Liechtenstein, Europa's jongste
corporatieve staat
De kabinetscrisis
in België
Nog een aanslag
in Oostenrijk
Het nieuws van heden
OP DEN GRONDSLAG VAN
QUADRAGESIMO ANNO
M
Ook Barthou naar
Mussolini?
RUSLAND EN DE KLEINE
ENTENTE
SMALFILMT U REEDS
Foto-enKinohandel „Vos"
P. A. M. KAT
VEERBOOT GEKAPSEISD
DE BAROMETER
LAMERIS
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
ZONDAG ÏO JUNI 1934
Ochtendblad
De nieuwe mannen
De ontmoeting zou niet voor Octo
ber kunnen plaats hebben
Het mislukte complot
tegen koning Carol
Kol. Precup verricht thans dwang
arbeid in een zoutmijn
Het
Maandag publicatie der
ministerlijst?
FRISSCHE HAP IN WARME UREN
Als het even „zomert" 9 is de ijswafel in trek
TEXTIELSTAKING
NEEMT AF
De spoorbaan tusschen Spitz en
Aggsbach met dynamiet
vernield
Omvangrijk onderzoek
der politie
Tsjecho-Slowakije en Roemenië
hervatten de diplomatieke
betrekkingen met de
Sovjet-Unie
Joego-Slavië zal later
beslissen
Litwinof
ACCOUNTANTSKANTOOR
Waarschijnlijk 100 menschen
verdronken
De regeerïngscrisis in
Litauen
Kabinet trad af na. een drama
tische zitting
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Stormen in Midden-
Amerika
INDISCHE POSTVLUCHTEN
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18786
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
ttVan ouds is het vorstendom ver
bonden met cultureele banden
aan het Duitsche en Oosten-
rijksche Katholicisme
Er bestaat in midden-Europa nog altijd het
vorstendom Liechtenstein, een constitu-
tióneele erfelijke monarchie. Sinds 5 Oc
tober 1921 heeft het landje een constitutie. De
Uitvoerende macht ligt in handen van den vorst,
de wetgevende berust by een Kamer van 15 le
den, gekozen voor den duur van vier jaar door
algemeen, direct en geheim stemrecht. Bij ont
binding en verdaging van de Kamer wordt deze
Vervangen door een nationaal comité, samenge
steld uit den president der Kamer en vier ge
deputeerden. De vorst benoemt den chef der re
geering voor den duur van 6 jaar op voordracht
der Kamer. De regeeringschef wordt bijgestaan
door twee raadslieden, die het parlement voor
den duur van vier jaren aanwijst. Het volk be
zit recht van referendum en plebesciet.
Naar de laatste volkstelling in 1930 bedraagt
het aantal inwoners 10213, waarvan er 1715 in
de hoofdstad Vaduz wonen. Het land beslaat een
oppervlakte van 157 vierkante K.M.
De taal is Duitsch, de religie Roomsch-Ka-
tholiek- De staatsinkomsten bedroegen 1933
1.354.500 en de uitgaven 1.434.176 Zwitsersche
goudfranken. Het landje heeft een douane-unie
met Zwitserland, welk land ook de buitenland-
sche zaken van Liechtenstein waarneemt. Con
sulaten onderhoudt Liechtenstein in Argentinië,
Perzië en Nederland. In Vaduz verschijnen drie
maal per week twee couranten: Nachrichten
(dem.) en Volksblatt (cons.). De vlag is blauw
rood. Het volkslied is „Oben am Rhein". De
Liechtensteiner orde is de „Médaille jubilaire".
In dit paradijsje wordt weinig of geen belas
ting betaald. Voor vreemdelingen is het in deze
tijden van willekeurige, dictatoriale politiek
rondom dit landje sterk begeerde burgerrecht
moeilijk te krijgen. Dienstplicht bestaat er niet.
