Uit het land der diamanten STRIJD OM HET SAARGEBIED FELLER DAN OOIT Nieuwe ellende in Tiberias mm Het nieuws van heden DE ZWARE ARBEID VAN DEN DEL VER PERSCONFERENTIES EN RAPPORTEN DE BAROMETER VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 WOENSDAG 16 MEI 1934 Ochtendblad ,De diamantdelver ij is een groote loterij met heel veel nieten" Wanhoop en honger HhB Het Weer DE KIELER WEEKGAAT BEGINNEN Het Poolsche kabinet gewijzigd Nadat reeds 24 lijken waren ge borgen, viel er een nieuwe vernielende regen Ooggetuige verhaalt Aflossing van de wacht' Macdonald niet naar Genève Roosevelt stuurt Norman Davis Verkorting arbeidstijd? De Engelsche regeering acht het niet mogelijk De oorlog in den Chaco Kamerzitting in België verstoord Fascisten betoogen schreeuwend tegen het uniformverbod Pleidooi voor de instelling eener bizondere stemcommissie en stemgerecht Politietroepen of niet? GENEVE, 15 Mei (D.N.B.) Het secretariaat van den Volkenbond publiceerde Dinsdagmiddag het voorloopig rapport der commissie welke in Januari is ingesteld om over de maatregelen te beraadslagen die bij de volksstemming in het Saar- gebied te nemen zijn. De commissie die tijdens de huidige zitting van den Raad van den Volkenbond voortgaat met vergaderen, zegt uit drukkelijk dat haar voorloopig rap port nog zal worden aangevuld. Premier Doumergue Dwaling Het spant tusschen Japan en Rusland In verband met het vuren op een Mandsjoe-stoomschip Vier vluchtelingen doodgeschoten Bloedig voorval aan Bulgaarsch- Grieksche grens NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 18746 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek (Van onzen bijzonderen correspondent uit Pretoria) Zuid-Afrika is het land der diamanten! Talrijk zijn de streken, waar zij gevon den worden. De oudste mijnen worden rond Kimberley aantroffen, waar thans nog voor ongehoorde bedragen gevonden worden. Tal van menschen met luidklinkende namen heb ben daar in den ouden tijd zoo arm als Job zijn zij daar gekomen hun fortuin ge maakt. De mijnen rond Kimberley behooren thans aan een compagnie, De Beers, die de diamantmarkt controleeren. Rond Lichtenburg vinden wij de alluviale diamantvelden en in de nabijheid van Port Nolloth de staatsdiamant- velden. In de nabijheid van Pretoria 30 mij: ten Oosten der stad ligt de Premiermijn, waar de beroemde Cullinan gevonden is Hier schijnt een groot „reef" te loopen. Verschillen de farms in de nabijheid zijn „opengegooid" en het was op een dezer farms, niet mepr dan drie mijl van Premiermijn, dat de heer Jonker een diamant van 726 karaat vond de Jonker diamant De Premiermijn is sinds 1 Maart '32 gesloten. Slechts enkelen werken er neg aan het pompstation om de mijn watervrij te hou den. Tal van farms, waar de grond aanwijzin gen geeft diamanthoudend te zijn, worden „opengegooid". Een zeer typeerend verschijnsel is, dat de meeste in de zoo rijk aan mineralen zijnde provincie Transvaal liggen. Over Zuid- West-Af rika hebben de wonderlijkste geruchten de rondte gedaan. Er zijn daar diamanten, doch niet in die mate en in die streken Kakoa en Namib woestijn als men wel beweert. De vondst van den heer Jonker neeft de oogen der wereld weder op Zuid-Afrika geves tigd en velen zullen bij zich zelf gedacht heb- zen: „Ach, Zuid-Afrika is toch maar je land, daar liggen de diamanten zoo maar voor het oprapen en wordt men snel rijk!" Niets is min der waar! Armoede, diepe armoede en ellende heerscht meerendeels op de diamantvelden. Tien tegen een verliest men op de diamantvelden het klein weinigje. dat men bezit. De „claim", die men heeft, moet bewerkt worden en dat kost geld. Men 'heeft kaffers noodig, die