Als de N.S.B. landdaagt
Stadsnieuws
Men óMjfi om:
Bouwkunst te Florence
Laatste Nieuws
POLITIE OP DE BEEN
Groote drukte
TE HOOG!
DE NIEUWE GRONDWET
MAANDAG 30 APRIL 1934
L*
Gothiek in Italië
Herhaalde pogingen van tegen-
demonstranten om den tocht
naar en van het R.A.I.-
gebouw in de war te
sturenmislukt
De teruggang
TARWE-KNOEIERIJEN
Aanmeldingen betreffende
frauduleuze handelingen
OM EEN POLITIEVEROR
DENING
Het hangen van een politiek
reclamebiljet voor het raam
Afscheid plantsoenwachter Bij
GEM. AVONDSCHOOL VOOR
NIJVERHEIDS-ONDERWIJS
Zeventig jaar historie
Veertigjarig jubileum
VRAGENBUS
■Ëmm
m mm mmm
-
Door het parlement aangenomen
PRINSES JULIANA 25 JAAR
RIJKSVISCHAFSLAG
Staat van besommingen
WISSELKOERSEN
Zaterdag heeft de N. S. B., zooals wij reedes
kort berichtten, te Amsterdam een Landdag
gehouden.
Voor dezen dag bestond veel belangstelling,
misschien nog wel meer buiten den kring der
N. S. B. dan daarin.
De Tribune had o.a. alle proletariërs opge
wekt om tegen deze vergaderenden met alle
middelen op te treden.
In enkele buurten, o.a. in uiterst Zuid werd
door het uithangen van Oranje.blanje-bleu en
zwart-roode vlaggen adhaesie betuigd aan de
nationaal-socialistische beweging.
Met acht extra treinen kwamen uit alle rich
tingen de deelnemers voor den Landdag aan.
Op het perron werden ze ontvangen door
groepsleiders van de afd. Amsterdam.
In het geheel waren er 8000 deelnemers.
Men verliet het station aan de achterzijde en
stelde zich vlug en ordelijk op de De Ruyter-
kade op.
Even voor vier uur arriveerde de leider, ir.
Mussert, die met een „Hou Zee" begroet werd.
De leider plaatste zich aan den kop van den
stoet, die zich daarna op weg begaf.
Reeds om drie uur begaven zich groote groe
pen van links-georiënteerden in de richting
van het station, om tegen-demonstraties te
houden.
De politie had zeer uitgebreide maatregelen
getroffen, die niet overbodig zijn gebleken.
De leiding aan de De Ruyterkade berustte
bü commissaris L. Hoogenboom, terwijl als de
tachementscommandant voor de begeleiding van
den stoet optrad de hoofdinspecteur, de heer
Voordewind.
Bijna geheel het beschikbare politiepersoneel
■was op de been.
Nauwelijks had de stoet zich in beweging
gezet, of onder het spoorweg-viaduct bij den
[Westelijken oprit klonk het „Rood front".
Oogenblikkelijk greep de politie in en joeg
de demonstranten terug. Op het Stationsplein
werd met steenen gegooid, hetgeen de politie
met het uitdeelen van enkele rake klappen be
antwoordde.
Ook op het Damrak moest worden opgetre
den en de lange stokken van de bereden politie
moesten herhaaldelijk dienst doen.
Bij de Oudebrugsteeg wierp een communist
zijn fiets voor een politiepaard. Ook deze man
werd gegrepen. Bij het Muntplein hadden zich
weer talrijke tegenstanders verzameld, tegen
yrie hardhandig moest worden opgetreden.
Langs Vijzelstraat, Keizersgracht, Spiegel
straat, Hobbemakade en van Hilligaertstraat
trok de stoet, die ruim drie kwartier lang was
verder. Dikwijls begroet met „Hou Zee" of ge
hoond met „Rood front". Was het op de Hob.
bemakade tamelijk rustig, in de omgeving van
het R. A. I.-gebouw hadden zich weer een
groot aantal tegendemonstranten verzameld.
De leiding van de politie berustte hier Dij den
commissaris der 5e sectie, den heer de Jong,
en den hoofdinspecteur van het bureau Pieter
Aertszstraat, den heer Van Polenstein Helder
man, met een zeer sterk detachement politie.
Nauwelijks was de kop van den stoet aan het
R. A. I.-gebouw aangekomen of de tegenpartij
hief de „Internationale" aan.
Oogenblikkelijk greep de politie in en char
geerde in verschillende richtingen. Herhaalde
lijk moest in de omgeving van het R. A. I.-
gebouw en het Cornelis Troostplein worden op
getreden, waarbij harde klappen werden uit
gedeeld.
Toen de meetinggangers binnen het gebouw
waren, brak een zwaar onweer los, dat de te
gendemonstranten op de vlucht dreef.
Een sterke politiebewaking bleef in de om
geving van het R. A. I.-gebouw achter.
Tegen tien uur hadden zich in de omgeving
van het R.A.I.-gebouw wederom een groot aan
tal tegendemonstranten verzameld. Daarbij
voegden zich de bezoekers van 'n Liga-meeting
in de Diamantbeurs, welke tegen half tien was
geëindigd.
Een enorme politie-macht met een groot
aantal recrercheurs en overvalauto's door
kruisten de buurten.
Klokslag tien zette zich de stoet, die naar het
C.S. ging in beweging. De leiding van dezen
stoet had de inspecteur Stolp.
Dadelijk werden zij met een „Rood Front" ont
vangen maar dit was het sein voor de politie
om in te grijpen.
Met sabel en gummistok werden de tegen
demonstranten uiteengejaagd. Op den hoek van
de Lutmastraat werd een inspecteur door een
communist aangevallen. Deze man kon worden
gearresteerd.
