STADSNIEUWS
JüntMjftoiti:
LAATSTE NIEUWS
Het Saar-accoord
Het weer in het
Buitenland
ZONDAG 3 JUNI 1934
BUITENGEWONE H.O.V.-
CONCERTEN
Solist: Louis Zimmermann
WIE DOET DE LIJST LANGER
WORDEN?
Opdat de autotochtOuden van
Dagen zal slagen
Boek- en Kunsthandel H. Coebergh
Personalia
Begrafenis ir. van Mourik
Broekman
Jubileum stationschef
J. A. Breekpot
Voorbereidend L.O.
Gewetensgeld
Gevonden dieren en voorwerpen
ZT,
Jfeawt
HAARLEMMERLIEDE EN
SPAARNWOUDE
Overal warm en zonnig
Deviezensmokkelaars
Berechting in Duitschland
JAC. VONK OVERLEDEN
De oude garde dunt
De garantieverklaringen voor de
bescherming der bevolking
overhandigd
Geen buitenlandsche
politie
OPVOERING VAN TURANDOT
Een eeuwfeest
De St. Brigida-boom
van Noorbeek
Christelijke origine
De hitte in Amerika
Minstens 40 dooden
Geen
textielstaking
Amerika
m
De heidebrand bij
Wezep
Ongeveer 100 H. A. vernield
AANHANKELIJKHEID VAN
CURACAO
Voor het eerstvolgende concert der serie
van 4 buitengewone concerten, op Donder
dag 7 Juni, heeft Louis Zimmermann, de
sympathieke eerste concertmeester van het
Concertgebouworkest te Amsterdam, zijn be-
langelooze medewerking toegezegd.
Spontaan heeft Nederlands groote violist
dit besluit genomen, om voor zijn Haarlemsche
collega's op te treden. Nu is het woord aan het
Haarlemsche publiek en vooral aan de vele
liefhebbers van de H. O. V.. Deze reeks van
vier concerten bedoelt te zijn in zekeren zin
een steunactie voor de musici, die deze concer
ten voor eigen risico ondernemen. Vandaar de
geheel belangelooze medewerking van den Am-
sterdamschen virtuoos, die daardoor blijk
geeft van solidariteit met het streven en de
belangen onzer H. O. V.
Voor het concert op 14 Juni hebben Annie
Woud en voor dat van 28 Juni Willem An-
driessen ook reeds hun belanglooze medewer
king toegezegd. Voor het vierde concert is men
nog in onderhandeling.
Men schrijft ons:
Wie eens een tractatie heeft beleefd, die men
den Ouden van Dagen heeft bereid, weet wat
dat zeggen wil: voldoening voor iedereen. En
een hoogtepunt in het over het algemeen weinig
afwisseling biedend leven der oudjes is de jaar-
lijksche autotocht voor ouden van dagen. Eigen
lijk behoeven wij hier niet meer veel over te
vertellen. Deze tocht, deze beroemde tocht eigen
lijk, is voor talrijke Haarlemmers een gelegen
heid die zij niet voorbij zullen laten gaan, een
gelegenheid waarbij zij op de een of andere wijze
hun medewerking verleenen, beseffende dat elke
medewerking, schijnbaar nog zoo gering, van
groote waarde is.
Dinsdagmiddag 19 Juni is de gelegenheid er
weer: de oudjes gaan naar Laren. De auto
bezitters, die een biljet hebben gekregen waarop
zij zich kunnen opgeven, en die dit biljet nog
niet terugzonden, worden vriendelijk verzocht
dit alsnog spoedig te doen. Want de voorbe
reiding eischt nog veel werk.
Anderen steunen den tocht met geldelijke bij
dragen. Hier is de eerste lijst:
Politiepersoneel 19.60
G1
V. L10.—
B10.—
Joannes de Deo 10,
B5.—
v. d. P2.50
W2.50
V1.—
Fam. H10.—
M2.50
Mi
I 1
>j x.—
70.10
Dit is als eerste lijst een mooi begin, doch er
is nog veel geld noodig wil men alle oudjes kun
nen tracteeren. Alle oudjes en dat zijn er heel
wat! Minstens tweehonderd en dan begrijpt
iedereen dat zes en zeventig gulden en een dub
beltje nog bij lange na niet genoeg is.
Wie helpt de lijst aangroeien? Penningmeester
is de heer A. M. Duytshoff, die als gironummer
heeft 20365. Adres Kruisweg 34-36.
De Haarlemsche Boek- en Kunsthandel H.
Coebergh aan de Ged. Oudegracht 74 te
Haarlem, heeft een belangrijke uitbreiding on
dergaan en zich vanzelfsprekend meteen aan
de hoogere eischen, die onze tijd stelt, aange
past. Bij den vroegeren winkel is het daarach
ter gelegen kantoor en een binnenplaats ge
trokken, die nu met een lichtdak een frisschen
prettigen geest in den winkel schept en hem
zeer karakteristiek tot showroom schept.
De etalage is in het portiek uitgebreid, terwijl
ook groote ruime vitrines de nieuwe aanwin
sten toonen.
