president
voor de vierde
Masaryk
maal
Positie van het kabinet-Doumergue
De wedstrijd te
Milaan
EEN STERK HOOFD VAN
STAAT
Aardverschuiving
in China
Het nieuws van heden
Lijkverbranding
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DONDERDAG 24 MEI 1934
Avondblad
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18759
Advertentieprijzen-. Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
HET WERELD-VOETBALTOERNOOI IN ITALIË
Het Duitsche elftal, onder leiding van den Rijkstrainer Nerz, is uit Singen naar Italië
vertrokken ter deelname aan het wereldkampioenschap voetbal.
De nationale figuur
SLAPPE RADICALEN
Feit is, dat de partijen der linker
zijde voortdurend verder aan
't afbrokkelen zijn"
De debatten beginnen
Socialisten mobiliseeren
Tegen luchtaanvallen
op Londen
Noodlanding van Pond
en Sabelli
TEGEN DE VRIJMETSELAARS
Henriot spreekt voor 1S.000 men-
schen te Parijs
Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiu§
Twaalftal dorpen bedolven; ver
moedelijk 250 dooden
De documentendiefstal
in Saarbrücken
DE GEBEURTENISSEN IN SOFIA
Van het Belgische Hof
Een nieuwe aalmoezenier
F r ankrijk-Rusland
Verbond van wederkeerigen bij
stand beoogd
De A.V.R.O. heeft „grootmoedig"
een regeling getroffen die uit
zending mogelijk maakt
Gaat de V.A.R.A. er mee
accoord
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
.De Hitler-regeering stelt haar op.
gelijken trap met de
begrafenis
Oer-Germaansche zede
Masaryk
Fransche pers verontwaardigd
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Heden heeft in de Tsjecho-Slowaaksche re
publiek voor de vierde maal de presi
dentskeuze plaats gehad. De eenige
■werkelijke candidaat was de „vader des vader
lands" de grijze, maar krasse president Masa
ryk, wien reeds bij zijn tachtigsten verjaardag
de groote hulde te beurt viel van het „monu-
mentum perennius", dat hij voor zichzelf heeft
opgericht „bene meritus de patria", verdienste
lijk jegens 't vaderland. De president der Tsje
cho-Slowaaksche republiek wordt telkens geko
zen voor den duur van zeven jaren en deze
periode mag slechts eenmaal direct worden
verlengd. Het is daarom reeds een geweldige
eer en een blijk der vurige volksaanhankelijk
heid voor en aan zijn persoon, dat deze be
paling niet geldt voor den eersten president der
republiek, prof. Dr. Th. Masaryk.
Het verloop der stemming in de Nationale
Vergadering, vereenigde zitting van Senaat
(139 leden) en Kamer (281 leden) was dan ook,
dat Masaryk met 327 stemmen, met dus meer
dan drievijfden der vereischte stemmen, werd
herkozen. Een communistische tegencandidaat
bracht het op 38 stemmen. Een aantal van 55
stemmen was blanco of viel op aanwezigen.
Masaryk is ongetwijfeld een figuur van
beteekenis. In 1891 zijn parlementaire loop
baan begonnen, waarbij hij zich op ethisch en
wetenschappelijk gebied ook weldra als vrij
geest deed kennen, stelde hij zich gedurende
den wereldoorlog geheel in dienst van het
denkbeeld der oprichting van een zelfstandi
gen Tsjechischen staat. Na den val van het
Tsarisme vormde hij Mei 1917 in Rus
land de eerste Tsjecho-Slowaaksche brigade.
In Maart van het volgende jaar reisde hij, als
arbeider verkleed, in een derde-klasse-wagen
Van Moskou naar Siberië en van daar naar
Amerika. Op 14 November van dat jaar werd
hij in de eerste zitting der Tsjecho-Slowaaksche
Nationale vergadering onder groote geestdrift
bü acclamatie tot president der nieuwe repu
bliek gekozen, welke hoofdzakelijk door af
scheiding van de ineengestorte oude Donau-
tnonarchie was ontstaan en hare feitelijke ge
boorte reeds vierde op de slagvelden van den
wereldoorlog.
