Groot werk aan 't Noordzeekanaal
IN JULI EN AUGUSTUS
OVER DIERENDRESSUUR
VRIJDAG 4 MEI 1934
Techniek en zuinigheid
Voor een Behoorlijke Lamp
OP VACANTIE
Naar Hollandsch Borneo
Daarom bezoekt géén Circus!
Daarom bezoekt géén Circus!
KENNEMERLAND
De gas- en waterdistributie
en het kanaal
De groote hinderpaal
De tweede zinker
Een gedenkwaardige vergissing
De verbreeding van het
Noord zeekanaal
Waarom geen aanbesteding?
Nu het geld nog!
NIEUW RAADSLID TE
ZANDVOORT
Levensbijzonderheden
FIETSENDIEVEN
Zware straffen geëischt
VOOR KATH. DUITSCHERS
Bijeenkomst in de Kathedraal
VERKEER VAN RECHTS
GAAT VOOR
Auto te Hoofddorp omgeslagen
De bloembollen
Personalia
Zwitsersch gezelschap bezoekt de
bollenvelden
Frauduleuze slachting
NIEUW RAADSLID
WETEN WIJ CEEN BETER ADRES DAN DE
GROOTE SPECIAALZAAK
v.d. Fa. D. S. LEEFLANG
LANGE VEERSTRAAT 23-25 HAARLEM
KEUZE UIT PL. MIN. 300 LAMPEN
DAMMEN
HAARL. R.K. DAMBOND
De clubcompetitie 2e klas
Haarlemsche Damclub
VRAGENSUS
UIT DEN OMTREK
VIJFHUIZEN
ZANDVOORT
Tebekang.
J. STAAL, pr. miss.
Teen in 1911 tot de stichting van een eigen
gasbedrijf voor Velsen werd overgegaan,
besloot men het gas te betrekken van
Haarlem.
Zooals het met alle groote ondernemingen in
Velsen pleegt te gaan, rezen ook hier moei
lijkheden. De grootste moeilijkheid betrof juist
de hartader der gemeente: het Noordzeeka-
tiaaJL
Om n.l. het gedeelte der gemeente benoor
den het kanaal te kunnen voorzien van gas,
was een zinker onder het kanaal door nood
zakelijk.
Dit feit op zichzelf was zoo bezwaarlijk nog
niet, maar men diende rekening te houden
met alle mogelijke verbreedingsplannen in de
verre toekomst.
Na grondig overleg met den Waterstaat werd
als gunstigste plaats toen uitgekozen het punt
midden tusschen de ponten en de spoorbrug,
dus ongeveer ter hoogte van de papierfabrieken.
Achteraf bezien, is dit inderdaad een zeer
goede keus geweest, want juist dat gedeelte
van het kanaal is het langst onveranderd ge
bleven, en zal ongetwijfeld nog wel eenigen
tijd in den tegenwoordigen toestand blijven.
Daar sedert 1910 ook plannen bestonden voor
een eigen waterleiding in Velsen, werd be
sloten hiervoor tegelijk met de gasbuis een
buis voor de waterleiding te leggen.
Het werk werd hetzelfde jaar nog uitge
voerd door de firma Wilson te 's Gravenhage.
Als materiaal voor den zinker gebruikte men
stalen buizen, in een mantel van geasphal-
teerde jute.
Als minimum diepte waarop de zinker moest
komen, was voorgeschreven 13 meter beneden
A. P., nJ. 2 3 meter onder den kanaalbodem.
Eerst werd op de bepaalde plaats dwars over
het kanaal een diepe geul gebaggerd, en daar
na werd de heele zinker gemonteerd.
De steiger waarop dit geschiedde had men
op pontons gebouwd, die in de lengte-as van
het kanaal werden gelegd. Dit was de eenige
oplossing om de scheepvaart niet te belem
meren.
Zoodra de montage gereed was, werd de
ponton een kwart slag gedraaid, tot boven de
geul. Daar liet men den zinker neer en het
gróóte werk was klaar, voorloopig althans.
Want op Oudejaarsavond van 1914 kwam
plotseling de tijding dat Velsen-Noord zonder
gas zat, doordat de buis onder het kanaal
volgeloopen was met water.
Bij nader onderzoek bleek het geen conden-
satie-water te zijn, daar dit door een speciale
pomp-installatie geregeld verwijderd werd, dus,
moest er een lek zijn. Met behulp van boven
genoemde pomp wist men het euvel voorloopig
te verhelpen, maar de voortdurende wisseling
van den waterstand in de buis, had in Velsen-
Noord ook een voortdurende wisseling van den
druk op het lichtgas tengevolge.
Ten einde raad besloot men maar om de
nog ongebruikte waterleiding als gasbuis te
gebruiken.
Een bezwaar hiervan was, dat deze buis niet
voorzien was van een pomp voor het conden
satie-water.
Ook deze moeilijkheid werd vrij eenvoudig
opgelost, door een dun buisje ln den zinker
neer te laten. Zoodra nu eenige condensatie
in den zinker werd waargenomen, werd hij aan
beide zijden afgesloten en onder druk gepompt,
zoodat het water door het dunne buisje werd
geperst.
Telkens als dit gebeuren moest, zaten de
bewoners van Velsen-Noord weer zonder gas,
hetgeen dan een paar uur tevoren door den
omroeper bekend werd gemaakt. Gelukkig, dat
in dien tijd de menschen nogal wat gewend
waren!
Daar ook deze toestand niet kon voortduren,
ging men nieuwe plannen aan het smeden.