De verruiming heeft speciaal ten doel, zoo
vertelde ons de heer Coebergh, om de velen, die
alvorens tot aankoop over te gaan, of deze zelfs
nog eenigen tijd in beraad willen houden, de
gelegenheid te geven den enormen voorraad
boeken, waarover deze bekende boekhandelaar
beschikt, grondig te bekijken. Daartoe is alles
langs de wanden en op tafels en vitrines zoo
overzichtelijk mogelijk gerangschikt en gesor
teerd in aparte afdeelingen, de godsdienstige,
Wetenschappelijke, letterkundige werken etc.
Enkele bloemstukken waren keurig gerang
schikt tusschen de sierlijke banden.
Het wérk is uitgevoerd, door de firma Schip
horst, onder architectuur van den Utrechtschen
architect W. Maassen.
Een boekje „Losse gedachten van jonge ka
tholieke schrijvers," samengesteld en ingeleid
door Anton van Duinkerken ligt voor belang
stellenden beschikbaar.
Te Den Haag is geslaagd voor het machinis
tendiploma B de heer H. Jansen, Haarlem.
Zaterdagmiddag is op de algemeene begraaf
plaats te Heemstede het stoffelijk overschot
van wijlen ir. W. Ch. G. H. van Mourik Broek
man onder zeer groote belangstelling ter aarde
besteld.
De overledene was in leven directeur van de
eerste H.B.S. te Haarlem, waarvan ook alle
leerlingen en het voltallig leerarencorps aan
wezig waren. Tal van leeraren van andere on
derwijsinstituten te Haarlem waren eveneens bij
de begrafenis tegenwoordig.
Onder de vele aanwezigen waren burgemees
ter, Wethouders en Raadsleden van Haarlem,
Vele leden van de rechterlijke macht, benevens
vele andere autoriteiten, o.a. de heer Gelinck,
hoofding. dir. van 's Rijkswaterstaat en jhr.
Reigersman, hoofding. dir. van den Provincialen
Waterstaat, dr. Ronda, jhr. P. Feith en de
heer O. J. Droste Jzn., voorzitter van de Kamer
van Koophandel.
Nadat de onder veel witte bloemen bedekte
kist in het graf was neergelaten, herdacht prof.
dr. ing. G. H. V. van Mourik Broekman zijn
overleden broeder.
L Spr. wilde niet de vele woorden van hulde
en dank herhalen, die zoo kort geleden nog in
zulke andere omstandigheden gesproken zijn.
De overledene had steeds met volle overgave
aan zijn werk zijn zware taak met liefde vol
bracht. Steeds had hij het volle vertrouwen in
zijn leerlingen, die hun directeur nooit zullen
vergeten, maar zijn voorbeeld van hartelijke
toewijding naar best vermogen zullen navolgen.
Een zoon van den overledene dankte voor de
hulde, gebracht aan de nagedachtenis van zijn
vader.
De heer J. A. Breekpot, chef van het Holl.
Spoorstation te Den Haag heeft aldaar onder
groote belangstelling zijn 40-jarig jubileum ge
vierd. De heer Breekpot is eenige jaren geleden,
als zijnde controleur bij de beweging van de
Ned. Spoorwegen ook tijdelijk stationschef te
Haarlem geweest.
De jubilaris mocht talrijke bloemstukken
ontvangen, terwijl hij ook hartelijk door perso
neel en anderen gehuldigd werd.
Ter gelegenheid van zijn jubileum werd de
heer Breekpot benoemd tot ridder in de Huis
orde van Oranje,
Voor de Gemeentelijke Scholen voor Voorbe
reidend Lager Onderwijs te Haarlem is gelegen
heid tot aangifte van nieuwe leerlingen (niet
jonger dan 3lA en niet ouder dan 6 jaar) voor
het nieuwe schooljaar, op Maandag 4 en Dins
dag 5 Juni 1934, des namiddags tusschen 4 en
5 uur aan de volgende scholen:
a. School voor V.L.O. No. 1, Jansstraat 54;
b. School voor V.L.O. No. 2, Smedestraat 33;
c. School voor V.L.O. No. 3 (Montessorischool)
Van Zompelstraat; d. School voor VL.O. No. 4,
C. van Noordestraat 15; e. School voor V.L.O.
No. 5, Leidscheplein 33; f. School voor V.L.O.
No. 6, Ternatestraat 16; g. School voor V.L.O.
No. 7, Berkenstraat 60.
De Minister van Financiën maakt bekend,
dat ten behoeve van 's Rijks schatkist in de in
spectie Haarlem aan belastingen is ontvangen
totaal f 1802.71.
A. van Harte, Oude Raamstraat 2 zw., bril;
W. Jochemsz, Leliestraat 23 A, broche; N. van
Ee, Raaks 20, bril; Schullerop, Laurierstraat 6,
bril; C. Kuijl, Papentorenvest 62, handschoenen;
H. Zwiers, Kennemerstraat 38, idem; Kennel
Haerlem, Regentesselaan 42, 2 honden, 2 kat
ten; K. Groskamp, Rollandstraat 67, kam in
étui; B. de Looze, H. van Alphenstraat 26,
zaklantaarn; Luikel, Eikenstraat 10, lorgnet;
J. Tholen, Jan Nieuwenhuizenstraat 3 rd., zak
mes; Smeeman, Fabriciusstraat 46, oorbel; P.