Als mensch wordt Masaryk door iedereen
geacht, als staatsman dwingt hij de be
wondering af van heel de wereld, en
(toch is hij, vooral op wetenschappelijk gebied,
een betwiste figuur gebleven.
Masaryk heeft veel geschreven. Zijn voor
naamste werken zijn: „David Hume's beginse
len der Moraal", „Blaise Pascal", „De sociale
kwestie", „De wijsgeerige en sociologische be
ginselen van het Marxisme", „Bijdrage tot de
kennis der concrete logica, rangschikking en
organisatie der wetenschappen" en om het
hierbij te laten een zeer lezenswaardig op
stel over de „Voornaamste beginselen van een
moderne humaniteitszedekunde", een verhan
deling even rijk aan schoone gedachten, die
ook een katholiek geleerde tot de zijne zou
kunnen maken, als aan stellingen, die ieder
positief Christen zal moeten verwerpen.
Een zonderlinge mengeling. Maar dit laan
Masaryk in zijn geschriften duidelijk uitkomen:
dat hij «liet gediend is van de godsdienstleer
van eenige kerk, welke dan ook, doch blijkbaar
een algemeenen humaniteitsgodsdienst aan
hangt. En daarnaar ook zijn politiek vooral
tegenover de Katholieke Kerk inricht! Door
zijn geschriften heeft hij het Tsjechische volk
willen organiseeren in een nationale kerk, die
de staatsgedachte machtig had moeten steunen
en bevorderen. Maar deze nationale kerk was
Men schrijft ons uit Parijs d.d. 23 Mei:
Uit meerdere feiten is de laatste weken ge
bleken dat de linkerpartijen den wind niet
meer in de zeilen hebben. Dit is eveneens het
oordeel van Roland de Mares, hoofdredacteur
van Le Temps, die thans onomwonden
schrijft dat de linkergroepen een crisis door
maken, waarvan de gevolgen verstrekkend
kunnen zijn.
De stemmingen die verleden week in het
Fransche parlement plaats grepen, aldus de
zelfde bewijzen dat Doumergue vast in het za
del zit. De meerderheid waarover hij be
schikt is ruimer dan die waarmee Poincaré in
1926 de Nationale Unie tot stand bracht en zijn
werk van restauratie verwezenlijkte. Met niet
minder dan 380 stemmen tegen 195 werden in
derdaad Vrijdag de socialistische voorstellen
verworpen, met een meerderheid dus van 185.
Men wist wel dat de Kamer de regeering zou
volgen, doch na het congres van Clermont-
Ferrand was men nieuwsgierig te vernemen
welke richting de extremisten der radicaal-
socialistische partij zouden nemen. Thans is
bekend dat 31 radicalen tegen de regeering
hebben gestemd, terwijl 12 andere zich ont
hielden.
Drie en veertig leden der groep hebben aldus
een houding aangenomen, die regelrecht in
strijd is met de besluiten van het Congres van
ClermontFerrand
Ls dit wellicht het voorteeken van 'n nieuwe
scheuring? Vooral werd opgemerkt dat de ge-
i wezen premier Daladier ook bij de onthouders
was. In ieder geval: 43 radicalen hebben zich
aan de partfj-tucht onttrokken, terwijl 117
trouw zijn gebleven aan Herriot en de Natio
nale Unie. De meesten der 43 afvalligen wer
den in 1932 gekozen met medehulp van Socia
listen. Waarschijnlijk zullen deze elementen
voortaan met de socialisten, dus tegen de re
geering stemmen.
