I Zoekt gij betrouwbaar j
I Personeel
j Plaats dan 'n „Omroeper"
voor 75.000 gezinnen
STADSNIEUWS
Radio-dievenbende gepakt
ZUID-AFRIKA
KNAP POLITIEWERK
aunnmmtnnfliiiawntflBniiittuuiuuumumiiiiiiiuiiuiiiiiiuimiuuiuiiiuiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiuiic
WOENSDAG 23 MEI 1934
FEESTAVOND GROENTEN-
HANDELAREN
Twee jubilarissen
Huldiging der jubilarissen
Rede van den Bondsadviseur
SAM VLESSING
DE RIJKSWEG AMSTERDAM—
SASSENHEIM
Kruising ven de Dr Heyelaan te
Abbenes
KNAAPJE VERDRONKEN
Bij het spelen aan den waterkant
Nauwkeurigheidstentoonstelling
FAILLISSEMENTEN
Het stoffelijk overschot van Etienne Gustave Frédêric baron van Zuylen van
Nyevelt van de Haar, overleden Woensdag 9 Mei te Nice, werd Dinsdagmorgen te
Utrecht uit den rouwwagen naar den lijkwagen overgebracht. Links op de foto:
de naaste familieleden; met witte das de zoon van den overleden baron
Opruiing tot doodslag
Voorzitter der O.S.P. moet 1 Juni
terecht staan
R.K. Leeszaal
Berichten opgenomen in een deel onzer
vorige oplaag
„Het Westerkwartier"
BURGEMEESTER BELEEDIGD
Ingenieur staat 28 dezer terecht
GEEN VOORRANG VERLEEND
Motorrijder ernstig gewond
Een kapperssalon waar niet alleen
gekapt en geschoren
werd
Onbetrouwbare con
cierge
De bende gepakt
Bekentenis
Na z'n Pinksteruitstapje
Naar wij vernemen is in den loop van den
Maandagavond ook de vierde persoon, betrok
ken bij den diefstal en heling toen hij terug
keerde van zijn Pinksteruitstapje, in zijn wo
ning, door de politie van het bureau Marnixstr.
gearresteerd.
Nog een arrestatie
Dinsdagnacht is te zijner huize in de
v. d. Hoopstraat gearresteerd een employé
van de firma H., die er van verdacht wordt
bij deze diefstallen betrokken te zijn. De aan
gehoudene ontkent dit echter pertinent.
Aanbieding eerelidmaatschap der
Ned.-Z.A. Vereen, aan den Zuid-
Afrikaanschen Gezant
Hoe Duitschland den
oorlog verloor
J. C. DE MOEL
Pastoor te IJmuiden
mniiiiniuiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininTiTS
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ïniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiüiiiiiii
Dinsdagavond hield de R. K. Vereeniging van
Aardappel- Groenten- en Fruithandelaren „St.
Marcus" in het gebouw „Haarlemsche Kegel
bond" aan de Tempeliersstraat een drukbezoch-
ten feestavond, ter viering van het 3de lustrum.
De voorzitter, de heer J. v. Kessel, opende de
vergadering met den Christelijken Groet. In 15
jaar tijd is de afdeeling Haarlem, aldus spr.,
tot 120 leden opgeklommen. Reden genoeg tot
feeststemming en om de aardappelmisère te
vergeten.
Hij verwelkomde nu allereerst Rector Boonen
kamp, Bondsadviseur en vervolgens de afge
vaardigden van de afdeelingen Amsterdam en
Beverwijk.
Gelukwenschen waren binnengekomen van de
afdeelingen Den Bosch en Alkmaar.
Spr. wees vervolgens op de groote moeilijk
heden ook in dit vak, waardoor vereeniging
plicht werd.
De voorzitter richtte vervolgens eenige har
telijke woorden tot den secretaris, den heer
Bakkenhoven, die 12 y, jaar secretaris is van
de afdeeling, om dan te eindigen met een vu
rige opwekking tot hechte organisatie en ge
zonde solidariteit.
De heer J. v. Barthole ging vervolgens over
tot het voornaamste van den feestavond, de
huldiging van de heeren J. v. Kessel, voorzit
ter van de Haarlemsche afdeeling en van het
hoofdbestuur en den heer H. Bakkenhoven, se
cretaris, eveneens in beide besturen.
Nadat wij gisteren, aldus spr., het 3de lustrum
kerkelijk hebben gevierd, zullen wij het nu
hier opgewekt en luisterrijk vieren.
Vijftien jaar geleden kwamen er een goede
20 handelaren op het idee een R. K. Vereeni
ging voor hun belangen te stichten.
De heer v. Kessel was er de drijfveer van en
is het tot nu toe gebleven, zoodat hij nu aan
een sterke R. K. organisatie in dit bedrijf rich
ting en leiding geeft.
