De nieuwste dictatuur Het nieuwe bewind te Sofia in Het nieuws van heden Een vuurzee Chicago GEHEIME VLIEGVELDEN IN DUITSCHLAND DE BAROMETER DE BEVOLKING SCHIJNT ERMEE TEVREDEN EEN STAATSGREEP IN BULGARIJE Wie is dictator? VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DINSDAG 22 MEI 1934 Avondblad ,ALS FERME JONGENS, HOLLANDSCHE JONGENS Opzienbarende onthullingen van een Engelschen journalist WIJ GAAN NAAR ROME Regeeringsproclamatie Mandsjoekwo erkend Minister Todorof verklaart dat de staatsgreep zorgvuldig was voorbereid Macedonische terreur bedwongen OLYMPISCHE SPELEN Veestallen met duizenden dieren uitgebrandook 200 woon huizen vernield Drie brandweermannen komen om Stakingsonlusten in Amerika DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN Het Weer ITALIË's JONGSTE VLIEGER .„Koortsachtige arbeid" NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18755 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek Italiaansche koningsdochter als gemalin te ge ven. Dit feit wees er reeds op, dat Bulgarije vroeg of laat den weg zou betreden der dicta tuur. Ook Boris wilde evenals zijn vader zijn dynastie vast in het volk verankeren. Ook hij leverde zijn kind uit aan het schisma en schond daardoor zijn den Paus gegeven ^koningswoord. Of zijn troon nu sterker staat? Te Athene werd het 31e Olympische Congres gehouden. Aankomst der Duitsche gede legeerden, wier land de eerstkomende Olympische spelen in 1936 binnen zijn lands palen zal zien, aldaar. Lotsy geeft aan de vertrekkenden naar Italië de laatste instructies. maatregelen zijn getroffen in de districten Pe- tritsj en Povdiv, waar verscheidene Macedoni sche leiders zijn gearresteer^. Ivan Mihailof, de leider der gewapende inval len over de Joego-Slavische grens en door wiens optreden sinds den oorlog een voordurende on rust heerscht tusschen Joego-Slavië en Bulga rije, zou volgens zekere geruchten gedood zijn. Naar gemeld wordt, waren de boeren in het district Plovdiv zoo verheugd, toen de macht door de militairen in handen werd genomen, dat zij de officieren omhelsden en kusten, daar zy thans bevrijd zijn van een terreur van de ko- mitadjis. Volgens een bericht uit Weenen heeft Joego slavië langs de Bulgaarsche grens bijzondere militaire maatregelen genomen; regimenten zijn naar de grens gezonden. De nieuwe regeering verklaart in een procla matie aan het Bulgaarsche volk, dat de regee- ringspartijen volledig hebben gefaald en wel door het groeien der extreme richtingen den onderlingen strijd en persoonlijke geschillen. De regeeringswisseling heeft iich voltrokken met medewerking van het leger, dat van de on dermijnende werking verschoond was gebleven. Als belangrijkste programma-punten van de nieuwe regeering worden aangegeven: een ge disciplineerde staatsorganisatie door verminde ring van het aantal departementen; vorming van stabiele gemeentebesturen onder door de regeering benoemde burgemeesters; hersteJ van het staatscrediet door het in evenwicht brengen van de begrooting. De credietmogeliinheden, vooral voor boeren en handwerklieden, zullen verbeterd worden; het cultureele peil der dor pen moet verhoogd worden. De prijzen der in dustrieproducten moeten dalen. Nieuwe han delsmarkten moeten gevormd, werkverschaf fingsmaatregelen genomen worden. De betrek kingen met Sovjet-Rusland moeten hervat wor den. Naar in politieke kringen verluidt, zuilen alle oolitieke partijen ontbonden worden en zal de grondwet tijdelijk en gedeeltelijk buiten wer- King worden gesteld. Aan nieuwe verkiezingen voor de ontbonden Kamer wordt voorshands niet gedacht TOKIO, 32 Mei (V.D.) De consul-generaal van Salvador heeft gisteren een bezoek gebracht aan Ting Shihyuan, den gevolmachtigde minis ter van Mandsjoekwo, wien hij een nota over handigde, waarin Salvador Mandsjoekwo met ingang van 