Hoe ook, de meerderheid van republikeinsche
Unie die vereischt is om het land te saneeren,
is thans gevormd. Het groot debat over de
buitenlandsche politiek hetwelk morgen aan
vangt, zal ons verdere indicaties geven. Een
feit is het dat de linkerpartijen voortdurend
afbrokkelen. De radicaal-socialistische partij,
die thans ontlast is van de socialiseerende
elementen, zal wederom plaats nemen in het
blok der republikeinsche groepen. De socialis
ten zijn hunnerzijds niet minder verdeeld, wat
ook het geval is met de Communisten, die twee
vijandige groepen vormen: de orthodoxe com
munisten die hun instructies uit Moskou ont
vangen en de groep der Unité Ouvrière. De
crisis der linkerpartijen zal tot gevolg hebben
dat de revolutionnaire krachten spoedig zullen
uiteen vallen. De elementen van wanorde staan
machteloos tegen de groote beweging van Na
tionale Unie, aldus Roland de Mares.
TOULOUSE, 24 Mei (Reuter). De socialisti
sche partijdag, welke gisteravond is beëindigd,
heeft een resolutie aangenomen, waarin het de
plicht van de partij wordt genoemd, zich in
staat van mobilisatie te beschouwen, teneinde
het eigen bestaan te verdedigen tegen de fas
cistische aanvallen. De plaatselijke afdeelingen
moeten hun weerbaarheids-organisaties en
jeugd-afdeelingen uitbreiden. De regeering van
het nationale blok, welke als een bondgenoot
van het fascisme werd betiteld, moet bestreden
worden. De party eischt de regeringsmacht op.
Met 2430 stemmen tegen 1280 werd besloten
de partij te machtigen met het Amsterdamsche
comité tot bestrijding van het fascisme onder
handelingen te voeren.
Tenslotte werd met 2320 tegen 1300 stemmen
een resolutie verworpen, om een delegatie naar
Moskou te zenden voor onderhandelingen over
de vorming van een gemeenschappelijk proleta
risch front.
LONDEN, 24 Mei. (Reuter) Naar de „Daily
Herald" mededeelt, wordt momenteel op het
ministerie van luchtvaart een plan uitgewerkt,
om in Londen een onderaardsche centrale voor
de verdediging van de hoofdstad tegen aanval
len vanuit de lucht in te richten.
Vanuit deze centrale zullen de verdedigings
maatregelen van de eigen vliegtuigen en het
vliegtuig-afweer-geschut worden geleid.
LONDEN, 24 Mei (Reuter). De Oceaan vlie
gers Pond en Sabelli moesten hedenochtend om
9.20 uur op het strand van Aberavons nabij
Swansea een noodlanding maken, tengevolge
van een motordefect gelijk aan hetgeen hen
dwong in Ierland te landen. Het defect trad op
boven de Iersche Zee, doch dank zij het goede
weer konden zij de kust bereiken en een goede
landing maken.
PARIJS, 24 Mei (Reuter) Giteravond is te
Parijs een vergadering van de „Nationale Anti-
Vrijmetselaarsliga" gehouden, welke door 15.000
personen werd bezocht. De voornaamste rede
naar was het kamerlid Henriot, die bekend is
geworden door zijn onthullingen in de Sta-
visky-affaire. Hij verklaarde, dat de Vrijmetse
laars-loge ontbonden moet worden, wil men
weer op vasten grond aan den opbouw be
ginnen.
nog niet zijn ideaal. Hij dacht zich een volk,
dat, los van elke geloofsbelijdenis, op den
grondslag van een hooge natuurlijke moraal
zou staan, een maatschappij van super-men-
schen, een kolos met de beide voeten rustende
op het drijfzand van denkbeeldige zedelijke
krachten een soort godsdienst voor het heele
menschdom, zonder leerstellingen.