men elke week Vrijdags prompt moet betalen enwater, wat op de aan water arme diamantvelden een duur iets is. Waar komt het geld vandaan, als men na weken graven geen steentje vindt? Men moet zooals reeds zoovelen gedaan hebben, de „claim" uit armoede verlaten en wegtrekken. En hoevelen zijn er niet, die in het begin prach tige steenen uit een „claim" hebben gehaald en in plaats van te stoppen en op hun lau weren te gaan leven, doorgaan, want mogelijk vindt men meer. De diamantkoorts, de zucht om nog maar meer te hebben, heeft hen te pakken; een regel met zeer weinige uitzonde ringen! En dat zelfde gat, waar zij eerst zulke mooie steenen uitgehaald hebben, vot zwelgt weder het geld, dikwijls een groot kapitaal, dat zij er in den beginne uitgemaakt hebben, en ook zij moeten uit armoede de delverijen ver laten. De diamantdelverij is een groote loterij met heel veel nieten. Geloof mij lezers, ik spreek uit ondervinding, daar ik langen tijd, gelukkig niet als diamantdelver, op de groote Lichtenburg- en Namaqualanddeb'erijen heb doorgebracht en dit leven van nabij gezien heb. Het is de ondergang geweest voor heel wat Afrikaners. Mijn advies is: „Blijf thuis!" Het leven des delvers is „heli's life". De delverijen zijn de broeinesten van ontucht, mis daad en helaas vooral van „arme blanken". Dit is een der redenen, waarom Zuid-Afrika een der rijkste landen onder de zon, het grootste aantal arme blanken heeft. Duizenden en nog eens duizenden, velen met kapitaal achter zich, heb ben hier in Zuid-Afrika hun geluk geprobeerd en slechts één uit de tienduizend heeft geluk gehad. En de rest? Ze zijn zoo arm als Job en hebben, maatschappelijk en zedelijk onpeilbaar diep gezonken, het aantal arme blanken ver groot en het arme-blankenprobleem nog acuter gemaakt. Zoodra gij die diamantvelden betreedt, ein- delooze kale vlakten, waaruit bergen uitgegra ven grond als heuveltjes opsteken en zinken hutten en hutten, van zakkengoed gemaakt, de woonsteden der delvers zijn, grijnst u ellende, vuilheid en hopelooze armoede tegen. Een treuriger en neerslachtig makender in druk is ondenkbaar! Blanken en kaffers, ongewasschen, ongescho ren, ongekamd, vuil en in gerafelde kleeren graven met koortsachtigen ijver in de diepe holen in den grond. Zij bewerken hun „claim", die in den regentijd half vol water en groezelig grijze modder is. Iedere schep aarde wordt in een emmertje uit de claim naar den beganen grond getrok ken en naar den waschtrog gedragen. Soms komt een primitieve windas te hulp. Oud en jong, vrouwen en kinderen zijn bezig het uit gegraven kiezel om te wroeten, angstig kijkend of een vaalachtige glans in de grijszwarte mas sa de aanwezigheid van een diamant verraadt maar zooals gewoonlijk, tevergeefs! Hun hoop is op iederen schep aarde gevestigd, wanhoop na iedere „wasch" en.... honger thuis! Zie hier het leven des delvers in zijn naakte waarheid! Zij zijn te apathisch door den dagelijks te rugkeerenden tegenslag om te begrijpen, hoe diep zij gezonken zijn. Hun mislukking is niet aan gebrek aan werkijver of doorzettingsver mogen toe te schrijven. O neen! Niemand werkt zoo hard als de delver. Dag in dag uit werkt hij koortsachtig in zijn „claim" en in den avond sjokt hij moeizaam naar zijn woning, oen el lendige, dikwijls bouwvallige hut, kaja gehae- ten, om zijn schamel maal, uit niets anders dan droog brood of mieliepap bestaande, te eten en op een hoop vodden of stroo, die als bed dienst doen, doodmoe neer te vallen. In lompen ge- kleede vrouwen, half naakte en uitgehongerde kinderen kijken met zwart omringde oogen toe, hoe hun mannen en vaders graven naar het hun steeds ontloopende fortuin. Zoo