WINKELS KOMEN EN GAAN
Volkshuisvesting te Haarlem
REDE MR. J. GERRITSZ
ZATERDAG 30 JUNI 1934
SLOTBESCHOUWING
Ouden van dagen
n>
De grondprijzen en
woninghuren
STADSNIEUWS
„Het Huis van Nassauen het oude
Bisschopshuis omgetooverd in
moderne panden
„Het Huis Nassau"
Eerste gramofoonzaak
Oud Bisschopshuis
Het oudste huis
-lil®
iai
R.K. OPENBARE LEESZAAL
EN BIBLIOTHEEK
VOOR VEILIG VERKEER
Hinderlijke overkapping
lieven de Key keek deze week met welge
vallen naar de feestvierende Groote Hout
straat vanaf zijn nis op de Houtbrug
VERFRAAIING KLEVERPARK-
KERK
Nieuw raam van K. Trautwein
Nieuwe aanwinsten
ATHLETIEK-WEDSTRIJDEN
Hoe het winkelhuis der firma Abr. Meijer
op den hoek van de Paarlaarsteeg er in
1886 uitzag
HONKBAL
Negentallen van Instituten
Op 't R.K. Sportpark te Heemstede
WATERPOLO
NeptunusHaarlem 11
BILJARTEN
Qm den Nobelsbeker
182
TENNIS
Tournooi Wimbledon Overveen
Naar diens meening zal de ontwik
keling der stad het meest moeten
worden gezocht naar het
Westen
VRAGENBUS
De vorige week gaven wij een opsomming
van het wel en wee van den winkelstand in
de Groote Houtstraat en constateerden, dat
Zeer vele huizen binnen 25 jaar andere bewo
ners hebben gekregen. Wij noemden eenige
oude getrouwen en deden een greep in het his
torische archief van verschillende panden.
In dit tweede en slotartikel zullen wij nog
eenige zaken bekijken.
De bekende firma van Dam is sinds Maart
1932 gevestigd in het pand waar vroeger de
dobbelsteen van de Oprechte Haarl. Crt. draai
de. Daarvoor was het een gesloten huis, be-
hoorende aan de familie Enschedé. Velen zullen
zich nog herinneren, dat van Dam vroeger op
Groote Houtstraat 12 gevestigd was.
Bijna vijftig jaar verkoopt Abr. Meyer kousen
en gebreide goederen op pand nummer 16. Twee
keer had een verbouwing plaats, vóór 1886 dreef
mej. Koolhoven daar een handwerkzaak, v/aar
onze grootmoeders dol op waren!
Het sigarenmagazijn ,,'t Anker" van C. van
Es bestaat dit jaar juist 25 jaar en is dus even
oud als de Groote Houtstraatvereeniging. Voor
1909 woonde in het pand o.a. de heer v. d.
Steur, de bekende kleermakerij, die sinds Maart
1905 op nummer 48 gevestigd is (vroeger apo
theek van Kruzeman).
Ook de fa. gezusters v. d. Stylen verkoopen
al 50 jaar kousen, handschoenen en mode-arti
kelen in de Groote Houtstraat. Twee jaar ge
leden verhuisden zij van 26 naar 24. Schippers
boekhandel moest voor de energieke firma
plaats maken. Waar vroeger ruim honderd jaar
een kruidenierswinkel gevestigd was, zetelt nu
alweer 25 jaar de heer J. Huizing in fijne schoe
nen en laarzen. Boven deze zaak was eenige
jaren een lunchroom ingericht, maar sinds
kort heeft kapper van Dam uit de Smedestraat
er een keurigen heerensalon gevestigd.
Het perceel Groote Houtstraat 52 is blijkens
eigendomsbewijzen reeds in 1658 bekend als
„Het Huis Nassau". In 1896 bracht de heer
J. L. Helt zijn kleermakerij van de Groote
Markt naar dit pand over. In 1920 ontstond de
firma Holt en Straathof, de zaak wordt thans
echter gedreven door de heeren G. M. H. Straat-
bof en L. A. Lansman.
Sedert 1882 verkoopt de N.V. A. Prinsen hoe
den en heerenmodeartikelen op nummer 80.
Daarvoor werden er ook reeds hoeden verkocht
door den heer Prinsen, komende uit Zierikzee.
Sinds 1851 repareerde de heer van Nieu Sr.
klokken en horloges in pand nummer 90. in
1924 werd het doktershuis gevestigd op nummer
86 in gebruik genomen, thans weet ieder daar
H. v. Niel Hzn. best te vinden!
Vóór 1920 was op nummer 100 de meubelzaak
van Scheer gevestigd, in dat jaar verhuisde
Boekhandel Loosjes van de Ged. Oude Gracht
naar het huidige home.
Ruim twintig jaar draait de heer Oord op
nummer 108 de nieuwste schlagers. Interessant
is het echter te vernemen, dat in dit pand Wil
len de Jong de allereerste gramofoonzaak van
Nederland opende. U ziet alweer, dat het
spreekwoord „oude liefde roest niet" nog steeds
van kracht is!