De oude gasbuis bleek geheel onbruikbaar te
zijn geworden. Het kanaalwater, met zijn groot
chloor- en zoutgehalte en vermengd met al
lerlei chemische afvalproducten van fabrieken,
had de stalen buis geheel aangetast.
Men vatte daarom het plan op een heelen
nieuwen zinker aan te leggen. De beste plaats
hiervoor oordeelde men het punt 250 meter
oostelijk van de ponten.
Daar de ondervinding bewezen had, dat net
materiaal van de vorige buizen ongeschikt was,
werd naar iets anders gezocht.
Ditmaal werd de zinker geheel door den di
recteur van het gasbedrijf zelf, den heer Wit,
ontworpen. Als materiaal van de buizen ge-
bruikte men thans gietijzer, terwijl 't geheel in
een gemeenschappelijken mantel van gewoon
ijzer kwam te liggen. Om den zinker zwaar
genoeg te maken, werd de looze ruimte die
er in den mantel overschoot, gevuld met g^nd.
De diameter van de buizen was binnenwerks
10DimaalCwerd het werk in eigen beheeruitge-
voerd, in samenwerking met de firma Volkers en
Bosch.
Op het laatste moment, ondervond men nog
een grooten tegenslag, die een vertraging van 8
dagen veroorzaakte, wat natuurlijk, in verband
met de aangevraagde vergunning om de scheep
vaart te mogen stremmen, nog vele andere
moeilijkheden meebracht.
De oorzaak van dezen tegenspoed, was een fout
van een der arbeiders.
Men liet n.l. den zinker alvast zakken, toen
de pontons, waarop hij gemonteerd was, nog in
de lengte van het kanaal lagen. Dit was om te
voorkomen, dat de hellende stukken ervan, die
13 meter hoog reikten, topzwaarte zouden ver-
oorzaken
Men liet hem telkens een halven meter dieper
zinken. Toen nu bevel werd gegeven, de takels
Waarin de zinker hing, te laten vieren, haalde
één arbeider zijn takel op, waardoor het geheele
gewicht op dien eenen kabel kwam te steunen.
Deze brak af, en doordat nu eveneens de andere
kabels overbelast werden, knapten ook die af,
eoodat de heele zinker op den bodem van het
kanaal terecht kwam.
Gelukkig was in geen van beide buizen een
lekkage ontstaan.
Een duiker bevestigde de kabels opnieuw, en
het heele gevaarte werd weer omhoog geheschen.
Met dat al had men acht dagen uitstel moeten
vragen, voor de vergunning het kanaal te mogen
afsluiten. Dit werd dan ook gegeven: men kreeg
toestemming voor 24 uur. Het werk vlotte echter
zoo goed, dat reeds binnen 9 uur, de scheep
vaart weer normaal kon doorgaan.
Dezen keer bleek men voorgoed door de moei
lijkheden heen te zijn, want tot heden toe, ver
keert de zinker nog in uitstekenden staat.
Een aardige bijzonderheid is, dat sinds 1925,
toen Velsen zijn gas van de hoogovens betrekken
ging, de functie van de gasbuis juist is omge
keerd. Was ze vroeger bestemd voor den gas-
toevoer van Zuid naar Noord, daarna werd dit
juist omgekeerd, want nu werd het gas uit den
grooten houder van de hoogovens naar de klei
nere houders aan de Zuidzijde van het kanaal
geperst. Belangrijke veranderingen waren hierbij
echter niet noodig.
De laatste jaren rezen weer geheel nieuwe
moeilijkheden, die echter van geheel anderen
aard waren.
De verbreeding van het Noorzeekanaal vordert
n.l. flink. Men is reeds gekomen tot Buitenhui
zen zoodat nu het gedeelte onder de gemeente
Velsen aan de beurt is. De zinker die thans onder
het kanaal ligt, moet dus weer verlegd werden.
Lang heeft men gezocht, naar een plaats in
het kanaal di,e ook niet in de verste toekomst
veranderd zou worden. Oostwaarts van Buiten
huizen is bezwaarlijk, dus ging men naar het
westen.
AU het geschiktste punt vond men nu de slui
zen zelf.
Ter hoogte van de Kortenaarstraat zal 'n dui
ker komen naar den landingang van de Noorder-
sluizen.
Dit is een afstand van 180 meter. Op het Sluis-
eiland worden de buizen verder door de onder-
grondsche kabelkokers geleid naar een tunnel,
die dwars onder de vaargeul der sluis doorloopt.
Door dezen tunnel gaan de buizen naar de over
zijde der sluis en vandaar, door den dam die nog
in het nieuwe spuikanaal ligt, naar de terreinen
van de aloude „Breesaap."
Weliswaar zal deze dam ook binnenkort ver
dwijnen, doch dan zal er een vaste overbrug
ging komen, waarover dan tevens de leidingen
gelegd kunnen worden.
Aan de overzijde van de kanaalwerken, buigt
de leiding rechtsaf en volgt de Hoflaan. Aan het
eind hiervan gaan de gas- en waterleiding, na
de lange reis, uit elkander.
De gasleiding' gaat naar de Hoogovens en de
waterleiding volgt den oever van de Rijksbin
nenhaven tot de P. E. N.-centrale.
Daar gaat ze naar het Noorden langs den
nieuwen Schulpweg tot den Koningsweg, waar ze
weer aansluit op het oude net van de waterlei
ding, echter juist aan den tegenovergestelden
kant van vroeger.
