1 IN EN OM HAARLEM
Voor historische documenten
DINSDAG 8 MEI 1934
Het huisje van den Commis
saris der Koningin
NOORDHOLLANDS
ARCHIEF
Als de magnolia-boom bloeit
A.R.K.A.
Afdeeling Bloembollenstreek
DE GRAAL
DIAMANTEN BRUILOFT
Scheurpapieren al wat nutte
loos of van onwaarde was,
bracht bijna f 1900 op
STILLE OMGANG H. BLOED
Ook Haarlem nam er aan deel
K. J. M. V. St. Augustinus
Aanbesteding
Kamer van Koophandel
Nuttelooze archieven
OVERTREDING BLOEM-
BOLLENSANEERING
Geen openbare rechtszaak
Dorpsarchieven
Jaarverslag Bootcommissie
„Snelverband"
In de Jansstraat
LANDBOUW-CRISIS-ORGANI-
SATIE VOOR N.-HOLLAND
Centralisatie van de Regeerings-
bemoeiingen
VOETBAL
Go AheadStormvogels
GYMNASTIEK
Eerste officieele K.N.G.V.-marsch
in Kennemerland
181
diiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiimmtinuuL»
iiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiii,immuun,ui,iiniiiiininniiiiniiniiiiiiiiiiiiininiiiiii,|i,inijniiiiiiiiinimiHi,mi,1,,,=
Wij hebben onlangs gemeld, dat door het
Rijk om van te richten tot ambtswoning
van den Commissaris der Koningin in
de Provincie Noordholland, was aangekocht
Villa „Zonnehuis", gelegen naast de Provinciale
Griffie aan de Paviljoenslaan.
De daarbij gemaakte bemerking, dat dit
slechts was geschied, behoudens goedkeuring
door de Wetgevende Macht, kon niet voorko
men, dat de aankoop als een daad van ambte
lijke voorbarigheid werd aangemerkt.
Op de begrooting van Binnenlandsche Za
ken voor 1934 immers was een bedrag van
f 80.000 uitgetrokken geweest voor hetzelfde
doel waarop reeds door leden van de Staten-
Generaal aanmerking was gemaakt.
In het Voorloopig Verslag op de Begrooting
voor 1934 lezen wij daaromtrent op bladzijde 5
het volgende:
„Verscheidene leden vragen: Voor den aan
koop van een ambtswoning te Haarlem is een
bedrag van 80.000 aangevraagd. Is dat wel noo-
dig? Vroeger werd door het Staatshoofd op rei
zen van deze gebouwen gebruik gemaakt; dit
geschiedt thans niet meer. Men zou gaarne ver
hemen of de Minister een zoo grootsche be
huizing voor een behoorlijke uitoefening van
het ambt van Commissaris der Koningin noo-
dig acht. In bepaalde gevallen, zoo meende
men, zou het eer een belemmering kunnen zijn
voor het vinden van overigens zeer geschikte
krachten voor het ambt, daar zulk een behui
zing niet velen convenieert."
De Memorie van Antwoord bevat daarop het
volgende: „Naar aanleiding van de bezwaren
door verscheidene leden gemaakt tegen de
groote bedragen, welke werden aangevraagd tot
den aankoop van een ambtswoning te Haar
lem, is dit bedrag teruggenomen."
Uit de beste bron kunnen wij mededeelen,
dat men in de Kamer gemeend heeft, dat met
het terugnemen van den begrootingspost ad
f 80.000 de zaak uit was.
Niemand kwam er op terug bij de discussies.
Wat de kamer nu wel zeggen zal, als zij van
de nieuwe plannen hoort, zoo kort na de te
rugneming van den aangevallen post?
Naar wij van eenige leden der Kamer ver
hamen, meende men, dat de nieuwe aankoop
slechts bij geruchte kon zijn verspreid. Wat
daar van zij, in alle geval is ons de aankoop
bevestigd door den Dienst der Rijksgebouwen en
dus nemen wij aan, dat de Kamer er spoedig
meer van hooren zal. Dat er dan nog wel een
en ander zal worden gezegd over deze voortva
rendheid van de ambtenaren, kan als zeker
worden aangenomen.
Het is dan ook inderdaad een vreemd geval
De alles beheerschende vraag is natuurlijk de
ze, of we in Haarlem een nieuwe ambtswoning
voor den Commissaris der Koningin noodig heb
ben.
Het antwoord kan zonder aarzeling zijn:
heen! Zeker niet in een tijd, dat allerwege moet
worden bezuinigd en de bezuinigingen op vele
plekken onzer samenleving en bij vele personen
Schrijnende wonden slaan.
In Haarlem is de tegenwoordige ambtswoning
van den Commissaris der Koningin aan de
Nieuwe Gracht ruim voldoende.
Wie onbevooroordeeld het nu aangekochte
Zonnehuis" vergelijkt met de statige patriciërs
woning aan de Nieuwe Gracht, moet tot de
conclusie komen, dat de waardigheid van het
Commissarisambt met de verandering geenszins
gediend wordt.
