Katholieke kinderuitzending
BONS
Valsche munters in Twente
Prikkeldraad
Een tekort dat moet
aangevuld
Begrootingsleed
Quaker
Een gebeurtenis in de filmtechniek?
1
DONDERDAG 24 MEI 1934
Illegale actie
De rubberrestrictie
Hoogmoed komt voor
den val
BLIJVEN
GELDIG
NIEUW GELUIDS
APPARAAT
De meening van Pater
H. J. H.W. Sassen O.P:
Wat hoort hij malsche sla
o E bestesla o L ;E
GEEN ARTISTEN IN
HET VAK
Moeilijk onderzoek
Groote woorden
SPOORWEGONTVANGSTEN
Vermindering blijft aanhouden
Door den Volksraad goedgekeurd
Met de A.V.R.O. valt niet te
ond er hand elen
Amsterdams begrooting blijft afge
keurd door Ged. Staten en de
hoofdstad wil nu in be
roep gaan
OPHEFFING VAN DE WERF TE
VLISSINGEN
HAVERMOUT
Fijn stukje van Fransche ingeni
eurskunst, waarmee Pathé 'n
grooten voorsprong heeft
De heerlijkste sla zonder slaolie is
als een keuken zonder fornuis'
Bij sla hoort slaolie, bij malsche sla
de fijnste slaolie: Saladine.
Kies bij den groenteboer het beste:
heerlijke, jonge zomer-sla en bij den
kruidenier óók het beste: Saladine!
GOUDZEGEL 80 CENT - GROENZEGEL 65 CENT - ROODZEGEL 50 CENT
flfitèfl
.De maker van het valsche geld
huisde in een geheimzinnige
woning in het bosch
Arrestatie van den monteur
DE NIEUWE MOERDIJKBRUG
SZÖKE SZAKALL
In een Nederlandsche film
DE LUTINE-TOREN
Op Terschelling aangekomen
DR. P. A. VAN BEEK t
PIJPER'S HALEWIJN
Haagsche Processie naar Den
Bosch
Wie eenige tientallen van jaren geneeskun
dige praktijk achter den rug heeft, voelt zich
door de feiten gedrongen te erkennen een bui
tengewoon grooten vooruitgang in den gezond
heidstoestand, in dien zin, dat de mensch in
het algemeen minder vaak ziek is dan in vroe
gere jaren en minder het slachtoffer wordt van
ernstige ziekten. Dit feit laat zich door cijfers
moeilijk vastleggen al zijn er getallen te noemen
die het minst genomen waarschijnlijk maken.
Als in de jaren 18901899 het sterftecijfer
Was 18,67 en dit in 1930 bedroeg 9,09 en in 1931
9,63 dan ligt daarin toch wel een zijdelingsche
bevestiging van het boven beweerde. In gelijken
zin spreekt het ieder bekende dalende cijfer der
sterfte aan tuberculose. En wil men iets weten
omtrent het voorkomen van acute infectie
ziekten? In de eerste jaren van mijn praktijk
Was ik nooit zonder typhuspatiënt in behande
ling te hebben en thans? Het is eenige jaren
geleden sinds ik mijn laatsten typhuspatiënt
onder mijn hoede had.
Ongetwijfeld mag deze verbetering in den ge
zondheidstoestand worden toegeschreven aan
het doorwerken der maatregelen genomen tot
voorkomen van ziekte de preventieve genees
kunde.
Toezicht op de voedingsmiddelen, verbetering
Van woningtoestanden, van drinkwater, bevor
dering van doelmatiger kleeding, van wasschen
en baden en zoovele andere maatregelen behoo-
ren tot dit gebied. En onder die alle neemt de
kinderuitzending een zeer voorname plaats in.
Zij beoogt aan kinden, die hetzij door ziekte,
hetzij door slechte verzorging, hetzij door aan
leg een verhoogde vatbaarheid voor ziekte be
zitten, meerderen weerstand bij te brengen. Zij
slaagt daarin wonderwel en vormt zeer in het
bijzonder een machtig wapen tegen de tuber
culose, vooral sinds de kinderuitzending door
kennis voorgelicht en door ervaring wijzer ge-
Worden, zich meer en meer volmaakte.
De tijd is voorbij toen men de kolonie, die de
hoogste winst in gewicht boekte bij de uitgezon
den kinderen, de best geslaagde achtte. Ook heeft
men leeren inzien, dat het brengen der kinderen
naar buiten zonder meer, geen zin heeft. Tegen
woordig wordt een geheel en weldoordacht sa
menstel van hygiënische maatregelen in 't ge
weer gebracht om werkelijk aan de kinderen te
geven, wat ze noodig hebben: meer weerstands
vermogen.