Deze illusie moest natuurlijk worden prijsge
geven! De Tsjecho-Slowaaksche Kerk, die men
door een afval-propaganda indertijd sterker
trachtte te maken, is een armzalige mislukking
geworden; de fantasie van een volk met een
vrijen godsdienst is vervlogen. Masaryk is ver
standig genoeg geweest, om niet het blijkbaar
onmogelijke te willen doordrijven. Hij heeft in
gezien, dat de kracht van het Katholicisme te
sterk is, om die te kunnen vervangen door de
dwaasheid van eén kunstmatig geschapen kerk
zonder gezag.
Niet alleen is Masaryk de meest noeste en
meest verlichte werker geweest tijdens
de wording der republiek, doch tevens
is hij gebleken te zijn al de lange jaren van
zijn presidentschap het intellect, dat er op uit
was, om de eenheid en den vrede onder het
volk hooger op te voeren. Temidden van den wir
war van partijen en volkeren, van Tsjechen,
Ruthenen, Slowaken, Duitschers, Karpathen en
van vele minderheden, was hij het vooral die
door een juist inzicht en delicate tactiek zéér
moeilijke klippen wist te omzeilen.
Ter gelegenheid van den tienden verjaardag
der republiek boden de Tsjechische intellectu-
eelen den president een adres aan, dat ook
onderteekend was door den wijbisschop van
Praag, Mgr. Dr. Podlaha. Dit adres geeft uit
muntend weer, wat men verwachtte van het
verder beleid van Masaryk en wat men hem
toevertrouwde, om met zijn bijzondere gaven
te wrochten. Een voorname passage luidde als
volgt: „President, het feit, dat gij aan het hoofd
staat dezer Republiek, gij de ethicus en de filo
soof der Menschelijkheid, heeft ons in de wereld
een buitengewoon moreel crediet gegeven in
een tijd, waarin wij dit als nieuwe staat zoo
noodig hadden. Tot u richt zich onze dank
baarheid. Wij voelen ons echter ook verplicht
te volbrengen wat wij u beloofden, nJ. onze
staat moet een staat der nationale en sociale
gerechtigheid zyn en onze politiek naar buiten
een consequente vredespolitiek. Wij zien naar
Genève als een plaats waar met ernst en nauw-
VERWACHTING: Zwakke tot mati- ÉE
gen, Westeiyke tot Noordelijken wind, ge-
deeltelijk bewolkt, waarschijnlijk weinig
of geen regen, iets warmer.
Hoogste barometerstand: 772,8 te Va-
lentia.
Laagste barometerstand: 745,1 te Hel-
singfors.
1 Zon op 4.55, onder 8.59. Licht op 9.29. j|
Maan op n.m. 3.50, onder v.m. 2.29. s
iiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiuiiniiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiniiiiiii
gezetheid aan de toekomst wordt gewerkt. Bin
nen onze eigen grenzen hebben wij een natio'
naai probleem: wij zyn echter overtuigd, dat
het zoo zal worden opgelost, dat de verschillen
de nationaliteiten van deze republiek kunnen
leven in vrede, in wederzydsche achting en sa
menwerking."
Het presidentieele leven van Masaryk was
en is een energieke uitvoering, zij 't door de
kakelbonte verscheidenheid van volken, stam
men en minderheden in zyn Rijksgebied niet
altyd geheel geslaagde van deze wenschen van
dit staatsprogram.
Voor een land als Tsjecho-Slowakije is een
man als Masaryk als leider een niet hoog ge
noeg te schatten bezit.
HONKONG, 24 Mei (Reuter) Bij een aard
verschuiving naby Loktsjang in de provincie
Kwantoeng zijn vermoedeiyk 250 menschen om
het leven gekomen. Een helling van den Kai-
man-berg stortte plotseling in, waardoor een
dozijn dorpen werd bedolven.
De rots- en aardmassa's, welke in de langs
stroomende rivier stortten, veroorzaakten een
vloedgolf, waardoor vele schepen omsloegen.