Ook nu weer is het geheele werk eigen ont
werp van den heer Wit zelf, die wel geen inge
nieurstitel voert, maar hem wel blijkt'waardig
te zijn, en wederom zal het geheel in eigen on
derneming worden uitgevoerd, met medewerking
van de firma Volkers en Bosch.
De buizen, die een doorsnee krijgen van 8 duim
binnenwerks, zullen worden geleverd door Gon-
nermann. De mantel zal weer van nagenoeg de
zelfde constructie worden als de vorige: alleen
worden nu de naden electrisch gelascht en niet
meer met bouten gehecht.
Aanvankelijk heeft men wel overwogen het
werk aan te besteden, doch na nauwkeurige na
vraag en berekeningen kwam men tot de slot
som dat het verreweg het goedkoopste was, de
uitvoering zelf weer ter hand te nemen. Hierbij
bleef men minstens f 15.000 beneden de raming
van verschillende bona-fide aannemers, aan wie
prijsopgaaf gevraagd was.
Het geheele werk zal thans kosten: 86.000
gulden. De zinker alleen is geraamd op 35.000
gulden.
Zooals bekend wordt deze gelegd over een
„Ziet U, ik laat de sigaretten tegen
woordig maar zóó kort maken. Het eindje,
dat men anders eenvoudig weggooit, laten
wij nu eenvoudig maar weg."
lengte van 180 meter. De ontwikkelde lengte van
den zinker zelf bedraagt echter 203 meter, van
wege de sterke hellingen die erin voorkomen.
Het totale gawicht bedraagt niet minder dan
90.000 kilo.
Intusschen is alles „in kannen en kruiken" op
een ding na, en dat is het geld. De gemeente
heeft reeds het benoodigde bedrag op de begroo
ting uitgetrokken, maar wacht nu op de begroo-
keuring van „Den Haag." Deze zal zonder twij
fel wel komen, maar laat toch wel wat bureau
cratisch op zich wachten.
Immers, het werk moet vóór het volgend voor
jaar gereed zijn, en bovendien is het wensche-
lijk het in de zomermaanden ter hand te nemen.
Men hoopt den zinker in de maanden Juli en
Augustus te kunnen leggen.
Het is daarom te hopen dat ditmaal drie
maal scheepsrecht zegt het spreekwoord niet
voor niets de tegenspoeden achterwege zul
len blijven en dat dezen zomer nog een groot
aantal arbeiders, dat thans ledig loopt, een
werkkring bij deze groote onderneming zullen
vinden.
In de hedenmiddag gehouden spoedeischende
vergadering van den gemeenteraad is het
nieuwe R. K. raadslid, de heer D. Vader, geïn
stalleerd als opvolger
van den heer L. M.
M. Geers, die onze
gemeente heeft ver
laten. De heer Vader,
die in Zandvoort geen
onbekende is onder
de Katholieken zoo
min als onder an
dersdenkenden, is 17
Febr. 1892 te Bloe-
mendaal geboren,
doch is sinds 1918
alhier woonachtig, lid
van het R. K. Paro
chiaal Armbestuur en
penningmeester van
de R. K. Kiesvereeniging „Credo Pugno". Deze
laatste functie heeft de heer Vader sinds Febr.
1922 onafgebroken en plichtsgetrouw vervuld.
Het zal daarom iedereen teleurstellen, dat hij
deze functie niet langer mag waarnemen, aan
gezien leden van den gemeenteraad uitgesloten
zijn van bestuursfucties in de kiesvereeniging.
Van den anderen kant echter zal men de ver
vulling van de raadsvacature door den persoon
van D. Vader van harte toejuichen. Moge het
hem gegeven zijn nog vele jaren voor de be
langen van Zandvoort en die der R. K. kiezers
in 't bijzonder, met vrucht te werken.
Voor de Haarlemsche Rechtbank stonden
Donderdagmorgen twee broers uit Amsterdam
terecht, thans gedetineerd, die zich te Haar
lem hadden schuldig gemaakt aan diefstal van
elk een fiets.
De Officier van Justitie, mr. Andringa, die
voorbeelden wilde stellen, eischte tegen ieder
1 jaar gevangenisstraf.
De verdediger mr. L. G. van Dam drong aan
op een voorwaardelijke veroordeeling.
Uitspraak 17 Mei a.s.
In gezelschap van de beide broers uit Am
sterdam, was nog een Curagaoër thahs woon
achtig in Amsterdam, die eveneens in Haarlem
een fiets had gestolen. Deze verdachte stond
Donderdagmiddag terecht voor de Haarlemsche
Rechtbank.
De officier eischte ook tegen dezen verdachte
een gevangenisstraf van een jaar.
Mr. L. Ali Cohen drong, evenals zijn voor
ganger aan op een voorwaardelijke veroor
deeling.
Uitspraak 17 Mei a.s.
Zondag 6 Mei, des namiddags 4.45 uur, vindt
in de Kathedraal St. Bavo (Leidschevaart) een
bijeenkomst plaats van de Duitsche Katholie
ken, welke zal worden opgeluisterd door de
tegenwoordigheid van Z. H. E. Mgr. J. D. J.
Aengenent. Nadat Z. H. E. een kerkelijke toe
spraak zal gehouden hebben, zal door het uit
spreken van de algemeene geloofsbelijdenis de
trouw aan het geloof en de onderdadigheid aan
de Kerk worden betuigd.
Tot deze bijeenkomst worden alle Duitsche
Katholieken uitgenoodigd zoo Wel uit Haarlem
als uit wijden omtrek. Families, waar Duitsche
Katholieken in betrekking zijn, worden ver
zocht, dezen gelegenheid tot het bijwonen dezei
bijeenkomst te geven.
