De nieuwe dienstregeling der N.S.
Jacht naar verborgen schatten
BETERE ORGANISATIE
GROOTE AANTREKKINGS
KRACHT
Spionnen roeren
zich
DONDERDAG 10 MEI 1934
Maar men overtuige zich, of men
thans niet moet overstappen
waar men vroeger kon
blijven zitten
Het spoorboekje der
E.M.-treinen
Sneller verbindingen
Als de Diesels loopen
.CAROLUS MAGNUS'
Steeds sneller en comfortabeler!
De nieuwe Diesel-electrische trein
RotterdamDordt electrisch
ANTIEKE COLLECTIES
Chineesche en Peruaansche kunst
Program van het lustrum
De ramp van de
„Oakford"
Oorzaak van de stranding niet
vast te stellen
MONUMENT VOOR DEN
A.N. W. B.
Kleurfilms van de bollenvelden
Het ontwerp van Ir. A. Boeken
uitverkoren
„Het Buitenverblijf" te Zandvoort
HAAGSCHE STADHUISBOUW
«li»
Schatten, waar naar gezocht werd
bijna nooit gevonden, maar bij
toeval worden dikwijls be
langrijke vondsten
gedaan
De rijkdommen
van Kidd
DE LOMBOK-EXPEDITIE
Plannen tot een waardige
herdenking
REIZEN IN EIGEN LAND
Goedkoope treinen in den
komenden zomer
INDISCHE POSTVLUCHTEN
Academische examens
Academische examens
Examen krankzinnigenverpleging
Machinisten-examen
Examens binnenvaart
Academische examens
De nieuwe dienstregeling der Spoorwegen is
voorloopig nog slechts in kleine uitgave ver
schenen en de reizigers zullen met meer belang
stelling dan ooit kennis genomen hebben van
de ingrijpende wijzigingen die de zomerdienst,
welke a.s. Dinsdag zal ingaan, met zich mee
brengt. Het kan niet ontkend worden, dat de
Nederlandsche Spoorwegen met kracht er naar
streven, het publiek te dienen en daarmee
hun bedrijf, dat van zware concurrentie aan
alle zijden te lijden heeft, zoo rendabel mo
gelijk te maken. De nieuwe personen- en goede
rentarieven zijn een groote verbetering geweest,
die het reizigersvervoer ongeveer 13 pet. heb
ben opgevoerd en thans zal het nieuwe mate
rieel ongetwijfeld bijdragen tot het „reizen per
spoor", dat door de spoorwegen op zoovele wij
zen als veilig, vlug en voordeelig wordt aan
bevolen.
Het. samenstellen van een dienstregeling voor
een dicht spoorwegnet als net onze is waarlijk
geen weik voor iedereen. Het is een puzzle
met heel wat onzekere gegevens en veelzijdig
samengestelde berekeningen. Van ieder traject
moet de belangrijkheid worden afgemeten en
daarnaar de frequentie der treinenloop worden
gereceld. Maar alle traiecten sluiten op el-
k nder aan. en men moet zorgen, dat die aan
sluiting zooveel mogelijk verzekerd is. zoodat
het wachten op de perrons tot een minimum
wordt teruggebracht.
Door middel van grafische voorstellingen
wordt het schema voor den treinenloop dan
ontworpen. Schuine lijntjes, in opgaande rich
ting over het ruitenpapier getrokken, geven de
treinen aan en door passen en meten wordt
het ten slotte mogelijk, zoowel de korte tra
jecten als de lange verbindingen in elkaar ie
laten sluiten en een bevredigend systeem te
verkrijgen. Maar dan komen nog de moeilijk
heden van de extra-treinen op marktdagen of
op bijzondere feestdagen, de treinen, die in het
spoorboekje met een letter, een kruisje of een
ander teekentje zijn aangegeven.
Wanneer ten slotte alle grafische voorstellin
gen zlin omgezet in cijfertabellen. en deze gezet,
gedrukt en uiterst nauwkeurig gecorrigeerd zijn,
is ten slotte het spoorwegboekje compleet. Ei-
zijn waarlijk boeken, die minder moeite kosten
aan de samenstellers en dezen toch méér geld
opbrengen dan die bescheiden gele of blauwe
boekjes, die we. als een vanzelfsprekend iets,
tweemaal per jaar voor een miniem bedrag aan
de kiosk koopen.
De nieuwe dienstregeling is er vooral op in
gericht, den reisduur op de lange trajecten te
verkorten. Zoo is de vroegste verbinding Am
sterdamGroningen 13 minuten korter gewor
den: inplaats van 3 uur 36 min. reist men thans
3 uur 23 min. De snelste D-trein Amsterdam-
UtrechtArnhem deed tot nog toe over dat
traject 1 uur 30 min., thans gaat het in 1 uur
2 min. De namiddagsneltrein DordrechtNijme
gen via Kesteren weet ook op die verbinding 3
min. te winnen en de ochtendsneltrein Am
sterdamUtrechtDen BoschMaastricht doet
17 minuten korter over dat traject.