Akerboom, De Keijstraat 9, portemonnaie met
inh.; F. J. Fictoor, Cheribonstraat 1, idem; Bu
reau van Politie, Smedestraat, rijwielbelasting-
cMo fnbcJkjvn.
Sm iteicU
©jv ■wMt. inrtdXjlZcL tfc
OuuJtoé ÜMm/rriïsn I
Sitydt Ttaott oja lyotti SmLixiud.«
óe/>\ kJLiZru. ti&tXAM.
Aam tn -moeitólü ejtn)aJ£i/n
ets "tftdUiurUj. I
plaatje; H. J. C. de Graaf, Jacob Geelstraat 18,
idem; J. Hesselaar, Schermerstraat 3 rd., idem;
J. Baard, Beukenstraat 7, idem; J. de Kok,
Julianapark 56 rd., sleutel aan ring; Bureau v.
Politie, Smedestraat, tasch m. i.; Kensen, Bake-
nessergracht 19 rd., uitlaat van motorrijwiel;
V. Zalen, Acaciastraat 1, zakkam.
Burgerlijke Stond Geboren: N. van War
merdam—de Wildt, d.; A. HaaijerEbbinge, d.
Getrouwd: L. G. Jansen en W. H. Willemse.
EN Nü: DADEN!
(Ingezonden)
In verband met de groote protestvergadering,
die Dinsdag J.l. in Haarlem tegen „de openbare
zedenverwildering" plaats b.ad, zou ondergetee-
kende gaarne het volgende brengen onder de
aandacht der Haarlemsche Katholieken, niet 't
minst degenen, die deze vergadering hebben bij
gewoond. Daar werd door hen geapplaudisseerd.
„Applaus", „daverend applaus", „langdurig da
verend applaus", stond er met climax m het
verslag. Jawel, dat is gemakkelijk genoeg! O,
dat is zoo gemakkelijk om met 'n groote menigte
samen instemmend te klappen, terwijl Je veilig
binnen zit en degenen, tegen wier handelwijze
je protesteert, er niet bij zijn (althans niet in
die „hoedanigheid", waartegen wordt geprotes
teerd!) Maarom aan diegenen zélf, die aan
de openbare zedenverwildering, bewust of onbe
wust, meedoen, persoonlijk door „daden" van
protest zijn afkeuring te kennen geven, dat
is 'n tweede, en dat alleen is vruchtbaar! Niet
dat enkele gemakkelijke applaus, al was 't ook
nóg zoo „daverend" en nóg zoo „langdurig".
Weten we wel, dat ons leeg applaus tot een
aanfluiting wordt voor hen, tegen wie we pro
testeeren, als 't alleen daarbij blijft? Dachten
we soms, dat ze zoo'n protest au sérieux ne
men? Geen sprake van! „Ongevaarlijk vuur
werk". Zóó noemen ze 't. We hebben 't meer
malen van menschen, die ook aan die geëman
cipeerde moderniteiten meedoen, gehoord.
„Kletsen jullie maar raak in je protestvergade
ringen, jullie doet ons immers toch niks."
Ronduit zeggen ze je dat in je gezicht. En wat
voor antwoord kun je dan geven? Dan kan je
zwijgen, of.... toegeven, dat ze gelijk hebben.
Wat zeggen de Nationaal-Socialistische leiders
vandaag in Duitschland tegen de Katholieken,
die tegen de sterilisatiewet protesteeren? Dit:
„Jullie? Houden jullie je mond maar. Wat heb
ben jullie tegen de openbare onzedelijkheid ge
daan?" En wat is 't antwoord van diezelfde
Katholieken? 'n Drievoudig: „mea culpa"; dwa
zen die we waren! We hebben compromis op
compromis met den modernen tijdgeest geslo
ten! Nu betalen we het gelag".
En nu kunnen wij hier in Holland gerust
zeggen: „Laat het Nationaal-Socialisme in
Duitschland naar zich zelf kijken", maar het
kan dit den Katholieken ondertusschen dan
toch maar naar waarheid verwijten! Waarom
moeten wij Katholieken ons altijd pas bezinnen,
a)s er met den knoet naar ons gezwaaid wordt?
Dan is 't te laat! Eeuwig die defensieven. Of
fensieven moeten er komen! En daarom müg 't
niet blijven bij applaus, bij vergaderingprotest.
We moeten daden! Nu maar 'ns resoluut da
den! Iedereen en overal schreeuwen ze om
daden. Daden om uit de ellende, uit den chaos
te komen. Ze willen er uit, maar ze weten niet
hoe. Én wie dan maar „daden" stelt is hun
man.
Vergeten we niet 't waarschuwend woord van
St. Augustinus, dat „de ketterijen de straf voor
onze nalatigheidszonden" zijn!