Te Hoofddorp heeft op het kruispunt van den
Kruisweg en de Marktlaan een aanrijding
plaats gehad tusschen een rijwiel met hulp
motor, bestuurd door v. D., wonende te Haar
lem en een auto, bestuurd door den landbou
wer B., wonende te Hoofddorp.
De auto reed met een flinke snelheid op den
Kruisweg van de richting Sloterweg naar
Hoofddorp. De motorrijder kwam met matige
snelheid uit de Marktlaan en wilde den Kruis
weg dwars oversteken naar een aan de over
zijde van dien weg gelegen winkel.
De motorrijder heeft bij nadering van het
kruispunt geen voldoende aandacht geschonken
aan het verkeer van rechts.
Toen de bestuurder van den auto den motor
rijder gewaar werd, gaf hij signaal, remde
krachtig en week naar rechts uit, om een aan
rijding met het motorrijwiel te voorkomen.
Door het krachtig remmen sloeg de auto naar
links om en bleef hangen met de wielen om
hoog op het ijzeren hek, dat dient tot afschei
ding van het gedeelte van den Kruisweg voor
het snelverkeer en gewoon verkeer.
De bestuurder B. kreeg geen letsel. De car
rosserie van den auto werd bijna geheel ver
nield. Het is een wonder dat B. er zoo goed
afgekomen is.
Toen de motorrijder den auto gewaar werd,
week hij op. het kruispunt naar links uit. Ver
moedelijk is hij door de voorzijde van den auto
geraakt en daardoor eenige meters venïer met
zijn rijwiel op den grond gevallen.
Hij werd hierdoor bloedend gewond. In de
woning van een rijwielhandelaar binnen ge
bracht, werd hij door dr. B. uit Hoofddorp ver
bonden. Later is hij met een auto naar zijn wo
ning te Haarlem vervoerd.
De politie te Hoofddorp was spoedig ter
plaatse en heeft proces-verbaal opgemaakt.
Het comité „Lisse-Vooruit" deelt ons mede,
dat de late tulpen en darwintulpen thans nog
in vollen bloei staan. De eerstvolgende dagen
zal dus volop te genieten zijn van deze bloemen.
Bij het politiekorps hier ter stede is tot poli-
tie-agent benoemd de heer H. A. Spijker, kor
poraal bij de militaire politietroepen te Amster
dam.
Het Zwitsersche reisgezelschap „Schweiseri-
sche Bundesbahnen", onder leiding van den
heer Emil Oettli bracht Donderdag een bezoek
aan de bloembollenvelden nabij Hillegom.
Zy werden ontvangen door een der direc
teuren van de N.V. Veldhuyzen Van Zanten
en Zn., die hen door de tuinen leidde. Vervol
gens werden de vreemdelingen toegesproken
door een der directieleden van de firma Veld
huyzen, die een klein overzicht gaf van de
bloembollen-teelt. Direct na deze rede, die met
een hoera voor Zwitserland eindigde, zette een
muziekcorps het Zwitsersche volkslied in, waar
na de dames van het gezelschap rijkelijk met
bloemen werden overladen. Vervolgens vertoef
de men een uur in het restaurant „De Nachte
gaal".
Te omstreeks twaalf uur verliet het uit drie
honderd personen bestaande gezelschap de vel
den en zette koers naar Den Haag.
Door de vleeschkeuringsambtenaren te Haar
lem, is met medewerking van de gemeente
politie te Hoofddorp, ten huize van den land
bouwer T. in die gem. 't vleesch ontdekt van een
frauduleus geslacht kalf, dat in beslag werd
genomen. Het vleesch was reeds gesterili
seerd. Bij onderzoek bleek, dat T. het kalf
zelf geslacht had en het voor de slachting niet
had bedwelmd.
Tegen hem is proces-verbaal opgemaakt.
De heer J. Hulsman
(V. D.), die benoemd
is tot lid van den
Haarlemschen ge.
meenteraad als op
volger van den heer
mr. M. Slingenberg,
die lid van Gedepu
teerde Staten is ge
worden.
In het gebouw van den R. K. Volksbond te
Lisse had de ontmoeting plaats tusschen het 2e
tiental van „Ontwikkeling" en het le tiental
van „St. Joseph" uit Haarlem. Na een span-
nenden strijd wist eerstgenoemd tiental een
110 overwinning te behalen.
De wedstrijden om het persoonlijk
kampioenschap
Door den competitieleider van bovenvermelde
wedstrüden, den heer G. By man, zijn thans
voor de verschillende klassen reeds enkele
datums vastgesteld, waarop bepaalde ontmoe
tingen zullen plaats hebben. De eerste klas is
in 3 groepen verdeeld en wel in A, B en C. Voor
groep B heeft de eerste ronde plaats gehad te
IJmuiden, doch hiervan kunnen nog geen uit
slagen vermeld worden. De 2e ronde voor deze
groep heeft wederom plaats te IJmuiden in het
clublokaal van de vereeniging ,,Gez. Samenzijn".
Dan zullen tegen elkaar uitkomen de spelers
D. RumpL. Haver en P. van BuurenG. Ha
ver, terwijl H. de Reus vrij is. Deze ronde heeft
plaats op Dinsdag 8 Mei aanstaande en zal
aanvangen om 8 uur.
