STA D S N I E U W S
Mislukte overval
Waarom 'n „gedempte" Oudegracht?
OOK HIER: VOOR- EN
TEGENSTANDERS
ZONDAG 25 MAART 1934
JAN
Wat 75 jaar geleden
gekeurde
Samenstelling van den
rouwstoet
Koopman te Haarlem in zijn pak
huis door drie mannen
aangevallen
VAN ONZEN WINKELSTAND
Heerenmodezaak Johan Vissers
UIT HET BAKKERSBEDRIJF
Loonsverlaging bij de Coöperaties
GEMEENTERAAD
Mededeelingen Raad
BEGRAFENIS KONINGIN
MOEDER
Zoons van Indisch sultan aanwezig
LIGGELDEN VAN KANO'S
Te Heemstede verlaagd
GEMEENTEZAKEN
Openbare weg
Kleingoed
Bouwvergunning
Straatnamen
Voor drie dagen geschorst
Provinciale Griffie
HEEMSTEDE
AANKOOP EN VERHUUR VAN
GROND
Verkoop grond
Kleingoed
Nachtpermissies ingetrokken
Borgstelling
Gevonden dieren en voorwerpen
Gelegen bij de Heemsteedsche
Dreef
VOETBAL
SchotlandEngeland
Geen persoonlijk eigenbelang
mocht de verbetering der
stad belemmeren
VERPACHTING GEMEENTE
LIJKE CONCERTZAAL
Gunstig advies van B. en W.
Tegenstand
Stadsschoon?
Oudste gracht
De naam
VOETBAL IN ENGELAND
Uitslagen le en 2e divisie
Zaterdagavond tusschen zeven en half acht
Vervoegde zich een kooper bij den heer Velle
man, handelaar in tweede-hands-meubelen op
de Gedempte Oudegracht te Haarlem, die een
divan te koop vroeg.
Daar de handelaar deze artikelen niet in zijn
Winkel voorhanden heeft, omdat zij zooveel
plaats innemen, ging hij met zijn klant naar
zijn pakhuis in de Nobelstraat. Hier zou hij
hem een divan laten zien, waarop enkele stoe
len lagen.
Terwijl de heer Velleman zich bukte, werd
hjj door zijn klant plotseling van achteren aan
gegrepen. De aanrander hield meteen zijn hand
voor den mond van den koopman. Op hetzelfde
moment, dat hjj dit deed, riep de aanrander
iets, waarop nog twee personen voor den dag
kwamen.
Een van deze beiden haalde een handdoek uit
zijn zak, blijkbaar met het doel, om dezen voor
den mond van den heer Velleman te binden.
Deze laatste was echter zoo kordaat, om flink
Van zich af te bijten en zich danig te weren.
Gelukkig voor den koopman, kwam juist zijn
bediende de Nobelstraat door. Deze zag licht
branden in het pakhuis en dacht: „Mijn baas
is daar, ik zal hem meteen even vragen of ik
haar huis kan gaan".
Toen hij voldoende genaderd was, zag hij,
dat zijn baas het met menschen aan den stok
had. Hij dacht echter heelemaal niet aan een
overval. Hij ging naar binnen en zag twee man
hen langs zich wegschieten.
Er was nog een derde persoon binnen, die
Zei: „Ik heb hem goed geholpen, hè?"
En hier begingen èn baas èn knecht het on-
keluk een verkeerde conclusie te trekken.
De heer Velleman dacht in zijn verbouwe
reerdheid, dat het iemand was, die met zijn
knecht was binnengekomen. De knecht meende,
dat het een burger was, die zijn baas geholpen
had.
De heer Velleman liep het pakhuis uit, om
thuis van den schrik te bekomen. Zijn knecht
ging hem achterna in gezelschap van den der
den aanrander, die zelfs nog met hem in de
Nobelstraat opliep.
Inmiddels was er publiek op komen zetten en
toen de knecht aan het einde van de Nobel
straat kwam, was hij ook zijn metgezel kwijt.
De politie zit nu derhalve voor het raadsel,
dit onbekende drietal op te sporen.
De zaak in Heerenmode-artikelen van den
heer Johan Vissers, Groote Houtstraat 35, heeft
een nieuw entrée gekregen. „Moderniseeren!"
is het wachtwoord van dezen tijd en aan dit
wachtwoord is hier zonder in een uiterste te
vervallen voldaan.
De zaak heeft n.l. haar etalage onder archi
tectuur van den heer Hartkamp te Overveen
verpieuwdvpn, op keurige, aantrekkelijke wijze
ingericht. En dat in slechts twee weken tijde!
De vroegere ééne etalage is vervangen door
een di'epe nis met twee kleinere kasten met
groote spiegelruiten, zoodat men, zonder ge
vaar -te loopen in de drukte van de Groote
Houtstraat meegesleept te worden, alles rustig
op zijn gemak kan bekijken.