Zou er zoo'n algemeen geroep op de wereld
om „daden" zijn, als er door die „den Weg en
de Waarheid" voor „daden" hebben, werkelijk
„daden" wérden gesteld? Bij woorden blijft 't,
bij applaus en vergaderingprotest. O, de groo
te Sonnenschein, de man van „de wagende
daad"! Wat kon hij 't den Katholieken verwij
ten, wat kon hij ons onze lafheid, onze half
slachtigheid naar 't hoofd slingeren: „Zoo ons
protest slechts 'n geestdriftig gejuich is en een
leeg gebaar, dan wee ons!" Hij zag 't zoo goed.
Hij zag 't maar al te goed. En daarom hield
hij zijn hart vast voor wat er van komen moest.
Katholieken, laten wij zijp woorden niet in
den wind slaan. Laten I we beginnen, laten we
in Godsnaam beginnen!! Voor 't ook hier te
laat is. Toonen, dat ons protest en applaus van
Dinsdag geen laf, leeg gebaar, geen huichelarij
is geweest.
Katholieken van Haarlem, die 't „gemeend"
hebt met dat „applaus", met die „woorden van
protest", wie begint er mee, met „daden van
protest". Om te beginnen met één daad. 'n
Daad, die gemakkelijk is; die bijna geen moeite
kost; maar die laat zien, dat we durven. Pater
Jonckbloedt protesteerde tegen „de onbe
schaamdheid der étalagepoppen in obscure bad-
kleedlng". Is 't niet diep-treurig, dat we in 't
hart van onze stad niet met kinderen voorbij
onze modehuizen kunnen komen, zonder dat de
aandacht dier kinderen, zelfs van de jongste
schoolkinderen, op 'n afstand al oogenblikkelijk
al naar dergelijke uitdagende (er is geen beter
woord voor te geven dan „uitdagende") poppen
wordt heengeleid? Is 't niet ten hemel schrei
end, dat men van 'n lagere-schoolkind moet
hooren: „O, mijn groote broer zegt, dat vinden
de jongens juist de mooiste ramen van de eta
lages; aan de andere is niks aan!" En zullen
wij Katholieken, dit alles dan maar dulden?
Als we 't gemeend hebben met ons protest,
als we 't waarachtig voor God en ons geweten
gemeend hebben, laten we hier dan beginnen
met 'n „daad". Met 'n „massa-daad". We moe
ten gezamenlijk die firma's bewegen die poppen
uit de étalage te verwijderen en verwijderd te
houden. Katholieken van Haarlem, hierin heb
ben we tenminste 'n „begin" van 'n offensief,
van 'n daadprotest. Hoe we verder moeten met
daadprotesten, zal zich nog wel uitwijzen, als
we maar eerst 'n succes boeken. Dan is „onze"
vrees gebroken en dan ziet „men", dat we dur
ven. En daarom: beginnen we! Beginnen we di
rect!
Welke Katholieken, mannen en vrouwen, heb
ben er de kleine moeite voor over om onderge
teekende 'n kaartje met hun naam (of, wat we
nog liever hebben, met 'n instemmend woordje
er bij) te zenden? Zoo spoedig mogelijk? De
Bisschopsstad moet het zich tot een eereplicht
rekenen, te beginnen. Als wij begonnen zijn
zullen ook de andere steden ons zeker volgen.
Maar 'n „begin" moet er zijn!!
Met het grootste vertrouwen hopen wij ook
op de medewerking der Haarlemsche Eerwaarde
Geestelijkheid en kloosterlingen!
En nu, Katholieken van Haarlem en Om
streken, die ook in de Haarlemsche modehuizen
koopt, opdat het verwijt van Christus: „Ik was
naakt en gij hebt mij niet gekleed", in dit op
zicht ons niet tot 'n vloek worde, en nü: „de
daad"!! Bewijst, dat Uw applaus van Dinsdag-
geen leeg huichelachtig gebaar is geweest! We
verwachten honderden namen.
Maria-School, Koningstraat 20, Haarlem.
MARIE SCHOUS
De stijging van den luchtdruk in het Westen
ging regelmatig voort.
De hoogste barometerstanden worden thans
in Schotland gevonden.
De depressie bij IJsland bleef hoog in het
Noorden en doet haar invloed gevoelen op het
weer in Noord-Scandinavië. Over het Zuid-
Westen blijven de ondiepe onweersdepressies,
die nog plaatselijke onweersregens gaven in
Frankrijk en geringe hoeveelheden tot over het
Zuiden van ons land.
Het gebied van groote warmte verplaatste
zich naar het Oosten en ligt thans in Oosc-
Duitschland. In het Westen veranderde de tem
peratuur weinig, op IJsland steeg zij tot zomer
warmte in het binnenland.
Behalve in Frankrijk, viel nergens regen van
beteekennis en is het weer overal zomers
warm en zonnig.
Voorloopig zijn nergens groote veranderingen
te wachten.
De daden van Dr. S. vinden nog eens him na
sleep in de behandeling, thans in hooger beroep,
van de strafzaak tegen de beide Nederlanders,
verdacht van deviezensmokkelen.
Dit was ons aanleiding ons te wenden tot mr.