Bij moeilijke kwesties weet hij alles in goede
banen te leiden, zoodat hij bij het aftreden van
den heer v. Rossum tot diens opvolger als voor
zitter van het Hoofdbestuur werd gekozen.
Tot een blijvend aandenken aan dezen dag
reikte de heer Barthole hem een nieuwen
voorzittershamer over en een Eversharp-vulpot-
lood, onmisbare instrumenten voor den voor
zitter, die hij dan ook lang moge gebruiken.
Aan Mevr. v. Kessel werden nu bloemen aan
geboden.
Vervolgens richtte spr. zich tot den secreta
ris.
12% jaar lang heeft hij met den voorzitter
de vereeniging door alle moeilijkheden heen ge
loodst, zoodat dan ook niemand op keek toen
de mare door het land ging dat de Haarlem
sche secretaris dezelfde functie in het hoofd
bestuur zou gaan vervullen.
Aan den secretaris werd nu een electrische
bureaulamp aangeboden om hem bij het late
secretariswerk bij te lichten. Aan mevr. Bak
kenhoven werden bloemen aangeboden.
Rector Boonenkamp feliciteerde namens het
hoofdbestuur de jubileerende vereeniging en de
beide jubilarissen.
Met opzet haalde de Rector ondanks de feest
stemming den ernst binnen. Hij wees op den
plicht van solidariteit. 'Medehandelaren zijn
geen concurrenten maar collega's.
In het groentenbedrijf heeft men, aldus de
Rector, eigenaardige moeilijkheden ondervon
den van liefdadige instellingen, die door het te
gemakkelijk geven van voorschotten overal
groentenhandelaren te voorschijn riepen.
Gelukkig wordt dit nu minder. Spr. noemt het
een zegen voor den bond dat de Haarlemsche
voorzitter en secretaris de leiding hebben in het
hoofdbestuur waar zij het goede voorbeeld van
gezonde solidariteit geven zooals ook St. Marcus
als bisschop van Alexandrië er voor zorgde, dat
zijn christenen elkaar steunden in elk opzicht.
De voorzitter van de Amsterdamsche afdee
ling, de heer v. d. Mey feliciteerde nu de jubi
larissen en bood beiden elk een bloemenmand
aan.
De voorzitter van de Beverwijksche en de se
cretaris van de Amsterdamsche afdeeling bo
den vervolgens hun beste gelukwenschen aan,
waarna het feestelijk program werd ingezet.
Dit werd verzorgd door den karakter-humo
rist den heer P. Schrama, „The Louland Sin
gers", „The Jolly Band" en twee accordeon-vir
tuozen.
bewonderen (op de wijze van de halve varkens
in de slagerswinkels!), waarop alle van belang
zijnde deelen als echt zullen bewegen. Ook kan
men zien, dat een achterbrug van de Ford een
geheel vrijdragende as heeft, want twee mon
teurs zullen op een podiumpje zoo'n brug den
ganschen dag uit elkaar halen en weer in el
kaar zetten. Twee tafels met alle belangrijke
onderdeelen van den auto en borden met door
de fabriek voorgeschreven gereedschappen (o. a.
de oliemeetstaaf, die 'n belangrijke besparing in
het oliegebruik geeft) zijn aanwezig, evenals een
ongelakte Ford-auto, waarbij men de staalcon
structie van zoo'n wagen kan bewonderen.
Aardige platen geven aanschouwelijke voor
stellingen van de theorie en de heer J. J. H.
Frank, vertegenwoordiger van de Ford-fabrie
ken, zorgt voor een eventueel noodige monde
linge toelichting. En tenslotte last net least
- wordt in een vertrek een film vertoond door
de deelnemers van de voor de Ford zoo succes
rijke Rally de Monte Carlo, zelf opgenomen en
welke zal laten zien tot welke prestaties de
Ford in staat is. Hadden we gelijk, toen we
zeiden dat de tentoonstelling leerrijk en inte
ressant is?
Het vrij onverwachte overlijden van dezen,
in muzikale kringen door het geheele land, en
tot zelfs in België en Frankrijk bekenden
toonkunstenaar, op tweeden Pinksterdag, zal
velen in den lande pijnlijk hebben verrast.
Immers, niet alleen in IJmuiden en onmid
dellijke omgeving, waar de heer Sam Vlessing
vele jaren lang het muzikale leven beheerschte,
was deze ras-muzikant van het oude slag, een
gaarne geziene persoonlijkheid. Maar overal
waar deze kleine, maar beweeglijke figuur met
den geestigen, markanten kop en de van vita
liteit tintelende oogen verscheen, wees men
hem u aan, en hoorde men zijn lof verkonden
als musicus niet alleen, maar ook als mensch.