Op de kruising Ferd. BolstraatCeintuurbaan
was het een brandpunt van rumoer. Hier moest
herhaaldelijk krachtdadig worden opgetreden.
Op den hoek van de Jan Steenstraat werd met
In verband met knoeierijen met regeerings-
tarwe zijn twee tarwe-telers aangehouden, J
A. v. D. uit Mijnsheerendam en W. de R. uit
Klaaswaal, die er van verdacht worden bij de
Tarwecentrale opgaven te hebben gedaan over
tarwe die zij niet geteeld hebben, waardoor zij
wederrechtelijk uitkeeringen uit het Land
bouwcrisisfonds kregen.
Intusschen hebben zich al verscheidene tar-
wetelers uit eigen beweging gemeld, die zien
eveneens aan dergelijke frauduleuze handelin
gen hebben schuldig gemaakt.
Tegen den dezer dagen gearresteerden O. ko
men steeds meer bezwarende feiten aan het
licht.
De man, die voor zijn bemoeiingen een salaris
van 6000 genoot, schijnt zich ook schuldig
gemaakt te hebben aan knoeierij niet de zgn.
t. c.-tarwe.
Hij had opslagplaatsen van de regeering on
der zijn beheer, waarin groote voorraden t.c.-
tarwe lagen opgeslagen, die slechts tegen be
paalde prijzen verkocht mochten worden.
Hij heeft echter herhaaldelijk onder het mom
dat erwten werden afgehaald, partijen tegen
lagere prijzen verkocht en het geld in zijn zak
gestoken.
bloempotten uit de ramen geworpen; ook hier
werden verschillende charges uitgevoerd. De
stoet trok onverstoord verder in de richting van
het Muntplein, waar commissaris Dijkstra voor
een uitmuntende afzetting gezorgd had, zoodat
de verdere tocht naar het C.S. geen hinder
meer ondervond.
Den tegenbetoogers was geen kans gelaten het
Stationsplein te benaderen.
De tweede groep begaf zich onder bevel van
inspecteur Hopman via de Ceintuurbaan naar
het W.P.-station.
Hier en daar hadden zich kleine groepjes
tegendemonstranten verzameld, die gemakkelijk
uiteen gedreven konden worden.
In de nabijheid van het W.P.-station was
voor een goede afzetting gezorgd door een po-
litie-afdeeling onder leiding van hoofd-inspec-
teur Keyzer.
Hedenmorgen stond de 35-jarige timmerman
J. v. d. K. te IJmuiden-Oost voor den Kanton
rechter terecht, omdat hij de politieverordening
had overtreden, waarin het verboden was zon
der toestemming van den eigenaar, beheerder
of bewoner van het perceel reclame aan te
brengen.
Verd. had voor zijn raam met punaises een
reclamebiljet opgehangen, waarin reclame ge
maakt werd voor de beginselen der S. D. A. P.
De ambtenaar van het O. M., mr. Klein,
achtte het wettig en overtuigend bewijs gele
verd, dat verd. in strijd met deze politieveror
dening had gehandeld en eischte 5 boete of
5 dagen en verbeurdverklaring van het in be
slag genomen papier en de punaises.
De verdediger, mr. Drilsma, merkte op, dat
het in deze zaak niet ging om de boete, maar
om het principe.
De Vervolging had pleiter ten zeerste verwon
derd. Het is een heel gewoon iets, dat men
in verkiezingstijd en ook daarbuiten evenals
voor tooneel- en muziekuitvoeringen reclame
maakt. De consequentie van deze vervolging
noemde pleiter dan ook zeer groot, omdat ver
kiezingsreclame in den vervolge dan practisch
alleen aan eigenaars van huizen zou zijn toege
staan.
Deze Velsensche politieverordening noemde
spr. daarom onverbindend, omdat zij volgens
pl. buiten de bevoegdheid van het gemeente
bestuur zou vallen, die slechts politieverorde
ning moge vaststellen als het betreft bepalin
gen inzake orde, zeden en gezondheid.
Deze verordening zou het recht van huur en
verhuur beperken, terwijl het een zuiver ci
viele kwestie tusschen de eigenaar en den
huurder van een perceel betreft, waarmee men
van gemeentewege niets te maken heeft. Als
spr. aan zou nemen, dat de verordening wel
verbindend was, dan zou men zoo'n biljet zelfs
niet op zijn slaapkamer b.v. noch een of ander
getuigschrift aan zijn muur mogen hangen als
men geen eigenaar van het perceel is.
Pleiter vond trouwens de geheele bepaling
niet duidelijk geredigeerd.
Ze zou te zeer ingrijpen tegen de vrijheid der
burgers.
De verdachte merkte hierbij nog op, dat de
burgemeester zelf verwonderd stond over deze
Vervolging.
De Kantonrechter achtte de verordening niet
onverbindend, maar was van meening, dat de
bepaling niet anders kan bedoelen, dan het
buitenshuis plakken.
Hij achtte het ten laste gelegde wettig en
overtuigend bewezen maar niet strafbaar,
waarom hij verdachte ontsloeg van rechtsver
volging en teruggave gelastte van de biljetten
en de punaises, die in beslag waren genomen.
Geen beteren dag had de heer Bij kunnen
kiezen: vlag en wimpel wapperden van het oude
„Huis ter Kleef".
Even over half elf kwam de scheidende plant
soenwachter binnen in een palmentuin. Bij den
ingang werd een bloemstuk aangeboden aan
mevr. Bij.
Hartelijk was de groet, waarmede de heer Bij
naar zijn zetel geleid werd, miden in de halve
cirkel, uitgespaard onder de palmen.