3 Maart j.l. erkent. Stand op Dinsdag 1 uur n.m.: 762 Vorige stand: 767 NEW-YORK, 22 Mei In verscheidene ste den is het in verband met de stakingen tot on lusten gekomen. Behalve in San Diego ligt thans de scheepvaart aan de Californische kust bijna geheel stil. In Coal Valley (Alabama) hebben stakende mijnwerkers een dynamiet-bom geworpen in de luchtververschingskanaal van een mijn. De ontploffing richtte groote schade aan. Te Minneapolis werden 37 personen gewond. De toestand in de staking is daar nog niet ver beterd. Het bestuur van den aannemersbond, welke 35.000 werklieden te werk stelt, heeft zich uitgesproken voor een algemeene uitsluiting. SOFIA, 22 Mei Koning Boris heeft op Eer sten Pinksterdag het decreet geteekend, waar door de nieuwe Bulgaarsche regeering onder lei ding van Georgief officieel benoemd wordt. Gis termorgen hebben de nieuwe ministers hun functies aanvaard. In den namiddag stelde mi- nister-president Georgief den Koning de leden van de nieuwe regeering voor. De Koning on derhield zich ongeveer twee uur met de nieuwe ministers. De Minister van Financiën, Todorof, heeft in een interview eenige mededeelingen gedaan over het verloop der regeeringsvorming welke bij het publiek groot opzien hebben gebaard. De voorbereidingen hebben bijna zes maanden ge duurd en konden volkomen geheim worden ge houden. Alles was uitstekend georganiseerd en alle in den nacht van 19 Mei gegeven bevelen zijn op de minuut en zonder eenig incident uit gevoerd. Ook de reeds uitgevoerde en neg te ver wachten hervormingen waren reeds geruimen tijd geleden voorbereid en zouden vooral op eco nomisch gebied revolutioneerend werken. De sa menstelling van het tegenwoordige kabinet moest niet als definitief beschouwd worden. Verder meldt Reuter, dat het nieuwe kabinet overal bezuinigingen invoert; de ministers heb ben hun eigen salaris verminderd met twee derden. In Sofia is het thans kalm. In de Macedoni sche districten is de staat van beleg nog van kracht. Eenige Macedonische leiders zouden zijn gearresteerd. Terwijl de bevolking naar het zich laat aanzien volkomen tevreden is met den nieu wen toestand, acht men het niet onmogelijk, dat een aantal oudere officieren, wellicht met Mace- donischen steun een tegenactie zal beginnen. De bladen zijn onder censuur gesteld. De Minister-president heeft er den nadruk op ge legd, dat deze maatregel van tijdelijken aard is en niet van toepassing zal zijn op de corres pondenten van buitenlandsche bladen. Tot na der order zullen alle openbare bijeenkomsten verboden zijn. Algemeen schrijft de Bulgaarsche pers, dat de regeeringswisseling in groote orde en zonder in cidenten is geschied. In enkele groote steden, o.a. te Varna, achtten de autoriteiten het zelfs niet noodig, speciale veiligheidsmaatregelen te treffen. De „Dnevik" schrijft, dat de nieuwe groep aan het roer komt op een oogenblik, dat de partijen geen weg meer zien om de belangen van den staat te beschermen en den economischen onder gang van het land tegen te houden. Belgrado tevreden BELGRADO, 22 Mei (Reuter) De nieuwe Bulgaarsche regeering wordt hier met warmte begroet, daar men ervan overtuigd is dat haar voornaamste taak is een einde te maken aan de Macedonische terroristische organisatie en aldus den weg te bereiden voor de alliantie tusschen Joego-Slavië en Bulgarije. Uit Sofia wordt gemeld, dat scherpe militaire CHICAGO, 22 Mei (Reuter). In den nacht van Zaterdag o^> Zondag brak een geweldige brand uit in de vee-stallen van de Chicago-Union. Door den sterken wind aangewak kerd, sloeg het vuur weldra over op de omliggende gebouwen. Na held haftige pogingen slaagde de brand weer er eindelijk in het vuur te over meesteren, nadat talrijke stallen met twee bijbehoorende gebouwen, twee banken, een hotel, een brouwerij en het gebouw van de