In IJmuiden wist de kleinste jongen u het
huis te wijzen, waar Sam Vlessing woonde, en
waar hij leefde te midden van talrijke souve
nirs, voor de muziek.
Want de muziek had van jongsaf z'n heele
ziel: en de menschen, vooral de eenvoudigen,
hadden z'n warm en diep menschelijk voelend
hart. Zelf eenvoudig en oprecht, van 'n bijna
hun melodischen rijkdom steeds gaarne ge
speeld.
Ook in de wereld der Nederlandsche operet
te- en zangspelen heeft de naam van den
componist van Marion de Marketentster, en
van Rose Marie een goeden klank.
Als jurylid werd hij op de concoursen van
Harmonie- en Fanfarecorpsen in Noord en
Zuid steeds druk gevraagd, en zijn, op een
rijke ervaring gegrond zuiver en gezond oor
deel werd door allen steeds op hoogen prijs ge
steld.
Zijn eenvoudigen, hartelijken en jovialen om
gang zal men bij menige gelegenheid noode
missen. Sam Vlessing is heengegaan, maar de
herinnering aan zijn sympathieke persoonlijk
heid zal in zijn van warme muzikaliteit ge
tuigende toonscheppingen nog lang en voor
velen blijven bewaard.
Haarlem, 22 Mei '34.
J. S.
De nieuwe rijksweg AmsterdamSassenheim
door de Haarlemmermeer voor autosnelverkeer
zal in het dorp Abbenes den openbaren weg de
Dr. Heyelaan kruisen.
Het ligt in de bedoeling van den Rijkswa
terstaat om dezen weg niet te kruisen door
middel van een viaduct, doch de Dr. Heyelaan
met een viaduct over den nieuwen weg heen
te leiden.
In verband hiermee hebben B. en W. van
Haarlemmermeer voorgesteld het gedeelte van
dezen weg vanaf het einde der bebouwing nabij
het familiegraf van Dr. Heye, tot aan de Ka-
gertocht, aan het rijk in eigendom af te staan,
met het oog op de voorgenomen ophooging, en
bedoeld weggedeelte voorloopig aan het open
baar verkeer te onttrekken.
grootsche verdraagzaamheid, wist deze beschei
den, maar zich nochtans van z'n gaven wel
bewuste musicus, rich onmiddellijk overal en
bij allen aan te passen en bemind te maken.
Daarenboven bezat hij door zijn opleiding en
zeer gevarieerde loopbaan een buitengewone
ondervinding op velerlei muzikaal gebied. Zijn
muzikale studiën en werkzaamheid in België
en Frankrijk hadden hem in aanraking ge
bracht en vertrouwd gemaakt met muzikale
genres, welke hier te lande, ten tijde van zijn
eerste verblijf, verwaarloosd of zoo goed als
niet bekend waren. Sam Vlessing is voorzeker
een der stuwende krachten geweest, die het
peil onzer Harmonie- en Fanfare-corpsen,
hebben weten op te voeren tot de hoogte waar
op het zich heden bevindt. Zijn composities
voor orkest, zijn bewerkingen, zoowel in het
lichtere en eenvoudiger genre als in het meer
eischende, vormen een omvangrijk en waarde
vol repertoire. Ze ontbreken zeker in zoo goed
als geen enkele muziekkast, en worden, om
hun prettigen en vlotten vorm, zoowel als om
Dinsdagavond heeft te Haarlem een droevig
drama plaats gehad. Om een uur des middags
had het zevenjarig zoontje van den heer G.,
wonende te Haarlem, de ouderlijke woning ver
laten en was gaan spelen. Toen het des avonds
om 8 uur nog niet thuis was teruggekeerd,
waarschuwden de daardoor zeer verontruste
ouders de politie. Daar men wist dat het knaap
je zeer vaak op den Koudenhorn aan den wa
terkant speelde, ging de politie op goed geluk
af daar in het water van het Spaarne dreg
gen. Omstreeks half tien werd een lichaam
van een jongetje opgehaald, dat herkend werd
als het lijk van den vermiste kleine. De levens
geesten bleken reeds geweken te zijn.
Nader vernemen wij nog, dat men het knaap
je des middags nog had zien spelen op de
schuiten, die aan den Koudenhorn gemeerd wa
ren. Niemand heeft echter het jongetje in het
water zien vallen. De plek, waar het drama
zich afspeelde, is berucht, omdat daar reeds
vele kinderen te water geraakt en verdronken
zijn.