Ware alleen het brengen der kinderen naar
buiten voldoende, dan moesten de kinderen van
't platteland, die wonen aan de zeekust of in
boschstreken, uitzending niet noodig hebben.
Het tegendeel is waar. De kinderen van het land
hebben uitzending minstens evenzeer noodig als
die uit de steden.
Deze waarhéid werd reeds eenige jaren gele
den verkondigd door de Inspectie der Volksge
zondheid en is door ieder deskundige te vinden
als men maar wil zoeken zonder struisvogel
politiek.
Na lang wikken en wegen werd van bevoegde
zijde het aantal der schoolgaande kinderen,
dat uitzending noodig heeft, gesteld op 8 tot
10 pet.
Aan de voldoening dezer behoefte wordt het
dichtst nabijgekomen door Amsterdam, waar
van de Katholieke schoolkindereen 6,6 pet. en
van de niet-Katholieke 6,2 pet. wordt uitgezon
den. Voor het Rijk en voor de afzonderlijke pro
vincies zien deze cijfers er wat minder gunstig
uit. Over het geheele land gerekend worden
1,23 pet. der Katholieke en 1.96 pet. der niet-
Katholieke schoolkinderen uitgezonden. Van de
provincies komt N.-Brabant, waarbinnen nog
wel het centrum van het R. K. Huisvestings
comité gelegen is, er het slechtste af met 0,32
pet. der Katholieke en 1,2 pet. der overige
schoolkinderen (deze cijfers gelden voor 1933).
Het behoeft wel geen betoog, dat Katholieke
kinderen evenveel behoefte aan en recht op be
scherming hunner lichamelijke nooden hebben
als andere, misschien is hun behoefte zelfs
grooter, aangezien de stoffelijke welstand van
het Katholieke deel der bevolking geringer is
dan van het overige.
Hier is dus een tekort, een tekort, dat om
aanzuivering vraagt.
De oorzaken na te gaan, waardoor dit tekort
Ontstaan is, zou ons te ver voeren. Wel kunnen
we dit zeggen, dat het niet gelegen is in een
tekort aan mogelijkheid van uitzending naar
Katholieke huizen want daar is voorloopig
plaatsruimte te over. Ook ligt het niet aan de
verdeeling van overheidssteun. Rijk en Provincie
en de meeste gemeenten deze laatsten niet
allen die door geldelijken steun de kinder
uitzending bevorderen, deelen hun gaven uit met
een pijnlijke zorg voor onpartijdigheid.
Er bestaat een vermoeden, dat een gemis aan
begrip onder onze geloofsgenooten voor het
groote belang, dat op het spel staat bij de kin
deruitzending, aanwezig is en dat het daaruit
voortvloeiend gemis aan belangstelling mede
werkt om ons tekort tot stand te brengen.
Grond voor dit vermoeden vind ik in het feit,
dat de provincies Friesland en Groningen een
beter figuur maken dan de andere. In deze
landsdeelen is in de laatste jaren een krachtige
propaganda gevoerd door en ten behoeve van
de Katholieke kolonie op Schiermonnikoog. De
cijfers voor Friesland en Groningen zijn: 2,1 pet.
en 3,9 pet. voor Katholieke kinderen en 0,47 pet.
en 1,46 pet. voor de overige.
Wat anderen kunnen voldoende zorg dra
gen voor de gezondheid van het opkomend ge
slacht kunnen wij dus blijkbaar ook.maar
we doen het tot heden niet voldoende.
Dit tekort mag onder geen voorwaarde be
stendigd worden. Wij Katholieken gaan prat
op onze offervaardigheid en onze naastenliefde...
welnu: hier ligt een akker braak, een akker,
die de rijkste vruchten belooft.
De hand moet aan den ploeg.
In het Bisdom Haarlem telt het neutrale
Centraal Genootschap voor kinderuitzending
eenige honderden afdeelingende Katho
lieke Kinderuitzending telt er in hetzelfde dio
cees evenveel tientallen.
Dit vermeld ik niet om een blaam te werpen
op het Haarlemsche diocees integendeel, want
ik vermoed, dat dit Bisdom nog gunstig af-
De ontvangsten der Ned. Spoorwegen over
April 1934 zijn geschat op de volgende bedragen:
Reizigers f4.598.700; Bagage f78.500; Post
f250.000; Goederen f3.419.500; Lev. dieren
f 68.500; Diversen f 194.900. Totaal f 8.610.000.