Dat is het geëtaleerde: overhemden, hoeden,
dassen, boorden, sokken, enz., heu-sch wel
waard! Heeft men eenmaal in de moderne eta
lages het verlangde goed bekeken, dan is in den
ruimen winkel een uitgebreide voorraad én cou
lante bediening aanwezig om zijn wenschen te
bevredigen.
Daarbij geeft een aantal bloemstukken, ter
gelegenheid van de opening Zaterdagmiddag
gezonden, nog een feestelijk cachet aan het ge
heel.
Wij wenschen den heer Johan Vissers veel
succes toe met de verbetering van zijn reeds
vele jaren bestaande zaak!
De kwestie betreffende de loonsverlaging bij
de bakkerij coöperaties „De Eendracht" en
„Vooruitgang" is in een nieuw stadium getre
den. De loonsverlaging is n.l. voorgelegd aan
het scheidsgerecht, waarvan de voorzitter is
Mr. A. Bruch, dat een bindende uitspraak zal
geven.
De loonsverlaging is tijdelijk opgeschort tot
hét scheidsgerecht uitspraak heeft gedaan.
De personeelsvergaderingen, die Zaterdag
avond en hedenochtend gehouden zouden wor
den, zijn daarmede vervallen.
het gebouw thans reeds exploiteert, een over
eenkomst op voor de gemeente bevredigende
voorwaarden zou kunnen worden gesloten, het
gemeentebelang medebrengt tot onderhandsche
verpachting over te gaan. Immers de heer Dei-
num heeft een jarenlange ervaring en de ge
meente weet wat zij aan hem, ook als pachter,
zal hebben. Bovendien kan dan de pacht reeds
1 April a.s. ingaan. Bij openbare verpachting
zou de gemeente in verschillend opzicht, ook
financieel, eventueel een risico op zich nemen,
dat zij bij onderhandsche verpachting aan den
heer Deinum ontgaat.
Gevolg van deze overwegingen was, dat met
den heer Deinum overleg werd gepleegd of, en
zoo ja, onder welke voorwaarden hij bereid zou
zijn de exploitatie van het concertgebouw van
de gemeente voor vijf jaren te pachten. Het re
sultaat hiervan is geweest, dat de heer Deinum
die exploitatie wil pachten voor 21.000 per
jaar onder de voorwaarden opgenomen in een
ontwerp-overeenkomst, welke voor Uwe leden is
ter lezing gelegd.
In verband met de gestelde voorwaarden wij
zen wij er op, dat, zooals van zelf spreekt,
daarnaast onverzwakt blijven gelden o.a. de be
paling van art. 221 der Gemeentewet, waarbij
aan den Burgemeester wordt opgedragen o.a.
te waken tegen het doen van met de openbare
orde of zedelijkheid strijdige vertooningen, be
nevens alle andere wettelijke bepalingen, welke
door exploitanten van dergelijke gebouwen be-
hooren te worden nageleefd.
Gelet op het vorenstaande geven wij Uwen
Raad in overweging te besluiten tot de onder
handsche verpachting voor vijf jaren van het
gemeentelijk concertgebouw aan den heer Ph.
A. Deinum, alhier.
Vergadering van den raad der gemeente
Haarlem op Woensdag 28 Maart 1934, des mid
dags te 1.30 uur, zoo noodig voort te zetten
des avonds te 8 uur, in de Statenzaal (Prinsen
hof)
Aan de orde zal worden gesteld:
Mededeelingen en ingekomen stukken.
Balans, enz. 1932 woningbouwver./stichting:
a. „Ons Huis", b. „Haarlemsche stichting voor
Woningverbetering", c. „Vooruitgang", d. „Voor
Gemeentepersoneel G.A.", e. „Ons Belang".
Rekening enz. 1933 vereeniging „Kindervoe
ding".
Aanvaarding van voor straat bestemden
grond.
Aankoop grond Rollandslaan.
Benaming openbare wegen, enz., nabij Ten
Katestraat.
Verkoop grond Julianastraat (W. A. J. Goe-
ting).
Vernieuwing gerantiestelling geldleening
Diaconie Geref. Kerk.
Beroepschrift N.V. Ned. Scheeps- en Grond
exploitatie Mij. tegen beslissing weigering ver
gunning bouw woningen Spaamdamscheweg.
Verpachting Gemeentelijk Concertgebouw.
Gunning pacht exploitatie bad- en zwemin
richtingen.
Onder voorbehoud, dat inmiddels een aan
nemelijke inschrijving zal zijn ingekomen.
Ingekomen is:
Een besluit van Gedeputeerde Staten van
Noord-Hólland, waarbij de balans en verlies-
en winstrekening over 1932 van den Keurings
dienst van Waren wordt vastgesteld zooals zij
door den raad voorloopig zijn vastgesteld met
dien verstande, dat in de rekening de post
„Aankoop monsters" wordt bepaald op 1100.05
en de post „Reis- en verblijfkosten" op 1562.62
en dat in de eindcijfers geen wijziging wordt
aangebracht.