Reclame is het hart van den handel een
spreuk aan allen welbekend. De vorm der re
clame echter geeft het succes! Dezen stelregel
toepassend heeft de heer Limbach, de offi-
cieele Ford-agent voor Haarlem, met medewer
king van de Fordfabrieken te Amsterdam, een
tentoonstelling, met een veelzeggenden naam
gearrangeerd, die ongetwijfeld een succes zal
beteekenen voor het Ned. fabrikaat, dat de
Ford-auto thans is, maar en dat is het voor
naamste voordeel zéér leerrijk en interessant
voor het publiek is. Het doel van de nauwkeu
righeidstentoonstelling, welke van vandaag af
in de Auto-Centrale aan het Houtplein wordt
gehouden, is: Hoe werkt een automobiel en
waaruit bestaat ze?
Dat een auto uit moeren en balken, mitsga
ders een motor, wielen, ruiten en nog een paar
banken bestaat, dat weet ieder, maar hoe dat
alles rolt of vastzit, dat is voor menigeen nog
een groot mysterie. Welnu, op de tentoonstel
ling kan men dat alles ontdekken. Zoo is er
b.v. een overlangs doorgesneden automobiel te
De Arrondissementsrechtbank te Haarlem
heeft Dinsdag 22 Mei de volgende faillisse
menten uitgesproken:
F. Vingerhoed, radiohandelaar, wonende te
IJmuiden-Oost, Meidoornstraat 16. Curator: mr.
dr. A. van der Flier te IJmuiden-Oost.
J. Schoemaker, kapper, wonende te Driehuis,
Driehuizerkerkweg 104. Curator: mr. dr. A.
van der Flier te IJmuiden-Oost.
J. Hartog, magnetiseur, wonende te Wijk aan
Zee en Duin. Curator: mr. D. de Jong, alhier.
P. Gort, slager, wonende te Heemstede,
Binnenweg 88 a. Curatrice: mr. mej. oC. H.
Deknatel, alhier.
M. Geutskens, zonder beroep te Hoofddorp,
Hoofdweg 67. Curator: mr. jhr. L. U. Rengers
Hora Siccama, alhier.
D. A. van Beek, smid en wagenmaker, wo
nende te Haarlem, Prinsen Bolwerk 18. Cura
tor: mr. J. A. P. C. ten Bokkel, alhier.
Recht-Commissaris br. Th. F. Raedt, alhier.
Opgeheven zijn de volgende faillissementen:
S. v. d. Oord, fouragehandelaar, wonende te
Haarlemmermeer, Akerdük 113. Curator mr.
A. Beets, alhier.
R. A. Serné, koopman in automobielen, te
Heemstede, Binnenweg 79. Curator mr. M. van
Toulon van der Koog, alhier.
H. Sier, Hzn., eendenhouder, wonende te
Volendam. Curator mr. H. E. Prinsen-Geerligs,
alhier.
J. Vollenga, schilder, te Heemstede. Cura
trice: mej. mr. C. H. Deknakel, alhier.
Vernietigd is op grond van verzet het faillis
sement van Claartje Kraayenoord, gescheiden
echtgenoote van J. Koelemeyer, sigarenwinke
lierster. Curator mr. F. van der Goot, alhier.
1 Juni a.s. zal voor de Rechtbank te Haar
lem terechtstaan P. J. S„ voorzitter der Onaf
hankelijk Socialistische Partij.
Hem wordt ten laste gelegd opruiing tot
doodslag, wegens de door hem in een op 16
Maart j.l. te Zaandam gehouden openbare ver
gadering gesproken woorden, dat het Proleta
riaat in geval van mobilisatie niet ongewapend
zou zijn en niet voor, doch achter de kanonnen
en machinegeweren zou staan en het Kapita
lisme misschien er voor.
Verdedigster is mevr. mr. Chr. De Ruyter
De Zeeuw uit Rotterdam.
Eenige maanden geleden heeft S. een gevan
genisstraf van twee maanden ondergaan, waar
toe hij eveneens wegens opruiing was veroor
deeld.
den auto reed en eenige meters werd meege
sleurd. De motorrijder, die ernstig aan het
hoofd werd gewond, bleef bewusteloos liggen.
Het slachtoffer is per Roode Kruis-auto naar
het St. Jansziekenhuis te Bussum vervoerd.
Vrijdag 25 Mei om 8.15 uur zal een alge-
meene vergadering worden gehouden in het
gebouw aan de Nieuwe Gracht.
Aller opkomst wordt dringend verzocht.
Men schrijft ons:
Zaterdagmiddag 3 uur opende bovengenoem
de vereeniging haar speeltuin aan de Houtvaart
weer voor hare leden. Alvorens de tuin werd
geopend, waren de kinderen op het Brouwers
plein bijeen gekomen en wandelden onder een
vroolijk lied naar het terrein, waar het jongste
lid het lint doorknipte.
