De „Osservatore" antwoordt minister Goebbels De besprekingen te Genève Gaat Hindenburg heen? Het nieuws van heden Kard. Faulhaber bij den Paus ZIJN IDEEEN IN HELDER DAGLICHT LITWINOF'S PLOTSELING VERSCHIJNEN DE BAROMETER VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 ZATERDAG 19 MEI 1934 Avondblad Een verdediging van kardinaal Faulhaberde waarde van het dogma en der Pausen Een Katholieke pers bepleit Straatbeeld te óberammergaude Rapper maakt op de daar gebruikelijke haardracht natuurlijk geen uitzonde ring Z. Em. Kard. Faulhaber Kabinets-crisis in Japan? Premier zou bij een financieel schandaal zijn betrokken COLUMBIAANSCHE KABINET AFGETREDEN Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii| Nog steeds de affaire Stavisky Proust beweert nooit cheques van den oplichter te hebben gezien Piccard weer naar de stratosfeer De professorr wil een hoogte van 30.000 M. bereiken Bomaanslag te Salzburg Vechtpartij in een Moskee Politie arresteert 14 ruziemakers DE PASSIESPELEN BEGONNEN In het openluchttheater te Óberammergau waren 5000 toeschouwers aanwezig bij de eerste opvoering van het Passiespel. Onze foto geeft een der indrukwek kendste scènes weer: de vereering van het Kruis Hij zou bevreesd zijn, dat de con ferentie de behandeling der problemen weer in han den van den bond zou stellen Ook bang voor Duitschen aanval? Hitier zou Rijkspresident worden en tevens Rijkskanselier blijven Von Papen gezant te Parijs? Zal Duitschland morato rium afkondigen? Nieuw program van Roosevelt Voor sociale en economische hervorming Het conflict met de Stahlhelm Demonstratieverbod in het district Frankfort BERICHT Na Zondagmorgen zal ons blad eerst Dinsdagavond weder verschijnen. DE DIRECTIE DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN Waarschijnlijk den moeilijken toestand in Duitschland besproken Non-stopvlucht Mexico- Spanje Ook eenige Duitsche bis schoppen te Rome Peru en Columbia NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18753 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d. 17 Mei: Zooals te verwachten was, is de beschouwing, welke Goebbels in zijn laatste rede aan de Kerk, de geestelijkheid en de pausen heeft „ge wijd", niet zonder antwoord gebleven van Va- ticaansche zijde. De „Osservatore Romano" van heden ont leent den tekst van 's ministers woorden aan den „Mayrischen Kurier", volgens welk blad de heer Goebbels zou gezegd hebben als volgt: „Niet de kerken voeren dezen strijd tegen ons, maar een kleine clique. Wij worden niet bestreden op godsdienstige maar op politieke gronden. Men valt ons aan als nieuwe heidenen, ons, die den geestelijken de mogelijkheid ge waarborgd hebben, op den kansel te staan. Ik heb nimmer gelezen, dat kardinaal Faulhaber destijds geprotesteerd heeft tegen het volksbe- derf in theater, bioscoop, enz. Al deze strijd lustige dienaren Gods worden uitgedaagd om eens met mij mee te komen naar de armen van Wedding en Neu-Kölln. Wij zullen voor hen treden en hen vragen, wèt naar hun meening christelijker is: dat men in den afgeloopen win ter over dogma's streed ofwel dat men hun brood en vuur gaf. Wat zouden de kerkelijke waardigheidsbekleders zeggen, zoo wij gingen wroeten in de geschiedenis der pausen, waar, alleen al voor wat men er van weet, ook niet alles volgens de christelijke zedenwet geweest is. Maar wij wachten ons wel iets dergelijks te doen. Een kerkvorst moet spreken over de kerk, maar niet over het nationaalsocialisme.Het nationaalsocialisme heeft alle hindemissen over wonnen, daarom