Na de aardstorting vertoonde zich het eigen
aardige verschijnsel, dat het door de aard-
massa's samengeperste water als een waterval
uit den berg spoot.
De nieuwe Aalmoezenier van het Belgische
Hof, de Z. Eerw. heer Colle, heeft op Pinkster
dag zijn ambt aanvaard met het celebreeren der
H. Mis, in aanwezigheid van het Vorstenpaar,
in de kleine kapel van het kasteel van Laeken.
Na den dienst werd Z. Eerw., die enkele
dagen vroeger reeds met Koning Leopold had
kennis gemaakt, door hem aan de dignitarissen
van het Hof voorgesteld. De nieuwe Aalmoeze
nier heeft een zeer gunstigen indruk gemaakt.
De benoeming van den Z. Eerw. heer Colle
houdt verband, naar we uit goede bron ver
nemen, met een wensch van Koning Leopold,
die verlangt dat de leden van het personeel van
het Hof allen zoowel Vlaamsch als Fransch
spreken. Dit was niet het geval met den vorigen
aalmoezenier, Mgr. de Trannoy, die tot een
adellijke Waalsche familie behoort. Om die
reden werd deze tot kanunnik van het Metro-
politaansch Kapittel te Mechelen benoemd en
vervangen door den tegenwoordigen aalmoeze
nier.
Z. Eerw. heer Colle is geboren in West-Vlaan
deren en bekleedde het laatst het ambt van
Overste van het Bisschoppeiyk College van
Komen (Comines).
PARIJS, 24 Mei (Reuter). Terwijl tot nu tos
alle Fransche dagbladen ontkenden, dat de
ontmoeting van Barthou met Litwinof te Ge
nève diende tot voorbereiding van een bondge
nootschap tusschen beide landen, schrijft de
„Ere Nouvelle" thans, dat het voor niemand 'n
geheim is, dat Rusland met Frankrijk en de
Kleine Entente een Verbond van Wederkeeri
gen Bijstand wil sluiten. Opdat een dergelijk
verbond tot stand komt, is het te wenschen,
dat de Volkenbond, die het recht van toezicht
op al dergeiyke verbonden bezit, eerst Sovjet-
Rusland opneemt als lid.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag j.l. werd in Sofia de regeering-Moesjanof ten
val gebracht door het ingrijpen der militaire macht. Hierboven een soldatenkamp op
het Domplein te Sofia tijdens de bezetting der stad.
Met betrekking tot de uitzending van het
ooggetuige-verslag van den voetbalwedstrijd te
Milaan cp Zondag a.s., vernemen wü van de
zijde van de A.V.R.O., dat Woensdagmiddag te
Hilversum een conferentie tusschen de A.V R.O.
en V.A.R.A. is gehouden, welke geen resultaat
opleverde. De V.A.R.A. wenscht geen andere
oplossing te aanvaarden dan die, waarby de
heer Hollander 's middags om 5 uur zyn Avro-
jasje uit- en een Vara-jasje aantrekt. Voor de
Avro is dit voorstel onaannemelijk.
De Avro heeft echter gemeend de volgende
regeling te moeten treffen:
De Avro gaat naar Italië, aangezien zij al
het voorbereidend werk heeft gedaan. De Avro
laat door den heer Hollander den wedstrya
van begin tot eind verslaan, welke door de Avro
tot vijf uur en door de Phohi tot het eind toe
wordt uitgezonden. Na vijf uur neemt de Avro
de klanken uit Milaan op gramofoonplaten op,
ten einde ze 's avonds om ongeveer acht uur
weer te geven.
Aan de Vara is de vergunning verleend om
na vyf uur Hollander's ooggetuigenverslag over
te nemen en in haar zendtyd te verspreiden.
De directeur van het telefoonkantoor Hilver
sum is gemachtigd het verslag naar de Vara-
studio te doen aftappen. Ook de radio-centrales
mogen desgewenscht op dezelfde wüze doorver
bindingen maken.