De verschillende wedstrijden waaronder zak-
loopen, hardloopen met hindernissen en blok-
rapen voor de kleintjes hadden een vlot ver
loop en vielen bij de jeugd wel in den smaak.
Vele ouders waren meegekomen om daar het
kampen van hun kinderen te zien. Het be
stuur kan dan ook met voldoening terugzien
op dezen goedgeslaagden middag.
Naar wij vernemen, zal de beleedigingszaak
tegen den Amsterdamschen ingenieur J. H. B
op 28 Mei ajs. te half drie voor den politie
rechter dienen. B. heeft aan den burgemeester
van Laren, Jhr van Nispen tot Sevenacr, naar
aanleiding van het uitleiden van vier Duitschers
over de Duitsche grens op 9 April het volgende
briefje gestuurd: „Kaïn, wat hebt ge met Uw
medemenschen gedaan? Gaat naar het graf van
Vader Willem en spuwt erop! Dat past C, ver
rader van 's lands eer!"
Naar aanleiding van dezen brief is door den
burgemeester van Laren een klacht wegens be-
leediging ingediend.
Dinsdagmorgen is op het kruispunt Hilver-
sumschen WegNieuwen Rijksweg te Laren
een aanrijding gebeurd tusschen een motorrij
wiel, bestuurd door den heer D. J. den A. uit
Elburg en een auto, Bestuurd door mej. V. te
Laren. Mej. V. liet na, den motorrijder, die in
de richting Baarn reed, voorrang te verleenen,
met het gevolg, dat deze in volle vaart tegen
De politie van het bureau Mamixstraat
te Amsterdam heeft klaarheid weten te
brengen in een zaak betreffende een bru
talen diefstal van radiotoestellen, waarvan
een firma in radio-artikelen, die geves
tigd is aan de Prinsengracht, de dupe is
geworden.
Bij deze affaire zijn 4 personen betrokken.
De ontdekking heeft zich afgespeeld in
den nacht van Zaterdag op Pinksterzondag.
In de magazijnen van de N. V. Heybroek's
Groothandel gevestigd Keizersgracht 248, een
firma in electrische lampen, radiotoestellen, gar
nituren enz. was gedurende de laatste week
driemaal een brutale diefstal gepleegd. Er waren
op verschillende dagen radio-toestellen ont
vreemd, en wel drie stuks ter waarde van f 250
f 300.
Zaterdagmorgen bleek weer een toestel ^het
vierde gestolen. De directie deed nu aangifte
bij de politie van het bureau Raampoort, die
dadelijk een zeer nauwkeurig onderzoek instelde.
Des namiddags wist men reeds dat er in de af-
geloopen dagen eenige bij de politie bekende
verdachte personen in de omgeving van het ma
gazijn waren gezien. De inspecteur van den
justitioneelen dienst en waarnemend chef van
het bureau de heer A. Luteyn gaf opdracht om
des avonds vanaf 8 uur het gebouw door agen
ten in burger te laten bewaken. Men had er
lucht van gekregen dat er opnieuw Zaterdag
avond zou worden gestolen. De ingang van 't
magazijn bevindt zich aan de Keizersgracht,
doch het gebouw heeft ook een achteruitgang
op de Prinsengracht; ook hier had zich in de
buurt politie geposteerd.
Tegen elf uur Zaterdagavond bemerkten de
agenten die de voorzijde aan de Keizersgracht
in het oog hielden twee verdachte personen.
Men hield ze goed in het oog en nadat ze
eenige keeren het pand voorbij waren geloopen
begaven ze zich naar een kapperszaak in de
Hartenstraat, de zijstraat van de Keizers
gracht vlak bij het magazijn gelegen.
Na een kwartiertje kwam een der mannen
uit deze kapperszaak en keek eerst voorzichtig
naar buiten. Toen ging hij weer naar binnen
om kort daarna het huis te verlaten met een
groote kartonnen doos, dicht gebonden met een
touw. Een der agenten volgde hem op eenigen
afstand. De man ging via de Prinsengracht de
Jordaan en vervolgens de Laurierstraat in. De
politieman achtte nu ingrijpen gewenscht. Hij
hield den man aan, die geweldig schrok doch
geen tegenstand bood. De politieman vroeg per
melder om een arrestantenwagen te zenden die
weldra van het bureau Raampoort gezonden
werd. De man werd hierheen gebracht.
Na aan een kort verhoor te zijn onderworpen
reed de politieauto met inspecteur Harrebo-
mee opnieuw uit en nu naar de kapperszaak in
de Hartenstr. Hier trof men den man aan die
in gezelschap van den gearresteerde was ge
weest benevens den eigenaar der zaak. den kap
per. Beiden werden gearresteerd. Het verhoor
dat hun werd afgenomen bracht aan het licht
dat de eigenlijks dief de concierge zelf was. De
kapper verklaarde dat het radiotoestel hem
Zaterdagmorgen vroeg door een klant was ge
bracht met het verzoek dit even voor hem te
bewaren. Den klant kende hij alleen onder den
naam van „Piet". De politie echter geloofde zijn
verhaal niet en besloot eerst den concierge te
arresteeren.
