I IN EN OM HAARLEM
1ARIA-STICHTING
DONDERDAG 3 MEI 1934
Waar men naar gaat kijken!
OP VACANTIE
Naar Hollandsch Borneo
HAARLEMSCHE KEGELBOND
OYER DIERENDRESSUUR
Nationaal kegelconcours
WIELERBAAN TE HEEMSTEDE
13 Mei a.s. de eerste wedstrijden
NED. KATH. GRAF. BOND
Bonte avond
Personalia
JEUGDDEMONSTRATIE TE BERLIJN
lili
FILMNIEUWS
REMBRANDT-THEATER
Vluchtelingen
De Voorjaarsbeurs
Studiebeurzen
IEDEREN MIDDAG VAN
2-3 UUR POLIKLINIEK
I MODERNE ORNAMENTEN
C. C. Krouwels - Koninginneweg 6 1
R.K. HANDELSAVONDSCHOOL
Eindexamen
BILJARTEN
Om den Hanbeker
Aon banden die waren
versleten.
werd menig ongeluk
geweten!
&I||IIIIII|IIIIIIIIIIIIIII!IIIIIIIIIIIIIIIIIII!II1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIII1I1IIIIII!IIIIII1IIIIII1IIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIII1IIIIII1III1II1III11IIIIIIIIII±
aiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilililliiiiiillilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli:
Nog is de onvolprezen bloemenweelde der
bollenvelden, die Haarlems naam onder de aan-
èacht bracht van heel de wereld en tienduizen
den bezoekers de sensatie gaf van in een sprook
jesland te leven, nog is die bloemenweelde niet
geheel uitgebloeid, of nieuwe lentepracht be
koort oog en oor in dit gezegend oord, waarin
Haarlem ligt.
Men ga eens kijken in de eerste plaats naar
den Hout en plantsoenen, waar alles nu in
Vollen lentedos staat.
Men vergete daarbij niet „de bruid van
Haarlem", de z.g. dubbele kers in het Kenau
park. En wie daar dan over een jaar dagen
terugkomt, ziet aan de Parklaan, dicht bij 't
Kenaupark, op den hoek van de Tuinstraat,
weer iets anders, een weergaloos mooie Gou
denregen zooals er waarschijnlijk weinige ge
zien worden, ten minste door leeken nog wei
nig zullen aangetroffen zijn, een variëteit met
gele, lichtpaarse, eenigszins rose getinte en
purperachtige bloemen.
Wie niet opziet tegen een verre wandeling,
bezoeke het*heerlijke Aerdenhout en Bentveld,
waar het lieve Julianaduin, van waar men
zulk een aardig uitzicht heeft op de omgeving,
een verjongingskuur heeft ondergaan, welke de
moeite van het bekijken waard is. Wie van den
Viersprong naar Vogelenzang wandelt ziet Ma-
riënbosch nu op z'n mooist en menig intiem
Weggetje leidt er naar het magnifieke Naalden-
Veld dat ook reeds om zijn villabouw de aan
dacht waard is.
Een bezoek in den vroegen morgen aan het
Brouwerskolkje of een wandeling langs het
Visscherspad (van Kraantje Lek naar Zand-
voort) met de bedoeling daar de zon te zien
opkomen, maakt een onvergetelijken indruk.
Vgot dauwtrapexcursie op Hemelvaartsdag
warm aan te bevelen.
Wilt ge een fiets- of autotocht van langen
adem, ga over den Vogelenzangschenweg naar
den duinweg en daar over de Zilk, Noordwij-
kerhout, Noordwijk, Wassenaar, naar Den Haag.
Men doorkruist dan een landschap, dat met de
mooiste van Europa kan wedijveren in eigen
ongerepte schoonheid.
In het Noorden van Haarlem ziet men nu,
hoe goed of het park rondom de Molenkolk van
den Schoterveenschen polder is aangeslagen en
hoe het restant van het Spaansche Vaartje van
een vieze boerensloot een keurig park vaart je is
geworden. In de buurt zien we dan hoe goed
het pas aangelegde park op het Veenbergplein
het doet, evenals het nette plantsoen van het
Stuyvesantplein.
Bijna in alle straten van Haarlem-Noord doen
alle boomen en plantsoenen, zoo aan den Mid
denweg, het Mamixplein, de Perseusstraat, het
Juniplantsoen, het heel best. Nu geniet men
nog van het heerlijk voorjaarszonnetje, maar
als er een warme Junidag of een heete Julidag
komt, kan men heele einden in de schaduw
wandelen.
Het valt dan op hoe prachtig het park rond
om het Huis te Zaanen er bij staat. Dit zal wel
een verkleinde Noorderhout blijven, ook als de
echte Noorderhout er nimmer zou komen. De
huizenaanbouw gaat hier steeds door en het
weiland krimpt steeds in. Met vreugde merkt
men op, dat in het restantje Schoterveenpol-
der het vee de groene weide stoffeert. De duin
kruinen in de richting Bloemendaal lokken tot
een bezoek aan Zeeweg, Duinendaal en Wilhel-
minaduin.
