend om eventueel tot een offensieven oorlog tegen Frankrijk, Engeland en België over te gaan, maar het zal toch zeker bij machte zijn een preventieve militaire actie van de geallieerden met het doel de Duitsche herbewapening ie beletten, met succes af te slaan. De premier legde verder nadruk op het feit, dat de Belgische regeering streeft naar het bewaren van eendracht tusschen de gewezen ge allieerde staten Engeland, Frankrijk, Italië en België. 't Zou ten zeerste gewenscht zijn, dat tusschen België en Engeland een militair accoord tot stand kwam, in den zin van de reeds sinds meer dan 10 jaren tusschen België en Frankrijk be staande militaire overeenkomst. Omtrent sommige punten, door de Broque ville aangewezen, verstrekte de minister van buitenlandsche zaken, Hymans, op verzoek van leden der commissie nadere inlichtingen. Door den socialist Piérard werden zes vragen gesteld, waarvan hij er naderhand drie aan de pers mocht mededeelen. Zij luidden: Werd cie tekst van de Senaatsverklaring van den mi nister-president vooraf in den kabinetsraad be sproken? Heeft de regeering alle hoop od een bevredigend resultaat van de ontwapenings conferentie opgegeven? Welke compensatie ver wacht België van Engeland, Frankrijk en Italië in verband met de gedeeltelijke bewapening van Duitschland? De antwoorden op deze vragen mochten de journalisten niet vernemen. Er is allerwege spijt over uitgedrukt, dat de gestorvene Vorstinne niet in deGroote Kerk bijvoorbeeld of elders is opgebaard om de men- schen in staat te stellen een laatsten blik tot afscheid op de gestorvene te werpen. Zoovele duizenden hebben soms uren gestaan, soms verre afstanden afgelegd om haar bij hare talrijke be zoeken overal in den lande, in het trouwhartige gelaat te blikken. Zoovele duizenden hadden gaarne nog eens dit gelaat vol piëteit aan schouwd. Het kon niet aldus. Maar al bleef het paleis gesloten voor het volk, al bleef het stoffelijk overschot van haar wier eeretitel mede „moeder des volks" is, buiten het bereik der oogen van de duizenden alsof het een particulieren doode gold: de massa legde zich onmiddellijk neer bij hetgeen nu eenmaal niet kon en men aanvaard de dankbaar de gelegenheid om tenminste nog langs de gesloten kist te defileeren. En wie heden aan dit défilé heeft deelge nomen zal moeten erkennen dat hierin een eigene aandoenlijkheid school. Want het ont roerde onwillekeurig te bedenken dat daar in het portaal van haar paleis zóó vaak door haar betreden het stoffelijk overschot lag; dat aan den ingang harer statige doch tevens zoo eenvoudige woning de doode toefde om als 't ware voor het laatst de haar toegedane en erkentelijke duizenden te ontvangen. De plek, die van zoovele vreugde-uitingen de stille getuige eens was, heeft heden den al- gemeenen rouw gedragen van een groot deel van ons volk. Al zeer Vroeg in den morgen stroomde het publiek toe. Zooals reeds gemeld waren op het Lange Voorhout paaltjes tusschen de boomenrijen geslagen, die met touwen verbonden waren tus schen welke de menigte werd opgesteld. De politie had uitgebreide ordemaatregelen getroffen en vele agenten zorgden voor een ge- regelden gang. De paleisdeuren stonden vanaf negen uur open en de gesloten kist was in het portaal vóór den ingang geplaatst. Rondom en in de nevenzaal waren de kransen en bloemstukken gerangschikt. De vroegere balzaal van het paleis was nu een verblijf der bloemen. Er zijn bloemen van den vroegeren Duitschen Keizer en een reuzenkrans van den tegen- woordigen rijkspresident v. Hindenburg: ander halve meter in middellijn, een krans van dennengroen en aronskelken, met een lint, waarop in zwarte letters: „Rijkspresident von Hindenburg". Ook de Duitsche regeering had een krans gezonden. Eveneens is er een van den Sultan van Langkat-Medan. Een schitterende krans van oranjetulpen is van de gezamenlijke commissarissen der Koningin in de provincies. Eenvoudige blauwe en paarse bloemen der liefdadigheid vertolken den dank van het Kindersanatorium Oranje-Nassau. Vooral trekt