De politie-auto rukte (het was nu ongeveer
Zondagnacht twee uur geworden) opnieuw uit
en wel naar de woning van den concierge. Deze
man woont niet aan de zaak van de fa. Hey-
broek, doch op de Prinsengracht bij de Elands
gracht. De man was te bed doch was spoedig in
de kleeren en ook hij zat kort daarop in een
cel van het bureau Raampoort.
De verschillende personen zijn aan een streng
verhoor onderworpen. De concierge heeft be
kend de toestellen te hebben gestolen. Hij deed
dit op de volgende wijze. Op het uur dat de
politieagenten werden afgelost en er dus nie
mand in de buurt was gaf hij de toestellen aan
zijn handlangers, die ze naar de kapperszaak
in de Hartenstraat brachten. Een van de
handlangers keek dan uit of politie in de buurt
was. De kapper verkocht de toestellen aan hem
onbekende personen. Het geld werd onderling
verdeeld. Tegen een der mannen had de po
litie geen voldoende bewijs en deze werd dan
ook in vrijheid gesteld. Daarentegen is er nog
een ander persoon (knecht) van de firma bij
de diefstallen betrokken. Deze bevond zich ech
ter met de Pinksterdagen büiten de stad Men
had zijn adres en de politie wist reeds welk
aandeel hij in de diefstallen gehad heeft. De
agenten in burger hebben bewezen hun vak
goed te verstaan, en een woord van lof komt ze
zeker toe. In de doos welke de man die gearres
teerd werd bij zich had, bevond zich het radio
toestel dat Zaterdagmorgen gestolen was ge
worden.
Zaterdag 26 Mei a.s. zal de Nederlandsch
Zuid-Afrikaansche Vereeniging haar jaarver
gadering houden, der traditie getrouw, in de
Groote Zaal van de Industrieele Club te Am
sterdam.
Het is goed daarop eens in het bijzonder de
aandacht te vestigen. Ditmaal toch zal aanwezig
zijn Z.Exc. dr. H. D. van Broekhuizen, gezant en
gevolmachtigd minister van de Unie van Zuid-
Afrika, wien het eere-lidmaatschap zal woraen
aangeboden.
Ruim vijftig jaar geleden werd de vereeniging
opgericht, in een tijd, dat de vrijheid en zelf
standigheid der Afrikaners bedreigd en zeer
wankel was. Thans zal dezelfde vereeniging in
haar midden hebben den offifcieelen vertegen
woordiger van een souverein onafhankelijk ver-
eenigd Zuid-Afrika, dat zich de gelijkgerechtigde
van zijn vroegeren tegenstander weet.
Nadat de voorzitter zijn jaarrede heeft ge
houden en de vereenigingszaken zijn afgehan
deld, zal prof. dr. A. A. van Schelven, die ver
leden jaar eenigen tijd aan de Kaap en in
Transvaal vertoefde, zijn reisindrukken uit
Zuid-Afrika weergeven en zal de heer K. F.
van den Berg, lid van het hoofdbestuur, zijn zelf
opgenomen film van het Kruger Wildpark ver-
toonen en daarbij vertellen van zijn reis door
deze steeds in beteekenis toenemende wild-
reserve
Aan het eind van den middag zullen worden
gedraaid twee geluidsfilms. De eene geeft beel
den en klanken "an den bruisenden Victoria-
waterval de „Rook wat Donder" de andere
voert door de zwijgende, geheimzinnige Zim-
oabweruïne, waarbij begeleidende muziek her
inneringen wekt aan de oude tijden van koning
Salomo en de koningin Sheba.
Een beperkt getal introductiekaarten is als
gewoonlijk verkrijgbaar aan het Secretariaat
van het hoofdbestuur, Keizersgracht 141, Am
sterdam-C. Telefoon 49318.
Aan het onlangs verschenen jaarverslag over
1933 van de Nederlandsch Zuid-Afrikaansche
Vereeniging wordt het volgende ontleend:
De verhoogde belangstelling voor Zuid-Afrika
openbaarde zich vooral in het grooter getal
aanvragen naar de mogelijkheid van emigratie.
De Zuid-Afrikaansche bibliotheek werd Uit
gebreid.
De mist, die ons belette de ontwikkeling van
zaken duidelijk waar te nemen, is nog met
opgeklaard. Toch zijn er teekenen, die wijzen op
een nieuwe toekomst, die Zuid-Afrika tege
moet gaat.