De heer Dorrestijn, waarnemend directeur, be
gon met den vertrekkenden plantsoenwachter de
gelukwenschen over te brengen van directeur
Bouwer, die wegens ziekte niet aanwezig kon
zijn. Hij wenschte den scheidende geluk met zijn
beginnend pensioen en hoopte dat de heer Bij
er nog jaren van mag genieten.
De heer Mouthaan bedankte nu namens de
bewoners van de wijk waarin de heer Bij werkte
den man, die de parken, de utinen, dag in dag
uit 02 jaar lang verzorgd heeft.
De bijzondere kijk op het weer van den heer
Bij werd dankbaar gememoreerd.
De parapluie had zoo nu en dan een extra dag
rust aan den plantsoenwachter te danken.
In December werd een buurtvergadering ge
houden. De commisise vond overal veel bijval,
vooral bij de kinderen.
Als aandenken werd hem een haard aangebo
den, terwijl hem tevens een keurig verzorgde
album werd ter hand gesteld, om zich tit in
lengte van dagen de namen van vrienden, groot
en klein te herinneren.
De heer Bij bedankte 4jn vrienden heel har
telijk en sprak de hoop uit, dat de sympathie
zou blijven voortduren.
Hierna werden onder leiding van den nu ge-
pensionneerden plantsoenwachter de kassen be
zocht.
(Ongecorrigeerd)
Men schrijft ons:
Naar aanleiding van de advertentie in ons
blad (oproeping van nieuwe leerlingen voor den
cursus 1934'35) volgen hier eenige bijzonder
heden uit de geschiedenis van deze school, die
ingevolge de Wet op het Midd. Ond., onder den
naam „Burgeravondschool" op 1 Sept. 1864
werd geopend. Aanvankelijk was het slechts een
wijziging van den naam, want deze school moet
beschouwd worden als de voortzetting van de
Industrie- en Teekenschool, die 1 Sept. 1860
werd opgericht, terwijl laatstgenoemde school
weer voortbouwde op de Stads-teekenschool,
die reeds in 1822 bestond. De oorsprong der
schooi verliest zich dus in nevelen van lang-
vervlogen tijden, doch zeker bestaat zij reeds
ónder verschillende namen meer dan 112 jaren.
De vakken, waarin aan de B. A. S. onderwijs
werd gegeven, waren Cijferen, Vormleer, Ned
Taal, Natuurkunde, Geschiedenis, Staathuis
houdkunde, Teekenen. De inrichting beoogde
dus het aanbrengen van algemeene ontvikke
ling en had niet speciaal de belangen der toe
komstige arbeiders op het oog.
De eerste directeur, de heer Logeman, maak
te na een zesjarig directoraat plaats voor den
heer Dr. E. v. d. Ven. Het aantal nieuwe leer
lingen dat zich aanmeldde, bleef in de eerste
jaren vrijwel constant tot in 1878 de toeloop
van nieuwe leerlingen het noodig maakte de
eerste klas in twee parallelklassen te splitsen
Het volgende jaar zou dit ook hebben moeten
gebeuren met de 2e klas, doch plaatsruimte
liet dit niet toe. In dezen tijd werd opgericht
de Teekenschool van de Mij. van Nijverheid aan
de Kraayenhorstergracht, later Nassaulaan ge
naamd. Deze onttrok wel een aantal leerlingen
aan de B. A. S., doch meer ruimte bleef drin
gen. De school, die eerst in 't Pand gevestigd
was en in 1866 was overgeplaatst naar t
Oude-Mannenhuis, verhuisde bij het begin van
den cursus 1883 naar de Kraayenhorstergracht.
In 1885 daagde nieuwe concurrentie op. De
H. IJ. S. M. richtte voor haar jeugdige arbei
ders een teekenschool op. Nu daalde het aantal
leerlingen aan de B. A .S. zoo sterk, dat men
overwoog de school op te heffen, doch zoover
is 't gelukkig nooit gekomen.
De eerste groote reorganisatie van het onder
wijs kwam tot stand in 1888. Men wilde de leer
stof meer doen aansluiten aan de behoeften
van den werkman. Vooral het vak teekenen
werd uitgebreid en gebracht op 9 uur per week.
Bovendien werd het gesplitst in Bouwkundig
en Machineteekenen en werden aan de leervak
ken toegevoegd wis-, werktuig-, natuur- en
scheikunde, maar ook Fransche taal. De B .A.
S. werd meer gezocht om haar breed opgezet
onderwijs en de toeloop van leerlingen werd
zoo groot, dat men zelfs les moest geven op
Zaterdagavond. De school bloeide!
Een tweede reorganisatie kwam tot stand,
waarbij leerlingen, niet speciaal voor het am
bacht bestemd, van het vakteekenen werden
vrijgesteld, terwijl voor de overige leerlingen
meer aandacht werd geschonken aan de be
langen der verschillende groepen, timmerlieden,
machine- en smidsbankwerkers, schilders, meu
belmakers, behangers, enz.
1 September 1895 werd Dr. v. d. Ven als
directeur opgevolgd door den heer de Vries.
In volgende jaren nam het aantal leerlingen
steeds toe, zoodat weer meer ruimte noodig
was. Door verbouwing werd daarin voorzien.
't Onderwijs in de Fransche taal verdween
in 1899 uit 't programma, doch onmiddellijk
daarna werd een twee-jarige cursus opgericht
naast de B. A. S., waarop men Fransch en
Engelsch onderwees.