J. A. van Baren, den Amsterdamschen advocaat,
die de geheele zaak van nabij heeft kunnen vol
gen en die ook thans te zamen met een Ber-
lijnsch collega, de verdediging in hooger beroep
heeft voorbereid, terwijl hij ook het proces te
Berlijn zal bijwonen.
Het spreekt vanzelf zoo vertelde Mr. van Ba
ren, dat deze zaak de gemoederen in hevige be
roering heeft gebracht.
Er is thans een lijvig dossier, bevattend onder
meer een formeele aanklacht tegen Dr. S., door
de Amsterdamsche Politie samengesteld, welk
dossier aan den Minister van Justitie is doorge
zonden, opdat Z. E. eventueele stappen bij de
Duitsche regeering ten gunste van de zoo lee-
Hjk in de val geloopen landgenooten kan on
dernemen.
Bij alle verontwaardiging over de wijze van
doen van Dr. S., die, dit is thans wel duidelijk
gebleken, te zamen met anderen medewerkte om
z.g.n. deviezensmokkelaars onschadelijk te ma
ken, moet toch niet uit het oog verloren worden,
dat de Duitsche regeering wel gedwongen is, zich
met hand en tand tegen de praktijken der smok
kelaars te verzetten, wil zij niet de toch reeds
wankele Mark volkomen zien ineen storten.
Een gelukte illegale effectentransactie levert
n.l. ca. 40 pet. winst op; liet men dit ongehinderd
toe dan zouden Duitsche geldswaarden het land
uitstroomen en, in groote hoeveelheden op de
markt gebracht, zeer groot nadeel toebrengen
aan de met zooveel zorg op peil gehouden Duit
sche Mark.
Dit neemt niet weg, dat de wijze waarop men
probeert dit gevaar af te wenden, geenszins fraai
is, hetgeen ook door de Duitsche autoriteiten
wordt toegegeven.
Dit komt te sterker uit, omdat in dit speciaie
geval de slachtoffers niet aan smokkelen zou
den hebben gedacht en dan ook niet hiertoe
zouden zijn overgegaan, ware het niet, dat zij
door dr. S. in den waan waren gebracht, dat
de door dezen zelf verschafte effecten, op
grond van bijzondere omstandigheden volkomen
legaal verkoopbaar waren.
Uit het vonnis in eerste instantie blijkt van
dit alles niets. Met opzet is bij de behandeling
over dr. S. niet gesproken, omdat zijn rol bij
een en ander toen nog niet bekend genoeg was
en men niet het uitsluiten der openbaarheid
van de zitting, gelijk in andere gevallen is ge
schied, wilde riskeeren.
Dit had n.l. de gevolgen kunnen hebben, dat
ook ik de behandeling niet had kunnen
bijwonen.
Overigens is bij de wel zeer zware straf
andere beklaagden werden echter nog wel tot
hoogere straffen veroordeeld m.i. duidelijk
de uitwerking der z.g.n. leekenrechtspraak
„Schoffengericht" merkbaar. Men heeft met
beminnelijke nonchalance de vele, vooral in dit
speciale geval, zich voorgedaan hebbende Juri
dische vraagpunten, onbeantwoord gelaten, dan
wel ze met een vrijmoedigheid opzij geschoven,
die mij, gewend aan vrijwel steeds juridisch
houdbare Hollandsche beslissingen, vreemd
aandeed, en ook mijn Berlijnschen collega on
begrijpelijk voorkwam.
Hopelijk zal dit in hooger beroep anders zijn,
daar juist zuiver juridisch bekeken, vrijspraak
zeker niet tot de onmogelijkheden behoort.
In den ouderdom van 74 jaar is Zaterdag
morgen te Amsterdam overleden de heer Jac.
Vonk.
De heer Vonk, die aanvankelijk bij 't onder
wijs werkzaam is geweest, heeft zijn eigenlijke
levensroeping gevonden in de journalistiek.
Gedurende veertig jaren, tot de opheffing toe,
is hij als verslaggever verbonden geweest aan
het „Nieuws van den Dag". Zijn raadsover-
zichten, trokken immer de belangstelling van
talloos velen.
GENèVE, 2 Juni. Na de door bemiddeling van
Italië tot stand gekomen overeenstemming tus
schen Frankrijk en Duitschland inzake de volks
stemming in het Saargebied, werden hedenmid
dag de verklaringen van de Duitsche en Fran-
sche ministers van buitenlandsche zaken over
de garanties voor de bescherming der Saarbe-
volking overhandigd aan den voorzitter van de
commissie-van-drie, baron Aloisi.
Over den inhoud van het accoord kan het
volgende worden medegedeeld:
De datum voor het plebisciet is vastgesteld op
13 Januari 1935, de vroegste datum, die volgens
de verdragen mogelijk is. Tot het mogelijk ma
ken van een onbeïnvloede en rustige stemming
worden stemmingsgerechten benoemd, die in
functie zullen zijn gedurende het plebisciet en
nog een jaar daarna. Zij zijn bevoegd voor alle
delicten, die samenhangen met de stemming
zelf. Er zullen acht gerechtelijke colleges in
eersten aanleg en een hooger gerecht worden
gevormd. Dit hoogere gerecht bestaat uit een
president, een vice-president en drie rechters,
terwijl in de andere gerechten waarschijnlijk
slechts één enkele rechter zal worden benoemd.