Iedere mannelijke inwoner onder de 60 jaar, ge
schikt om de wapenen te dragen, is verplicht de
nationale zelfstandigheid te verdedigen. In 1865
Streed Liechtenstein aan de zijde van Oostenrijk
tegen Pruisen. En het merkwaardige is, dat
Liechtenstein eigenlijk nog altijd op voet van
oorlog staat met Pruisen, want in 1865 bij het
sluiten van den vrede met Oostenrijk, werd ver
geten ook vrede te sluiten met Liechtenstein.
In dit vreedzame vorstendom, in deze kleine,
vriendelijke Alpenmonarchie voltrekt zich
thans een merkwaardig politiek proces. De
Duitsche en heel de midden-Europeesche revo
luties en de crisistijden na den wereldoorlog
brachten zoo goed als geen verandering in de
constitutie van het kleine staatswezen. Maar
het ongeluk, dat al zijn naburen trof, had toch
wel invloed op het partijwezen. In de laatste
15 jaren streden de Burgerpartij en de Volks
partij om het bezit der staatsmacht. Langza
merhand ontstond er een meer links gerichte
strooming onder den arbeiders. Ook nam een
groep van vrije economisten toe, die zijn
schaarde om prof. Dr. Ude. Het is duidelijk,
dat partijstrijd in zulk een klein gebied uiter
mate schadelijk is, temeer wijl Liechtenstein
een geheel katholiek land is zonder volksche
verschillen en zonder sterS#klassentegenstel-
lingen, die overal anders heerschen.
Uitgaande van zulke overwegingen, ontwik
kelde zich in den herfst van het vorige jaar
Franz 1, vorst van Liechtenstein
een nieuwe politieke strooming, de „Liechten
steiner Heimatdienst". Deze beweging, die niet
alleen politieke, maar ook economische en cul
tureele hervormingen wil doorvoeren, verkon
digt in haar orgaan, dat denzelfden naam
draagt, als laatste en hoogste doel den Chris-
telijken Standenstaat. Uitgaande van de ge
dachte der Pausen, neergelegd in de „Quadra-
gesimo Anno", wil de „Liechtensteiner Heimat
dienst" Liechtenstein maken tot een model
staat, wat, gezien de overzichtelijkheid van het
land en zijne omstandigheden, niet erg moei
lijk zal zijn, wanneer het tenminste gelukt, het
volk geestelijk te concentreeren. Van ouds is
Liechtenstein door sterke cultureele banden
verbonden met Duitschland en Oostenrijk. Het
is nu opmerkelijk, volgens de „Schonere Zu-
kunft", dat deze cultureele betrekkingen in den
„Heimatdienst" zich krachtig doen gelden. De
leiding der beweging wordt gevormd door Dr.
Otto Schaedler, Dr. Alois Vogd en Carl Freiherr
von Vogelsang. De eerste twee heeren zijn le
den der Katholieke Duitsch-Oostenrijkscne
Studentenbonden.
Baron von Vogelsang is de kleinzoon van
den beminden Oostenrijkschen socialen politi
cus Vogelsang, die medehielp de „Rerum No
varum" voor te bereiden, die in Weenen de
Christelijke Sociale Partij stichtte en een
wegbereider was voor den Christelijken Stan
denraat. Deze baron was een Mecklenburger
van geboorte en verkreeg na zijn bekeering tot
de Katholieke Kerk het burgerrecht van Liech
tenstein, waar hij zich in 1850 vestigde.
Zoo werken dus in de jonge leiders de oude
Katholieke Duitsche en Oostenrijksche krach
ten mede, die vele en groote dingen op poli
tiek en sociaal Katholiek gebied in het ver
leden hebben gepresteerd. Het zal interessant
zijn het resultaat te zien der politieke ont
wikkeling op den grondslag van „Quadragesi-
mo Anno" in de kleine Alpenmonarchie.
Vrijdamiddag werd bij de opgravingen op
het Domplein te Utrecht, vlak onder het
plaveisel, een middeleeuwsch sarcophaag
gevonden. We zien hier Prof. Vollgraff die
bezig is met den omringenden grond weg
te snijden.