moet er noch een katholieke, noch een protestantsche pers meer zijn." „Indien de citaten van 't Beiersche blad juist zijn," schrijft het pauselijke orgaan in een ern- stigen toon, die minder een dagbladpolemien dan wel een verantwoordelijke rechtzetting is, „zal de propagandaminister niet het goede recht Van eenige opmerkingen onzerzijds kunnen ont kennen." „Op de eerste plaats: hij spreekt over poli tieke gronden, zinspeelt op een kleine clique, maar roeDt dan terstond kardinaal Faulhaber ln het geding om te zeggen, dat hij vroeger nooit een protest van dezen heeft gelezen tegen den verderfelijken invloed van theaters en bios copen. Hier gaat het dus, naar eigen getuigenis van den redenaar, over een Bisschop, een Kerk vorst. een Metronoliet, een kerkelijke waardig heidsbekleder; over een dienaar Gods, hetgeen een eigenschap en een waardigheid is, die al het genoemde omvat en overtreft. Dus niet over een kleine clique, maar over de Kerk zelve. Wanneer één van deze „dienaren Gods" spreekt in zaken van geloof en zeden volgens zijn ambt, zoekt hij geen omwegjes, maar wandelt op de heirbaan, die over de gansche wereld gaat en haar grenzen overschrijdt. Dat niet alleen. Het gaat, zooals alweer de heer Goebbels zelf toe geeft, over zedelijke belangen, niet over politieke gronden: over de moraal in de kunst n.l., krach tige zedemeesteres waar zij waarlijk geïnspi reerd is op deze haar verheven godsdienstige zending. En dus is het billijk afgezien ervan, dat ook de jaargangen van onzen „Osservatore Romano" ter beschikking zijn van dengene, die nooit vóór dezen iets gelezen heeft van den apostolischen ijver van den Aartsbisschop van München voor de christelijke verheffing van zijn volk dus is het billijk en voor de hand liggend op te merken, dat althans kardinaal Faulhaber in het geding geroepen wordt, niet op politieke maar op geestelijke gronden. En terwijl een leider van het nationaalsocialisme zich gerechtigd acht een Kerkvorst te verma nen over de Kerk te spreken, maar niet over het nationaalsocialisme, spreekt hij op zijn beurt niet over het nationaalsocialisme, maar over de Kerk. „Hij spreekt eveneens over de Kerk, waar hij zich tot de „strijdlustige dienaren Gods" wendt en hen uitdaagt of juister uitnoodigt om tezamen met hem naar de armen van Wedding of Neu-Kölln te gaan en dezen een vraag voor te leggen, die hij geenszins in verlegenheid brengt. Want het antwoord van die armen zou bevestigen, dat er nooit eenig contrast geweest is of zijn kan tusschen de verdediging van het dogma en de zorg voor de behoeftigen, tus schen de liefde tot de waarheid en de liefde tot den naasten, aangezien het vuur en het brood der christelijke naastenliefde na twintig eeuwen enkel nog bestaat, wijl de verdediging van het dogma, dus van het woord Gods, dus van den vonk, die dat vuur voedt en dat brood bereidt, onwrikbaar heeft voortgeduurd. Zij heeft onwrikbaar geduurd, niettegenstaan de de gebreken der menschen. Zelfs bewees zij juist daardoor, dat zij gevoed wordt door bo- venmenschelijke deugd en niet door bedrieglijke aardsche krachten. En dit zou het eenvoudigste en tevens meest afdoende antwoord kunnen zijn van de „kerkelijke waardigheidsbekleders", zoo iemand, betuigend „dat hij zich wèl wacht iets dergelijks te doen", toch gaat wroeten in de geschiedenis der pausen en daarbij twee dingen vergeet; dat namelijk, zoo men over den rechter en bestuurder, dat is over den uitlegger en uit voerder der wet, het onderzoek zou willen voe ren, dat de Berljjnsche