Een zaak waarop wij trotsch mogen zijn is
ongetwijfeld de firma H. P. Muller, op nummer
110. Straks bestaat zij 40 jaar en sindsdien
zijn er talrijke filialen uit de oer-zaak ont
sproten. De tegenwoordige eigenaars vieren
1 Sept. het zilveren jubileum. De zaak is schit
terend gespecialiseerd in dameshoeden en geeft
overal in den lande modeshows.
Ruim 70 jaar geleden woonde de bisschop van
Haarlem in het pand waar Daudey thans een
weelde van bloemen verkoopt. Eer het echter
zoover kwam> woonde er nog notaris Beek, de
heer Cohen (meubelen) en de heer Hensen
(damesconfectie). Daudey was eerst gevestigd
op den hoek van de Nieuwstraat.
Een en veertig jaar geleden begonnen de zus
ters Corbière „gevieren" een zaak in dames-
handwerken in de Zijlstraat. Ongeveer 30 jaar
is deze zaak thans op Groote Houtstraat 136
gevestigd en.... twee van de vier dames advi-
seeren de cliënteele in de gezellige verkoopruim
te.
De N.V. Eichholtz verkoopt sinds 1921 heerlijke
comestibles op nummer 118, maar zü bedient
het publiek in Amsterdam al meer dan veertig
jaar.
De eigenaar van het sigarenmagazijn „Hoka"
op nummer 133 gevestigd, verzekerde ons, dat
i 'W,
zijn huis het oudste in de stad is en er reeds
sinds 1600 staat. Vroeger was er een lunch
room in ondergebracht. De eigenaar verzekerde
ons ook, hoewel dit niet noodig was dat de oud
heid van het huis de fijnheid van de sigaren
waarborgt.
De oude boekzaak van Haan, sinds 1920 van
het tooneel verdwenen, kennen oude Haarlem
mers nog zeer goed. Dan weten ze ook, dat daar
thans H. A. Keip een brillenzaak bij uitnemend
heid voert, zooals voorheen in de Konings
straat.
Ritsema verkocht voor 1918 koffie en thee in
de Zijlstraat. In het pand Groote Houtstraat
159, waar eerst een potten- en pannenwinkel en
een groentenhandel gevestigd was, werden de
zaken tot op heden verder met succes voort
gezet.
De fijne bloemenzaak van Annie Wïgman be
staat momenteel 15 jaar en fleurt perceel 185
smaakvol op.
Het kan wel eigenaardig loopen. Op nummer
181 was eerst een vischhandel en daarna is er
de vleeschzaak van v. d. Sluis gekomen. De
meubelmaker van Zutphen, die de oudste rech
ten op het pand heeft en er nog boven woont,
moet wel een fijnproever van kabeljauw en
malsche biefstuk zijn!
In 1911 kwam K. van Eden in pand 161 met
zijn drogerijen, nadat daar voordien de bakker
van Dijk heerlijke beschuit gebakken had. De
zaak werd verbouwd.
N.V. G. J. Eilers Co. is ook een oude be
kende in de Groote Houtstraat en is sinds kort
gevestigd op nummer 157, waar vroeger de
lampenzaak van Roozen was.
De geschiedenis van het kunstnijverheidshuis
Andréa is ook voorbeeldig. De heer Andréa be-'
gon n.l. in 1904 in het toen nog afgelegen Kle
verpark en waagde in 1926 den geslaagden sprong
naar Groote Houtstraat 163, waar eerst de sla
gerij van Daudey een onderdak had gevonden.
Men ziet, er is historie genoeg te vinden in
de jubileerende straat. Indertijd hebben we een
artikel geschreven over nog oudere tijden. Maar
die kennen we alleen uit boeken en geschriften
en deze geschiedkundige beschouwing zal bij
velen aangename en verrassende herinneringen
te voorschijn roepen.
„Blikt omhoog en heft uwe hoofden op
waarts, omdat uwe verlossing nadert."
Tegelijkertijd moet de tweede komst van
Christus, ons door de Kerk voorgehouden op
den laatsten Zondag na Pinksteren, ons met
heilzame vrees vervullen en tot boetvaardig
heid aansporen.
Wij aanschouwen in dit venster Christus,
komende met het teeken zijner overwinning,
het kruis; maar ook zien wij St. Joannes den
Dooper, den voorlooper bij de eerste komst van
Christus en Maria. Moeder van Christus, pok
onze Moeder, die ons door het leven zal leiden
en ons bij de tweede komst van Haar Zoon met
Hem zal geleiden in de eeuwige Vreugde.
Verder zien wij de symbolen der gerechtigheid
de weegschaal en het zwaard in de twee
kleine cirkels afgebeeld en naast Maria en St.
Joannes den Dooper de bazuinengelen, die de
dooden oproepen uit hunne graven. Achter den
triomfeerenden Christus rijst het hemelsch Je
rusalem op met zijn paleizen en torens.
Aan het tramgebouw bij het eindpunt van de
tram te Zandvoort bevindt zich een overkap
ping, die bij een hoogte van 200 c.M. niet min
der dan 70 c.M. over den rijweg uitsteekt. Her
haaldelijk komen auto's met die kap in aanra
king, waardoor de carrosserie wordt beschadigd.