Ondanks de enkele kantoren, die er zich den
laatsten tijd hebben gevestigd, behoort de
Nieuwe Gracht nog immer tot een der deftigste
Wijken van Haarlem. Het huis, jvaarin de Com
missaris woont is een der mooiste zoo niet de
mooiste behuizing van onze stad. En hoewel de
Paviljoenslaan ongetwijfeld in een mooi woon-
kwartier van Haarlem ligt, kan zij niet op
hoogere deftigheid aanspraak maken dan de
Nieuwe Gracht. „Zonnehuis" zelf zal ook moei
lijk de deftigheid van het huidige gouverneurs
paleis aan de Nieuwe Gracht kunnen doen ver
geten. Anders zou het zijn als de nieuwe wo
ning van den Commissaris b.v. gezocht was in
het Florapark.
Voldoet het hecht doortimmerde huis aan de
Nieuwe Gracht dus nog aan alle voorwaarden
om ambtswoning van den Commissaris der Ko
ningin te blijven, ook het argument, dat de
Commissaris dichter dan tot nu toe bij de Grif
fie moet wonen is niet sterk. Het is niet nood
zakelijk, dat de Commissaris der Koningin naast
de Griffie woont. Zoo goed als nergens is dat
het geval. Ook de Koningin woont niet naast
de Staten Generaal of naast de Departementen.
Of wil men een minder gezocht voorbeeld: ook
de ministers wonen niet bü hun Departement,
zelfs niet de Minister-president. In onzen tijd
Van auto's en fietsen is daar nog minder reden
voor dan in den tijd der equipages en statige
In hotel „Het Bruine Paard" te Sassenheim
vergaderde de Afdeeling Bloembollenstreek van
de A.RÜ.A.
Tot afgevaardigde naar de algemeene jaar
vergadering te Nijmegen werd aangewezen de
heer H. J. Lycklama en tot plaatsvervangend
afgevaardigde de heer Hubers. Eenige ideeën
Werden naar voren gebracht voor excursies en
uitstapjes. Aan de naburige afdeelingen zal
Worden gevraagd welke plannen daar eventueel
gemaakt zijn, opdat bij voldoende deelneming
de leden van de afdeeling Bloembollenstreek
zich daarbij zouden kunnen aansluiten.
Vervolgens werden praktijkvragen besproken.
Het bleek dat dit punt, dat elke vergadering
op de agenda voorkomt, steeds méér de belang
stelling der leden krijgt.
De leden werden er nog aan herinnerd, dat
op den tweeden Pinksterdag te half negen door
den Geestelijken Adviseur, den weleerw. heer K.
J. Westerkamp, in de parochiekerk te Sassen
heim een H. Mis zal worden opgedragen tot in
tentie van de leden der afdeeling.
De leden werden verzocht, voor zoover moge-
Ujk, deze H. Mis bij te wonen.
hooge hoeden en zelfs in dien tijd vond men
het niet noodig den Commissaris naast de
Provinciale Griffie te laten wonen.
Och, als er een geschikte gelegenheid voor
was, dan zou men het niet expres behoeven
te laten. Maar hier gaat het om een groote uit
gave, die beter aan dringender voorzieningen
kan worden besteed.
In een vorig artikel schreven wij het volgen
de, dat ook hier als slot van dit artikel kan
dienen
Hoe gaarne ieder Haarlemmer den Bestuur
der van het gewest Noord-Holland het ver
huizen naar een nóg deftiger en nóg prettiger
woning dan hij nu heeft zou gunnen in een
tijd, dat het Rijk niet op een dubbeltje behoeft
te zien, hij zal het betreuren, dat dit voorstel
juist komt in een tijd, dat de crisis het hardst
drukt op ieder, die van een beperkt inkomen
moet leven. Dat men zich geen rekenschap
geeft van den indruk, dien zoo'n voorstel in
dezen tijd op de burgerij maken moet, is een
ernstige fout van al degenen, die in staat zou
den zijn geweest het stellen van dezen post
tegen te houden.
A.s. Donderdag, Hemelvaartsdag, wordt er
een groote wandeltocht gehouden. Alle Graal-
leden en adspiranten kunnen er aan deelnemen.
De route is als volgt:
Voor het Graalhuis „St. Jeanne d'Arc":
Spaarne, Melkbrug, Spaarne, Jansstraat, Ri-
viervischmarkt, Groote Markt, Zijlstraat, Kin-
derhuisvest, Kenaupark, Verspronckweg, Brede-
rodestraat, Kleverparkweg, Kleverlaan, Korte
Kleverlaan, Bloemendaalscheweg, Mollaan, Bre-
derodelaan, Pannekoekenhuisje.
Voor het Graalhuis „Veronica":
Emmastraat, Koninginneweg, Wilhelmina-
straat, Zijlvest, Zijlweg, Julianalaan, Bloemen
daalscheweg, Parkweg, Pannekoekenhuisje.
Voor het Graalhuis „Stanislaus Kostka":
Middenweg, Zaanelaan, Marnixplein, Ver
lengde Marnixstraat, Marnixstraat, Kleverlaan,
Iepenlaan, Dr. Dirk Bakkerlaan, Bloemendaal.
scheweg, Zomerzorglaan, Brederodelaan, Pan
nekoekenhuisje.