Totaal van 1 Jan. 1934 f35.721.853.86. Van 1
Jan. tot en met April 1933 (definitief)
f 39.960.329.41.
De geschatte ontvangsten over April 1933 be
droegen f 9.822.600, dus f 1.212.500 minder.
Zooals men weet zijn in April 1933 de per-
sonentarieven verlaagd en in Mei d.a.v. de goe
derentarieven. De lagere ontvangsten zijn daar
om in hoofdzaak aan de lagere goedereninkom
sten te wijten.
Vergelijken we de ontvangsten van het reizi-
gersvervoer met die over April 1933, dan zien
we een nadeelig verschil van f397.400, hetgeen
te verklaren is uit het feit dat Paschen in 1933
viel midden in de maand April, terwijl Paschen
thans viel op 1 en 2 April, waardoor een groot
deel der feestdagontvangsten dit jaar voor
rekening van Maart kwamen.
steekt tegenover de rest van ons land maar
alleen omdat de toestand daar mij van nabij
en grondig bekend is.
Vereenigingen kunnen veel doen, grooten ijver
ontplooien, maar dit alles is gedoemd tot on
vruchtbaarheid, indien de onmisbare steun van
het groote publiek in al zijn geledingen ont
breekt.
Het geweten van ons Katholiek publiek wak
ker te schudden was het hoofddoel van dit ar
tikel.
H. J. DAMEN.
De communisten bedrijven de verboden
actie als een stelsel. Herhaaldelijk
publiceert De Tribune desbetreffen
de suggesties. Achter de schermen beweegt
het heele apparaat van de beroepsopruiers
en bedrijfscellen illegaal.
Zooals de S. D. A. P. de mede-verant
woordelijkheid nasleept voor de illegale ac
ties van de landelijke partijen, aangesloten
bij de Internationale, blijft onze Arbeiders
pers riskante relaties onderhouden met de
organisatoren van deze actie. Nog in Het
Volk van gisteren werden berichten over
Oostenrijk aldus ingeleid: „Wij vernemen
van de illegale partij-leiding de volgende
bijzonderheden."
Die bijzonderheden betreffen mede ter
reurdaden van „de Oostenrijksche executie
ve", de vernieling van de Kurhalle te Ischl
met dynamiet, en andere „dynamiet-aan-
slagen, waarbij groote schade is aange
richt." Ook worden „de illegale meetings en
daden van sabotage in versterkte mate
voortgezet" ofschoon „de regeering-Dollfuss
reeds zoodanig is verzwakt, dat zij den
strijd tegen de sociaal-democratische arbei
ders niet meer kan volhouden en de ar
beiders wil winnen door enkele leiders uit
de hechtenis te ontslaan."
Het Oostenrijksche voorbeeld trekt in het
bijzonder de instemming der Nederlandsche
socialisten, wien Het Volk het illegale ma
nifest voorlegt, eischend dat „er in Oosten
rijk geen rust mag heerschen."
En de b e wonderaars der illegale actie
verwonderen zich, dat de R.K. Staatspar
tij weinig voelt voor een politiek optrekken
met deze geestverwanten van onwettige agi
tatoren, saboteurs en plegers van aanslagen
op het spoorwegbedrijf, ginds stil gelegd
door dynamiet en in 1903 hier door den
machtigen arm van den heer Oudegeest!
BATAVIA, 24 Mei (Aneta)Na verwerping van
het uitvoerrecht op bevolkingsrubber en vaststel
ling van de verhouding ondememings-bevol-
kingsrubber op 100: 100, werden alle ontwerp-
ordonnanties ter zake van de rubberrestrictie
door den Volksraad aangenomen.
In een vergadering der federatie Amsterdam
van de VA..R.A. heeft de voorzitter van dezen
omroep een uiteenzetting gegeven van het con
flict met de A.V.R.O. betreffende het uitzenden
van den voetbalwedstrijd te Milaan.
Niettegenstaande de onderhandelingen zijn
mislukt, zal de V.A.R.A. echter toch trachten,
den Nederlandschen luisteraars een volledig oog-
getuigeverslag te geven van den voetbalwedstrijd
in Milaan, door te pogen van den heer Lotsy
toestemming te verkrijgen voor het uitzenden
van dat gedeelte van den wedstrijd, dat valt in
den tijd, waarin de V.A.R.A. de beschikking heeft
over den zender.