De jaren 1901 en 1902 brachten veel con
currentie. Opgericht werden de Avondteeken-
school van de Ambachtschool, de teekenschool
van den R.K. Volksbond en de Teekenschool
van de werf Conrad. Doch de B. A. S. door
stand glansrijk de aanvallen op haar leerlin
genaantal, ja, zelfs kwam men nog jaar op.
jaar ruimte te kort.
Dat kwam ook, doordat de B. A. S. zich aan
paste aan de tijden. Een bewijs daarvoor is,
dat in 1906 vervolgcursussen, eerst één-, daar
na tweejarig werden opgericht voor het onder-
Wijs in wis- en natuurkunde en vooral niet te
vergeten in electriciteit.
Meer ruimte verkreeg men door de teeken
lokalen in het schoolgebouw aan de Jacob-
straat in gebruik te nemen.
Sinds 1 September 1900, het tijdstip van de
oprichting der taalcursussen, was het aantal
leerlingen dier cursussen gestegen van 34 op
231 en het oogenblik was gekomen tot oprich
ting der Handelsavondschool. Een groot getal
leerlingen verliet nu de B. A. S. en door dezen
uittocht en mede door een primitieve verbou
wing gelukte het alle leerlingen in èèn en
hetzelfde gebouw, n.l. het schoolgebouw aan de
Nassaulaan over te brengen.
De heer de Vries kreeg 1 September 1911 eer
vol ontslag en werd na een korte waarneming
van het directoraat door den heer J. J. Fran
cken, opgevolgd door den tegenwoordigen direc
teur, die dus bijna 23 jaar met de leiding der
school is belast.
Veel veranderingen zijn er gedurende diens
bestuur tot stand gekomen.
Op de eerste plaats in 1912 een cursus voor
het vak burgerl. bouwkunde, terwijl de leerlin
gen meubelmakers na het eindexamen nog eeni
ge jaren les in het meubelvak konden volgen.
Verder een belangrijke wijziging in het vak
Wiskunde om op de eerste plaats tusschen de
vakken rekenen, meetkunde en stelkunde meer
verband te brengen en de leerstof te doen
aansluiten bij die der lagere school en op de
tweede plaats om door uitbreiding der leerstof
in de lagere klassen, meer tijd voor herhaling
in de hoogere klassen over te houden.
Het peil van het onderwijs werd opgevoerd
door de meeste vakken te herzien, omdat de
industrie meer eischen stelde aan den tookom-
stigen werkman.
Het spreekt vanzelf, dat de eindresultaten
beter werden, meer eischen konden gesteld wor-
üen aan de candidaten voor het eindexamen,
maar dat men ook een grootere selectie ging
toepassen bij het toelatingsexamen.
In 1915 betrok de B. A. S. haar vierde home,
n.l. het gebouw der H. B. S aan de Zijlvest.
Door de mobilisatie was de verhuizing eenige
maarden verschoven. De oorlogsjaren 1914
1918 deden geen goed aan 't onderwys, even
min als die griepperiode, doch gelukkig kwam
in de na-oorlogsche jaren bet onderwijs weer
op het oude peil.
In de laatste 10 jaren hebben groote veran
deringen plaats gegrepen.
De Nijverhei<Jswet 1921 eischte een o-jarigen
cursus. De verschillende vervolgcursussen aan
de B A. S. verdwenen en men trachtte het
gemis van die cursussen te vergoeden door in
het 5e leerjaar bijna uitsluitend vakonderwijs
te geven, gelijk aan de leerstof der vorige cur
sussen Door deze hadden velen reeds een goede
positie in de maatschappij verworven.
Ook eischte de Nijverheidswet naamverande
ring. De eigenlijke B. A. S. werd opgeheven en
in haar plaats kwam de Gemeentelijke Avond-
schooi voor Nijverheidsonderwijs. Deze heeft,
zooals natuurlijk alles, en iedereen te kampen
met den crisistijd. 1 Januari 1932 moest ook zij
meedoen aan de bezuinigingen. De cursus, tot
heden 8-maandelijksch, werd 6-maandelijksch
en het aantal lesavonden van 5 op. 4 gebracht,
maar laten we hopen, dat de oude toestand
eerlang hersteld wordt.
Toch kan, zonder eenig voorbehoud de ver
zekering gegeven worden, dat, als de Gemeente
lijke Avondschool voor Nijverheidsonderwijs op
1 September haar 71ste jaar ingaat, zij, even
als in vroegere jaren, zal pogen den toekom -
stigen ambachtsman te geven die kennis, waar
door hem de strijd" om het bestaan wordt ver
gemakkelijkt en tevens den grond zal leggen,
het fundament, tot verdere studie.
Voor duizenden heeft zij in de verloopen 70
jaren haar deuren geopend en voor andere dui
zenden zal zij die in de toekomst geopend
houden.
Vandaag vierde de heer P. H. Kelderman zijn
veertigjarig dienstverband bij Gebr. Moolcnaars,
smeden en electriciens.
De jubilaris werd om kwart voor elf met een
auto van huis gehaald, waarin hij met zijn
echtgenoote, zijn twee zoons en dochtertje
plaats nam
De firma en de familie Moolenaars en haai
personeel hadden zich ter ontvangst van den
feesteling opgemaakt. Hij werd toegesproken
door een der firmanten, den heer G. B. Moole
naars. die de gebruikelijke enveloppe met in
houd "aanbood en eveneens een vereerend getuig-
schrif van den Bond van Smedenpatroons.
De familie schonk ook aan de echtgenoote
van den jubilaris bloemen.
Van het pelsoneel kreeg de heer Kelderman
een rookfauteuil en van de familie Moolenaars
enkele kleine geschenken.
Nadat de jubilaris ontroerende dankwoorden
had gesproken, keerde hij per auto hiuswaarts
in het genot van een vrijen dag, die zoekge-
bracht werd in de feeststemming van talrijke
bezoekers.