De kans op botsing wordt nog vergroot, door
dat ter hoogte van die overkapping, welke een
totale lengte van 15 M. heeft, auto's parkeeren,
waardoor de beschikbare wegbreedte tot slechts
2 M. wordt teruggebracht.
De Afdeeling Verkeer en Wegen van den
B. B. N. heeft zich tot de betrokken instanties
gewend met het verzoek, in het belang van de
veiligheid van het verkeer de hinderlijke over
kapping te doen verwijderen.
De Klev^rparkkeirk i.i verfraaid door een
prachtig glas-in-lood-raam boven de ingangs
poort.
Daarover schrijft pastoor v. d. Valk in zijn
parochieblad het volgende:
Het nieuwe raam boven den hoofdingang is
thans geplaatst. Onze stadgenoot, de glazenier
K. Trautwein. heeft als onderwerp gekozen
„het laatste oordeel", zijnde dit de traditioneele
voorstelling op deze plaats in de meeste kerken
uit alle tijden.
Bil het begin en het einde van het Kerkelijk
Jaar herinnert ons de Kerk aan de komst van
Christus: Zijn eerste komst bij Zijn geboorte
en Zijn laatste komst op het einde der wereld.
Op den eersten Zondag van de Advent zegt
de H. Kerk tot ons:
De nieuwe aanwinsten van de R.K. Openbare
Leeszaal en Bibliotheek, Nieuwe Gracht 70,
alhier, zijn:
Lunn, A. Now I see.
Bastelaer, R. van, Les estamps de Peter Brue-
gel l'ancien.
Gilson, E., Le Thomisme.
Burger, L., Der Narr Jahves.
Rothoff, H., Bernadette.
Fort, G. von le, De zweetdoek van Veronika.
Aubry, O., Le roi de Rome.
Sugimoto, E., De levensroman van een Japan-
sche prinses.
Beith, J., Geen tweede jeugd.
Dörfler, P., Um das kommende Geschlecht.
Borel, H., Het speelgoed van de kleine Theresia
Montessori, M., Het kind in de kerk.
Buck, Pearl S., Op eigen grond.
Sutherland, J., The circle of the stars.
Ramuz, C. F., Adam et Eve.
Maritain, J., Du régime temporel et de la
liberté.
Op 4 en 7 Juli organiseert de N. H. B. wed
strijden voor negentallen van instituten. Aan
de wedstrijden voor dames kunnen ook andere
negentallen deelnemen.
Uit Haarlem en Omstreken nemen deel: 2de
H. B. S. B, R. H. B. S. Velsen, H. I. L. O. en
H. C. Haarlem. Het meedoen van een tweede
negental van H. I. L. O. staat nog niet vast.
Het programma luidt voor: heeren Woensdag
4 Juli (terrein Zuid. Wandelweg te Amster
dam.)
Afd. A: Academie INILO I; HILO I
AILO I-
Afd. B: Academie II—NILO II; HILO II—
AILO II.
Zaterdag 7 Juli; In beide af deelingen win
naar awinnaar b.
Dames. Woensdag 4 Juli (terrein aan den
Middenweg te Haarlem) 2de HBS B—RBHS
Velsen. Winnaar aHonkbalclub Haarlem
Woensdag 4 Juli (terrein a. d. Zuid. Wan
delweg te Amsterdam) Academie IAILO;
Academie IINILO; winnaar awinnaar b.
Op Zaterdag 7 Juli spelen de winnaars van
de Amstetrdamsche en de Haarlemsche afdee
ling om de eerste plaats.
De 2e HBS B is op het oogenblik houdster
van den wisselprijs.
Schoolnegentallen
Het laatste gedeelte der wedstrijden voor
schoolnegentallen wordt Woensdagmiddag op
het terrein aan de Kleverlaan gespeeld. Daar
de 2e HBS B herplaatst is kome nals laatsten
uit: Rijks HBS Velsen a en b, Chr. Lyceum en
2de HBS B.
Loting gaf het volgende programma:
2 uur a. Chr. LyceumHBS Velsen a.
3 uur b. HBS Velsen b—2e HBS B.
4 uur c. Winnaar aWinnaar b.
1 Is begrijpelijk dat voor deze door „Hol
land" georganiseerde athletiek-wedstrjjden op
het R.K. Sportpark aan de Molenwerfslaan
zoowel bij deelnemers als publiek groote be
langstelling bestaat.
Immers het zijn de eerste groote wedstrijden
in het seizoen, wat zich in het voorjaar als
een wedstrijd-seizoen bij uitnemendheid had
doen lijken. Dat het toch nog eerst 1 Juli zou
moeten worden voordat het eerste treffen
plaats vindt, had niemand verwacht. Doordat
echter een drietal vereenigingen om verschil
lende redenen hun aanvrage moesten intrek
ken, ging het vóórseizoen onbenut voorbij.
Inmiddels is natuurlijk bij de echte wed-
strijd-athleten een geweldige honger ontstaan
naar een strijd op loopen, werpen of springen.
En juist het stillen van dezen honger zal mor
gen een strijd doen ontbranden, die voor de
toeschouwers buitengewoon interessant beloofd
te worden..