Deze snellere verbindingen worden in
hoofdzaak bereikt door het oponthoud op
de tusschenstations te verkorten en dit
wordt weer mogelijk door beperking van het
stelsel der doorgaande rijtuigen, die op
knooppunten moeten worden af- en aan
gehaakt en daardoor veel tijdverlies ver
oorzaken.
Het nadeel daarvan is natuurlijk, dat de rei
zigers hier en daar moeten overstappen, waar
zij vroeger rustig in een doorgaand rijtuig kon
den blijven zitten. En dat overstappen zal ta
melijk snel moeten geschieden, want de tijd
daartoe wordt zeer beperkt gehouden. Men ver
wacht, dat de reizigers hiertoe willen mede
werken en zich eenige beperking opleggen bij
het drentelen langs den trein om een geschikten
coupé te zoeken.
Ook zal niet gewacht worden op treinen met
vertraging, zoodat het oponthoud van 'n trein
onderweg het missen van een aansluiting ten
gevolge kan hebben. Het kan soms zuur zijn
voor de betrokkenen, maar het hoofddoel van
de spoorwegen: snel reizigersvervoer, wordt er
mee gediend.
De treinen, die van Amsterdam naar Twente
gaan, komen op dezelfde tijden te Amersfoort
aan als die van Rotterdam en Den Haag naar
Groningen. Daar blijven de treinen vier minu
ten naast elkaar staan, zoodat de reizigers uit
Amsterdam, die naar Groningen moeten, in
den trein uit Rotterdam kunnen stappen en de
Rotterdammers, die naar Twente of den Ach
terhoek moeten, kunnen overstappen in den
trein uit Amsterdam. Het splitsen en combinee
ren van treinen, dat anders te Amersfoort plaats
had, wordt daardoor overbodig.
Voor de Amsterdamsche forensen is het van
belang, dat deze sneltreinen niet meer te Hil
versum stoppen. Maar overigens blijft de loop
der forensentreinen, zij het met eenige minuten
tijdsverschil sommige treinen vertrekken
twee minuten later, doch komen op denzelfden
tijd aan dezelfde als onder den winterdienst.
Nog dient gewezen op het feit, dat de
vroege sneltrein AmsterdamGroningen een
half uur vroeger zal vertrekken, n.L om 6.05
uur, in plaats van 6.35. Wij hopen, dat de
directie der Amsterdamsche tram er toe zal
bijdragen, deze verbetering voor 100 pet. aan
het publiek ten goede te doen komen, door
vanuit de vèr afgelegen stadsgedeelten vroe
ge trams te laten rijden, die om 6 uur aan
het Centraal Station zijn.
Los van deze verbeteringen in de organisa
tie van den treinenloop staat de groote tech
nische nieuwigheid, de verrassing van dit jaar:
de Diesel-Electrische. Zij vormen een systeem
op zichzelf, n.l. een uurdienst Amsterdam W.P.
—UtrechtEindhoven en een uurdienst Rotter-
der Tang-periode (618906) in den uitdruk
kingsvorm van latere tijdvakken waar te ne
men. Het veelkleurig ceramische product uit
den tijd van de Ming-dynastie is niet alleen
rijker van bewerking, maar wint aan edeler
vormen en bewogener gestalte. Een prachtige
ossenwagen met het trekdier aangespannen, re
presenteert de Wei-periode. De rijkste vitrines
bevatten het werk uit het Kang-Hsi-tijdvak
(16621723) en de nog latere verfijnde plastiek
der Kien-Lung-periode (17361795). Een enkel
beeld in hardsteen (groep met menschen en
dieren) en eenige schilderijen met dier-voor-
stellingen voltooien deze hoogst interessante
overzichts-expositie.
v. O.
•tiipiipi
dam Maas (Den Haag S.S.)Urtecht
Arnhem. Ook deze treinen ontmoeten elkaar in
Utrecht, waar de reizigers weer vier minuten
tijd hebben om van den eenen in den ander over
te stappen.
In het spoorboekje staan deze treinen aan
gegeven met de letters E.M. achter het trein-
nummer. Maar het voorhanden Diesel-materiaal
is nog niet toereikend om al de geprojecteerde
rittan uit te voeren. Daarom zullen, zoolang nog
niet alle Dieseltreinen zijn afgeleverd, op deze
trajecten ook eenige lichte stoomtreinen met
een beperkt aantal wagons rijden, die het ook
wel in den voor Diesels vastgestelden tijd
(Amsterdam—Eindhoven in 1 uur 42 min.; Rot
terdamArnhem in 1 uur 39 min.) kunnen
halen.