Vanaf 't Pannekoekenhuis volgt de gezamen
lijke terugtocht: Koepellaan, Koninginneduin-
weg, Hooge Duin en Daalscheweg, Lombard
Petrilaan, Militaireweg, Julianalaan, Adriaan
Stoopplein, van waaruit onze „zwerftocht" be
gint. Wie daarvan nog niet op de hoogte is, in
formeert op het clubhuis.
De leden moeten om kwart over tweeën in de
clubhuizen aanwezig zijn.
Op 14 Mei hoopt het echtpaar Leendert
Steenvoorden en Hendrica Zoetendaal, wonende
Tramsteeg 45, te Noordwijk, zijn 60-jarige
Toen de Griffie het Provinciehuis aan de
Jansstraat verlaten had, bleef het ge
bouw niet geheel leeg. Een groot deel van
het Provinciaal Archief bleef er tot 1850 achter.
Dit toch kwam nu onder het beheer van Rijks
archief in Noord-Holland. Dit toch, reeds tien
tallen jaren in de Vleeschhal, zou verplaatst
worden naar den vleugel van het groote grijze
huis aan de Ceciliasteeg.
Daar zou de ingang komen. Nu de archivalia
volkomen op haar plaats staan en bezoekers
gaarne worden verwacht, willen we nog gaarne
eenige historische mededeelingen doen in aan
sluiting aan de vele, welke wij reeds gaven.
Evenals bij de gemeentebesturen de secreta
ris de aangewezen conservator van de archi
valia is, zoo is dat bij het Provinciaal bestuur
de griffier en nu nog van het nieuw archief.
Een regeling van het archiefwezen is er pas
sinds de Archiefwet in werking trad. Een eerste
spoor van bewaring van archivalia ziet men
pas in 1851, als de zooveel besproken en pas
gewijzigde Gemeentewet in werking treedt.
Sommige gemeenten hadden toen reeds hun ar
chivalia min of meer geordend, zooals Amster
dam, Haarlem, Alkmaar.
Overeenkomstig het voorschrift van art. 162
der Wet van 6 Juli 1850 brengen Gedeputeerde
Staten jaarlijks een verslag uit over den toe
stand der Provincie en zoo vinden we in het
Provinciaal Verslag in de zomervergadering van
het jaar 1852 uitgebracht eenige gegevens over
de Noordhollandsche archivalia. Daarin vinden
we dan, dat in 1851 overgegaan is tot het be
noemen van een adjunct-commies le klasse, die
in het bijzonder belast is met de werkzaamhe
den voor de statistiek en de afdeeling van het
archief, bij welke door één adjunct-commies le
klasse aanteekening wordt gehouden van alle
inkomende en uitgaande stukken.
Aan den provincialen archivaris was bij art.
9 van zijn instructie de verplichting opgelegd
om jaarlijks in de maand Mei aan Gedeputeer
den een verslag over te leggen van den toe
stand waarin het archief zich bevindt en van
het resultaat zijner verrichtingen.
In 1930 is het z.g. Provinciaal Archief naar
de Vleeschhal verhuisd en nu zijn we weef
terug in den bovengenoemden vleugel, waar ja
renlang 't Rijks telegraaf kantoor was gevestigd.
Men sprak in de jaren der Republiek reeds
echtvereeniging te herdenken. De oudjes, resp.
83 en 79 jaar oud, verheugen zich nog in een
goede gezondheid, vooral de bruidegom is nog
zeer kras en maakt nog dagelijks flinke wan
delingen, terwijl z'n vrouw zelf nog het huis
werk doet.
Het echtpaar heeft een buiengewoon talrijk
nageslacht. Het aantal kinderen, kleinkinderen
en achterkleinkinderen bedraagt niet minder
dan 75.
Als bijzonderheid kunnen we nog vermelden,
dat deze allen in Noordwijk wonen.
Het zal op hun feestdag zeker niet aan be
langstelling ontbreken.
Een 23-tal Haarlemsche Katholieke mannen
trok in den nacht van Zaterdag op Zondag per
rijwiel ter bedevaart naar Alkmaar, ter veree-
ring van het H. Bloed. De aftocht had plaats te
kwart over één van de St. Jozefkerk, onder
leiding van de heeren H. Cliteur en J. Felix; op
het Soenda-plein sloten zich nog enkele deel
nemers aan uit Haarlem-Noord. Reeds was een
25-tal deelnemers per autobus van de Nieuwe
Groenmarkt vertrokken naar Alkmaar. Behou
dens een klein oponthoud voor een lekken band
had de tocht een gunstig en vlot verloop en
het gezelschap arriveerde te ongeveer half vier
in den morgen op de plaats van bestemming.
Te voet werd toen de omgang gehouden langs
de Groote Kerk, Paternosterstraat, Paarden
markt, Koningsweg, Houttil, Langestraat, Stee-
nenbrug, Kraanbuurt, Kapelsteeg, Laat, Pay-
glop, Langestraat, waar de tocht bij de Groote
Kerk eindigde. Vandaar trok men naar de St.
