DE DOORTOCHT VAN HET
PANAMA-KANAAL
Duitschlands weigering aan
So vj et-Rusland
Waarom Tokio
Zeeofficieren
gevonnist
zoo te keer ging
Het nieuws van heden
CHINA AAN HET WERK
„DE BALTISCHE LANDEN
NIET BEDREIGD
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
8UREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
VRIJDAG 27 APRIL 1934
Avondblad
Het Weerimi
NIEUWE LEGERCOMMANDANT IN EGYPTE
mwwm
m
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
JAPAN LACHT
Het tracht China te
enteren
Z. H. Exc. Mgr. Kordac
De crisis in Spanje
Rechts verlangt het aftreden van
president Zamora
Oudminister Renoult
vervolgd
Advocaat in dienst van Stavishy
„Kanton en Nanking werken sa
men en de Chineesche lucht
macht groeit met den dag"
Niet meer te verwaar-
loozen factor
Uitspraak inzake de muiterij op
„De Zeven Provinciën"
Luit. F. kreeg twaalf
maanden
Litwinof ontstemdzijn bezorgd
heid voor goede relaties met
Duitschland
Een Russisch exposé
Commentaar te Riga
Mgr. Franz Kordac f
Emeritus-Aartsbisschop van Praag
Doriot in actie
Frankrijk zwijgt
Het wil eerst Engeland en
Amerika laten handelen
inzake het Verre
Oosten
Van het Chacofront
Schietoefeningen op de
Belgische kust
Bezoekt de Tentoonstelling en Fancy-Fair
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18717
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 cf.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. D RUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
1 VERWACHTING: Matige, aanvankelijk 1
tijdelijk wellicht afnemende, Zuid-Weste- g
lijke tot Noord-Westelijken of Noor- =5
ieiyken wind, gedeeltelijk bewolkt, aan- 3
lankelijk nog regenbuitjes, vooral des 3
nachts iets kouder.
--
«S-
Luitenant-generaal G. A. Weir, de nieuwe opperbevelhebber der Engelsche troepen in
Egypte, inspecteert, na zijn aankomst te Cairo, de eerewacht.
De Japansche minister van buitenland-
sche zaken Hirota heeft de verklaringen
van den zegsman van zijn departement,
waarbij Japan zich tot controleur en „bescher
mer" van China benoemde, volkomen gedekt
en de politiek van Hirota, zooals die werd ge-
paraphraseerd door den Japanschen gezant te
Washington Saito, heeft de volledige sanctie
van de Japansche regeering verworven. Alleen
de toon, dien de ambtenaar van Hirota's depar
tement aansloeg, had wat milder kunnen zijn
Dit is de eenige en minimale concessie, welke
Japan ter wille van de algemeene verontwaar
diging en ongerustheid heeft willen doen. Tekst
en uitleg van Japans aanmatigende politiek zijn
dus officieel geautoriseerd en de wereld wteei
wat het daarvan te denken heeft. Volgens alle
in het Verre Oosten belangen hebbende vreem
de mogendheden houden Japans verklaringen,
ondanks alle draaierijen en ontkenningen van
Tokio, een directe bedreiging van de opendeur-
politiek in China en van de Chineesche integri
teit in. Er is dus alle reden voor deze mogend
heden om het consultatieve artikel van het ne-
genmogendhedenverdrag toe te passen, en on
derling overleg te plegen over de te nemen
maatregelen nu China's souvereiniteit en de
opendeurpolitiek in gevaar verkeeren. Zoodra
een der onderteekenaars van meening is, dat
de bepalingen van dit verdrag worden ge
schonden, heeft deze het recht een beraadsla
ging te vragen over een eventueel gemeen
schappelijk diplomatiek optreden. Welnu, niet
één, maar nagenoeg alle onderteekenaars van
het negenmogendhedenverdrag, met uitzonde
ring natuurlijk van Japan, zijn het er in hun
hart over eens, dat er aanleiding te over is voor
zulk een bespreking. En wat gebeurt? Engeland
zendt een „vriendschappelijke" nota aan Japan,
waarin het alleen maar zijn standpunt uiteen
zet. Amerika blijft officieel zwijgen. Rusland
levert verontruste perscommentaren.