Voor groep C zal de le ronde op Maandag
7 Mei plaats hebben in het gebouw van de St.
Josephsgezellen Haarlem 1 aan de Jansstraat
en vangt aan om kwart over acht. De volgende
ontmoetingen zullen dan geschieden: P. Mul
Th. Schuit, J. LucasH. v. Gassel en A. Frenay
P. Hollenberg.
De 2e klas
De 2e ronde van deze afdeeling zal eveneens
op 7 Mei worden gespeeld in reeds genoemd
gebouw. P. de Haas speelt dan tegen J. v. d.
Kroft en G. Hesselman tegen A. Masteling. B.
v. d. Kroft vrij.
De le ronde heeft gisterenavond te Heem
stede plaats gehad. Op het verloop van de ge
speelde partyen hopen wy nader terug te ko
men.
De 3e klas
Alle ronden betreffende groep A van deze
afdeeling worden te IJmuiden gespeeld. In de
le ronde op 8 Mei zullen de partyen Spert
Gjertsen en BosSmakman worden gespeeld.
Het wedstrijdrooster van de groepen, die niet
zijn vermeld, hopen wij binnen afzienbaren tyd
te kunnen publiceeren.
Nu het damseizoen 19331934 geheel ten ein
de is, kunnen wij hieronder een overzicht pu
bliceeren van de door de spiers der Haarlem
sche Damclub I in het afgeloopen seizoen be
haalde resultaten. Hieruit blijkt dat de oud
kampioen van Haarlem J. B. Sluiter Jr. op de
scoringsiyst de eerste plaats inneemt met een
record-score van 18 punten uit 10 partijen.
Voor deze fraaie prestatie zal hem de topsco
rer-medaille worden uitgereikt. Sluiter was ook
dit seizoen weder de meest productieve speler
van het hoofdklasse-team der Haarlemsche
Damclub.
De scoringslijst ziet er als volgt uit:
in
We hebben onze oogen uitgekeken. Meisjes
van de Zusterschool geloofden maar ampertjes
dat wij priesters waren. In witten toog en wit
ten canvas schoenen zagen we er ook heel an
ders uit dan bruine paters met bloote voeten!
En 't was koddig ze te hooren: „Dag pater, dag
broeders." En als pater Marius zei: „Neen,
Marie deze zijn ook pastoors," keken ze onge-
loovig en dachten het hare. 't Stremde de hart
kleppen dien meisjes daar sommigen ten
minste heel goed Hollandsch te hooren pra
ten. En in die verschillende lokalen en hier en
daar hadden we nog al kans om zoo'n guitig
uitziende deerne iets te vragen. En het ant
woord zonder dralen of talmen kwam direct. Bij
ons spreken vooral interne meisjes Engelsch en
dat viel me nooit op. Maar om daar Chineesche
meisjes Hollandsch te hooren spreken viel
wel op!
Er zijn te Singkawang ook Broeders. De
Broeders van Huybergen hebben twee scholen
overgenomen. Hier en te Pontianak. Echte on
derwijzers! Allemaal waren ze echt hartelük!
Velen vroegen: „Hoe doen jullie dit en hoe
doen jullie dat?" En 't natuuriyke antwoord
was: „Kom met de vacantie maar eens kijken
in Sarawak." De school hebben we natuurlijk
ook bezocht. En fr. de Vos, die te Kuching in
de school staat, was er byna niet vandaan te
trekken.. Ik stelde er minder belang in, of
schoon de nieuwe leermethodes me toch we)
aanstonden. De Capucijner broeder Libuinus
beheert en behartigt een ambachtschool
Er kwam 's middags een vrachtauto van de
pastorie, die doorreed naar Njaroemkop, waar
ook een missie is, ongeveer 12 K.M. het land
in, dus naar het Oosten. Het regende. Mochten
wij meerijden? Het mocht! Ik kreeg een plaats
op den bok en een regenjas en zat spoedig in
een zomersch buitje. Maar we kwamen gemak
kelijk en goedkoop te Njaroemkop. Hier is een
normaalschool onder leiding der Paters. Er zijn
twee Paters en twee broeders. De missie ligt
mooi. Op hoogen grond; 200 meter en meer
van den grooten weg af, met open terrein. Een
kerkje, school en sinds een paar jaar een zus
terhuis met school en polikliniek. Daar zyn ze
daar vlug mee. Direct een polikliniek of hospi-
taaltje. „Door de lichamen tot de zielen". Hier
zijn we in een Dyakmissie. Nog achterneven
van myn kaffers! Een paar christenfamilies
wonen vlak bij, doch het Dyakdorp ligt iets
verder tegen den berg Njaroemkop aan. Het
water wordt in bamboe-pijpen naar keuken en
badkamer geleid. Ijskoud. Pater Gerardus, een
jonge grysaard, is hier de herder. De joviale en
natuurlijke pater Justinianus probeert je er tus
schen te nemen. Hy is rijk in origineele uit
drukkingen en in de schoone Brabantsche taal!
Broeder Jan zorgt voor het huis en Hubert is
tuinier. Er is nog maar kort geleden een land
bouwschool begonnen; we hopen op succes! Na
den Angelus.... nog eens kleppen en de school
jongens, zusters met meisjes, en christenen van
rondom komen ter kerke en iederen avond bid
den ze daar het rozenhoedje en avondgebed en
zingen een Maria-liedje. Alles in het Maleisch.
Daarin ligt ook een verschil met onze Missie.
Onze Prefect hoort niet graag instructie in het
Maleisch. „Iedereen in zyn eigen taal". Dat is
mooi, maar als je. zooals hier, honderden dia
lecten hoort, dan 'hebben de Capucijnen maar
liever den Gordiaanschen knoop doorgehakt,
met den inboorlingen Maleisch te doceeren. Het
maakt het wel wat gemakkeiyker voor de pa
ters en zusters.