De colleges moeten worden samengesteld uit
neutrale personen.
De Volkenbondsraad zal ook de plebisciet-com
missie benoemen, die eveneens uit neutrale per
sonen zal bestaan. Deze commissie zal bijzon
dere volmachten hebben en fungeeren naast de
regeeringscommissie, zoodat zij niet onderge
schikt is aan de regeeringscommissie, maar een
zelfstandig Volkenbondsorgaan zal zijn.
Het oude plan, om buitenlandsche politie naar
het Saargebied te roepen, is opgegeven. De re
geeringscommissie zal zoo mogelijk door aan
werving in het Saargebied de noodzakelijk ge
achte versterking tot stand brengen. Zoo noodig
kan zij echter ook buiten het Saargebied politie
aanwerven. Daarbij zullen de Volkenbondsraad
en de commissie-van-drie haar behulpzaam zijn.
Slechts Duitsch-sprekende politie-beambten zul
len worden aangeworven.
Betreffende de stemmingkosten is vastgesteld,
dat Duitschland en Frankrijk ieder vijf millioen
francs zullen voorschieten en de regeeringscom
missie één millioen. Zoo mogelijk moeten
Duitschland en Frankrijk nog meer voorschot
verleenen.
In de vroegere Pruisische gebieden zal naar
„Burgemeesterschappen" en in de vroeger Beier-
sche gebieden naar gemeenten worden eestemd.
De voorbereidingen van het Chineesche too-
neelfestijn Turandot, dat den deelnemers aan
het 64ste Lustrum der Groningsche Universiteit
zal worden aangeboden, zijn reeds in vergevor
derd stadium. w
De dichter Jan Engelman heeft de laatste
acte zoo juist beëindigd, en de repetities van de
muziek, gecomponeerd door den heer Alex de
Jong, zullen binnenkort een aanvang nemen
onder leiding van den componist.
Het ontwerpen van de décors en costumes is
toevertrouwd aan den heer Denis Martin, die
zich reeds onderscheiden heeft als ontwerper
voor de Wagrier-Vereeniging en het Groot Ne-
derlandsch Tooneel. Vooral zijn geslaagde ont
werpen voor „Tobias en de Engel" hebben de
Lustrum-Commissie ervan overtuigd, dat de
heer Martin uitermate geschikt is voor het il-
lustreeren van een zoo exotisch gegeven, als
Turandot. Wat betreft de décors, wordt gebruik
gemaakt van een uiterst effectvollen en een-
voudigen tooneelbouw in drie etages; een af
beelding van de troonzaal, gemaakt naar een
maquette, geeft hiervan een beeld.
De costumes worden uitgevoerd volgens de
authentieke Chineesche snit. De tooneelrepeti-
ties onder leiding van den heer Johan de
Meester zijn reeds in vollen gang.
Noorbeek ligt in de binnenlanden van de
Zuid-Limburgsche Ardennen. In een
maagdelijke streek. De Wegen erheen
zijn nog niet overal van bemoedigende glad
heid, kunnen op plaatsen wel eens op beddingen
van riviertjes gelijken. Niettemin is een bezoek
aan dit dorpje wat extra-verslijt van autoban
den die kosten toch haast niks meer wel
waard. Noorbeek werd trouwens door minnaars
van ongerept natuurschoon en zenuwsterkende
stilte ontdekt, het beschikt over 'n paar kleine
hotels. Het gemakkelijkst arriveert men er over
den rijksweg MaastrichtGulpen, doch veel
mooier komt ons alles in deze welige dellingen
voor, wanneer men op een zonnigen morgen
over GronsveldMheer erheen rijdt. Een on
vergetelijk gezicht, het grijzige dorpje tegen
den bosschigen bergrand te zien, met de don
kere silhouetten van een groepje dennen links
op den voorgrond. Rechts verwijden zich de
dalen, verblauwen de heuvelen naar de Arden
nen van Walenland. Hier is Nederland wel het
minst Hollandsch, neemt het, met zijn groene
weiden tegen bergflanken, zijn diep-groene bos-
schen en lavendelkleurige verten, even een Ti-
roolsche allure aan.
Noorbeek, een aardig, schilderachtig dorp.
met een mooie, monumentale, oude Gotische
kerk, gelegen op een heuveltje tegen den heu
vel. Daarvoor rankt de slanke lijn van een den
nenstam bijna zoo stout den hemel in als de
toren zelf. De vermaarde St. Brigida-den! Een
boom met traditie in de folklore. Gewis, het is
niet de eenige den die er, in het voorjaar, in
deze Zuidelijke contreien geplant wordt. Val
kenburg heeft er ook zoo een, kende er vroeger
in iedere buurt. Zelfs in de naaste omgeving
van ons bergdorpje ondernam men wel eens
zulke boomplanting, doch daar heeft zooiets
geen verleden. Limburg heeft maar twee Mei
dennen van vermaardheid: die van Noorbeek
en Valkenburg.