Aan de andere zijde van den Alkmaarschen
straatweg is het precies hetzelfde als aan deze
zijde. Steeds meer huizen en mnder weide. Dat
gemis wordt vergoed door de prachtige water
partijen aan het Spaarne, het gezicht over het
water den Waarderpolder in en naar Pennings-
veer en het drukke scheepvaartverkeer. Een
wandeling tot in Spaarndam is de moeite
waard.
De moeite waard is het ook te gaan kijken
naar den Zijlweg, die tot de oude grens ge
asfalteerd is. Daartoe verdwenen al de iepen;
nu staan er ahorns. Aan de Julianalaan en -weg
onder Overveen zijn de boomen alle geveld en
vervangen door jonge linden. In plaats van
één rijwielpad aan den Noordkant, komt er nu
een ter weerszijden van den weg van twee-en-
een-halven meter en een wandelpad van ander-
halven meter.
Zandophooging en een bouwkeet onder aan
den Spoordijk in deze buurt wijst er op, dat
binnenkort het laatste stukje tuingrond, be
bouwde grond zal zijn. Jammer, dat het aardige
plantsoentje halveirwege Overveen verdwenen
is. Een tamelijk kort plantsoenvaartje met slin
geringen is daarvan surrogaat.
Al is zeker de misère in de bouwvakken nog
steeds gaande, toch zien we aan alle hoeken in
en ook buiten de stad nieuwen aanbouw, o.a.
nabij het station Santpoort en tusschen Bloe
mendaal en het Noordzeekanaal. Het Haarlem
merhoutpark vertoont nog vele lanen zonder
bebouwing. Toch nadert de randbebouwing hier
(Ingezonden Mededeeling)
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie)
IL
Het doel van het Nederlandsch Jack-London-
Verbond is: bestrijding van mishandelingen van die
ren ten dienste van openbare vermakelijkheden,
dus' ten genoege van het publiek, hetgeen betee-
kent: algeheele stopzetting van voorstellingen met
of door dieren, en wel om de navolgende redenen,
welke alle wreedheid insluiten
5. dat de kunsten, onverschillig al dan niet ge-
dipsoneerdheid, op een gegeven oogenblik moeten
aanvangen en in een precies daartoe gestelden
tijd moeten worden afgewerkt, omdat het
programma geregeld moet verloopen, hetgeen
ZEER moeilijk gedaan te krijgen is;
Toelichting: Dr. P. Chalmers Mitchell, P. R. S;
P. Z. S., de sinds vele jaren zeer bekende Secre
taris der Vereeniging Londensche Dierentuin, die
een groot tegenstander is van dierendressuur ten
vermalte van het publiek, schrijft, dat z.i. dieren
dressuur wreedheid moet inhouden, al ware het
enkel omdat de kunsten op een bepaald oogenblik
moeten worden verricht.
6. dat de dressuur onmogelijk een mislukking
kan riskeeren, en deze moet voorkomen hoeveel
het ook moge kosten;
Toelichting: De artisten zelve zullen hun toeren
volbrengen, eveneens het koste wat het wil
zijn zij ziek zij zullen toch het programma
uitvoeren hoe zouden zij dus van hunne dieren
minder eischen? waarmede dit feit echter niet
goed gepraat is, noch om der wille van den
mensch, noch om der wille van het dier, dat reeds
van te voren zoodanig wordt bewerkt, dat het zijn
meester niet ongehoorzaam zal durven zijn, ook
niet al is 't ziek vandaar het inboezemen van angst.
Men herinnerezich Punt 4, het voorbeeld van
P. S. uit onze vorige advertentie.
7. dat het publiek, evenals het dit voor uit
voeringen door menschelijke artisten doet, hooge
eischen stelt, hetgeen beduidt, dat er niet mag
worden gedraald, geen enkele fout mag worden
gemaakt, dat er dus een sterke drijfveer moet
zijn, die de dieren dwingt tot het uiterste, en
waardoor het ook noodzakelijk is, dat althans
een deel der kunsten bepaald moeilijk dienen te
zijn;
Toelichting: Bij Schumann te Scheveningen
moest een paard springen over een aantal dwars'
opgestelde paarden, het was een grooter aantal
dan men zou zeggen dat mogelijk was. De prach
tige vos brak den nek. Zoo gaat het immers altijd:
het uiterste moet worden vertoond, anders is er
geen sensatie, waarom het juist te doen is, im
mers een mooie sprong is altijd mooi, ook wan
neer minder groot, evenals een acrobatentoer even
kunstig is op geringe hoogte, als vanuit de cir-
cusnok, maar het publiek heeft dan niet de ver
heffende kans een mensch of dier te zien dood
vallen.
8. dat, in alle, ook in de beste circussen wreed
heid geschiedt, zoowel om de onder 7 genoemde
reden, waardoor de Directie, teneinde variatie
in het programma te brengen, voor de nood
zakelijkheid staat vreemde artisten (nummers)
te engageeren, waarvan in het geheel niet is te
zeggen, hoe de dressuur daarvan heeft plaats
gehad.
Punt 8 is voldoende uit het voorgaande toe
gelicht.
Het NEDERLANDSCH JACK-LONDON-VERBOND
vraagt den mensch dringend het dier te leeren
begrijpen, het leven van het dier te leeren kennen,
want dit' staat gelijk met te leeren welk leed de
dressuur voor vermakelijkheden inhoudt en het
staat gelijk met het dier te leeren liefhebben.