af en toe doch hoe zelden! ont moet het oog, moede van het eeuwige zoeken, m ïlf i; - Hierboven een overzicht van de Premier mijn. Met het spoortje in het midden wordt het gruis opgehaald en dan gewasschen. Links in den diepen wand werd de beroemde Cullinan gevonden den glans van een kleinen diamant, waarvan de opbrengst hen in staat stelt dit leven van honger, moeite en zorg weer een tijdje voort te z'etten. Dit is het delversleven, dat den vreem deling zoo interessant, avontuurlijk en roos kleurig toeschijnt. Het 'leven op de delverijen is ellendig, het werk zwaar en de beloonmg gering. Het is een gokken met honger en ziek te, een dobbelspel, waarin honger en ziekte den boventoon hebben. De diamant schittert en bekoort, doch niet het leven des delvers! Verwachting: Matige tijdelijke wellicht Ëj toenemende Zuid-Westelijke tot Noord- Westelijken wind, betrokken tot zwaar bewolkt, later opklarend, waarschijnlijk =j regenbuien, weinig verandering in tempe- ratuur. Verdere vooruitzichten: Weinig veran- dering., illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll JERUZALEM, 15 Mei (Reuter) Uit het puin van het door een noodweer geteisterde stadje Tiberias, dat gelegen is aan het meer van Tiberias, zijn 24 dooden, meest kinderen en ouden van dagen geborgen. Kort nadat de slachtoffers begraven waren werd Tiberias op nieuw door een zwaren regenval geteisterd. Het aantal slachtoffers, dat hierdoor het leven heeft verloren is nog niet bekend. Men vreest echter, dat wederom een aantal kinderen is omgekomen. Over de ellende na het noodweer van Maan dag gaf een ooggetuige het volgende verslag: Jammerende moeders zoeken nog steeds tus- schen de puinhoopen naar haar vermiste kin deren, terwijl een droevige stoet menschen voor bij de dooden in het lijkenhuis trekt, om te zien of er zich lichamen van vermiste dierba ren tusschen bevinden. De nauwe straten van Tiberias bieden een onbeschrijfelijken aanblik van vernieling. Men zakt er tot aan zijn enkels in de modder. Een 8 voet hooge watermuur drong Maandag Ti berias binnen, groote massa's steenen en slib van de heuvelruggen met zich meevoerend. Bo vendien viel er in een half uur tijds 5 c.M. regen en hagelsteenen. Talrijke slachtoffers stierven den verdrinkingsdood in de modder. Velen werden meegespoeld naar het meer. Poli tie en soldaten bieden de helpende hand bij het reddingswerk, terwijl de overheid maatre gelen neemt om voor de dakloozen te zorgen. WARSCHAU, 15 Mei (Reuter) De regee- ring-Kozlowski is heden gevormd en om 1 uur heeft president Mosciecky zijn goedkeuring aan de samenstelling gehecht. Afgezien van de be noeming van den nieuwen premier, zijn slechts in twee functies wijzigingen gebracht en de regeeringspers spreekt dan ook van een „aflos sing van de wacht". De minister van Handel, generaal Zarzycki, is opgevolgd door zijn onder staatssecretaris Heinrich Rajchman; minister van Sociale Zaken is geworden de gouverneur van Kielce, Georg Paciorkowski. De nieuwe premier is 42 jaar oud. Hij is professor in de archaeologie en heeft zich de laatste jaren vooral bekendheid verworven op het gebied de economische politiek. Hij is eeni- gen tijd professor voor Agrarische hervorming geweest. Hij geldt als een vrijheidsstrijder en als een der leidende figuren van het regeerings- bloc in Lemberg. Hij 4iezit het bijzonder ver trouwen van de z.g. opperste groep, alsmede dat van maarschalk Pilsoedski. LONDEN, 15 Mei. (V.D.) In antwoord op een vraag deelde minister-president MacDonald Dinsdag in het Lagerhuis mede, dat hij niet van plan is de ontwapeningsconferentie, welke einde Mei bijeenkomt, bij te wonen. WASHINGTON, 15 