Het af te werken programma bestaat uit de
n.v. nummers voor Cracks: 200 M., 800 M.,
3000 M., 400300200100 estafette, hoog
springen, polsstokhoogspringen, vèrspringen,
hink-stap-sprong, kogelstooten en discuswer
pen; terwijl voor junioren 60 en 80 M. hard-
loopen, hoog- en vèrspringen, benevens 4 x 80
M. wordt verwerkt.
Onder de Cracks vinden wij de namen van
H. de Lange, J. D. Ronde, J Burgman, B. Ho
ven, J. Mathot, G. Westgeest, e.d. Zelfs W.
Vessies de sympathieke Wijksche lange af-
standlooper, komt na langen tijd afwezig te zijn
geweest, weer aan de kalklijn. Een groote
aanwinst boekte V. I. C., Amsterdam, doordat
de bekende middenafstandlooper J. Robert,
voorheen A. V. 1923, zich als lid bij hun op
gaf. De Haarlemmers kunnen hem morgen voor
het eerst zien uitkomen in het voor hem nieu
we verband op de 800 M. Als zijn voornaamste
tegenstanders gelden B. Hoven en J. Oosterveer.
Laatstgenoemde, meer als hink-stapper bekend,
probeerde het voor veertien dagen terug eens
op dezen afstand en won toen zonder strijd
in 2 min. 14 sec. Nu hij het Zondag mèt strijd
gaat overdoen, yerwachten wij hem zeker onder
de „tien" komend. Alléén de strijd op de 800
M. zal een gaan naar het Sportpark ruimschoots
waard wezen. Met groote soepele passen zal
het drietal gaan, Robert bewust van zijn kun
nen, Hoven bewust van zijn kracht en Ooster
veer slechts alléén met zijn onvermoeiden, taaien
wil.... Een spannende strijd.
Ook bij het vèrspringen en den hink-stap-
sprong zijn goede prestaties te verwachten. H.
de Lange brengt het vlogens zijn trai
ner tot zeven meter, mits.... hij meer inte
resse voor dit hem bijzonder goed liggend num
mer gaat toonen. Wij hopen dat De Lange in
zijn 6.65 M. van het vorige jaar voldoende sti
mulans zal vinden om de ontbrekende 35 c.M.,
die hem scheiden van de internationale klasse
te „vinden". Joh. Mathot brengt het dit jaar
zeker tot een recordverbetering bij de hink-
stap-sprong, hetgeen hij ruimschoots verdient
door zijn serieus trainen.
Op de overige nummers is een voorspelling
vrij moeilijk, alléén de schrijver dezes verwacht
een oranjebroek eerste op de 1500 M.
De wedstrijden vangen aan om half twee en
zijn om half vijf geëindigd.
Neptunus is het eerst bij den bal en trekt
ten aanval. Spoedig is te zien, dat zij een en
thousiaste partij zal geven. Na eenige oogen-
blikken geeft zij de Haarlem-achterhoede dan
oo kdruk werk.
Het duurt dan ook niet lang of Pesie geeft
.met een zuiver schot Neptunus de leiding. 1—0.
Het spel gaat snel op en neer; beurtelings
moeten de doelverdedigers handelend optreden.
Na de hervatting is er weer een klein
Haarlem-evenwicht te constateeren. Wegens
verzwemmen moeten achtereenvolgens Captein
en Zeeman met hun Zaansche collega's het
water verlaten; Pieters, die na de rust midden
voor is gaan spelen probeert het dan eens met
verre schoten, doch succes blijft uit. Wanneer
Neptunus bijna haar voorsprong vergroot door
een misverstand in de Haarlemsche achter
hoede, zien deze kans na goed samenspel tus-
schen Van Hemsbergen en Pieters den stand
gelijk te maken, 11.
Onder groote spanning komt kort hierna het
einde.
De beslissende match in het bovengenoemde
cuptournooi leverde Vrijdagavond nog een ver
rassing op. Vriendenkring slaagde er niet alleen
in haar achterstand van 26 car. in te halen,
doch liep nog 74 punten uit en legde daardoor
beslag op den 2den prijs.
Hieronder de uitslag:
Vriendenkring D. E. S.
v. d. PavertJ. Ronde
v. d. GeudO. Nabels
TerreehorstTuninga
BanninkBottelier
SnoeksWesseling
SnoeksJ. de Nijs
Totaal
Vorige stand
150—125
100— 98
100— 73
100— 62
90— 78
76— 80
616—516
592—618
1208—1134
Eindstand
Eindstand:
1. K. E. T. S. (Amsterdam) 89 winstpunten
(Nobels-beker)
2. Vriendenkring (Haarlem) 74
3. Vondel (Amsterdam) 40
4. Excelsior (Velsen-N.) 23
5. H. E. T. E. IJ. (Amsterdam) 1
6. D. E. S.
7. Benoorden het IJ (A'dam) 3 verliespunten
8. Sarphati (A'dam) 76
9. V. O. G. (A'dam) 83
10. Concordia (A'dam) 158
11. Haarlem-Noord (Haarlem) 198
De prijsuitreiking zal later plaats hebben.
,,'t Is voor elkaar, Pater."