Voorgesteld wordt te stellen in handen van
burgemeester en wethouders om prae-advies:
Een verzoekschrift van P. Joosten om in
koop te ontvangen een perceel bouwterrein aan
de Garenkokerskade.
Voorgesteld wordt te stellen in handen van
burgemeester en wethouders ter afdoening:
Een verzoekschrift van J. W. A. Christiaans.
om zijn in de Spaarnwouderstraat gelegen
fruitwinkel op Zondag geopend te mogen heb
ben van des namiddags 4 tot 8 uur in plaats
van in den voormiddag.
Voorgesteld wordt om den bij raadsbesluit
d.d. 2 April 1930 no. 20 gegeven straatnaam
„Jupiterstraat" te veranderen in dien van „Van
Nesstraat".
Naar men ons mededeelt zal de Sultan van
Djokjakarta bij de begrafenis van wijlen H.M.
Koningin-Moeder vertegenwoordigd worden
door zijn beide zoons, die de le H.B.S. b 5-
jarige cursus te Haarlem bezoeken. Zij zijn
leerlingen van de hoogste klasse.
Reeds is namens den Sultan een krans te
Den Haag gelegd.
B. en W. van Heemstede schrijven aan den
Raad:
Ingevolge hun toezegging, hebben B. en W.
nagegaan, of het recht voor het ligplaats heb
ben van kano's in gemeentewater behoort te
worden herzien.
Het recht bedraagt thans 50 cent per dag:
het jaarabonnement bedraagt 10.
Bij nadere overweging komt B. en W. dit
recht te hoog voor en het is te verwachten, dat
bij een belangrijke verlaging van het tarief
meer jaarabonnementen zullen worden ge
nomen.
B. en W. stellen daarom voor om het dag
tarief te bepalen op 25 cent en het jaarabon
nement op 2.50.
in verband met den bouw van 18 woonhuizen
aan de Lange Heerenvest.
Aangezien genoemd tijdvak van 10 jaar is
verstreken en de rentevoet over het onafgeloste
gedeelte der leening bedragende nog f 42.900.
is gebracht op 414 pCt., verzoekt de Diaconie
ons te bevorderen, dat de borgstelling der ge
meente wordt gecontinueerd.
Hiertegen bestaat bij B. en W. geen bezwaar.
De N.V. Bouw- en Exploitatie Maatschappij
Slot Co. te Amstelveen heeft zich bereid ver
klaard, om aan deze gemeente kosteloos en om
niet in eigendom over te dragen, met de be
stemming voor openbaren weg, de gronden (pro
jectstraten ten westen van den Rijksstraatweg
en ten noorden van de z.g. Rivierenbuurt).
Tegen aanvaarding van bedoelde gronden on
der de voorwaarden opgenomen in het onder
staand ontwerp-besluit bestaat bij B. en W.
geen bezwaar.
De eigenaar van den grond aan de Rollands
laan heeft zich bereid verklaard dien grond
aan de gemeente in koop af te staan voor 3
per M2, onder voorwaarden.
Ter verbetering van den verkeerstoestand van
de Rollandslaan achten B. en W. aankoop van
bedoelden grond in het belang der gemeente.
Blijkens een brief van de N.V. Nederlandsche
Scheeps- en Grondexploitatie Mij., te Over
veen, komt zij bij den Raad in beroep van de
beslissing van B. en W. waarbij haar vergun
ning werd geweigerd tot het bouwen van 22
woningen aan den Spaamdamscheweg, alhier.
Deze vergunning moest worden geweigerd,
zeggen B. en W„ omdat het bouwplan was
ontworpen in strijd met de voor dat gedeelte
der gemeente vastgestelde en goedgekeurde uit
breidingsplannen.
Adressante voert in haar beroepsschrift aan,
dat deze détails niet beschouwd kunnen worden
als uitbreidingsplannen, omdat in deze détails
geen onderscheiding voorkomt van de langs
den bestaanden weg (Spaamdamscheweg) te
stichten bebouwing.
B. en W. stellen voor op het beroepsschrift
afwijzend te beschikken.
Nu het terrein nabij de Ten Katestraat bouw
rijp wordt gemaakt, stellen B. en W. voor de
volgende straatnamen te geven:
Lodewijk Mulder, (18821907), Nederlandsch
letterkundige, schrijver o. a. van de historische
roman „Jan Faassen".
Jan Frederik Oltmans, (18061854), bekend
o. a. als schrijver van „De Schaapherder" en
„Het slot Loevestein".
Hendrik Jan Schimmel. (18231906), Neder
landsch dramaturg en romanschrijver.
Cornells Eliza van Koetsveld, 180718931.
Nederlandsch letterkundige, schreef o. a.
„Schetsen uit de pastorij te Mastland".