Laurentius-kerk, waar tot intentie van dezen
omgang een H. Mis werd opgedragen, waar
onder de meeste bedevaartgangers ter H. Tafel
naderden. Na afloop werd een gemeenschappe
lijk ontbijt gebruikt in Hotel „Het wapen van
Haarlem". Te ongeveer half zeven werd de te
rugtocht aanvaard, die eenigen tijd werd onder
broken voor een bezoek aan de kerk van O. L.
Vr. ter Nood te Heiloo. Ook de terugreis had
een prettig en vriendschappelijk verloop. Als
een bijzonderheid kan nog worden vermeld, dat
tot de deelnemers ook behoorde de 65-jarige
heer C. Zwanenveld, die bovendien voor dezen
omgang ijverig propaganda had gemaakt. Dat
de deelneming helaas niet groot was, moet voor
namelijk worden geweten aan de omstandig
heid, dat velen van het bestaan van deze mooie
vereeniging nog niet op de hoogte zijn. Het be
stuur doet daarom een dringend beroep op alle
R. K. mannen en jongelingen, om zich bij deze
treffende uiting van devotie aan te sluiten.
Alle gewenschte inlichtingen worden gaarne
verstrekt door de heeren v. Dam, Gr. Hout
straat 42, Th. de Vries Waldeck Pyrmontstraat
61 en H. G. Cliteur, Bl'oemertstraat 14. De con
tributie, slechts een kwartje per jaar, kan voor
niemand een bezwaar zijn.
Woensdagavond 9 Mei, kwart voor negen,
wordt door de K.J.M.V. „St. Augustinus" een
Societeitsavond gehouden bij Gebr. Brinkman,
op de Groote Markt.
Zondagmorgen 13 Mei te half negen H. Mis
met algemeene H. Communie in de kapel der
Eerw. Zusters aan de Koningstraat.
Kwart voor elf vertrek per trein naar Amster
dam voor de excursie naar de Fokkerfabrieken.
De Directeur van den Dienst van Publieke
Werken der gemeente Amsterdam heeft aan
besteed het leveren en aanbrengen van rollui
ken ten behoeve van een pakhuis op het ter
rein der Centrale Markt, nabij de Kostverlo-
renvaart te Amsterdam.
Laagste inschrijver was J. P. Senft te Haar
lem voor a. uitvoering in ijzer voor 1824; b.
uitvoering in grenenhout voor 1875.
De eerstvolgende vergadering van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor Haarlem
en Omstreken is bepaald op 12 Juni a.s.
van een Noorderkwartier. In al dien tijd heb
ben de Gecommitteerde Raden van West-Fries
land gezeteld te Hoorn. In 1814 is besloten om
de archieven van Gecomitteerde Raden (Gede
puteerden) van West-Friesland in het Noorder
kwartier naar Haarlem over te brengen en daar
te vereenigen met het provinciaal archief. Toen
toch was Holland gesplitst in Noord-Holland
en Zuid-Holland.
Voordat men hiertoe overging, is goedgevon
den om al wat nutteloos of als van geen waar
de werd gekeurd, als scheurpapier in het pu
bliek te doen verkoopen. Als gevolg daarvan
heeft blijkens de rekeningen in het provinciaal
archief voorhanden, op den 2den Februari 1818
m het lokaal der voormalige Gecomitteerde
Raden van West-Friesland en 't Noorderkwar
tier aan de Roode Steen te Hoorn een verkoo-
ping van de gemelde z.g. nuttelooze archieven
plaats gehad, waarvoor niet minder dan
1878.85 werd opgebracht.
De Rijksarchivaris in Noord-Holland is nu
geen provincie-archivaris meer en ook nooit
geweest. Dat was wel wijlen de heer C. J.
Gonnet tegelijk. Die zat daar trouw eiken
Woensdagmiddag en had daar indertijd vijf
kamers met archivalia der provincie, ongeveer
waar nu de administratie van het Kantonge
recht is. Dat z.g. Provinciaal Archief is na 1850
beschreven door dr. Scheltema, archivaris van
Amsterdam. Namens Gedeputeerden werd hem
verzocht den toestand van het archief der
provincie op te nemen. De stukken lagen daar
op den zolder in groote verwarring te midden
van vuil en stroo. Dat was al sinds 1830.
Oorzaak was daarvan de Belgische omwen
teling, toen de Noord-Hollandsche plattelands
schutterij voor korten tijd een onderdak vona
en de papieren waarvan nut en strekking niet
werden begrepen, op een hoop werden gesme
ten. 't Was een wanhopig gezicht, maar dr.