Over loonen in de Zaanstreek
Verleen mij naar aanleiding van het bericht over
de loonsverlaging in de Zaanstreek in uw blad een
plaatsje voor een antwotfrd.
Gelooft u werkelijk, en hebt u er zich van over
tuigd, dat er aan alle 15 fabrieken waar de loons
verlaging is aangekondigd, zulke groote voorraden
onverkoopbare goederen liggen opgeslagen? Of is
dit misschien met 1 of 2 van de 15 fabrieken het
geval?
Bent u er met mij niet van overtuigd, dat door
de steeds verder doorgevoerde rationalisatie, on
danks het hoogere loon en korteren werktijd, ver
geleken met den tijd voor 1914, de productiekos
ten van de Zaansche producten toch nog veel la
ger zijn dan in den tijd voor 1914? Gelooft u tevens
met mij niet, dat juist hier in de Zaanstreek, het
rationaliseeren van de bedrijven een van de groot
ste oorzaken van de werkloosheid is?
U geeft een staatje van vier Zaansche produc
ten waarvan de prijzen op het moment betreu
renswaardig laag zijn. Zoudt u de moeite niet eens
willen doen, een staatje machtig te worden ook
met de prijzen erbij, uit de vette oorlogsjaren om
dan te bewijzen, hoeveel millioenen dezelfde Zaan
sche fabrikanten toen aan deze vier producten
verdiend hebben zonder er een moment aan te
denken, de arbeiders hiervan ook maar voor een
Klein gedeelte, van te laten profiteeren? Bent U er
in gemoede iftn overtuigd, dat 'n arbeider met een
loon van f 25 p. week met 'n gezin van gemiddeld
4 kinderen, waarvan gemiddeld f5 huishuur af
gaat, zonder bezwaar, 10 pCt. loonsverlaging kan
dragen? Geloot TJ met mij niet, dat deze menschen
langzaam maar zeker verarmen?
Ten slotte gelooft U, dat als het werkelijk zoo
slecht staat met de zaken van de Zaansche fa
brikanten, dat de arbeiders dan door 10 pCt.
loonsverlaging te accepteeren de fabrieken draai
ende kunnen houden? Neen, hooggeachte redactie,
dat gelooft net zoo min als de Zaansche arbei
ders zelf. Maar de Zaansche fabrikanten volgen
het parool hun door de regeering gegeven getrouw
en gaarne op: Druk de loonen naar omlaag en de
rest volgt vanzelf.
Een Zaansche lezer van de N. H. Crt.
Zaandam, April 1934.
Over een ontslag.
Geachte Redactie.
In verband met mijn veel besproken ontslag als
wnd. chef van politie te Lisse, waarvan het Amb
tenarengerecht op 21 Maart een uitspraak deed,
dient het volgende:
„Vooraf zij gemeld, dat mijn beroep bij het
Ambtenarengerecht niet ging tegen mijn ontslag,
doch tegen de straf."
Ongetwijfeld heeft men uit die zaak veel ge
leerd: Omdat genoemd Gerecht heeft geoordeeld,
dat de burgemeester geen bevoegdheid had om
mij bij wijze van straf de mij toegekende functie
van wnd. chef van politie te ontnemen en bijge
volg dat besluit heeft vernietigd. (Wat voor mij
alles beteekent).
Dat verder mijn beroep gedeeltelijk niet ontvan
kelijk is verklaard, is voor mij van weinig belang,
amdat dit slechts een f 25.op mijn gemaakte
onkosten kan ten goede komen; daar ik toch
voor een behoorlijke schadeloosstelling den civiel-
rechterlijken weg moet en zal bewandelen.
Van twee dingen heb ik spijt, aangezien ik
36 'A jaar heb gediend en nooit een straf heb
gehad, dat ik mij heb laten welgevallen, om in
het laatste halfjaar nog tweemaal door onbevoeg
den gestraft te worden.
De éérste straf terzake, dat ik den concierge
van den Volksbond ging waarschuwen, dat er des
avonds laat aan den Bond een rijwiel was blijven
staan, voor welke attentie ik in de keuken een
glas bier had gedronken.
De twééde straf terzake, dat ik mijn onschuld
had te kennen gegeven, bij een verhinderd en
gestaakt concert, dat niet in mijn bijzijn had
plaats gehad.
Ten tweede spijt het mij, dat de zaak niet
zonder advocaten is afgewerkt, daar ik mil lie
ver als partij tegenover partij had zien staan.
Eindelijk wat betreft mijn ontslag, dit was in
verband met mijn leeftijd niet tegen te houden,
ofschoon ik heel kort te voren bij den burgemees
ter nog goed scheen te voldoen, toen hij mij
zeide: „Kaas je blijft nog wel een paar jaar."
Niettegenstaande hij den gespannen toestand
tusschen den chef eri mij van a tot z kende en
de oorzaak daarvan wist. En wat mij nog het
meest verwonderde, dat nu de burgemeester mij
niet ééns kon toestaan om nog een paar maan
den te blijven, daar ik dan zelf ontslag zou aan
vragen, tot behoud van mijn eer en goeden naam.
Doch niets van dat, alles moest met bekwamen
spoed worden uitgevoerd.
Mijnheer de Redacteur, hier meen ik te moe
ten afbreken, zeg u dank voor de verleende
plaatsruimte en beveel mij beleefd in uwe wel
willendheid aan voor een volgenden keer.
Tenslotte spreek ik hierbij den wensch uit,
dat alle ambtenaren in het algemeen en in het
bijzonder de politie-ambtenaren, al mocht daar
ook een rotte plek in voorkomen, mij mogen na
volgen, opdat zij zullen gevrijwaard blijven van
alle voor het publiek onteerénde en aanstoote-
lijke dingen, die hun ontslag en ongeschiktheid
zouden kunnen wettigen.