Mei. (V.D.) President Roosevelt heeft er bij Norman Davis op aan gedrongen naar Genève terug te keeren en te kennen gegeven, dat hij bereid is zijn steun te verleenen, zoo lang nog eenige mogelijkheid bestaat tot een ontwapenings-overeenkomst te geraken. Norman Davis heeft geen nieuwe in structie ontvangen. LONDEN, 15 Mei. (V.D.) Het antwoord der Britsche regeering op de rondvraag der Inter nationale Arbeidsconferentie over de verkor ting van den arbeidstijd is heden in den vorm van een witboek gepubliceerd. De regeering verklaart, dat zij eenstemmig tot de slotsom is gekomen, dat het aannemen van een internatio nale overeenkomst in Juni over de verkorting van den arbeidstijd niet mogelijk is. LA PAZ, 15 Mei (V. D.) Een officieel communiqué meldt, dat de haven Pacheco door luchtstrijdkrachten gebombardeerd is en dat daarbij groote schade is aangericht. BRUSSEL, 15 Mei (V.D.) Een achttal le den van de fascistische Legion Nationale Beige hebben vanmiddag de orde verstoord tijdens de Kamerzitting. De jongelui, die op de publieke tribune had den plaats genomen, begonnen plotseling belee- digende woorden te schreeuwen. Tegelijkertijd wierpen zij strooibiljetten in de zaal enbegon- nente Zingen: „?a ira, ?aira." Op de strooibil jetten stond: „Wat ook de stemming zij, welke zal worden uitgebracht inzake het uniformver bod, weet wel, dat we er volstrekt geen rekening mee zullen houden. Wij zullen allen ons uni form aantrekken op den dag van de' groote schoonmaak en op dien dag zullen wij zingen: qa ira, ?a ira. Het pamflet besluit met de woor den: Voor België alles, voor de politici niets. De voorzitter zag zich gedwongen, de zitting te schorsen. De jongelieden werden door sup poosten en soldaten gearresteerd. Bij hun verhoor verklaarden zij, dat hun op treden in de Kamer de eerste daad was van een weloverwogen actie, waarmee zij de aan dacht van het land hadden willen trekken. Een der jongelieden verklaarde dat de volgende be tooging veel heviger zou zijn. Nader wordt gemeld, dat de acht arrestanten ter beschikking zijn gesteld van de justitie we gens hun provoceerende houding tijdens het verhoor. In plaats van den kort geleden gestorven Kemalettin Pascha, is benoemd tot Turkschgezant te Berlijn Hamdv Bey i'linksj Ter bijwoning van de binnenkort te houden „Kieler week" liepen reeds vele zeilbooten de haven binnen, waarin men bij prachtig weer de witte zeilen van ongeveer 200 jachten kon bewonderen Dit rapport behandelt allereerst de kwestie der stemmingsorganen. Het stelt zich op het standpunt dat volgens het verdrag van Versail les de regeeringsbevoegdheden in het Saargebied ook gedurende de stemmingsperiode door de regeeringscommissie moeten worden uitgeoefend. Anderzijds wordt de instelling van een stem commissie en van een stemgerecht voorgesteld. De stemcommissie zou bestaan uit drie leden, die niet tot een der geïnteresseerde staten be hooren. Hun taak is volgens het voorstel de organisatie van en de controle op de stem mingshandelingen. Het stemgerecht zou bestaan uit twee even eens neutrale leden en in hoogste instantie recht spreken over het plaatsen op de stemlijsten en de geldigheid der stemmingshandelingen. Boven dien zou het hebben te oordeelen over iedere overtreding van de stemmingsvoorschriften. Zeer uitvoerig gaat het rapport in op de be paling van den kring der stemgerechtigden, d.i. van de personen, die bij de onderteekening van het vredesverdrag hun woonplaats in het Saar gebied hadden. Het rapport beschouwt het vol kenrechtelijk begrip „woonplaats" en stelt o.a. vast, dat daarvoor geen ononderbroken verblijf noodig is. Ten aanzien van de stemmingsmodaliteiten behoudt