de aandacht een oranjekrans met vrat lint, waarop onder twee gouden kroontjes de initialen W. en H. staan. Na het prachtige weer van Donderdag brak in den Vrijdagnacht een hevige regenbui los die tijdelijk de menschen van het Lange Voorhom dreef. Maar vroeg in den morgen waren er al weer honderden. In den loop van den dag kwa men zoowel de enkelingen als de corporaties. Zoo marcheerde de Haagsche Burgerwacht te 1 uur van het hoofdbureau aan de Laan Copes van Cattenburch af om deel te nemen aan het défilé. Er waren hooggeplaatsten en eenvoudigen uit den lande, er waren menschen van allerlei richting, godsdienst en denkwijze. Er waren Het défilé geschiedde langs het bordes van het Paleis. De kist was immers vlak voor den drempel der geopende deuren geplaatst. De belangstellenden konden dus de kist toch op enkele meters afstand naderen. De kist was als het ware bedolven onder de bloemen. De lila kleur, door H. M. tijdens haar leven zoo bemind en zoo vaak gedra gen, domineerde. Electrische kaarsenlusters waren ter weerszijden van de kist ontstoken. Op de kist zelf lag, rustend op een kussen, een kroon. Naast de lijkbaar hadden twee kamerheeren in uniform de eerewacht be trokken, hun ordeteekenen met rouw om floerst. Ter weerszijden van de deuren stonden bui ten twee lakeien met ontbloot hoofd, om de vele bloemen, die werden aangedragen, te rangschikken. Van de baar hing een kleed af, bestaande uit lila-seringen en orchideeën van de Nederlandsche vrouwen, een paars lint met zwart opschrift hing vooraan neder. Een laatste lieve attentie was er van Prin ses Juliana. Deze had eigenhandig een tuiltje viooltjes geplukt, dat nu aan het voeteneinde lag. Gisterenavond was de Koninklijke Fa milie nog ten paleize geweest en had er veer tig minuten vertoefd, om alles in oogen- schouw te nemen. In de hall was geen rouwbekleeding aange bracht. De bloemen, die de vereering had aangedra gen, vormden een sprekend rouwbetoon. Geheel den nacht en den morgen had het geregend, maar tegen negen uur was het weer iets beter geworden. De politie had het plein geheel afgezet en slechts van een zijde werd het publiek toege laten. Eenige minuten vóór 9 uur werd de vestibule geheel geopend en dadelijk daarop betrokken eenige heeren der Hofhouding de eerewacht. Ter weerszijden van de kist stelden zij zich, gekleed in ambtscostuum, op. Deze eerewacht werd voor de eerste uren betrokken door Baron Taets v. Amerongen en Jhr. Regelaer v. Driel. Deze werden afgelost door Baron v. Haerinx- ma thoe Slooten eh Jhr. v. d. Wyck en deze weer door Baron Bentinck en Baron van Heemstra. Even voor negen uur werd het scherm, dat voor den ingang was geplaatst (de deuren wa ren toen reeds geopend) weggenomen en tra den vanuit het hotel „Des Indes" de burge meester van Den Haag met de overige leden van het Dagelijksche Bestuur van de Residen tie tot voor het bordes, waar de burgemeester een krans van het stadsbestuur aan de voeten van de lijkkist neerlegde. Deze paarse krans werd tegen de ijzeren leuning ter linkerzijde (dus rechts van de doode) geplaatst. Hierop volgde een deputatie van den Neder- landschen Journalistenkring, die eveneens een krans in het paars neerlegde, welke aan de an dere zijde werd geplaatst. - Daarna kwam het bestuur van de buiten landsche persvereeniging met bloemen en ver volgens een deputatie van het Haagsche politie corps met een grooten witten krans. AlSnu werden de persfotografen en de film operateurs in de gelegenheid gesteld den paleis ingang te fotografeeren, waarna het défilé der wachtenden begon. De eersten, die voorbij de baar schreden, wa ren een paar chauffeurs en een dame en daarna volgden de honderden weldra achter elkaar. Een wel zeèr zeldzaam en vaak ook zeer tref fend schouwspel. De Raad *van Leger- en Vlootpredikanten heeft een adres van rouwbeklag aan H. M. de Koningin gezonden. Curatoren van de Rijksuniversiteit te Utrecht zonden j.l. een telegram van deelneming aan H. M. de Koningin en aan Prinses Juliana. matigen nevelig Verwachting: Zwakke tot wind uit Westelijke richtingen, tot half bewolkt, later weer toenemende bewolking, weinig of geen regen, weinig verandering in temperatuur. Hoogste stand: 770.5 te La Coruna. Laagste stand: 743.7 te Jan Mayen. Zon op 5.59 - onder 6.16 - Licht op 6.46 2.05 v.m. E. K. In verband met het overlijden van H. M. de Koningin-Moeder roept de reserve-majoor, oud commandant S. R. O. C„ N. Blussé van Oud-Al- blas te Amersfoort de reserve-officieren der Cavalerie op om vrijwillig Hare Majesteit de laatste eer te bewijzen. Plaats van samenkomst, datum, uur en tenue zullen nader worden bekend gemaakt. Telegrafische aanmelding wordt verzocht. Z.H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft het volgende voorschrift uitgevaardigd: Naar aanleiding van het verzoek van den Raad van Ministers schrijven Wij bij dezen voor, dat op den vooravond van de begrafenis van HM. de Koningin-Moeder in alle parochie kerken van Ons Bisdom alsmede in de ka pellen, waarover een rector is aangesteld, op een door den Pastoor of Rector nader aan te geven uur een Lof zal worden gehouden, be staande uit de volgende gezangen: Psalm De Profundis, Psalm Miserere, Sequentie Dies Irae, Respons, Libera me Domine, Oratio Fidelium Deus omnium, waarna een rozenhoedje zal worden gebeden voor de geloovige zielen. Wij sporen de géloovigen aan zooveel moge lijk deze plechtigheid by te wonen. Gegeven te Haarlem, 23 Maart 1934. f J. D. J. AENGENENT, Bisschop van Haarlem Aan andere R.K.- bladen wordt verzocht, deze bekendmaking over te nemen. Uit naam van het Belgisch Ministerie van Nyverheid, Middenstand en Binnenlandschen Handel is op den laatsten dag van de Jaarbeurs aan den Raad van Beheer ten geschenke ge geven een bronzen plaquette met het borstbeeld van wijlen H. M. de Koningin-Moeder, geboet seerd door A. Guaisnet, welk geschenk tydens de Jaarbeurs tentoongesteld is geweest in de Belgische Sectie. PARIJS, 23 Maart (Reuter) De com missie van onderzoek in de Stavisky-affaire heeft gisteren de oud-ministers Durand en Dalimier gehoord tot het geven van nadere inlichtingen over het algemeen ka rakter van de nota's, die uit hun ministe ries verzonden werden en waarin de ver zekeringsmaatschappijen er aan herinnerd werden, dat zy de bons van de Crédit Municipal konden koopen. Beiden herhaalden Stavisky niet te hebben gekend. Naar het schy'nt heeft Durand zich weten te rechtvaardigden door aan te toonen, dat de brieven een zuiver administratief karakter droe gen en dat het onmogelijk was, op het oogen- blik, waarop zij werden opgesteld, te ver moeden, dat oplichting in het spel was. De verklaringen van Dalimier echter waren niet steeds bevredigend, van tyd tot tyd scheen hij zelfs eenigszins in het nauw te zijn ge bracht. Het voornaamste punt, waar de aan dacht hierby op viel was een schrijven van 25 September 1932, warin Dalimier aan Dubarry antwoordde en welk schryven gericht schynt aan de directeuren van verzekeringsmaatschap pijen met het doel den aankoop van bons van de Crédit Municipal te bevorderen en daarmede dus de oplichting te vergemakke- ïyken. Guernut, de voorzitter van de commis sie, laakte het optreden van Dalimier als mi nister van arbeid, en vroeg hem zich tei be schikking te houden van de commissie om nadere verklaringen af te leggen. De door den afgevaardigde Henriot inge diende stukken over het geval-Stavisky-Galmot, zijn inmiddels aan het Openbaar Ministerie en door dit lichaam aan den rechter van instruc tie doorgegeven. De veronderstelling, dat de afgevaardigde van Guyana; Galmot, op instigatie van Sta visky, om het leven is gebracht, schijnt beves tigd te worden door een verklaring van den schrijver Josef Kessel, die met Stavisky zeer bevriend was. Kessel heeft een boek over Stavisky geschre ven en daarin o. a. een onderhoud geschilderd met den financier, die Galmot als zyn doods vijand beschouwde en tegen wien Ihj bedrei gingen uitte. Volgens de „Echo de Paris" komen door de onthullingen van Henriot, ook de vroegere Pro cureur-Generaal Prouharam