Een uittreksel van dit vonnis kan djegene,
die er belang in stelt, bü mij ter inzage krij
gen.
Lisse, 25 April 1934.
J. B. KAAS.
Vr.: Zijn onderstaande loten van de Holl.
Grondcredietbank reeds uitgeloot? Serie 61489,
no. 37, 14536 no. 02, 14536 no. 03, 61489 no. 30,
58015 no. 12, 14536 no. 01.
Antw.: Niet uitgeloot.
Vr.: Is iemand verplicht als hij van den steun
trekt om te teekenen, dat hij nog iets op de
bank heeft staan?
Antw.: Neen, maar Maatschappelijk Hulpbe
toon i sslechts verplicht te steunen als het weet
en overtuigd is, dat er behoefte aan is.
Vr.: Hoe kan men een schroeivlek uit een vil
ten hoed verwijderen?
Antw.: Als 't niet erg is, wrijven met oud
brood; als t wel erg is, dan is er geen hulp
middel mogelijk.
Vr.: Is de koekoek een roofvogel?
Antw.: Neen.
Vr.: Bestaat er in Haarlem een R. K. Gym
nastiekclub voor dames en op welken avond is
daar club?
Antw.: Wendt u om inlichtingen tot de lei
ding van „De Graal", Emmastraat 24.
Vr.: Ik heb twee tijgerhuiden die stijf en hard
zijn, hoe krijg is deze soepel?
Antw.: Die zijn vermoedelijk niet meer goed te
krijgen, omdat de eerste behandeling verkeerd
is geweest. Probeer het eens met kloppen en
kneden.
Dat is misEn een fietslamp, die
te hoog gericht is, verblindt
anderen. Dat is óók misl
20
Wie naar Italië gaat, om de bouwkunst
te bestudeeren, (en wie zou die willen
uitschakelen?!) doet goed, eerst Firenze
te gaan zien. Eigenlijk begint hier de kunst,
die wij als typisch Italiaansch kennen, ni. de
kunst der Renaissance. Hier hebben de meest
beteekenisvolle kunstenaars der Renaissance
gestudeerd en gewerkt. Firenze leidt als het
ware de kunst van Rome in; Firenze is de
stad van het begin der kunst, Rome de stad
der rijpheid; Firenze de stad der Renaissance.
Rome de stad der barok. Resten der antieke
bouwkunst, die in Rome zooveel voorhanden
waren, zijn er in Firenze weinig geweest. Van
het Romeinsche Florentia zijn maar weinig
overblijfsels; de scheppingskracht en de fanta
sie der kunst werden zoodoende in Firenze ook
niet belemmerd: in Rome zijn veel bouwwer
ken zwaar belast, met herinnering van antieke
gebouwen. Daarom ook heerscht in Firenze
meer eenheid en de kunstschatten stammen
niet uit verschillende tijden, zooals in Rome.
Veel werken der Florentijnsche bouwkunst ver-
toonen daarom ook een zeer vrij karakter, zoo
als b.v. het eerste werk der Florentijnsche
bouwkunst, de kerk van San Miniato zoo tref
fend bewijst. Deze drie-schepige basilika, ter
eere van den heiligen Minias gebouwd, werd
begonnen in 1013.
Keizer Hendrik de Heilige en zijn echtge
noote Kunigonde hebben den bouw ijverig be
vorderd en met geschenken begiftigd. Het ach
tergedeelte van de kerk is verdeeld in een
crypte en een hooger gelegen koor. Bij de zui
len, die het geheele schip in drie deelen ver-
deelen, heeft men dikwijls antieke kapiteelen
gebruikt, die uit de ruïnes der Florentijnsche
antieke bouwwerken werden gehaald. De San
Miniato is werkelijk een der schoonste kerken
uit Firenze. Velen, die slechts korten tijd in
de stad vertoeven, maken den tocht er niet
heen, of gaan slechts tot de Piazza Michelan
gelo, om vandaar uit een prachtig overzicht te
hebben over de stad. Op mij heeft de kerk die
peren indruk gemaakt dan de Dom. Het hoofd
schip van San Miniato is met groene en wit
marmeren platen rijk versierd en de boven
balken zijn overtrokken met intarsiawerk. Kost
baar is de vloerbodem, waarin o a. afbeeldin
gen gelegd zijn van sterrenbeelden.
Onvergelijkelijk schoon is de marmeren koor-
afsluiting met den kansel, een werk uit de
11e eeuw. Vooral de figuur die den katheder van
den preekstoel draagt is van 'n ongekende uit
drukkingskracht en herinnert, in zijn archaï
sche strakke schoonheid, aan de houtplastieken
die ons uit de Noorsche kunst bekend zijn.
Onder de fresco's, die de muurvlakken der zij
schepen sieren treft ons vooral een enorme
Christophorus met het Christuskind op de
schouders. Deze figuur zagen we ontelbaar veel
malen in de kerken van Italië, en vergissen wij
ons niet, dan speelt hier een middeieeuwsche
beschouwing een groote rol, krachtens welke
nooit iemand een gewelddadigen dood sterft,
op den dag waarop hij het beeld van den H.
Christophorus heeft aanschouwd. Het best is
den onbekenden bouwmeester van San Miniato
de fagade gelukt, met groen en wit marmer
versierd. Samen met 't Gothisch bisschoppelijk
paleis uit de Renaissance vormt de San Mi
niato een wonderbaar stuk architectuur, op een
der schoonste plekjes buiten Firenze.