Een tweede technische verbetering is de elec-
trificatie van het baanvak RotterdamDord
recht, zoodat thans de half-uurdienst Amster
damRotterdam kan worden doorgetrokken tot
Dordt. De electrische treinen stoppen dan ook
op het geheel vernieuwde station Beurs en doen
over het nieuwe traject 17 minuten (vroeger
25 a 27 min.) Enkele treinen vanuit Amsterdam
gaan niet dóór in verband met de bruggen over
de Koningshaven te Rotterdam en over de Oude
Maas te Dordt, die op bepaalde tijden geopend
zijn.
Dit zijn, in groote lijnen de verrassin
gen, die het nieuwe spoorboekje ons brengt.
Het reizen wordt misschien iets minder mak
kelijk door het vaker overstappen, maar
zeker sneller en daar gaat het om. De
Spoorwegen hebben hun beste beentje vóór ge
zet om het publiek te dienen en zich op de
hoogte van den tijd te toonen. Brabant heeft
een hypermoderne verbinding met de hoofd
stad des lands gekregen naast de luchtlijn
AmsterdamEindhoven de tweede in één
maand! en wij hopen, dat dit aan de Zui
delijke gewesten in het bijzonder tot voordeel
zal strekken. Moge de tijd niet ver meer zijn,
dat de grijs-roode Diesels hun zacht gonzend
geluid ook op het Limburgsche spoorwegnet
laten hooren.
Een tweetal belangrijke tentoonstellingen vul
len de groote expositie-zalen van Kleykamp te
's-Gravenhage dezer dagen. Een uitgebreide
verzameling Peruaansch aardewerk bevindt
zich in de tuinzaal. Het is voornamelijk mate
riaal uit oranje of lichtgekleurde en grijze of
zwarte klei, grootendeels vervaardigd als wa
terkruiken, met handvatsels en tuitstukken. Er
zijn er onder met sterk fantastische vormen:
menschenhoofden, dierenkoppen en monsters
voorstellende, soms bovendien nog met gele of
roode beschildering versierd. Veel van dit cera
miek is afkomstig uit zeer oude cultuurperi
odes, opgedolven uit grafsteden tusschen lij-
kenresten; waarschijnlijk bevatte het een ge
deelte der doodenoffers.
Van even groote archaeologische beteekenis
en artistieke waarde is de verzameling Chi-
neesch aardewerk en glas, speciaal betrekking
hebbende op het dier in de kunst der elkaar
opvolgende dynastieën, die elk een cultuurperi
ode vertegenwoordigen in het Hemelsche Rijk.
Typisch is de overgang uit het naturalistische
Verschenen is een keurig verzorgd program
ma voor de Nijmeegsche lustrumfeesten. Wij
ontleenen hieraan: Op Zaterdag 12 Mei zal te
half tien Z. Hoogw. Exc. Mgr. A. F. Diepen in
de St. Josephkerk aan het Keizer Karelplein
een pontificale H. Mis opdragen, waaronder de
H. Communie wordt uitgereikt aan professoren
en studenten. Na deze H. Mis zal een gemeen
schappelijk ontbijt plaats vinden voor profes
soren en studenten, waarbij ook Mgr. Diepen
zal aanzitten. In den namiddag om 2 uur trek
ken de studenten in stoet naar het station, waar
de lustrum-vlag wordt geheschen. Daarna heeft
een buitengewone Corpsvergadering plaats,
waarop de praeses van den Senaat, de heer E.
Sassen en de edelachtb. heer Mr. Cl. Prinsen,
burgemeester van Roosendaal, het woord zullen
voeren. Na het daarop volgend feestdiner heeft
er een fakkel-optocht plaats door de stad.
Zondag 13 Mei heeft te half acht opvoering
van Vondel's „Salomon" plaats in de groote
zaal van de „Vereeniging".
Maandag 14 Mei biedt de senaat den burge
meester, als vertegenwoordiger der burgerij, een
plaquette aan ter herinnering aan wijlen bur
gemeester van Schaeck Mathon, in leven Pre
sident-Curator der Universiteit en Eere-voor-
zitter van „Carolus Magnus". Onder het tafel-
presidiaat van Mr. Wim van Wijmen heeft te
half zeven het lustrumdiner plaats.
De volgende dagen worden attracties geor
ganiseerd voor de Ntlmeegsche jeugd.
Het geheel wordt Woensdagavond gesloten
met een vuurwerk op de Wedren, aangeboden
door het Corps.
Het programmaboek geeft voorts bijzonder
heden over den „Salomon".