Daarom bezoekt géén circus!
Secretariaat: Wassenaarscheweg 42,
Den Haag
Min. Contributie t 1.—. Gratis Maandbericht.
Giro No. 18097. /TI7
(Wordt vervolgd)
De stand tot en met Dinsdag 1 Mei is als
volgt:
Invitatie Bondenwedstrijd. Verbeterde opga
ve: le prijs Haarlem met 1134; 2e prijs Den
Haag met 1111; 3e prijs Rotterdam met 1091;
4e priis Alkmaar met 1086; 5e prijs Delft met
1085; hoogste werpers: 1. N. P. Visser, Haar
lem, 139; 2. J. Helder, Den Helder 130.
Korpswedstrijd. Baan C; 1. Daar Rolt Ie,
Haarlem, 321; 2. Alle Neune, Rotterdam, 305;
3. Onder Ons, Den Helder, 292; 4. Intiem, Am-
Sterdam, 290; 5. Herinnering, Tilburg, 283.
Vrije baan. Hamburger telling. Baan H; 1. L.
van Keet, Haarlem, 5 x 120; 2. Kuilman, Alk
maar, 2 X 120.114; 3. J. de Paus, Haarlem,
2 x 120.110; 4. C. P. Nieman, A'dam, 120.114; 5.
N. P. Visser, Haarlem, 120.100.
Korpswedstrijd afdeeling B; 1. Intiem II,
Amsterdam 294; 2. Onder Vrienden n, A'dam,
249; 3. Vriendschap o/d. plank II, Amsterdam,
241.
Vrije baan, gewone telling, baan G: 1. D.
Bremer, Haarlem, 43.41; 2. Stoop, Den Haag,
43.36; 3. L. Boom, Alkmaar, 43.34; 4. P. v.
Orden, Zandvoort, 43; 5. A. Koom, Haarlem, 43.
Vaste baan, gewone telling, baan A: 1. L.
Dost, Haarlem, 43; 2. N. P. Visser, Haarlem, 41;
3. V. Empelen, Heemstede, 40; 4. H. Smole-
naars, Bloemendaal, 40; 5. Vriend, Amster
dam, 40.
Jubileumwedstrijd, baan E: 1. A. Haeyen,
Amsterdam, 70; 2. Stevens, Utrecht, 67; 3.
Bijen, Rotterdam, 63; 4. Leenheer, Haarlem,
63; 5. J. Rike, Haarlem, 63.
Duo-wedstrijd, baan P: 1. Ketelapper en Bre
mer, Haarlem, 2 x 84; 2. Kuilman en Boom
Alkmaar 76; 3. J. van Maris en G. Renting,
Haarlem, 73; 4. J. My er en J. Lansdorp, Haar
lem, 70.
Vrije .baan, Hamb. telling, dames, baan I:
1. mevr. Krima, Rotterdam, 120; 2. mevr. Rike,
Haarlem, 104; 3. mevr. de Bruin, Haarlem, 98;
4. mevr. Igesz, Schagen, 94; 5. mevr. Schouten,
Haarlem, 85.
Hoogste korpswerpers, afdeeling A: 1. Sie-
boldt, Den Helder, 73 (10) 5x9; 2. D. v. Em
pelen, Heemstede, 73 (10) 4x9; 3. Borkus,
Rotterdam 73 (9).
aan het Spaarne, dicht onder de schilders-
buurt van Heemstede. Wie hier is verzuime niet
de bijna Koninklijke Heemsteedsche Dreef te
gaan bewonderen, en het villapark, dat het
voortvarende gemeentebestuur van Heeemstede
daar in de laatste twintig jaren heeft weten
aan te leggen.
Bij al deze welverzorgde schoonheid vraagt
men zich af waarom ons college van B. en W.
van Haarlem nog maar altijd de omgeving van
onze Kathedraal niet meer in overeenstemming
brengt met de pracht en de waardigheid van
dit mooie bouwwerk van Cujjpers.
Op uitnoodiging van de directie van de Heem
steedsche Wielerbaa.n zijn wij gisteren in de ge
legenheid geweest deze nieuwe aanwinst voor
sportminnend Haarlem en omstreken te bezichti
gen.
De baan is bijna gereed. Op Zondag 13 Mei a.s.
zullen de eerste wedstrijden plaats vinden en
kunnen de Haarlemmers hun stadgenoot van
Egmond in eigen omgeving in actie zien.
Op dien dag zal de burgemeester van Heem
stede de baan officieel openen.
De houten piste heeft een lengte van 200 M.
Wij hebben er ons van kunnen overtuigen dat
men zoowel van de zit- als staantribunes een
prachtig overzicht heeft, waarbij het uitzicht op
geen enkele wijze wordt belemmerd.
Kwartieren voor de renners, alsmede een ra
diokamer zijn onder de overdekte tribune ge
bouwd. De directie der baan heeft zich de mede
werking verzekerd van de Heemsteedsche doc
toren, zoodat ook het medische gedeelte goed
verzorgd is.
Het ligt in de bedoeling om elke veertien da
gen (Zondag) wedstrijden te houden. Men heeft
zich o.a. reeds verzekerd van de revanche der
Nederlandsche sprintkampioenschappen, welke
half Juli in het Stadion te Amsterdam zullen
plaats vihden.