De Gothiek heeft in Firenze drie beteekenis
volle kerken gemaakt, n.l. Santa Maria No
vella, S. Croce en de Domkerk, respectievelijk
gebouwd door de Dominicanen, Franciscanen
en door de gemeente van Firenze. Welke kunst
minnaar kent niet de middenkapel uit Maria
Novella, een meesterstuk van Ghirlandaio? En
wie niet de Madonna van Cimabue in dezelfde
kerk?
Santa Croce, begonnen omtrent 1290 door
Arnolfo di Cambio, is, gelijk we in ons vorig
artikel reeds zeiden, het Pantheon der groote
Florentijnen. Het geweldige hoofdschip geeft
door zijn groote breede ruimte een nuchteren
en bijna protestantschen indruk. Meer wijding
heeft het dwarsschip, dat door 11 kapellen
wordt afgesloten en waarvan de twee, rechts
van het altaar de beroemde fresco's van Giotto
huisvesten, den schilder, die het meest en over
al zoo'n echte Franciscaansche warmte heeft
op alle fresco's. Over de indrukwekkende graf
monumenten spraken wij in ons vorig artikel.
Wij willen ook gaarne onzen indruk geven
over de Domkerk. Geheel begrijpelijk maakt de
fagadebouw een heeriyk effect, wanneer men
een eerste, tweede of derde maal opziet naar
het machtige geheel. Hoe meer men er echter
naar ziet, des te meer valt hy tegen, omdat er
veel te veel ijdele pronk uit spreekt. Tienmaal
liever was ons de fagade te Orvieto of zelfs te
Siena. De meeste menschen zijn teleurgesteld,
wanneer zij de inwendige kale ruimte betre
den. Toch is deze indruk van kaalheid niet
blijvend, wanneer men er vaker terugkeert; dan
begint de ruimte te spreken en imponeert door
haar eenvoudige afmetingen, welke niet belast
worden door een te veel aan monumenten, zoo
als Santa Croce.
Wat ons trof bij de bestudeering van Italiaan-
sche en Noordsche gothiek is dit: beide hebben
slechts den naam en een paar vormen gemeen.
De Italiaansche gothiek houdt vóór alles van
een heldere en klaar-overzienbare ruimte, die
rustig in zichzelf iets vredigs heeft, terwijl de
gothiek van het Noorden meer den drang heeft
naar de wy'dte en de hoogte. Daarom ook is
deze laatste veel meer een smeeken en bidden
tot den Allerhoogste, een gebed in steen. En
treffend is, dat de Italiaansche gothiek sterk
beïnvloed is door die van het Noorden en ook
nimmer tot een eigenlijk hoogen bloei is ge
komen. We zouden kunnen zeggen: dat naast
genoemde beïnvloeding een nationale Italiaan
sche gothieke bouwkunst bestaat. Maar deze is
in den grond der zaak niets anders dan de
voortzetting van de architectuur, die naar den
Renaissaneebouw is gericht. Als eerste betee
kenisvolle schepping van deze nationale Ita
liaansche gothiek is de boven beschreven San
Miniatokerk wel te beschouwen. Het tweeslach
tige in de Italiaansche gothiek kunnen wij goed
volgen bij Arnolfo di Cambio. Deze is de bouw
meester van Santa Croce, van het Palazzo Vec-
chio en van den Dom (ook S. Maria dei Fiori ge-
heeten, naar de lelie die Firenze in zijn wapen
voert). Hij was trouwens niet alleen architect,
maar ook beeldhouwer, gelijk zijn sehoone fi
guren voor de oude Domfagade bewyzen. On
telbaar vaak is reeds gewezen op de waariyk
bewonderenswaardige veelzijdigheid der Re
naissancekunstenaars.
Gelijk Arnolfo di Cambio is ook Orcogna te-
gebjkertijd schilder, beeldhouwer en architect.
Van hem is het prachtig tabernakel in de gilde-
kerk Or San Michele, voorstellend de bijzetting
en de tenhemelopneming van de H. Maagd. Van
Orcogna's hand stamt waarschyniyk ook de
Loggia dei Lanzi, die reeds geheel renaissancis
tisch van opvatting is. Oorspronkelijk als een
open gerechtshal gebouwd, diende zij onder de
Medici als een wachtlokaal der lansknechten
(vandaar de naam). Nu is het als het ware een
stuk museum in de open lucht, waar naast
elkaar staan opgesteld klassieke en renaissance-
beelden, bybelsche en mythologische voorstel
lingen. By alle strenge eenvoudigheid is de
loggia waarlijk een heerlijk stuk architectuur.
Evenaoo is het met het oude paleis (Palazzo
Vecchio). Arnolfo di Cambio wist hier, in de
opeenstapeling van ruwe rusticamuren, een door
eenvoud sprekend effect te bereiken. Niet de
proporties en de ordening der blokbouwsteenen,
maar de grootte van het geheel, bewerkt den
krachtigen en bhjvenden indruk, dien het ge
bouw op ons maakt. Spaarzaam zijn de versie
ringen, klein de vensters. Boven zien wij kan-
teelen en afweergangen, die meer van stryd dan
1 yan schoonheid spreken. Hier, in dit paleis,
Florence: de kerk van San Miniato al
Monte.
kwamen de voorname koppen samen, om even
enthousiast over de staatszaken te beraadsla
gen als over aangelegenheden, die kunst- en
wetenschap betroffen. Het sterke gebouw dien
de hun als een bolwerk tegen oproer en verzet.