De Raad voor de Scheepvaart heeft uit
spraak gedaan inzake de stranding van het
Engelsche stoomschip „Oakford" op de Eier-
landsche gronden, waarbij de tien opvarenden
zijn omgekomen.
De Raad is van oordeel, dat de oorzaak van
deze stranding niet is vast te stellen. Het be
lang van het onderzoek in deze zaak ligt ech
ter niet in het vaststellen van de oorzaak van
de stranding, maar in hetgeen daarna is ge
beurd. In het bijzonder moet het van belang
worden geacht vast te stellen, hoe het moge
lijk is, dat deze ramp zulke droevige gevolgen
heeft gehad en of van Nederlandsche zijde al
het mogelijke is gedaan om het groote verlies
aan menschenlevens te voorkomen.
Aan de hand van het onderzoek komt de
Raad tot de conclusie, dat het Nederlandsche
Reddingswezen volkomen paraat is geweest en
al het mogelijke heeft gedaan om het onheil te
voorkomen.
Eén punt wil de Raad hier nog releveeren. Er
bestaat bij vele zeelieden nog een wijdverbreid
misverstand omtrent de gevolgen van het ver
laten van het schip. Daarom zij hier nog in
het bijzonder de aandacht gevestigd op het feit,
dat de „Holland" den kapitein uitdrukkelijk
heeft aangeraden om niet van boord te gaan
en, toen hij eenmaal zich met de bemanning in
de boot had begeven, om weder aan boord van
zijn schip te gaan. Op het verlaten van het
schip is dus van de zijde van de bergingsboot
geen aandrang uitgeoefend. Het tegendeel is
het geval.
De A. N. V. V. meldt ons, dat Nederland op
het oogenblik bezocht wordt door eenige film-
kundigen uit Hollywood en New York. Men
heeft daar sedert vele jaren proeven genomen
met een filmprocédé, waarmede direct kleuren
kunnen worden opgenomen. Na veel moeite is
men er in geslaagd, prachtige onnamen te
maken in de natuurlijke kleuren. Daarna is
men de wereld ingegaan met de camera en
heeft de ontwerper, mr. Fitz Patrick, directeur
van de Fitz Patrick Picturres, Inc., in samen
werking met de Metro-Goldwyn-Mayer Corpo
ration besloten opnamen in Europa te laten
maken. Door bemiddeling van den vertegen
woordiger der A. N. V. V. te New York begon
men met Nederland en zooals te begrijpen is met
de bloembollenvelden. Men wil slechts zeer
kleurrijke opnamen maken, zoodat, met de men
taliteit van de Amerikanen rekening houdend,
verder nog op het programma staan: Middel
burg, Marken en Volendam, enz. Deze film van
een deel van Nederland zal vertoond worden in
de bioscopen der geheele wereld.
In een slotzitting van het Comité Huldeblijk
A.N.W.B. 1933, die te Amsterdam onder voor
zitterschap van Dr. M. de Hartogh gehouden is,
heeft de voorzitter medegedeeld, dat de jury uit
de vier ontwerpen, welke voor het monument,
dat den A.N.W.B. ter herinnering aan zijn 50-
jarig bestaan zal worden aangeboden, heeft uit
verkoren het ontwerp van Ir. A. Boeken, archi
tect B. N. A.
Het monument is een zinnewijzer en draagt
de opdracht: „Het Nederlandsche volk aan den
A.N.W.B. Toeristenbond voor Nederland 1883
—1933.
Zooals reeds bekend, zal het monument, na
overleg met het gemeentebestuur van Amster
dam, geplaatst worden aan den kop van het
plantsoen aan het einde der Noorder-Amstel-
laan bij het Muzenplein.
Binnenkort zal met de uitvoering een aanvang
worden gemaakt. Het ligt in de bedoeling op
22 September a.s. het monument aan den A.N.
W.B. aan te bieden.
Zes weken geleden is een aanvang gemaakt
met het grondwerk van „Het Buitenverblijf" te
Zandvport en wie thans langs de Brederodè-
straat wandelt, ziet op het terrein, grenzend
"rif, -
-.'„..ji wA,fl. w.v-v.r
Verschenen is het rapport van de commissievan advies inzake den bouw van een nieuw
stadhuis te Den Haag. Van de vijf binnengekomen ontwerpen verdient volgens haar
het meeste aanbeveling dat van den architect Luthman. Wij publiceeren hierbij een
teekening van dit ontwerp
De aantrekkingskracht, die verloren
schatten uitoefenen, heeft in onze zooge
naamde nuchtere eeuw niets aan sterkte
ingeboet. Het is echter een merkwaardig
feit dat bijna nooit schatten, waarnaar ge
zocht werd, gevonden worden, terwijl her
haaldelijk bij toeval belangrijke vondsten
gedaan worden.