Jacobus van Looij, (1855—1930), prozaschrij
ver, dichter en schilder.
m. i.; Bureau van Politie, Smedestraat, onder
deel van een stofzuiger; Bureau van Politie,
Smedestraat, sleutels en zakmes; tasch N. ten
Berge, Oranjekade 39, wanten.
„Haarlem's Onderwijs", het orgaan der afd.
Haarlem van den Bond van Nederlandsche On
derwijzers, meldt, dat het lid van dien bond
de heer A. Koppenol, door het college van B.
en W. van Haarlem voor den tijd van drie
dagen geschorst is, omdat een door hem onder-
teekende steunlijst van het N.V.V. onder school
tijd op school 16 gecirculeerd had onder het
personeel. De lijst was door een lid van het
personeel doorgezonden aan het hoofd der
school, die op zijn beurt met een begeleidenden
brief voor doorzending naar het stadhuis had
gezorgd.
In verband met de begrafenis der Koningin-
Moeder, verzoekt men ons mee te deelen dat
de bureaux der Provinciale Griffie Dinsdag as.
voor zoover de dienst dit toelaat ge
sloten zullen zijn.
B. en W. stellen voor aan W. A. J. Goeting,
alhier, tegen den prijs van ƒ20 per M2 in koot)
af te staan grond, gelegen aan de Juliana
straat, hoek Mecklenburgstraat, groot 440 M2.
B. en W. stellen voor de balans per 31 De
cember 1932 en de verlies- en winstrekening
over 1932 betreffende de 141 arbeiderswoningen
en het kantoor, voor den bouw waarvan bij zijne
genoemde besluiten aan de alhier gevestigde
Woningstichting „Ons Belang" financieele steun
werd verleend, goed te keuren.
De waarnemend burgemeester van Haarlem
heeft bepaald, dat voor den nacht van Maandag
op Dinsdag alle nachtpermissies zijn ingetrok
ken in verband met de begrafenis van H. M.
de Koningin-Moeder.
Bij besluit van 6 December 1922, werden B.
en W. gemachtigd de gemeente voor den tijd
van 10 jaren garant te stellen voor de hoofdi
som, rentebetaling en aflossing van de door de
Diaconie der Gereformeerde Kerk te Haarlem
met het Bestuur der Rijksverzekeringsbank te
sluiten hypothecaire geldleening, rentende 5 Va
pCt. 's jaars, groot hoogstens f 55.000.zulks
Beelen, Oranjekade 17, horloge; Bauman,
A. L. Dyserinckstraat 23, autodop; J. Schotman,
Jelgersmastraat 19, étui m. i,; Thiel, Van
Eedenstraat 3, handbeschermer; W. Hazelaar,
Hofmeierstraat 32,__handschgen; Bureau van
Politie, Smedestraat, hondenpenning; medaille;
G. v. d. Horst, Alberdingk Thijmstraat 21,
handschoen; J. van Asselt, Floresstraat 32,
handschoen; Hulshof f, Garenkokerskade 17,
ketting met hangertje; J. Ankema, Junoplant-
soen 68, muts; Casande, Gouwstraat 11, porte-
monnaie m. i.; A. Pol, Spaame 15 rd., idem
B. en W. van Heemstede stellen den raad
voor op den grondslag van de betreffende voor-
loopige akte te koopen van den heer Van der
Weiden te Heemstede, eenige perceelen grond,
gelegen nabij en ten Oosten van de Heemsteed
sche Dreef, gezamenlijk groot 6.17.90 H.A. voor
de som van 105.000.
Voorts om in de kadastrale aanduiding van
de te aanvaarden perceelen en in de redactie
van de bepalingen en voorwaarden waaronder
deze koop is geschied, zoodanige wijzigingen en
aanvullingen aan te brengen als zjj, na advies
van de Commissie voor het Grondbedrijf, noo-
die zullen oordeelen of wel door Ged. Staten
wenschelijk worden geacht.
En de bedoelde perceelen grond in te bren
gen in het Grondbedrijf voor de koopsom ver
hoogd met de op den overgang vallende kosten.
B. en W. te machtigen onder door hen te
stellen voorwaarden, tot wederopzeggens, on
dershands te verhuren aan C. van der Weiden
voornoemd, de perceelen weiland, behoorende
tot het genoemde complex, welke niet onmid
dellijk in exploitatie zullen worden gebracht,
voor een prijs van 100.— per H.A. per jaar.
De voetbalwedstrijd tusschen de amateur
elftallen van Schotland en Engeland is door
Schotland met 32 gewonnen. Bij de rust had
den de Engelschen nog de leiding met 20.
De Heer en Mevrouw
VAN WILLIGE—PHILIPS
geven met groote blijdschap
kennis van de geboorte van
hun zoon
Bloemendaal, 24 Maart 1934.
Platenlaan 19.
In de Raadsvergadering van 28 Februari j.l.
Werd om prae-advies in handen van B. en W.
gesteld een voorstel van den heer Mr. Dr. F. A.