Italië lanceert in zijn bladen het denkbeeld
van een gemeenschappelijk front tegen het gele
gevaar. China windt zich op tegen de Japan
sche aanmatiging. Maar niemand durft den
eerste stap te doen op de brug naar het in
het verdrag voorziene overleg. De een wacht
op den ander. Niemand wenscht een conflict.
Men heeft de wederrechtelijke verovering van
Mandsjoerije en de keizerlijke comedie van
Mandsjoekwo onder protest over zijn kant la
ten gaan. Zal men ook deze nieuwe uitdaging
der Japansche expansie-politiek over zijn kant
laten gaan?
De Vereenigde Staten houden groote vloot-
manoeuvres. Binnen tweemaal vier en
twintig uur worden honderdelf Ameri-
kaansche oorlogsbodems en drie vliegtuigmoe
derschepen door het nauwe Panama-kanaal
van den Stillen Oceaan naar den Atlantischen
gevoerd, niettegenstaande 'n sprinkhanenzwerm
van gevechtsvliegtuigen dezen doortocht tracht
te verijdelen. In Limon Bay ligt thans heel de
Amerikaansche vloot voor anker om straks te
manoeuvres in de Caraïbische Zee te beginnen.
Twee maal vier en twintig uur. Japan lacht.
Hadden de Amerikanen niet gepocht, dat zij
deze massale doorvaart in één etmaal zouden
klaarspelen? Dit bleek echter niet mogelijk.
Twee dagen om van de Pacific naar den Atlan
tischen Oceaan te komen. Japan lacht... maar
als een boer die kiespijn heeft. Wat heen kan,
kan ook terug. Binnen twee dagen kan dus de
heele Amerikaansche vloot, ondanks de aanval
len van vliegtuigen, door het Panamakanaal
ook van den Atlantischen Oceaan weer in den
Stillen komen. Amerika zal 't straks gaan bewij
zen, want de manoeuvres zullen, volgens de
„Daily Telegraph" worden verlengd en in den
Stillen Oceaan worden besloten. Hoe lang zal de
Stille Oceaan nog stil blijven?
Er valt voor Japan eigenlijk niets te lachen.
Roosevelt is van plan nieuwe volmachten te
Vragen om de vlootsterkte op te voeren tot de
bij verdrag toegestane uiterste grens. Ook En
geland is druk in de weer cm zich met het
oog op de komende vlootconferentie zoo sterk
mogelijk te maken en een zoo gunstig moge
lijke positie in te nemen bij het te voorziene
gemarchandeer. Japan zal vlootpariteit eischen,
Japan zal de mandaats-eilanden niet willen
afgeven, Japan zal China controleeren, Japan
zal Azië onder zijn hegemonie brengen, Japan
zal.... Japan doet op het oogenblik moeite om
met China, dat het zoo leelijk voor het hoofd
heeft gestooten, rechtstreeksche onderhande
lingen aan te kneopen over de hangende pro
blemen. Worden Japan en China het eens, dan
zijn de kansen voor de andere mogendheden
verkeken. Japan heeft om de doorvaart van het
Panamakanaal door de Amerikaansche vloot
gelachen, maar het is een Aziatische lach, die
zijn ongerustheid moet verbergen. Japan tracht
nu China te enteren. Maar China heeft tot nu
toe niet veel lust getoond zich door den Ja
panschen kaper op sleeptouw te laten nemen.
Het heeft den noordelijken mast van Mandsjoe
rije moeten verliezen. Dat is al meer dan het
kwijt wilde zijn.
MADRID, 27 April (Reuter). Aan het eind
van den tweeden crisisdag in Spanje was de
toestand als volgt: de rechterzijde en het cen
trum bepleiten een nieuwe regeering-Lerroux
en zijn tegen ontbinding van de Cortes.
De burgerlijke linkerzijde wenscht een kabinet
van republikeinsche concentratie alsmede Cor-
tes-ontbinding. De socialisten eischen de macht
voor zich op. De rechterzijde verlangt, dat de
president der republiek ontslag neemt, terwijl
de burgerlijke linkerzijde en de socialisten
„verzamelen blazen" rondom het staatshoofd.