de commissie zich voor, later defini tieve voorstellen te doen. Voor het oogenblik wil zij zich er toe beperken, de meening uit te spreken, dat het verdrag, wanneer het spreekt van stemming naar gemeenten of districten, verwijst naar de reeds in dit gebied bestaande districten, dat het derhalve niet toelaatbaar is, bijzondere stemdistricten te vormen. Onder het opschrift „Verificatie der stem- resultaten" zegt het rapport: de commissie is van meening, dat het verdrag, wanneer het bepaalt, dat de stemming plaats vindt naar gemeenten of districten, een methode od het oog heeft, die het mogelijk maakt, de resultaten der volksstemming zóó te verifieeren, dat de stemming in iedere gemeente of in ieder dis trict het voorwerp van een speciale berekening vormt. Het rapport uit zich summier over de garan tiekwestie. Het verklaart, dat de bestudeering van de kwestie, door welke middelen de Saar- bevolking voor iedere pressie en iedere bedrei ging beschermd zal worden en welke bepalin gen moeten worden gemaakt voor de hand having der openbare orde gedurende de stem ming, wordt voortgezet onder in acht neming van de verplichtingen, die uit het verdrag voor de onderteekenaars voortvloeien, alsmede van de verantwoordelijkheid, die de Volkenbond draagt volgens het hem toevertrouwde man daat. Ten aanzien van de kosten van de stemming verklaart het rapport, dat de commissie van het financieele comité van den Volkenbond ver zocht heeft om opstelling van een schema en dat dit schema op het oogenblik wordt onder zocht. Het beveelt aan, dat de staat of de staten, wien het gebied zal ten deel vallen, de kosten moeten dragen. Indien het tegenwoordige regime gehandhaafd zou blijven, zouden de kos ten ten laste van het gebied komen. De leider van het Duitsche Front in het Saar gebied, Pirro, heeft Dinsdagmiddag de inter nationale pers ontvangen. Hij verklaarde, dat de 460.000 leden van het Duitsche Front 93. pCt. van de stemgerechtigden vormen. De voorbereid selen voor de stemming kunnen gemakkelijk in 5 maanden voltooid zijn. Ten aanzien van de garanties zeide hij, dat de eenige doelmatige garantie door het Duit sche Front zelf wordt gegeven, daar dat een eenheid vormt en ieder, die de discipline schendt, uitsluit. Er is geen buitenlandsche politie noo dig om orde en rust te handhaven. De tijd der bezetting heeft geleerd, dat vreemde troepen juist aanleiding tot onrust geven. Als de Vol kenbond zou besluiten tot het zenden van politietroepen, dan zou hij, aldus Pirro, daar mede bewijzen, dat hij vreest, de kleine minder heid, die niet tot het Duitsche Front behoort, niet zonder troepen baas te worden. Pirro keer de zich verder tegen de afkondiging van een onbeperkte amnestie, die een vrijbrief voor ter reur zou beteekenen. Resumeerend stelde hij de volgende eischen: 1. Onmiddellijke vaststelling van den stemmingsdatum in overeenstemming met den duidelijken tekst van het verdrag van Versailles. De vaststelling van dien datum zou een kalmeering van de politieke situatie tengevolge hebben, niet alleen in het Saar gebied, maar ook daarbuiten. 2. Het onmiddellijk zenden van de stem mingscommissie naar het Saargebied. 3. Een stemmingsgerecht moet zich alleen bezig houden met de technische stemmingskwes ties. Daarentegen moet het gezag der gewone gerechten en van het internationale hoogste gerechtshof bewaard blijven, wil men niet, dat er een gevaarlijke rechtsverwarring ontstaat. 