De afgevaardigden van de N. W. U de heeren
J. de Viruly en J. van Eek, hebben Woensdag
de baan goedgekeurd. Direct hierop maakte de
architect, de heer Stuurman een aantal ronden
op zijn motor.
Enkele Haarlemsche renners legden dra beslag
op het Heemsteedsche hout en toonden zich
enthousiast over de snelheid van deze nieuwe
baan.
Men verzoekt ons te melden dat de belang
stelling voor den Bonte-Avond van den Ned.
R. K. Grafischen Bond, afdeeling Haarlem, op
Zondag 6 Mei, zóó groot is, dat het bestuur,
gezien het ledental, er op aandringt, plaatsen
te bespreken om teleurstellingen te voorkomen.
Gelegenheid hiertoe bestaat iederen dag bij den
heer Scholte, Gebouw „St. Bavo", Smedestraat.
Het programma is zoodanig samengesteld, dat
„elck wat wils" geboden zal worden. Voor de
loterij is een zeer groot aantal prijzen beschik
baar. Hiervan verwacht het bestuur een groot
succes Het batig saldo komt geheel ten goede
van de werklooze leden.
In de commissie welke in 1934 belast is met
het te Amsterdam afnemen van de examens ter
verkrijging van de akten van bekwaamheid voor
huis- en schoolonderwijs in de nuttige hand
werken zijn benoemd, tot voorzitter: S. Anema,
schoolopziener van het lager onderwijs in de in
spectie Amsterdam, te Haarlem en o.m. tot
plaatsvervangende leden de dames G- Barger,
leerares in de nuttige handwerken aan de ge
meentelijke en bijzondere kweekscholen vóór on
derwijzers en onderwijzeressen en mej. J. A. van
Markesteyn, leerares in de nuttige handwerken
aan Rijks- en bijzondere kweekscholen voor on
derwijzers en onderwijzeressen, beiden uit Haar
lem.
In de commissie voor de fraaie handwerken te
Amsterdam zijn o.m. benoemd tot plaatsvervan
gend voorzitter: H. van de Weijer, inspecteur
van het lager onderwijs in de inspectie Haarlem,
te Haarlem en tot mej. J. van Gelder, leerares
aan de huishoud- en industrieschool voor meis
jes, te Haarlem.
In de commissie, in 1934 belast met het afne
men van de examens ter verkrijging van de ak
ten van bekwaamheid tot het geven van Nijver
heidsonderwijs, gemerkt Na, Nq, Nr en Ns, zijn
o.a. benoemd tot lid o.m. de dames A. Bakker, J.
de Groot, mevr. R. de Rookvan Leeuwen, mej.
C. A. Stappers, mej. H. E. Veeger, mej. D. van
der Waal en ir. H. Zijlstra, allen te Haarlem.
Gezicht op den Berlijnschen Lustgarten gedurende den opmatrsch der Duitsche
jeugd op den eersten Mei. Links Adolf Hitler, die de 100.000 kinderen toesprak
Toen indertijd, heele colonnes pindamanne
tjes zich naar Berlijn begaven, om zooals de
geruchten luidden, in een film mee te spelen,
vroegen velen zich af, wat voor een film dat
zijn zou.
Degenen, die dat nieuwsgierige gevoel toen
voelden opkomen, zullen inmiddels wel reeds
lang bevredigd zijn, door de wetenschap, dat
de UFA deze menschen voor haar film „Vluch
telingen" met Kathe von Nagy en Hans Al-
bers, noodig had, al verkeerde men toen nog
niet in de omstandigheid de film zelf te kun
nen zien.
Thans gaat zij vanaf aanstaanden Vrijdag in
het Rembrandt-Theater en kan iedereen de
spelkwaliteiten van deze bewonrs van het He-
melsche Rijk van nabij zien, of liever gezegd
hooren, want hun voornaamste prestatie be
staat in Chineesch geschreeuw.
De film zelf behandelt namelijk de geschie
denis van de vluchtelingen uit de stad Charbin,
een stad om welker bezit heftig door Chinee-
zen en Russen gevochten werd. Zoowel de Chi-
neezen als de Duitsch-Russen van het Wolga-
gebied trachtten zich in veiligheid te stellen,
wat zeer begrijpelijk is van menschen, die tus
schen twee vuren zitten. Er doet zich echter
een groote moeilijkheid voor en wel deze, dat
iedere mogelijkheid om buiten de gevechtslinie
te komen, ontbreekt. Bovendien weigeren de
Russen aan de Duitsch-Russen vrijen uittocht
omdat de kwestie, of zij al dan niet ais Rus
sische onderdanen moeten worden beschouwd,
nog niet door een speciaal daarvoor in het leven
geroepen internationale commissie, is opgelost.
De werkzaamheden van de commissie is van
zwaar internationalen aard, d.w.z. men komt
practisch niet voor- of achteruit en hoewel men
met plechtige gezichten vergadert, wordt er niet
het geringste resultaat geboekt. Het gevolg
daarvan is, dat het aan de Sovjets vrij stond,
die menschen als hun onderdanen te beschou
wen en hun vlucht op alle mogelijke manieren
onmogelijk te maken.