Er bestaat een beruchte lijst van begraven
schatten die sinds eeuwen de fantasie van
avontuurlijke mannen opwekken. Nog steeds
zijn die schatten niet gevonden, maar zoolang
er menschen zijn, die ondernemingslust bezit
ten, zullen zij deze fata morgana-van-rijk-
worden najagen.
Een van de beroemdste schatten, die een on
weerstaanbare aantrekkingskracht blijft uit
oefenen, is die van den beruchten kapitein
William Kidd. Deze Schot kwam reeds jong op
zee. Tegen het einde van de 17e eeuw onder
scheidde hü zich als bevelhebber in den strijd
tegen de pjraten, die indertijd den Atlanti
schen Oceaan bij Noord-Amerika onveilig maak
ten. In 1695 werd een onderneming ter bestrij
ding van zeerooverij opgericht; Kidd kreeg het
commando van het nieuwe galjoen „Avontuur".
Aangezien hü zelf aandeel in deze onderneming
had, werd hem het grootste deel van den buit
beloofd.
Doch inplaats van de zeeroovers te bestrijden,
sloot hij zich kalm bü de piraten aan.
Op zijn tochten moet hij een geweldigen rijk
dom bij elkaar geroofd hebben. Drie jaar duur
de dit leventje en toen hü begin 1699 terug
keerde, werd zijn buit op 300 millioen dollar
geschat. Deze terugkeer geschiedde niet vrijwil
lig. Kidd was in Amerika gevangen genomen
en van daaruit naar zijn vaderland gestuurd,
waar hij in 1701 werd opgehangen. Van zijn
buit werd echter niets gevonden. De 300 mil
lioen, waarop men hem schatte, waren spoor
loos verdwenen. Terwijl sommigen beweerden,
dat de bemanning den buit verdeeld had, bleven
van andere zijde de geruchten aanhouden, dat
de schat ergens begraven was. Gardiners Island,
het eilandje ten Oosten van Long Island? Hoe
wel alle eilandjes in den Atlantischen Oceaan
tusschen de Antillen en de St. Lorens Golf
herhaaldelijk werden afgezocht, heeft men
niets gevonden.
Tot twee jaar geleden aan den oever van het
meer op Haute Isle, een eiland in de Fundy-
baai, een marmerplaat gevonden werd, waarin
de geheimzinnige woorden „R. Kidd, vijf graden
Oostelijk en twee vadem diep," waren gebeiteld.
Aangezien dit met oude, mondelinge overleve
ringen klopte, vertrok een expeditie naar Haute
Isle om het ruim 3 K.M. lange en 90 M. diepe
meer droog te leggen. Resultaten zijn nog steeds
niet bekend.
Kapitein Kidd had verschillende schuilplaat
sen in den Atlantischen Oceaan en één daarvan
zou zijn op een van de Salvages eilanden, 240
K.M. ten Zuiden van Madeira. Nasporingen
bleven ook hier zonder succes. De eilandjes, die
aan Portugal behooren, zijn alle onbewoond. Er
is echter één man, die er van overtuigd is, dat
op öe eilanden Kidd zijn hoofdkwartier had.
Deze man is de Engelsche Commodore Dawson
Reed, die met zijn jacht „Totland" een expe
ditie naar de Salvages-eilanden wil onderne
men. Gesteld dat hij inderdaad gelijk heeft,
dan nog zou de vondst zelf hem wel eens kun
nen tegenvallen, want ook over de fantastische
cijfers is men het lang niet eens.
Men mag eigenlijk wel beweren, dat juist de
schatten, waarover zooveel gepraat wordt, nooit
gevonden worden. Hoe vaak heeft men niet
naar den schat der Inka's, Armada en tallooze
zeercovers gezocht? Vooral de piraten werken
vruchtbaar op de fantasie der schatgravers en
inderdaad hadden zij ook reden te over om hun
buit te verbergen.
In 1868 vonden tijdens een veldoefening sol
daten bij Hildesheim den rijksten zilverschat
van de Oudheid, waarvan men tot nu toe geen
flauw idee had! Het blijft een vreemd ding met
die schatgraverijschatten, waarvan niemand
iets afweet, worden gevonden, zooals de schat
van Ur of in het Toet-Ank-Amon-graf. Maar
schatten, waarvan men sinds eeuwen vertelt,
komen nooit aan het licht. Noch de zeeroovers-
schatten, noch het graf van Alarik in de Bu-
sento, noch de graven van koningen van Israël
in Jeruzalem. Wel vindt men: tusschen Ham
burg en Bremen stoot een boer bij het spitten
in zijn aardappelveldje op twee buikige krui
ken, die 12000 zilvermunten, 16 gouden ringen,
gouden broches, kruisjes en vele sieraden be
vatten. Een boer uit de omgeving van Belgrado
graaft in zijn landje niet minder dan 12000
munten op. Een ander in Beneden-Franken
vond in een aardewerkpot 10 gouden munten
uit de 16e en 17e eeuw. In 1831 vond men bij
Tutbury, Engeland een schat, die uit 200.000
zilveren munten bestond uit den tijd van
Eduard I en H en in 1902 ook in Engeland in
Colchester een verzameling van 10.000 zilveren
munten uit de jaren 11801240.