De in de nederzetting op Wonderfontein ge
vestigde Nederlandsche boeren hebben zich,
dank zij de groote bekwaamheid, ijver en doo:-
zettingsvermogen, kunnen handhaven. Hun
thans nog Kleine coöperatieve vereeniging neemt
in beteekenis toe en kan reeds nu het geheele
jaar door eerste klas kaas leveren. Er is ge
legenheid voor anderen zich bij de kolonie aan
te sluiten.
Kapelaan J. C. de Moei der St. Agnesparochie
is tot pastoor te IJmuiden benoemd. Deze be-
nbeming beteekent voor de „St. Agnes" een
groot verlies: voor heel de parochie, voor de
instellingen waaraan hij verbonden was, voor de
propagandaclub wier geestel. adviseur hij was
wel zeer in het bijzonder. 12% jaar heeft hij
de zielzorg in deze nieuwe, steeds groeiende en
mede door zijn zorgen bloeiende parochie uit
geoefend. Als jong kapelaan verbonden aan de
pas opgerichte parochie heeft hij er een groot
deel van zijn priesterlijke loopbaan doorge
bracht. Verleden maand werd met het feest
der parochie ook zijn feest gevierd. Thans is
hij door zijn kerkelijke overheid geroepen om
aan den havenmond der hoofdstad, IJmuiden,
als pastoor de zielzorg uit te oefenen.
Wij hebben bij zijn koperen kapelaansfeest
betuigd en willen het hier herhalen, dat kape
laan De Moei een dier stille werkers is, die de
moeilijkste uren in de St. Agnesparochie hebben
gekend van stichting en oriënteering van orde
nen en opbouw, van wegwerken en doorzetten
ondanks allerlei teleurstellingen en moeilijk
heden. Met een vurig enthousiasme bezield, dat
gevoed werd door priesterlijken apostolischen
ijver, heeft hij als eenige kapelaan jaren lang
alleen met den pastoor gewerkt om de parochie
van St. Agnes te vormen tot wat ze thans is:
centrum van katholiek geloofsleven.
Hij schiep mede dien eersten kring van pa
rochianen, die het kristallisatiepunt vormden
der nu uitgegroeide parochie. Hij wist te be>
zielen en te binden. Nu staat de groote parochie'
kerk daar als een noodend geestelijk rustpunt
voor den bezigen mensch. Maar toen deze kerk
er nog niet was, toen de geloovigen zich nog
moesten behelpen in een steenen romp, toen was
hfl een der eersten die de kudde van St. Agnes
vormden. Hij heeft al de moeilijkheden der
eerste uren gekend, hij zal zijn deel ongetwijfeld
gehad hebben in de teleurstelling en miskenning
welke alle merkers ondervinden, maar hij kan
Opnieuw, zooals reeds zoo dikwerf in de
jaren na den wereldoorlog, heeft de Duit
sche regeering zich gedrongen gevoeld,
in te gaan op een der pijnlijkste kwesties, die
zich in de dramatische dagen van Augustus en
September 1914 hebben voorgedaan, namelijk
het optreden van luitenant-kolonel Hentsch,
den afgevaardigde van den opperbevelhebber
van het Duitsche leger, von Moltke.
Wie was deze luitenant-kolonel Hentsch,
wiens naam nog altijd spookt in de berichten
der wereldpers? Voor het groote publiek is deze
officier van het keizerlijk-Duitsche leger vrij
wel een onbekende. Voor Duitschlands lotsbe
stemming echter was hij de booze geest, die
aan de geschiedenis een anderen loop gaf. Want
naar alle waarschijnlijkheid was luitenant
kolonel Hentsch degeen, die Duitschland den
oorlog heeft doen verliezen.
Een ontketende vloedgolf gelijk rukten in die
snikheete Augustusdagen de Duitsche troepen
steeds dieper Frankrijks Noordelijke departe
menten binnen. Steeds dichter naderden zij de
hoofdstad Parijs, waar een in paniek verkee-
rende millioenenbevolking reeds den donder
van het geschut kan hooren. Reeds zijn zij de
Marne gepasseerd, den laatsten hinderpaal,
dien de natuur heeft geschapen op den weg naar
de hoofdstad.
Hier aan de Marne is het, dat het gros van
het Fransche leger nogmaals aantreedt voor den
laatsten, beslissenden slag om het behoud van
Parijs. Afgejakkerd door den voortdurenden
strijd, door den vrijwel ononderbróken terug
tocht, hebben zij het hoofd te bieden aan den
stormloop van niet minder dan 35 Duitsche
oorlogsdivisies, in wie de hartstocht brandt der
overwinningen, die zij al hebben bevochten,
sinds de eerste Duitsche soldaten bij Visé de
grens overtrokken, de neutraliteit schendend
van het kleine, vreedzame Belgische land. Het
schitterend uitgeruste, best gedisciplineerde le
ger ter wereld is er bij voorbaat van overtuigd,
ook dezen laatsten tegenstand te zullen breken.