In de stad Charbin bevindt zich echter een
neutrale zóne, waarin vreemde troepen de orde
handhaven en toezien, dat slechts zij, die daar
op recht hebben, binnenkomen. Aangezien het
besluit of de Duitsch-Russen al dan niet mogen
binnentreden, op de lange baan wordt gescho
ven, zijn een heele troep van deze vluchtelingen
gedwongen ergens anders heen te vluchten.
Maar waarheen? Ze hebben gebrek aan alles,
zelfs aan drinkwater en ieder oogenblik kunnen
zij worden opgepakt en weggevoerd. Inmiddels
heeft een der bevelvoerders van de vreemde
troepen ruzie gekregen met een Chineeschen
generaal en moet, wil hij niet zijn hoofd ver
liezen, op de een of andere manier trachten
te ontkomen.
Hij sluit zich aan bij de vluchtelingen en aan
zijn doortastend optreden is het dan te dan
ken, dat al die menschen na ongeloofelijke
moeilijkheden (zelfs moet een heel gedeelte
opgebroken rails worden hersteld) op het nip
pertje aan hun belagers kunnen ontsnappen.
Hans Albers is die vreemde bevelvoerder,
wien de neutrale zóne een beetje te heet onder
zijn voeten wordt. Hij is wel bij uitstek geschikt
cm dergelijke krachtpatsers rollen met succes
te vervullen. Vooral zijn markante persoonlijk
heid draagt er niet weinig toe bij om hem in
de gegeven omstandigheden als een eerste klas
sensatieheid te beschouwen.
Doch behoudens dat, bezit de film zeer vele
uitstekende kwaliteiten, kwaliteiten, waaraan
men kan zien, dat een vakman aan het werk is
geweest.
Men moet schier voor onoverkomelijke moei
lijkheden gestaan hebben om op een filmter
rein zoo'n werk behoorlijk te verfilmen. De ty
peering van de verschillende individuen onder
ling, de geladen oorlogsatmosfeer, de vreemde
omgeving en niet in 't minst die paniek en
angststemming onder die vele menschen zijn
werkelijk uitstekend gedaan en buitengewoon
suggestief. Al was misschien hier en daar een
beetje meer duidelijkheid wel gewenscht ge
weest en zou het drama iets meer doorwerkt
hebben kunnen zijn, toch is de film over het
geheel genomen een knap geconstrueerd en ge
ënsceneerd werk waarin het aan spanning
geenszins ontbreekt. Zelfs zou de film tamelijk
somber geworden zijn, indien men er geen
klein liefdesgeschiedenisje tusschen Kathe von
Nagy en Hans Albers doorheen had geweven.
Al is het misschien een concessie aan den pu-
blieken smaak, toch is dat in dit geval niet zoo
heel erg onwelkom. En iets dergelijks kan men
slechts van heel weinig ernstige films getuigen.
B. en W. van Haarlem maken bekend, dat
zjj ten aanzien van de winkels op de door de
afdeeling Haarlem en Omstreken van de Ne
derlandsche Vereeniging van Huisvrouwen in
het Gemeentelijk Concertgebouw te houden
Tweede Haarlemsche Voorjaarsbeurs inge
volge de Winkelsluitingswet, ontheffing heb
ben verleend van de verbodsbepalingen van
die wet in dier voege, dat die winkels op 3, 4,
7, 8 en 11 Mei 1934 na des namiddags 8 uur tot
des namiddags 11 uur, op Zaterdag 5 Mei 1934
en op 9 Mei 1934 na des namiddags 10 uur tot
des namiddags 11 uur en op Hemelvaartsdag,
10 Mei 1934, van des namiddags 1% tot 5JX
uur en van 7 JX tot 11 uur voor het publiek
mogen geopend blijven, met dien verstande
echter, dat geen artikelen afgeleverd mogen
worden op den Hemelvaartsdag, op den Zater
dag en op 9 Mei 1934 na des namiddags 10
uur en op de overige dagen na des namiddags
8 uur.
Ter verkrijging van een beurs voor studie aan
een Universiteit, Gymnasium, H.B.-School met
5-jarigen cursus of een Lyceum worden verzoe
ken (op zegel van 30 cent) ingewacht bij Bur
gemeester en Wethouders van Haarlem vóór of
op 14 Mei 1934.
Aanvragen na dien datum komen niet meer
in aanmerking.
Voor hen, die reeds in het genot zijn van
zoodanige beurs (of toelage) is nieuwe aan
melding niet noodig.
Nadere inlichtingen verkrijgbaar ter gemeen
te-secretarie, 5e afdeeling.
IP
iw
ii.
De missie ligt langs de rivier, maar badkamer
en „bijwagen" rusten op een gemeerd vlot in de
rivier. Water om te baden dus genoeg, doch
't is wel eres een beetje vuil, want er wonen dui
zenden menschen allemaal langs de rivier en
die raken allemaal hun ongerechtigheidjes en
meer in de rivier kwijt. Rivieren zijn de natuur,
lijke riolen van een land. En ze worden gebruikt
ook. Ze is nog onderhevig aan vloed en ebbe.