„Zoo, gefeliciteerd, hoor. Ik ben toch benieuwd
hoe zjj er uitziet. Je bent zoo'n bijzonder type,
jij, dat ik werkelijk nieuwsgierig ben waarmee
je nu eindelijk voor den dag komt. Vroeger heb
ik je eens hooren oreeren, dat je per se geen
blonde wilde hebben, dat je de voorkeur gaf
aan een zwarte met donkere oogen. Weet je t
nog, toen op dat verjaardag-partijtje van Kees.
Toen heb ik je nog gezegd, dat, als je aan je
derde halfomhalvie zou zijn, je nog wel meer
wartaal zou spreken, want dat jongemannen-
harten geen kleuren kunnen onderscheiden.
„Hahahahahah
„Hahaha! Neen, die is goed. Hadden die twee
glaasjes zoo op mij gewerkt? Hahaha! Heb ik
dat toen gezegd? En Nelly is zoo blond als hooi,
maar erg mooi blond, u weet wel van dat blond,
datdat
„En blauwe oogen, zeker? Van die mooie
blauwe oogen, u weet wel van dat blauw, dat....
dat....
„Neen, echt waar. Ik kan mü niet begrüpen
dat ik vroeger niet van blond hield. Ik heb wer
kelijk geboft. En ze zegt dat ik net ben wat zü
zich altijd als haar ideaal had voorgesteld."
„Dan is ze gauw tevreden, hoor."
„Dat is ondeugend van u. Maar ze is ook
zelatrice van de Annalen en secretaresse van
een Missie-naaikrans en...."
„Voor elkaar, jongen. Dan is het goed, hoor."
„Ja, natuurlijk. Nu is ze goed. Hindert niet
of ze zwart of bruin of rood of blond of.... als
ze maar voor de Missie werkt."
„Neen, geen gekheid. Ik ben bijl dat je ge
lukkig bent. En wanneer krijg ik ze te zien?
Dan moet je haar die honderd gulden laten
overhandigen, die je beloofd hebt, als je de ware
prinses gevonden zou hebben."
„Hebt u dat onthouden? Het is al meer dan
vier jaar geleden."
„Ja, ik hield mijn hart al vast dat je vrij
gezel zoudt blijven. Want je bent veel te jong
om mijn suikeroom te worden."
„In orde, hoor. Over veertien dagen komt ze
kennis maken met mijn ouders en dan zal ik
haar het bankie van honderd laten dragen. Als
ze dan maar niet denkt dat ik millionnair ben."
„Dag, jong, God zegene je. hoor."
FATHER LEFEBEP
St. Bonifacius-Missiehuis
Hoorn, postrek. 120937
't Missiehuis heeft groot gebrek aan suiker
ooms en suikertantes. Sollicitaties persoonlek of
schriftelijk.
De uitslagen der Vrijdag gespeelde partijen
luiden:
Heeren Enkelspel A: le ronde: dr. Kamp sl.
Mac Neill 6-2, 6-4.
2e ronde: M. Wetselaar sl. J. Nielsen 6-2, 6-0.
3e ronde: M. Wetselaar sl. S. de Veer 6-0, 6-1.
Heeren dubbelspel A: le ronde: H. Blom en
E. Nielsen sl. D. v. Hees en L. Beijnes 21-19, 7-5.
W. Dingemans en W. Kermer sl. J. Nielsen en
dr. Kamp 6-2, 7-5.
Gemengd dubbelspel A: le ronde: de heer en
mevr. Elhorst sl. mej. Terweü en N. N. 6-4, 6-3.
2e ronde: Mej. de Jong en S. de Veer sl. dr.
Kramp en mevr. Kotte 9-7, 7-5.
Heeren enkelspel B: 2e ronde: J. v. d. Togt
sl. C. Melse 5-7, 6-2, 7-5.
In de vergadering van den Nationalen Wo
ningraad heeft de heer mr. J. Gerritsz, wet
houder van Volkshuisvesting te Haarlem, een
rede gehouden over: „De ontwikkeling van de
Volkshuisvesting te Haarlem".
Omstreeks 50 jaar geleden, zeide hij, had
Haarlem practisch gesproken nog de opper
vlakte van de oude vestingstad. Buiten de
plaatsen van de oude poorten begon een enkels
uitbreiding te ontstaan.
Het inwonertal bedroeg in 1880 omstreeks
38.000 zielen, welk aantal evenveel was als
in 1620.
In die jaren na 1880 is de uitbreiding be
gonnen. Buiten de Amsterdamsche Poort ont
stond de Amsterdamstraat en in het Leidsche
kwartier, en het Rozenprieel begon men ook
te bouwen.
Hoe men toen bouwde weet elk Haar
lemmer, die de De Clercqstraafc, de Brou
wersstraat, Rozenprieelstraat en dergelüke
straten kent u te vertellen.
De Haarl. Stichting tot woningverbetering
kwam tot stand in 1912. De stichting had
plaats door dr. Kersbergen, mr. J. Gerritsz en
de heeren De Braai en Schroder. De eerste
secretaris was mr. M. Slingenberg.
Het eerste woningcomplex door deze Stich
ting gebouwd, kwam in bewoning in 1915 in
de Amsterdamsche buurt. Het aantal bedroeg
107.