De heer de Vries heeft nog meegedeeld, dat de
conferentie met de A.V.R.O. zonder resultaat is
gebleven, omdat de A.V.R.O. een principieel be
zwaar had tegen samenwerking met den arbei-
dersomroep. Dit bezwaar spruit voort uit het feit,
dat de A.V.R.O. zich niet kan verzoenen met het
indertijd genomen zendtijdbesluit.
De besprekingen die Zaterdag en Dinsdag ge
voerd zijn tusschen vertegenwoordigers van het
college van B. en W. der hoofdstad en de
financieele commissie van Ged. Staten, over de
goedkeuring der begrooting nu de herclassifi
catie is aanvaard, heeft niet tot overeenkomst
kunnen leiden. De groote tekorten immers olij
ven nog bestaan. Ged. Staten persisteeren bij
hun afwijzing.
Blijkens een bericht in het „Handelsblad" zijn
B. en W. in hun antwoord aan Ged. Staten uit
voerig getreden in de verschillende bezwaren
van het dagelijksch bestuur der provincie.
Wat aangaat het bezwaar, dat verschillende
bedragen zijn gebruikt, die slechts éénmaal
kunnen worden aangewend, is geahtweord, dat
het hier slechts gaat over de begrooting voor
1934. Wat betreft de ruim 10 millioen, die in de
periode van 19281933 aan het reservefonds
zijn ontleend voor het sluitend maken der be
grootingen, merken B. en W. op, dat de achter
eenvolgende colleges van Gedep. Staten daar
tegen nimmer bezwaar hebben gemaakt.
Nopens de 16 millioen crisisschuld, waarvan
Ged. Staten 1/10 op de loopende begrooting
wenschen te zien afgelost, is geantwoord, dat
het van de zijde van Amsterdam niet mogelijk
werd geacht, die 1.6 millioen nog op de begroo
ting van 1934 te vinden. Echter kan eind 1935
die crisisschuld worden afgelost met ruim 7
millioen crisiswinst op de pondenleening. In
dien de aflossing van het dan resteerend deel
b.v. over een tiental jaren zou worden verdeeld,
ware deze schuld op alleszins aannemelijke
wijze af te doen.
Tenslotte het bedrag van ƒ3 V, millioen aan
verminderde bijdragen van de regeering voor
1934, waarmede bij het samenstellen der be-
grootihg reeds rekening is gehouden. Amster
dam, zoo betogen B. en W., heeft dat bedrag
niet uitgestooten, omdat, ook in verband met
de 60 millioen waarover het werkfonds thans,
voor werkverruiming, beschikt, voor Amsterdam
belangrijke vermindering van het totaal uit te
keeren steunbedrag wordt verwacht.
Maar het college van Gedep. Staten was van
oordeel, dat noch de goedkeuring der herclassi
ficatie, noch de besprekingen met B. en W. van
Amsterdam, noch de nader gegeven mondelinge
en schriftelijke toelichting van de zijde van het
Amsterdamsche gemeentebestuur aanleiding
gaven van het besluit tot onthouden van goed
keuring aan de bedoelde begrooting terug te
komen.
B. en W. zullen aan den Raad voorstellen van
het besluit van Ged. Staten tot de niet-goed-
keuring in beroep te gaan bij de Kroon.
In de te Vlissingen gehouden vergadering
van aandeelhouders der Koninklijke Maatschap
pij „De Schelde" heeft de directie volgens de
Volkskrant in antwoord op een desbetreffende
vraag uit de vergadering meegedeeld, dat er nog
steeds onvoldoende werk is en dat de prijzen
nog altijd verlies laten. Wanneer hierin geen
verandering komt, zal het tot sluiting van het
bedrijf moeten komen. Dat zou niet alleen tot
schade van aandeelhouders en personeel zijn,
doch verder tot schade van Vlissingen en omlig
gende gemeenten. Hier zou een diep verval ont
staan.
Het toegezegde werk van den bruggenbouw
voor den Staat laat nog steeds op zich wachten.
Terwijl Pathé in 1922 het 17 y2 m.M. formaat
(Pathé-Rural) invoerde voor de stomme films,
werd na uitvoerige proefnemingen reeds in be
gin 1932 een tweetal geluidstoestellen voor 17 v;
m.M. smalfilm in den handel gebracht en thans
werken reeds meer dan 2000 geluidssmalfilmtoe-
stellen alleen in Frankrijk. Reeds zijn 103 groote
geluidsfilms op 17^ m.M. formaat overgebracht
en deze vormen met het kleinwerk en de Pathé
wereldjournaals een collectie geluidssmalfilms,
die eenig in haar soort is, en welke wekelijks
wordt uitgebreid.