PARIJS, 9 Juni. Barthou heeft vanmorgen in
den ministerraad uitvoerige mededeelingen ge
daan over twee uitnoodigingen, die hem zijn
geworden. MacDonald heeft hem uitgenoodigd
naar Londen te komen, terwijl Mussolini een
uitnoodiging tot hem heeft gericht voor een
samenkomst te Venetië of te Rome.
Volgens de „Intransigeant" zal een reis van
Barthou naar Italië op zijn vroegst in October
plaats vinden.
Hetzelfde blad betoogt in een artikel, dat
Frankrijk terecht op het standpunt staat, dat
er te veel kwesties onopgelost zijn, dan dat zij
in een tijd van 48 uur zouden kunnen worden
afgehandeld. Om een definitieve mislukking te
vermijden, heeft Barthou althans voorloopig
van een reis naar Italië afgezien. Intusschen
aldus het blad zou Italië een belangrijke
rol kunnen spelen door te bemiddelen tusschen
Frankrijk en Duitschland. Indien Mussolini in
dezen zin werkt, kan hü veel voor den vrede
doen.
BOEKAREST, 9 Juni. (Reuter). Kolonel
Precup en zijn twaalf medeplichtigen, o.a. de
piloot, die koning Carol per vliegtuig uit zijn
ballingschap naar Roemenië terugbracht, ver
toeven thans in de gevangenis van de zoutmijn
Doftana, gelegen in de Karpathen op 160 KM.
van Boekarest, waar zij 10 jaar dwangarbeid
zullen moeten verrichten wegens hun samen
zwering tegen den koning.
Deze zoutmijn is berucht om zijn somber
heid en ondraaglijkheid en alleen de ergste
misdadigers des lands worden hierheen ge
zonden. Elke kans op ontsnapping is uitgeslo
ten en velen keeren hieruit nooit meer terug.
EE Verwachting: Zwakke tot matigen |l
noordoostelijke tot noordelijken of
noordwestelijken wind, toenemende be- g
EE wolking, weinig of geen regen, koeler. EE
EE Verdere vooruitzichten: Weinig of EE
EE geen regen, koel.
^iiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiuiii^
Het nieuwe ministerie zoo goed
als gereed; Jaspar zou de
portefeuille van Buitenl.
Zaken nemen
BRUSSEL, 9 Juni. (V. D.) Graaf De Broque-
ville heeft zijn besprekingen over de vorming
van een nieuw kabinet grootendeels beëindigd.
De nieuwe ministerlijst staat zoo goed als vast,
maar zal waarschijnlijk eerst Maandag gepu
bliceerd worden.
Minister van Buitenlandsche Zaken wordt
Jaspar, tot dusver minister van Financiën, die
ook reeds van 1920 tot 1924 Buitenlandsche Za
ken heeft beheerd. De Vlaming Sap zal Finan
ciën overnemen. Van Cauwelaert zal buiten het
ministerie van Industrie waarschijnlijk ook
Landbouw op zich nemen. Als ministers zonder
portefeuille zullen de vice-gouverneur der Na
tionale Bank, Van Ceeland, en de katholieke
senator Van Overberg tot de regeering toetre
den.
Het nieuwe ministerie zal zijn voornaamste
taak zoeken in de ordening van het economisch
leven en de financiën. Daarom noemt men het
reeds thans het ministerie van het economisch
herstel en het is in verband daarmede van bij
zondere beteekenis, dat Van Cauwelaert de bei
de gewichtigste portefeuilles houdt.
Minister van Defensie bliiii de liberaal De-
vèze.
Een kink in den kabel?
Onze BelgiseS^ correspondent seint ons in
aansluiting op het bovenstaande nog het vol
gende
Heden heeft minister De Broqueville tijdens
een onderhoud met de journalisten, verklaard,
dat het kabinet vrijwel gereed is. In den na
middag is er evenwel een kink in den kabel
gekomen. De heer Dirckx, voorzitter van den
liberalen Landraad, heeft n.l. nieuwe eischen
van anti-clericalen aard gesteld en daarvan de
samenwerking der liberalen met de katholieken
in het kabinet afhankelijk gesteld.