telefoon zijn afgebrand. Bovendien is een 200- tal woonhuizen van het personeel vernield. Ongeveer 2000 personen zijn dakloos. Duizenden stuks vee zijn omgekomen. In 1871 werd een groot deel van de stad Chicago eveneens door brand verwoest na een langdurige droogte-periode. Groote rookwolken dreven over het Zuidelijk deel der stad. Het blusschingswerk werd be lemmerd door den lagen waterdruk als gevolg van de langdurige droogte. De vlammenzee had weldra zulk een geweldigen omvang aangeno men, dat twee motorspuiten niet tijdig genoeg konden worden verwijderd en verbrandden. Drie brandweermannen kwamen om het leven. Hier en daar vlamde het vuur Zondag weer op. Er waren toen nog steeds 68 machines in werking voor de nablussching. Vijftienhonderd menschen moesten verbonden worden wegens opgedaan letsel, onder wie 400 brandweerlieden; verscheidene hunner hebben zeer ernstige brandwonden opgeloopen. De telefonisten van de centrale in het extre- potdistrict bleven tot het laatst op hun post en trachten op heldhaftige wijze de verbindingen op de nog niet vernielde lijnen tot stand te brengen. De aangerichte schade wordt op meer dan tien millioen dollar geschat, doch men vreest, dat de schade in het totaal wel tot 25 millioen dollar zal stijgen. Men gelooft dat de brand ont staan is door het achteloos wegwerpen van een einde sigaret, dat in het stroo is terecht ge komen. Geweldige brand in Chicago. Talrijke stallen met vee omgekomen. Drie brandweermannen gedood. Een 100-tal nazi-arrestanten in Oostenrijk. Seitz en andere socialisten in voorwaardelijke vrijheid. Groot aantal Europeanen gedood of gewond in Portugeesch Guinea. Spoorwegramp bij Barcelona; 20 dooden en 25 ernstig gewonden. Weigering aan Mgr. Bares om voor de radio te spreken. Onderhandelt Litwinof met Trotzki? Opzienbarende onhullingen van een Engelsch journalist over Duitsche lucht-bewapening. Ook een handelsverdrag met Portugal? Ernstig vermaan van Mgr. Aengenent over het lidmaatschap van bepaalde vereenigingen of be weging. Historisch feest te Heemskerk. Benoemingen in het bisdom Haarlem. Motorschip gezonken op het IJsselmeer; de op varenden gered. Blok woningen te Helmond afgebrand; zeven gezinnen dakloos. Mislukte moordaanslag op een meisje te Eind hoven. Auto van pont gereden aan het Beusichemsche veer; twee der inzittenden verdronken. Boschbrand te Eerbeek. Het Nederlandsche elftal naar Italië vertrok ken. R.K.F.: Het Noordelijk elftal wint te Delft van het Zuidelijke elftal met 21. De Gebrs. Maas winnen den Zilveren JoL O VERWACHTING: Zwakke tot matigen, I Westelijke tot Zuid Westelijken wind, nevelig tot half- of lichtbewolkt, weinig H of geen regen, iets warmer overdag. Hoogste barometerstand: 773,3 Brest. Laagste barometerstand: 743,9 Stensele. ij Zon op 4.57, onder 8.56 Maan op nam. j= 1.2, onder v.m. 2.07. 1 STORMWAARSCHUWINGSDIENST Geseind van De Bilt, 32 Mei, 9.20 uur aan de posten van Delfzijl tot Hoek van Holland: Attentiesein neer! illlllllllllllllllllllllinillllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli De tweede zoon van Duce Mussolini heeft in Rome zijn vlieg er diploma behaald en is tegenwoordig de jongste piloot van Italië. ordelijke en benepen houding der internationale sociaal-democratie. Het jongere geslacht onder ons weet niet meer, welk 'n Europeesch „Schmerzens- kind" Bulgarije was en is. Dit land was in de laatste dertig jaren een volslagen onbetee- kenende suzereinstaat van Turkije. Onder den eersten vorst, den brillanten prins van Batten- berg, begon het intrigespel tusschen Bismarck en Rusland om den sterksten invloed in dit land. De Battenberger viel al dra als offer. Zijn opvolger werd prins Ferdinand von Koburg, die eigenlijk tegen ieders zin vorst werd van Bul garije. Maar Ferdinand was een eerzuchtig mensch en een geniaal staatsman. Hij