Wat ons land betreft: hier aijn tot heden al
leen de toestellen voor stomme films geplaatst
welke vanaf 1929 met succes worden gebruikt.
Een belangrijke collectie films werd van Hol-
landsche titels voorzien en tegen zeer matigen
huurprijs ter beschikking gesteld.
Thans is Pathé-Rural Holland (Steenschuur
17, Leiden) overgegaan tot den invoer van ge
luidstoestellen en geluidsfilms Yly. m.M„ voor
zien van Hollandsche ondertitels.
Dat zij dit niet eerder deed vond o.a. zajn
oorzaak in het feit, dat er nog niet voldoende
geluidsfilms voor Holland beschikbaar waren,
terwijl thans echter het beschikbaar zijn van
voldoende groote speelfilms op m.M. ge
luidsfilm absoluut gewaarborgd is.
Er bestaat een tweetal geluidsprojectoren.
Over het kleinste apparaat „Pathé-Natan 175"
(zie bijgaande afbeelding) schrijft de zeereerw.
Het kleinste apparaat „Pathé-Natan 175"
Pater H. J. H. W. Sassen O.P., die reeds jaren
bij zijn arbeid in de Rijkswerkverschaffing de
economische Pathé-Rural projectie heeft inge
voerd en reeds een aantal vertooningen met het
geluidsapparaat en -films onder zijn leiding deed
geven
„In de beperkte verhoudingen van 40 x 22 x
28 c.M. heeft Pathé den projector en versterker
ondergebracht. De versterker bevat slechts 3
lampen en de foto-electrische cel. De lampen
zijn van het gangbare type en kunnen dus
overal betrokken worden. Buiten de voedings
lamp wordt als eerste versterkingslamp gebruikt
een E. 442 S, doch elke weerstandsversterking-
lamp is er ook geschikt voor, b.v. een 5.446.
Als uitgangslamp is als model aangegeven de
E. 443 H, doch elke eindlamp met hooge verster
kingsfactor zal deze functie ook verrichten. Het
groote bezwaar bij de andere systemen, waar
de geluidsregeling gevonden wordt in een poten
tiometer parallel op den roosterkring van de
eerste lamp van den versterker, welk systeem
voortdurend aanleiding af tot storingen, waar
het uiterste van den versterker gevorderd werd,
wist Pathé te ondervangen door een nieuwe
vinding, ni. een breedte-regeling van den licht
bundel, door de projectielamp zelf geleverd, na
dat deze bundel reeds den geluidsband is ge
passeerd en het lichtrelais in werking moet
stellen.
MUMU
Zooals gemeld, is het de justitie in Twente
in samenwerking met de Centrale voor Falsifi-
catiën Amsterdam gelukt de hand te leggen op
een valsche munter en den uitgever van het
valsche geld.
Ongeveer twee maanden geleden werd voor
het eerst in Twente valsch geld, namelijk val
sche rijksdaalders en guldens in omloop ge
bracht. In verschillende gemeenten, Goor, Tub-
bergen, Lochem, Almelo, Zutphen en Enschede
werden winkeliers de dupe. Meestal bleek het
geld te zijn ontvangen bij het vallen van den
avond, wanneer de lampen in de winkels nog
niet waren aangestoken. Dit was wel nood
zakelijk, want het bleek, dat het geld niet al te
juist was nagemaakt. Hier en daar onbrak het
randschrift en ook de kleur was niet wat het
zijn moest.
Hierdoor werd reeds direct duidelijk, dat men
hier niet te doen had met valsche rijksdaalders
afkomstig uit China, daar deze bijna niet van
echte te onderscheiden zijn. Op zekeren dag
ontving in Zutphen een winkelier een valschen
rijksdaalder. Hij merkte het direct bij ontvangst
en de politie kon den uitgever arresteeren. Hu
was in het bezit van nog ruim tachtig valsche
geldstukken.
De man bekende na een zeer langdurig ver
hoor.
Vroeger was hij gevangenbewaarder te Rot
terdam geweest en na ontslagen te zijn zwierf
hij in Twente, waar hij geboren is, rond. Daar
hij weigerde te zeggen hoe hij aan de valsche
geldstukken kwam, was de groote moeilijkheid
den vervaardiger op te sporen. Allereerst werd
nagegaan bij wien de man huisvesting had ge
vonden.