Deze eischen konden door De Broqueville niet
aanvaard worden.
Het optreden van den heer Dirckx heeft tot
gevolg, dat Zaterdagavond nog niets definitiefs
is bereikt. Maandag a.s. zal over deze kwestie
opnieuw beraadslaagd worden.
In de afgeloopen week is de stakingsbeweging
onder de textielarbeiders te Bombay wederom
eenigszins verminderd. In totaal zijn weer 28
katoenfabrieken aan het werk.
WEENEN, 9 Juni. Op de spoorbaan tusschen
Spitz en Aggsbach zijn, naar verluidt, in den
afgeloopen nacht de rails met dynamiet ver
nield. Ook hier werd het verkeer stopgezet. Deze
nieuwe bomaanslag wordt in verband gebracht
met een excursie van diplomaten, welke heden
door de regeering voor het geheele Corps Di
plomatique in Wachau georganiseerd was.
De politie stelt een uitgebreid onderzoek in,
over het resultaat waarvan echter nog niets
naders bekend is.
Omtrent den spoorwegaanslag bij de Semme-
ring verluidt thans dat men de rails in de lucht
heeft laten vliegen. De in de nabijheid gelegen
spoorwegbrug is, althans volgens de laatste be
richten daarbij niet beschadigd. Wel werd het
verkeer stopgezet. De uit het Zuiden komende
treinen worden omgeleid over de baan Leoben
Weenen. In de geheele omgeving heeft de po
litie strenge afzettingsmaatregelen genomen. Het
autoverkeer op den Rijksstraatweg Weenen
SemmeringGraz, die op geringen afstand van
de spoorbaan ligt, is gedeeltelijk onderbroken.
Over den aanslag op de spoorbrug bij Voeckla-
markt wordt medegedeeld, dat de schade niet
volledig is vastgesteld. Het herstel zal waar
schijnlijk 8 dagen duren.
De politie stelt een omvangrijk onderzoek in,
maar tot dusverre is nog niets over het resul
taat bekend.
Verder wordt gemeld, dat bij den aanslag op
PRAAG, 9 Juni. (Reuter). Officieel wordt
medegedeeld: De Russische volkscommissaris
van Buitenlandsche Zaken, Litwinof, en de mi
nister van Buitenlandsche Zaken van Tsjecho-
Slowakije, dr. Benesj, hebben 9 Juni te Genève
gelijkluidende documenten uitgewisseld, waar
door de normale betrekkingen tusschen de
Tsjecho-Slowaaksche republiek en de Sovjet-
Unie worden hersteld.
Ook de Roemeensche minister van Buiten
landsche Zaken, Titoelescoe, heeft met Litwinof
gelijkluidende documenten uitgewisseld, waar
door de diplomatieke betrekkingen ook tusschen
Roemenië en Rusland hervat worden.
De Joego-Slavische regeering zal eerst be
slissen, nadat de minister van Buitenlandsche
Zaken, Jeftitsj, die heden uit Parijs vertrokken
is, rapport zal hebben uitgebracht.
De uitwisseling der betreffende stukken heeft
plaats gevonden na onderhandelingen, die ge
durende verscheidene dagen zijn gevoerd door
alle leden van den permanenten raad der Kleine
Entente met Litwinof bij. eenstemmig besluit
van dezen raad en op grond van de beslissingen
der bevoegde regeeringen.
In de stukken, die vandaag gepubliceerd zijn,
wordt ook de benoeming van gezanten aange-
kondigd.
Zoo niet, vraagt dan gratis
demonstratie bij
Ceintuurbaan 195, A'dam, Tel.29214
Het meest gespecialiseerd adres voor
Smalfilm opname- en projectie-apparaten
OOSTERPARK 19 - AMSTERDAM - TEL. 53931
UiJRWERK HANDEL
IEIDSCHESTRAAT 18
10 II12 1 2:
{18;: 7, 6 f»... 4j>
de Semmeringbrug even voor het station Sem
mering gesteente is losgeraakt, waardoor de in
gang tot den grooten tunnel werd versperd.