We bleven twee nachten over en gingen toen
met een huurauto terug naar Singkawang, waar
we weer de gasten waren van de goede Paters.
Den volgenden morgen zouden we verder Zuid
waarts gaan naar de hoofdstatie Pontianak. De
naam beteekent „kwaad spook". Meer dan 140
K.M. ver ryden daar de autobussen. Frachtbus-
sen zyn het die ruim 20 personen plaats bie
den. De zittingen zijn met leer bedekt. Een
autobus in Sarawak daarentegen is een Ford-
chassis met een groote kist er op gebouwd,
waar zes personen in kunnen. En ze mogen
er maar zes laden. Doch eenmaal op den buiten,
ho maar dan gaat mee wat mee moet. Ik heb
naast den chauffeur gezeten, terwyi de plaats
ruimte „voor zes" ingenomen werd door dertien
menschen met de noodige bagage nog op den
koop toe! Het zit warm; nog meer opgepropt
dan sardientjes in 'n blik. Maar in Hollandsch
Borneo waren het prachtbussen. Ik wist niet
wat ik zag. Om 8 uur des morgens vertrokken
ze van Singkawang, per veerboot gaan ze dan
over de Mempawa en komen om 12 uur by de
Kapuas, tegenover de stad, aan. Dus vlug ook
nog. wy vertrokken op tijd, doch kwamen pas
om 2 uur te Pontianak, want de chauffeur zat
ts kletsen als een vischwijf. Zes kilometer van
Singkawang reed hij den weg af en de autobus
ondersteboven natuuriyk. Plof daar ging je en
zoo gauw en zoo onverwachts. Ik zat een eindje
sigaar te rooken, doch toen ik boven de sparte
lende menschen lag, was ik heel gauw overeind
en kroop door een raampje naar buiten. Ik was
er het eerste uit. Toen de anderen geholpen.
Het was goed afgeloopen! Myn peukje sigaar
was nog in myn mond. Allen waren met den
schrik vry gekomen of hadden slechts een paar
onbeduidende schrammen opgeloopen. Een paar
Chineezen waren bezig alle duivels uit de hel
op te roepen. Een van hen was door het voor
licht gegaan en had een groote schedelwond.
Ik heb hem verbonden, zoo goed en kwaad als
het ging. Een passeerenden vrachtauto bracht
hem naar het ziekenhuis. Daar wisten ze het
ongeval spoedig en ook dat wy er goed afgeko
men waren. Er waren ook een paar christenen,
een Chineesche vrouw, een man en twee meis
jes. Die waren wat opgewonden. Doch een
frissche badparty en een slok thee stilde haar
zenuwtjes spoedig. Is u ooit omgevallen met 'n
auto? Dan kan ik u aanbevelen het maar niet
te doen! Reeds spoedig kwamen er een paar
huurauto's van Singkawang tuk op een vrachtje.
Een accoordje met een hunner om ons voor een
zeker bedrag naar Menpawa te ryden volgde.
Wy met ons zessen en den chauffeur in een
4-persoons Ford je! Zestig K.M. ver en we waren
er in een uur! Daar hebben we een paar ouders
van jongens, die te Kuchinj by ons op school
zyn, opgezocht! Ze woonden in de buurt, vlak
bij het overzetveertje. Een roeibootje zette ons
over en toen stapten we in een kleine autobus,
ik naast den chauffeur. Ik had gauw in de
smiezen dat zyn voetrem niet werkte,' en toch
wilde hij maar eventjes zestig K.M. per uur
gaan. Zoo vlak na die valparty moest ik daar
niets van hebben en ik probeerde hem hiervan
af te brengen. Doch iederen keer dat hij „gas
wou geven" kreeg ie 'n opstopper, en ten laatste
zei ik: „Als je niet langzamer rydt, rapporteer
ik dat je met 'n kapotte rem gereden hebt".
Toen werd hy kwaad, doch tevens bedaard! We
kwanjen bij den yorstelyke Kapoeas. En dit
J. H. Sluiter Jr.
10
8
2
0
18
A. de Jong
11
6
4
1
16
H. van Lunenburg Jr.
12
6
3
3
15
H. G. Teunisse
11
4
6
1
14
P. J. van Dartelen
10
3
6
1
12
H. Greeuw
10
2
6
2
10
J. van Looü
7
4
1
2
9
J. P. van Eijk
9
3
3
3
9
J. W. van Dartelen
12
1
7
4
9
D. Kleen
6
3
1
2
7
J. v. d. Giessen
4
2
1
1
5
J. Poppen
6
2
1'
3
5
C. Kool
1
1
0
0
2
J. Balk
2
0
2
0
2
J. Wielenga
2
0
2
0
2
Th. Wesselman
1
0
1
0
1
Ph. G. Amelung Jr.
1
0
0
1
0
P. J. Bury
1
0
0
1
0
Joh. Fabel
1
0
0
1
0
W. J. A. Matla
l
0
0
I
0
J. Otter
1
0
0
X
0
H. J. Rozijn
1
0
0
1
0
Totaal
120
45
46
29
136
was nog maar de „kleine"; een füne, breede
stroom, juist op het punt dat de Landak er in
valt. Een logge, lompe roeiboot zette ons over.