en de oud-minis ter van Justitie, René Renault, onder ernstige verdenking te staan. De eigenaar van de villa van Stavisky, te Chamonix, waarin werd ingebroken, heeft ge constateerd dat er geen enkel voorwerp ver dwenen is. Een getuige deelde mee, dat hy Zondag vier wandelaars had vergezeld, die door een kelder raampje in de villa waren binnengedrongen en foto's van het inwendige hadden genomen. De juwelier Brunchvick heeft in zijn hotel kamer te Parys zelfmoord gepleegd; in het zelfde hotel woont ook de afgevaardigde Cam- boulives, lid van de commissie van onder zoek in de zaak-Stavisky. De naam Brunchvick komt voor op de ïyst van hen, die chèques ontvingen van Stavisky, zoodat men dezen nieuwen zelfmoord met de beruchte affaire in verband brengt. Een der souches van de gevonden chèques van Stavisky was gedeeltelijk afgescheurd en op het overblijvende gedeelte stond de ver minkte naam „TardiDe socialistische pers reconstrueert dezen naam als „Tardieu" waar tegen door de rechtsche pers geprotesteerd wordt, terwijl verschillende bladen tot nog toe vergeefs naar een andere aanvulling zoeken. De socialistische „Populaire" publiceert thans een aanbevelingsbrief van oud-minister-presi dent Tardieu aan den president-generaal van Marokko. In dit schrijven worden eenige eco nomische plannen van den in verband met het Stavisky-schandaal gearresteerden Albert Du barry bijzonder aanbevolen. Zonder direct con clusies te trekken zet het blad deze feiten in een zoodanig cader, dat het de aandacht ves tigt op de verbinding die er heeft bestaan tus schen Tardieu, Dubarry en Stavisky. Gisteren hebben we gemeld, dat het bestaan van de Katholieke Germania en de eertyds oud-liberale Köln. Zeitung aan een zijden draad hangt. Nu zal ook de Vossische Zeitung de in 1704 door de familie Voss gestichte „Berlini- sche Zeitung von Staats- und Gelehrten Sa- chen") welke sedert eenige maanden alleen nog maar als ochtendblad uitkwam, binnenkort geheel ophouden te verschenen. Ook het be staan van het Berliner Tageblatt geldt reeds geruimen tijd als bedreigd. Misschien zal men zich herinneren, dat reeds in den vorigen herfst geruchten liepen over een plan van dr. Levy, den leider van het nationale arbeidsfront, om het Berliner Tageblatt in dienst te stellen van zyn organisatie. In allen gevalle verscheen zyn tegenwoordig orgaan, Der Deutsche (het door oud-minister-president van Pruisen en Ryksminister Dr. Stegerwald gestichte Christe- ïyk Vakvereenigingsblad. hetwelk de Nazi's eenvoudig inpalmden) reeds by de firma Mosse, zoodat deze onderneming, welke ook het Ber liner Tageblatt uitgeeft, in elk geval betrek kingen heeft met een zeer kapitaalkrachtigen opdrachtgever. Men zal zich op het eerste gezicht verwon deren, dat het nationaal arbeidsfront kapi taalkrachtig wordt genoemd. Evenwel, men bedenke, schryft de Berl. cor- resp. van de N. R. Crt., dat tot deze organisa tie arbeiders zyn toegetreden, die vroeger lid waren van een vakvereeniging, waarvoor zy iedere maand een vry aanzienlijk bedrag plachten te storten, hetwelk door de vakver eeniging voor verschillende doeleinden werd gebruikt. Thans moeten zü een wel iets kleiner bedrag, doch niet belangryk minder, offeren voor het nationaal arbeidsfront, hetwelk tenge volge van deze contributies in het bezit is van eenige honderden millioenen, voor welke naar belegging moest worden gezocht, daar deze slechts gedeeltelijk werden gebruikt voor de actie „Kraft und Freude", het verplichte ge zelligheidsinstituut na den arbeidstyd. Wij kunnen hier nog aan toevoegen, dat het arbeidsfront, de dwangorganisatie in het Derde Rijk, tevens beschikt over de vele mil lioenen van alle vakvereenigingen, die een jaar geleden door de nationaal-socialisten „in be slag werden genomen." De volkomen nivelleering der Duitsche pers is door het vermoedeiyk verdwenen al dezer min of meer vroegere wereldbladen bijna be reikt. Stand op Vrqdag 1 nor n.m.: 756 Vorige stand: 751

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1934 | | pagina 1