In het planten der Meidennen leeft een oud-
Germaansch, heidensch volksgebruik voort,
alleen die van Noorbeek heeft een cliristeljjke
origine, ofwel het gebruik werd er zoodanig
gekerstend dat het van karakter veranderde.
De gewone Mei- of lenteboom behoort geroofd
of gestolen te worden, die van Noorbeek orden
telijk gekocht en betaald of op andere eerlijke
manier verkregen.
Het zou dit jaar juist drie eeuwen geleden
zijp, dat het dorp bezocht werd door een ver
schrikkelijke veepest. De stallen dreigden uit te
sterven, wat in dit land van veeteelt armoede
en nood beteekenen moest. De patroonheilige
van Noorbeek is evenwel de H. Brigida, be
schermster van het hoornvee. Tot haar wend
den zich de vrome dorpelingen. Ze legden de
gelofte af ieder jaar, haar ter eere, een schoo-
nen den te planten, wlanneer de pestilentie wij
ken mocht. Hun gebed werd verhoord; de ge
vreesde veeziekte week.
Getrouw volbrengen de dorpelingen nu ieder
jaar hun gelofte. Daaromheen ontwikkelden
zich verschillende volksgebruiken, waarvan er
sommige roerend zijn vanwege hun echt-chris-
telijken gemeenschapszin.
Gelijk bij zooveel andere folkloristische ver
schijnselen in Limburg speelt hierin de „Joonk-
heid", een soort organisatie van mannelijke on-
gehuwden, een groote rol. Deze „Joonkheid"
kiest zich een kapitein, die omgeven wordt van
een staf. Noorbeek let niet op rang of welstand
bij het aanwijzen der hoogste waardigheid en
heft ook maar een bescheiden contribute. Deze
corporatie heeft haar vaste plaats in de dorps
processies.
Het voornaamste werk der Noorbeeksche
„joonkheid" bestaat in het verwerven en aan
voeren van den Brigida-boom. Een paar weken
voor de planting gaan de leiders eens door de
bosschen der omgeving wandelen, bijzonder
door die, welke even over de grens in hte Luik-
sche liggen. Daar zijn de landelijke kasteelen
van „Hochw'ald" omgeven, treft men dus hoo
ger stammen aan. De heeren der streek voelen
iets voor traditie, en schenken vaak den boom.
die anders wel dertig gulden kosten kan, aan
de jongelui van allerlei leeftijd. Het gebeurt in-
tusschen ook wel dat de den uit de gemeen
schappelijke kas betaald moet worden.
Op den grooten dag trekken de ongehuwde
mannen 's morgens naar het bosch, vellen den
boom, die dertig tot soms vijf-en-dertig meter
hoog is en dan begint het moeilijke transport.
Geen kleinigheid zoo'n gevaarte over slechte
veldwegen en bergachtig terrein te vervoeren
Gezorgd moet worden dat het sierraad van den
Brigida-boom, de pluim, niet afknapt.
Het transport geschiedt met een specialen
wagen en de paarden, die hem trekken, dragen
wel afzonderlijk voor dit doel gereserveerd tuig,
met jaartallen in het koperwerk. Met een half
óozijn paarden wordt de den uit het Belgische
bosch gereden, dat geeft natuurlijk douane
formaliteiten, doch de tolbeambten van beide
zijden der grens toonen zich dan zeer coulant.
Ze kennen het geval.
In den middag trekt men met vele bont
getooide paarden het kleine span tegemoet. Ge
trokken door twintig of meer kleurig versierde
rossen, behangen met vroolijk klingelende
schellen, rijdt men den Brigida-den naar het
dorp. Onderweg doet men natuurlijk de noodige
„heiligenhuisjes" aan. Tegen het vallen van
den avond heeft men de kerk bereikt. De boom
wordt dan neergelegd en de „Joonkheid" heeft
haar taak volbracht.
De traditie wil immers, dat de gehuwden den
reus planten. Een zwaar werk, dat uren duren
ken, de kelen dorstig maakt en veel bier vor
dert. Een boosaardig spreukje kent aan de
„oude Wijven" ook nog een zekere functie toe,
immers: de „joonkheid" haalt den boom, de ge
trouwde wijven planten hem.... en de oude
wijven besproeien hem met brandewijn.
De St. Brigida-boom beurt dan weer voor een
jaar zijn pittig silhouet den hemel in. Paasch-
Maandag veilt men hem publiek. Daar de boom
steeds nog voor balk of brandhout geschikt is.
brengt hij nog wel 'n tientje of vijftien gulden
op. Benevens een paar kruiken „Schnaps" ofwel
brandewijn. Ook dat wil de traditie.
Slechts een halven dag moet Noorbeek het
zonder Brigida-boom stellen. In den morgen
der planting laat de kooper den stam neer. Zijn
helpers worden betaald met spiritueel honora
rium,...
CHICAGO, 2 Juni. Twaalf staten zijn thans
van den invloed van de hittegolf bevrijd. Het
aantal dooden bedraagt minstens veertig. Velen
stierven aan zonnesteek of hartverlamming, ter
wijl verscheidende menschen verdronken, die
door zwemmen aan de gevolgen van zonne
baden trachtten te ontkomen.