Hardnekkig blijven aan weerszijden geruch
ten loopen, waarin de tegenpartij van staats
greep-plannen worden beticht.
Men neemt aan, dat pas heden tegen den
avond de opdracht tot het vormen van een
kabinet zal worden gegeven.
PARIJS, 27 April. (Reuter). Naar gemeld
wordt, is de parlementaire enquête-commissie
voor de zaak-Stavisky voornemens, om binnen
kort den vroegeren minister van justitie, René
Renoult, te doen vervolgen. Deze werd gisteren
opnieuw door de commissie verhoord en beken
de, van Stavisky ruime geldbedragen ontvangen
te hebben voor zijn medewerking als advocaat.
In dezelfde zitting deelde de uitgever van het
blad „Rempart" die met Stavisky relaties onder
houden heeft, mede, dat hem bij zekere gelegen
heid door den minister van koloniën, Piétri,
60.000 francs was aangeboden.
(Van een bijzonderen correspondent)
De recente arrogante Japansche waarschu
wing aan het adres der Westersche mogend
heden, waarbij deze gewaarschuwd werden, zich
niet met Chineesche aangelegenheden in te la
ten, waren niet zoo zeer gericht tegen zekere
plannen, om aan China leeningen te verstrek
ken, als wel tegen den buitenlandschen invoer
van vliegtuigen in China en tegen de aëro-
technische hulp, die China van buitenlandsche
zijde verstrekt wordt.
Amerika (United Aircraft) voert groote hoe
veelheden vliegtuigen naar China uit en de be
langstelling, die de Chineesche autoriteiten voor
de ontwikkeling van de luchtvaart aan den dag
leggen, is zeer opvallend. Nog onlangs bracht
de commandant van de Chineesche krijgsschool
te Nanking een bezoek aan de Nederlandsche
Fokkerfabrieken te Amsterdam en dit is waar
lijk niet alleen geweest, om zijn technische
weetgierigheid te bevredigen.
Japan begint in te zien, dat China met den
dag meer weerbaar wordt en dit heeft geleid
tot den jongsten hysterischen uitval tegen de
Westersche landen. Nippon betwist China het
recht, zich weerbaar te maken en ziet met
groote bezorgdheid, dat zich in China een lucht
macht begint te ontwikkelen, die niet meer
als quantité négligeable beschouwd zal kun
nen worden.
s. Die ontwikkeling op. luchtvaartgebied is al
Hoogste stand: 763.2 te Thorshaven.
EE Laagste stand: 750.8 te Yarmouth.
Zon op 4.40, onder 7.17. Licht op 7.47. H
EE Maan op nm. 5.14, onder v.m. 3.24 EE
De Zeekrijgsraad te Soerabaja heeft
heden uitspraak gedaan in de zaak
der officieren van de ,,De Zeven
Provinciën".
De Zeekrijgsraad veroordeelde:
Luit. ter zee eerste klasse: W. F.
J. F. twaalf maanden gevangenis
straf (een jaar, zes maanden),
Luitenants ter zee 2de klasse: E. M.
H. zes maanden 1 jaar drie maan
den), L. D. de K. zes maanden (een
jaar), D. D. drie maanden (zes
maanden), officieren van Marine-
Stoomvaartdienst 2de klasse: L. de
W. zes maanden (een jaar), C. M.
W. van B. drie maanden (vijf
maanden), G. S. vier weken (twee
maanden), de Officier van Gezond
heid 2 e klasse H. C. B. zes weken
(drie mnd), luitenants ter zee derde
klasse: A. E. J. M. zeven dagen
(conform eisch), R. R. van E. vijf
dagen (een week), J. A. A. van R.
vijf dagen (een week), H. T. K.
vijf dagen (een week), W. J. R.
vijf dagen (conform eisch), A. N.
Baron de V. van S. vijf dagen
(conform eisch), P. C. Z. zeven
dagen (conform eisch), J. G. S. drie
dagen (conform eisch).