rede aanduidt, er geen menschelijke en burgerlijke samenleving zou bestaan; en ten tweede, dat zonder de Pausen, heiligen of niet, maar allen bewaarders van de leer van Christus, heden niet eens meer de mogelijkheid zou bestaan vast te stellen, wat al of niet volgens het christelijke zedewetboek is, want dat wetboek zelf zou spoorloos ver dwenen zijn. „Blijft nog over de bewering aan het slot: dat er nóch een katholieke, nóch een protes tantsche pers moet zijn, wijl het nationaal socialisme alle hindernissen heeft overwonnen. Bovenal heeft het aan de priesters de moge lijkheid gewaarborgd, op den kansel te staan. „Een waarlijk groote verdienste jegens het volk, de natie, den staat. Zich als schutse van het christendom stellend, dat door het commu nisme werd bedreigd, heeft het nationaalsoci alisme voor het vaderland alle godsdienstige, zedelijke, cultureele weldaden van het schristen- dom bewaard. Het heeft zijn eigen bezit, zijn hoogste schat gered, niet in een schrijn geslo ten, waar hij improductief en nutteloos zou blijven, doch honderdvoudig rendeerend ver breid van den kansel. En ook de pers is een kansel, de grootste. Had de rede van den pro pagandaminister niet de tribune van den „Bay- rischen Kurier" gehad, dan zouden zijn woorden ons niet bereikt hebben, al werden zij met lui der stem uitgesproken op een tribune te Ber lijn. Zeker, het communisme zou den kansel, dat is de mogelijkheid om de godsdienstige waarheid te verkondigen, hebben vernietigd. Maar, evenals in Rusland, zou het ook in Duitschland zeker begonnen zijn met de tribune van de pers. De prediking tusschen de vier wan den van een kerk weerklinkt heden niet meer tusschen de vier wanden der wereld. En juist die weerklank is het, dien men des te minder toe laten wil, naarmate hij noodiger en nuttiger is voor het apostolaat. „Niet aldus het nationaalsocialisme. Immers, het herinnert er ons bij herhaling aan, dat het de Kerk beschut heeft, dat wil zeggen het land gered heeft van zulk een anti-cultureel geweld. „Dit zijn onze opmerkingen en zij schijnen ons redelijk, geschikt om de feiten te precisee ren en de ideeën op te helderen. Anders heb ben wij niet verlangd." TOKIO, 19 Mei. (Reuter). In het Japansch kabinet dreigt een ministercrisis, aangezien de vice-minister van Financiën, Kuroda, heden ochtend vroeg door de gerechtelijke autoriteiten is opgeroepen om te worden verhoord. Hij wordt verdacht de hand te hebben ge had in het schandaal van Juni 1933, in verband waarmede reeds een aantal financiers zijn ge- arresteerd. De mogelijkheid bestaat, dat de minister president gedwongen zal zijn af te treden, aan gezien ook zijn naam is genoemd. BOBOTA, 19 Mei. Het Columbiaansche Ka binet is Vrijdag afgetreden, teneinde president Herrera de vrije hand te geven in de vorming van een nieuw kabinet. De oorzaak van het aftreden is uitsluitend gelegen in binnenland- i sche aangelegenheden. VERWACHTING: Meest zwakke wind H uit Zuidelijke richtingen, tijdelijk toe- EE nemende bewolking, weinig of geen regen, iets warmer. EE Hoogste stand: 765.4 te Helsingfors. Laagste stand: 744.8 te Ingö. |j Zon op 5.01 - onder 8.52 - Licht op 9.22 jj§ 21 Mei E.K. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiifiiiiii PARIJS, 19 Mei (Reuter) Het Kamerlid Proust, wiens parlementaire immuniteit waar schijnlijk zal worden opgeheven, omdat hij be trokken zou zijn bij de Stavisky-zaak, heeft in een brief aan den procureur-generaal geprotes teerd tegen de beschuldigingen, die tegen hem zijn geuit. Hij wijst er op, dat de instructie geenerlei bewijzen tegen hem heeft opgeleverd en hij de twee chèques voor groote bedragen, welker talons de namen Proust-Valois vermelden, nooit gezien heeft. Hij kende Stavisky onder den naam Alexandre en heeft eerst bij de ont dekking van het schandaal vernomen, dat iilexandre en Stavisky identiek waren. Zijn brief besluit Proust als volgt: „Wan neer het voldoende is den jplichter te hebben gekend, opdat een instructie wordt ingesteld wegens medeplichtigheid aan heling, dan ge loof ik, dat nog veel meer personen vervolgd moeten worden. Ik weiger in elk geval de eeni ge zondebok van het parlement in de zaak- Stavisky te zijn". BRUSSEL, 18 Mei Professor Piccard heeft thans plannen gemaakt voor een opstijging in de stratosfeer tot een hoogte van ca. 30.000 meter, aldus lezen wij in de „Tel." Tót dusver zijn zijn berekeningen, naar hij aan een mede werker van de „Dernière Heure" meedeelde, louter theoretisch, maar het is niet uitgesloten, dat de drocm van Prof. Piccard eens werkelijk heid wordt. Om zijn plannen uit te werken, zou echter een bedrag van frs. 1 millioen noo- dig zijn. Hij zou een ballon gebruiken, die viermaal zoo groot is als de F.N.R.S., waar mede hij reeds tweemaal inde stratosfeer is geweest. De ballon zou een inhoud hebben van 65.300 M3. Prof. Piccard zal den tochs alleen ondernemen, in een gondel van geheel nieuwen vorm. In plaats van een bolvorm zou de gon del een vorm hebben, gelijkend op de kurk van een champagneflesch. Ofschoon deze nieuwe ballon dus veel grooter zal zijn dan de oude, zou hij slechts 605 K.G. wegen tegen de oude 730 K.G. De opstijging zou dienen te ge schieden in het centrum van Europa, dat hij op 30.000 meter Tij wel geheel zou overzien. De ballon zou slechts op 1/100 van de capaciteit behoeven te worden gevuld met waterstofgas. Vanavond tegen 6 uur verscheen te Salzburg een groote limousine voor het theatergebouw. Twee mannen sprongen er uit, snelden het ge bouw in en wierpen een bom midden in de hal. De uitwerking van de ontploffing was zeer hevig. Groote stukken marmer splinterden van de marmeren zuilen af. Mozaïekvensters wer den vernield, evenals alle ruiten in de naaste omgeving. De beide daders ontkwamen in hun auto. PARIJS, 19 Mei. (Reuter). In de moskee van Taza heeft gisteren een vechtpartij plaats gehad tusschen nationalisten en traditionalisten. In plaats van den gewonen prediker wilde gis teren plotseling de leider der nationalisten het gebed uitspreken. Hiertegen verzetten zich de traditionalisten. Toen de nationalisten-leider, gesteund door zijn aanhangers, bij zijn voornemen bleef, ont stond in de moskee een vechtpartij, waaraan eerst door de politie een eind kon worden ge maakt. De leider der nationalisten en veertien zijner aanhangers werden gearresteerd. De nationalisten volgen een anti-Fransche po litiek. PARIJS, 19 Mei. Het onverwachte axriveeren van Litwinof in Genève en het verloop van de Saardebatten zijn de beide gebeurtemssen van gisteren, die de Parijsche ochtendbladen van heden met de meeste aandacht behandelen. Zij schrijven, dat de heden te nemen besluiten rekening zullen houden met de Fransche eischen. De „Echo de Paris" meent te weten, dat het besluit, dat heden genomen zal worden noch een tijdstip voor de stemming in het Saargebied, noch de noodzakelijkheid van een versterking der Saarpolitie zal inhouden. Met betrekking tot het onderhoud tusschen Litwinof en Barthou verklaren de bladen eens luidend, dat het toetreden van Rusland tot den