Dus vuil dat naar beneden gaat op het eind
van den eb-vloed, komt weer teruggedreven met
den vloed. Ze worden het meest gebruikt met
hoog water, dus alles gaat ten lange laatste toch
wel naar zee. De missie heeft een groot terrein
in tweeën gesneden door een grooten weg. Pas
torie, ziekenhuis, school, Zustershuis aan een
sant tusschen rivier en weg en over den weg
een mooie doch oude en al gerepareerde houten
kerk. Wat hier opvalt is dat alles zoo piekfijn
in de verf staat. Verf schijnt bijna onbekend in
Sarawak.
Pastoor Salvator staat alleen voor dien heelen
Noordwesthoek. Hij is een studax en een Chi-
neezen-kenner. Hij schrijft en leest dat penseel-
schrift van de hemelsche republiek. Jaren ge
leden was hij voor een half jaar bij ons in
Kuching om Engelsch te leeren, wat noodig is
in Sambas. Want groote zeeschepen ook En-
gelsche komen de rivier op tot de plaats hier
en vlak voor de missie draaien die booten ook
nog. Dus u begrijpt dat de kleine Sambas nu
juist geen slootje is.
Zusters, die het mooie maar kleine ziekenhuis
en school besturen, zijn van de Zusters van
Etten. Zusters van de Baronie. Sommige bij de
hand. En nu vielen me, na jarenlange afwezig
heid van Holland, de verschillende tongvallen,
op. Rotterdamsch klinkt afschuwelijk, maar plat
Haarlemsch ook. Over het algemeen mocht ik
de Meiereische taal het liefste. O heerlijk Bra
bant! Een paar Zusters onderwijzeressen hier
of elders spraken natuurlijk „Hollandsch".
Gouvernementsgebouwen liggen tegenover de
missie op den rechteroever. Echt typisch zeg, 'n
Hollandschen korporaal in uniform te zien loo-
pen. Maar arme man, het goed is dunkt me
weinig geschikt voor de tropen. Er was een
Haarlemsche ambtenaar daar, mijnheer K., die
mij kende, doch hij was momenteel niet in
Sambas, dus ik heb hem niet ontmoet.
We zijn Sambas doorgekuierd met den pas
toor. Lieve Griet, wat 'n eind, en 'twas ver
schrikkelijk heet. Het Maleische kwartier is uit
gebreid en hoeveel bruggen en bruggetjes er
zijn, Weet ik niet. Een kolossale Moskee, want
de Maleiërs zijn allen Mohammedaan in naam,
met den Sultan voorop; Mohammedaansch, dat
vol zit met bijgeloovigheden van hun oud hei
dendom. Ik heb goed onthouden, dat hun zie
lenaantal ruim 20.000 bedraagt. Ik heb ook 'n
paar Chineezen ontmoet, die broers hadden in
Sarawak. Twee ervan kende ik. Edoch, de
eene had ik 12 jaar en de andere een
jaar of zes geleden voor het laatst ge
zien. Die zitten allebei honderden mijlen
bij mü vandaan, dus ik kon niet beloven om
ze „de groeten van Piet" te brengen. Als je In
Maastricht bent, ga je niet eventjes naar Schier
monnikoog bij iemand op de thee, om ze de
groetjes van 'n broer of zus te brengen.
De Hollanders kwamen het eerst op Borneo
in het Zuiden. In 1780 kwamen ze op de West
kust. Sukkadana was toen de groote plaats. De
Engelschen hebben in den Napoleonstijd, toen
ze Java etc. overnamen, Sambas platgeschoten,
want de zeeroovers waren te driest en te sterk
geworden. Dat was 1812. In '23 kwamen de Hol
landers daar weer terug en sindsdien is Sambas
altijd bestuursplaats geweest.
De wandeling was te ver voor dat heete weer,
maar een barmhartige vriend gaf ons een flesch
bier bij onze thuiskomst en dat smaakte.
Ook de Borneosche kost op zijn Hollandsch
klaar gemaakt! Wij boschloopers hadden wel een
goeden maaltijd verdiend. Twee nachten te
gast bij den goeden Pater en Broeder Leopold.
Een Chineesche motorboot bracht ons naar den
mond der Sambas in een uur of vier varen naar
Pamangkat. Als je de kleine Sambas uit en ae
groote in komt, dan 3ie je pas het reusachtige
van de rivier. Zeker twee kilometer breed. En
golven kan het er ook. Zooals alle rivieren zeer
eentonig. Hier en daar open plekken met een
huisje of twee en voor de rest bosch en bosch
en bosch.
Pamangkat. 'n Chineesch plaatsje aan een
groote zeebaai, en een klein riviertje. Visschers
en handelaars, ik geloof weinig tuiniers. Is
typisch oud-Hollandsch, de grachtjes en kleine
hooge bruggetjes. Kerk en pastorie aan den
Kloosterweg. Als Haarlemmer deed het me wel
genoegen pastoor Bavo de hand te drukken.
Een mooie man. Zijn haar wordt dun en hij
raakt er kaal bovenop. Echt hartelijk. Hij was
blij, want hij kon zijn hart weer eens ophalen
met kletsen. Er is dien dag en volgenden hal
ven dag wat afgepraat! Vlak aan zee kregen
we lekkere zeevisch, die bij mij hier net zoo
schaarsch is als tarbot in de peel. Pater Bavo, Ik
geloof dat ik een goed luisteraar geweest ben!