Bovendien werden de officieren F.,
H., de K., de W., van B. en B. on
geschikt verklaard, om in den mili
tairen stand te blijven.
In de hoofdsteden van de Baltische Staten
Finland, Estland, Letland en Littauen werd
zooals wij berichtten, Woensdag j.l. officieel
medegedeeld, dat Duitschland den regeeringen
van genoemde Staten ervan in kennis had ge
steld, door Sovjet-Rusland te zijn aangezocht
voor het sluiten van een Duitseh-Russische
overeenkomst tot waarborging van de onafhan
kelijkheid der Baltische Staten.
De overeenkomst zou tevens dienen, om de
betrekkingen tusschen Moskou en Berlijn te
verbeteren. Van Duitsche zijde werd aan Rus
land geantwoord, dat de onafhankelijkheid der
Baltische Staten niet bedreigd werd geacht, ter
wijl van de voorgestelde overeenkomst ook geen
verbetering van de Russisch-Duitsche betrek
kingen werd verwacht. Daarom wees Duitsch
land het Russische voorstel van de hand.
Het Sovjet-telegraafagentschap publiceert
thans eenige gegevens over deze kwestie van
de volgende strekking:
Op 28 Maart werd het voorstel door Litwinof
aan Duitschland gedaan. Bij de te sluiten over
eenkomst zouden zich de andere betrokken
staten kunnen aansluiten. Op 14 April stelde
ambassadeur Nadolny Litwinof in kennis van
de' Duitsche weigering. De veronderstelling werd
geuit, dat het Russische voorstel eerst aan
Polen werd gedaan.
Deze veronderstelling werd door Litwinof
tegengesproken, die verder zijn leedwezen over
de Duitsche weigering betuigde. Litwinof wees
er op, dat een schending van den vrede in
Oost-Europa naar alle waarschijnlijkheid het
voorspel kan worden voor de ontketening van
een nieuwen wereldoorlog. Verder noemde Lit
winof de Duitsche veronderstelling, dat men
de overeenkomst als tegen een derden staat ge
richt zou kunnen beschouwen, ongerechtvaar
digd, evenals de gedachte, dat de overeenkomst
een kunstmatig protectoraat zou beteekenen.
Volgens Litwinof had Duitschland geen enkel
afdoend motief aangebracht tegen de ondertee-
kening der overeenkomst-
Overigens begroette Litwinof het verlangen
der Duitsche regeering, om een vriendschappe
lijk contact met de Sovjetregeqring te onder
houden om een overeenstemming te verzekeren
in alle politieke en economische kwesties tus
schen de beide landen. Ook begroette hij den
spoed, waarmede de Duitsche regeering de
kwestie van het herstel van vertrouwelijke be
trekkingen wilde behandelen. Litwinof merkt
echter op, dat Duitschland geen enkelen weg
naar het herstel van dit vertrouwen aangeeft,
terwijl alleen concrete voorstellen en geen ab
stracte verklaringen werkelijk beteekenis heb
ben. Rusland wil ten allen tijde concrete Duit
sche voorstellen onderzoeken, welke tot een
feitelijke verbetering der betrekkingen kunnen
leiden.
RIGA, 27 April (Reuter) Inzake het voor
stel van Litwinof aan Duitschland, om een ver
drag te sluiten ter waarborging van de onaf
hankelijkheid der Baltische landen, schrijft het
blad van den Letlandschen boerenbond „Brihwa
Seme" het volgende:
„Wij moeten bekennen, dat deze stap van
Sovjet-Rusland ons verrast heeft, omdat dit
land zonder ons weten en zonder onze deel
name onderhandelingen over ons voert.
Sovjet-Rusland tracht de Baltische landen
voor een voldongen feit te plaatsen en over hen
te beslissen, zonder dat wij hebben mogen
meepraten."
De eerste minister en de minister van buiten
landsche zaken verklaarden aan het blad, dat
de kwestie of de Letlandsche regeering belang
heeft bij de onderteekening van een dergelijk
verdrag tusschen Duitschland en Sovjet-Rusland
van den inhoud van het verdrag afhangt.