Er worden dus wel degelijk schatten gevon
den, maar bijna steeds is het toeval. Dat schat
gravers ook wel eens geluk kunnen hebben,
blijkt uit het geval van den onderzoeker Schlie-
mann, die op zoek was naar den schat van
Atreus en inplaats daarvan een zeer grooten
goudschat vond.
aan de Amsterdamsche Waterleidingduinen
reeds de pannen op het dag liggen.
Er is wél hard gewerkt aan den bouw van
het complex der Stichting „Het Buitenverblijf"
en het laat zich aanzien, dat op den dag der
officieele opening, Zaterdag 16 Juni a.s., het
meerendeel der woningen, welke op enkele na
verkocht zijn, gereed zal komen.
De stichting beoogt, zooals wij reeds mede
deelden, aan particulieren tegen een billijken
prijs een zomerverblijf aan te bieden, zonder
dat men er al de ongemakken heeft, die meestal
aan zomerhuisjes e. d. zijn verbonden.
Met man en macht wordt thans gewerkt aan
den binnenbouw van den langen vleugel en aan
't dak van den korten. Reeds nu kan men zien,
dat de bouwmeester ir. Jan Schouten te Am
sterdam eer, gelukkigen greep heeft gehad bij
het ontwerpen van dit straklijnige gebouw,
welks uiterlijk rustig en voornaam aandoet, ge
zien van het bij de Stichting behoorende duin
terrein.
Nu het in de tweede helft van dit jaar 40 ja
ren geleden is, dat de Lombok-expeditie is ge
houden, welke, door de tragische gebeurtenissen
van den verraderlijken overval in den nacht van
25/26 Augustus 1894 en de daarop gevolgde schit-
terende veroveringen van Mataram en Tjakra
Negara en de gevangenneming van den Radja,
terecht een voorname plaats inneemt in de histo
rie van de bevestiging van ons gezag in Neder-
landsch-Indië, zal wellicht een herdenking van
deze expeditie zich in veler sympathie mogen
verheugen.
Ten einde zich te vergewissen, of dit inder
daad het geval is, en pogingen om tot een pas
sende herdenking te geraken, genoegzame deel
name en medewerking zouden ontmoeten, heeft
zich te s-Gravenhage een klein voorloopig comi
té gevormd.
Dti comité wekt een ieder en in het bijzonder
alle oud-strijders van Land- en Zeemacht, die
aan de Lombok-expeditie hebben deelgenomen,
op, om wanneer zij met deze herdenking sym-
pathiseeren, van hun instemming schriftelijk
te doen blijken aan het lid van het comité: Gep.
Kolonel P. M. Vis, Laan van Poot 154 te 's-Gra
venhage.
Blijkt voldoende sympathie te bestaan om tot
een waardige herdenking te kunnen komen, dan
zal dit voorlcopige comité zjjn taak overdragen
aan een op breede basis berustend Uitvoerings-
Comité.
Voor eenigen tijd is van spoorwegzijde mede
gedeeld, dat het vorige jaren uitgegeven propa
gandaboekje „Goedkoope treinen, Goedkoope
tarieven" ditmaal zal vereenigd worden met de
bekende uitgave „Uitstapjes door Nederland"
van de N.V. C. J. v. Doorne te Delft.
Men vindt in dit boekje, d'at in Juni, ook aan
de stations, verkrijgbaar zal worden gesteld,
alles wat men noodig heeft voor het maken van
uitstapjes in eigen land.
Eovendien zijn de Ned. spoorwegen voorne
mens eiken goedkoopen trein, weder op de be
kende wijze, per advertentie, in de bladen aan
te kondigen.
De „Ijsvogel" (heenreis) is heden uit Bang
kok vertrokken en te Singapore aangekomen.
De „Pelikaan", op de thuisreis, is in Athene
aangekomen.
AMSTERDAM. Bevorderd tot Arts de heer
J. Reurinlc, Winterswijk, en mej. J. C. M. Bok,
Utrecht,- en eerste ged. artsexamen mej. H. E.
v. Kalken, Amsterdam.