Scheltema kreeg orde in den chaos. Vele jaren
lang is hjj twee dagen per week daartoe uit
Amsterdam, waar hij gemeente-archivaris was,
overgekomen. Soms kwam na langen tijd een
vermist stuk weer terecht uit de hoop. Bij de
verhuizing uit Hoorn indertijd raakte ook veel
verloren. Vele stukken uit den Franschen tijd
waren in die woelige dagen naar Parijs over
gebracht. Dr. Scheltema sprak in zijn eerste
verslag, dat er moed toe noodig was om aan
dien chaos te beginnen, maar nog meer zouden
we zeggen, het werk voort te zetten. Geen won
der, dat hij 12 November 1850 tot archivaris
der provincie Noord-Holland werd benoemd. In
1855 was hij er mee klaar en rapporteerde dat
de archivalia een „voegzame en veilige plaat
sing heeft bekomen."
3 October 1814 werd het College van Gede
puteerde Staten van Noord-Holland geïnstal
leerd. Hier eindigt dus het oud-archief. Toch
heeft di'. Scheltema meermalen bij oude stuk-
Wij lezen in Hobaho:
Zooals men zich zal herinneren is op last
van den Ambtenaar van het Openbaar Mi
nisterie bij twee kweekers, te Haarlem, eenigen
tijd geleden, de geheele bloembollenkraam on
tijdig opgerooid omdat de eigenaren deze
bloembollen teelden in strijd met de Land-
bouwcrisiswet, afd. Bloembollenteelt.
Naar aanleiding van deze kwestie doen al
lerlei geruchten de ronde. Men wil het doen
voorkomen als zouden de twee betrokken
kweekers vrij uitgaan en aan hen een schade
loosstelling uitgekeerd zijn omdat door dat
oprooien en door die in beslagname, een on
rechtmatige daad zou zijn gesteld. Wij hebben
ons gewend tot de Nederl. Kweekers-Centrale
te Haarlem, teneinde de juiste toedracht te
vernemen. Daar wenschte men echter geen in.
lichtingen te geven, omdat men het beter vond,
dat wij ons licht opstaken daar waar men ge
heel op de hoogte is van het verloop der zaak,
n.l. bij de Justitie.
Daarop hebben wij ons gewend tot den Amb
tenaar van het Openb. Min., mr. v. d. Burg,
die vertelde dat hij de twee verdachten in de
gelegenheid had gesteld een transactie aan te
gaan, waarvan door hen gebruik is gemaakt.
Het vastgestelde bedrag is door de desbetref
fende personen betaald, en zij hebben afstand
gedaan van de in beslag genomen bloembollen.
Het bedrag, dat de betrokkenen als boete had
den te betalen was niet hoog gesteld omdat het
verlies van de inbeslag genomen bloembollen
in zich, al een zware straf was. Daarmede is
de vervolging ten einde.
Op onze vraag of er voor de in beslag geno
men bloembollen bij wijze van schikking ver
goeding was gegeven, gewerd ons het antwoord,
dat er zijdens het O. M. geen sprake van kon
zijn.
In dit geval is, door het betalen van een
bedrag, door de verdachten erkend, dat zij in
overtreding waren, doch ingeval de zaak door
gang had gehad en om de een of andere reden
b.v. een fout in de dagvaarding, of door weike
oorzaak ook, vrijspraak was gevolgd, dan nog
zou er geen sprake kunnen zijn, dat schadever
goeding zou worden toegekend voor de in be
slag genomen goederen, die als bewijsstukken
gediend hadden in de procedure.
Hiermede zijn dus alle praatjes, die daarom
trent in omloop zijn, naar het rijk der fabelen
verwezen.
De Ambtenaar O. M. deelde ons nog mede,
dat hij transigeeren (afkoopen) gemakkelijk
had gemaakt, omdat hij het van belang acht.
te, dat spoedig een snelle beslissing in deze
zaak kwam, opdat anderen, die eventueel in
overtreding waren, zich aan dit geval zouden
spiegelen en zorgen, dat de Crisiswetten na
geleefd worden.
ken de nieuwe over hetzelfde onderwerp opge
nomen, vooral bij Waterstaat.
Herhaaldelijk werden stukken van het Mi
nisterie en uit het Rijksarchief te 's Graven-
hage naar hier overgebracht o.a. de Memo
rialen van het Hof van Holland (de laat-mid-
deleeuwsche hoofdrechtbank in de Nederlan
den 1428—1559) in 1859 de octrooien enz. Even
wel gaan sommige dingen later weer weg, ter
wijl wat elders was geregistreerd en beslist tot
Noord-Holland behoorend, hier komt.
Vele archivalia kwamen ook door koop en
schenking hier. Die van den Waterstaat werden
afzonderlijk bewerkt. Oók kwam er in overeen
stemming met den Griffier der Staten mr. de
Vries een verzameling contracten, besluiten en
uitspraken over polders en waterschappen. Dan
noemen we nog een verzameling brieven en
stukken van den bekenden geuzenkoopman
Nicolaas Ruychaver, waardoor men een inzicht
krijgt in de wapenfeiten van 157023 Nov.
1577.
Bovendien stonden sommige dorpen, zeker
omdat men het „oude schrift" toch niet kon
lezen, omdat men er een soort minachting voor
voelde, hun archivalia af. Trouwens in de in
structie van den provincie-archivaris stond
reeds: zich bekend te maken met al de archie
ven van dit gewest. De Archiefwet heeft later
dat alles nog nauwer aangetrokken. Nu zitten
er heel wat dorpsarchieven in het Rijksarchief.