Bijvoet en vier andere leden luidende:
„Óndergeteekenden stellen den Raad der ge
meente Haarlèm voor te besluiten B. en W. te
verzoeken de noodige maatregelen te nemen om
over te gaan tot het verpachten der gemeente
lijke concertzaal."
Naar aanleiding van dat voorstel deelen B.
en W. het volgende mede aan den Raad:
De wijze waarop het concertgebouw thans
Wordt geëxploiteerd moge al bevredigend zijn,
ontkend kan niet worden, dat de gekozen vorm
in sommige gevallen in den weg kan staan aan
een vlotte exploitatie. Wij kunnen ons daarom
hiet het denkbeeld de exploitatie van het con
certgebouw te verpachten wel vereenigen. De
bestaande overeenkomst levert daartegen geen
bezwaar op, omdat ieder der partijen het recht
heeft de overeenkomst met inachtneming van
een termijn van opzegging van drie maanden
te beëindigen.
Bij de overweging der verpachting werd door
ons vooropgesteld, dat wil de gemeente een fi
nancieel zoo gunstig mogelijk resultaat verkrij
gen, eenerzijds de termijn van verpachting niet
te kort mag worden gesteld, doch dat men an
derzijds er op bedacht dient te zijn het risico
voor den pachter niet te groot te maken door
hem voor een te groot aantal jaren te verbin
den. Om deze redenen meenden wij dat de
verpachting zou moeten geschieden voor den
tijd van vijf jaren.
De vraag of aan openbare dan wel aan on
derhandsche verpachting de voorkeur dient te
worden gegeven werd door ons in dezen zin be
antwoord, dat, zoo met den heer Deinum, die
streken maar ook wegens zijn aangenaam in
nerlijk tot woon- en verblijfplaats aantrekke
lijk te maken." Ook in dien tijd stelde men dus
al alles in het werk om naar Haarlem rijke
Amsterdammers te trekken (forensen noemt
men ze tegenwoordig) om daardoor de inkom
stenbelasting laag te kunnen houden!
De lente is in aantocht. Niet alleen wees de
kalender zulks aan maar ook de sterker wor
dende zonnewarmte een vleugje tusschen de
regenbuien door geeft den mensch de ver
kwikking, de verwachting van het komende
warme jaargetijde.
Maar alles heeft zijn voor en tegen. De lente
en zomer met hun stralende zon, hun levend
makende warmte veroorzaken ook.kwalijk
riekende stadsgrachten. En voor menigeen,
voor wie des winters bij vorst en koude de vele
singels van Haarlem paradijzen zijn door hun
spiegelglad ijs, zijn des zomers deze zelfde
vaarten dingen die ze maar liever vermijden
omdat er een „luchtje" aanzit
Vijf en zeventig jaar geleden hadden de
Haarlemmers ook last van den weinig welrie-
kenden geur, die uit de grachten opsteeg. En
zelfs nog een beetje meer dan thans, want er
was toen een grootere watervlakte aanwezig, die
haar aroma met de des zomers toch al duffe
stadslucht kon vermengen en de omwonenden
noodzaken tot potdicht gesloten houden van
deuren en vensters.
Toen was n.l. de Ged. Oude Gracht nog wat
haar naam zegt: een gracht.
Een gracht, die walglijk riekte. Een modder
poel. Een der grootste onoverdekte riolen
dezer stad.
Een sombere en nuttelooze gracht. Enz. enz.
Aldus werd deze waterweg drie kwart eeuw
geleden genoemd door de voorstanders van het
dempingsplan van de toen nog ongedempte
Ged. Oude Gracht.
Wat was er namelijk gebeurd? Op 4 October
1855 stelde Mr. P. Elias in den gemeenteraad
voor om de Oude Gracht te dempen. En met
dit voorstel wierp hij den knuppel in 't hoen
derhok. De Haarlemmers kregen hun „Rokin"-
vraa'gstuk en kloven er met evenveel lust en
even erg aan als de Amsterdammers thans
deden aan 't vraagstuk van de demping van
het overblijfsel van de Amstel in hun stad, dat
thans teeken des tijds tot autoparkeer
plaats is ingericht.
Vijf en zeventig jaar geleden echter wenschte
men van de Oude Gracht geen parkeerplaats
men had nog geen last van auto's en andere
gevaarlijke vervoermiddelen! maar een
wandelplaats te maken, die 'n „zeer groote ver
fraaiing zou geven en veel zou bijdragen om
.Haarlem, niet alleen wegens zijn bevallige om-
Behalve voorstanders van de demping dat
waren de meeste Haarlemmers waren er na
tuurlijk ook tegenstanders. En wel allereerst de
handeldrijvenden, die de Oude Gracht als ver-
voerweg te water noodig hadden en ach en wee
riepen omdat ze bij demping van de gracht
„alleraanmerkeltjkst in de uitoefening hunner
bedrijven en handel belemmerd of ten eenen-
male gestremd zouden worden."