LEIDEN Geslaagd: doctoraal examen ge
neeskunde, de heeren The Bing Tjiauw en H.
G. van Everdingen.
Doctoraal examen indi.sch recht de heer L. S.
Sie.
Door de examencommissie van de R.K. Ge-
stichtsartsen-vereeniging werden de overgangs
examens afgenomen in Huize „Sancta Maria"
te Noordwijk en Noordwijkerhout.
De uitslag der examens luidt:
Eerste overgangs-examen: Geslaagd: M. A. A.
Aartsen; M. Barendsen; Th. J. Bonink; D. M.
P. Boudewijns; A. M. E. van der Does; M A.
Draayers; E. C. Jonkergouw; J. W. C. Kessel;
H. C. König; J. H. M. Melis; C. E. M. Pelten-
burg; W. M. Polle; L. J. Schuurmans; M. J.
Thomassen (eerw. zuster Marie).
Tweede overgangs-examengeslaagd: C. H.
Ammerlaan; G. C. Frerichs; M. C. Heemskerk;
M. C. Keune; A. M. Meerman; M. C. C. Scha
per; J. L. M. Verhey; A. M. de Vries; A. W. de
Vries; M. de Waal.
DEN HAAG. Geslaagd voor diploma A de hee
ren L. Meijer te Voorschoten; G. C. H. Dijkstra
te Heiloo; J. Keizer te Amsterdam en D. L. Ver-
rips te Vlissingen.
Bij1 het door het Onderwijsfonds voor de
Scheepvaart te Amsterdam gehouden examen
voor schipper bij de Binnenvaart, zijn ge
slaagd: voor het diploma Nederland: J.
Heemskerk, Amsterdam; H. Th. Specht, Rot
terdam; P. J. Smit, Werkendam; J. N. Smet,
Amsterdam; M. R. Ossewaarde, Kruiningen;
C. Krijnen en P. Vlas, Texel.
Voor diploma Kanalen en Rivieren; op een
visschersvaartuig: KI. Boes, Jan Boes, K. Pe
reboom, J. van Altena en KI. Visser, Marken;
J. Boogaard, Ransdorp.
Bij het door het Onderwijs voor de Scheep
vaart te Amsterdam gehouden examen voor
machinist aan boord van stoom en/of motor
vaartuigen in de Binnenvaart, zijn geslaagd:
Voor diploma Machinist aan boord van
stoom vaartuigen Groot-Bedrijf: A. Danneburg,
L. Smit en C. G. de Vries, Amsterdam.
Voor diploma Machinist aan boord van
stoom vaartuigenH. E. Hoven, Delfzijl; C. P.
Karsman, Den Helder: W. Schoutema, Sneek.
Voor diploma Machinist aan boord van mo
torvaartuigen: J. Jonker, D. C. Gravenmaker
en C. A. de Jong, Amsterdam; U. de Jong,
Lemmer; H. G. v. Reenen, Amsterdam.
Voor voorloopig machinist aan boord van
motorvaartuigen: P. van der Nol, 's Graven-
hage; H. L. Huyser, Amsterdam.
De spionnenvrees waart weer over de
vereld. Overal hoort men van arrestaties
van lieden, die ervan worden verdacht, ten
behoeve van een ander land militaire geheimen
te hebben verraden. Een Schotsch officier,
Bailey Stewart, wordt gearresteerd, in den
Tower te Londen opgesloten en door den krijgs
raad gevonnist. Hij blijkt in relatie te hebben
gestaan met een geheimzinnige „Marie Louise"
in Duitschland, achter welken aanvalligen
naam zich, naar de militaire rechters meenen,
niemand anders verschuilt dan de Duitsche
spionnagecentrale te Berlijn. Te Helsingfors,
de hoofdstad van Finland, wordt een ietwat
mysterieus doende dame uit eerste kringen ge
arresteerd, voor den krijgsraad geleid en ge
vonnist. De ondernemende vrouw, Marie Louise
Martin noemt zij zich, blijkt de leidster t^, zijn
geweest van een internationale spionnagebende,
die niet alleen alle geheimen van den Finschen
generalen staf aan de weetgierige Russen heeft
verraden, doch die tevens haar vertakkingen
heeft in de overige landen, speciaal in Parijs.
Zoodoende volgen in de Fransche hoofdstad
nieuwe arrestaties van spionnen, evenzoo in het
Fransch-Duitsche grensgebied, waar zoo pas
de Fransche generale staf een geweldig verde
digingssysteem heeft geschapen, dat vermoe
delijk allang tot in détails den buurman aan
den Oostelijken kant van den Rijn bekend is.