WASHINGTON, 2 Juni (Reuter). De vakver-
eenigingsleiders in de textielindustrie hebben de
voor Maandag aangekondigde algemeene staking
afgezegd.
's Avonds rijst de nieuwe boom omhoog. De
driehonderdste dezen keer!
Het jubileum
Vanwege het derde eeuwfeest had men dit
jaar van de planting bijzonder veel werk ge
maakt. In de bosschen van Teuven was een
extra-schoone boom uitverkoren. Bijna had het
jubileum een tragisch verloop; weinig scheelde
het of een der „kappers" raakte onder den val
lenden stam.
's Middags trokken uit de stallen, met glin
sterend tuig, vroolijk rinkelende schellen en ter
eere van het eeuwfeest bijzonder kleurigen tooi,
de peerden, die den boom naar het dorp moes
ten trekken. Een wemeling van fonkelend rood,
blauw, groen en paars! Er was buitengewone
zorg aan de versiering besteed, het ging om
prijzen! Verschillende dieren droegen, in papie
ren bloemekens, toepasselijke opschriften op
het zadel; van een zag men den haam met
veel smaak gesmukt met dennengroen en gul
den eikels, een ander droeg boven den kop,
grappig verkleind, de Noorbeeksche kapel met
den Brigida-den.
Later reed de dorpsharmonie het span, in
bont bevlagden vrachtauto, na. Een uurtje buiten
het dorp vormde zich de feeststoet. De drie-en-
dertig meter lange boom, met royalen pluim
rustte op den in nationale kleuren geschilderden 5
wagen. Een paar dozijn jongelui reden op den
hoog-opgeladen stam. Natuurlijk hield men
herhaaldelijk stil om zich lafenis toe te dienen.
Het weer was ook zoo warm en droog en het
laden, rijden, bijzonder het nemen van scherpe
bochten, zoo vermoeiend.
Voorafgegaan door drie herauten te paard,
met specialen standaard, trok de stoet onder
gejuich der bevolking tegen den avond Noor
beek binnen. Een imposant span, van 25 peer
den, voor een prachtigen boom van 33 meter.
Het dorp was bijna te klein. Toen de boom
tot bij den kuil gereden was, mocht de „joonk
heid" rust nemen en supplementaire lafenis.
Nu gingen de getrouwden aan den slag. Met
mobiele „stiepen", zelf echte boomen, drong
men den woudreus langzaam de hoogte in. Bij
momenten een fantastisch gezicht, dat aan een
illustratie van Doré (Ark van Noë) denken
deed. Na eenige uren zwoegen in de dorre,
droge duisternis gelukkig beschikte men
over welgevulde kruiken rees de den, de
driehonderdste ter eere van Sinte Brigida, bo
ven de daken van het dorp. Noorbeek had een
mooi moment in zijn vredige historie beleefd!
MATH. KEMP
De groote heidebrand in de omgeving van
Wezep was Zaterdagavond te ongeveer half tien
vrijwel gebluscht. Het gevaar voor uitbreiding
was althans geweken.
Naar ruwe schatting zijn ongeveer 100 H.A.
verbrand. Met man en macht is er gewerkt om
het vuur meester te worden, aanvankelijk zag.
het er naar uit of het vuur over zou slaan naar
het natuurpark „De Dellen". Doch gelukkig
wist men hier het vuur te stuiten.
Het gedeelte heide, dat verbrand is, was voor
een belangrijk deel militair terrein, niet voor
het publiek toegankelijk. Waarschijnlijk is heb
vuur ontstaan bij de schietbanen te Wezep. De
heide is verbrand tot den nieuwen betonweg
bij den theetuin „De Dellen".
Ongeveer 200 militairen en een groot aantal
politiemannen, marechaussee en burgers uit de
omliggende gemeenten hielpen bij het blus-
schingswerk.
Twee personen werden door rook bevangen en
geraakten bewusteloos.
H. M. de Koningin ontving Zaterdag het vol
gende telegram:
„Herdenkingscommissie 16341934 Curasao—
Nederland betuigt Uwe Majesteit aanhankelijk
heid en trouw bij viering van driehonderd
jarige vereeniging Nederland en Curasao. Voor
zitter Ds. C. Millet de St. Aubin."
Hierop is door H. M. het volgende telegram
aan den voorzitter van de herdenkingscom-
missie in Curasao gezonden:
„Betuig Herdenkingscommissie bijzonderen
dank uiting aanhankelijkheid en trouw bij vie
ring 309-jarige vereeniging NederlandCura
sao. Wilhelmina." j
Voorts heeft de Koningin van den Gouver
neur van Curasao het volgende telegram ont
vangen: i
„Ter gelegenheid van de herdenking in Ne
derland van de driehonderdjarige vereeniging
van Nederland met Curasao moge C.trasao
Uwe Majesteit zijn gevoelens van eerbiedige
hulde en hechten trouw betuigen. Van Slobbe."
Het antwoord van H. M. op dit telegram luidt
als volgt:
„U en ingezetenen oprechten dank voor zeer
op prijs gestelde gevoelens telegram heden ter
gelegenheid herdenking hier. Wilhelmina."