Het valt nog niet te zeggen, wanneer het ver
keer hier weer normaal zal zijn.
Nog meer sabotage
Volgens een officieele mededeeling uit Bre-
genz is te middernacht een aanslag gepleegd op
de buisleiding van de groote centrale, die door
waterkracht de Arlbergbaan van stroom voor
ziet. De schade wordt begroot op 250.000 shil
ling. De autoriteiten hebben zich ter plaatse
begeven.
Beide buisleidingen der centrale zijn bescha
digd; de buizen vertoonen op drie plaatsen ga
ten van ongeveer 30 c.M. De aanslag heeft
plaats gehad ongeveer in het midden van de
900 M. lange leiding. De machinerie is onbe
schadigd gebleven. Het verkeer op dit traject
wordt aan den gang gehouden, doordat stroom
wordt toegevoerd van de Ruetz-centrale in Ti-
rol.
De politie zoekt naar vier mannen, die van
den aanslag worden verdacht.
Betreffende den aanslag op de spoorbrug bij
Vöcklamarkt verluidt nog, dat onmiddellijk na
de ontploffing de naderende Parijsche sneltrein
bijtijds door signalen op het dreigende gevaar
opmerkzaam is gemaakt. Men heeft daardoor
den indruk gekregen, dat de aanslag wellicht
niet den sneltrein betrof, maar slechts een de
monstratie bedoelde te zijn.
Nader seint D. N. B.:
Te Bregenz is in een corridor van den regee-
ringspersdienst in de Bondskanselarij in een
ongebruikt bureau dynamiet gevonden, dat bij
tijds onschadelijk kon worden gemaakt. Ge
ruchten als zou er ook in de werkkamer van
Vice-kanselier Von Starhemberg dynamiet aan
getroffen zijn, worden officieel ontkend. Te
Kapfenberg werd een aanslag gepleegd op het
huis van een dokter, lid van het Vaderlandsche
Front. De bom verwoestte een kamer. Dit is
reeds de vierde bomaanslag, welke op het huis
van dezen dokter werd gepleegd.
Te Marehtzick veroorzaakte een aanslag op
het huis van den burgemeester groote mate-
rieele schade. Als vermoedelijke dader werd een
19-jarig lid van den vrijwilligen arbeidsdienst
gearresteerd. Naar verluidt is te Woellersdorf
de hakenkruisvlag op een gebouw geheschen.
Uit alle Bondslanden komen berichten binnen,
dat steeds meer Nazi's naar het concentratie
kamp van Woellersdorf worden overgebracht.
CALCUTTA, 9 Juni. Vanmorgen is op de
Hoogly in de nabijheid der stad een groote
veerpont door een plotselingen windstoot ge
kapseisd. Er bevonden zich 200 menschen aan
boord. In de verwarring kon nog niet vastge
steld worden hoe groot het aantal slachtoffers
is; men vreest echter, dat het aantal de 100 zal
benaderen.
KOWNO, 9 Juni. (V. D.) Inzake het aftre
den van de regeering verluidt, dat dit is ge
schied, nadat de Minister van Oorlog Giedraitis
en de Minister van Buitenlandsche Zaken
Zaunius in den loop van den middag reeds uit
eigen beweging waren afgetreden. Het kabinet
is daarop nog eenmaal ter beraadslaging bij
eengekomen, in een zitting, die tot laat in den
avond, naar het schijnt onder dramatische om
standigheden, geduurd heeft en die eindigde
met het besluit tot aftreden van het geheele
kabinet. De staatspresident heeft toen de re
geering belast met de leiding van de loopende
«aken.
Naar verder verluidt zullen de tegenwoordige
premier en de Minister van Binnenlandsche
Zaken Overste Rusteika, in ieder geval hun
functie blijven bekleeden, terwijl de overige
ministerportefeuilles aan volkomen nieuwe per
soonlijkheden zullen worden toevertrouwd. Als
candidaat voor het Ministerie van Oorlog wordt
hier de vroegere gouverneur van het Memel-
gebied en huidige Burgemeester van Kowno
Overste Merkys genoemd.