Het particulier initiatief tot het bouwen
van woningen, zonder hulp der overheid, had
echter in deze tientallen jaren niet stilgezeten.
Het geheele Schoterkwartier ontwikkelde zich
op het oude buiten „Het Klooster", dat aan
gekocht werd door de Binnenlandsche Maat-
schappy tot Exploitatie van Onroerende Goe
deren.
De oorzaak van deze uitbreiding was, dat
de industrie in Haarlem in sterke mate weder
opleefde.
Het tweede woningcomplex met steun vol
gens de Woningwet gebouwd kwam tot stand
in 1916, toen nog in den goedkoopen tüd de
Haarl. Stichting haar tweede complex bouwde.
De oorlogstoestand belemmerde de verdere ont
wikkeling van den volkswoningbouw.
Tengevolge van dezen toestand ontstond er
gebrek aan middenstandswoningen en de Haarl.
Stichting met „Huis ter Cleef" zün de eerste
geweest, die hier ook middenstandswoningen
hebben gebouwd, n.l. een complex van 74 aan
de Wouwermanstraat en een complex van 70
aan de Kleverlaan.
De behoefte aan woningbouw drong om ook
de uitbreiding van de stad niet meer partieel
te bezien, maar in haar geheel.
Op mün voorstel heeft de Raad in 1919
besloten tot het instellen van een commissie.
Deze bestond uit de heeren Slingenberg, voor
zitter; Dumont, Berlage, Cuypers, Duf our en
Gerritsz.
In 1923 heeft deze commissie rapport uit
gebracht. Het is bekend als het „Verkeers-
rapport", maar het heeft ten grondslag gelegen
aan de uitbreidingsplannen en de verdere ont
wikkeling van deze stad, terwijl het ook voor
de binnenstad nog altüd als richtsnoer geldt,
hoewel de sindsdien "snel veranderde omstan
digheden er toe leidden, dat het niet meer in
elk opzicht kan worden gevolgd.
De uitbreiding van de stad had nu, behalve
naar het westen, naar alle kanten plaats, zoo
werden door Patrimonium gesticht 318 en 74
arbeiderswoningen en 81 middenstandswonin
gen, en ook verschillende andere woningbouw-
vereenigingen werden gesticht in die jaren en
brachten onderscheidene complexen tot stand.
Voorbeelden van dezen woningbouw zullen u
straks getoond worden.
Inmiddels beperkte zich de steun van de
overheid niet alleen tot het verstrekken van
voorschotten, maar pakte de gemeente ook zelf
de zaak aan.
In 1923 was opgetreden als Wethouder voor
Openbare Werken en Volkshuisvesting de heer
Reinalda. Systematisch is toen de bevordering
van den bouw van arbeiderswoningen ter hand
genomen, evenals de bouw van woningen
voor Ouden van Dagen. Hiervoor was noodig
kennis van de huisvesting en waarom werd be
sloten tot de woning- en gezinstelling.
Om dat alles goed te kunnen behartigen werd
naast den dienst van Bouw- en Woningtoezicht
gesticht de Woningdienst en het Woningbedrijf.
Deze bezondere behartiging leidde tot het
nemen van eenige belangrijke besluiten:
1. Besluit tot instellen van het Midden
standsfonds.
2. Besluit van een post van f 25.000 tot ver
goeding in te hooge huren.
3. Een aantal onbewoonbaarverklaringen.
4. Het bouwen van woningen voor ouden van
dagen.
5. Idem voor economisch zwakken.
6. Idem voor sociaal-zwakken.
7. Idem voor groote gezinnen.
In 1927 kwam de grensuitbreiding tot stand,
waardoor het nog meer mogelijk werd verder
strekkende plannen tot uitvoering te brengen.
Voorts werd getracht een inzicht te krügen
in den aard der uitbreiding van ons inwoner
tal. Daarom werd besloten om de volgende
groepen van cijfers te verzamelen: le. toene
ming gesplitst naar: arbeidersbevolking plus
kleine middenstanders en beter gesitueerden;
2e. de vestiging en het vertrek van werklooze
arbeiders; 3e. de vestiging en het vertrek van
metaalbewerkers en bouwvakarbeiders afzonder-
lijk.
Met den nieuwbouw van arbeiderswoningen
direct of indirect van overheidswege werd in
middels voortgegaan.
De uitbreiding van de gemeente gaf de ge
legenheid om een groot complex van woningen
te bouwen in Haarlem-Noord, n.l. de „258". Dit
complex werd echter niet van één type, maar
van gevarieerd typé gemaakt, n.l. kleine, gewone
en groote-gezinswoningen en woningen voor
ouden van dagen.
In Haarlem-Noord werd een geheele groen
strook midden door de bebouwing vrijgehouden.
Men had daar reeds een groote open ruimte, n.l.
het cavalerie-terrein; ten Noorden daarvan
liggen de begraafplaatsen en ten Westen daar
van werd aangelegd de stadskweektuin. Ten
Westen hiervan werd behouden de watermolen
van den Schoterveenpolder en ten Westen hier
van werd een gemeentelük speelterrein met de
bad- en zweminrichting aangelegd.