Over dien goeden ouden tijd. Vooral nu wel
altijd, doch vooral nu in den slechten tijd, in
kommer en zorg doet het goed aan ons men-
schenhart eens goed te kunnen boomen over
vroeger tijd, die voorbij is en nooit meer terug
komt. 's Middags kwamen er al 'n paar Chi
neesche chauffeurs opdagen om te vragen waar
en wanneer we gingen. Ze wilden een vrachtje.
Meteen werd afgesproken dat hij ons den vol
genden dag om 3 uur 's middags naar Singka-
wang zou rijden een 40 K.M. naar het Zui
den. Heel goedkoop. Maar hij vond nog een
paar andere lui die daar heengingen en we
zaten opgepropt vol. Erg ongemakkelijk en hij
reed verbazend snel. Dat doen ze hier! Ze
racen! Hier is ook een zusterschool en een poli
kliniek bediend door Zusters van Etten. Ach,
wat zijn zusters toch goede menschen! En
vooral Hollandsche Zusters! En dan vooral
Zusterkes van Katholiek Brabant! Gien ge-
heimkes verklappe, war." Men kan het niet ont
kennen. Er is een reuzeverschil tusschen de
gulle hartelijkheid van Brabant en de deftige
stijfheid van Holland.
We kwamen goed en wel te Singkawang juist
op de thee. Pater Marius, mij van vroeger oe-
kend, en een jonge pater Jordanus. De pastoor
lag in het ziekenhuis. De vier broeders dichtbij
aan het werk, kwamen even een hand geven en
„hoe makt e 't?
Singkawang is door en door Chineesch en
geen wonder. Deze heele moot tot ver het land
in werd vroeger door de Geeltjes als hun pro
vincie beschouwd. Vóór honderden jaren waren
die scheeve oogen-menschen al hier. Hier is de
kristallen grond. Zij waren daar heer en meester.
De Dyakkers stonden onder hen. De baas van
de Kongsi (maatschappij, vereeniging) had ook
staatschappelijk alle macht in handen. Een
echte Mussolini. Mantrado was toen de groote
plaats. De stad ligt een stuk of wat kilometers
van zee en de rivier is een sloot slechts waar
vissehersschuiten alleen met hoog water bin-
nenloopen. Als haven is het niets. Doch het
hinterland was mineraal rijk. In Raffles' Ge
schiedenis van Java" vond ik dat berekend werd
dat de jaarlijksche uitvoer van goud wel over
de drie millioen Spaansche dollars bedroeg. En
in 1812 werd het ruw geschat op 4.740.000 daal
ders. Dat Is geen kleinigheid. Geen wonder dat
de Chineezen dat brokstuk van Borneo vast
hielden en het maar niet zoo-zoo aan de Hol
landers afstonden. In 1823 kochten de laatsten
het monopolie op diamant voor 50.000 daalders
van den Sultan. Doch de eerste twee jaar be
taalde het slechts 15 pCt. te veel smokkelarij.
Want in smokkelen zijn de Geeltjes ook zeer
bekwaam. Diamant-rijk is vooral het aangren
zende Landak. De grootste diamant daar ge
vonden woog 367 karaat. De Paters Jezuïeten
hadden vroeger een missie hier. De Paters Ca-
pucijnen kwamen in 1905. Het werd toen
hoofdstatie. De kerk van cementsteen is de
grootste op Borneo. Prachtkerk met hoogen
toren. En op alle torens hier draait de haan
met alle winden mee! Als men aan kleine kerk
jes gewoon is, doet zoo'n groote kerk weer goed
aan. De pastorie is gelijkvloersch, gebouwd met
tusschenruimten van jaren. We gingen natuurlijk
spoedig den pastoor opzoeken. Pater Ram van
Bussum lag in het ziekenhuis met een vergiftigd
been. Een groot ruim ziekenhuis, ook alles ge
lijkvloersch bediend door Zusters van Vegchel
Zuster Lena al jaren hier, is bij alle operaties
assistente geweest. Het huis is gezet voor in
landers en voor Europeanen. Er is geen
dokter aan verbonden, doch de gouvemements-
milltaire dokter komt dagelijks; ik geloof dat
hij iederen dag heel wat uren daar doorbrengt.
Aan den anderen kant van den weg ligt het
Zusterhuis met scholen en verdere gebouwen.
We gingen de schoollokalen af onder schooltijd
en in de meeste klassen moesten we even
luisteren. Heel anders dan bij ons met onze
amateuristische manier van schoolgeven! De
Zusters hebben ook 'n boerderij.
Tebekang.
J. STAAL, pr. miss.
DOELMATIGE EN GOEDE
VERLICHTINGSORNAMENTEN
KOOPT U HET VOORDEELIGST BIJ jE
Het eind-examen der R. K. Handelsavond
school te Haarlem, gevestigd Ged. Oude Gracht
120, had dit jaar plaats eind April In de Gym
nastiekzaal van de Mulo-school voor jongens afcL
Ged. O. Gr. 120.
Het schriftelijk examen werd gehouden op
16, 17, 19 en 20 April des avonds van 6.309.30
in de vakken Boekhouden, Handelsrekenen, Han
delskennis, Handelsrecht, Nederl. Handelscor
respondentie, vreemde Handelscorrespondentie
en Stenografie.