Natuuriyk zijn wij tot op den hoogsten top van
den toren geklauterd, die boven het paleis de
lucht inschiet en die waardig de macht der
Florentijnsche republiek aanduidt. In een der
grootere torenkamers zat eens Savonarola ge
vangen en als men hoog in den toren staat en
men schouwt naar beneden, dan roept de Piazza
della Signoria, dit middelpunt van oud-
Florentijnsch leven, zoo goed het drama voor
den geest, toen deze veelomstreden monnik
met twee zijner ordebroeders verbrand werd.
WIM THEUNISSEN.
WEENEN, 30 April. Hedenmorgen kwam on
der voorzitterschap van dr. Ramek het Oosten-
rijksche parlement byeengekomen, aanwezig
waren 70 leden. Dr. Ramek legde een verkla
ring af, volgens welke de Nationale Raad de
op 24 Maart 1933 onderbroken zitting, hervat.
De president constateert dat de 72 mandaten
der sociaal-democraten zijn vervallen. Op deze
wijze omvat de Nationale Raad thans 91 af
gevaardigden, van wie christelijk-sociale, 5
Heimatblok, 9 Groot-Duitschers en 10 Land-
bonders. De afgevaardigde der Groot-Duit-
schers dr. Hampel, betoogt dat onder de hui
dige omstandigheden de regeering geen ande
ren weg cverbhjft dan de Bondspresident voor
te stellen het parlement te ontbinden en on
verwijld nieuwe verkiezingen uit te schrijven.
Dr. Ramek verklaart zich niet te kunnen ver
eenigen met de opvatting van de Groot-Duit-
schers, aangezien de zitting rechtmatig is en
voor den Nationalen Raad bindend. De eerste
zitting worat hiermede gesleten.
De tweede zitting komt na een pauze van
15 minuten bijeen. Intusschen is de pers mede
gedeeld, dat zy de verklaring van de Groot-
Duitschers niet mag publiceeren.
Tegen elf uur begint de tweede zitting. De
regeering, met Bondskanselier Dollfuss en vice-
kanselier Fey aan het hoofd, neemt plaats ir,
de regeeringsbank.
De president begint dan de tweede zitting
en deelt mede, dat de regeering de Nationale
Raad de sedert Maart verleden jaar uitgevaar
digde 471 noodverordeningen ter goedkeuring
voorlegt. Tegeiykertijd is het Huiis de noodver
ordening der regeering voorgelegd, waarby de
nieuwe Bor.asconstitutie van Oostenryk reeds
van kracht is verklaard. Zonder debatten wor
den de 471 noodverordeningen en de nieuwe
grondwet verwezen naar de constituoneele com
missie. Deze commissie komt direct byeen, om
in een korte zitting deze voorstellen te behan
delen en aan te nemen.
Nader wordt gemeld:
De Bondsraad heeft heden de nieuwe grond
wet aangenomen.
De tegenstanders van het ontwerp trokken
zich voor de derde stemming terug.
De 25e verjaardag van Prinses Juliana is,
wegens rouw over den dood van H. M. de
Koningin-Moeder, zonder festelijkheden voor
bijgegaan.
Wel werd over het algemeen druk gevlagd en
veel oranje gedragen.
De felicitatieregisters ten Paleize te 's Gra-
venhage werden druk geteekend.
Hedenavond is het Vredespaleis door de zorg
van het Haagsche Comité voor Volksfeesten
verlicht.
Het echtpaar v. Duurling te Maastricht, dat
heden, op den verjaardag van Prinses Juliana,
zijn gouden huwelijksfeest viert, heeft vandaag
namens de Prinses een bijdrage mogen ont
vangen, welke met de gelukwenschen van de
Prinses door bemiddeling van den burgemees
ter aan het echtpaar is overhandigd.
IJMUIDEN, 30 April Rijksvischafslag
Tarbot per kg. 0.90 tot 0.80, griet per 50 kg. 30.
tot 10.tong per kg. 1.25 tot 0.75, middel schol
per 50 kg. 28.zetschol per 50 kg. 20.tot
14.kleine schol per 50 kg. 25.tot 3.30, schar
per 50 kg. 8.10 tot 4.20, tongschar per 50 kg.
25.tot 23.rog per 20 stuks 8.10, vleet per
stuk 2.tot 1.20, pieterman en poon per 50 kg.
12.tot 1.80, groote schelvisch per 50 kg. 26.
tot 14.middel schelvisch per 50 kg. 22.tot
13.kleine middel schelvisch per 50 kg. 35.
tot 8.kleine schelvisch per 50 kg. 14.tot
3.10, kabeljauw per 125 kg. 34.tot 19.gullen
per 50 kg. 13.tot 6.leng per stuk 1.10 tot
0.35, heilbot per kg. 1.tot 0.55, wijting per 50
kg. 4.10 tot 1.65, koolvisch per stuk 0.68 tot 0.10,
makreel per 50 kg. 10.80 tot 2.40.
van de heden aan den Rijksvischafslag aan
gekomen stoomtrawlers: ON 68 600 manden
2710.—, Hoop 320 manden 2030.—, Knikker 75
manden 1470.Utrecht 900 manden 4080.
Amsterdam 395 manden 3870.Loggers: KW
89 370.—, KW 67 790.—, KW 172 430.—, KW 41
620.—, KW 40 690.—, Sch. 69 580.—, Sch. 53
660.—, Sch. 285 910.—, Sch. 342 930.—.
30 April 28 April 30 April 28 April
Londen 7.54 7.53s/« Kopenh. 33.72^ 33.80
Berlön 58.17Vf 58.15 Stockh. 38.90 39.10
Parijs 9.74J4 9.74s/« Oslo 37.90 38 -
Brussel 34.51 34.52 N.-Vork 1.46SA 1.45»/*
Zwitser! 47.84 47.90 (cable)