Anderen vreesden dat hun perceelen aan de
Oude Gracht een sterke waardevermindering
zouden ondergaan, omdat „vooral affaires als
de hunne aan het water moeten gelegen zijn"
en wezen er in welsprekende woorden op dat
„handel en nijverheid de hechtste steunsels der
maatschappij mogen genoemd worden," zoodat
men „eerbiediglijk het zeer voortreffelijk" ge
meentebestuur, dat „ongetwijfeld het voor en
tegen goed zal overwegen voor tot demping te
besluiten" in overweging gaf „een waterweg te
sparen, die een zeer belangrijk gedeelte van de
stad doorstroomt en aan hetzelve een groot
vertier bijzet door de beurtschepen en schuiten
die daar aankomen."
Volgens deze woordvoerders zou dus de Oude
Gracht als waterweg een Spaame in klein for
maat zijn! Dat de vele niet zeer hooge bruggen
als die bij het Spaame, de Groote Houtstraat,
de Koningstraat en de Zijlstraat, hét verkeer
met groote schepen onmogelijk maakten, werd
gemakshalve door de tegenstanders maar ver
geten.
In dezen tijd, waarin in Amsterdam, een
grootsch opgezette „Heemschut"-tentoonstelling
gehouden wordt, waarin de beroemde Frane-
ker grachtjes tegen den zin van de gemeente
naren maar op last van hooger hand gespaard
worden waarin men het mogelijke en on
mogelijke doet om pittoresque oude straten en
grachten te behouden en antieke gevels angst
vallig bij stukjes en beetjes worden gerestau
reerd, zou het behoud van het oude stadsschoon
een woordje en zelfs een duchtig woordje mee
spreken als men van plan zou zijn een singel
of gracht in Haarlem te dempen.
Destijds echter niet. Toen brak men zonder
gewetensbezwaar prachtige poorten als de
Groote of Kleine Houtpoort af of dempte
grachten om ze tot een hoogst welkom toe
vluchtsoord voor de arbeidende klasse (let op
het sociale tintje!) te maken. En zoo stond het
ook met de demping van de Oude Gracht. Oud
stadsschoon? 't Mocht wat! Het verspreidde
maar ondraagljjken stank.
En nu mochten de tegenstanders van de
demping al beweren dat „die stank een onge
mak was, dat alleen in den meestal niet vele
droge warme zomerweken bestaat." De voorstan
ders lieten heel fijntjes weten dat ze de argumen
ten van de tegenstanders niet hoog aansloe
gen, want ze zeiden ronduit dat ze hoopten dat
„geen persoonlijk eigenbelang de verbetering
van de inwendige gesteltenis der stad zou be
lemmeren," dus m.a.w.: heeren, de demping
van de Oude Gracht is voor de stadsinwoners
van veel meer belang dan de materieele schade
die gij door de demping lijdt. En ze kregen
gelijk ook!
Op 's lands wijs werd er een commissie be
noemd, die het voor en tegen van de demping
der Oude Gracht zou bestudeeren en nadat deze
commissie gunstig geadviseerd had en er nog
menig pamflet of brochure over verspreid, me
nig request den gemeenteraad toegestuurd, me
nig ingezonden stuk in de bladen geschreven
en menige vergadering gehouden was, werd
eindelijk vier jaar na de indiening van het
voorstel van Mr. Elias, op 8 April 1859,
dus precies drie kwart eeuw geleden, door den
Raad met 17 tegen 3 stemmen een voorstel aan
genomen, waarbij tot demping van de Oude
Gracht werd besloten.
Op 1 Juli werden de Kraaienhorstergracht en
de Oude Gracht voor vaartuigen gesloten. Het
dempen van beide grachten werd voor f 72000
gegund en op 25 Juli 1859 werd ermede een aan
vang gemaakt.
Aldus verdween de Oude Gracht, reeds ver
dronken in de gunst van het volk, uit het
Haarlemsche stadsbeeld en kwam de „Ge
dempte" ervoor in de plaats.
Terloops willen wij hierbij nog even opmer
ken dat de Oude Gracht de oudste gracht van
Haarlem is en haar naam dus met eere droeg.
Zij vormde n.l. in de begintijden van Haarlem
te zamen met het Spaame en de „Nieuwe"
Gracht (die toen een anderen loop had dan
thans) de grens van de stad, met dien verstan
de dat het gedeelte tusschen de Bakenesser-
gracht en het Spaame buiten het stedelijk
grondgebied viel, want dat behoorde aan den
toen regeerenden graaf.
De Oude Gracht is dus eenige eeuwen lang
het verdedigingsbolwerk van de stad geweest.
Erlangs lagen wallen en op de kruispunten met
de Zijlstraat, Groote Houtstraat, enz. stonden
poorten.
Toen Haarlem steeds meer inwoners kreeg
vooral de opkomende industrie werkte daaraan
krachtig mede, werden de verschillende singels
gegraven en tot grens van Haarlem gemaakt.
De Oude Gracht verloor haar wallen en poorten
en werd een stil binnengrachtje.