Hiermede is de kwestie in zooverre opgelost
dat luisterend Nederland zUn ooggetuige-ver-
slag krijgt van de Avro, van begin tot eind. al
thans wanneer de Vara geneigd is op deze rege
ling in te gaan en de uitzending door te geven.
Aardverschuiving in China. Vermoedeiyk 250
dooden.
Stakingsonlusten in Amerika. Troepen moeten
de orde handhaven.
Massale vergadering tegen de vrijmetselaars te
Parüs.
Lijkverbranding in Duitschland op één lijn ge
steld met de begrafenis.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijziging van
de Landbouw-Crisiswet en tot gelijktijdige op
heffing van de Crisis-Zuivelwet, de Crisis-
Varkenswet en de Tarwewet.
Alle ontwerp-ordonnanties inzake rubberrestric
tie door den Indischen Volksraad goedgekeurd.
Geschatte ontvangsten der spoorwegen over
April.
Collectieve arbeidsovereenkomst in de steen
industrie een jaar verlengd.
Nadere bijzonderheden over de valsehe mun
tersaffaire in Twente.
Lutine-toren op Terschelling aangekomen.
Een regeling getroffen voor uitzending van den
wedstrijd NederlandZwitserland te Milaan.
BERLIJN, 24 Mei. (D.N.B.). De Duitsche re-
geering heeft een toelichting gepubliceerd op de
nieuwe wet inzake de lükverbranding. Hierin
wordt gezegd, dat de bjkverbranding een oer-
Germaansche zede is; het is de verdienste van
de crematie-propaganda der laatste jaren, dat
deze zede weer in hygiënischen en waardigen
vorm is hersteld en groote "itbreiding heeft ge
kregen. Ondanks de belemmeringen, die in
breede kringen van staat en kerk aan de be
weging voor lükverbranding in den weg zyn
gesteld, heeft deze taai aan haar doel vastge-
ouden. Thans heeft de lükverbranding geiyke
reel sn gekregen.
In de laatste jaren is het aantal crematies
voortdurend toegenomen. In 1920 bedroeg het
17.000, in 1930 was het tot 54.000 en in 1933 tot
ruim 64.000 gestegen.
Men verwacht dat de lükverbranding op grond
der nieuwe wet thans nog sterker zal toenemen.
PARIJS, 24 Mei. Zooals wij berichtten, zijn in
den afgeloopen nacht te Saarbrücken de archie
ven van de Fransche scholen, toebehoovende
aan de domaniale mijnen in het Saargebied,
geplunderd. De Fransche pers spreekt van een
brutale manoeuvre om in het bezit te komen
van documenten, welke moeten dienen als be
wijsmateriaal voor de bewering, dat door de
mijndirectie op de mijnwerkers pressie wordt
uitgeoefend, om hun kinderen naar de Fransche
scholen te sturen. Zoolang de Duitsche regee
ring de afhandig gemaakte documenten niet
benut, oordeelen de bladen een stap te Berlijn
niet mogelijk. Eenstemmig worden echter maat
regelen geëischt.
De „Petit Parisien" wijst in verband met een
Duitsche betooging tegen een aantal Fransche
studenten, die Saarlouis bezochten, op de ge
brekkigheid van de middelen, welke de regee-
ringscommissie in het Saargebied ter beschik
king staan, om de orde te handhaven tegenover
de nat.-soc. organisaties.
Het Duitsche Nieuwsbureau trekt den docu
mentendiefstal in twyfel en citeert de „Saar-
brücker Zeitung", welke zinspeelt op een pro
vocatie van Fransche zijde.
.1
Stand op Donderdag 1 uur n.m.: 756
yorige stand: 757
De nieuwe Bulgaarsche minister-president
Georgief, die met behulp van het leger aan
het bewind kwam en zich door Koning
Boris dictatoriale volmachten liet geven.