4. Een internationale politietroep kan slechts onrust in het Saargebied teweeg brengen. Dinsdag publiceerde de regeeringscommissie voor het Saargebied haar 54ste driemaande- lijksch rapport over den algemeenen toestand. Het Fransche lid der Saarregeering, Moris, maakt eenige bijzondere aanmerkingen. Hij zegt te twijfelen aan de onpartijdigheid van de rechtbank, waarvan vooral Franschen het slacht offer geworden zijn. Hij stelt een rechtbank voor van neutrale personen om zich met alle politieke kwesties bezig te houden. De andere leden der Saarregeering zijn het in deze met hun Fransche collega niet eens. Zij ontkennen niet dat er wel eens sprake is ge weest van partijdige rechtspraak, maar spreken toch als hun overtuiging uit dat de rechtspraak over het algemeen goed is. Het Fransche voorstel tot instelling eener bijzondere rechtbank wordt niet gesteund. Wel acht de commissie een rechtbank die zich met alle kwesties aangaande de volksstemming bezig houdt, van belang. PARIJS, 15 Mei (Reuter) Men verwacht, dat premier Doumergue de vacante zetel zal winnen aan de sociale academie voor moreele en politieke wetenschappen. Toen de andere candidaten vernamen, dat de premier Candida ut was gesteld, trokken zij terstond hun candida- tuur in. Rapporten over de te treffen maatregelen bij de volksstemming in 't Saargebied en den toestand aldaar; persconferentie van den leider van het Duitsche Front. Fransche Kamer en Senaat weer bijeen. De par tijen houden zich aan den wapenstilstand. Het nieuwe Poolsche kabinet. Slechts enkele wijzigingen. Kamerzitting in België door acht fascisten verstoord. Nieuwe vernielende regen in Tiberias (Galileaj. Reeds 24 dooden geborgen. Schaft Rusland de G. P. Oe af? Amerikaansch lichtschip geramd; zeven dooden. Vier Mohammedanen vluchtend uit Bulgarije doodgeschoten. Zijn de Loosdrechtsche plassen openbaar? Aardappelmeel-monopoliebesluit afgekondigd. Kamerdebat over het Landbouwcrisisfonds be gonnen. AljechlnBogoljubow: Stand 106. New-Yorksche Beurs: Opening vast, daarna lichte daling, slot iets beter. Een man is veroordeeld wegens brandstichting. Het hielp niet of hij zijn onschuld vol hield. Reeds een jaar zucht hij in de gevangenis. Maar daar korfit plotseling een brief in van iemand die zich zelf be schuldigt uit wroeging. Niet de ver oordeelde maar de briefschrijver heeft den brand aangestoken. Een gerechtelijke dwaling. We zijn er snel bij om te smalen „de Justitie vergist zich niet!" Doch laten we het geval liever benutten om ons zelf te waarschuwen geen licht vaardig oordeel over anderen te vel len. Rechters wikken en wegen nog. Maar hoe snel zijn wij niet met een vernietigend oordeel klaar over den goeden naam van een evennaaste. Hoe bevooroordeeld zijn we vaak en hoe onrechtvaardig is onze licht vaardigheid. Leeren we toch vooral voorzichtig te zijn met de eer van anderen en niet zoo maar een vernietigend oor deel uit te spreken. We dwalen zoo licht! TSJITSIKAR, 15 Mei In verband met het vuren vanaf Sovjet-grondgebied op een Mand- sjoerijsch stoomschip op de Amoer, waarbij de Japansche officier kapitein Sakoerai gewond werd, is de atmosfeer zeer geladen. SOFIA, 15 Mei (V.D.) In den nacht van 12 op 13 Mei hebben acht Bulgaarsche Muzel mannen, z.g. Pomaken, uit het dorp Digilik Kai- lik (district Koesjoekawak) geprobeerd de grens over te sluipen om op Grieksch grondgebied te komen. De groep werd opgemerkt door de Bul gaarsche grenswacht en aangehouden. Toen de vluchtelingen eenige sommaties in den wind sloegen, maakten de grensbewakers van de vuurwapenen gebruik: vier vluchtelingen wer den gedood. Volgens het Bulgaarsche telegraafagentschap schijnen de vluchtelingen door propaganda er toe te zijn verleid, Bulgarije langs onwettigen weg te verlaten. Stand op Woensdag 1 uur v.m.; 145 .Vorige .stand: 749

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1934 | | pagina 1