Dat de naam van de Oude Gracht bij de
demping in Gedempte Oude Gracht veranderd
werd, lijkt zoo vanzelfsprekend. Maar toch is
over den naam destijds nogal het een en ander
te doen geweest.
De voorsteller van het dempingsplan heette
Mr. P. Elias. „Eere wien eere toekomt", aldus
schreven eenige voorstanders van het plan in
een request aan het gemeentebestuur, dan moet
de nieuwe straat (want de Oude Gracht was
na demping nog slechts een straat geworden)
ook naar den voorsteller genoemd worden. En
dus stelden ze voor de straat tusschen Spaarne
en Kleine Houtstraat: „Meesterstraat" te doo-
pen, van de Kleine naar de Groote Houtstraat:
„Pieterstraat" en van de Groote Houtstraat
tot de Zijlstraat: „Eliasstraat." En het over
blijvende deel, van Zijlstraat tot Nieuwe
Gracht? Ja, dat was lastig. Laurens Coster-
straat leek hun de beste naam.
Alléén dit gedeelte van hun voorstel was niet
origineel. Het overige echter des te meer! Prof.
M. de Vries, hoogleeraar te Leiden, een Haar
lemmer van geboorte, had Costerstraat óók al
voorgesteld en wilde zelfs het Verwulft omdoo-
pen in „Costerplein".
Ten slotte besloot men de gedempte Oude
Gracht ook precies te noemen, wat ze was: een
gedempte gracht, behalve voor het gedeelte tus
schen Zijlstraat en Nieuwe Gracht, dat de na
men Nassaustraat en Nassauplein kreeg.
Maar daarover een anderen keer.
Wij zijn thans in staat het volgende mede
te deelen omtrent de samenstelling van den
rouwstoet bij de plechtige begrafenis van H. M.
de Koningin-Moeder op Dinsdag as., des voor
middags te elf uur.
Na de reeds gemelde militaire af deelingen
ter opening van den stoet, volgen een rijknecht-
majoor en twee rijknechts te paard. Vervol
gens komt een hofrijtuig. waarin de waarne
mende kamerheer-ceremeniemeester, jhr. Sic-
kinghe en de kamerheer i. b. d. jhr. ir. Six
gezeten zijn. Naast elk portier gaat een lakei.
Daarna volgt waarschijnlijk een hofrijtuig
waarin de oud-intendant van Soestdijk de heer
Groeneveldt, de secretaris van wijlen H. M. de
Koningin-Moeder, jhr. Witsen Elias, en de ge
neesheer dr. de Jongh.
Hierachter sluiten zich aan zes hofrijtuigen
bestemd voor de 24 kamerheeren, dragers van
het stoffelijk overschot, een hofrijtuig, bestemd
voor de dragers van de slippen van het rouw
kleed en een hofrijtuig waarin de opper-cere-
moniemeester van H. M. Graaf Du Monceau
gezeten is. Naast elk portier van deze laatste
hofrijtuigen gaat een lakei.
Op het rouwkleed, dat de kist dekt, zul
len de Kroon van H. M. de Koningin-
Moeder geplaatst worden en een roodflu-
weelen kussen, waarop de Orde-teekens
van H. M. zijn gehecht.
De vier slippen van het rouwkleed worden
vermoedelijk gedragen door de heeren jhr. mr.
Schimmelpenninck, waarnemend grootmeester
van H. M. de Koningin-Moeder, Juckema van
Burmania Baron Rengers van Warmenhuizen,
Hofmaarschalk van H. M. de Koningin-Moe
der, jhr. de Jonge van Zwijnsbergen, intendant
van Soestdijk, en Sixma baron van Heemstra,
particulier secretaris van H. M. de Koningin-
Moeder. Aan weerszijden van den rouwwagen
gaan de 24 Kamerheeren dragers. Respectieve
lijk ter rechter en ter linkerzijde van den rouw
wagen rijden de Chef van het Militaire Huis,
adjudant-generaal, vice-aómiraal b. d. Bauduin
en de gouverneur der Koninklijke Residentie,
luitenant-generaal jhr. Röell. Achter den rouw
wagen volgen te voet de officianten en het per
soneel van H. M. de Koningin-Moeder.
Daarachter komen te paard de officieren der
landmacht van het Militaire Huis twee aan
twee naar ouderdom van rang.
In een hofrijtuig volgen de hofdames van
H. M. de Koningin-Moeder. Naast elk portier
gaat een lakei. Hierop komen de hofrijtuigen,
waarin de vorstelijke personen gezeten zijn,
die in den stoet mederijden.
In het eerste rijtuig is Z. K. H. de Prins der
Nederlanden, Hertog van Mecklenburg, gezeten
met Z. D. H. den Vorst van Waldeck Pyrmont.