leverde zijn zoontje Boris aan het orthodoxe schisma over en verwierf aldus welgevallen en protectie van Rusland. Met Russische hulp vormde hij den Balkan- bond, die overwinnaar werd op het gehate Tur- van den „zieken man", den sultan aan den Bosporis. Ferdinand kroonde zich tot Tsaar van dit machtig vergroote Bulgarije. Maar de eendracht tusschen de Balkanvorsten duurde maar net zoo lang, tot de Turk was verslagen. Servië, Roemenië en Griekenland keerden zich tegen den te machtig geworden Bulgarentsaar. Nieuwe Balkanoorlog. De Balkan, die reeds al tijd een heksenketel was, werd een vulkaan. Uit zijn dreigend gerommel werd allengs het ka- nonnengedonder van een wereldoorlog verneem baar. Bulgarije werd vernederd. De schoten van Sarajewo werden gelost. Heb oude werelddeel vloog in brand. De Balkan sloot zich open of bedekt aan bij de geallieerde en geassocieerde mogendheden. Alleen Bulgarije zocht zijn heil bij de Centralen en deelde in 1918 hun ver nietigenden lot. Tsaar Ferdinand liet zich niet wegsturen, dankte tijdig zelf af en redde den wankelen troon voor zijn zoon Boris. Het land bleef vernederd en onrustig. Het communisme werd er sterk en vurig. Een vertegenwoordiger vol geest en vuur van het Bulgaarsche commu nisme leerde de wereld kennen in het Rijksdag brandproces, in Dimitrof. Mussolini schraagde den wankelen troon van Boris door hem een Deze laatste vraag vindt nog geen positief antwoord in de gebeurtenissen van Za terdag 1.1. Wij ontvangen berichten, dat Koning Boris niets geweten heeft van den voor genomen staatsgreep, wij ontvangen ook berich ten, die het tegendeel melden. Zeker is, dat de Koning, zooals dit overal pleegt te gebeuren, waar dictaturen ontstaan, genoegen neemt met dit voldongen feit, want hij confereert druk met zijn nieuwe bewindslieden, welke in permanente zitting bijeen zijn. Natuurlijk zijn alle maat regelen genomen, die een dictatuur plegen te vergezellen, maatregelen welke de civiele vrij heden des volks grootendeels opheffen. Zooals reeds gezegd, is het nog niet duide lijk, wie het heft eigenlijk in handen heeft, de Koning of Georgief. Uit de telegrammen der correspondentiebureaux en uit particuliere tele grammen blijkt, dat Georgief een medewerker en vriend is van Tsankof,.die met volle zeilen in fascistisch vaarwater koerst. Deze was de stichter der politieke partij Zweno, die zich het afschaffen der partijregeering en het instellen van een autoritair kabinet en van een grond wet op standengrondslag ten doel stelde. Men zou dus geneigd zijn aan te nemen, dat deze beiden de macht aan zich hebben getrokken. Maar andere telegrammen, vooral uit Belgrado, zeggen, dat koning Boris heeft ingegrepen, cm een staatsgreep van de groep van Tsankof, die Zondag een volkscongres met 50.000 zou houden, te voorkomen. Het initiatief van den Koning wordt in de Servische bladen toe gejuicht. Men trekt vergelijkingen met het in grijpen destijds van koning Alexander van Zuid- Slavië. In elk geval is men het er over eens, dat okning Boris zelf de regeering heeft ge vormd met hulp van het leger. Het is dus nog niet doorzichtig, wie de eigen lijke dictator is. Zeker is alléén, dat er een dic tatuur is. De Pinksterdagen en ook de dag van heden brachten tot nu toe neg geen berichten, die den toestand verhelderen. De politieke mist op den Balkan is altijd schier ondoorzichtig dicht. LONDEN, 22 Mei (V.D.) De „Daily Ex press" publiceert een artikel van zijn Berlijn- schen correspondent Stephens. Het artikel werd te Londen per luchtpost ontvangen tegelijk met het bericht, dat Stephens als verdacht van spi- onnage was gearresteerd. Stephens heeft intusschen zijn reis door Duitschland voortgezet. Hij zal doorgaan met „te vermelden, wat hij ziet". Het artikel heeft o.m. den volgende inhoud: Ondergrondsche militaire