Bovendien is er een wet van 1918. Aan den
Rijksarchivaris is de inspectie opgedragen. De
Rijp bewaart die zelf en ook A'dam, Haarlem,
Alkmaar. Dat is wat onze provincie betreft in
gevolge besluit der Prov. Staten van 1860, waar
bij de regeling en de beschrijving van de ar
chieven der gemeente- en waterschapsbesturen,
die niet behoorlijk geïnventariseerd zijn, aan den
archivaris werden opgedragen. Steeds worden
er 2 exemplaren van zoo'n inventaris opge
maakt. Sommige gemeenten hadden niets om
er inventaris van op te maken, omdat er geen
oud-archief bestond. Dr. Scheltema vond plat
tegronden en kaarten uit oude tijden verspreid
over verschillende afdeelingen der griffie. Er
zijn o.a. de kaarten door Jacob van Deventer
op last van koning Philips II gemaakt. Hij ver-
eenigde ze in 1861 en daarna groeide de voor
raad steeds aan. Een afzonderlijke metalen kast
met laden is er thans voor aangeschaft. Ook is
aan het Rijksarchief een reusachtige boekerij
van meer dan 2700 deelen verbonden. Deze is
openbaar, d.w.z. een boek kan voor eenigen
tijd tegen re?u worden uitgeleend, evenwel moet
men er geen romans en letterkundige werken
zoeken. Deze, meerendeels afkomstig van het
gewezen Provinciaal archief werden in 1930 bij
het Rijksarchief gevoegd. Dit was in 1886 op
gericht en kwam 1897 in de Vleeschhal. We
schreven reeds dat toen een groot deel van het
Provinciaal Archief bij het Rijks-Archief in
Noord-Holland kwam. Ook zijn er vele zegels
en heel veel charters en oude privilegiën, waar
van ook weer veel elders gedeponeerd. Thans
is dr. R. D. Baart de la Faille wnd. Rijksarchi
varis. Eiken dag zitten er menschen te stu-
deeren en lang is de lijst van onderwerpen,
waarnaar ernstig onderzoek wordt ingesteld.
Bij de oprichting van het Rijksarchief-depót
in Noord-Holland in 1886, waren de registers en
De mogelijkheid was er geweest, dat de ver
dachten het op een proces hadden laten aan
komen, er werd in dit verband al een naam
genoemd van een in strafzaken bekend advo
caat, dan kon het verloop zijn: een veroordee.
ling, appèl rechtbank, nogmaals appèl hooge
raad en dan een beslissing waarmede veel tijd
zou verloopen.
De kweekers die niet aan hun verplichtingen
wenschte te voldoen zouden bij zoo'n lang
slepende procedure allicht in de verleiding ko
men, hetzelfde te doen als er weer opnieuw ge
plant moet worden.
Nu is er een voorbeeld gesteld, en weten de
onwilligen wat hun te wachten staat.
De ambtenaar zeide, dat het zijn vaste voor
nemen was, elke overtreding van de crisiswet,
die ter zijner kennis kwam en binnen zijn
ambtsgebied ligt, te vervolgen en daartegen
streng op te treden.
Onherroepelijk zullen die gevallen overeen
komstig de wet behandeld worden. Als Amb
tenaar van het Openbaar Ministerie is hem de
taak opgelegd de handhaving van de wetten
te bevorderen, dat zal hij zeker ook doen ten
opzichte van de crisiswetten. Men zij dus ge
waarschuwd.
Wij ontvingen het jaarverslag over 1933 van
de bootcommissie van de Eerste Hulp Vereeni
ging „Snelverband", waaraan wij het volgende
ontleenen:
De samenstelling der commissie onderging
een wijziging, doordat de heer Visser om ge
zondheidsredenen zich verplicht zag, zich terug te
trekken. Na rijp beraad besloot de commissie
geen nieuw lid voor hem in de plaats aan te
nemen.
Het verslag gewaagt van de toenemende
deprimeerende stemming in het maatschappelijk
leven. Maar door het enthousiasme van de leden
kon de reserve gelaten blijven zooals ze is, wat
een heele ruggesteun is voor het komende jaar.
Dan wordt herinnerd aan den autotocht dwars
door de bollenvelden iets nieuws voor „Snel
verband" waaraan 54 gebrekkigen deelnamen
en waarvoor 20 auto's, een ziekenauto en twee
touringcars noodig waren, en aan de twee boot
tochten, welke weer iets nieuws achter el
kaar gehouden werden en uitstekend slaagden.