Naast het rechterportier gaan een hofjager en
twee lakeien; naast het linkerportier drie la-
keiën. Hetzelfde is het geval met de volgende
rijtuigen, waarin gezeten zijn Z. K. H. Prins
Eugen van Zweden, Hertog van Néricie, en
Z. K. H. Prins Karei van België, Graaf van
Vlaanderen; Z. K. H. de Erfprins van Olden
burg, Z. K. H. Hertog Adolf Friedrich van
Mecklenburg, Z. D. H. de Erfprins van Wal
deck en Pyrmont, Z. D. H. de Vorst van Er-
bach-Schönberg, Prins Felix van Luxemburg
en de reeds gemelde verdere vorstelijke ver
wanten van wijlen Hare Majesteit de Ko
ningin-Moeder.
Na dit vijftal rijtuigen komt vermoedelijk in
een Hofrijtuig met een lakei naast elk portier
als vertegenwoordiger van de Luxemburgsche
Regeering, de Minister-President van Luxem
burg de heer Bech. Voorts komen er een aantal
hofrijtuigen waarin de groot-officier van H.M.
de Koningin luitenant-generaal b. d. Jhr. van
Suchtelen van de Haare, de. opper-hofmaar-
schalk van H. M. de Koningin, jhr. Boreel van
Oldenaller en de opperkamerheer van H. M.
de Koningin, mr. baron van Lynden gezeten
zijn, alsmede de adjudailt van den prins van
Zweden en de oud-ordonnans-officier van wijlen
Z. M. Koning Albert van België; vervolgens
Oberst Freiherr von Grass en Ober-Forstmeis
ter und Ober-Hofj&germeister von Plötz, en
eindelijk de hofmaarschalk van H.M. de Ko
ningin mr. baron de Smeth.
Het is mogelijk dat in deze volgorde nog
eenige verandering komt. Na dit vijftal hof
rijtuigen volgen de officianten en personeel
van H.M. de Koningin, die H.M. de Koningin-
Moeder onder Haar Regentschap hebben ge
diend, alsmede luitenant-kolonel Van den
Wall Bake, commandant van het korps rijdende
artillerie, toegevoegd aan Z. K. H. Prins Eugen
van Zweden, de kapitein ter zee Baron de Vos
van Steenwijk, adjudant i.b.d. van H.M. de
Koningin, commandant van het Kon. Instituut
van de Marine te Willemsoord, toegevoegd aan
Z. K. H. den Graaf van Vlaanderen; de majoor
van den Generalen Staf Baron van Voorst tot
Voorst, toegevoegd aan Z. K. H. den Prins van
Luxemburg en jhr. mr. dr. de Beaufort, kamer
heer i.b.d. van H. M. de Koningin, secretaris van
den Raad van State, toegevoegd aan Lady May
Abel Smith.
Op een aantal voertuigen, vermoedelijk drie,
volgen de kransen en bloemen, terwijl de stoet
wordt afgesloten door de reeds gemelde mili
taire afdeelingen.
De Opper-Ceremoniemeester van H.M. de
Koningin maakt bekend, dat degenen, die zich
a.s. Dinsdag voorzien van toegangskaarten met
passe-files van 's Gravenhage naar de Nieuwe
Kerk te Delft willen begeven ter bijwoning van
de plechtige begrafenis van het stoffelijk over
schot van H. M. de Koningin-Moeder, zich met
hun auto of ander voertuig uiterlijk te kwart
over tien uur zullen moeten bevinden op den
weg van het sterfhuis naar de Nieuwe Kerk
te Delft, aangezien de weg na dien tijd door
een gedeelte van den stoet in beslag wordt ge
nomen en te elf uur in de kerk aanwezig zullen
moeten zijn.
Vijf en zeventig jaar is het geleden dat de Oude Gracht gedempt werd. Hier
boven een teekening van de nog niet gedempte Gedempte Oude Gracht, juist
bij de kruising van de Groote Houtstraat. Het huis met het trapgeveltje is
reeds lang verdwenen; thans staat er het reusachtige warenhuis van Vroom
en Dreesmann
De uitslagen van de Zaterdag in Engeland ge
speelde wedstrijden luiden:
le divisie:
ArsenalWolverhampton Wanderers 32
BirminghamPortsmouth 31
Blackburn RoversLeicester City 3—0
Derby CountyChelsea 10
EvertonCheffield United 40
Leeds UnitedLiverpool 5—1
Manchester CityStoke City 42
MiddlesbroughAston Villa 12
Newcastle UnitedTottenham Hotspur 13
Westbromwich AlbionSunderland 65
Sheffield WednesdayHuddersfield Town 12
2e divisie:
BlackpoolBolton Wanderers 1I
Bradford City—Bentford 2—1
Bury—Nottingham Forest 4—2
FulhamPlymouth Arule 32
Hull City—Westham United 2—0
Lincoln City—Grimsby Town 33
MillwallBradford 01
Notts CountyOldham Athletic 11
Port ValeBurnley 02
Southampton—Manchester United 1—0
Swansea Town—Preston North Sid 1—2