Het mondeling examen, bij keuze van openba
re les, had plaats op Vrijdag 27 April des avonds
van 7 tot 8.30.
Van de 21 leerlingen slaagden er 19.
Het examen werd weder gecontroleerd door
den heer Dr. Janzen als vertegenwoordiger uit
den handel, door de commissie van toezicht op
het M. O. te Haarlem en door de Kamer van
Koophandel.
De openbare les werd geopend door den voor
zitter van het bestuur der Handelsavondschool,
den Eerw. heer v. d. Lugt die hartelijk welkom
heette de overige bestuursleden de heeren
Jonckbloedt, (penningmeester) en Willenborg
(secretaris)de leden der Comissie van Toe
zicht op het M. O. de hereen Mr. Witteveen
en G. H. Weustink; den heer Ten Boom lid
v. d. Kamer van Koophandel te Haarlem, den
heer Dr. Janzen als vertegenwoordiger uit den
handel; de leeraren der school en de leerlingen.
Hierna werd het woord gegeven aan den heer
Peters, die een tweetal hoofdstukken uit het
Handelsrecht behandelde n.L „Pand en Hypo
theek" en „Vennootschappen". Uit de antwoor
den der leerlingen bleek, dat ze de stof goed
onder de knie hadden.
De les was zeer onderhoudend en gaf blijk
van het hooge peil van het onderwijs aan de
H. A. S.
Hierna behandelde de heer v. Emmerik de
verschillende banken en speciaal de beteekenis
der Circulatie-bank.
Ook nu weer bleek, dat de leerlingen zeer goed
onderwijs hadden genoten.
Na deze twee lessen hield de voorzitter een
korte toespraak. Hij feliciteerde de 19 geslaag
den met hun succes en prees hun ijver en vol
hardingsvermogen. Hij spoorde hen aan de stu
die voort te zetten en wekte hen op om boven
alles katholieke jongens en later katholieke
mannen te worden van de daad.
Een tweetal leerlingen werd om de bijzonder
mooie cijfers nog extra gefeliciteerd; ze slaag
den „met lof" nl. H. Mono en J. Ruijgrok v. d.
Werve.
Hierna werd het woord gevoerd door den heer
„Ten Boom". Hij roemde het peil van het onder
wijs en de volharding der leerlingen en spoorde
hen aan voort te gaan op den weg der weten
schap maar ook en vooral op den weg der deugd,
omdat de maatschappij behoefte heeft niet al
leen aan bekwame maar ook karaktervolle en
goede christelijke mannen.
De heer Dr. Janzen nam vervolgens het woord.
Hij had het werk uitgezocht en had toch de
vraag geuit, of het niet te moeielijk was. Hij
had het schriftelijk werk gecontroleerd en ge
constateerd dat het door de meesten zeer goed,
door sommigen zelfs uitstekend gemaakt was.
Ten slotte sprak de heer Mr. Witteveen na
mens de commissie van Toezicht op het M. O.
Deze merkte op, dat deze Handelsavondschool
door haar vele en goede successen haar be
staansrecht had bewezen en dat alles gedaan i
moest worden om ze door deze moeilijke tijden
heen te helpen.
Een der geslaagden J. P. Koelemeijer dankte
toen op werkelijk vlotte en geestige wijze di
recteur en leeraren voor de zorgen aan hen be
steed.
Vervolgens had de uitreiking der diploma's
plaats, waarna de voorzitter, na nogmaals alle
aanwezigen te hebben bedankt, de openbare les
sloot met den Christelijken groet.
Geslaagd zijn: P. N. M. Bersée, Th. R. Bron-
string, (met aant. stenogr.), S. J. Hak (met
aant. steno), F. Koehorst, (m. a. steno), J. P.
Koelemeijer, J. J. W. van Loon (m. a. steno),
J. H. Meure (m. a. steno), J. de Moei, M. Moné,
(m. a. steno en Eng.), J. van Orden (m. a.
Eng.), J. Ruijgrok v. d. Werven, H. P. Ruyse-
naars (m. a. Eng. en steno), H. J. Snoyink,
(m. a. Eng. en steno), J. M. Stevens (m. a. Eng.)
B. A. v. d. Stroop, (m. a. Eng.), W. L. Stuifbergen
(m. a. Eng.), H. J. P. Verkaart, (m. a. Eng. en
steno), L. N. W. Vos, (met aant. Eng en steno),
A. Ooms, (met aant. Duitsch).
Woensdagavond werd in „Centraal Bar" aan
den Kruisweg de match tusschen B.V. „Haar
lem Noord" en B.V. „Vriendenkring" voortge
zet. De partijen hadden een zeer spannend ver
loop en de gasten slaagden er in hun aototer-
stand van 7 car. om te zetten in een voor
sprong van 16 punten.
De ontmoeting Dekker (H. Noord) tegen
Snachs (Vr.kr.) moest in verband met het late
uur worden afgebroken en zal hedenavond uit
gespeeld worden.
Hieronder de uitslagen;
Haarlem Noord Vriendenkring
Vorige stand 437 444
Jac. v. VlietM. v. d. Paverts 150 137
SnoeksTerhorst 80 71
Dekker—Bannink 90 89
Voorloopige eindstand 757 741
Volgende week komt de B.V. K.E.T.S. uit
Amsterdam.
r?m°
wssa*