Volkenbond en het plan van Rusland tot sluiting van een Europeesch verdrag van as sistentie de voornaamste onderwerpen van be spreking waren. Eenige bladen schrijven boven dien, dat Litwinof uitdrukking gegeven heeft aan zijn vrees, dat de ontwapeningsconferentie de behandeling van het geheele problemencom- plex in handen van den Volkenbond zou kun nen leggen, hetgeen practisch tengevolge zou kunnen hebben, dat noch Rusland, noch Ame rika eraan zouden kunnen deelnemen aange zien zij geen leden van den Volkenbond zijn. Pertinax wijst op de bijzondere moeilijkhe den, die in den weg staan aan een toetreden van Frankrijk tot het door Litwinof voorge stelde Europeesche pact. Op grond van het Verdrag van Locamo kan Frankrijk een aan gevallen staat n.l. slechts dan assistentie ver- leenen, wanneer deze staat lid van den Vol kenbond is. Het onverwachte opduiken van Litwinof in Genève geeft de Engelsche bladen aanleiding tot uitvoerige beschouwingen over het doel van zijn bezoek. Algemeen wordt een toenadering tusschen Frankrijk en Rusland geconstateerc De bladen meenen, dat de plannen, voor een wederzijdsch garantie- en ondersteuningsver drag onder vastlegging van het begrip van den aanvaller reeds vrij ver gevorderd zijn. De correspondent te Genève van de „Daily Telegraph" verklaart uitvoerig het Russische streven naar een overeenkomst met de Rus sische vrees voor een Duitschen aanval. Ook dit blad wijst erop, dat men aan den Quai d'Orsay van meening is, dat op grond van het Locarno-verdrag Frankrijk niet gemachtigo is een derden door Duitschland aangevallen staat te hulp te komen wanneer deze staat geen lid is van den Volkenbond. Een groote hinderpaal voor de Fransche regeering is hier bij ook Polen, dat niet alleen een raadszete) verlangt, maar dat tevens in verband met de Russische minderheden in Polen vrij wil zijn van het verdrag betreffende de bescherming der minderheden. BERLIJN (K.W.P.) Ofschoon van regee- ringszijde omtrent den gezondheidstoestand van Rijkspresident von Hindenburg slechts hoogst zelden eenige mededeeling wordt ge daan, is het toch al gemeen bekend dat de gezondheid van Pre sident von Hinden burg den laatsten tijd sterk achteruitgaande is: vooral de geeste lijke vermogens van den ouden veldmaar schalk zijn buitenge woon verzwakt, zoodat er spoedig een ingrij pende wijziging in de regeering te verwach ten is. Er is reeds een nieuwe wet in voorbe reiding, de „Reichsver- weser-gesetz" (De wet op het Rijksbeheer) Waardoor in den thans ontstanen toestand zal worden voorzien. Naar wij vernemen, zou de functie van Rijkspresident worden vervuld door Adolf Hitler, die tevens Kanselier van het Duit- sche Rijk zou blijven. Hitier zou dus de eerste zijn, die beide voorname ambten in een per soon vereenigt. Von Papen, die reeds geruimen tijd een onbeteekenende rol vervulde, zou uit zijn ambt worden ontheven en als gezant naar Parijs worden gezonden om Dr. Koster te ver vangen, die om gezondheidsredenen ontslag heeft aangevraagd. Tot Vice-Kanselier zou worden benoemd de oud-minister van Binnen- landsche Zaken Goering, die dan te Potsdam zou resideeren. Hindenburg Naar wij van vaak zeer welingelichte zijde vernemen, zou na de Pinksterdagen bekend gemaakt worden, dat Duitschland zich ge noodzaakt ziet om een algeheel moratorium af te kondigen dat op 30 Juni van kracht zou worden. Na dien datum zouden dus geen betalingen meer aan het buitenland worden gedaan. WASHINGTON, 19 Mei. Binnen de eerst volgende tien dagen is Roosevelt voornemens