De plaatselijke politie deed aan de hand van
het portret en het signalement van den man
nasporingen, en daar hij, zooals gezegd, vroe
ger in die streek had gewoond en dus vele men-
schen hem kenden, gelukte het eindelijk zijn
verblijfplaats vast te stellen.
Het bleek, dat hij den laatsten tijd onderdak
had gevonden bij een monteur, die in een ar
beiderswoning diep in het bosch onder Lonne-
ker woonde. Toen men voldoende gegevens in
handen had, besloot de politie in diens woning
een onderzoek in te stellen.
De Officier van Justitie te Almelo, Mr. H. F.
Wolfson, de hoofdinspecteur van politie te En
schede, de heer Boerrigter, de heer W. Brcekhof,
commissaris van de Centrale inzake Falsificatiën
en eenige andere politiemannen begaven zich
per auto naar het huis van den monteur. De
tocht werd tegen den avond ondernomen. Een
weg leidt er niet heen en in de schemering hot
sten de auto's door het mulle karrespoor naar
de eenzame woning in het bosch. De bewoner
werd thuis getroffen.
Reeds voor het bezoek van justitie en politie
waren enkele berichten in de couranten ver
schenen over de arrestatie van den ex-gevan
genbewaarder, zoodat de monteur gewaarschuwd
was en htf dus alle gelegenheid had gehad om
matrijzen, specie en andere voorwerpen die hij
gebruikte voor het vervaardigen van de valsche
geldstukken, weg te stoppen. Een minutieus on
derzoek echter leverde nog genoeg op om tot de
arrestatie van den monteur over te gaan. Tus
schen zijn werktuigen immers in het achter
gedeelte van de schuur werden enkele kleine
voorwerpen gevonden, die meestal niet in het
bezit van monteurs zijn, doch die bij uitstek
dienstig zijn voor het vervaardigen van val
sche munten.
De man, die als cocaine-smokkelaar bekend
staat, ontkende en zeide van niets te weten,
doch hij werd gearresteerd en ter beschikking
gesteld van de justitie te Almelo, waar hij door
den rechter-commissaris is gehoord.
Ook nog een derde persoon uit de buurt, die
waarschijnlijk betrokken is in het uitgeven
van de valsche geldstukken, werd gearresteerd,
doch later weer vrij gelaten.
Vanzelfsprekend heeft een en ander in
Twente groote beroering gewekt. Men is nu
allerwegen op zijn hoede voor valsche geldstuk
ken en door de arrestatie van beide mannen is
het dan ook niet waarschijnlijk, dat nog eenig
valsch geldstuk in Twente zal verschijnen,
dank zij de activiteit van justitie, politie en
de Centrale inzake Falsificatiën is hieraan
terechtertijd een einde gemaakt.
Hedenmorgen is men begonnen met de grond
werken enz. voor de nieuwe voetbrug, die over
het Hollandsch Diep zal gebouwd worden van
Willemsdorp naar Moerdijk. Ongeveer honderd
werklieden worden daarbij te werk gesteld. Een
kwart millioen zal aan arbeidsloon worden be
steed.
In het Pathé-Parlant toestel heeft men elke
electrische verbinding tusschen projector en
versterker vermeden, daar de electrische gelei
dingen van de foto-cel een capaciteit bezitten,
die nadeeligen invloed op de kwaliteit van het
geluid uitoefent.
De lichtbundel, uitgaande van het optisch sys
teem, passeert de geluid-inscriptie op den film
band, wordt in een verstelbaren concaven spie
gel opgevangen en direct op de foto-electrische
cel binnen in den afgeschermden versterxer ge
worpen.
De aansluiting van het geheele toestel met
versterker kan op het gewone lichtnet geschie
den en daar de grootste afname slechts tot 5
Ampère kan oploopen, bestaat dus nooit gevaar
voor overbelasting der lichtleiding. Het spre
kende Pathé-toestel is ingericht voor 110—130
Volt. 50 perioden.
Deze 50 perioden zijn een strikte vereischte,
daar de motor een zwaargebouwde synchroon-
motor is. Het onmiddellijk aanloopen van dezen
motor op volle kracht is gevonden door het pa
rallel schakelen van een zwaren condensator.
Verder bevat de versterker nog een pick-up-
aansluiting voor gramofoon-illustratie voor
stomme films, die op origineele grootte even
eens op het toestel afgedraaid kunnen worden.
De projector zelf is één massief stuk, met zoo
weinig mogelijk roteerende deelen, o. a. slechts
één tamboer, die zoowel voor de regelmatige af
rolling als oprolling van de film dient, als ook
voor het regelmatig passeeren van de film langs
de lichtspleet voor de foto-electrische cel.