Het oude „Huis te Z'aanen", noordelü'ker ge
legen, werd tot een park aangelegd, een partü
van 5 H.A., terwül het oude huis werd ingericht
tot succursale der Openbare Leeszaal en nog
Noordelüker is thans in wording het Noorder
Sportpark, dat in het „verkeersrapport" werd
aangeduid als de „Noorderhout".
Indien men dan. bedenkt, dat om de forten
te Spaarndam door de Kringen een groot ge
deelte groen zal moeten blüven, kan men zich
een voorstelling maken van het tuinstadsach-
tige, om niet te spreken van het landelük ka
rakter van het Noordelük deel der gemeente.
Wie de kaart van Haarlem bekükt en dan
zyn grondoppervlakte bestudeert, zal zien, dat
de gemeente zich naar het Noorden, Z'uiden en
Zuid-Oosten ontwikkelt en weinig naar het
Westen. Dit wordt veroorzaakt door de spoorlün
HaarlemLeiden, doch hierover later. Naar
het Noorden gaat zoo snel, dat over enkele ja
ren hier voor verdere bebouwing weinig plaats
meer is.
De ontwikkeling naar het Zuid-Oosten is nu
slechts nog open, omdat de bebouwing naar 't
Zuiden nagenoeg geheel aansluit aan de bebou
wing te Heemstede en ook in het Zuid-Oosten
is langs het Zuider Buitenspaarne een groot
park in het uitbreidingsplan opgenomen, ter
wül daar een hoofdweg met waterpartij is ge
projecteerd.
In dit kwartier heeft wülen ir. Sevenhuysen
zün gave kunnen realiseeren.
Naar mün meening zal de ontwikkeling van
de stad echter het meest moeten worden ge
zocht naar het Westen en wel ten eerste om
dat het verschünsel zich voordoet, dat alle
steden zich naar het Westen ontwikkelen en
ten tweede omdat daar de gronden hooger ge
legen zün dan in het Zuid-Oosten, zoodat de
productiekosten van bouwgrond en dus van
woningen in het Zuid-Oosten veel hooger zün
dan in het Westen.
Nu ik den prüs van bouwgrond noem, moge
er in dit verband op gewezen worden, dat voor
den volkswoningbouw en in overleg met de re
geering deze prüs niet meer mag bedragen dan
9 per vierk. M. en voor den bouw van wonin
gen voor sociaal-achterlijken en fin. zwakken
niet meer dan 7 per vierk. M.
Woningen van ruim 200 kub. M. kunnen
thans gebouwd worden voor een eindprüs van
3000, zoodat deze kunnen worden verhuurd
voor 4.20 a 4.70.
Het is bekend, dat in vele complexen de
bouwprijzen in de duurdere tüden veel hooger
waren en er moest verhuurd worden van 6
tot 7.80 toe, terwül het type woningen te
genwoordig beter is dan voor die huurprijzen
werd verhuurd.
Deze thans te hooge huren bü de vermin
dering van het volksinkomen, hebben B en
W. er toe geleid maatregelen te nemen voor
verlaging der huren. Deze maatregelen zullen
achtereenvolgens bestaan in:
1 Nieuwbouw te verhuren tegen huren, die
iets hooger zün dan om de exploitatiekosten
te dekken en het hierdoor ontstane overschot
te gebruiken voor verlaging van te hooge
huren;
2. De post van 16.000 (vroeger 25.000)
voor vergoeding in te hooge huren;
3 Verlaging rente voor woningen, niet met
voorschot gebouwd;
4 Verlaging rente Rijks voorschot;
5 Lage grondprüs;
6 Bouw van woningen met büdragen in de
huren.
Nu over huurverlaging gesproken wordt, mag
ook gememoreerd worden de verlaging van de
huur van middenstandswoningen. Bü het be
gin van de exploitatie der middenstandswonin
gen bedroegen de huren 328.916.09 en thans
230.154, zoodat dit een verlaging is van rond
30 procent.
Het gemeentebestuur blü'ft er op bedacht,
den aanbouw zoodanig te doen zün, dat de
huurverlagingen verder kunnen worden door
gezet, al zün de omstandigheden thans zeer
moeilük.
3e ronde: J.Drijber sl. M. Wüt 6-0, 6-3;
Stederen sl. L. Tholen 6-8, 6-3, 6-3.
4e ronde: J. Knoop sl. J. Drijber 8-6, 0-6, 6-4.;
W. Kermer sl. W. Blaisse 6-3, 4-6, 6-3.
Heeren dubbelspel B, 2e ronde: A. de Roos
en J. Knoop sl. ir. W. de Kamper en dr. de
Crauw 6-3, 6-2; W. Aarts en H. Lazet sl. W.
Bijl de Vroe en K. v. Dooren 6-2, 6-4.
Dames Enkelspel B, 2e ronde: Mej. Uiten-
hage de Mist sl. mej. Clarkson 6-1, 7-5; mevr.
v. d. Klashorst sl. mej. Allard 6-1, 6-1.
3e ronde: Mej. Uitenhage de Mist sl. mej. D.
v. d. Stadt 6-4, 7-5.