Den eersten dag namen 89 volwassen patiënten
en den tweeden dag 76 kinderen aan den tocht
deel. Curiositeitshalve laten we hier volgen wat
aan giften in natura op verzoek der commissie
voor onze patiënten gratis ter beschikking werd
gesteld: 800 broodjes, 25 flesschen limonade, 4
K.G. koffie, 4 K.G. thee, 100 moscovisch gebak,
50 pakjes tabak, fruit, hartigheid voor de bo
terham, Eau de Cologne, zeep, bruidsuikers enz.,
enz., terwijl elk kind bij het verlaten der boot
een bloeiende plant mee naar huis kreeg.
stukken geborgen in drie kamers van het
Gouvernement, waar ook het bureau van den
archivaris werd gevestigd. Begonnen met drie
kamers, werd dit langzamerhand zes en was er
gebrek aan ruimte. Ook de oude rechterlijke ar
chieven werden uit de voormalige bewaarplaat
sen gehaald en onder 's Rijks beheer gesteld. De
toevoer dier akteboeken was zoo groot, dat alle
beschikbare ruimte weldra gevuld was en er
niet aan te denken viel een gewenschte orde in
die menigte registers te brengen. Zeer werd dus
uitgezien naar meer ruimte. Die werd gevonden
in de Vleeschhal aan de Spekstraat en de
Groote Markt. Dit werd voor het Rijksarchief
10 September 1897 in gebruik genomen. Eenige
weken zit men dus weer in de oude griffie, alles
in gereedheid om te ontvangen en hulp en
voorlichting bij naspeuringen te geven.
Beneden vindt ge de studeerkamer, waar
naast de kaartenkamer, en de werkkamer van
den boekbinder, die steeds volop werk heeft.
Op de eerste verdieping Jansstraat zijn o.a. de
bureaux van den archivaris en den charter
meester. Het z.g. depót, waar de archivalia
worden bewaard, is in den vleugel tusschen de
Ceciliasteeg en den tuin. Daar berusten o.a. het
archief der Staten van Noord-Holland, van den
commissaris, van Gedeputeerden, verder van
vele gemeenten, van den Waterstaat in deze
provincie, het notariaat en het rechterlijk ar
chief. Al is het archief goed georganiseerd, toch
is er steeds veel te doen. Dat niet alleen door
de bezoekers, wien de bronnen worden aange
bracht, maar doordat steeds weer uit de pro
vincie nieuwe stukken worden aangebracht, die
gesorteerd, geregistreerd en gecatalogiseerd moe
ten worden. Op het oogenblik is b.v. de Burger
lijke Stand van Amsterdam in bewerking. Onze
laatste mededeeling moge zijn, dat niet alleen
de historici hier terecht kunnen, maar ook zij
die van kunst houden. Wij zouden kunnen wij
zen op de vele oude, goed onderhouden meube
len, de talrijke platen en prenten, plattegronden
en kaarten aan den wand en.de uitgebreide
provinciale atlas met tal van kunstvolle afbeel
dingen uit de provincie.
En om nu nog even officieele dingen te
zeggen, het volgende: In 't voorjaar van 1920
gingen „de Provinciale Verzamelingen" (van
archivalia, kaarten, platen, prenten, boekerij
enz.) over naar het Rijksarchief. Toen werd een
overeenkomst getroffen tusschen Rijk en Pro
vincie, waarbij platen en kaarten wèl onder
Rijksbeheer ten archieve kwamen, maar bezit
der provincie bleven en de kostbare boekerij
van wetenschappelijke werken en van plaat
werken (lang niet alles kan uitgeleend worden)
bij ruiling het Rijk werden aangeboden.
We wezen er reeds op, dat de gedrukte boe
ken (de zeer bekwame boekbinder-bewaarder
maakt van de oudste en vroeger veronacht
zaamde „stukken" een keurig boek) en hand
schriften aan het Rijk kwamen.
In 1886 werd gelijktijdig met de benoeming
van den heer C.. J. Gonnet tot Rijksarchivaris,
het Rijksarchief in Noord-Holland ingesteld.
Toen werd dit ingericht in de Jansstraat, dit
archief kwam in 1897 in de Vleeschhal, terwijl
„de Provinciale Verzamelingen" in de Jans
straat bleven om in 1928 ook naar de Vleesch
hal te worden gebracht.
De werkzaamheden van de verschillende ge
westelijke crisis-organisaties in den land- en
tuinbouw zullen in een organisatie: de Land-
bouw-Crisis-Organisatfe, gecentraliseerd wor
den.
Bij de Landbouw-Crisis-Wet heeft de Minis
ter de bevoegdheid gekregen om de uitvoering
der verschillende steunmaatregelen in handen
te geven van organisaties, welke aan verschil
lende eischen moeten voldoen, van z.g.n. crisis
organisaties.
Naarmate de nood in het land- en tuinoouw-
bedrijf grooter werd, werd de behoefte aan
deze crisis.organisaties ook grooter en werden
deze dan ook gesticht.
Zoo werd er een Tarwe-Organisatie gesticht,
een Rogge-Organisatie, een Aardappel-Organi
satie, een Varkens-Organisatie, een Rundvee-
Organisatie en nog veel meer.
Het gevolg hiervan was, dat er steeds meer
besturen, steeds meer kantoren, steeds meer
controleurs kwamen, met als gevolg veel dub
bel werk en teveel kosten en moeiten. Een
tweede en belangrijkste gevolg was, dat alles
afzonderlijk werd beschouwd zonder rekening
te houden met het logisch verband, dat er tus
schen de verschillende crisis-producten be
staat, en welk verband elke land- en tuinbou-"
wer in zijn bedrijf er tusschen legt.