om wat in het Witte Huis genoemd wordt „Het verst reikende program voor sociale en econo mische hervorming, dat ooit door eenig presi dent is ingediend" bekend te maken. Het doel is „voorziening in sociale rechtvaardigheid en een overvloediger bestaan voor allen". In het program is o.m. opgenomen een ont werp voor permanente federale werkloosheids verzekering, nationale ouderdomspensioenen, ziekteverzekering voor industrie-arbeiders, een permanent steunsysteem uit te voeren door openbare werken enz. FRANKFORT a. d. MAIN, 19 Mei. (Reuter). De persdienst der politie deelt mede, dat het tot nader order aan den nationaal-socialisti- schen Duitschen frontstrijdersbond (de voor malige Stahlhelm) verboden is in het openbaar te demonstreeren of vergaderingen te houden, terwijl het den leden verboden is de bondsuni- form in het district Frankfort a. d. Main te dragen. Dit verbod staat in verband met het feit, dat leden van den bond de instructies van den bondsleider hebben overtreden, waardoor bij het publiek groote beweging is ontstaan. Zal Duitschland een algeheel moratorium af kondigen Gaat Von Hindenburg heen? Hitier zou Rijks president worden en tevens Rijkskanselier blijven. Kabinet van Columbia afgetreden. Kabinetscrisis in Japan? Algemeene vergadering van het Nederlandsche Uitvoer Controle Bureau. MEXICO, 19 Mei. In het begin van de volgende maand zal een poging gedaan worden tot een non-stopvlucht naar Sevilla in een toe stel, dat de namen zal dragen van de ver ongelukte Spaansche Oceaanvliegers Barberan en Collar. De Mexicaansche piloot die deze poging on dernemen zal. Francisco Sarabia, is voornemens de eerste helft van Juni te starten. VATICAANSTAD, 18 Mei Groote beteeke- nis wordt hier gehecht aan het bezoek van Z.Em. kardinaal Faulhaber, aartsbisschop van Mün chen, wiens verdediging van de Roomsch-Ka- tholieken in Duitschland in Vaticaanstad met groote sympathie en bewondering is gevolgd. Hedenavond, aldus verneemt de „Telegraaf van de „DDaily Tel." is de Kardinaal door den Paus in particuliere audiëntie ontvangen. Het onderhoud duurde veel langer dan was ver wacht, zoodat vele vooraanstaande persoonlijk heden moesten antichambreeren, alvorens door den Paus te worden ontvangen. De canonisatie op Zondag a.s. van den Hei lige Conrad von Parzham, 'n Duitschen Capu- cijner-leekenbroeder, heeft de gelegenheid ge boden tot 'n bezoek aan Rome van tal van hoo- ge katholieke geestelijken, o.w. de bisschoppen van Munster, Limburg en Spiers. Het is de eer ste maal sedert de nationaal-socialisten aan het bewind zijn, dat de H. Vader gelegenheid heeft uit de eerste hand inlichtingen te krijgen over den toestand in Duitschland van hooge geeste lijken uit alle deelen van het land. Naar vernomen wordt, zal van deze gelegen heid gebruik worden gemaakt om te onderzoe ken, welke vooruitzichten er bestaan op het verkrijgen van een regeling met de nationaal- socialistische regeering betreffende de toepas sing van het concordaat, speciaal wat de RK. jeugdorganisaties aangaat. RIO DE JANEIRO, 19 Mei. Naar United Press van betrouwbare zijde verneemt, zijn Peru en Bolivia tot een overeenkom.-! geko men betreffende de betwiste havenstad Leticia. ïototmfts Bij ons vindt U steeds het nieuwste tegen laagsten prijs. Films, 's morgens vóór half tien gebracht, zijn 's avonds gereed. Prima afwerking. Lage prijzen. 2en Pinksterdag geopend van 91 uur Stand op Zaterdag I uur n.m.: 752 Vorige stand: 7.52

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1934 | | pagina 1