Deze regelmaat voor de fotocel wordt nog
gepreciseerd door een zwaar vliegwiel, dat van
den filmband zelf zijn rotatie krijgt. De vaste
druk van den filmband op het vliegwiel is be
reikt door de film te voren te laten glijden door
een klem, die den filmband ter zijde klemt en
niet op de beeldoppervlakte, hetgeen een onder
gang van de emulsie zou beteekenen. Door het
robuste van het geheel zijn trillingen uitgeslo
ten en is de loop geruischloos. De intermitte»-
rende beweging wordt verkregen door eenzelf
den grijper als bij het stomme toestel, doch met
dit verschil dat bij het stomme apparaat de
tanden van den grijper aan beide zijden van
den filmband tusschen twee beeldjes lagen
maar bij het sprekende apparaat de tanden
boven elkaar liggen aan ééne zijde van den
filmband. Op de andere zijde van den filmband
is de perforatie weggelaten en vervangen door
den geluidsband, die totaal conform is aan de
normaalfilm, alleen slechts in W grootte daar
van. Doordat de bandverlichting geschiedt door
de sterke lichtbron van den projector zelf en
hieruit na vergrooting weer een selectie wordt
toegepast, behoeft het geluid in preciesheid niets
onder te doen voor het normaalfilm-systeem.
De beeldafdekking bij het verspringen ge
schiedt inwendig door een tweevleugeligen vlin
der. Alles is slechts op één as gemonteerd,
waardoor trilling absoluut is uitgesloten.
De electro-dynamische luidspreker is door een
15 M. langen, drie-aderigen kabel aangesloten
op den versterker.
De smering van het toestel geschiedt door
het plons-systeem van uit een centraal punt.
Als de gebruiker maar zorgt dat altijd pl.m.
9 c.M.3 olie in het reservoir aanwezig is en deze
olie na 30 draaiuren ververscht wordt, is geen
slijtage te vreezen.
De filmrollen zijn voor het sprekende Pathé-
apparaat op dubbele lengte gebracht, om het
telkens verwisselen van spoelen te voorkomen,
n.l. op 300 meter. De film passeert intermittee-
rend het venster met een snelheid van 24 beel
den per seconde of 22 c.M. filmband.
Deze snelheid is dus maar de halve snelheid
van de normale film van 35 mM. bij een gelijk
aantal beelden. Een filmrol van Pathé a 300
meter, correspondeert in projectieduur dus aan
600 meter standaard formaat, dus ongeveer 25
minuten.
Wij ontmoeten in het sprekende Pathé-appa-
raat weer een fijn stukje van Fransche inge
nieurskunst, en gezien de technische kwalitei
ten van het toestel, alsmede het feit dat Pathé
voor zijn 17% m.M. film een speciale fabriek in
Italië en Engeland gebouwd heeft om aldus
ook de Italiaansch en Engelsch sprekende markt
en verhuurkantoren van gangbare films op
17m.M. te kunnen voorzien, heeft Pathé in
zijn 171/2 m.M. formaat een grooten voor
sprong."
Naar wü vernemen heeft de N.V. Loet C.
Barnstijn's Film Productie een contract geslo
ten met den komischen acteur Szöke Szakall,
om op te treden in een door deze maatschappij
te vervaardigen Nederlandsche film. Het scena
rio voor deze film is door Szöke Szakall zelf
geschreven in samenwerking' met Carl Noti.
Volgens mededeelingen komen beiden binnen
kort in ons land om met de scenario-afdeeling
van de onderneming de Hollandsche bewer
king gereed te maken.
Kleuren hebben vaak meer dan pro
gramma's een beweging geteekend.
Oranje was in den opstand der
Nederlanden meer dan een naam. De roode
vlag is sinds de Fransche revolutie het
embleem bij uitstek van hen, die den bloe-
digen opstand verlangen. Het zwart van
Mussolini en het bruin van Hitier hebben
de massa's gefascineerd.
Ook de Nederlandsche N.S.B. heeft een
kleurencombinatie aangenomen: zwart en
rood.
Waarom deze twee?
Wij lezen het antwoord op deze vraag in
de onlangs verschenen brochure „Actueele
vragen" uitgegeven door het hoofd
kwartier der beweging aldus:
Wij vergeten niet „dat het Mussolini is
geweest, met zijn zwarthemden, die de vlag
van het fascisme heeft geheschen. Uit eer
bied voor dezen grooten voorganger is de
bovenste kleur van onze vlag zwart."