Het zijn gevallen, waarin de justitie der be
trokken landen niet mistastte, doch zij brengen
de onrust in de volken, die leidt tot spionnen-
vrees, waarvan zoo vaak onschuldigen het
slachtoffer worden. Een wat ondoordachte
wandeling met een camera in een versterkt
gebied, een onvoorzichtige uitlating, een gebaar
wellicht slechts en onmiddellijk denkt men
aan spionnage. Het is de groote onrust, die de
wereld na vijftien jaar van vrede alweer heeft
bevangen, het eerste attentiesein voor het na
derend onweer, terwijl heel een menschheid nog
altijd vergeefs zoekt naar den bliksemafleider.
Het is geen geëerd bedrijf, het beroep van
spion. De man, die het eigen land voor geld
verraadt aan een mogelijken vijand, die zoo
doende duizenden en honderdduizenden van
het eigen volk blootstelt aan een noodeloozen
dood, is ongetwijfeld het verachtelijkste wezen,
dat op aarde bestaat. Maar ook op degenen, die
het gevaar trotseeren, zich onbaatzuchtig in
dienst stellend van het eigen land, zich begeven
naar den overkant, om het van daar dreigend
spionnagegevaar te keéren, om zelf inlichtingen
in te winnen ten bate van het vaderland, drukt
het stempel van den tegenzin, ook dan wanneer
men het ongetwijfeld ontzaglijken moed ver.
eischend bedrijf aanduidt als contra-spionnage,
als intelligence service, als Spionageabwehrzen-
trale. Want anders dan de soldaat aan het
front, die strijd en sterft in de worsteling der
volken, sterft de contra-spion, nadat hijzelf
verraad heeft gepleegd, verraad tegenover men
schen uit het vreemde land, die meenden, dat
hij als vriend kwam, wier vertrouwen hij won,
en beschaamde. Iets in ons oerinstinct verzet
zich tegen het verraad aan de hoogste idealen,
die wij kennen, het verraad aan trouw en
vriendschap.
Met dat al, is spionnage zoo oud als de
menschheid zelf. Steeds streefden volken en
landen ernaar, eventueele geheimen van hun
buren te weten te komen, voor het geval ge
wapenderhand de strijd om de hegemonie zou
moeten worden uitgevochten. En kwam het in
dertijd tot zulk een open worsteling, dan was
den beiden strijdenden partijen er natuurlijk
alles aan gelegen, op de hoogte te zijn van de
macht en de plannen van den vijandelijken
legeraanvoerder. Op spionnage in oorlogstijd
stond in alle eeuwen de doodstraf en onze mo
derne tijd heeft hierin geen wijziging gebracht.
Maar aan het bedrijf der spionnen heeft ook het
vuurpeleton geen eind vermogen te maken.
Natuurlijk vierde in den wereldoorlog de
spionnage haar schoonste triomfen. Overal
waren zij aan het werk, de duistere elementen,
die de weerkracht der volken ondermijnen, die
duizenden door hun verraad in een onontkome-
lijken dood joegen. Een heel leger van spionnen,
en contra-spionnen toog aan den arbeid ach
ter de linies der strijdende troepen. Een vage
schatting komt op een totaal van 25.000 man
nen en vrouwen, die in dienst der spionnage-
en contra-spionnagecentra stonden. Centralen
en geallieerden deden niet voor elkaar onder;
beider centralen hadden omstreeks 12.000 per
sonen in hun dienst en verrieden ze maar al
te vaak aan elkaar, als zij hun diensten niet
meer noodig hadden.
Enkele namen slechts zijn uit de groote mas
sa bewaard gebleven, een Mata Hari, Bolo pasja,
„Fraulein Doctor", de succesvolste spionne, die
Duitschland ooit heeft bezeten en die thans in
een krankzinnigengesticht haar laatste jaren
slijt, nadat zij haar lichaam met cocaïne en
heroïne heeft ondermijnd, Karl Lody, Louise de
Bettigny.
Een paar namen slechts, die alweer halfver
geten zijn. Want intusschen is een nieuw ge
slacht groot geworden en met deze generatie
ontwikkelde zich tevens ook een nieuw ge
slacht van spionnen. Zij zwermen overal, waar
militaire geheimen te ontdekken zijn. On
tastbaar, onnaspeurbaar, een gevaar veel en
veel grooter dan alle „Dikke Bertha's", bom
bardementsvliegtuigen en machinegeweren bij
elkaar.
(Nadruk verboden).
LEIDEN. Bevorderd tot doctor in de rechts
geleerdheid, op proefschrift getiteld: „Proeve
eener vergelijking van Nederlandsch en Duitsch
brandverzekeringsrecht", de heer F. P. Guépin>
geboren te Bussum.
Geslaagd doet. ex. wis- en natuurkunde, hoofd
vak natuurkunde, de heer L. J. Klinkenberg.