Deze nadeelige gevolgen van de regee-
ringsbemoeiingen tot steun aan het land
en tuinbouwbedrijf tracht de Minister nu
op te heffen en wel door stichting van één
crisis-organisatie, welke in de plaats komt
van alle andere. Aan deze nieuwe Crisis-
Organisatie zal de uitvoering van de Land
bouw-Crisis-Wet worden opgedragen.
Daar de omvang van de steunmaatregelen
zeer groot is en verschillende soorten van land
en tuinbouwbedrijf hierbij betrokken zijn, is
ook het Bestuur der Landbouw-Crisis-Organi-
satie veelzijdig samengesteld, terwijl het zich
zal laten bijstaan door speciale commissies.
De stichting van de Landbouw-Crisis-Orga-
nisatie voor Noord-Holland, tijdelijk adres
Parklaan 12, Haarlem, beteekent dus een ver
eenvoudiging van de overheidsbemoeiing en
dus een verbetering van de verdeeling der baten
der steunverleening.
Op uitnoodiging van den Doetinchemschen
4en enklasser D.E.S., die zijn 20-jarig bestaan
vierde, speelden Stormvogels en Go Ahead al
daar Zondag een opluisteringswedstrijd.
Jammer genoeg moest Stormvogels in deze
ontmoeting den steun van haar geheele ach
terhoede missen. ,-j,
Go Ahead kwam met zijn volledige competi
tie-elftal uit en 't dient direct erkend, dat de 3
Deventenaren een prima partijtje speelden.
Keeper Hollenberg weerde zich echter buiten
gewoon door de lastigste schoten uit zijn doel
te houden en 't was voor een groot deel aan
hem te danken, dat met de rust Go Ahead
slechts met 10 leidde.
Na de rust deed zich de wedstrijd van Zater
dag j.l. en de lange reis zich nog meer gelden,
waardoor Go Ahead kans zag den voorsprong
tot 40 op te voeren.
Op Zondag 10 Juni a.s. zal onder leiding
van de Haarlemsche Gymnastiekvereeniging
„Concordia" bovengenoemde officieele afstands-
marsch georganiseerd worden. Deze marsch zal
30 K.M. lang worden, terwijl vanaf het gebouw
van den Haarl. Kegelbond, Tempelierstraat,
gestart zal worden.
De inschrijving moet schriftelijk geschieden
bij den heer F. Bischot, Duvenvoordestraat 69,
Haarlem, alwaar ook nadere inlichtingen ver
kregen kunnen worden.
„De lastigste kinderen moeten het hardst ge
wiegd worden," zei mijn wijze vriend, boer
Gert.
Gert staat bekend om zijn pakkende spreek
woorden. We hadden het over een zoon van
z'n buurman. „Sommigen zouden hem de deur
uittrappen, maar zijn moeder zegt: lastige kin
deren moeten het hardst gewiegd worden."
Gert heeft zelf ook uren en uren aan het
touw getrokken. Trek maar aan het touwtje
en de wieg zal gaan, de wieg zal gaan, de wieg
zal gaan. Trek maar aan het touwtje en de
wieg zal gaan enz. enz.
„Ja, Pater, als je veertien kinderen gehad
heb, dan zijn ze niet allemaal eve" makkelijk.
En de wurmpjes kunnen het niet helpen, als
ze tekeer gaan. Ik weet nog goed op een nacht
met Jaan. Skruwwen dat ze dee, skruwwen, we
konden er geen oog van dicht doen. Om de
beurt, ik en m'n vrouw, zatten we maar aan
het touw te trekken en het hielp niks. Ik ge
loof dat Trijn wel een half- pond suiker aan
de tul versmeerd het en het gaf niks. Op 't
laatst zeg ik teugen Trijn: klee het schaap
eens uit. D'r kan wel wat an d'. lijfie zitten.
En wat denk u dat we vonden? Twee van die
groote, puntige maïskorrels zatten in d'r vel
letje te steken. Joopie was in de paardenstal
geweest en had een handjevol maïs in de wieg
gegooid."
„Zal je overkomen!!"
„Zeg dat wel, Pater. Als Trijn later mopper
de, zei ik altijd: Trijn, denk aan de maïs. En
't is gek, Pater, als ik u iedere week opnieuw
hoor schreeuwen, denk ik dikwijls: die zit zeker
ook op puntige korrels. Die schreeuwt toch ook
niet voor niks. En dan zeg ik teugen Trijn:
meid, zouen we 'm maar niet wat sturen om
'm zoet te krijgen, net als jij vroeger zoo'n tul
met suiker aan Jaan gaf, want „de lastigste
kinderen moeten het hardst gewiegd worden."
„Dank je, Gert."
FATHER LEFEBER
St. Bonifacius-Missiehuis,
Hoorn, postreken. 120937.
Jongens, die hier met Sept. willen komen
studeeren, moeten zich spoedig opgeven.