Maar aan het hoofd van dit geweldige leger
staat een zieke, de 66-jarige von Moltke, die met
zijn grooten voorganger der oorlogen van 1864,
1866 en 1870 slechts den naam, niet echter tevens
ook de energie gemeen heeft. Sinds jaren moet
hij zijn door kwalen gesloopt gestel ontzien.
Geleid door een man, die zelf twijfelt aan zijn
energie, die door de grootte der taak, welke hij
moet volbrengen, bijna reeds met ontzetting is
geslagen, die diep gebukt gaat onder de enorme
verantwoordelijkheid, welke hem op de schou
ders is gelegd zoo treden de 35 Duitsche
stormdivisies aan voor den beslissenden slag om
Duitschlands lot. Zij zijn ervan overtuigd te
zullen overwinnen terwijl in het groote
hoofdkwartier een zieke opperbevelhebber reeds
overweegt, of hij het zegevierende leger niet
liever den terugtocht zal bevelen.
Het is in deze phase van den slag die tusschen
Parijs en Verdun aan de Marne woedt, dat
luitenant-kolonel Hentsch zijn voor het Duit
sche leger zoo onzalig werk verricht. Ten over
staan van getuigen geeft von Moltke aan
Hentsch die nog maar betrekkelijk kort bij
den generalen staf werkzaam is de opdracht,
zich naar de diverse legergroepen te begeven,
teneinde uit eigen aanschouwing zich op de
hoogte te stellen van de situatie der voor Parijs
strijdende legers en vervolgens aan het groote
hoofdkwartier rapport uit te brengen. 1)
Hentsch vertrekt, stelt zich in verbinding
met de afzonderlijke legerleiders en geeft
het bevel tot den terugtocht. Hoewel de keizer,
de pessimistische opvattingen van von Moltke
kennend, deze zeer speciaal had gezegd, dat
geen terugtochtsbevel mocht worden gegeven,
dan zonder zijn eigen, keizerlijk, bevel!
Later heeft Hentsch met beslistheid verklaard,
machtiging te hebben gekregen, den terugtocht
der Duitsche legers te gelasten. Best mogelijk,
dat hij na ontvangst van zijn eerste opdracht
nog eens onder vier oogen met von Moltke van
gedachten heeft gewisseld en bij die gelegen
heid een misschien wat vage machtiging van
zijn hoogsten chef heeft gekregen. Moltke zelf
echter heeft dit zijnerzijds steeds nadrukkelijk
ontkend en aangezien niemand het eerste on
derhoud op schrift heeft vastgehouden, is een
definitieve oplossing van het mysterie niet meer
mogelijk.
Vast staat wel, dat Hentsch zich reeds van
dgn beginne af heeft laten leiden door de sub
jectieve opvatting, dat de situatie in hooge
mate kritiek was. Aldus verschijnt deze zieke
lijk aangelegde afgezant van een zieken veld
heer bij de leiders der beide legers van den
rechtervleugel. Steeds meer leeft hij zich in zijn
rol in, dat hij het leger, dat hij Duitschland
moet redden.
Aldus verschijnt hij psychologisch gebroken
bij het leger van von Kluck, dat het dichtst bij
Parijs staat en dat reeds bezig is, de Farijsche
uitvaltroepen te omsingelen. Den zich reeds
zeker van de overwinning wanenden von Kluck
deelt hij mede, dat het aansluitende leger op
den terugtocht is terwijl juist dit leger op
dat oogenblik reeds een beslissing had verkre
gen. Op grond van deze onware mededeeling
moet von Kluck tenslotte wel toegeven aan den
aandrang van von Moltke's afgezant. Hij geeft
zijn leger het bevel tot den terugtocht, die de
flank van het geheele Duitsche leger voor den
vijand opent. Zoo komt het, dat ook de aan
sluitende legers moeten wijken. De overwin
naars verlaten het slagveld.
„Het Marnewonder" („Le miracle de la Mar
ne") noemen de Franschen dezen beslissenden
slag. Een zieke man en zijn zieke afgezant
hebben het mogelijk gemaakt.
1). Naar „Feldherrnköpfe" 19141918" door
Arminius. Uitg.: K. F. Koehler, Leipzig.
(Nadruk verboden).
dan nu terugzien op een zeldzaam mooie periode
uit het leven eener parochie in een grootstad.
De parochianen van St. Agnes zullen hu11
kapelaan zéér missen. Maar IJmuiden wint id
hem een bezielende kracht, een ijverig priester