Als je zoo de Landak inkykt, denk je, wat een
watervlak! Borneo bezit wel rivieren! Het pa
leis van den sultan staat op de landtong, en
was in vroeger tyd uitstekend geschikt voor ver
dediging, met twee breede rivieren aan drie
kanten. Vlug per taxi naar de pastorie, waar
Pastoor Tarcisius ons verwelkomde. Hu was
twee jaar geleden by ons op „studiereis" ge
weest, dus ons bekend, en zoo was dit eindelijk
ons tegenbezoek. Nu is het hun beert weer!
We werden verwacht, dus het eten stond
klaar, en dat smaakte wel weer. De andere pa
ters en broeders die thuis waren, kwamen ons
even goeden dag zeggen. Twee paters: de kleine
gezette Aloysius en de lange Elias, de oude broe
der Ivo, met zyn kabouterbaard de dikke huis
broeder Nicephorus, de Rotterdamsche Cosmas
en de jonge Juvenalis, en als laatste de Chinee
sche broeder Jan! Jammer dat Monseigneur Bos
niet thuis was. Hu was op visitatie naar de
Oostkust, naar Pontianak precies op den eve
naar. Een Chineesche plaats met een oud-Hol-
landsch karakter. In den goeden tijd is het er
druk. Het verkeer op den Kapoeas wordt door
honderden stoom- en motorschepen onderhou
den. Ook zeeschepen kernen er binnen, doch
kunnen alleen met hoog water over de zand
bank voor de monding varen. Gelegen in de
delta, is het er drassig en heel wat grachtjes
zun er noodig voor draineerïng. Het is er vlak
als in Holland op zyn best. De missie ligt bui
ten het stadsgewoel en toch vlak by. Een ruime
pastorie van twee verdiepingen ligt dicht naast
de mooie, devote kerk in een licht kleurtje ge
schilderd. Aan den anderen kant van de pasto
rie wonen de broeders van Huybergen. Hun
school staat een paar minuten verder. Naast de
kerk bevindt zich het internaat met speelterrein.
Aan de overzüde van den weg het vroeger zus
terhuis. Nu hebben de zusters met haar scholen
een paar minuten verder een plaats gevonden.
Zij waren nog niet in haar nieuwe huis, doch
de school was al in gebruik. Het ziekenhuis ligt
een half uur ver en wordt ook door de Vegchel-
sche zusters bediend.
Vraag: Welke is de kortste en beste weg per
rijwiel van Alkmaar naar Nijmegen.
Antw.: Alkmaar, Marken-Binnen, Wormer-
veer, Koog a. d. Zaan, Zaandam, Amsterdam
(40 K.M.), Muiderberg, Crailoo, Soest, Wou
denberg, Scherpenzeel, Renswoude, Ede, Am-
hem, Nijmegen. Totaal 155 K.M.
Vraag: Wat is de kortste en mooiste weg van
Haarlem naar Hilversum? Hoeveel KM.? En
de terugweg liefst over een andere route?
Ar.tw.: Haarlem, Amsterdam, Diemerbrug,
langs nieuwen rijksweg, Laren, Hilversum. To
taal 50 K.M. ongeveer. Andere route: Hilver
sum, 's Graveland, Nederhorst den Berg, Nigte-
veld. Abcoude, Ouderkerk, Amstelveen. Ring
vaart bij Schiphol, Fort a.d. Liede, Haarlem.
Ook totaal 50 Kil ongeveer.
landstorm De destijds aangekondigd*.
Landstormavond die wegens het overlijden van
H. M. Koningin Moeder was uitgesteld gewor
den, zal nu Maandagavond as. worden gehou
den in een der localen van de O. L. school. Op
dezen avond zal de nieuw benoemde commissie
worden geïnstalleerd, voorts zal er een film
worden vertoond.
Huldeblijk Donderdagavond is door enkele
commissieleden het echtpaar v. Huis-Kooij, dat
zooals wen weet in de bruidsdagen is van het
Gouden huwelijksfeest een huldeblijk, wezen
aanbieden, welk bijeen was gebracht door de
burgerij van Vijfhuizen en Zuid-Schalkwijk.
Aangeboden werd een enveloppe met inhoud,
een zeer mooie bloemenmand en een fijne
taart.
Begrijpelijk was het Bruidspaar buitengewoon
verrast met deze huldiging. Door eenige jonge
lui uit de buurt is een eerepoort geplaatst. Uit
alles blijkt duideiyk dat deze oude menschen
hier bijzonder gezien zyn.
Nieuwe bootsman De tegenwoordige boots
man van de reddingsboot der Zandvoortsche
Reddingsbrigade, W. Paap, heeft als zoodanig
bedankt wegens gezondheidsredenen. In de
gisterenmiddag gehouden bestuursverga<^ing
werd in zijn pjaats benoemd J. Molenaar H.zn.,
die al ongeveer tien jaren tot de roeiers van
de reddingsboot behoort.
Behalve Majoor Schel zal ook Overste Donk,
stellingcommandant van Amsterdam, tot de
aanwezigen behooren.
(Ingezonden Mededeeling)
(Buiten verantwoordelijkheid van de Redactie)
in.
Het doel van het NEDERLANDSCH JACK-
LONDON-VERBOND is bestrijding van mishan
deling van dieren ten dienste van openbare
vermakelijkheden, dus ten genoege van het pu
bliek, hetgeen beteekent: algeheele stopzetting
van voorstellingen met of door dieren, en wel om
de navolgende redenen, welke alle wreedheid
insluiten
9. Dat tijd geld is en daarom veelal toe
vlucht wordt genomen tot het z.g. „hurry-up-
systeem";
Toelichting: Bij Willy Hagenbeek moesten beren
van een plank, circa 70 c.M. breed, leeren glijden.