vliegvelden, gevrij waard tegen luchtaanvallen, worden in verschil lende deelen van Duitschland aangelegd, o.a. bij het plaatsje Celle in de provincie Hannover. Celle ligt op slechts enkele mijlen van de groote handelsluchthaven Hannover, daarom is geen comercieele rechtvaardiging aan te voeren voor de nieuwe luchthaven, welke de grootste is, die de correspondent ooit heeft gezien. Toch was zjj uiterst moeilijk te vinden: geheel te midden van bosschen gelegen. Er zijn drie geweldige han gars met glazen daken, ijzeren deuren, voorts groote barakken voor de piloten en mecaniciens. De werkzaamheden onder den grond zijn juist aangevangen. De militaire aard van deze haven wordt ver raden door grijs-groene benzinetanks, welke een inhoud hebben van ongeveer 5000 L. De correspondent vervolgt dan: Groote aan tallen Amerikaansche en Britsche vliegtuigmo toren worden ingevoerd. Dag en nacht wordt aan de vervaardiging der vliegtuigrompen ge werkt bij de scheepsbouwers Blohm Voss te Hamburg, terwijl te Kiel een radiofabriek hul zen maakt voor bommen en granaten; te Gluck- stadt werken 700 arbeiders in een papierfabriek aan ontplofbare stoffen voor bommen. Al deze werklieden moeten schriftelijk verklaren niets van hun werkzaamheden te zullen mededeelen. PARIJS, 24. Mei (Reuter) Het Straatsburg - sche blad „La Repuölique" bevat het bericht, dat te Berlijn zou zijn geëxecuteerd Madame Vouberg, die betrokken was bij de spionnage- affaire Sesnowsky (bekendmaking van geheimen betreffende de Duitsche militaire luchtvaart). Onder groote belangstelling zijn de spelers van het Nederlandsche elftal hedenmorgen per Rheingold naar het zonnige Italië vertrokken. Verbeeldt U zich, dat minister-president Hendrik Colijn, 's ochtends uit het ven ster naar de weersgesteldheid turend, tot zijn verbazing sterke troepenformaties waar neemt, die door de straten der residentie in de richting van het regeeringskwartier marehee- ren. Verbeeldt U zich, hoe hij met de grootste verbazing naar de telefoon snelt, maar geen gehoor krijgt,, terwijl he malleen maar door de juffrouw wordt medegedeeld, dat alle particu liere gesprekken gestremd zijn, hoe hij daarop natuurlijk uit de hoogte antwoordt: ben de minister-president zelf" en hoe het in zijn ooren zou suizen, als hij dan moest hoo- ren: „Dat denkt U maar, U is het niet meer!" Zoo is het Zaterdag den Bulgaarschen pre mier Moesjanof overkomen. En verbeeldt U zich dan nog even, dat in Den Haag eenige politici naar het politiebureau worden gebracht en, vol ontsteltenis over hun arrestatie, aldaar te hooren kregen: „U bent niet gearresteerd, alleen maar ministers ge worden! Zoo gebeurde het Zaterdag in Sofia, de hoofd stad van het Balkan-Koninkrijk Bulgarije, dat op deze zonderlinge wijze uit het parlementair- constitutioneele régime naar de dictatuur werd overgeheveld. Het parlement werd direct ont bonden. Alle ministers werden achteloos op zijde geschoven, zooals de premier Moesjanof, per telefoon. En de wereld ziet op het oogen blik nog niet duidelijk, wie de allernieuwste „sterke man" is: koning Boris of de nieuwe premier, oud-minister Georgief. Wij zijn dus in de afgeloopen week weer twee dictaturen rijker geworden: in Letland en Bulgarije. Het scheelt niet veel, of er bestaan in Europa nog alleen maar in het Westen en in de Skandinavische landen democratieën. Maar het Westen is de bakermat en het honk der gezonde democratie. In Engeland, Neder land, Frankrijk en de Skandinavische landen, de eigenlijke dragers der Westersche cultuur, bestaat er geen gevaar, dat extremen van rechts of links de dictatuur zullen door drijven. Het gevaar schuilt innerlijk, in den overvloed en intransigentie der partijen zelve, waarop de democratie steunt, vooral in de wan-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1934 | | pagina 1