Deze onderhandelingen zouden echter positie
ver resultaten hebben opgeleverd, als de Bal
tische landen erbij waren betrokken geworden.
De vroegere Aartsbisschop van Praag, Z. H.
Exc. Mgr. ar. Franz Kordac, is Donderdag U.
in den ouderdom van 82 jaren gestorven. In het
jaar 1919 werd hij door den Paus tot aartsbis
schop van Praag benoemd. In het jaar 1930
deed hij wegens ouderdam en ziekte en ook om
verschillende gerezen moeilijkheden afstand
van zijn bisschoppelijken zetel. Pius XI schonk
hem toen den titel van Aartsbisschop van
Amacia en beneomde hem tot Assistent bij den
Pauselijken Troon. Dr. Kordac schreef een
groot aantal van filosofische en theologische
werken.
PARIJS, 27 April (Reuter) De Communis
tische afgevaardigde en burgemeester van Saint
Denis, Doriot, dien de partijleiding uit de Com
munistische partij wil zetten, had gisteravond
in Saint Denis een vergadering belegd. Tijdens
zijn rede werd hij herhaaldelijk onderbroken; er
ontstond een handgemeen en de vergadering
moest worden gesloten.
Nadat zijn tegenstanders waren afgetrokken,
hield Doriot een nieuwe vergadering, waarin
een motie aangenomen werd tot het vormen
van een eenheidsfront van arbeiders.
De crisis in Spanje. Rechts verlangt Zamora's
aftreden.
Frankrijk zwijgt inzake Japans China-politiek.
Duitschlands weigering tot sluiting van een
Baliisch verdrag met Rusland.
Nadere bijzonderheden over den Zesden Ned.
Katholiekendag te Den Bosch.
De bisschopswijding van Mgr. W. Panis M.S.C.
Uitbreiding van het „Yerbondskwartiertje."
„St. Christoffel" in vergadering bijeen te
Utrecht.
Het zinken van de „Krakatau"; de drie officie
ren door het Hoog Militair Gerechtshof vrijge
sproken.
De officieren van „De Zeven Provinciën" ge
vonnist.
Tegen den directeur en een redacteur van „De
Tribune" twee maanden gevangenisstraf ge-
eischt wegens smaadschrift.
O
PARIJS, 27 April. (Reuter) In officieele
Fransche kringen bewaart men een volkomen
stilzwijgen over de Japansche verklaringen in
zake het Verre Oosten. De gebeurtenissen al
daar en de beschouwingen, die in de verschil
lende landen en vooral in China over Japans
politiek worden gegeven, volgt men echter met
de grootste aandacht. Bij gebreke aan gezag
hebbende mededeelingen zal Frankrijk geen
party kiezen, zoolang Engeland en Amerika, die
het meest bij de kwestie betrokken zijn, dit niet
hebben gedaan.
WASHINGTON, 27 April (Reuter) De En
gelsche gezant Lindsay heeft gisteravond een
langdurige bespreking gehad met den Ameri-
kaanschen onder-minister voor Buitenlandsche
Zaken, Phillips, over de Japansche kwestie.
Lindsay heeft het Engelsche standpunt uiteen
gezet.
ASUNCION, 27 April (Reuter). Volgens een
communiqué van de Generale Staf van Para
guay hebben de Boliviaansche troepen in den
sector Ballivian zich in wanorde teruggetrokken.
De troepen van Paraguay hebben versterkte
posities in dien sector gezet over een breedte
van 16 K.M. en een diepte van 2 KM. Er zijn
50 menschen omgekomen.
Onze Belgische correspondent seint ons:
Belgische militaire vliegers houden de laat
ste dagen schietoefeningen op de Belgische
kust met vaste en beweegbare schijven. De
vliegtuigen zijn uitgerust met nieuwe mitrail
leurs van Belgisch maaksel, welke met dubbele
snelheid kunnen vuren ten opzichte van de
mitrailleurs welke tot heden in gebruik waren.
Stand op Vrijdag 1 unr nun.: 746
Vorige stand: 741
Cheng Chi-Tang, militair-gouverneur van
Canton.
veel meer gevorderd, dan men in het Westen
over het algemeen vermoedt.