Gemengd dubbelspel B, 2e ronde: Mej. D. de
Bock en W. Bitter sl. mej. G. de Haas en Bül
de Vroe 6-2, 6-3; mej. M. Leenderts en Sikkes
sl. mej. Z. Blikslager en Lantzius 6-3, 6-8, 6-0.
3e ronde: mevr. Frekenhorst en Miedema sl.
mej. D. de Bock en W. Bitter 7-5, 7-5.
Dames dubbelspel B, 2e ronde: Mevr. Bouman
en mevr. de Graaf sl. mej. G. Reüinga en mej.
L. Klipp 6-1, 6-1.
Vraag: Wat is de weg per auto van IJmui-
den naar Den Bosch over Amsterdam of door
de Haarlemmermeer? En hoeveel K.M.? Waar
moet men overvaren en wat zün de kosten?
Antwoord: IJmuiden, Amsterdam, Abcoude,
Loenen, Breukelen, Maarssen, Utrecht, Houten,
Culemborg, Geldermalsen, Zaltbommel, Hedel,
Den Bosch. Totaal 123 K.M.
Of: IJmuiden, Haarlem, Heemstede, Hoofd
dorp, Aalsmeer, Uithoorn, Müdrecht, Breuke-
enz. Totaal 128 K.M.
Of: IJmuiden, Haarlem, Bennebroek, Hille-
gom, Lisse, Sassenheim, Leiden, Alphen, Zwam-
merdam, Bodegraven, Gouda, Haastrecht.
Schoonhoven, nieuwpoort, Neder Slingeland,
Gorinchem, Woudrichem, Giessen, Aaiburg,
Heusden, Vlümen, Den Bosch. Totaal 151 K.M.
Veeren: Culemborg: 25 ct. per auto, 3 ct.
per persoon. Schoonhoven: 45, 55 of 65 ct. voor
luxe auto, 65 ct. voor autobus, 40, 50, CO of 70
ct. voor vrachtauto, 5 ct. per persoon. Gorin
chemWoudrichem: 75 ct per auto.
De laatste route is het minst aan te beve
len.
Vraag: Wat is de mooiste en kortste weg van
Bennebroek naar Bergen (N.H.) en hoeveel
K«M.
Antwoord: Bennebroek, Haarlem, Bloemen-
daal, Velsen, Beverwijk, Castricum, Egmond-
Binnen, Egmond aan den Hoef, Bergen. Totaal
44 K.M.
Vraag; Kunt u mü ook zeggen hoe maakt
men van karnemelk platte kaas, zooals men die
in België heeft? Zoudt u mü daar ook een
gebruiksaanwüzing van willen geven?
Antw.: Ons is het recept daarvap niet bekend.
Kent een onzer lezers het wellicht?
Vraag; Ik heb in een blauwe stoffen japon
waarschijnlijk teervlekken. Het ruikt tenminste
naar teer. Nu heb ik het met boter en benzine
geprobeerd, maar het helpt niets. Zoudt u mü
hiervoor een middel kunnen aanraden om deze
lucht te verwijderen?
Antw.: De secuurste weg in uw geval lükt ons
uw japon in behandeling te geven bü een
chemische wasscherü-
Vraag; Hoe moet ik mayonnaise maken?
Antw.: 3 eierdooiers, 1 d.L. olüfolie, Vi d.L.
azijn, peper, zout, mosterdpoeder. Klop in een
groote kom met een garde de dooiers even los
met peper, zout en mosterdpoeder. Voeg dan,
onder flink kloppen, een eetlepel azün erbü,
vervolgens bij kleine scheutjes de olie en daar
na de rest van den azijn, steeds goed kloppend.
Olie en azün mogen niet te koud zün.
Vraag: Mün dochter is voor drie dagen per
week in betrekking. Nu is de familie voor een
week uit geweest en heeft mijn dochter de drie
dagen uitbetaald. Doch nu zü weer thuis is,
willen zij hebben dat zü die dagen weer inhaalt.
Is zij verplicht dat te doen?
Antw.: Neen, naar wat u ons mededeelt, lükt
ons die eisch ongemotiveerd.
Vraag; Mag van een vader, die werkloos is,
steun afgehouden worden, omdat de dochter
in haar vrijen tüd eenige guldens bü verdient?
Antw.: Bij de berekening van den steun, die
aan een gezin moet worden uitgekeerd om het
voor ondergang te behoeden, wordt rekening ge
houden met alle inkomsten, waarover het be
schikt. Dus ook met die, welke een dochter in
haar vrüen tüd heeft.
Vraag: Hoe maak ik een grijs geruiten mantel
zwart?
Antw.: Bij iederen drogist zijn pakjes verf te
verkrügen, waar de gebruiksaanwijzing bü ver
meld wordt.
Vraag: Moeten de eigendommen van een 26-
jarigen inwonenden zoon, gesteld worden op
naam van zün vader? En is die vader, als die
op zü'n naam staan, aansprakelijk voor schade
aan derde door diens hond toegebracht?
Antwoord: 1. Neen. 2. De eigenaar van den
hond is aansprakelük voor de schade. Het zal
wel niet moeilijk zijn dat uit te maken.
Vraag betreffende loten.
Antwoord: Geen uitgeloot.