Met het eene einde werd deze plank op een
geringe hoogte gelegd, tafelhoogte ongeveer. Door
de plank met stukjes brood te bestrooien werd
den beren duidelijk gemaakt, wat er van hen werd
verlangd.
Dit gemakkelijke lesje ging er vrij grif in. Maar
Rechts enkele dagen later reeds moesten de beren
hoog van boven uit het circus glijden, nu met
aanmoediging van rauw vleesch, inplaats van
brood, dat, gezien hoe fel de dieren waren op het
brood, wel een zeer groote verleiding moest zijn.
Met oogen, uitpuilend van onoverkomelijken angst
letten de dieren zich daarboven schrap en lieten
sich door niets bewegen van zulk een hoogte naar
beneden te glijden.
Zij hadden immers in het korte tijdsverloop van
een paar dagen nog niet geleerd hoe zich op de
plank te handhaven!
Nu werden zij met een houten drietand een
voudig van boven afgeduwd en zij vielen met een
doffen smak rechts en links vanaf allerlei hoogtes
naar beneden, zonder echter op den muilen grond
de ledematen te breken. Dit overkomt een beer
met zijn soepel lichaam ook niet spoedig.
Zie hier een voorbeeld van het „hurry-up-
systeem", want deze toer ligt geheel in den aard
van de^ ijsbeer, die zich in den natuurstaat ook
wel van flinke hoogtes laat afglijden om zijn prooi
te bemachtigen, doch dan leert zijn moeder het
hem en hij komt daar langzaam aan toe. Ten.
slotte moet toch alles, hoe natuurlijk ook, geleerd
worden. Had Hagenbeek hiervoor meer tijd ge
geven, dan hadden de beertjes er misschien pret
in gehad. Zij zouden dan eindelijk toch ook wel
begrepen hebben, zonder de aansporing van angst,
die hen nu natuurlijk alles deed inspannen om
niet van de plank te storten, maar het zou dan
véél langer hebben geduurd. Geen enkel circus
zal ook maar 1 avondvoorstelling overslaan, omdat
elke dag aan gages en fourage duizenden kost,
vandaar deze haast.
10. Dat, waar het wilde gevaarlijke dieren
betreft, geen dresseur het wagen zal, een dier
te dresseeren, dat niet te voren angst door zijn
meester is bijgebracht.
Toelichting: Henri Thétard, zelve dresseur, dus
niet staande aan onze zijde (hij is tevens Redac
teur van „Le Petit Parisien") zegt in zijn werk
„Les Dompteurs", uitgave 1927, Hoofdstuk: „Mo
derne Dressuur", dat geen enkele dresseur het
wagen zal een wild dier te dresseeren, dat niet
van te voren angst voor den mensch is bijge
bracht. Daarna kan pas een meer humane wijze
van dresseeren aanvangen. Hij vertelt hoe Ha
genbeek hierin te werk gaat:
Deze legt het dier aan tralies vast, zoodat het
den dresseur die de kooi betreedt, niet bereiken
kan, doet het nu zijn aanval, dan slaat Hagen
beek 't dier op den teeren neus. Deze proef wordt
herhaald tot het dier voldoenden angst voor den
dresseur heeft. Daarna pas vangt de psychologi
sche en z.g.n. humane dressuur aan, althans in
de betere ondernemingen. Doch niet in de circussen,
waar men de wreedheid heeft z.g.n. „wilde dres
suur" toe te passen. Hiervoor gebruikt men die
ren, die te angstig en te zenuwachtig zijn. daar
door ongeschikt om kunsten te leerèn. Men ex
ploiteert dezen angst door met los kruit, knal
lende zweepslagen het dier nog wanhopiger te
maken, zoodat het wild langs de tralies rent en
veel vertoon van wildheid maakt.
Een ieder, die even nadenkt, begrijpt hoe wreed
dit is. Een leeuw, een tyger.is immers maar
een groote poes....
Meer algemeene toelichtingen
Niet ln alle circussen zijn de toestanden gelijk,
de moderne methoden, gebaseerd op karakter en
levenskennis van het dier, waar men dus ook ge
bruik maakt van de speciale eigenschappen van
de soort, zijn een groote verbetering, doch worden
nog maar enkel door zeer ervaren dresseurs toege
past.
Uit het voorafgaande zal men echter wel niet
meenen, dat in deze beter bekende circussen géén
wreedheid plaats "eeft. Een der oorzaken daartoe
ligt ln het feit, dat een Circusdirecteur ongeveer
almachtig is binnen zijn eigen Koninkrijk en dat,
teneinde daarvan geen misbruik te maken, een
edel karakter noodig is.
Men vergete ook niet. dat, in tegenstelling met
vroeger, door belanghebbenden tegenwoordig let
terlijk het onmogelijke wordt beproefd, teneinde
te bewijzen, dat er geen kwaad steekt in deze
dressuur, opmerkelijk is daarbij, dat één middel,
het onfeilbaarste niet wordt gebruikt, n.l. het
Bestuur van het Jack-London-Verbond heeft nooit
dressuur kunnen zien vanaf den aanvang. Vele
dieren komen klaar gedresseerd in de circussen;
op reis is daartoe niet veel tijd.
Met den grooten schrijver en dichter Max Kyber
vragen wij: LEERT HET DIER BEGRIJPEN! Op
dat GU zijn nooden ook zult kennen.
Secr.: Nederlandsch Jack-London-Verbond TT
Wassenaarscheweg 42, Den Haag.
Gratis Maandbericht. Min. contributie 1 I.—.
Giro 18097.