Tusschen Shanghai en Canton functionneert
regelmatig een vliegdienst van twee vluchten
per week. In de provincie Kiangsi zijn den
laatsten tyd zes nieuwe vliegvelden aangelegd,
terwül twee andere vliegvelden nog in aan
leg zijn. Dezer dagen zyn te Canton weer vier
nieuwe in het buitenland gekochte vliegtuigen
aangekomen, die bestemd zyn om den dienst
CantonKuei-yang te onderhouden. De nieuwe
lijn Canton—Hankéoe>—Siapgfu za,l binnenkort
geopend worden "n
Reeds zyn proefvluchten gemaakt voor een
route tusschen Shanghai en de afgelegen pro
vincie Szetchuan (Zuideiyk Centraal China).
Deze proefvluchten hebben goed voldaan. Er
worden thans voorbereidingen getroffen voor
een regelmatige luchtverbinding tusschen Shan
ghai en Manilla (Philippijnen), die als de
eerste étappe beschouwd moet worden van een
dienst ChinaU.S.A.
Het plan voor de Chineesche luchtvaart om
vat 12 groote lynen: 1. NankingKwansi; 2.
NankingYunnanSikang; 3. Nanking—Tibet;
4. FoekienSinkiang; 5. NankingMongolië;
6. NankingHeilungkiang; 7. KalganSuiyuan;
8. KansoeTibetSinkiang; 9. SuiyuanSin
kiang; 10. HeilungkiangMongolië; 11. Tihua
Sula en 12. ShensiKwangsi. Van deze routes
zijn reeds 5000 K.M. voor geregeld verkeer ge
schikt gemaakt, terwijl lynen ad 8470 K.M. in
aanleg zijn.
Teneinde de nationale luchtstrijdkrachten on
der gemeenschappelyke controle te brengen en
nog meer spoedig te perfectionneeren, heeft de
Centrale Regeering een reorganisatieplan uitge
werkt. Hierbü is rekening gehouden met de
wenschen van den militairen gouverneur van
Canton, generaal Cheng Chi-tang, die voorge
steld heeft, dat de leiding van de reorganisatie
zal opgedragen worden aan den beroemden
Chineeschen aviateur, generaal Chang Huei
Chang. Ingevolge die reorganisatie zullen de ef
fectieven van Zuid-China bij die van Noord-
China ingedeeld worden.
Recentelyk zijn op het vliegveld Huangjao
vier nieuwe vliegtuigen gedoopt. Dit ceremo
nieel geschiedt in China niet met champagne,
doch met den veel geroemden wijn van Chao-
shing. De plechtigheid werd geleid door gene
raal Woe Teh-tcheng, burgemeester van Groot-
Shanghai, die de Centrale Regeering vertegen
woordigde. De vier nieuwe vliegtuigen kozen het
luchtruim, om deel te nemen aan quadrille-
vluchten met negen andere machines, die van
de militaire luchtvaartschool te Hangtchéoe ge
komen waren. Deze negen jagers keerden naar
hun basis terug, vergezeld van een nieuw ge
heel metalen gevechtsvliegtuig, dat door een
Chineesche industrieele onderneming te Shan
ghai aan de regeering was geschonken.
China is voor de fabricatie van vliegtuigen al
niet meer uitsluitend op het buitenland aange
wezen.
Teneinde het gebruik van in China gefabri
ceerde vliegtuigen populair te maken, wordt op
het oogenblik een rondvlucht gemaakt door het
toestel „Chiang Feng", dat geconstrueerd werd
op de Chineesche marinewerven. Deze machine
bezoekt Foetsjeoe, Swatow, Amoy, Canton, Han-
keoe, Shanghai, Peiping en Tientsin,
der St. Josephsgezellenvereenlging Haarlem 1
in het Gezellenhuis, Jansstraat 59.
Geopend: 28 April van 5%11 u.; 29 April van
125V2 en van 7-11 uur; 30 April van 711
uur; 1 Mei van 711 uur; 2 Mei van 711 uur.
Muziek - Attracties - Mooie prijzen