Algemeen gelooft men dat de reorganisatie
van de regeering eerst in den loop van de vol
gende week gereed zal zijn.
In Britsch-Indië is een veerboot gekapseisd,
tengevolge waarvan vermoedelijk 100 menschen
om het leven zijn gekomen.
Ook Barthon heeft van Mussolini een uitnoodi
ging gekregen om naar Italië te komen.
Tsjecho-Slowakije en Roemenië hervatten de di
plomatieke betrekkingen met Rusland.
De conferentie der Kleine Entente zal van 18
tot 20 Juni te Boekarest gehouden worden. Ook
de Fransche minister Barthou zal hieraan deel
nemen.
Nog een derde spoorwegaanslag heeft in Oos
tenrijk in den nacht van Vrijdag op Zaterdag
plaats gehad. De spoorbaan tusschen Spitz en
Aggsbach werd opgeblazen.
De Broqueville is vrijwel gereed met de forma
tie van een nieuw kabinet. Jaspar zou minister
van Buitenl. Zaken worden. De definitieve mi
nisterlijst zal waarschijnlijk niet voor Maandag
gepubliceerd worden, daar zich op het laatste
moment opnieuw moeilijkheden hebben voorge
daan.
Nieuwe instructies voor de uitwijzing van vreem
delingen.
Tweede Kamer over beperking van den aanplant
van kinine.
Ingediend zijn de wetsontwerpen tot wettelijke
regeling van het koopen en verkoopen op afbe
taling en een ontwerp, houdende wettelijke re
gelen nopens het afbetalingsbedrjjf.
Wetsontwerpen tot beperking van den invoer
van rijst en cement.
Z. H. Exc. Mgr. A. F. Diepen door de oud-kwee-
kelingen gehuldigd.
Te Utrecht heeft vergaderd de landelijke groep
Rijksambtenaren der A. R. K. A.
Zaterdag zijn de roeiwedstrijden van de „Ko
ninklijke" op den Amstel te Amsterdam voort
gezet.
Maak u niet bezorgd.,..
„Maak u niet bezorgd wat ge zult
eten of wat ge zult drinken. Uw he-
melsche Vader weet dat allemaal."
Het staat er zoo veelbeteekenend in
het Boek der boeken! Zoek eerst het
Rijk Gods en het overige zal u wor
den toegeworpen. Tot Martha sprak
Jesus toen ze zich beijverde om den
Heer een maaltijd te bereiden en
haar zuster naar Zijn woorden
luisterde: „gij bekommert u over vele
dingen, maar Maria heeft het beste
deel verkoren."
In de beslommeringen van allen
dag, terwijl we ons uitsloven om toch
maar het tijdelijke te regelen, ver
geten we maar al te zeer deze woor
den uit de Schrift. En daarom is het
goed in mooi" zomerdagen „naar de
natuur te gaan, daar innerlijke stilte
te vinden om de vermanende Stem te
verstaan. We hebben bij zoovelen die
de dood van ons nam, gezien hoe zij
zich vaak onnoodig al te bezorgd
hebben gemaakt over de wereldsche
zaken, die toch anders gingen dan zij
zich dachten. Het eenig noodige moe
ten we bovenal in het oog houden.
Al het andere? „De Hemelsche Vader
weet dat allemaal."
NEW YORK, 9 Juni (V.D.) Naar Associated
Press uit San Salvador meldt, beweegt zich een
nieuwe s wervelstorm boven de golf van Mexico
in de richting van de kust. In den staat Chia
pas in Mexico is een vliegtuig in den storm
neergestort, waarbij de zes inzittenden om het
leven zijn gekomen. In Honduras is door he-
vigen regenval ernstige schade aangericht.
De „Oehoe", uitreis, is te Djask aangekomen,
de „Kwartel", thuisreis, te Jodpur.
Stand op Zondag 1 uur v.m.: 765
Vorige stand: 768.6