Vermoedelijk is dit bedoeld als illustratie
op de bewering, die een bladzijde eerder in
dezelfde brochure staat, dat n.l. de
N.S.B. „eene uit ons volk voortgekomen"
beweging is!
Doch het rood?
De verklaring hiervan opent met de
„veelbelovende" vóóropmerking:
„Rood is de kleur van den opstand,
rood is de kleur van het bloed, rood is
de kleur voor de aanduiding van g e-
v a a r."
Ieder nu die ooit de revolutionnaire wer
ken uit de vorige eeuw, de boeken van
Lenin uit de jaren 1905 en 1917 of zelfs
maar een enkele maal de „Tribune" heeft
gelezen, voelt bij zulk een taal zijn hart
kloppen:
Opstand bloed gevaar!
Dat klinkt als Revolutie Straatgevech
ten Barricades Heldenmoed en
alles wat de romantiek van het bloedig
verzet aan bittere werkelijkheid heeft
voortgebracht.
Wij lezen echter verder:
In opstand komt het gemoed van den
N.S.B.'er tegen de systematische ondermij
ning van ons volk enz.
Het bloed stijgt hem naar het hoofd van
schaamte, wanneer hij ziet hoe weinig
waarde de regeerders in Nederland hech
ten aan het behoud der hun toevertrouwde
zedelijke en materieele volkswaarden.
Gevaar ziet hij dreigen voor het behoud
van Indië en van ons zelfstandig volks
bestaan.
Het klinkt werkelijk ontnuchterend. Geen
druppel geweld-romantiek aan deze ge
weldige woorden. Het klinkt zoo onschul
dig als de A.B.C.-versjes voor kinderen:
„A is het aapje, dat speelt op zijn poot.
B is de bakker, die bakt ons het brood!"
Let wel: wij spotten er niet mee.
Ongetwijfeld zijn de verklaringen van
elk der genoemde woorden ernstig be
doeld doch de woorden zijn te groot!
Opstand, bloed, gevaar!
Een prachtige trits om in een groote con
gresrede daverend succes te oogsten met
de phantasie, die zij wakker roept, doch
die niet bevredigd kan worden wanneer
men met verantwoordelijkheid beladen, de
woorden moet verklaren.
Spreekt de N.S.B. met deze woorden zon
der hun vollen inhoud aan te durven?
Is zij dan wel één haar beter dan de door
haar gesmade S.D.A.P., die ook groote
woorden gebruikt en voor groote daden te
rugschrikt?
Speelt zij dan niet een gokspel met
woorden?
Rouge et noir!
Rood en zwart!
De nieuwe toren tot berging van het Lutine-
goud, welke, zooals gemeld, Woensdagavond uit
Amsterdam met de sleepboot „Onderneming",
schipper Huisman, vertrok, is hedenmorgen om
negen uur in de haven van Terschelling aange
komen. Tengevolge van de hevige deining bra
ken in de nabyheid van Terschelling eenige tros
sen, doch verder is de tocht schitterend verloo-
pen.
Hedenmorgen is te Nymegen na een kort
stondige ziekte overleden op 33-jarigen leef-
tyd dr. P. A. van Beek, leeraar aan het St.
Canisius-coilege te Nijmegen.
Hy was zeer bekend op het gebied der schei
kunde en was opvolger aan het college van den
bekenden pater dr. Kramer S. J.
Bü de uitvoering van Püper's „Halewün",
die in den gewijzigden vorm op Zaterdag 26
Mei a.s. onder de auspiciën van de Wagnerver-
eeniging door den Rotterdamschen Kunstkring
ter gelegenheid van de jaarvergadering der Ko-
ninkiyke Nederlandsche Toonkunstenaars Ver-
eeniging te Rotterdam gegeven wordt, werken
o.a. mede: Liesbet Sanders, Suze Luger e.a.
Medewerking wordt verleend door het
Utrechtsch Stedeiyk Orkest. Het geheel staat
onder leiding van Pierre Monteux. De regie is
in handen van Johannes de Meester, die ook de
décors ontworpen heeft. De costuums zyn ver
vaardigd door Denis Martin. De muziek-drama-
tische voorbereiding berust by mr. Johannes
den Hertog. De voorstelling begint om 8.15 uur
en zal omstreeks 10.30 uur geëindigd zyn.
In ons bericht van gisteren is de datum "an
deze processie weggevallen. Het moet zgn Dins
dag 29 Mei a.s,
